Untitled

Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa
opolskiego na lata 2008- 2013
SPIS TRECI: 1. CZ OGLNA ............................................................................................... 3 1.1. Podstawy i uwarunkowania prawne opracowania ...................................... 3 1.2. Opis obszaru objtego zakresem programu ............................................... 6 1.3. Podanie narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia ................................................................. 6 1.4. Wyszczeglnienie podstawowych kierunkw i zakresw dziaa niezbdnych do przywrcenia dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku .............................................................................................. 7 1.5. Termin realizacji programu, w tym terminy realizacji poszczeglnych zada 12 1.6. Koszty realizacji programu w tym koszty realizacji poszczeglnych zada12 1.7. rda finansowania programu ................................................................. 13 1.8. Wskazanie rodzajw informacji i dokumentw wykorzystanych do kontroli i udokumentowania realizacji programu ..................................................... 14 1.9. Ograniczenia i obowizki wynikajce z realizacji Programu ..................... 14 1.10. Uzasadnienie zakresu Programu ochrony rodowiska przed haasem..... 16 1.11. Cz graficzna ........................................................................................ 23 1.12. Spis tabel i rysunkw ................................................................................ 24 2. AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU GRANICA Z WOJEWDZTWEM DOLNOLSKIM - PRDY ............................................................................. 25 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 3. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 4. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 5. Cz opisowa ......................................................................................... 25 Uzasadnienie zakresu okrelonych w programie zagadnie .................... 28 Cz graficzna ........................................................................................ 36 Spis tabel i rysunkw ................................................................................ 51 Cz opisowa ......................................................................................... 52 Uzasadnienie zakresu okrelonych w programie zagadnie .................... 55 Cz graficzna ........................................................................................ 64 Spis tabel i rysunkw ................................................................................ 87 Cz opisowa ......................................................................................... 88 Uzasadnienie zakresu okrelonych w programie zagadnie .................... 92 Cz graficzna ...................................................................................... 107 Spis tabel i rysunkw .............................................................................. 124
AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU PRDY - DBRWKA GRNA ............... 52
AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU GOGOLIN - OLSZOWA ............................ 88
AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU NOGOWCZYCE GRANICA Z WOJEWDZTWEM LSKIM ................................................................... 125 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. Cz opisowa ....................................................................................... 125 Uzasadnienie zakresu okrelonych w programie zagadnie .................. 127 Cz graficzna ...................................................................................... 134 Spis tabel i rysunkw .............................................................................. 137
6.
DROGA KRAJOWA NR 40 NA ODCINKU KDZIERZYN - KOLE /PRZEJCIE I/ ................................................................................................ 138 6.1. Cz opisowa ....................................................................................... 138 1
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013
6.2. Uzasadnienie zakresu okrelonych w programie zagadnie .................. 141 6.3. Cz graficzna ...................................................................................... 146 6.4. Spis tabel i rysunkw .............................................................................. 151 7. 8. 9. STRESZCZENIE NIESPECJALISTYCZNE.................................................... 152 WYJANIENIE SKRTW UYTYCH W OPRACOWANIU......................... 158 LITERATURA ................................................................................................. 159
ZACZNIK NR 1. NOWE DOSTPNE TECHNIKI I TECHNOLOGIE W ZAKRESIE OGRANICZANIA HAASU ............................................................................ 162
1.
CZ OGLNA
1.1. Podstawy i uwarunkowania prawne opracowania 1.1.1. Podstawy realizacji programu Obowizek opracowania Programu ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008 2013 wynika z zapisw nastpujcych aktw prawnych o charakterze podstawowym: dyrektywy 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego oraz Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie oceny i kontroli haasu w rodowisku [7]. ustawy Prawo ochrony rodowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pniejszymi zmianami) [1] wraz z rozporzdzeniami wykonawczymi rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 14 padziernika 2002r. w sprawie szczegowych wymaga, jakim powinien odpowiada program ochrony rodowiska przed haasem (Dz. U. nr 179 poz. 1498) [2] Dodatkowo, niniejszy Program zosta wykonany z uwzgldnieniem m.in. nastpujcych opracowa i dokumentw: map akustycznych dla drg krajowych o nateniu ruchu przekraczajcym 16 400 pojazdw na dob [8], [9], [10], [11], programw ochrony rodowiska i planw gospodarki odpadami dla gmin i powiatw, przez teren ktrych przebiegaj analizowane odcinki drg, studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gmin, przez teren ktrych przebiegaj analizowane odcinki drg, miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego gmin (i ich czci), przez teren ktrych przebiegaj analizowane odcinki drg, Program zosta opracowany na podstawie map akustycznych dla drg krajowych wykonanych przez zarzadzajcego analizowanymi odcinkami drg w 2007 roku. Wykonawc niniejszego Programu jest Biuro Ekspertyz i Projektw Budownictwa Komunikacyjnego EKKOM Sp. z o.o. z Krakowa. 1.1.2. Cel i zakres programu Zakres Programu ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008 2013 obejmuje analiz obszarw stanowicych otoczenie odcinkw drg, na ktrych przekroczone zostay dopuszczalne poziomy haasu. Celem Programu jest okrelenie priorytetw dziaa oraz wskazanie niezbdnych zada dla ograniczenia poziomu haasu do wartoci dopuszczalnych. W ramach niniejszego Programu przedstawiono zestaw zalece o charakterze rozwiza technicznych, jak i wskazano kierunki innych dziaa, ktrych realizacja pozwoli na osignicie wyznaczonego celu w najwikszym stopniu. Program ochrony rodowiska przed haasem jest w wojewdztwie opolskim opracowywany po raz pierwszy i zgodnie z Prawem ochrony rodowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pniejszymi zmianami) [1] bdzie 3
aktualizowany co pi lat, przy czym kolejne Programy bd rwnie stanowi podsumowanie i weryfikacj poprzednich opracowa. 1.1.3. Podstawy prawne programu Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony rodowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pniejszymi zmianami) [1]
Podstawowym aktem prawnym, z ktrego wynika konieczno sporzdzenia Programu ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008 2013 jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pniejszymi zmianami) [1]. Zgodnie z zapisami art. 119 ust.1 dla terenw, na ktrych poziom haasu przekracza poziom dopuszczalny, tworzy si programy ochrony rodowiska przed haasem, ktrych celem jest dostosowanie poziomu haasu do dopuszczalnego. Zgodnie z zapisami Ustawy Prawo ochrony rodowiska [1] Program ochrony rodowiska przed haasem powinien by wykonany w terminie 1 roku od dnia przedstawienia mapy akustycznej przez podmiot zobowizany do jej sporzdzenia. Programy te powinny by aktualizowane co najmniej raz na 5 lat. W przypadku zaistnienia okolicznoci uzasadniajcych zmian programu ochrony rodowiska przed haasem lub zmian harmonogramu realizacji poszczeglnych zada programy mog by aktualizowane czciej. Prawo ochrony rodowiska reguluje rwnie kwestie zwizane z udziaem spoeczestwa w postpowaniu, ktrego przedmiotem jest sporzdzenie programu ochrony rodowiska przed haasem. Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 14 padziernika 2002 r. w sprawie szczegowych wymaga, jakim powinien odpowiada program ochrony przed haasem (Dz. U. 179, poz. 1498) [2]
Zgodnie z zapisami art. 119 ust. 3 ustawy Prawo Ochrony rodowiska [1] Minister waciwy do spraw rodowiska okreli w drodze rozporzdzenia szczegowe wymagania, jakim powinien odpowiada program ochrony rodowiska przed haasem. Okrelono w nim, i kady program powinien si skada z czci: opisowej, wyszczeglniajcej ograniczenia i obowizki wynikajce z realizacji programu, uzasadnienia zakresu zagadnie. Dla kadej z tych czci przywoany akt prawny [2] podaje szczegowy zakres merytoryczny. Dodatkowo rozporzdzenie [2] podaje wytyczne do harmonogramu realizacji poszczeglnych zada okrelonych w programie, ktre powinny zosta zrealizowane w celu poprawy stanu klimatu akustycznego na analizowanym terenie. Zgodnie z 7 pkt. 2 kolejno realizacji zada programu na terenach mieszkaniowych powinna by ustalona w oparciu o wskanik charakteryzujcy wielko przekroczenia dopuszczalnego poziomu haasu oraz liczb mieszkacw na danym terenie (tzw. wskanik M). Zgodnie z rozporzdzeniem [2] ustala si go w nastpujcy sposb:
M = 0.1m(10 0.1L 1)
gdzie: M warto wskanika, 4
L wielko przekroczenia dopuszczalnego poziomu haasu dB, m liczba mieszkacw na terenie o przekroczonym poziomie dopuszczalnym. W pierwszej kolejnoci powinny by wykonane zadania na terenach, na ktrych wskanik M osiga najwiksze wartoci. Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 4 czerwca 2007 r. w sprawie ustalenia wartoci wskanika LDWN (Dz. U. nr 106, poz. 729) [3]
W niniejszym rozporzdzeniu okrelono sposb wedug, ktrego wyznacza si wskanik LDWN. Zgodnie z zapisami tego aktu prawnego jest on nastpujcy:
4 8 12 L DWN = 10 lg 10 0.1LD + 10 0.1( LW + 5 ) + 10 0.1( LN +10 ) 24 24 24

gdzie: LDWN oznacza dugookresowy redni poziom dwiku A wyraony w decybelach (dB), wyznaczony w cigu wszystkich db roku, z uwzgldnieniem pory dnia (rozumianej jako przedzia czasu od godz. 6:00 do godz. 18:00), pory wieczoru (rozumianej jako przedzia czasu od godz. 18:00 do godz. 22:00) oraz pory nocy (rozumianej jako przedzia czasu od godz. 22:00 do godz.6:00), LD oznacza dugookresowy redni poziom dwiku A wyraony w decybelach (dB), wyznaczony w cigu wszystkich pr dnia w roku (rozumianych jako przedzia czasu od godz. 6:00 do godz. 18:00), LW oznacza dugookresowy redni poziom dwiku A wyraony w decybelach (dB), wyznaczony w cigu wszystkich pr wieczoru w roku (rozumianych jako przedzia czasu od godz. 18:00 do godz. 22:00), LN oznacza dugookresowy redni poziom dwiku A wyraony w decybelach (dB), wyznaczony w cigu wszystkich pr nocy w roku (rozumianych jako przedzia czasu od godz. 22:00 do godz.6:00), Poziom dzienno - wieczorowo - nocny jest drugim obok wskanika LN, poziomem dwiku w odniesieniu, do ktrego wyznacza si przekroczenia wartoci dopuszczalnych w dugookresowej polityce zarzdzania haasem (m. in. przy sporzdzaniu map akustycznych i programw ochrony rodowiska przed haasem). Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku (Dz. U. nr 120, poz. 826) [4] Analizowane rozporzdzenie Ministra rodowiska [4] okrela dopuszczalne poziomy haasu w rodowisku okrelone wskanikami LDWN, LN, LAeq D i LAeq N dla nastpujcych rodzajw terenw przeznaczonych: pod zabudow mieszkaniow, pod szpitale i domy opieki spoecznej, pod budynki zwizane ze staym lub czasowym pobytem dzieci i modziey, na cele uzdrowiskowe, na cele rekreacyjno - wypoczynkowe, na cele mieszkaniowo - usugowe. Dopuszczalne poziomy haasu okrelono z uwzgldnieniem rodzaju obiektu lub dziaalnoci bdcej rdem haasu. Wraz z wartoci dopuszczaln poziomu haasu w rodowisku okrelono rwnie dla kadego wskanika czas odniesienia. 5
Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnoszca si do oceny i zarzdzania poziomem haasu w rodowisku [7]
Dyrektywa Unii Europejskiej 2002/49/WE [7] nakada na Pastwa Czonkowskie Unii Europejskiej obowizek sporzdzania do dnia 18 lipca 2008 r. planw dziaa dla potrzeb zarzdzania problemami haasu i skutkami oddziaywania haasu dla: obszarw pooonych w pobliu gwnych drg o obcieniu ruchem powyej szeciu milionw przejazdw rocznie, gwnych linii kolejowych o obcieniu ruchem powyej 60 tysicy przejazdw pocigw rocznie i gwnych lotnisk, aglomeracji o liczbie mieszkacw powyej 250 tysicy. Plany, o ktrych mowa, maj take suy ochronie obszarw ciszy przed zwikszeniem haasu. Minimalne wymagania jakie powinny spenia plany dziaa okrelono w zaczniku V Dyrektywy [7]. Przedstawiono w nim m.in. zestawienie elementw jakie powinien posiada plan dziaa oraz ogln propozycj konkretnych dziaa jakie waciwe wadze mog podejmowa w celu zmniejszenia oddziaywania haasu. 1.2. Opis obszaru objtego zakresem programu Niniejszy program obejmuje swym zakresem tereny pooone w ssiedztwie najbardziej obcionych ruchem samochodowym drg krajowych zlokalizowanych w wojewdztwie opolskim. Wojewdztwo zajmuje powierzchni 9 412 km2 i zamieszkuje je 1 037 tys. osb. Gsto zaludnienia jest tu natomiast jedn z najwyszych w kraju i wynosi 110 osb/ km2. Pod wzgldem administracyjnym wojewdztwo obejmuje 12 powiatw, w tym 1 grodzki oraz 71 gmin. Wojewdztwo opolskie pooone jest gwnie na Nizinie lskiej. W jego granicach krzyuj si wane szlaki komunikacyjne - zarwno drogowe jak i kolejowe. Przez obszar wojewdztwa przebiegaj szlaki tranzytowe prowadzce z pnocy na poudnie oraz z zachodu na wschd. Wojewdztwo opolskie graniczy od zachodu z wojewdztwem dolnolskim, od pnocy z wojewdztwem wielkopolskim oraz dzkim, od wschodu z wojewdztwem maopolskim, a od poudnia z Republik Czesk. Na rys. 1.1 przedstawiono orientacyjn lokalizacj odcinkw drg krajowych, objtych zakresem niniejszego opracowania. 1.3. Podanie narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia Zgodnie z Prawem ochrony rodowiska [1], w celu wykonania strategicznej oceny klimatu akustycznego w otoczeniu odcinkw drg krajowych wojewdztwa opolskiego o nateniu ruchu przekraczajcym 6 mln pojazdw rocznie (tj. 16 400 poj./dob wg GPR 2005), sporzdzone zostay w roku 2007 na zlecenie Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad mapy akustyczne dla drg krajowych o nateniu ruchu powyej 16 400 pojazdw na dob [8], [9], [10], [11], ktre s istotnym narzdziem wspomagajcym prowadzenie polityki ekologicznej na terenie wojewdztwa. Mapy te stanowi podstaw do opracowania programu dziaa ograniczajcych uciliwoci akustyczne. Umoliwiaj rwnie prawidowe zarzdzanie infrastruktur komunikacyjn oraz wspomagaj przy podejmowaniu 6
decyzji dotyczcych wykorzystania terenw pod cele inwestycyjne. Dostarczaj one rwnie istotnej wiedzy na temat klimatu akustycznego otoczenia przedmiotowych drg, poprzez ujcie poziomw emisji, imisji i wraliwoci akustycznej obszarw, jak rwnie poziomw przekrocze wartoci dopuszczalnych okrelonych wskanikami LDWN i LN. W tym kontekcie opracowane mapy akustyczne stanowi punkt wyjcia do dalszych prac i analiz, rwnie do prac prowadzonych w perspektywie najbliszej przyszoci. Bazujc na przeprowadzonej analizie przedmiotowych Map akustycznych wykonanych w roku 2007, a zwaszcza: dokonanej identyfikacji rde haasu ksztatujcych klimat akustyczny w otoczeniu analizowanych odcinkw drg, przeprowadzonej analizy uwarunkowa akustycznych wynikajcych z ustale miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz dokumentw polityki ekologicznej gmin, powiatw i wojewdztwa, wykorzystanego zestawienia metod i wynikw bada, w tym ustale dotyczcych liczby ludnoci zagroonej haasem, przeprowadzonej analizy przewidywanych trendw zmian stanu akustycznego rodowiska. W ramach niniejszego opracowania wskazano tereny o najwikszej wartoci narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku wraz z podaniem zakresu ich naruszenia w odniesieniu do poszczeglnych odcinkw drg objtych zakresem niniejszego Programu. Szczegowe dane dotyczce narusze dopuszczalnych poziomw haasu wraz z podaniem zakresu naruszenia przedstawiono dla kadego odcinka w formie tabelarycznej w kolejnych rozdziaach opracowania (26). Opracowane mapy akustyczne dla drg krajowych o nateniu ruchu powyej 16 400 pojazdw na dob [8], [9], [10], [11] stanowi wic podstaw do rozpoczcia procedury realizacji Programu ochrony rodowiska przed haasem. Punktem odniesienia dla Programu w zakresie ochrony przed haasem jest przeprowadzona na podstawie wykonanych map identyfikacja terenw zagroonych haasem na podstawie analizy rozkadw haasu komunikacyjnego oraz wyznaczonej liczby ludnoci nim zagroonej. 1.4. Wyszczeglnienie podstawowych kierunkw i zakresw dziaa niezbdnych do przywrcenia dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku W celu ograniczenia rwnowanego poziomu dwiku do wartoci nie przekraczajcych wartoci dopuszczalnych okrelonych w rozporzdzeniu Ministra rodowiska [4] w otoczeniu analizowanych odcinkw drg krajowych jest w wietle istniejcego poziomu natenia ruchu oraz lokalizacji tych odcinkw w bezporednim ssiedztwie zabudowy mieszkaniowej niezwykle trudne a w niektrych przypadkach wrcz nierealne. Zadaniem sub ochrony rodowiska oraz administratora sieci drogowej jest jednak podejmowanie wszelkich dziaa majcych na celu popraw stanu klimatu akustycznego w ssiedztwie drg w takim stopniu w jakim jest to tylko moliwe. W ramach opracowywania niniejszego Programu przeanalizowano wyniki modelowania klimatu akustycznego przedstawione w opracowanych Mapach akustycznych oraz zaproponowano dziaania, ktrych realizacja powinna doprowadzi do poprawy stanu akustycznego w otoczeniu problemowych odcinkw drg. Podzielono je na nastpujce grupy:
I. Dziaania krtkookresowe (w ramach strategii krtkookresowej), stanowice podstawowy zakres niniejszego Programu ochrony rodowiska przed haasem na lata 2008 2013. II. Dziaania dugookresowe (w ramach polityki dugookresowej), ktrych realizacja przewidywana jest w horyzoncie czasowym duszym ni czas obowizywania niniejszego Programu (w ramach sporzdzonego po upywie 5 lat kolejnego programu ochrony rodowiska przed haasem), III. Dziaania zwizane z edukacj spoeczn, ktre powinny by prowadzone w sposb cigy, zarwno w zakresie dziaa dugookresowych (pkt II powyej), jak i krtkookresowych (pkt I powyej). 1.4.1. Strategia krtkookresowa Strategia krtkookresowa stanowi faktyczny zakres niniejszego Programu. W jej ramach zawarte s dziaania, ktrych celem jest spowodowanie poprawy klimatu akustycznego w tych miejscach, gdzie przekroczenia dopuszczalnych wartoci haasu w rodowisku s w chwili obecnej najwiksze oraz tam gdzie na oddziaywanie haasu naraona jest najwiksza liczba osb. W celu wyselekcjonowania takich obszarw posuono si okrelonym w rozporzdzeniu Ministra rodowiska [2] wskanikiem M, ktrego wielko uzaleniona jest od dwch wyej wymienionych parametrw. Zgodnie z powyszym rozporzdzeniem w pierwszej kolejnoci powinny by wykonane dziaania majce na celu redukcj poziomu dwiku na obszarach, dla ktrych wskanik M posiada najwysz warto. W tym celu na potrzeby niniejszego opracowania dokonano analizy map akustycznych [8], [9], [10], [11], w ramach ktrych opracowano rozkad wskanika M na terenach ssiadujcych z odcinkami drg, bdcych przedmiotem niniejszego programu. Na podstawie tej analizy kademu odcinkowi nadano odpowiednie priorytety w zalenoci od wielkoci wskanika M oraz wielkoci przekrocze poziomu haasu. Priorytety te okrelaj, na ktrych z analizowanych odcinkw dziaania majce na celu popraw stanu klimatu akustycznego powinny zosta wykonane w pierwszej kolejnoci. Na potrzeby niniejszego Programu dokonano podziau wskanika M na dwie grupy, agregujce wsze klasy jego wartoci. Dla kadej z nich przypisano priorytet, z jakim powinny by podjte dziaania majce na celu ograniczenie poziomu haasu. Podzia ten przedstawiono poniej w tabl. 1.1. Tabl. 1.1. Zestawienie priorytetw z jakim powinny by podjte dziaania majce na celu ograniczenie poziomu haasu w stosunku do wartoci wskanika M
Priorytet dziaa Wysoki Niski 0,01 Warto wskanika M Od Powyej 5,00 5,00 Do
W ramach priorytetu wysokiego i niskiego znalazy si tereny pooone w ssiedztwie odcinkw drg krajowych o dugoci ponad 12 km. Na obszarach ssiadujcych z nimi naley w pierwszej kolejnoci podj dziaania, ktre bd miay na celu redukcj poziomu haasu. Na rys. 1.2 przedstawiono dugo odcinkw drg analizowanych w ramach niniejszego programu przyporzdkowanych do poszczeglnych priorytetw dziaa.
