CZEGO NIE WIDA, TEGO NIE MA - czyli wszystko co powiniene wiedzie zanim wystpisz przed kamer.

Autor: Tomasz Gadki www.Filmowka.tv, opracowanie cz 2. poradnika coach Mariusz Wrbel

Podstawowe rzeczy, na dobry pocztek.

a) Sd kamery jest ostateczny. Gdy kamera ruszy nie ma ju odwoania i nie mona prosi o autoryzacj jak w przypadku tekstw. Jeli raz w yciu przed kamer wystpisz w koszuli w wiosa (bo inne byy akurat w praniu), machajc rk - E tam, to tylko na jeden dzie, wiat nie bdzie pamita co miae do powiedzenia, ale zapamita Ci jako kajakarza choby w yciu nie widzia wody (a jak wiadomo drugi raz do tej samej rzeki ju si nie da wstpi). b) Kady dziennikarz uczony jest przede wszystkim, by wycign z Ciebie to, co on sam chce usysze. Nie chodzi mu tylko o to eby popar jak gotow tez, ale by wypowiedzia sowa, lub odegra rol, ktra bdzie dobrze pasowa do materiau, ktry on przygotowuje. Dlatego potrzebny jest kompromis i wsppraca, czyli take minimum czujnoci z Twojej strony. c) Nie bj si realizowa materiaw z osobami zaufanymi. Nawet jeli si pomylisz, lub wypadniesz z jakiegokolwiek powodu nie najlepiej, realizator zadba, by poprawi lub ukry Twoje sabsze strony (a kada wypowied moe si przyda). Nie wypowiadaj si jednak jeli jeste zbyt zaskoczony, lub w kiepskiej formie emocjonalnej. Wrd dziennikarzy zdarzaj si osoby obudne, ktre wiadomie mog naduy Twojego zaufania. d) Odwrotnoci obiektywizmu jest tzw. obiektywizm telewizyjny. W jego imi dwie osoby zostan uhonorowane formalnie rwnym czasem i miejscem, nawet jeli jest to wbrew normalnemu poczuciu sprawiedliwoci (np. oszczerca i ofiara). Natomiast osoba nielubiana zawsze zostanie subtelnie napitnowana: tonem gosu, drobnym gestem, sposobem zadawania pyta, postaw pytajcego... (nie wspominajc o technicznych moliwociach jakie daje realizacja i postprodukcja). e) W telewizji bardzo znikome znaczenie ma to, co wiesz, skd przychodzisz i kim jeste. Liczy si tylko to, czy umiesz mwi. Dziennikarze wystpujcy w telewizji to osoby, ktre same umiej poprawnie i ciekawie mwi, lub s tumaczami przekadajcymi jzyk ludzki, na kod mediw za pomoc obrazw i dwikw. Wikszo rzeczy, ktre mwi dziennikarze s im podpowiadane przez suchawk, czytaj je z kartki lub z promptera (maszyny, ktra wywietla teksty). Dlatego jeli co Ci zadziwi w telewizji, nigdy nie pytaj: Kto to wymyli?.

PORADNIK cz.1
Jak przey pierwsze chwile przed kamer?
1.
Ekipa w popiechu moe nie zwrci uwagi na detale, ktre potem w obrazie mog bardzo rzuca si w oczy. Przed rozpoczciem wywiadu moesz po prostu spyta reportera czy dobrze wygldasz. a) Nie protestuj jeli bd chcieli Ci przypudrowa. Chodzi o to, eby skra nie wiecia si przy mocnym wietle. b) Jeli rozmowa prowadzona jest na dworze unikaj miejsc, w ktrych wiatr moe robi z twoimi wosami lub ubraniem rzeczy, ktre dla widza oka si potem ciekawsze od rozmowy (np. kiedy podczas wanej uroczystoci wiatr robi politykowi na gowie kogutka caa powaga i presti ulatniaj si byskawicznie). c) Jeli stoisz pod soce lub wiec na Ciebie tak siln lamp, e musisz mruy oczy, popro eby Ci ustawili inaczej lub przykrcili wiata. d) Nie dotykaj mikrofonw, ktre trzyma reporter, lub ustawionych przed Tob na stole konferencyjnym (kade dotknicie moe nagra si jako trzask). Nie pochylaj si do nich specjalnie i najlepiej nie zwracaj na nie najmniejszej uwagi.

2.

Jak wygldasz w obrazku?

Reporter powinien ustawi Ci w najlepszym miejscu, ale nie kady jest doskonay szczeglnie gdy nie ma duo czasu. Czsto wida np. gdy osoby filmowane podczas sond ulicznych zaczepiane w wielkim popiechu zostaj przyszpilone do ciany, dukaj co przeraone i pozbawione drogi ucieczki - jak w scenie apanki z wojennego filmu. a) Zwr uwag, czy proponowane miejsce jest odpowiednie do rodzaju rozmowy czy nie ustawili Ci na tle mietnika, wulgarnych napisw na cianie, logo producenta arwek, itp... b) Jeli siedzisz za biurkiem lub w domowym fotelu zwr uwag czy na biurku jest porzdek, czy nie ma jaki przypadkowych rzeczy, mocnych wizualnie elementw o jaskrawych kolorach. Jeli za plecami masz rega i kada ksika jest w innym kolorze, to nie szkodzi, ale jeli na ktrej pce postawisz zdjcie ukochanego pieska, to widz nie bdzie sucha co mwisz, tylko zastanawia si jak twj pupil ma na imi. c) Jeli prowadzisz konferencj lub wykad, ktry jest filmowany postaraj si o ilustracje: wykresy, zdjcia i filmy. d) Osoby prbujce udawa ekspertw w telewizji (szczeglnie od biznesu) czsto trzymaj w rkach jakie papiery, ktrych tak naprawd nie potrzebuj. Podobno to dziaa.

3.

Spojrzenie i mowa ciaa.

Gestykulacja wzbogaca przekaz, wic wykorzystaj rce.

a) Gestykulujc poruszaj rkami, ale nie reszt ciaa. Stopy musz pozosta w jednym miejscu, nie przestpuj z nogi na nog, nie poruszaj ramionami kiwanie wykluczone. b) Zabronione jest krzyowanie rk na piersi i chowanie w kieszeniach. c) Patrz na rozmwc, lub tam gdzie poprosi realizator (w kamer tylko na jego yczenie). d) Jeli nagle okae si, e masz na nogach buty, pokonaj pokus i nie wpatruj si w nie podczas rozmowy. e) Najgorsza rzecz to bdzenie oczami. Nie musisz cay czas patrze rozmwcy prosto w oczy, ale nie rozgldaj si podczas rozmowy (jeli poza kadrem pojawi si dinozaur, to dopki nie zacznie zjada operatora udawaj, e nic si nie stao). f) Jeeli czytasz z kartki (np. podczas konferencji lub wykadu) zerkaj na suchaczy postaraj si mie z nimi kontakt. Moesz wtrci co, lub dokoczy zdanie patrzc na sal.

Jeli co da si powiedzie, da si te jasno powiedzie.