Orientacyjn lokalizacj odcinkw w podziale na poszczeglne priorytety przedstawiono osobno dla kadego analizowanego cigu w rozdziaach 2 6 (cz graficzna). Z uwagi na fakt, i dotrzymanie wartoci dopuszczalnych poziomu haasu na terenach ssiadujcych z najbardziej obcionymi ruchem drogami krajowymi jest w wielu przypadkach bardzo trudne a czasami wrcz nie moliwe, w ramach strategii krtkookresowej proponuje si spenienie nastpujcego celu kierunkowego niniejszego programu: Ograniczenie liczby i zasigu uciliwoci akustycznych dla drg analizowanych w niniejszym programie w takim stopniu, aby otrzymay one co najmniej niski priorytet ochrony akustycznej tj. osignicia w ich otoczeniu wartoci wskanika M niszej ni 5. Dla osignicia powyszego celu zakada si realizacj w perspektywie strategii krtkookresowej nastpujcych dziaa: konsekwentna realizacja planw inwestycyjnych GDDKiA, polegajcych przede wszystkim na budowie kolejnego fragmentu poudniowej obwodnicy m. Kdzierzyna-Kola od ul. Gubczyckiej do ul. Gliwickie, przy czym naley przyj jako zasad wykonanie skutecznych zabezpiecze akustycznych dla nowego odcinka drogi, niedopuszczenie do jego pniejszego obudowywania obiektami mieszkalnymi (wskazanie dla prowadzonej polityki planowania przestrzennego) oraz przeprowadzenie remontu nawierzchni istniejcego w chwili obecnej odcinka drogi krajowej nr 40 wraz z wprowadzeniem (w uzasadnionych przypadkach) elementw trwaego uspokojenia ruchu, konsekwentna realizacja zapisw przegldw ekologicznych, analiz porealizacyjnych oraz innych opracowa rodowiskowych ktre bd wykonane dla przebudowywanych w przyszoci odcinkw drg wykonanie niezbdnych zabezpiecze przeciwdwikowych, majcych na celu popraw klimatu akustycznego w otoczeniu budynkw podlegajcych ochronie akustycznej, ograniczenie uciliwoci akustycznej aktualnie funkcjonujcych odcinkw analizowanych drg poprzez zastosowanie ekranw akustycznych dla odcinkw posiadajcych priorytet bardzo wysoki i niski, w przypadku braku technicznych moliwoci ograniczenia oddziaywania haasu pochodzcego od ruchu pojazdw - utworzenie obszaru ograniczonego uytkowania na terenach, ktre zlokalizowane s w zasigach oddziaywania haasu, Powysze dziaania i ich prognozowane skutki omwiono szczegowo dla kadego analizowanego odcinka drogi w kolejnych rozdziaach opracowania (26). Poniej przedstawiono natomiast oglne zestawienie dziaa technicznych, ktre moliwe s do wykonania w ramach strategii krtkookresowej wraz z szacunkowymi kosztami oraz krtk charakterystyk. bariery akustyczne (ekrany/way) (cena jednostkowa 1500 z/m2) Zabezpieczenie w postaci ekranw akustycznych proponowano wycznie w miejscach gdzie ich budowa nie spowoduje pogorszenia warunkw bezpieczestwa ruchu drogowego. Ze wzgldu na brak moliwoci okrelenia dokadnych parametrw ekranu akustycznego na poziomie niniejszej analizy strategicznej, w kadym przypadku przyjmowano redni wysoko ekranu 9
akustycznego rwn 3 m. W ramach opracowania wskazywano jedynie miejsca gdzie naley je zastosowa bez szczegowego okrelenia parametrw akustycznych (dugo, wysoko, rodzaj wypenienia) oraz szczegowej lokalizacji. realizacja obwodnic miejscowoci pooonych wzdu istniejcych drg krajowych (koszty szacowane indywidualnie dla kadej inwestycji) Budowa obwodnic dla miejscowoci zlokalizowanych w sasiedztwie drg krajowych powoduj przejcie przez nowowybudowane odcinki obwodowe czci ruchu szczeglnie o charakterze tranzytowym (w tym duej czci ruchu cikiego, ktry w zdecydowany sposb wpywa na klimat akustyczny). Spadek obcienia ruchem odcinkw drg zlokalizowanych w centrum miejscowoci powoduje znaczn popraw warunkw akustycznych na tych terenach. Naley natomiast pamita o proponowaniu zabezpiecze akustycznych dla terenw zlokalizowanych w sasiedztwie projektowanych obwodnic, dla ktrych w zwizku z ich budow klimat akustyczny ulegnie pogorszeniu. obszar ograniczonego uytkowania (koszty indywidualnie dla kadego przypadku, niemoliwe do oszacowania na etapie wykonywania Programu ochrony rodowiska przed haasem) Obszar ograniczonego uytkowania proponuje si wtedy, gdy mimo zastosowania dostpnych rozwiza technicznych, technologicznych i organizacyjnych nia mog by dotrzymane standardy jakoci rodowiska poza terenem () trasy komunikacyjnej (art. 135 pkt. 1 ustawy Prawo Ochrony rodowiska [1]). Obszary ograniczonego uytkowania proponowano dla tych odcinkw drg, w ssiedztwie ktrych budowa ekranw akustycznych bya niemoliwa ze wzgldu na fakt, i ich realizacja moga wpyn negatywnie na bezpieczestwo ruchu drogowego lub uwarunkowania terenowe (brak miejsca, czste zjazdy do prywatnych posesji) uniemoliwiay ich zastosowanie. Naley wyranie podkreli, i podane koszty zastosowania zabezpiecze akustycznych (ekranw akustycznych) s cenami netto i powinny by traktowane orientacyjnie, ze wzgldu na konieczno uwzgldnienia w kosztorysach specyficznych uwarunkowa miejscowych, warunkw geologicznych, iloci sieci uzbrojenia i koniecznego zakresu ich przebudowy lub zabezpieczenia. Take wykonywane podczas opracowania projektw budowlanych i wykonawczych szczegowe badania i analizy mog wpyn znaczco na zakres zarwno projektw jak i realizowanych na ich podstawie obiektw. Dodatkowo naley wspomnie o potencjalnej koniecznoci wykupu gruntw przez Zarzdc analizowanych odcinkw drg w celu uzyskania miejsca na budow urzdze przeciwdwikowych. Tych kosztw na etapie wykonywania Programu ochrony rodowiska przed haasem nie mona oszczacowa. 1.4.2. Polityka dugookresowa Bardzo istotnym elementem dziaa naprawczych okrelonych w ramach polityki dugookresowej jest, aby nowe inwestycje drogowe nie pogarszay stanu klimatu akustycznego na terenach podlegajcych ochronie. W przypadku budowy obwodnic, ktre na pewno spowoduj spadek natenia ruchu a co za tym popraw klimatu akustycznego na odcinkach drg, ktre bd nimi zastpione, naley rwnie pamita o prawidowym zabezpieczeniu terenw, ktre bd zlokalizowane w bliskim ssiedztwie nowych odcinkw drg. Na terenach tych nastpi pogorszenie warunkw akustycznych w zwizku z oddziaywaniem ruchu pojazdw. Naley zatem, dla budynkw podlegajcych ochronie akustycznej, zlokalizowanych 10
w ssiedztwie obwodnic zaprojektowa i wykona odpowiednie zabezpieczenia przeciwdwikowe. Kolejnym elementem polityki dugookresowej jest konieczno speniania prawa w zakresie ochrony przed haasem w przypadku nowych inwestycji. Planowanie nowych odcinkw drg (w tym rwnie obwodnic) powinno by realizowane w taki sposb, aby przebiegay one (o ile tylko jest to tylko moliwe) po terenach nie podlegajcych ochronie akustycznej w jak najwikszej odlegoci od budynkw mieszkalnych. W przypadku braku moliwoci spenienia tego warunku, budynki podlegajce ochronie akustycznej powinny by zabezpieczone przed oddziaywaniem ruchu pojazdw przez zastosowanie odpowiednich urzdze ochrony rodowiska. Jeeli natomiast ich zastosowanie jest niemoliwe np. z uwagi na bezpieczestwo ruchu drogowego, powinno si dy do zmiany funkcji lub wykupu przez Zarzdcw drg budynkw, ktrych nie mona zabezpieczy przed dziaaniem haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Naley zaznaczy, e wykupy nieruchomoci s praktykowane tylko i wycznie na wniosek strony po decyzji sdu. Jednym z najwaniejszych aspektw polityki dugookresowej jest waciwe planowanie przestrzenne w sasiedztwie drg. Nie naley zezwala na budowanie nowych budynkw w strefie oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne pochodzcego od ruchu pojazdw. Waciwe pod wzgldem akustycznym planowanie przestrzenne powinno si rwnie charakteryzowa lokalizowaniem nowych odcinkw drg na terenach nie objtych ochron akustyczn, o czym wspomniano ju wczeniej. W ramach strategii dugoterminowej zawieraj si rwnie techniczne dziaania majce na celu popraw klimatu akustycznego w ssiedztwie drg krajowych objtych zakresem Programu, ktre miayby by realizowane w ramach kolejnych Programw ochrony rodowiska przed haasem. W zakresie tego elementu polityki dugookresowej naley na etapie kolejnego Programu ponownie przeanalizowa stan klimatu akustycznego i w przypadku koniecznoci podj dziaania naprawcze, dla terenw ktrym w ramach niniejszego opracowania przypisano priorytety redni i niski (ze wzgldw ekonomicznych zdecydowano, e dziaania naprawcze na tych terenach bd musiay by zrealizowane w pniejszym czasie). Moliwe jest natomiast nakadanie na Zarzdcw drg (w ramach przegldw ekologicznych lub analiz porealizacyjnych) obowizku tworzenia obszarw ograniczonego uytkowania w przypadku braku moliwoci zastosowania innych form ochrony akustycznej dla odcinkw drg posiadajcych redni i niski priorytet. W ramach strategii dugoterminowej zawiera si rwnie ocena niniejszego Programu ochrony rodowiska przed haasem oraz realizacja zmian wynikajcych ze zmiany stanu akustycznego w ssiedztwie analizowanych odcinkw drg w czasie obowizywania niniejszego programu. 1.4.3. Edukacja spoeczna Prowadzenie systematycznych i skoordynowanych dziaa edukacyjnych skierowanych przede wszystkim do kierowcw, korzystajcych z indywidualnych rodkw transportu moe w realiach niniejszego Programu przynie bardzo wymierny efekt. W ramach edukacji naley zatem zwrci szczegln uwag na: Promocj komunikacji zbiorowej, Promocj i edukacj w zakresie proekologicznego korzystania z samochodw na odcinkach stanowicych dojazd do wikszych miast: a) Carpooling (jazda z ssiadem), 11
b) Eco-driving (ekojazda), styl jazdy. Promocj pojazdw cichych, ale rwnie na: Promocj waciwego planowania przestrzennego uwzgldniajcego zagroenia haasem, w tym m.in. strefowanie funkcji zabudowy i ograniczenie moliwoci obudowy nowych odcinkw drg terenami wraliwymi akustycznie (w tym m.in. o funkcji mieszkaniowej, rekreacyjnej, edukacyjnej czy zwizanymi z ochron zdrowia), Promocj innych metod ochrony przed haasem ni ekrany akustyczne (np. ograniczenie prdkoci, zapewnienie pynnoci ruchu). Dziaania te powinny by skoordynowane i finansowane zarwno ze rodkw zarzdcy analizowanych odcinkw drg Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad jak i jednostek samorzdw terytorialnych oraz organizacji pozarzdowych, ktrych statut okrela prowadzenie dziaa edukacyjnych w zakresie ochrony rodowiska. Dodatkowo rodki na edukacj spoeczestwa w zakresie oddziaywania haasu mona pozyskiwa poprzez programy finansowe UE oraz z pomoc sponsorw i mediw. Efekty dziaa zwizanych z edukacj spoeczestwa s w chwili obecnej bardzo trudne do oszacowania, jednak przy systematycznym i skoordynowanym dziaaniu mog one by znaczce. 1.5. Termin realizacji programu, w tym terminy realizacji poszczeglnych zada W ramach niniejszego Programu ochrony rodowiska przed haasem zaproponowano trzy gwne rodzaje dziaa: I. Dziaania krtkookresowe, stanowice faktyczny zakres niniejszego Programu ochrony rodowiska przed haasem na lata 2008 - 2013. II. Dziaania dugookresowe, ktrych realizacja przewidywana jest w okresie obowizywania kolejnych Programw ochrony rodowiska przed haasem, tj. po roku 2013, III. Dziaania zwizane z edukacj spoeczn, Terminy realizacji dziaa zawartych w ramach edukacji spoecznej oraz polityki dugookresowej s dusze od czasu obowizywania niniejszego opracowania (5 lat). Edukacja spoeczestwa powinna by konsekwentna i ciga - tylko wtedy moe przynie wymierne i oczekiwane korzyci. Dziaania okrelone w strategii dugoterminowej powinny by natomiast realizowane w czasie obowizywania kolejnych Programw ochrony rodowiska przed haasem. Dziaania zawarte w ramach strategii krtkookresowej powinny by zrealizowane w czasie trwania niniejszego Programu ochrony rodowiska przed haasem czyli w okresie 2009 - 2013. Realizacja niektrych z nich jest cile powizana z wykonaniem przez Zarzdcw drg dodatkowych opracowa wynikajcych z ustawy Prawo Ochrony rodowiska [1]. Terminy realizacji dziaa zawierajcych si w strategii krtkookresowej w przyporzdkowaniu do konkretnych odcinkw przedstawiono w kolejnych rozdziaach (26), gdzie szczegowo opisano kade z nich wraz z podaniem terminu realizacji (harmonogramu Programu). 1.6. Koszty realizacji programu w tym koszty realizacji poszczeglnych zada Na etapie wykonywania niniejszego Programu nie jest moliwe okrelenie kosztw dziaa zawierajcych si w strategii dugookresowej oraz edukacji spoecznej. Dziaania zawarte w strategii dugookresowej bd wykonywane 12
w czasie trwania kolejnych Programw ochrony rodowiska przed haasem (po roku 2013). Na etapie realizacji tych opracowa konieczne bdzie przeanalizowanie na podstawie kolejnej mapy akustycznej faktycznego stanu klimatu akustycznego w ssiedztwie analizowanych odcinkw drg. Dopiero wtedy moliwe bdzie sprecyzowanie potrzeby wykonania konkretnych dziaa nalecych do tej grupy oraz okrelenie kosztw ich wykonania. Dziaania zawierajce si w ramach edukacji spoecznej powinny by wykonywane w sposb cigy - tylko wtedy przynios zamierzony efekt. Jest zatem niemoliwe precyzyjne oszacowanie ich kosztw. Zbiorcze koszty realizacji dziaa zawierajcych si w ramach strategii krtkookresowej, stanowicej faktyczny zakres opracowania mona rozbi na dwie czci. Pierwsza z nich, stanowica faktyczny koszt realizacji Programu. S to koszty wykonania dodatkowych zabezpiecze akustycznych dla odcinkw posiadajcych bardzo wysoki i niski priorytet dziaa. Wynosz one sumarycznie dla wszystkich odcinkw okoo 5.1 mln z. W kwocie tej nie uwzgldniono kosztw utworzenia obszarw ograniczonego uytkowania oraz ewentualnych dodatkowych zabezpiecze przeciwdwikowych, ktrych konieczno budowy moe wynikn po wykonaniu pomiarw skutecznoci istniejcych urzdze (kosztw tych na etapie wykonywania Programu nie mona oszacowa). W tabl. 1.2 przedstawiono zestawienie szacunkowych kosztw dziaa majcych na celu popraw klimatu akustycznego w ssiedztwie analizowanych odcinkw drg. Tabl. 1.2. Szacunkowe zestawienie kosztw dziaa majcych na celu popraw klimatu akustycznego w ssiedztwie analizowanych odcinkw drg
Nazwa odcinka Autostrada A4 na odcinku granica wojewdztwa Prdy Autostrada A4 na odcinku Prdy - Dbrwka Grna Autostrada A4 na odcinku Gogolin - Olszowa Autostrada A4 na odcinku Nogowczyce - granica wojewdztwa Droga Krajowa nr 40 na odcinku Kdzierzyn-Kole /przejcie 1/ SUMA Szacunkowy koszt wykonania dziaa naprawczych [mln z] -* 1.7 3.4 -* - ** 5.1
*) Kosztw dziaa naprawczych nie mona oszacowac na etapie wykonywania Programu, z uwagi na fakt, i bd one zalene od wynikw pomiarw skutecznoci istniejcych urzdze przeciwdwikowych **) Dziaania naprawcze w tym przypadku bd polegay na utworzeniu obszaru ograniczonego uytkowania. Kosztw tych dziaa na etapie wykonywania niniejszego Programu nie mona oszacowa.