4.
O ile to moliwe powiniene wczeniej dokadnie wiedzie co masz do przekazania. Szukanie odpowiednich sw przed kamer zawsze wyglda bardzo le. Mw prostymi zdaniami, unikaj argonu, mw jasno i konkretnie. Nie wdawaj si w skomplikowane dygresje. Postaraj si w najkrtszym czasie przekaza jak najwicej zrozumiaej dla kadego informacji. Nigdy nie zakadaj, e ludzie musz zna zna obce jzyki albo rozumie skrty. Anegdoty dobrze su ilustracji, ale powinny by krtkie. Pamitaj, e widz zobaczy tylko to, co dzieje si od chwili wczenia kamery, wic nie nawizuj do wczeniejszych rozmw i nie zaczynaj myli od poowy. a) Staraj si wypowiada w miar szybko i pynnie. Nie prbuj wymawia sw z nienaturaln poprawnoci wymawiaj sowa zwyczajnie (np. jeli na co dzie mwisz: naprawde mam wizje, to nie prbuj tego zmienia na: naprawd mam wizj). b) Jkanie i przejzyczenia mog w normalnej rozmowie by niezauwaalne, ale przed kamer bardzo ra. Nie rozcigaj sw, nie cmokaj i nie rb yyy midzy sowami, bo przez widza odbierane s jako yyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyyy.... c) Zabronione s zwroty, ktre nic nie mwi (jak wczeniej mwiem) i zwroty typu maso malane (defensywna obrona, akwen wodny, cofanie do tyu, itp.). d) Jeli naprawd musisz powiedzie co bardzo trudnego, uywaj porwna (jest to szczeglnie wane gdy mwisz o wielkociach i duych liczbach). e) Jeli ucieka Ci myl, pogubie si lub co zabrzmiao nie tak jakby chcia nie tumacz

si, ale zacznij od nowa. Sprbuj powiedzie to samo inaczej lub po prostu jeszcze raz zacznij od pocztku zdanie, ktre jest wane. f) Jeli jest taka moliwo i chodzi o krtk, wczeniej przygotowan wypowied, byoby dobrze przeczyta j z promptera lub poprosi o moliwo powtrzenia w caoci kilka razy dopki nie uzyska si waciwego efektu (trzeba cierpliwoci do dubli). g) Jeli chodzi o osoby reprezentujce grupy obcokrajowcw, do wystpie przed kamer powinny by delegowane osoby jak najlepiej mwice po polsku (chyba, e chc podkreli swoje pochodzenie). h) Jeli masz przed sob bardzo wan wypowied przed kamer i chciaby eby najwaniejsza cz Twojego przekazu zostaa zauwaona, naucz si na pami najwaniejszego zdania (lub kilku, jeli nie da si zawrze przekazu w jednym zdaniu). Moesz wplata je w rnych miejscach wypowiedzi.

5.

Nie wstyd si tego, e si wstydzisz.

a) Jeli masz du trem powiedz o tym dziennikarzowi. Moesz poprosi o pomoc we wprowadzeniu w rozmow lub zapyta - Od czego zaczniemy? b) Na rozmowy w studio nie zabieraj rodziny ani znajomych jeli nie bior udziau w nagraniu. Jeli masz udziela wypowiedzi w miejscu publicznym, a jeste z bliskimi, popro aby na chwil si oddalili. Takie podsuchiwanie i podgldanie krpuje kadego, niezalenie od tego ile czasu spdza si przed kamer. Ta uwaga nie dotyczy oczywicie wszystkich sytuacji, ale dobrze jest zawczasu pomyle o tym, by nie by niepotrzebnie rozpraszanym np. przez dzieci (lub rodzicw). c) Jeli tremujesz si podczas konferencji, znajd wzrokiem w tumie jak osob, ktra jest zaciekawiona, albo darzy Ci sympati - moesz kierowa ku niej spojrzenie. d) Jeli ju dzie wczeniej oblewa Ci zimny pot, skup si na rzeczy ktr bdziesz robi pniej (np. pomyl o spotkaniu, zakupach, jakie innej sprawie, ktra bdzie do zaatwienia zaraz po nagraniu).

6.

Co mwi?

Najczstrza strategia to mwienie rzeczy oczywistych, ktrym nie mona zaprzeczy. Niestety, nie zawsze jest to moliwe. Dlatego fachowcy radz mwi w ten sposb, by rzeczy wyglday na takie ktrym nie mona zaprzeczy.

PORADNIK cz.2
Ta cz poradnika zostaa opracowana przez profesjonalnego coacha Mariusza Wrbla i zawiera podstawowe wskazwki i rozwizania dotyczce prowadzenia prezentacji.

Jzyk prezentacji to jzyk zmysw, obrazw, ruchu, koloru, odczu, dwikw i metafor.