Druga cz kosztw jest zwizana z dziaaniami inwestycyjnymi, ktre wpyn na popraw stanu akustycznego w ssiedztwie analizowanych odcinkw drg i bd podejmowane w najbliszym czasie przez Generaln Dyrekcj Drg Krajowych i Autostrad. Koszty realizacji inwestycji (budowy fragmentu poudniowej obwodnicy Kdzierzyna-Kola) naley oszacowa na poziomie okoo 120 mln z. 1.7. rda finansowania programu Realizacja wszystkich elementw Programu ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych 13
z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008 - 2013 moliwa jest wycznie przy wsppracy rnych organw. Jej finansowanie spoczywa bdzie przede wszystkim na zarzdcy odcinkw drg krajowych, jakim jest Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad. Dodatkowo finansowanie moe zosta wsparte ze rodkw unijnych (Funduszu Spjnoci i funduszy strukturalnych), Narodowego oraz Wojewdzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu, dotacji budetu pastwa, rodkw zagranicznych nie podlegajcych zwrotowi oraz nadwyki operacyjnej. 1.8. Wskazanie rodzajw informacji i dokumentw wykorzystanych do kontroli i udokumentowania realizacji programu Dla zapewnienia efektywnego postpu realizacji dziaa wyznaczonych w Programie ochrony rodowiska przed haasem, niezbdnym jest prowadzenie jego monitorowania i kontroli. Odpowiednie przeprowadzanie weryfikacji i dokumentowania postpw pozwoli na ewentualn korekt dziaa jak rwnie na wykazanie skutecznoci i celowoci podejmowanych inwestycji. Podstawowymi elementami kontroli powinny by: sporzdzane przez zarzdcw drg i przekazywane do Marszaka Wojewdztwa Opolskiego corocznie do koca marca za rok poprzedni raporty dotyczce postpw w realizacji dziaa zawartych w Programie, kolejny Program ochrony rodowiska przed haasem (na lata 2014 -2018), ktry stanowi bdzie ostateczn weryfikacj i podsumowanie efektw niniejszego opracowania, monitoring haasu wykonywany przez zarzdzajcych drogami w ramach Generalnego Pomiaru Haasu oraz w postaci wyrywkowych bada szczegowych, prowadzonych w ramach przygotowywania opracowa rodowiskowych dla inwestycji drogowych (np. raportw o oddziaywaniu na rodowisko czy analiz porealizacyjnych). Dla jednoznacznego wykazania celowoci i skutecznoci proponowanych dziaa zarzdcy drg powinni wykonywa pomiary haasu na wyszczeglnionych w Programie odcinkach drg: przed podjciem dziaa oraz po zrealizowaniu wszystkich wskazanych im zada dla danych odcinkw drg. Wyniki pomiarw bd przekazywane w rocznych sprawozdaniach do Marszaka Wojewdztwa Opolskiego. 1.9. Ograniczenia i obowizki wynikajce z realizacji Programu 1.9.1. Ograniczenia i obowizki podmiotw uczestniczcych w realizacji Programu Do obowizkw organw administracji, w szczeglnoci starostw powiatw, wjtw, burmistrzw lub prezydentw miast oraz Regionalnej Dyrekcji Ochrony rodowiska w Opolu naley przekazywanie do Sejmiku Wojewdztwa Opolskiego informacji o wydawanych decyzjach dla odcinkw drg objtych Programem majcych wpyw na realizacj niniejszego Programu, przede wszystkim na emisj haasu do rodowiska. Organami administracji odpowiedzialnymi za wydawanie aktw prawa miejscowego w zakresie zwizanym z realizacj Programu s: rady gmin w obszarze ktrych pooone s tereny objte zakresem Programu (miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego), rady powiatw oraz Sejmik Wojewdztwa Opolskiego (ustanawianie obszarw ograniczonego uytkowania). Koordynacja 14
i kontrola realizacji Programu naley do kompetencji samorzdu Wojewdztwa Opolskiego. Funkcje kontrolne w stosunku do zarzdzajcych drogami peni Wojewdzki Inspektor Ochrony rodowiska w Opolu. Organy administracji publicznej s rwnie zobowizane do prowadzenia odpowiedniej polityki w zakresie planowania przestrzennego. Szczegowe zasady okrelajce waciwe planowanie przestrzenne w kontekcie oddziaywania haasu powstajcego wskutek ruchu pojazdw na sasiadujce z drogami tereny opisano szczeglowo w rozdziale 1.4 Programu. Odpowiedzialnymi za realizacj niniejszego Programu ochrony rodowiska przed haasem s zarzdcy infrastruktury drogowej (obecnie Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad. Od zarzdcw odcinkw drg objtych zakresem Programu wymagane jest sporzdzanie i przedkadanie Marszakowi Wojewdztwa Opolskiego do koca marca rocznych raportw za rok poprzedni z przebiegu prac nad realizacj Programu. Ponadto zarzdcy drg powinni wykonywa pomiary haasu na wyszczeglnionych w Programie odcinkach drg przed podjciem dziaa oraz po zrealizowaniu dziaa wskazanych w niniejszym Programie. Wyniki pomiarw bd przekazywane w rocznych sprawozdaniach do Marszaka Wojewdztwa Opolskiego. Suy one bd wykazaniu celowoci i skutecznoci zaproponowanych metod ochrony przed haasem. Przekazane do Marszaka Wojewdztwa Opolskiego raporty stanowi bd podstaw do sporzdzenia oceny realizacji dziaa zaproponowanych w ramach niniejszego opracowania przy sporzdzaniu kolejnego Programu ochrony rodowiska przed haasem. Szczegowe obowizki podmiotw majce na celu ograniczenie poziomu haasu do wartoci dopuszczalnych dla poszczeglnych odcinkw drg zostay okrelone w podrozdziaach 2.1.3, 3.1.3, 4.1.3, 5.1.3 i 6.1.3. 1.9.2. Podmioty korzystajce ze rodowiska i ich obowizki wynikajce z ustawy Prawo ochrony rodowiska Ustawa Prawo ochrony rodowiska [1] okrela szereg warunkw dotyczcych uytkowania instalacji, ktrych funkcjonowanie moe mie wpyw na rodowisko, oraz wskazuje obowizki cice na uytkownikach (ktrych naley w tym przypadku utosamia z zarzdcami) tych instalacji. Naley tu wymieni przede wszystkim postanowienia: art. 141, stanowice o obowizku dotrzymania standardw emisji haasu, art.144, nakadajce obowizek takiego uytkowania urzdze, ktre nie bd powodowa przekrocze w zakresie standardw jakoci rodowiska, art. 147, nakadajce obowizek prowadzenia okresowych (ust. 1) lub cigych (ust. 2) pomiarw wartoci haasu, przy zastrzeeniu, e pomiary te powinny by prowadzone przez odpowiednio przygotowane laboratoria (art. 147a) a wyniki pomiarw winny by ewidencjonowane i przechowywane przez okres co najmniej 5 lat (ust. 6), art. 149 ust. 1, okrelajce obowizek przedstawienia wynikw przeprowadzonych pomiarw waciwemu organowi ochrony rodowiska oraz wojewdzkiemu inspektoratowi ochrony rodowiska,
15
art. 152, stwierdzajce obowizek zgoszenia do eksploatacji inwestycji nie wymagajcej pozwolenia, mogcej jednak negatywnie oddziaywa na rodowisko. Przestrzeganie wymogw ochrony rodowiska w odniesieniu do obiektw infrastruktury komunikacyjnej, w tym drg, spoczywa na zarzdzajcych tymi obiektami (art. 139 ustawy Prawo ochrony rodowiska). Do obowizkw tych zarzdcw naley: stosowanie zabezpiecze akustycznych i waciwej organizacji ruchu w celu ochrony rodowiska przed zanieczyszczeniem haasem (art. 173), dotrzymanie standardw jakoci rodowiska, tj. dopuszczalnych poziomw haasu (art. 174), prowadzenie okresowych lub cigych pomiarw haasu (art. 175) oraz przedstawienia wynikw przeprowadzonych pomiarw waciwemu organowi ochrony rodowiska i wojewdzkiemu inspektoratowi ochrony rodowiska (art. 177 ust.1), sporzdzanie co 5 lat map akustycznych dla terenw pooonych w otoczeniu obiektw mogcych negatywnie wpywa na rodowisko (art. 179 ust. 1 i 3), przy czym obowizek sporzdzenia mapy akustycznej po raz pierwszy winien zosta zrealizowany w terminie 1 roku od dnia, w ktrym obiekt zosta zaliczony do obiektw, ktrych eksploatacja moe powodowa negatywne oddziaywanie akustyczne na znacznych obszarach (art. 179 ust. 5), obowizek niezwocznego przedoenia fragmentw map akustycznych obejmujcych okrelony powiat waciwemu wojewodzie i starocie, oraz fragmentw obejmujcych okrelone wojewdztwo waciwemu wojewdzkiemu inspektoratowi ochrony rodowiska (art. 179 ust. 4). Zgodnie z wyej przytoczonymi zapisami Prawa ochrony rodowiska przyjmuje si, e realizacja zada skadajcych si na niniejszy Program ochrony rodowiska przed haasem spoczywa bdzie w okresie jego realizacji na zarzdcach odcinkw drg objtych zakresem Programu, ktrymi w chwili obecnej jest Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad. 1.10. Uzasadnienie zakresu Programu ochrony rodowiska przed haasem 1.10.1. Dane i wnioski wynikajce ze sporzdzonych map akustycznych 1.10.1.1 Trendy zmian klimatu akustycznego Z uwagi na fakt, i mapy akustyczne dla drg krajowych wykonywane byy w roku 2007 po raz pierwszy oraz za przyczyn zmiany rozporzdzenia Ministra rodowiska w sprawie dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku z dnia 14 czerwca 2007 r. (Dz. U. nr 120, poz. 826) [4], w ktrym wprowadzono nowe wskaniki majce zastosowanie do prowadzenia dugookresowej polityki w zakresie ochrony przed haasem LDWN oraz LN zarwno autorzy map akustycznych jak i niniejszego Programu nie dysponowali materiaem porwnawczym, ktry pozwalaby oszacowa trendy zmian klimatu akustycznego w odniesieniu do analizowanych odcinkw drg. W wietle postpujcego systematycznie w ostatnich latach wzrostu natenia ruchu na gwnych cigach komunikacyjnych kraju, mona jedynie z pewnoci stwierdzi, e klimat akustyczny wok analizowanych odcinkw drg ulega systematycznemu pogarszaniu. Na pene i rzetelne przedstawienie dynamiki i skali tego zjawiska pozwoli dopiero opracowanie kolejnych edycji map 16
akustycznych oraz bazujcych na ich ustaleniach Programw ochrony rodowiska przed haasem. 1.10.1.2 Koncepcje dziaa zabezpieczajcych rodowisko przed haasem
Walka z haasem pochodzcym od ruchu samochodowego odbywajcego si po drogach krajowych jest przedsiwziciem bardzo trudnym. Dotrzymanie wartoci dopuszczalnych na granicy pasa drogowego, z uwagi na wysokie poziomy haasu jest raczej niemoliwe. Dziaania podejmowane w celu ograniczenia imisji dwiku na terenach ssiadujcych z odcinkami drg krajowych maj zatem na celu bardziej zagodzenie oddziaywania ruchu samochodowego oraz popraw stanu klimatu akustycznego. Bardzo trudne jest natomiast doprowadzenie do stanu, w ktrym w bliskim sasiedztwie drogi nie bd przekroczone wartoci dopuszczalne. Dziaania polegajce na ograniczeniu haasu pochodzcego od ruchu samochodowego mona podzieli na trzy nastpujce rodzaje: ograniczenie haasu w strefie emisji, ograniczenie haasu w strefie imisji, dziaania organizacyjne. Do grupy dziaa w strefie emisji mona zaliczy m.in. wymian starej, zniszczonej nawierzchni na now. Dziaanie to powoduje ograniczenie haasu powstajcego na styku k samochodw i jezdni. Wymiana nawierzchni moe spowodowa redukcj haasu w ssiedztwie drogi o ok. 2 dB. Moliwe jest rwnie zastosowanie tzw. cichych nawierzchni, dziki ktrym moliwa jest jeszcze wiksza redukcja haasu (4 - 5 dB). Naley jednak zaznaczy, i nawierzchnie tego typu s bardzo kosztowne w utrzymaniu. Do dziaa w strefie emisji mona rwnie zaliczy dziaania majce na celu popraw stanu technicznego samochodw poruszajcych si po drogach. Jest to jednak zupenie niezalene od Zarzdcy drogi. Wpyw na poziom emisji haasu pochodzcy od pojazdw i zalecy od ich stanu technicznego maj przede wszystkim producenci samochodw oraz ich uytkownicy. Naley zwrci rwnie uwag na potrzeb kotroli stanu technicznego pojazdw przez diagnostykw i stacje kontroli pojazdw pod ktem ich gonoci. Badania takie mogyby by rwnie przeprowadzane prze patrole policyjne w ramach kontroli drogowych. Ograniczenie w ten sposb poziomu haasu u rda (w strefie emisji) moe przynie wymierne efekty zwizane z emisj haasu do rodowiska. Naley rwnie wspomnie o potrzebie sprawowania nadzoru nad stacjami kontroli pojazdw przez Starostwa Powiatowe w celu wyegzekwowania realizacji wyej opisanych kontroli pojazdw. Kolejnymi dziaaniami majcymi wpyw na ksztatowanie klimatu akustycznego w ssiedztwie drg s dziaania w strefie imisji. W chwili obecnej najbardziej popularnym rodkiem majcym na celu ograniczenie haasu w tej strefie jest stosowanie ekranw akustycznych. Naley jednak zaznaczy, e w wielu przypadkach zastosowanie tych urzdze nie jest moliwe. Ekranw akustycznych nie mona zastosowa na tych odcinkach drg, gdzie po ich wybudowaniu nastpi pogorszenie warunkw bezpieczestwa ruchu drogowego. Czsto proponowane urzdzenia przeciwhaasowe w formie ekranw powoduj ograniczenie widocznoci, co uniemoliwia ich zastosowanie. Istniejca infrastruktura podziemna stanowi czsto kolizj z proponowanymi ekranami akustycznymi co rwnie uniemoliwia ich wybudowanie. Kolejn przeszkod w stosowaniu ekranw akustycznych s czste zjazdy z drogi krajowej na prywatne posesje. Przerwanie cigoci ekranw akustycznych na zjazdy do posesji powoduje zmniejszenie skutecznoci ich dziaania i czsto doprowadza do sytuacji, w ktrej pomimo ich zastosowania budynki 17
mieszkalne nie s w peni chronione przed oddziaywaniem haasu pochodzcego od ruchu pojazdw. Z tego powodu naley rozway rwnie inne sposoby zabezpieczenia terenw chronionych przed oddziaywaniem haasu. Dziaania polegajce na waciwym planowaniu przestrzennym czy prowadzenie nowych tras komunikacyjnych w taki sposb, aby ograniczy ich ssiedztwo z terenami podlegajcymi ochronie akustycznej s natomiast przykadem dziaa organizacyjnych. Waciwe planowanie przestrzenne polega na tym, aby budynki podlegajce ochronie akustycznej lokalizowa w dalszej odlegoci od krawdzi jezdni drg krajowych. Natomiast bliej jezdni mog by zlokalizowane budynki handlowo - usugowe, ktre nie podlegaj ochronie akustycznej. Dodatkowo budynki te mog stanowi naturalny ekran akustyczny dla budynkw chronionych akustycznie, zlokalizowanych w dalszej odlegoci od krawdzi jezdni. Nowe trasy komunikacyjne naley prowadzi w taki sposb, aby ograniczy ich ssiedztwo z terenami podlegajcymi ochronie akustycznej. W przypadku bliskiej lokalizacji takich obszarw w stosunku do jezdni projektowanej drogi, naley zaproponowa takie zabezpieczenia przeciwhaasowe, aby zabudowa podlegajca ochronie akustycznej nie znalaza si w strefie oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Jednym z parametrw ruchu drogowego, ktry w zdecydowany sposb wpywa na poziom haasu w ssiedztwie drg jest prdko pojazdw. Wprowadzanie nowych oraz egzekwowanie istniejcych ogranicze prdkoci mona zatem rwnie zaliczy do grupy dziaa organizacyjnych. Zastosowanie fotoradarw skutecznie wpywa na ograniczenie prdkoci a co za tym idzie ograniczenie emisji haasu. 1.10.2. Analiza materiaw, dokumentw i publikacji wykorzystanych w programie 1.10.2.1 Polityki, strategie, plany lub programy W ramach prac zmierzajcych do opracowania Programu ochrony rodowiska przed haasem analizowano szczegowo szereg opracowa, ktre w swych zapisach odnosz si do ochrony akustycznej terenw ssiadujcych z analizowanymi w ramach niniejszego opracowania odcinkw drg. Do takich dokumentw nale: Strategia rozwoju wojewdztwa opolskiego na lata 2000 2015 [14], Program ochrony rodowiska wojewdztwa opolskiego na lata 2007 2010 z perspektyw do roku 2014 [15], Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa opolskiego [16], Studium zagospodarowania przestrzennego pogranicza polskoczeskiego [17]. Strategia rozwoju wojewdztwa opolskiego na lata 2000 2015 [14] jest jednym z podstawowych dokumentw okrelajcych plan rozwoju wojewdztwa. Dokument ten formuuje polityk rozwoju z perspektywy regionalnej. Do jednego z celw operacyjnych zaliczono osignicie wysokiego standardu infrastruktury komunikacyjnej. W planach znajduje si modernizacja drogi alternatywnej do autostrady A4, a take drg o znaczeniu tranzytowym i lokalnym oraz budowa obwodnic wielu miejscowoci. Modernizacja istniejcych drg oraz budowa obwodnic wikszych skupisk zabudowy mieszkaniowej wpyn pozytywnie na rodowisko akustyczne. Upynnienie ruchu pojazdw pozwoli zmniejszy poziom haasu emitowanego przez poruszajce si samochody. Wymiana nawierzchni spowoduje ograniczenie haasu powstajcego 18
na styku k pojazdw i jezdni drogi co rwnie wpynie na popraw stanu klimatu akustycznego. Gwny obszar zainteresowa dla opracowanego Programu Ochrony rodowiska dla Wojewdztwa Opolskiego na lata 2007 2010 z perspektyw do roku 2014 [15] w zakresie ochrony przed haasem to rozpoznanie stanu zagroenia haasem, emitowanym przede wszystkim przez rodki transportu drogowego i kolejowego oraz ograniczenie jego oddziaywania na obszarach miejskich i na odcinkach zagroenia mieszkacw do poziomw normatywnych. Na podstawie przeprowadzonych w 2005 r. bada natenia ruchu na drogach krajowych i wojewdzkich stwierdzono, e poziom natenia haasu zarwno w porze dziennej jak i nocnej, we wszystkich referencyjnych punktach pomiarowych na gwnych drogach wojewdztwa przekracza wartoci normatywne dla terenw chronionych. Strategicznym celem dziaa w zakresie ochrony przed haasem na obszarze wojewdztwa opolskiego jest zmniejszenie skali uciliwoci akustycznej, na ktr naraeni s mieszkacy wojewdztwa. W gwnej mierze dotyczy to naraenia mieszkacw na ponadnormatywny poziom haasu, o najwikszym zasigu przestrzennym, emitowanym przez rodki transportu gwnie haas drogowy, w mniejszym stopniu kolejowy. Dla osignicia celu strategicznego, plan zakada uruchomienie nastpujcych kierunkw dziaa: Zminimalizowanie emisji ponadnormatywnego haasu poprzez jego eliminowanie u rda, Wykorzystanie dostpnych technologii w pracach inynieryjno planistycznych, w celu zminimalizowania zanieczyszczenia haasem rodowiska, Podjcie i systematyczne wykonywanie podstawowych bada pomiarowych, Sporzdzenie oraz systematyczna aktualizacja map akustycznych, Okrelenie obszarw, w granicach terenw wypoczynkowo rekreacyjnych, pooonych poza miastami, zagroonych ponadnormatywnym haasem na podstawie sporzdzonych map akustycznych, Okrelenie liczebnoci populacji zagroonej ponadnormatywnym haasem, w miejscach jej staego pobytu [tereny mieszkalne, usugowo owiatowe, domy opieki spoecznej itp.] na podstawie sporzdzonych map akustycznych, Przygotowywanie programw ochrony przed haasem, Doskonalenie istniejcych i ksztatowanie nowych mechanizmw i procedur administracyjnych na poziomie lokalnym i regionalnym, Monitorowanie zmian przestrzennych stanu zagroenia haasem oraz realizacji programw ochrony przed haasem. Do gwnych celw redniookresowych warunkujcych realizacj celu strategicznego w zakresie ochrony przed haasem na obszarze wojewdztwa opolskiego zalicza si: Stworzenie podstaw merytorycznych, do okrelenia wielkoci populacji zagroonej haasem komunikacyjnym i przemysowym, oraz powierzchni terenw przeznaczonych na cele rekreacyjne objtych nadmiern uciliwoci akustyczn, Tworzenie mechanizmw formalnych i organizacyjnych, w sferze administracyjnej na poziomie regionalnym i lokalnym [wojewdztwo / starostwo / gmina] umoliwiajcych koordynacj dziaa w procedurach podejmowania decyzji oraz minimalizacji kosztw ponoszonych ze 19
rodkw publicznych na uzyskiwanie danych podstawowych o skali zagroenia haasem, Przeprowadzenie oceny stanu akustycznego rodowiska dla aglomeracji, terenw wskazanych w powiatowym programie ochrony rodowiska oraz dla terenw poza aglomeracjami, pozostajcymi pod negatywnym wpywem akustycznym ze strony danej kategorii drg, linii kolejowych i lotnisk, Zapewnienie przestrzegania zasady strefowania w planowaniu przestrzennym, Przygotowywanie programw ochrony przed haasem, jako narzdzia realizacji polityki ekologicznej w zakresie ochrony przed haasem na poziomie regionalnym i lokalnym, Doskonalenie istniejcych i ksztatowanie nowych mechanizmw i procedur administracyjnych, na poziomie lokalnym i regionalnym, umoliwiajcych zapobieganie rozszerzaniu obszarw i powikszaniu wielkoci populacji zagroonych haasem, Monitorowanie zmian przestrzennych stanu zagroenia haasem i realizacji programw ochrony przed haasem. Opracowanie pn.: Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa opolskiego [16] okrela zasady organizacji struktury przestrzennej wojewdztwa oraz zasady i kierunki zagospodarowania przestrzennego. Przyjty w planie zasig analiz i prognoz oparty zosta na zaoeniach strategii rozwoju wojewdztwa opolskiego, ktra obejmuje lata 2000 2015. W podrozdziale dotyczcym uwarunkowa wewntrznych przyrodniczych i rodowiskowych odnotowano rosncy problem uciliwoci akustycznej zwizanej ze wzrastajcym nateniem ruchu samochodowego na obszarach miejskich i podmiejskich miast: Opole, Kdzierzyn-Kole, Strzelce Opolskie, Brzeg, Nysa, Dobrodzie, Praszka i Gorzw lski oraz na terenach przylegych do gwnych cigw komunikacyjnych (droga krajowa Nr 94). Jednym z celw operacyjnych w zakresie ochrony rodowiska jest poprawa klimatu akustycznego na obszarach o funkcjach osadniczych. Dla obszarw o specjalnych walorach, wymagajcych wzmoonych dziaa ochronnych w zakresie polityki przestrzennej jednym z kierunkw dziaa jest eliminowanie czynnikw zakcajcych rwnowag ekologiczn obszaru w zakresie haasu i zanieczyszczenia atmosfery. Podobne zapisy znalazy si w odniesieniu do obszarw wymagajcych zahamowania procesw niszczcych, w obrbie ktrych wymagane s dziaania prowadzce do poprawy istniejcego stanu i zasobw rodowiska. Niektrymi z tych dziaa s: poprawa podstawowych parametrw jakociowych rodowiska, m.in. haasu i dostosowanie ich do obowizujcych przepisw i normatyww, ograniczanie i eliminacja istniejcych rde uciliwoci akustycznej (przemysowych i komunalnych) na obszarach miejskich oraz w cigach komunikacyjnych. Do tych obszarw zostay zaliczone tereny miast Opole, Kdzierzyn-Kole, Strzelce Opolskie, Brzeg, Nysa, Dobrodzie, Praszka i Gorzw lski. Celem sporzdzenia Studium zagospodarowania przestrzennego pogranicza polsko-czeskiego [17] byo wyonienie wsplnych idei i priorytetw wsppracy w zakresie planowania przestrzennego na pograniczu polsko-czeskim, obejmujcym rwnie tereny wojewdztwa opolskiego. Punktem wyjcia do opracowania dokumentu bya analiza dokumentw krajowych (polskich i czeskich) wykonanych 20
w latach 2002-2004 w ramach realizacji zada Polsko-Czeskiej Komisji Midzyrzdowej ds. Wsppracy Transgranicznej. W powyszym studium wrd zagroe dla obiektw zabytkowych, prowadzcych do ich dalekosinej degradacji odnotowano m.in. haas wynikajcy z oddziaywania ukadw komunikacyjnych. Natenie haasu i wibracje powoduj m.in. spkania cian budynkw, uszkodzenia detalu architektonicznego oraz tynkw, wykruszanie spoiwa, drgania szyb i witray. 1.10.2.2 Pozwolenia na emitowanie haasu do rodowiska, decyzje okrelajce dopuszczalny poziom haasu w rodowisku oraz inne dokumenty i materiay dla potrzeb postpowa administracyjnych prowadzonych w stosunku do podmiotw korzystajcych ze rodowiska, ktrych dziaalno ma negatywny wpyw na stan akustyczny rodowiska Zgodnie z zapisami ustawy o zmianie ustawy Prawo ochrony rodowiska oraz niektrych innych ustaw z dnia 18 maja 2005 r, zosta uchylony pkt. 4 artykuu 180 ustawy PO. Na mocy powyszej zmiany przesta obowizywa zapis mwicy o tym, e eksploatacja instalacji powodujca emisj haasu do rodowiska jest dozwolona po uzyskaniu pozwolenia jeeli jest ono wymagane. Do ustawy Prawo ochrony rodowiska [1] zosta natomiast dodany artyku 115a. Zgodnie z jego zapisami w przypadku stwierdzenia przez organ ochrony rodowiska, na podstawie pomiarw wasnych, pomiarw dokonanych przez wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska lub pomiarw podmiotu obowizanego do ich prowadzenia, e poza zakadem, w wyniku jego dziaalnoci, przekroczone s dopuszczalne poziomy haasu, organ ten wydaje decyzj o dopuszczalnym poziomie haasu. Za przekroczenie dopuszczalnego poziomu haasu, zgodnie z ustaw PO, uwaa si przekroczenie wskanika LAeq D lub LAeq N. Decyzji o dopuszczalnym poziomie haasu nie wydaje si jeeli haas powstaje w zwizku z eksploatacj drg, linii kolejowych, linii tramwajowych, kolei linowych, portw oraz lotnisk lub gdy haas powstaje w zwizku z dziaalnoci osoby fizycznej nie bdcej przedsibiorc. W zwizku z powyszym w zakresie okrelonym w tytule niniejszego rozdziau przedmiotowych analiz nie przeprowadzono. 1.10.2.3 Przepisy dotyczce emisji haasu z instalacji i urzdze, w tym pojazdw, ktrych funkcjonowanie ma negatywny wpyw na stan akustyczny rodowiska Zgodnie z zapisami art. 3. ust. 4 i 5 ustawy Prawo Ochrony rodowiska [1] przez emisj rozumie si wprowadzanie bezporednio lub porednio, w wyniku dziaalnoci czowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi substancji lub energii, takiej jak ciepo, haas, wibracje lub pola elektromagnetyczne. Przez haas rozumie si natomiast dwiki o czstotliwociach od 16 Hz do 16000 Hz. Wielko emisji haasu, zgodnie z art. 118c ustawy PO [1] wyznacza si i ocenia na podstawie pomiarw poziomu haasu w rodowisku. W rozporzdzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunkw technicznych pojazdw oraz zakresu ich niezbdnego wyposaenia [5] okrelono dopuszczalny poziom haasu zewntrznego dla poszczeglnych grup pojazdw. W 9 powyszego rozporzdzenia okrelono, e pojazd samochodowy powinien by tak zbudowany, wyposaony i utrzymany, aby poziom haasu zewntrznego mierzony podczas postoju z odlegoci 0.5 m nie przekracza w odniesieniu do pojazdu, ktry zosta poddany badaniom homologacyjnym wartoci 21
ustalonej w trakcie bada homologacyjnych o 5 dB (A). Dla pozostaych pojazdw poziom haasu zewntrznego nie powinien przekracza wartoci, ktre przedstawiono poniej w tabl. 1.3. Tabl. 1.3. Poziom haasu zewntrznego dla poszczeglnych grup pojazdw [5]
Rodzaj silnika Lp. Pojazd Motocykl z silnikiem o pojemnoci skokowej: 1 2 3 4 nie przekraczajcej 125 cm3 wikszej ni 125 cm3 94 96 93 93 98 96 102 108 O zaponie iskrowym [dB] O zaponie samoczynnym [dB]
Samochd osobowy Pojazd samochodowy o dopuszczalnej masie cakowitej nie przekraczajcej 3.5 t, z wyjtkiem samochodu osobowego Inny pojazd samochodowy
W rozporzdzeniu [5] okrelono rwnie dopuszczalny poziom haasu zewntrznego mierzonego w podczas postoju w odlegoci 0.5 m dla cignika rolniczego oraz motoroweru. Wynosi on odpowiednio: 104 dB dla cignika rolniczego oraz 90 dB dla motoroweru. Dopuszczalne wartoci poziomw haasu w rodowisku okrela Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. [4]. Zgodnie z art. 113 ust.1 ustawy PO w rozporzdzeniu [4] okrelono dopuszczalne poziomy haasu okrelone wskanikami LDWN, LN, LAeq D, LAeq N w zalenoci od przeznaczenia terenu oraz rodzaju obiektw, ktre s naraone na dziaanie haasu. Rozporzdzenie okrela rwnie przedziay czasu odniesienia, do ktrych odnosz si poszczeglne wskaniki.
22
1.11. Cz graficzna
Rys. 1.1. Orientacyjna lokalizacja odcinkw drg objtych zakresem Programu ochrony rodowiska przed haasem [13]
10,6 12,0 Dugo odcinkw drg [km] 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 wysoki Priorytet dziaa niski 1,5
Rys. 1.2. Zestawienie dugoci odcinkw drg analizowanych w ramach Programu ochrony rodowiska przed haasem w podziale na poszczeglne priorytety wynikajce z wielkoci wspczynnika M 23
1.12. Spis tabel i rysunkw Spis tabel: Tabl. 1.1. Zestawienie priorytetw z jakim powinny by podjte dziaania majce na celu ograniczenie poziomu haasu w stosunku do wartoci wskanika M Tabl. 1.2. Szacunkowe zestawienie kosztw dziaa majcych na celu popraw klimatu akustycznego w ssiedztwie analizowanych odcinkw drg Tabl. 1.3. Poziom haasu zewntrznego dla poszczeglnych grup pojazdw [5] Spis rysunkw: Rys. 1.1. Orientacyjna lokalizacja odcinkw drg objtych zakresem Programu ochrony rodowiska przed haasem [13] Rys. 1.2. Zestawienie dugoci odcinkw drg analizowanych w ramach Programu ochrony rodowiska przed haasem w podziale na poszczeglne priorytety wynikajce z wielkoci wspczynnika M
24
2.
AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU GRANICA Z WOJEWDZTWEM DOLNOLSKIM - PRDY
2.1. Cz opisowa 2.1.1. Opis obszaru objtego zakresem programu Analizowany odcinek drogi o dugoci 28,9 km rozpoczyna si w km 190+400 (granica wojewdztwa) a koczy w km 219+900 (wie Prdy). Jest on czci autostrady A4, stanowicej wany szlak komunikacyjny, czcy wschd i zachd Polski. Analizowany odcinek przebiega przez gminy: Olszanka, Grodkw, Niemodlin, Lewin Brzeski, Dbrowa, w powiatach brzeskim i opolskim. Granice obszaru analizowanego w niniejszym Programie stanowi izolinie dopuszczalnych poziomw dwiku okrelonych wskanikami LDWN i LN. Granice te okrelono w opracowanej mapie akustycznej [8], ktra stanowi podstaw niniejszego programu. Sigaj one na terenach otwartych do okoo 600 m od krawdzi jezdni. Obszar, na ktrym wystpuj przekroczenia dopuszczalnych poziomw dwiku, a tym samym stanowicy zakres niniejszego Programu, ma powierzchni okoo 58 km2. Na rys. 2.1 przedstawiono orientacyjn lokalizacj odcinka autostrady A4 objtego zakresem opracowania. 2.1.2. Podanie narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia Zakres narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku pochodzcego od ruchu pojazdw odbywajcego si po analizowanym odcinku autostrady A4 przedstawiono w tabl. 2.1. W tabeli zestawiono opis zakresu przekrocze wartoci dopuszczalnych w przyporzdkowaniu do poszczeglnych odcinkw, dla ktrych warto wskanika M jest wiksza od 0. Tabl. 2.1. Tereny zagroone haasem zlokalizowane w ssiedztwie analizowanego odcinka autostrady A4 (granica wojewdztwa opolskiego - wze Prdy) objte opracowaniem programu ochrony rodowiska przed haasem
Lp Orientacyjny kilometra Od Do Zakres narusze dopuszczalnych wartoci poziomu haasu wyraonego wskanikiem LDWN Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 55 - 60 dB na odcinku od km 205+200 do km 206+850. Pozostae budynki zlokalizowane na tym odcinku w wikszej odlegoci od drogi znajduj si w zasigach oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 55 - 60 dB na odcinku od km 210+700 do km 210+800. Pozostae budynki zlokalizowane na tym odcinku w wikszej odlegoci od drogi znajduj si w zasigach oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci Nazwa gminy Priorytet
1.
205+000
207+000
Niemodlin / Lewin Brzeski
Niski
2.
210+600
210+900
Niemodlin
Niski
25
2.1.3. Wyszczeglnienie podstawowych kierunkw i zakresw dziaa niezbdnych do przywrcenia dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku Analizowany odcinek autostrady A4 charakteryzuje si duym nateniem ruchu oraz znacznymi prdkociami pojazdw. Te dwa parametry decyduj o niekorzystnym stanie klimatu akustycznego w jego ssiedztwie. Zasigi oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne sigaj do okoo 600 m od krawdzi jezdni. Powoduje to fakt, i budynki mieszkalne zlokalizowane nawet w znacznej odlegoci od autostrady pozostaj w zasigach haasu. W zwizku z tym faktem wskanik M na terenach podlegajcych ochronie akustycznej przyjmuje wartoci wiksze od zera. Na rys. 2.2 przedstawiono podzia odcinkw autostrady A4 ze wzgldu na priorytet naraenia na haas przypisany w ramach Programu. Dla odcinkw drg, w ssiedztwie ktrych zlokalizowana jest zabudowa mieszkaniowa podlegajca ochronie akustycznej zaproponowano w ramach niniejszego opracowania dziaania naprawcze, ktre naley zrealizowa w czasie trwania Programu. Poniej w tabl. 2.2 przedstawiono zestawienie tych dziaa wraz z terminem ich realizacji (harmonogramem Programu) oraz szacunkowymi kosztami. W przypadku autostrady A4 dziaania te polegaj przede wszystkim na sprawdzeniu skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych oraz w miar potrzeby zastosowaniu kolejnych urzdze przeciwhaasowych. Wynika to z faktu, i planowane inwestycje drogowe nie przyczyni si do spadku ruchu na autostradzie, czyli nie mog by traktowane jako dziaania, ktrych jednym z celw bdzie poprawa klimatu akustycznego na zagroonych terenach. Dodatkowo nie naley wprowadza na drodze tej klasy jak jest autostrada ogranicze prdkoci, ktra jest jednym z czynnikw determinujcych oddziaywanie akustyczne ruchu pojazdw.
26
Tabl. 2.2. Zestawienie dziaa naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla odcinka autostrady A4 (granica wojewdztwa opolskiego - wze Prdy)
Lp. Orientacyjny kilometra odcinka Od Do Dziaania majce na celu popraw klimatu akustycznego Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba) Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba) Szacunkowe Koszty Termin realizacji Nazwa gminy
1.
205+000
207+000
-*
2013 r,
Niemodlin / Lewin Brzeski
2.
210+600
210+900
-*
2013 r.
Niemodlin
Szacunkowe koszty dziaa naprawczych na caym analizowanym odcinku
-*
*) Koszty dziaa s uzalenione wielkoci zabezpiecze akustycznych, ktre trzeba bdzie dobudowa po wykonaniu pomiarw skutecznoci istniejcych zabezpiecze przeciwdwikowych. Na etapie wykonywania Programu ochrony rodowiska przed haasem nie mona ich oszacowa.
Jednostk odpowiedzialn za realizacj zada zawartych w tabl. 2.2 jest Zarzdzajcy odcinkiem autostrady A4 Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad. Po zastosowaniu zawartych w tabl. 2.2 dziaa naprawczych klimat akustyczny w ssiedztwie analizowanego odcinka drogi klimat akustyczny ulegnie poprawie. Budynki mieszkalne znajd si poza zasigiem oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. W razie koniecznoci dodatkowe dziaania naprawcze dla analizowanego odcinka autostrady A4 naley zaproponowa w nastpnym Programie ochrony rodowiska przed haasem. Dodatkowo naley zwrci szczegln uwag na waciwe planowanie przestrzenne w ssiedztwie analizowanego odcinka drogi. Naley to do obowizkw waciwych organw administracji publicznej. Przede wszystkim nie naley zezwala na budowanie nowych budynkw podlegajcych ochronie akustycznej w strefie od ruchu pojazdw o poziomie oddziaywania haasu pochodzcego przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Szczegowe zasady waciwego planowania przestrzennego opisano w rozdziale 1.4.2 niniejszego Programu.
27
2.2. Uzasadnienie zakresu okrelonych w programie zagadnie 2.2.1. Dane i wnioski ze sporzdzonych map akustycznych 2.2.1.1 Charakterystyki terenw objtych programem, w tym liczby mieszkacw, gstoci zaludnienia oraz zakresu przekrocze dopuszczalnych haasu w rodowisku Analizowany odcinek drogi to fragment autostrady A4, ktra jest jednym z gwnych szlakw tranzytowych przebiegajcych ze wschodu na zachd Polski. Droga ta zlokalizowana jest w nastpujcych wojewdztwach: dolnolskie, opolskie, lskie i maopolskie. Przebieg autostrady przez te wojewdztwa zosta ustalony w latach 30-tych XX wieku i by utrwalony w obowizujcych do 31 grudnia 2003 roku planach zagospodarowania przestrzennego poszczeglnych gmin, przez ktre prowadzi lad autostrady. Granic trenw objtych map akustyczn, zgodnie z rozporzdzeniem [6] okrelono liniami rozgraniczajcymi, pokrywajcymi si z izoliniami odpowiadajcymi, odpowiednio wartociom wskanikw LDWN = 55 dB(A) i LN = 50 dB(A). W przypadku przedmiotowego odcinka autostrady zasig izolinii w obu przypadkach wynosi 600 m. Obszar opracowania mapy akustycznej dla badanego odcinka wynosi 58 km2 [8]. Analizowany odcinek autostrady zlokalizowany jest pomidzy granic wojewdztwa dolnolskiego i opolskiego (km 190+400) oraz wzem Prdy (km 219+300). Na obszarze analizowanego cigu w zagospodarowaniu terenu dominuj tereny rolnicze. Zwarta zabudowa jednorodzinna wystpuje w nastpujcych miejscowociach pooonych w pobliu autostrady A4: Wierzbnik, Jankowice Wielkie, Czeska Wie, Sarny Wielkie, Wielka Kolonia, Sarny Mae, Magnuszowice, Gociejowice Mae, Lena Kolonia, Magnuszowiczki, Rzdziwojowice, Magnuszowice, Rdziwojowice, Gociejowice Mae. Na pozostaym obszarze wystpuje zabudowa o charakterze rozproszonym (gwnie zagrodowa) [8]. Opisywany cig krzyuje si z drog wojewdzk Nr 403 w pobliu miejscowoci Modoszowice, z drog krajow Nr 46 oraz drog wojewdzk Nr 435 w okolicy miejscowoci Prdy [8]. Przedmiotowy cig pokonuje rzek Nysa Kodzka. Dodatkowo w okolicy miejscowoci Magnuszowice i Prdy znajduj si zbiorniki wodne. Wg szacunkw wykonanych w ramach Map akustycznych [8] w zasigu pasa analizy niekorzystnego oddziaywania haasu emitowanego przez pojazdy poruszajce si analizowanym odcinkiem autostrady A4 mieszkao 109 osb w 15 budynkach mieszkalnych (wedug wskanika LDWN). Szacunkowa powierzchnia obszarw naraonych na oddziaywanie haasu wynosi ok. 26,5 km2. W analizowanym obszarze stwierdzono naruszenia wartoci dopuszczalnych haasu, ktrych szczegow specyfikacj ujto w rozdziale 2.1.2.
28
2.2.1.2 Charakterystyki techniczno - akustyczne rde haasu majcych negatywny wpyw na poziom haasu w rodowisku Poniej w tabl. 2.3 przedstawiono szczegowe dane lokalizacyjno - techniczne analizowanego odcinka drogi. Tabl. 2.3 Dane lokalizacyjno-techniczne analizowanego cigu autostrady A4 na odcinku granica wojewdztwa Prdy [8]
Symbol ident. odcinka (ID)
A4_190_4 Pocztek odcinka [km] Wsprzdne geograficzne GPS N
st. min. sek. st.
Nr drogi
E
min. sek.
Koniec odcinka [km]
Wsprzdne geograficzne GPS N

st. min. sek. st.
E
min. sek.