Uywaj ich z przekonaniem i precyzj, niech Twoja prezentacja zawsze bdzie konkretna ale wywoujca podane przez Ciebie emocje. PROPORCJE PRZEKAZU:

55% - mowa ciaa, ubir. 38% - intonacja, sposb mwienia, gos. 7% - tre
Jzyk prezentacji to rwnie jzyk korzyci, jeli opowiadasz o cechach i zaletach produktu/rozwizania/idei to tylko w zwizku z korzyciami dla klienta/suchacza. Mw co moe osign, czego uda mi si unikn, jak inni na tym skorzystali i jak on moe na tym skorzysta. Odwouj si do koniecznoci skorzystania lub wielu moliwoci jakie daje twoja propozycja. Odwouj si do autorytetu wewntrznego suchacza, bd do autorytetw zewntrznych.

Pamitaj o zalenoci:

Ty masz produkt/rozwizanie/ide i potrzebujesz rodkw. Klient/suchacz ma rodki i potrzebuje korzyci.

Klient/suchacz podczas prezentacji zadaje sobie pytania:

Co ja bd z tego mia? Czy mona Tobie zaufa? Dlaczego nie skorzysta z konkurencji?

Niech Twoja prezentacja bdzie wyczerpujc odpowiedzi na w.w. pytania.

5 cech dobrego mwcy

Profesjonalnie przygotowany

Porywajco rozpoczyna
Ma przejrzysty przekaz

Uywa przekonujcego jzyka Radzi sobie z pytaniami i porywajco koczy.

Dobre wiczenie: pomyl o czym chcesz mwisz, powiedz to, powiedz o czym mwie.
Gdy kto zapyta co jest gwnym celem prezentacji/wystpienia bd przygotowany odpowiedzie w stylu:

Poka Ci w jaki sposb mona.. Zademonstruj jak. Wyjani jakie znaczenie ma

Gwny przekaz jeli zachodzi potrzeba zawrzyj w jednym zdaniu.

Trema jak sobie radzi?
We gboki oddech, jeli nie pomaga kolejny i jeszcze jeden. Zmie postaw ciaa, zmie sposb mwienia.
Zwizualizuj osobisty sukces prezentacji, poczuj jak to jest.

Skup si na suchaczach nie na sobie. Wyobra sobie suchaczy, jak ich czarujesz i intrygujesz.

Jak zadba o kontakt z grup:

Nadaj ramy prezentacji co do czasu, pyta, materiaw.
Powiedz co miego na dobry pocztek (np. dobrze, e si spotkalimy, w miym miejscu, e tak wiele osb przyszo, itp...)

Zacznij od rzeczy znanych i atwych dla grupy.

Potwierdzaj ich dowiadczenie. Szukaj wsplnych cech, wartoci, sw. Prezentuj zmiany jako co oczywistego (wprowadzamy nowe produkty i rozwijamy si... zamiast
moe czas ju zastanowi si czy warto si przeama i wsta z ka....)

Struktura prezentacji:
Intrygujce otwarcie.
Gwny przekaz. Pytania. Porywajce zakoczenie.

Najczstsze otwarcia:
Rzeczowa prezentacja gwnego przekazu. Gdy byem maym chopcem (zaczynasz od opowieci z wasnego ycia pokazujc tym
samym, e masz pewn ide, wizj, ktra si rozwija i ktrej jeste wierny)

Wizja, skok w przyszo. Bomba midzy oczy

Gwny przekaz buduj stosujc tzw. lejek perswazyjny:

Kontakt Potrzeby

Korzyci
Pytania. Zamknicie.

Inne sposoby na przekaz:

Otwarcie Problem

Dotychczasowe rozwizanie
Moje rozwizanie i korzyci.

Zamknicie

Kanapka retoryczna:
Otwarcie.

Pogld
Argumenty zwolennikw Argumenty przeciwnikw Argumenty zwolennikw

Zamknicie

Najczstsze zakoczenia:
Krtkie podsumowanie Rachunek zyskw i strat

Wielka wizja przyszoci

danie akcji Pytanie co z tym zrobisz?