A4 E40
190+400
50
47
5,4
17
20 38,16 219+300
50
39 41,94
17
41 46,02

A4_190_4
Nazwa odcinka
Warto DR wg. GPR 2005 [P/d]
Typ przekroju drogowego
Klasa drogi
GR.WOJ.-PRDY
19676
2x2
2.2.2. Analiza materiaw, dokumentw i publikacji wykorzystanych w programie 2.2.2.1 Istniejce powiatowe lub gminne programy ochrony rodowiska W ramach niniejszego Programu wykonano analizy szeregu opracowa obejmujcych swym zakresem tereny, na ktrych zlokalizowany jest analizowany odcinek drogi. Poniej przedstawiono gwne ustalenia powiatowych i gminnych programw ochrony rodowiska oraz opracowa pokrewnych dla analizowanego odcinka autostrady A4 (od granicy wojewdztwa opolskiego do wsi Prdy) ktre maj odniesienie do niniejszego opracowania: Strategia Rozwoju Powiatu Brzeskiego na lata 2007 2020 [43], Program Ochrony rodowiska Powiatu Brzeskiego [41], Strategia Rozwoju Wsplnoty Opolskiej na lata 2006 2015 [45], Program Ochrony rodowiska dla Powiatu Opolskiego na lata 2008 2011 [46], Strategia Rozwoju Gminy Olszanka na lata 2000 2015 [42], Program Ochrony rodowiska dla Gminy Olszanka na lata 2006 2009 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2010 2013 [47], Strategia Rozwoju Gminy Grodkw na lata 2007 2020 [48], Aktualizacja programu ochrony rodowiska dla gminy Lewin Brzeski na lata 2010 2013 z perspektyw na lata 2014 2017 [49], Strategia Rozwoju Gminy Lewin Brzeski na lata 2001 2015 [50], 29
Aktualizacja programu ochrony rodowiska dla gminy Niemodlin na lata 2010 2013 z perspektyw na lata 2014 2017 [51], Strategia Zrwnowaonego Rozwoju Gminy Niemodlin na lata 2008 2015 [52], Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarw Wiejskich Gminy Dbrowa [53], Program Ochrony rodowiska Gminy Dbrowa [44]. Program Ochrony rodowiska Powiatu Brzeskiego [41] wskazuje jako jedno ze rde zagroenia haasem autostrad A4. Zaznaczono jednak, e autostrada ta przebiega gwnie przez tereny niezamieszkae, a tam gdzie budynki s w bliskiej odlegoci, s wybudowane ekrany, dlatego te jej wpyw nie jest tak duy. Wikszym problemem na terenie Powiatu Brzeskiego okazuj si by drogi krajowe i wojewdzkie, gdzie natenie ruchu jest due i ktre znajduj si bezporednio przy zabudowaniach, przebiegajc przez centra miejscowoci. W zakresie ochrony przed haasem komunikacyjnym wyznaczono nastpujce zadania do realizacji: Prowadzenie bazy danych obejmujcej mapy akustyczne, informacje dotyczce terenw zagroonych haasem i terenw przekrocze dopuszczalnego poziomu haasu, Inwentaryzacja najwikszych rde haasu oraz kontrola przestrzegania decyzji dotyczcych emisji haasu, Okrelenie obszarw, gdzie naley dokona oceny akustycznej rodowiska, W przypadku stwierdzenia obszarw, gdzie naley dokona oceny akustycznej rodowiska, wykonanie mapy akustycznej, Monitoring haasu drogowego i kolejowego, Systematyczne wprowadzanie pasw wielowarstwowej zieleni izolacyjnej i obwaowa ziemnych oraz ekranw akustycznych wzdu drg i wok uciliwych zakadw. Program Ochrony rodowiska dla Powiatu Opolskiego na lata 2008 2011 [46] wskazuje jako podstawowe rdo haasu ruch drogowy, w tym autostrad A4. Jako cele krtkoterminowe i kierunki dziaa wyznaczono: Przeprowadzenie oceny stanu akustycznego rodowiska dla terenw pozostajcymi pod negatywnym wpywem akustycznym ze strony drg, linii kolejowych i zakadw przemysowych, Minimalizacj emisji haasu komunikacyjnego przez m.in. budow ekranw akustycznych wzdu drg gdzie wystpuj przekroczenia standardw akustycznych, Uwzgldnienie potrzeb w zakresie ochrony przed haasem w studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Dokument Program Ochrony rodowiska dla Gminy Olszanka na lata 2006 2009 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2010 2013 [47] przyjmuje ograniczenie emisji haasu na odcinkach wzdu gwnych drg krajowych do poziomu rwnowanego nie przekraczajcego w porze nocnej 55dB za podstawowe zaoenie w zakresie polityki ekologicznej w zakresie ochrony rodowiska przed haasem. W tym zakresie za gwne zadania postawiono: Przebudow i modernizacja drg, Wymian okien w budynkach mieszkalnych i obiektach uytkowych, budowa ekranw, 30
Uwzgldnienie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego rozwiza zgodnych ze wszystkimi unormowaniami prawnymi i zawierajcy kierunki dziaa z zakresu ochrony przed haasem, Wykonanie prognoz oddziaywania na rodowisko nowo projektowanej zabudowy i zagospodarowania terenw na etapie sporzdzania miejscowych, Monitoring warunkw akustycznych, Edukacj ekologiczn. W Aktualizacji programu ochrony rodowiska dla gminy Lewin Brzeski na lata 2010 2013 z perspektyw na lata 2014 2017 [49] jako cel redniookresowy do 2017 r. okrelono dokonanie wiarygodnej oceny naraenia spoeczestwa na ponadnormatywny haas i podjcie krokw do zmniejszenia tego zagroenia tam, gdzie jest ono najwiksze. Cel ten ma by realizowany m.in. poprzez nastpujce dziaania podejmowane przez gmin: Budowa cieek rowerowych, Wprowadzenie straf wolnych od ruchu samochodowego, Modernizacja nawierzchni drg, Usprawnianie organizacji ruchu drogowego, Przestrzeganie zasad strefowania w planowaniu przestrzennym m.in. lokalizowania w ssiedztwie przedsiwzi o zblionej uciliwoci haasu, Budowa ulic Chopina i Kasztanowej, Rozbudowa drogi wzdu torw w Lewninie Brzeskim (ul. Kolejowa) wraz z odwodnieniem, Remont i przebudowa drogi gminnej relacji Borkowice Baejw wraz z odwodnieniem, Budowa drg na osiedlu Zatorze w Lewninie Brzeskim, Budowa ulic Nysaskiej i Ochronnej w Lewinie Brzeskim, Przygotowanie dokumentacji do budowy wza autostrady A4. Dodatkowo gmina ma koordynowa nastpujce dziaania majce na celu popraw klimatu akustycznego: Wykonywanie pomiarw emisji haasu przez okrelonych prawem zarzdcw drg i podmioty gospodarcze oraz przekazywanie wynikw pomiarw uprawnionym organom ochrony rodowiska w formie ustalonej prawem, Tworzenie obszarw ograniczonego uytkowania zgodnie z wymogami obowizujcych przepisw prawnych w zakresie ochrony rodowiska, Tworzenie bazy danych na podstawie wynikw uzyskanych z prowadzonego monitoringu przez Opolskiego Wojewdzkiego Inspektora Ochrony rodowiska w Opolu, od zarzdcw drg publicznych z pomiarw emisji oraz zgosze w zwizku z wystpujc uciliwoci emisji haasu, Ustalenie i egzekwowanie dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku przez waciwe organy i inspekcje ochrony rodowiska Szkolenia dla podmiotw gospodarczych w zakresie wymaga dotyczcych ochrony rodowiska. W Aktualizacji programu ochrony rodowiska dla gminy Niemodlin na lata 2010 2013 z perspektyw na lata 2014 2017 [51], podobnie jak dla poprzednioego 31
dokumentu jako redniookresowy cel strategiczny do 2017 r. okrelono: dokonanie wiarygodnej oceny naraania spoeczestwa na ponadnormatywny haas i podjcie krokw do zmniejszenia tego zagroenia tam, gdzie jest ono najwiksze. Cel ten ma zosta realizowany przez nastpujce dziaania realizowane przez gmin: Budowa cieek rowerowych, Wprowadzenie straf wolnych od ruchu samochodowego, Modernizacja nawierzchni drg, Usprawnianie organizacji ruchu drogowego, Przestrzeganie zasad strefowania w planowaniu przestrzennym m.in. lokalizowania w ssiedztwie przedsiwzi o zblionej uciliwoci haasu, Projekt techniczny przebudowy ulicy Mickiewicza w Niemodlinie, Utrzymanie drg powiatowych w granicach administracyjnych miasta Sporzdzenie dokumentacji przebudowy ul. Nowej w Niemodlinie, Budowa drg na osiedlu Chopina w Niemodlinie. Gmina ma rwnie koordynowa nastpujce dziaania, ktre bd podejmowane przez inne podmioty w celu poprawy stanu klimatu akustycznego: Wykonywanie pomiarw emisji haasu przez okrelonych prawem zarzdcw drg i podmioty gospodarcze oraz przekazywanie wynikw pomiarw uprawnionym organom ochrony rodowiska w formie ustalonej prawem, Tworzenie obszarw ograniczonego uytkowania zgodnie z wymogami obowizujcych przepisw prawnych w zakresie ochrony rodowiska, Tworzenie bazy danych na podstawie wynikw uzyskanych z prowadzonego monitoringu przez Opolskiego Wojewdzkiego Inspektora Ochrony rodowiska w Opolu, od zarzdcw drg publicznych z pomiarw emisji oraz zgosze w zwizku z wystpujc uciliwoci emisji haasu, Ustalenie i egzekwowanie dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku przez waciwe organy i inspekcje ochrony rodowiska Szkolenia dla podmiotw gospodarczych w zakresie wymaga dotyczcych ochrony rodowiska. Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarw Wiejskich Gminy Dbrowa [53] za jeden z celw strategicznych przyjmuje restytucj przyrodnicz struktury przestrzennej obszaru gminy, m.in. poprzez ograniczenie uciliwoci wynikajcych ze wzrostu poziomu haasu komunikacyjnego. Jednym z celw strategii dugoterminowej Programu Ochrony rodowiska dla gminy Dbrowa [44] jest zmniejszenie ucialiwosci haasu dla mieszkancw i srodowiska, przez obnienie jego natenia do poziomu obowiazujacych standardw. Program ten za kierunki realizacji powyszego celu przyjmuje: Wzmocnienie kontroli jednostek gospodarczych, w zakresie ich wpywu na poziom haasu w otoczeniu, Opracowanie planw zagospodarowania przestrzennego z uwzglednieniem poziomu haasu, szczeglnie przy lokalizacji nowych drg lub budownictwa mieszkaniowego, w sasiedztwie ju istniejacych tras komunikacyjnych, Zastosowanie ekranw przeciwhaasowych i nasadze izolacyjnych wzdu autostrady, Opracowanie mapy terenw zagroonych haasem, Rozbudowanie systemu monitorowania haasu drogowego, 32
Wymiana okien na dzwikoszczelne, Sprawny oraz wewntrznie i zewntrznie zintegrowany system transportowo-komunikacyjny, Uwolnienie centrw miejscowosci z ruchu tranzytowego, Polepszenie stanu technicznego drg, Szeroko pojta edukacja ekologiczna oraz dziaalno promocyjna na rzecz ekologii, Koordynacja dokumentw planistycznych i strategicznych na wszystkich szczeblach. W Strategii Rozwoju Powiatu Brzeskiego na lata 2007 2020 [43], Strategii Rozwoju Wsplnoty Opolskiej na lata 2006 2015 [45], Strategii Rozwoju Gminy Olszanka na lata 2000 2015 [42], Strategia Rozwoju Gminy Grodkw na lata 2007 2020 [48], Strategia Rozwoju Wsplnoty Opolskiej na lata 2006 2015 [45] oraz Strategia Rozwoju Gminy Lewin Brzeski na lata 2001 2015 [50] nie poruszono tematyki zwizanej z nadmiernym haasem generowanym przez cigi drogowe. 2.2.2.2 Przepisy prawa, w tym prawa miejscowego, majce wpyw na stan akustyczny rodowiska Podstawowymi aktami prawa miejscowego okrelajcymi warunki ochrony akustycznej dla poszczeglnych kategorii uytkowania przestrzeni miejskiej s miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W ramach wykonywania niniejszego Programu dokonano szczegowej analizy wszystkich miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego, obowizujcych w chwili wykonywania niniejszego Programu. Wyniki analizy zostay przedstawione poniej w tabl. 2.4, w ktrej zawarto m.in.: Nazw dokumentu planistycznego (miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego) Akt powoujcy zawierajcy numer uchway i dat jej podjcia. Tabl. 2.4 Zestawienie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego obowizujcych na terenach ssiadujcych z autostrad A4 na odcinku od granicy wojewdztwa opolskiego do wsi Prdy
L.p. Nazwa dokumentu Zmiana Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego Terenu Aktywizacji Gospodarczej w rejonie wza Przylesie Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Terenu Aktywizacji Gospodarczej w rejonie wza Przylesie Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego niektrych miejscowoci Gminy Grodkw Akt powoujcy Uchwaa nr XXX/18/02 Rady Miejskiej w Grodkowie z dnia 30.12.2002 r Uchwaa nr XIX/196/01 Rady Miejskiej w Grodkowie z dnia 27.06.2001 r. Uchwaa nr XXXV/376/2006 Rady Miejskiej w Grodkowie z Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego -
33
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 L.p. Nazwa dokumentu Akt powoujcy dnia 27.09.2006 r. 4 Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Olszanka tereny inwestycyjne w rejonie wza autostradowego Przylesie Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Olszanka autostrada A4 Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego dla miejscowoci Sarny Wielkie Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Gminy NIemodlin Uchwaa nr XXX/297/2002 Rady Gminy Olszanka z dnia 22.IV.2002 r. Uchwaa nr XIV/121/2000 Rady Gminy Olszanka z dnia 24.II.2000 r. Uchwaa nr XXIX/178/97 Rady Miejskiej w Niemodlinie z dnia 24.04.1997 r. Uchwaa nr XL/277/98 Rady Miejskiej w Niemodlinie z dnia 23.04.1998 r. Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego
W ramach planu ustalono strefy granicze zabudowy na stay pobyt ludzi od autostrady KD-A i od drogi kajowej KD-GP ze zgldu na moliwe przekroczenie standardw akustycznych (haas komunikacyjny). Ponadto ustala si tereny zieleni: ZI, (ZI) przeznaczenie podstawowe lub towarzyszce tereny zieleni izolacyjnej zakadanej przy wzach i wzdu cigw drg, ulic i cieek rowerowych oraz ZK - tereny zieleni izolacyjnej formowane jako osony przeciw haasowi komunikacyjnemu lub dodatkowo wyposaane w urzdzenia budowlane tumice haas i zakadane przy wzach i wzdu cigw drg i ulic w miejscach wymagajcych ochrony akustycznej, potwierdzonej pomiarami haasu dla terenw przeznaczenia podstawowego z pomieszczeniami na stay pobyt ludzi. W zakresie ochrony przed haasem ustala si obowizek utrzymania poziomu haasu zewntrznego mierzonego na granicy terenu przeznaczenia podstawowego objtego ochron, wg norm okrelonych w przepisach
Miejscowy Planu Zagospodarowania Przestrzennego gminy Dbrowa obejmujcego cz wsi Prdy w rejonie wza Prdy
Uchwaa nr XXVI/175/05 Rady Gminy Dbrowa z dnia 27.06.2006 r.
34
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 L.p. Nazwa dokumentu Akt powoujcy Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego odrbnych. Odnonie zasady zagospodarowania dla terenw zieleni izolacyjnej ZI, (ZI) i zieleni izolacyjnej z urzdzeniami budowlanymi oson przeciwakustycznych (ZK): ustala si budow i przebudow pasw zieleni izolacyjnej lub zieleni z urzdzeniami chronicymi przed haasem komunikacyjnym oraz dokonywanie wymiany nasadze drzew i krzeww wg ukadu i doboru gatunkw okrelonego w specjalistycznych projektach i odpornych na zanieczyszczenia komunikacyjne. Lokalizacj i rodzaj zabezpiecze przeciwakustycznych naley ustali na podstawie prognozy projektowej haasu lub po przeprowadzeniu bada faktycznego poziomu haasu oraz dokonaniu okrelenia rodzaju oson, jak np.: ziele zwarta trjstopniowa, obwaowania ziemne obsadzone zieleni, mury z zieleni, ekrany w zieleni, lub inne osony. Okrela si rwnie funkcje uytkowe w pasach ulic i drg pomidzy liniami rozgraniczenia stanowicych przestrze publiczn jako nastpujce: ziele izolacyjn w miar potrzeb i moliwoci terenowych oraz ekrany akustyczne stosownie do koniecznoci, po stwierdzeniu przekroczenia norm haasu dopuszczalnego na terenach przylegajcych do drg.
35
2.3. Cz graficzna
Rys. 2.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka autostrady A4 od granicy wojewdztwa opolskiego do wza Prdy [13]
36
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 20082013
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
Rys. 2.2 Orientacyjna lokalizacja odcinkw z podziaem na priorytety naraenia na haas w cigu autostrady A4 od granicy wojewdztwa opolskiego do wza Prdy 50
2.4. Spis tabel i rysunkw Spis tabel: Tabl. 2.1. Tereny zagroone haasem zlokalizowane w ssiedztwie analizowanego odcinka autostrady A4 (granica wojewdztwa opolskiego - wze Prdy) objte opracowaniem programu ochrony rodowiska przed haasem Tabl. 2.2. Zestawienie dziaa naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla odcinka autostrady A4 (granica wojewdztwa opolskiego - wze Prdy) Tabl. 2.3 Dane lokalizacyjno-techniczne analizowanego cigu autostrady A4 na odcinku granica wojewdztwa Prdy [8] Tabl. 2.4 Zestawienie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego obowizujcych na terenach ssiadujcych z autostrad A4 na odcinku od granicy wojewdztwa opolskiego do wsi Prdy
Spis rysunkw: Rys. 2.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka autostrady A4 od granicy wojewdztwa opolskiego do wza Prdy [13] Rys. 2.2 Orientacyjna lokalizacja odcinkw z podziaem na priorytety naraenia na haas w cigu autostrady A4 od granicy wojewdztwa opolskiego do wza Prdy
51
3.
AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU PRDY - DBRWKA GRNA
3.1. Cz opisowa 3.1.1. Opis obszaru objtego zakresem programu Analizowany odcinek drogi o dugoci 22 km rozpoczyna si w km 219+300 (Prdy) a koczy w km 241+300 (Dbrwka Grna). Jest on czci autostrady A4, stanowicej wany szlak komunikacyjny, czcy wschd i zachd Polski. Analizowany odcinek przebiega przez gminy: Niemodlin, Dbrowa, Tuowice, Komprachcice i Prszkw w powiatach opolskim oraz krapkowickim. Granice obszaru analizowanego w niniejszym Programie stanowi izolinie dopuszczalnych poziomw dwiku okrelonych wskanikami LDWN i LN. Granice te okrelono w opracowanej mapie akustycznej [8], ktra stanowi podstaw niniejszego programu. Sigaj one na terenach otwartych do okoo 500 m od krawdzi jezdni. Obszar, na ktrym wystpuj przekroczenia dopuszczalnych poziomw dwiku, a tym samym stanowicy zakres niniejszego Programu, ma powierzchni okoo 44 km2. Na rys. 3.1 przedstawiono orientacyjn lokalizacj odcinka autostrady A4 objtego zakresem opracowania. 3.1.2. Podanie narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia Zakres narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku pochodzcego od ruchu pojazdw odbywajcego si po analizowanym odcinku autostrady A4 przedstawiono w tabl. 3.1. W tabeli tej zestawiono opis zakresu przekrocze wartoci dopuszczalnych w przyporzdkowaniu do poszczeglnych odcinkw, dla ktrych warto wskanika M okrelonego na podstawie Mapy akustycznej [8] jest wiksza od 0. Do kadego odcinka przypisano rwnie priorytet naraenia na haas, ktry okrelono na podstawie analiz przeprowadzonych w ramach niniejszego Programu. Tabl. 3.1. Tereny zagroone haasem zlokalizowane w ssiedztwie analizowanego odcinka autostrady A4 Prdy Dbrwka Grna objte opracowaniem programu ochrony rodowiska przed haasem
Lp Orientacyjny kilometra Od Do Zakres narusze dopuszczalnych wartoci poziomu haasu wyraonego wskanikiem LDWN Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 60 - 65 dB na odcinku od km 220+800 do 221+300. Pozostae budynki zlokalizowane na tym odcinku w wikszej odlegoci od drogi znajduj si w zasigach oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 60 - 65 dB na odcinku od km 222+600 do km 222+850. Pozostae budynki zlokalizowane na tym odcinku w wikszej odlegoci od drogi Nazwa gminy Priorytet
1.
220+700
221+400
Dbrowa
Niski
2.
222+500
223+000
Dbrowa
Niski
52
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 Lp Orientacyjny kilometra Od Do Zakres narusze dopuszczalnych wartoci poziomu haasu wyraonego wskanikiem LDWN znajduj si w zasigach oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 55 - 60 dB na wysokoci km 235+500. Pozostae budynki zlokalizowane na tym odcinku w wikszej odlegoci od drogi znajduj si w zasigach oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 60 - 65 dB na dugoci od km 236+250 do 236+700. Pozostae budynki zlokalizowane na tym odcinku w wikszej odlegoci od drogi znajduj si w zasigach oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Nazwa gminy Priorytet
3.
235+350
235+650
Prszkw
Niski
4.
236+150
236+850
Prszkw
Niski
3.1.3. Wyszczeglnienie podstawowych kierunkw i zakresw dziaa niezbdnych do przywrcenia dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku Analizowany odcinek autostrady A4 charakteryzuje si duym nateniem ruchu oraz znacznymi prdkociami pojazdw. Te dwa parametry decyduj o niekorzystnym stanie klimatu akustycznego w jego ssiedztwie. Zasigi oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne sigaj do okoo 500 m od krawdzi jezdni. Powoduje to fakt, i budynki mieszkalne zlokalizowane nawet w znacznej odlegoci od autostrady pozostaj w zasigach haasu. W zwizku z tym faktem wskanik M na terenach podlegajcych ochronie akustycznej przyjmuje wartoci wiksze od zera. Na rys. 3.2 przedstawiono podzia odcinkw autostrady A4 ze wzgldu na priorytet naraenia na haas przypisany w ramach Programu. Dla odcinkw drg, w ssiedztwie ktrych zlokalizowana jest zabudowa mieszkaniowa podlegajca ochronie akustycznej zaproponowano w ramach niniejszego opracowania dziaania naprawcze, ktre naley zrealizowa w czasie trwania Programu. Poniej w tabl. 3.2 przedstawiono zestawienie tych dziaa wraz z terminem ich realizacji (harmonogramem Programu) oraz szacunkowymi kosztami. W przypadku autostrady A4 dziaania te polegaj przede wszystkim na sprawdzeniu skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych oraz w miar potrzeby zastosowaniu kolejnych urzdze przeciwhaasowych. Wynika to z faktu, i planowane inwestycje drogowe nie przyczyni si do spadku ruchu na autostradzie, czyli nie mog by traktowane jako dziaania, ktrych jednym z celw bdzie poprawa klimatu akustycznego na zagroonych terenach. Dodatkowo nie naley wprowadza na drodze tej klasy jak jest autostrada ogranicze prdkoci, ktra jest jednym z czynnikw determinujcych oddziaywanie akustyczne ruchu pojazdw. 53
Tabl. 3.2. Zestawienie dziaa naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla odcinka autostrady A4 na odcinku Prdy Dbrwka Grna
Lp. Orientacyjny kilometra odcinka Od Do Dziaania majce na celu popraw klimatu akustycznego Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Budowa ekranu akustycznego chronicego zabudow mieszkaniow Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Szacunkowe koszty Termin realizacji Nazwa gminy
1.
220+700
221+400
1.65 mln z *
Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Budowa ekranw akustycznych 2013 r.
Dbrowa
2.
222+500
223+000
-*
Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Rozbudowa ekranw akustycznych 2013 r. Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Rozbudowa ekranw akustycznych 2013 r. Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Rozbudowa ekranw akustycznych 2013 r.
Dbrowa
3.
235+350
235+650
-*
Prszkw
4.
236+150
236+850
-*
Prszkw
1.65 mln z *
Jednostk odpowiedzialn za realizacj zada zawartych w tabl. 3.2 jest Zarzdzajcy odcinkiem autostrady A4 Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad. Po zastosowaniu zawartych w tabl. 3.2 dziaa naprawczych klimat akustyczny w ssiedztwie analizowanego odcinka drogi klimat akustyczny ulegnie poprawie. Budynki mieszkalne znajd si poza zasigiem oddziaywania haasu o poziomie 54
przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Naley jednak zaznaczy, e w ramach opracowania zaproponowano jedynie miejsca, gdzie naley zastosowa ekrany akustyczne. Szczegowe parametry akustyczne (dugo, wysoko, rodzaj wypenienia) oraz szczeglow lokalizacj naley okreli na podstawie pomiarw i oblicze haasu oraz projektu budowlanego. Skuteczno tych zabezpiecze zostanie okreslona na etapie wykonywania kolejnej Mapy akustycznej. Map imisji dwiku po zastosowaniu proponowanych dziaa naprawczych przedstawiono na rys. 3.3. W razie koniecznoci dodatkowe dziaania naprawcze dla analizowanego odcinka autostrady A4 naley zaproponowa w nastpnym Programie ochrony rodowiska przed haasem. Dodatkowo naley zwrci szczegln uwag na waciwe planowanie przestrzenne w ssiedztwie analizowanego odcinka drogi. Naley to do obowizkw waciwych organw administracji publicznej. Przede wszystkim nie naley zezwala na budowanie nowych budynkw podlegajcych ochronie akustycznej w strefie oddziaywania haasu pochodzcego od ruchu pojazdw o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Szczegowe zasady waciwego planowania przestrzennego opisano w rozdziale 1.4.2 niniejszego Programu. 3.2. Uzasadnienie zakresu okrelonych w programie zagadnie 3.2.1. Dane i wnioski ze sporzdzonych map akustycznych 3.2.1.1 Charakterystyki terenw objtych programem, w tym liczby mieszkacw, gstoci zaludnienia oraz zakresu przekrocze dopuszczalnych haasu w rodowisku Na obszarze analizowanego cigu w zagospodarowaniu terenu dominuj tereny rolnicze. Zwarta zabudowa jednorodzinna wystpuje w nastpujcych miejscowociach pooonych w pobliu autostrady A4: Prdy, Siedliska, Polska Nowa Wie, Jakowice, Prszkw, Przypiecz, Lenik, Wybyszczw, . Na pozostaym obszarze wystpuje zabudowa o charakterze rozproszonym (gwnie zagrodowa). W okolicy miejscowoci Przysiecz analizowany cig ssiaduje ze zbiornikami wodnymi [8]. Wg szacunkw wykonanych w ramach Map akustycznych dla drg krajowych o nateniu ruchu powyej 16 400 pojazdw na dob [8] w zasigu pasa analizy niekorzystnego oddziaywania haasu emitowanego przez pojazdy poruszajce si analizowanym odcinkiem autostrady A4 mieszkao 217 osb w 57 budynkach mieszkalnych (wedug wskanika LDWN). Szacunkowa powierzchnia obszarw naraonych na oddziaywanie haasu wynosi ok. 8,1 km2. W analizowanym obszarze stwierdzono naruszenia wartoci dopuszczalnych haasu, ktrych szczegow specyfikacj ujto w rozdziale 3.1.2.
55
3.2.1.2 Charakterystyka techniczno - akustyczna rde haasu majcych negatywny wpyw na klimat akustyczny Poniej w tabl. 3.3 przedstawiono szczegowe dane lokalizacyjno - techniczne analizowanego odcinka drogi. Tabl. 3.3 Dane lokalizacyjno-techniczne analizowanego cigu autostrady A4 na odcinku Prdy Dbrwka Grna [8]
A4_219_3 Pocztek odcinka [km] Wsprzdne geograficzne GPS N
st. min. sek. st.
Nr drogi
E
min. sek.
Koniec odcinka [km]

st. min. sek. st.
E
min. sek.
A4 E40
219+300
50
39 41,94
17
41 46,02 241+300
50
31 42,36
17
55
7,32

A4_219_3
Nazwa odcinka
Klasa drogi
PRDY-DBRWKA GRNA
17699
2x2
3.2.2. Analiza materiaw, dokumentw i publikacji wykorzystanych w programie 3.2.2.1 Istniejce powiatowe lub gminne programy ochrony rodowiska W ramach niniejszego Programu wykonano analizy szeregu opracowa obejmujcych swym zakresem tereny, na ktrych zlokalizowany jest analizowany odcinek drogi. Poniej przedstawiono gwne ustalenia powiatowych i gminnych programw ochrony rodowiska oraz opracowa pokrewnych w przypadku analizowanego odcinka autostrady A4 na odcinku od km 219+300 do km 241+300 (Prdy Dbrwka Grna), ktre maja odniesienie do niniejszego opracowania: Strategia Rozwoju Wsplnoty Opolskiej na lata 2006 2015 [45], Program Ochrony rodowiska dla Powiatu Opolskiego na lata 2008 2011 [46], Strategia Powiatu Krapkowickiego na lata 2007-2013 [26], Program Ochrony rodowiska Powiatu Krapkowickiego na lata 2004 2007 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2008-2011 [27], Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarw Wiejskich Gminy Dbrowa [53], Program Ochrony rodowiska Gminy Dbrowa [43], Strategia Rozwoju Gminy Tuowice [54], Strategia Rozwoju Gminy Komprachcice [55], 56
Strategia Rozwoju Gminy Prszkw [56], Program Ochrony rodowiska dla Gminy Prszkw na lata 2004 2015 [57], Strategia Rozwoju Wsplnoty Krapkowickiej [28], Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Krapkowice na lata 2004-2006 [29], Program Ochrony rodowiska dla Miasta i Gminy Krapkowice na lata 2004-2007 z perspektyw na lata 2008-2011 [30]. Program Ochrony rodowiska dla Powiatu Opolskiego na lata 2008 2011 [46] wskazuje jako podstawowe rdo haasu ruch drogowy, w tym autostrad A4. Jako cele krtkoterminowe i kierunki dziaa wyznaczono: Przeprowadzenie oceny stanu akustycznego rodowiska dla terenw pozostajcymi pod negatywnym wpywem akustycznym ze strony drg, linii kolejowych i zakadw przemysowych, Minimalizacj emisji haasu komunikacyjnego przez m.in. budow ekranw akustycznych wzdu drg gdzie wystpuj przekroczenia standardw akustycznych, Uwzgldnienie potrzeb w zakresie ochrony przed haasem w studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. W Programie Ochrony rodowiska Powiatu Krapkowickiego na lata 2004-2007 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2008-2011 [27] haas drogowy jest uwaany za jedno z najbardziej uciliwych rde haasu. Ukad komunikacyjny na terenie powiatu, jako drg, wzrost zatoczenia systemu drogowego, nakadanie si ruchu tranzytowego na ruch lokalny przy braku systemu obwodnic usuwajcych ruch tranzytowy z centrw miejscowoci, lokalizacja zabudowy mieszkaniowej w bezporedniej bliskoci cigw komunikacyjnych jest przyczyn emisji haasu do rodowiska. Obcienie drg na terenie powiatu naley zaliczy do wysokich. Stan drg jest bardzo zrnicowany: od dobrych po bardzo zniszczone. Do priorytetw ekologicznych w zakresie poprawy klimatu akustycznego nale: Sprawny oraz wewntrznie i zewntrznie zintegrowany system transportowo komunikacyjny, Uwolnienie centrw miejscowoci z ruchu tranzytowego, Polepszenie stanu technicznego drg (gwnie powiatowych), Skoordynowanie wszystkich dokumentw planistycznych i strategicznych na poziomie powiatu, Szeroko pojta edukacja ekologiczna oraz dziaalno promocyjna na rzecz ekologii. W ramach celw krtko- i dugoterminowych wyznaczono nastpujce zadania do realizacji: Minimalizacja emisji haasu komunikacyjnego poprzez budow ekranw akustycznych wzdu tras komunikacyjnych, gdzie wystpuj przekroczenia standardw akustycznych, Opracowanie programw edukacyjnych uwiadamiajcych problemy ochrony przed haasem, Opracowanie koncepcji zmian ruchu samochodowego (np. poprzez jego skanalizowanie), co wpynie na popraw klimatu akustycznego terenw przylegych, Modernizacja drg,
57
Stworzenie i aktualizacja bazy danych o obiektach przemysowych stwarzajcych zagroenie akustyczne dla rodowiska, Opracowanie mapy akustycznej powiatu, Opracowanie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego ze szczegowym opisem dopuszczalnych wartoci poziomu dwiku w rodowisku dla poszczeglnych jednostek strukturalnych. We wnioskach kocowych znalazy si ponisze kierunki dziaania: Dziaania na rzecz ochrony rodowiska przed haasem skoncentrowa na obnieniu uciliwoci powodowanych przez komunikacj, Dziaaniami zapobiegawczymi obj trasy komunikacyjne podejmujc inwestycje drogowe w dziedzinie infrastruktury, Ograniczy rozprzestrzenianie si haasu komunikacyjnego w drodze przedsiwzi technicznych i organizacyjnych, Modernizujc drogi doprowadzi je do parametrw zblionych do normatywnych o okrelonej strukturze nawierzchni (asfalty porowate, tzw. ciche asfalty), Utrzymania ruchu tranzytowego poza terenami mieszkaniowymi i terenami atrakcyjnymi krajobrazowo. Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarw Wiejskich Gminy Dbrowa [53] za jeden z celw strategicznych przyjmuje restytucj przyrodnicz struktury przestrzennej obszaru gminy, m.in. poprzez ograniczenie uciliwoci wynikajcych ze wzrostu poziomu haasu komunikacyjnego. Jednym z celw strategii dugoterminowej Programu Ochrony rodowiska dla gminy Dbrowa [44] jest zmniejszenie ucialiwosci haasu dla mieszkancw i srodowiska, przez obnienie jego natenia do poziomu obowizujacych standardw. Program ten za kierunki realizacji powyszego celu przyjmuje: Wzmocnienie kontroli jednostek gospodarczych, w zakresie ich wpywu na poziom haasu w otoczeniu, Opracowanie planw zagospodarowania przestrzennego z uwzglednieniem poziomu haasu, szczeglnie przy lokalizacji nowych drg lub budownictwa mieszkaniowego, w sasiedztwie ju istniejacych tras komunikacyjnych, Zastosowanie ekranw przeciwhaasowych i nasadze izolacyjnych wzdu autostrady, Opracowanie mapy terenw zagroonych haasem, Rozbudowanie systemu monitorowania haasu drogowego, Wymiana okien na dzwikoszczelne, Sprawny oraz wewntrznie i zewntrznie zintegrowany system transportowo-komunikacyjny, Uwolnienie centrw miejscowosci z ruchu tranzytowego, Polepszenie stanu technicznego drg, Szeroko pojta edukacja ekologiczna oraz dziaalno promocyjna na rzecz ekologii, Koordynacja dokumentw planistycznych i strategicznych na wszystkich szczeblach. Jako cel strategiczny w ramach ochrony przed haasem Program Ochrony rodowiska dla Gminy Prszkw na lata 2004 2015 [57] stawia zmniejszenie skali 58
naraenia mieszkacw na nadmierny, zwaszcza ponadnormatywny poziom haasu, przede wszystkim, majcy najwikszy zasig przestrzenny, haas emitowany przez rodki transportu gwnie drogowy. rdem haasu na terenie gminy Prszkw jest przede wszystkim komunikacja drogowa, gwnie ze wzgldu na fakt, i przez teren gminy przebiega autostrada A4. Nie mniej jednak niejednokrotnie problem wzmoonego natenia haasu dotyczy drg dojazdowych i okolic. Zmniejszenie skali naraenia mieszkacw na ponadnormatywny poziom haasu Gmina zamierza osign poprzez: Stworzenie podstaw merytorycznych, do okrelenia wielkoci populacji zagroonej haasem komunikacyjnym i przemysowym, oraz powierzchni terenw przeznaczonych na cele rekreacyjne objtych nadmiern uciliwoci akustyczn, Tworzenie mechanizmw formalnych i organizacyjnych, w sferze administracyjnej na poziomie regionalnym i lokalnym [wojewdztwo / starostwo / gmina] umoliwiajcych koordynacj dziaa w procedurach podejmowania decyzji oraz minimalizacji kosztw ponoszonych ze rodkw publicznych na uzyskiwanie danych podstawowych o skali zagroenia haasem, Opracowanie map akustycznych dla okrelenia obszarw zagroonych ponadnormatywnym haasem, Przygotowywanie programw ochrony przed haasem, jako narzdzia realizacji polityki ekologicznej w zakresie ochrony przed haasem na poziomie regionalnym i lokalnym, Doskonalenie istniejcych i ksztatowanie nowych mechanizmw i procedur administracyjnych, na poziomie lokalnym i regionalnym, umoliwiajcych zapobieganie rozszerzaniu obszarw i powikszaniu wielkoci populacji zagroonych haasem, monitorowanie zmian przestrzennych stanu zagroenia haasem i realizacji programw ochrony przed haasem. Ponadto realizujc dziaania w zakresie poprawy klimatu akustycznego w aspekcie ochrony rodowiska przed haasem Gmina Prszkw zamierza: Dziaa na rzecz ochrony rodowiska przed haasem i skoncentrowa si na obnieniu uciliwoci powodowanych przez komunikacj, Dziaaniami zapobiegawczymi obj trasy komunikacyjne podejmujc inwestycje drogowe w dziedzinie infrastruktury, Ograniczy rozprzestrzenianie si haasu komunikacyjnego w drodze przedsiwzi technicznych i organizacyjnych, Modernizujc drogi doprowadzi je do parametrw zblionych do normatywnych o okrelonej strukturze nawierzchni (asfalty porowate, tzw. ciche asfalty), Utrzymywa ruch tranzytowy poza terenami mieszkaniowymi i terenami atrakcyjnymi krajobrazowo. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Krapkowice na lata 2004-2006 [29] definiuje wskaniki osigni dla projektw z zakresu budowy i modernizacji drg (na podstawie ZPORR dziaanie 3.1). Wrd tych wskanikw znajduj si: zmiana natenia haasu na obszarze oddziaywania inwestycji w okresie 1 roku od zakoczenia projektu oraz natenie haasu na obszarze zdefiniowanym (po roku). Regionalna polityka ekologiczna gminy Krapkowice zawarta w dokumencie Program Ochrony rodowiska dla Miasta i Gminy Krapkowice na lata 2004-2007 z perspektyw na lata 2008-2011 [30] za cel w zakresie ochrony rodowiska przed 59
haasem stawia rozpoznanie stanu zagroenia haasem, przede wszystkim emitowanym przez rodki transportu drogowego (ze szczeglnym uwzgldnieniem autostrady A4), oraz ograniczenie jego oddziaywania na obszarach miejskich i wiejskich. Jako jeden z gwnych czynnikw stanowicych zagroenie dla rodowiska przyrodniczego w gminie Krapkowice plan ten wskazuje sie drogow (ze szczegln rol autostrady A4), ze wzgldu m.in. na ponadnormatywny haas generowany przez ten cig komunikacyjny. Strategicznym celem dziaa w zakresie ochrony przed haasem na obszarze miasta i gminy Krapkowice jest zmniejszenie naraenia mieszkacw na nadmierny, zwaszcza ponadnormatywny poziom haasu emitowany przez rodki transportu drogowego. Dla osignicia celu strategicznego, jako niezbdne gmina wskazuje uruchomienie nastpujcych kierunkw dziaa: Podjcie i systematyczne wykonywanie podstawowych bada pomiarowych, Wykonywanie i systematyczna aktualizacja map akustycznych, Okrelenie liczebnoci populacji zagroonej ponadnormatywnym haasem, w miejscach jej staego pobytu [tereny mieszkaniowe, usug owiaty, opieki spoecznej itp.] na podstawie sporzdzonych map akustycznych, Przygotowywanie programw ochrony przed haasem, Doskonalenie istniejcych i ksztatowanie nowych mechanizmw i procedur administracyjnych, na poziomie lokalnym i regionalnym, Monitorowanie zmian przestrzennych stanu zagroenia haasem i realizacji programw ochrony przed haasem. Do gwnych celw redniookresowych warunkujcych realizacj celu strategicznego w zakresie ochrony przed haasem na terenie miasta i gminy Krapkowice zalicza si: Stworzenie podstaw merytorycznych, do okrelenia wielkoci populacji zagroonej haasem komunikacyjnym i przemysowym, oraz powierzchni terenw przeznaczonych na cele rekreacyjne objtych nadmiern uciliwoci akustyczn, Tworzenie mechanizmw formalnych i organizacyjnych, w sferze administracyjnej na poziomie regionalnym i lokalnym (starostwo-gmina) umoliwiajcych koordynacj dziaa w procedurach podejmowania decyzji oraz minimalizacji kosztw ponoszonych ze rodkw publicznych na uzyskiwanie danych podstawowych o skali zagroenia haasem, Weryfikacja wielkoci ekranw akustycznych zaoonych przy autostradzie A4 na obszarze gminy Krapkowice, Weryfikacja map akustycznych, Przygotowywanie programw ochrony przed haasem, jako narzdzia realizacji polityki ekologicznej w zakresie ochrony przed haasem na poziomie lokalnym, Monitorowanie zmian przestrzennych stanu zagroenia haasem i realizacji programw ochrony przed haasem. Zadania do realizacji w latach 2004-2007 przez Gmin Krapkowice w zakresie ochrony przed haasem przedstawiaj si nastpujco: Stworzenie podstaw merytorycznych, do okrelenia wielkoci populacji zagroonej haasem komunikacyjnym i przemysowym poprzez systematyczne wykonywanie podstawowych bada pomiarowych, Podjcie dziaa organizacyjnych umoliwiajcych rozpoczcie i kontynuowanie wieloletnich prac nad sporzdzeniem i systematyczna aktualizacja map akustycznych, 60
Podjcie dziaa organizacyjnych umoliwiajcych rozpoczcie prac nad okreleniem konkretnych zada inwestycyjnych zmierzajcych do minimalizacji oddziaywa akustycznych i ograniczenia wielkoci populacji zagroonej nadmiernym haasem, a ktrych konieczno wykonania zostaa wczeniej udokumentowana w treci map akustycznych. Do sukcesw w ramach walki z haasem w gminie zaliczono wybudowanie obwodnicy dla dzielnicy Otmt w Krapkowicach obejmujc szlak komunikacyjny midzy Kdzierzynem-Kolem a Opolem. Pozwolio to ograniczy ilo samochodw, zwaszcza ciarowych, przejedajcych przez t cz miasta. W pozostaych Planach i Strategiach Rozwoju nie poruszono tematyki zwizanej z haasem komunikacyjnym pochodzcym od drg. 3.2.2.2 Przepisy prawa, w tym prawa miejscowego, majce wpyw na stan akustyczny rodowiska Podstawowymi aktami prawa miejscowego okrelajcymi warunki ochrony akustycznej dla poszczeglnych kategorii uytkowania przestrzeni miejskiej s miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W ramach wykonywania niniejszego Programu dokonano szczegowej analizy wszystkich miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego, obowizujcych w chwili wykonywania niniejszego Programu. Wyniki analizy zostay przedstawione poniej w tabl. 3.4, w ktrej zawarto m.in.: Nazw dokumentu planistycznego (miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego) Akt powoujcy zawierajcy numer uchway i dat jej podjcia. Tabl. 3.4 Zestawienie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego obowizujcych na terenach ssiadujcych z autostrad A4 na odcinku Prdy Dbrwka Grna
L.p. Nazwa dokumentu Miejscowy Plan Zagospodarowania przestrzennego Gminy Tuowice Akt powoujcy Uchwaa nr X/80/03 Rady Gminy w Tuowicach z dnia 23.10.2003r. Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego W ramach planu ustalono strefy granicze zabudowy na stay pobyt ludzi od autostrady KD-A i od drogi kajowej KD-GP ze zgldu na moliwe przekroczenie standardw akustycznych (haas komunikacyjny). Ponadto ustala si tereny zieleni: ZI, (ZI) - przeznaczenie podstawowe lub towarzyszce tereny zieleni izolacyjnej zakadanej przy wzach i wzdu cigw drg, ulic i cieek rowerowych oraz ZK - tereny zieleni izolacyjnej formowane jako
61
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 L.p. Nazwa dokumentu Akt powoujcy Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego osony przeciw haasowi komunikacyjnemu lub dodatkowo wyposaane w rzdzenia budowlane tumice haas i zakadane przy wzach i wzdu cigw drg i ulic w miejscach wymagajcych ochrony akustycznej, potwierdzonej pomiarami haasu dla terenw przeznaczenia podstawowego z pomieszczeniami na stay pobyt ludzi. W zakresie ochrony przed haasem ustala si obowizek utrzymania poziomu haasu zewntrznego mierzonego na granicy terenu przeznaczenia podstawowego objtego ochron, wg norm okrelonych w przepisach odrbnych. Odnonie zasady zagospodarowania dla terenw zieleni izolacyjnej ZI, (ZI) i zieleni izolacyjnej z urzdzeniami budowlanymi oson przeciwakustycznych (ZK): ustala si budow i przebudow pasw zieleni izolacyjnej lub zieleni z urzdzeniami chronicymi przed haasem komunikacyjnym oraz dokonywanie wymiany nasadze drzew i krzeww wg ukadu i doboru gatunkw okrelonego w specjalistycznych projektach i odpornych na zanieczyszczenia komunikacyjne. Lokalizacj i rodzaj zabezpiecze przeciwakustycznych naley ustali na podstawie prognozy projektowej haasu lub po przeprowadzeniu bada faktycznego poziomu haasu oraz dokonaniu okrelenia rodzaju oson, jak np.: ziele zwarta trjstopniowa, obwaowania ziemne obsadzone zieleni, mury z zieleni, ekrany w zieleni, lub inne osony. Okrela si rwnie funkcje uytkowe w pasach ulic i drg pomidzy liniami
62
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 L.p. Nazwa dokumentu Akt powoujcy Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego rozgraniczenia stanowicych przestrze publiczn jako nastpujce: ziele izolacyjn w miar potrzeb i moliwoci terenowych oraz ekrany akustyczne stosownie do koniecznoci, po stwierdzeniu przekroczenia norm haasu dopuszczalnego na terenach przylegajcych do drg. Plan ustala tereny przeznaczone pod ziele izolacyjn (A 20 ZI, A 21 ZI, B 8 ZI, C 5 ZI) oraz warunki ich zabudowy i zagospodarowania: uksztatowanie zieleni w formie wysokiej i niskiej z nasadzeniami w ok. 50% gatunkw drzew i krzeww zimozielonych, oraz realizacj urzdze minimalizujcych negatywne oddziaywanie autostrady na rodowisko (ekrany akustyczne, way ziemne itd.). Plan ustala tereny przeznaczone pod ziele izolacyjn (4ZI) oraz warunki ich zabudowy i zagospodarowania: uksztatowanie zieleni w formie wysokiej i niskiej z nasadzeniami w ok. 50% gatunkw drzew i krzeww zimozielonych oraz realizacj urzdze minimalizujcych negatywne oddziaywanie autostrady na rodowisko (ekrany akustyczne, way ziemne itd.). Studium jako podstawowe zasady ochrony rodowiska odnonie zagroe haasem wymienia: restrykcyjne przestrzeganie obowizujcych norm haasu, zabudow cigw komunikacyjnych wysokimi pasami zieleni bdcymi naturalnymi barierami akustycznymi, w szczeglnoci przy autostradzie A-4, stosowanie ekranw przeciwakustycznych wzdu drg, a w razie potrzeby przy zakadach produkcyjnych i usugowych,
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego w rejonie wza na autostradzie we wsi Dbrwka Grna i Rogw Opolski w gminie Krapkowice
Uchwaa nr XXX/489/2001 Rady Miejskiej w Krapkowicach z dnia 28 grudnia 2001 r.
Zmiana Miejscowego Planu Oglnego Zagospodarowania Przestrzennego Giny Krapkowice
Uchwaa nr XI/179/2004 Rady Miejskiej w Krapkowicach z dnia 3 marca 2004 r.
Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Krapkowice
Uchwaa nr IX/72/2007 Rady Miejskiej w Krapkowicach z dnia 13 wrzenia 2007r.
63
3.3. Cz graficzna
Rys. 3.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka autostrady A4 Prdy Dbrwka Grna [13]
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
Rys. 3.2 Orientacyjna lokalizacja odcinkw z podziaem na priorytety naraenia na haas dla odcinka autostrady A4 Prdy Dbrwka Grna 75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
Rys. 3.3 Mapy imisji dwiku pochodzcego od analizowanego odcinka autostrady A4 Prdy Dbrwka Grna po zastosowaniu proponowanych dziaa naprawczych 86
3.4. Spis tabel i rysunkw Spis tabel: Tabl. 3.1. Tereny zagroone haasem zlokalizowane w ssiedztwie analizowanego odcinka autostrady A4 Prdy Dbrwka Grna objte opracowaniem programu ochrony rodowiska przed haasem Tabl. 3.2. Zestawienie dziaa naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla odcinka autostrady A4 na odcinku Prdy Dbrwka Grna Tabl. 3.3 Dane lokalizacyjno-techniczne analizowanego cigu autostrady A4 na odcinku Prdy Dbrwka Grna [8] Tabl. 3.4 Zestawienie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego obowizujcych na terenach ssiadujcych Spis rysunkw: Rys. 3.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka autostrady A4 Prdy Dbrwka Grna [13] Rys. 3.2 Orientacyjna lokalizacja odcinkw z podziaem na priorytety naraenia na haas dla odcinka autostrady A4 Prdy Dbrwka Grna Rys. 3.3 Mapy imisji dwiku pochodzcego od analizowanego odcinka autostrady A4 Prdy Dbrwka Grna po zastosowaniu proponowanych dziaa naprawczych
87
4.
AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU GOGOLIN - OLSZOWA
4.1. Cz opisowa 4.1.1. Opis obszaru objtego zakresem programu Analizowany odcinek drogi o dugoci 21.6 km rozpoczyna si w km 248+300 (Gogolin) a koczy w km 269+900 (Olszowa). Jest on czci autostrady A4, stanowicej wany szlak komunikacyjny, czcy zachd i wschd Polski. Analizowany odcinek przebiega przez gminy: Gogolin, Krapkowice, Lenica, Strzelce Opolskie, Ujazd i Zdzieszowice, w powiatach krapkowickim i strzeleckim. Granice obszaru analizowanego w niniejszym Programie stanowi izolinie dopuszczalnych poziomw dwiku okrelonych wskanikami LDWN i LN. Granice te okrelono w opracowanej mapie akustycznej [9], ktra stanowi podstaw niniejszego programu. Sigaj one na terenach otwartych do okoo 600 m od krawdzi jezdni. Obszar, na ktrym wystpuj przekroczenia dopuszczalnych poziomw dwiku, a tym samym stanowicy zakres niniejszego Programu ma powierzchni ok. 43 km2. Na rys. 4.1 przedstawiono orientacyjn lokalizacj odcinka autostrady A4 objtego zakresem opracowania. 4.1.2. Podanie narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia Zakres narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku pochodzcego od ruchu pojazdw odbywajcego si po analizowanym odcinku autostrady A4 Gogolin - Olszowa przedstawiono w tabl. 4.1. W tabeli tej zestawiono opis zakresu przekrocze wartoci dopuszczalnych w przyporzdkowaniu do poszczeglnych odcinkw, dla ktrych warto wskanika M okrelonego na podstawie Mapy akustycznej [9] jest wiksza od 0. Do kadego odcinka przypisano rwnie priorytet naraenia na haas, ktry okrelono na podstawie analiz przeprowadzonych w ramach niniejszego Programu. Tabl. 4.1. Tereny zagroone haasem zlokalizowane w ssiedztwie analizowanego odcinka autostrady A4 Gogolin - Olszowa objte opracowaniem programu ochrony rodowiska przed haasem.
Lp Orientacyjny kilometra Od Do Zakres narusze dopuszczalnych wartoci poziomu haasu wyraonego wskanikiem LDWN Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 60 - 65 dB na dugoci od km 248+600 do km 248+750. Pozostae budynki zlokalizowane na tym odcinku w wikszej odlegoci od drogi znajduj si w zasigach oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 60 - 65 dB na dugoci od km 249+950 do km 250+100. Pozostae budynki zlokalizowane na tym odcinku w wikszej odlegoci od drogi znajduj si w zasigach oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Nazwa gminy Priorytet
1.
248+450
248+850
Gogolin
Niski
2.
249+700
250+450
Gogolin
Niski
88
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 Lp Orientacyjny kilometra Od 3. 251+250 Do 251+450 Zakres narusze dopuszczalnych wartoci poziomu haasu wyraonego wskanikiem LDWN Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 65 - 70 dB na dugoci caego odcinka. Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 55 - 60 dB na dugoci caego odcinka. Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 55 - 60 dB na dugoci caego odcinka. Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 60 - 65 dB na odcinku od km 255+400 do km 255+500. Pozostae budynki zlokalizowane na tym odcinku w wikszej odlegoci od drogi znajduj si w zasigach oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 55 - 60 dB na dugoci caego odcinka. Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 55 - 60 dB na dugoci caego odcinka. Nazwa gminy Priorytet
Gogolin
Wysoki
4.
251+450
252+350
Gogolin
Niski
5.
252+600
253+350
Gogolin
Niski
6.
254+850
255+750
Gogolin
Niski
7.
262+000
262+800
Lenica
Niski
8.
264+000
264+600
Lenica
Niski
4.1.3. Wyszczeglnienie podstawowych kierunkw i zakresw dziaa niezbdnych do przywrcenia dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku Analizowany odcinek autostrady A4 charakteryzuje si duym nateniem ruchu oraz znacznymi prdkociami pojazdw. Te dwa parametry decyduj o niekorzystnym stanie klimatu akustycznego w jego ssiedztwie. Zasigi oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne sigaj do okoo 600 m od krawdzi jezdni. Powoduje to fakt, i budynki mieszkalne zlokalizowane nawet w znacznej odlegoci od autostrady pozostaj w zasigach haasu. W zwizku z tym faktem wskanik M na terenach podlegajcych ochronie akustycznej przyjmuje wartoci wiksze od zera. Na rys. 4.2 przedstawiono podzia odcinkw autostrady A4 ze wzgldu na priorytet naraenia na haas przypisany w ramach Programu. Dla odcinkw drg, w ssiedztwie ktrych zlokalizowana jest zabudowa mieszkaniowa podlegajca ochronie akustycznej zaproponowano w ramach niniejszego opracowania dziaania naprawcze, ktre naley zrealizowa w czasie trwania Programu. Poniej w tabl. 4.2 przedstawiono zestawienie tych dziaa wraz z terminem ich realizacji (harmonogramem Programu) oraz szacunkowymi kosztami. W przypadku autostrady A4 dziaania te polegaj przede wszystkim na sprawdzeniu skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych oraz w miar potrzeby zastosowaniu kolejnych urzdze przeciwhaasowych. Wynika to z faktu, i planowane inwestycje drogowe nie przyczyni si do spadku ruchu na autostradzie, czyli nie mog by traktowane jako dziaania, ktrych jednym z celw bdzie poprawa klimatu akustycznego na zagroonych terenach. Dodatkowo nie naley wprowadza na drodze tej klasy jak jest autostrada ogranicze prdkoci, 89
ktra jest jednym z czynnikw determinujcych oddziaywanie akustyczne ruchu pojazdw. Tabl. 4.2. Zestawienie dziaa naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla autostrady A4 Gogolin - Olszowa
Lp. Orientacyjny kilometra odcinka Od Do Dziaania majce na celu popraw klimatu akustycznego Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Budowa ekranu akustycznego chronicego zabudow mieszkaniow Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Zastosowanie na istniejcych urzadzenia przeciwdwikowych oktagonw Szacunkowe koszty Termin realizacji Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Rozbudowa ekranw akustycznych 2013 r. Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Rozbudowa ekranw akustycznych 2013 r. Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Budowa dodatkowych urzdze - 2013 r. Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Monta oktagonw na istniejcych ekranach akustycznych 2013 r. Nazwa gminy
1.
248+450
248+850
-*
Gogolin
2.
249+700
250+450
-*
Gogolin
3.
251+250
251+450
1.9 mln z *
Gogolin
4.
251+450
252+350
0.3 mln z *
Gogolin
90
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 Lp. Orientacyjny kilometra odcinka Od Do Dziaania majce na celu popraw klimatu akustycznego Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Budowa ekranu akustycznego chronicego zabudow mieszkaniow Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych, rozbudowa istniejcych urzdze przeciwdwikowych (jeeli na podstawie analizy wynikw pomiarw zostanie stwierdzona taka potrzeba). Szacunkowe koszty Termin realizacji Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Rozbudowa ekranw akustycznych 2013 r. Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Budowa dodatkowych urzdze - 2013 r. Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Rozbudowa ekranw akustycznych 2013 r. Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych 2011 r., Rozbudowa ekranw akustycznych 2013 r. 3.4 mln z * Nazwa gminy
5.
252+600
253+350
-*
Gogolin
6.
254+850
255+750
1.2 mln z *
Gogolin
7.
262+000
262+800
-*
Lenica
8.
264+000
264+600
-*
Lenica
Po zastosowaniu zawartych w tabl. 4.2 dziaa naprawczych klimat akustyczny w ssiedztwie analizowanego odcinka drogi klimat akustyczny ulegnie poprawie. Budynki mieszkalne znajd si poza zasigiem oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Naley jednak zaznaczy, e w ramach opracowania zaproponowano jedynie miejsca, gdzie naley zastosowa ekrany akustyczne. Szczegowe parametry akustyczne (dugo, wysoko, rodzaj wypenienia) oraz szczeglow lokalizacj naley okreli na podstawie pomiarw i blicze haasu oraz projektu budowlanego. Skuteczno tych zabezpiecze zostanie okreslona na etapie wykonywania kolejnej Mapy akustycznej. Map imisji 91
dwiku po zastosowaniu proponowanych dziaa naprawczych przedstawiono na rys. 4.3. W razie koniecznoci dodatkowe dziaania naprawcze dla analizowanego odcinka autostrady A4 naley zaproponowa w nastpnym Programie ochrony rodowiska przed haasem. Dodatkowo naley zwrci szczegln uwag na waciwe planowanie przestrzenne w ssiedztwie analizowanego odcinka drogi. Naley to do obowizkw waciwych organw administracji publicznej. Przede wszystkim nie naley zezwala na budowanie nowych budynkw podlegajcych ochronie akustycznej w strefie oddziaywania haasu pochodzcego od ruchu pojazdw o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Szczegowe zasady waciwego planowania przestrzennego opisano w rozdziale 1.4.2 niniejszego Programu. 4.2. Uzasadnienie zakresu okrelonych w programie zagadnie 4.2.1. Dane i wnioski ze sporzdzonych map akustycznych 4.2.1.1 Charakterystyki terenw objtych programem, w tym liczby mieszkacw, gstoci zaludnienia oraz zakresu przekrocze dopuszczalnych haasu w rodowisku Analizowany odcinek bdcy fragmentem autostrady A4, a co za tym idzie, otaczajcy go pas terenu, rozpoczyna si na skrzyowaniu autostrady A4 z drog wojewdzk Nr 423, a koczy na skrzyowaniu wyej wymienionej autostrady z drog wojewdzk Nr 426. Na obszarze przedmiotowego odcinka zdecydowanie dominuj tereny rolnicze wraz z towarzyszc im zabudow zagrodow. Zwarta oraz luna zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna wystpuje w miejscowoci Gogolin, Zakrzw, Wysoka oraz Kadubiec. W pobliu miejscowoci Wysoka znajduje si duy kompleks leny. Analizowany odcinek przecina linia kolejowa. W otoczeniu drogi zlokalizowane s rwnie budynki wielorodzinne oraz handlowo-usugowe. Opisywany odcinek znajduje si na obszarze mezoregionw: Chem oraz Garb Tarnogrski. Wanym elementem krajobrazu jest wyej wymieniony kompleks leny oraz Gra witej Anny [9]. Wg szacunkw wykonanych w ramach Map akustycznych dla drg krajowych o nateniu ruchu powyej 16 400 pojazdw na dob [9] w zasigu pasa analizy niekorzystnego oddziaywania haasu emitowanego przez pojazdy poruszajce si analizowanym odcinkiem autostrady A4 mieszkao 2 587 osb w 718 budynkach mieszkalnych (wedug wskanika LDWN). Szacunkowa powierzchnia obszarw naraonych na oddziaywanie haasu wynosi ok. 43 km2. W analizowanym obszarze stwierdzono naruszenia wartoci dopuszczalnych haasu, ktrych szczegow specyfikacj ujto w rozdziale 4.1.2.
92
4.2.1.2 Charakterystyki techniczno - akustyczne rde haasu majcych negatywny wpyw na poziom haasu w rodowisku Poniej w tabl. 4.3 przedstawiono szczegowe dane lokalizacyjno techniczne dla analizowanego odcinka drogi. Tabl. 4.3. Dane lokalizacyjno-techniczne analizowanego cigu autostrady A4 Gogolin - Olszowa [9]
Symbol Wsprzdne geograficzne GPS Pocztek ident. Nr odcinka odcinka drogi [km] N E (ID)
st. min. sek. st. min. sek.
Koniec odcinka [km]

st. min. sek. st.
E
min. sek.
A4_248_3
A4 E40
248+300
50
29
16,44
17
59
27,48
269+900
50
27
32,52 18
16
20,4

A4_248_3
Nazwa odcinka
Klasa drogi
GOGOLIN-OLSZOWA
16615
2x2
4.2.2. Analiza materiaw, dokumentw i publikacji wykorzystanych w Programie 4.2.2.1 Istniejce powiatowe lub gminne programy ochrony rodowiska W ramach niniejszego Programu wykonano analizy szeregu opracowa obejmujcych swym zakresem tereny, na ktrych zlokalizowany jest analizowany odcinek drogi. Poniej przedstawiono gwne ustalenia powiatowych i gminnych programw ochrony rodowiska oraz opracowa pokrewnych w przypadku analizowanego odcinka autostrady A4 Gogolin - Olszowa, ktre maj odniesienie do niniejszego opracowania: Strategia Powiatu Krapkowickiego na lata 2007-2013 [26], Program Ochrony rodowiska Powiatu Krapkowickiego na lata 2004-2007 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2008-2011 [27], Strategia Rozwoju Powiatu Strzeleckiego do roku 2015 [23], Program Ochrony rodowiska Powiat Strzelce Opolskie [24], Aktualizacja Programu Ochrony rodowiska dla Powiatu Strzeleckiego [25], Strategia Rozwoju Wsplnoty Krapkowickiej [28], Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Krapkowice na lata 2004-2006 [29], Program Ochrony rodowiska dla Miasta i Gminy Krapkowice na lata 2004-2007 z perspektyw na lata 2008-2011 [30], Strategia Rozwoju Gminy Gogolin [31], 93
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Zdzieszowice na lata 20012010 [32], Aktualizacja programu rodowiska dla gminy Zdzieszowice na lata 2009 2012 z perspektyw na lata 2013 2016 [33], Strategia Rozwoju Gminy Strzelce Opolskie [34], Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Strzelce Opolskie do roku 2013 [35], Program Ochrony rodowiska dla Miasta i Gminy Strzelce Opolskie na lata 2005-2016 [36], Strategia Zrwnowaonego Rozwoju Gminy Lenica [37], Aktualizacja programu ochrony rodowiska dla gminy Lenica na lata 2009 2012 z perspektyw na lata 2013 2016 [38], Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Ujazd [39], Program Ochrony rodowiska Gmina Ujazd [40]. W Programie Ochrony rodowiska Powiatu Krapkowickiego na lata 2004-2007 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2008-2011 [27] haas drogowy jest uwaany za jedno z najbardziej uciliwych rde haasu. Ukad komunikacyjny na terenie powiatu, jako drg, wzrost zatoczenia systemu drogowego, nakadanie si ruchu tranzytowego na ruch lokalny przy braku systemu obwodnic usuwajcych ruch tranzytowy z centrw miejscowoci, lokalizacja zabudowy mieszkaniowej w bezporedniej bliskoci cigw komunikacyjnych jest przyczyn emisji haasu do rodowiska. Obcienie drg na terenie powiatu naley zaliczy do wysokich. Stan drg jest bardzo zrnicowany: od dobrych po bardzo zniszczone. Do priorytetw ekologicznych w zakresie poprawy klimatu akustycznego nale: Sprawny oraz wewntrznie i zewntrznie zintegrowany system transportowo komunikacyjny, Uwolnienie centrw miejscowoci z ruchu tranzytowego, Polepszenie stanu technicznego drg (gwnie powiatowych), Skoordynowanie wszystkich dokumentw planistycznych i strategicznych na poziomie powiatu, Szeroko pojta edukacja ekologiczna oraz dziaalno promocyjna na rzecz ekologii. W ramach celw krtko- i dugoterminowych wyznaczono nastpujce zadania do realizacji: Minimalizacja emisji haasu komunikacyjnego poprzez budow ekranw akustycznych wzdu tras komunikacyjnych gdzie wystpuj przekroczenia standardw akustycznych, Opracowanie programw edukacyjnych uwiadamiajcych problemy ochrony przed haasem, Opracowanie koncepcji zmian ruchu samochodowego (np. poprzez jego skanalizowanie), co wpynie na popraw klimatu akustycznego terenw przylegych, Modernizacja drg, Stworzenie i aktualizacja bazy danych o obiektach przemysowych stwarzajcych zagroenie akustyczne dla rodowiska, Opracowanie mapy akustycznej powiatu, Opracowanie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego ze szczegowym opisem dopuszczalnych 94
wartoci poziomu dwiku w rodowisku dla poszczeglnych jednostek strukturalnych. We wnioskach kocowych znalazy si ponisze kierunki dziaania: Dziaania na rzecz ochrony rodowiska przed haasem skoncentrowa na obnieniu uciliwoci powodowanych przez komunikacj, Dziaaniami zapobiegawczymi obj trasy komunikacyjne podejmujc inwestycje drogowe w dziedzinie infrastruktury, Ograniczy rozprzestrzenianie si haasu komunikacyjnego w drodze przedsiwzi technicznych i organizacyjnych, Modernizujc drogi doprowadzi je do parametrw zblionych do normatywnych o okrelonej strukturze nawierzchni (asfalty porowate, tzw. ciche asfalty), Utrzymania ruchu tranzytowego poza terenami mieszkaniowymi i terenami atrakcyjnymi krajobrazowo. W Strategii Rozwoju Powiatu Strzeleckiego do roku 2015 [23] do miernikw rekomendowanych do badania sytuacji powiatu i jego ewolucji w zakresie infrastruktury zaliczono uciliwo ruchu drogowego dla mieszkacw powiatu (w postaci haasu, zanieczyszcze i korkw), za w zakresie stanu ochrony rodowiska - haas. W kolejnym dokumencie (Program Ochrony rodowiska Powiat Strzelce Opolskie [24]) jako gwne rda haasu wymieniono m.in. przedmiotowy odcinek autostrady A4. Wedug szacunkowych pomiarw przeprowadzonych przez PO Lemitor w 2003 roku wartoci SDR dla powiatowego odcinka autostrady wynosiy 10 00016 000 pojazdw. Na podstawie pomiarw haasu i natenia ruchu w oparciu o Metody prognozowania haasu komunikacyjnego PIO IO (Warszawa 1996) z programem komputerowym H-DROG obliczono zasig oddziaywania haasu drogowego cigw komunikacyjnych w powiecie. Wyniki analiz zamieszczono w dokumencie. Najwiksze poziomy haasu byy generowane przez ruch drogowy na przedmiotowym odcinku autostrady A4. Niekorzystny stan klimatu akustycznego by spowodowany m.in. brakiem zieleni izolacyjnej i innych zabezpiecze przed haasem komunikacyjnym, a w przypadku autostrady wystpowaniem ekranw akustycznych o zbyt maej skutecznoci. W ramach ochrony przed haasem sformuowano nastpujce krtkookresowe cele do roku 2006: Rozpoczcie procesu eliminowania ruchu tranzytowego na terenie powiatu - docelowo planowana jest budowa obwodnic miejscowoci Ujazd, Izbicko, Sucha, Strzelce Opolskie, Warmatowice, Botnica Strzelecka, Jemielnica, Piotrwka, Wierchlesie, Kielcza, dowice, Zawadzkie, Zalesie lskie, Odpowiednie strefowanie zabudowy na terenach objtych uciliwoci haasu drogowego i kolejowego, Wyznaczenie przekrojw zabudowy mieszkaniowej, gdzie moliwa i skuteczna bdzie budowa ekranw dzwikochonnych w otoczeniu trasy drogowej i kolejowej, Stosowanie od strony drogi i torw kolejowych okien o zwikszonej izolacyjnoci akustycznej, Utrzymywanie nawierzchni drg w dobrym stanie technicznym, Lokalizacj ochronnych pasw zieleni przy cigach komunikacyjnych, 95
Ograniczenie prdkoci ruchu na trasach w terenie zabudowanym, zwaszcza w porze nocnej, Uwzgldnianie wymogw ochrony rodowiska przed haasem przy opracowywaniu oglnych i szczegowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz planw budowy i przebudowy tras komunikacyjnych, Egzekwowanie przez Policj wymaga prawnych zwizanych z emisj haasu (nadmierna prdko pojazdw, stosowanie sygnaw dwikowych bez uzasadnienia, funkcjonowanie systemw alarmowych samochodowych i obiektw, zachowanie ciszy nocnej itp.), Szczegowe przestrzeganie procedury zatwierdzajacej realizacje nowych inwestycji: przegldy ekologiczne, monitoring stanu klimatu akustycznego na podstawie udostpnianych informacji, Kontrolowanie stopnia zagroenia haasem spowodowanym funkcjonowaniem autostrady A4. Do celw redniookresowych do 2010 roku nale: Ograniczenie uciliwoci haasu komunikacyjnego - eliminacja czynnoci powodujcych haas oraz ograniczenie uciliwoci haasu, modernizacja i przebudowa istniejcych ukadw komunikacyjnych, Ocena klimatu akustycznego - pozyskiwanie danych o skali zagroenia haasem, Ograniczenie uciliwoci haasu przemysowego dziaania kontrolne. W Aktualizacji Programu Ochrony rodowiska dla Powiatu Strzeleckiego [25] wikszo celw i zada z poprzedniego dokumentu zostaa ponownie sformuowana jako cele i zadania krtko- i redniookresowe na 2010 i 2014 rok. Ponadto stwierdzono wyrany trend zwikszania si stopnia zagroenia haasem drogowym (stanowicego ponad 80% ekspozycji haasu) w zakresie poziomw wyszych ni 70 dB. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Krapkowice na lata 2004-2006 [29] definiuje wskaniki osigni dla projektw z zakresu budowy i modernizacji drg (na podstawie ZPORR dziaanie 3.1). Wrd tych wskanikw znajduj si: zmiana natenia haasu na obszarze oddziaywania inwestycji w okresie 1 roku od zakoczenia projektu oraz natenie haasu na obszarze zdefiniowanym (po roku). Regionalna polityka ekologiczna gminy Krapkowice zawarta w dokumencie Program Ochrony rodowiska dla Miasta i Gminy Krapkowice na lata 2004-2007 z perspektyw na lata 2008-2011 [30] za cel w zakresie ochrony rodowiska przed haasem stawia rozpoznanie stanu zagroenia haasem, przede wszystkim emitowanym przez rodki transportu drogowego (ze szczeglnym uwzgldnieniem autostrady A4), oraz ograniczenie jego oddziaywania na obszarach miejskich i wiejskich. Jako jeden z gwnych czynnikw stanowicych zagroenie dla rodowiska przyrodniczego w gminie Krapkowice plan ten wskazuje sie drogow (ze szczegln rol autostrady A4), ze wzgldu m.in. na ponadnormatywny haas generowany przez ten cig komunikacyjny. Strategicznym celem dziaa w zakresie ochrony przed haasem na obszarze miasta i gminy Krapkowice jest zmniejszenie naraenia mieszkacw na nadmierny, zwaszcza ponadnormatywny poziom haasu emitowany przez rodki transportu drogowego. Dla osignicia celu strategicznego, jako niezbdne gmina wskazuje uruchomienie nastpujcych kierunkw dziaa: 96
Podjcie i systematyczne wykonywanie podstawowych bada pomiarowych, Wykonywanie i systematyczna aktualizacja map akustycznych, Okrelenie liczebnoci populacji zagroonej ponadnormatywnym haasem, w miejscach jej staego pobytu [tereny mieszkaniowe, usug owiaty, opieki spoecznej itp.] na podstawie sporzdzonych map akustycznych, Przygotowywanie programw ochrony przed haasem, Doskonalenie istniejcych i ksztatowanie nowych mechanizmw i procedur administracyjnych, na poziomie lokalnym i regionalnym, Monitorowanie zmian przestrzennych stanu zagroenia haasem i realizacji programw ochrony przed haasem. Do gwnych celw redniookresowych warunkujcych realizacj celu strategicznego w zakresie ochrony przed haasem na terenie miasta i gminy Krapkowice zalicza si: Stworzenie podstaw merytorycznych, do okrelenia wielkoci populacji zagroonej haasem komunikacyjnym i przemysowym, oraz powierzchni terenw przeznaczonych na cele rekreacyjne objtych nadmiern uciliwoci akustyczn, Tworzenie mechanizmw formalnych i organizacyjnych, w sferze administracyjnej na poziomie regionalnym i lokalnym (starostwo-gmina) umoliwiajcych koordynacj dziaa w procedurach podejmowania decyzji oraz minimalizacji kosztw ponoszonych ze rodkw publicznych na uzyskiwanie danych podstawowych o skali zagroenia haasem, Weryfikacja wielkoci ekranw akustycznych zaoonych przy autostradzie A4 na obszarze gminy Krapkowice, Weryfikacja map akustycznych, Przygotowywanie programw ochrony przed haasem, jako narzdzia realizacji polityki ekologicznej w zakresie ochrony przed haasem na poziomie lokalnym, Monitorowanie zmian przestrzennych stanu zagroenia haasem i realizacji programw ochrony przed haasem. Zadania do realizacji w latach 2004-2007 przez Gmin Krapkowice w zakresie ochrony przed haasem przedstawiaj si nastpujco: Stworzenie podstaw merytorycznych, do okrelenia wielkoci populacji zagroonej haasem komunikacyjnym i przemysowym poprzez systematyczne wykonywanie podstawowych bada pomiarowych, Podjcie dziaa organizacyjnych umoliwiajcych rozpoczcie i kontynuowanie wieloletnich prac nad sporzdzeniem i systematyczna aktualizacja map akustycznych, Podjcie dziaa organizacyjnych umoliwiajcych rozpoczcie prac nad okreleniem konkretnych zada inwestycyjnych zmierzajcych do minimalizacji oddziaywa akustycznych i ograniczenia wielkoci populacji zagroonej nadmiernym haasem, a ktrych konieczno wykonania zostaa wczeniej udokumentowana w treci map akustycznych. Do sukcesw w ramach walki z haasem w gminie zaliczono wybudowanie obwodnicy dla dzielnicy Otmt w Krapkowicach obejmujc szlak komunikacyjny midzy Kdzierzynem-Kolem a Opolem. Pozwolio to ograniczy ilo samochodw, zwaszcza ciarowych, przejedajcych przez t cz miasta. 97
W Aktualizacji programu ochrony rodowiska dla gminy Lewin Brzeski na lata 2010 2013 z perspektyw na lata 2014 2017 [33] jako jeden z celw okrelono dokonanie wiarygodnej oceny naraenia spoeczestwa na ponadnormatywny haas i podjcie krokw do zmniejszenia tego zagroenia tam, gdzie jest ono najwiksze. Cel ten ma by realizowany m.in. poprzez ponisze dziaania wasne podejmowane przez gmin: Budowa cieek rowerowych, Wprowadzenie straf wolnych od ruchu samochodowego, Modernizacja nawierzchni drg, Usprawnianie organizacji ruchu drogowego, Przestrzeganie zasad strefowania w planowaniu przestrzennym m.in. lokalizowania w ssiedztwie przedsiwzi o zblionej uciliwoci haasu, Remont drogi gminnej na obszarze gospodarczym Januszkowice, Budowa obwodnicy centrum Zdzieszowic, Modernizacja czci ulicy Karola Miarki /poszerzenie na dugoci 500 m/, Przebudowa ulicy Waryskiego (pomidzy Zdziesowicami i Rozwadz), Dotacja na przebudow skrzyowania drg powiatowych 1808O Zdzieszowice, 1444O z drog DW423, 1443O DW 423 DP 1444 w Zdzieszowicach. Dodatkowo gmina ma koordynowa nastpujce dziaania majce na celu popraw klimatu akustycznego: Wykonywanie pomiarw emisji haasu przez okrelonych prawem zarzdcw drg i podmioty gospodarcze oraz przekazywanie wynikw pomiarw uprawnionym organom ochrony rodowiska w formie ustalonej prawem, Tworzenie obszarw ograniczonego uytkowania zgodnie z wymogami obowizujcych przepisw prawnych w zakresie ochrony rodowiska, Tworzenie bazy danych na podstawie wynikw uzyskanych z prowadzonego monitoringu przez Opolskiego Wojewdzkiego Inspektora Ochrony rodowiska w Opolu, od zarzdcw drg publicznych z pomiarw emisji oraz zgosze w zwizku z wystpujc uciliwoci emisji haasu, Ustalenie i egzekwowanie dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku przez waciwe organy i inspekcje ochrony rodowiska Szkolenia dla podmiotw gospodarczych w zakresie wymaga dotyczcych ochrony rodowiska. W Strategii Rozwoju Gminy Strzelce Opolskie [34] jednym z celw operacyjnych w zakresie poprawy stanu rodowiska na obszarze miasta i gminy jest ograniczenie zagroe zwizanych z ruchem samochodowym w postaci haasu i spalin. Cel ma zosta zrealizowany poprzez wdroenie systemu skutecznego monitorowania rodowiska, pozwalajcego na biece okrelanie podstawowych parametrw decydujcych o stanie rodowiska oraz szybkie ustalanie rde pojawiajcych si zagroe. W Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Strzelce Opolskie do roku 2013 [35] za najwiksze rdo haasu uznano haas drogowy od drogi krajowej Nr 94. Wyniki pomiarw rwnowanego poziomu haasu przeprowadzonych na terenie zabudowy mieszkaniowej przy wyej wymienionej drodze wyniosy ponad 70 dB. W tej sytuacji Gmina podja dziaania zmierzajce do wyprowadzenia ruchu tranzytowego z obszaru miejskiego, t.j. skierowania ruchu cikiego na drogi poza centrum miasta 98
oraz do budowy obwodnicy miasta. Jednym z gwnych celw gminy jest denie do osignicia dopuszczalnych poziomw haasu na obszarach o funkcjach osadniczych, zwaszcza w miecie Strzelce Opolskie. Kierunkami dziaa w tym zakresie s: Modernizacja systemu transportowego w miecie Strzelce Opolskie, budowa obwodnic, Bieca modernizacja drg gminnych. Program Ochrony rodowiska dla Miasta i Gminy Strzelce Opolskie na lata 2005-2016 [36], podobnie jak poprzedni dokument, za najwiksze rdo haasu uznaje haas drogowy od drogi krajowej Nr 94. W programie zamieszczono wyniki pomiarw haasu przy drogach krajowych i wojewdzkich najwiksze rwnowane poziomy dwiku w odlegoci 1 m od jezdni wynosz ponad 80 dB w porze dziennej i ponad 70 dB w porze nocnej. Celem dugoterminowym do 2016 roku w zakresie ochrony przed haasem jest osignicie poziomw haasu poniej wartoci progowych oraz denie do osignicia dopuszczalnych poziomw haasu na obszarach o funkcjach osadniczych, zwaszcza w miecie Strzelce Opolskie. Kierunki dziaa na tym obszarze s nastpujce: Dokonanie oceny akustycznej wybranych (newralgicznych) miejsc gminy, Wprowadzanie do miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego zapisw odnonie standardw akustycznych dla poszczeglnych terenw, Ograniczanie rozprzestrzeniania si haasu (budowa ekranw akustycznych na odcinkach drg przebiegajcych w pobliu zabudowy mieszkaniowej), Kontynuacja kontroli emisji haasu do rodowiska z obiektw dziaalnoci gospodarczej, Przestrzeganie wartoci dopuszczalnych poziomw haasu w odniesieniu do nowo zagospodarowywanych terenw. W Programie Ochrony rodowiska Gmina Ujazd [40] autostrad A4 uznano za najbardziej znaczc tras komunikacyjn pod wzgldem emisji haasu (obok drg krajowych Nr 40 i Nr 88). Na podstawie przeprowadzonych przez PO Lemitor w 2003 r. pomiarw poziomu haasu drogowego oraz na podstawie znajomoci SDR, w oparciu o Metody prognozowania haasu komunikacyjnego PIO IO (Warszawa, 1996 r.) z programem komputerowym H-DROG obliczono zasig oddziaywania haasu drogowego. Poziom haasu w odlegoci 1 m od autostrady A4 wynis 75 dB porze nocnej i 82 dB w porze dziennej. Na podstawie analiz stwierdzono, e w przypadku braku ekranw akustycznych naley spodziewa si przekrocze norm haasu dla zabudowy mieszkalnej zlokalizowanej w odlegoci do ok. 90 m od autostrady (na drodze pomiarowej stwierdzono wikszy zasig, nawet do 120m). Niekorzystny stan klimatu akustycznego jest spowodowany: Przebiegiem autostrady A4, Wystpowaniem terenw zagroonych haasem w najbliszym otoczeniu drg w porze nocne, Przekroczeniem normatywnych poziomw haasu w otoczeniu tras komunikacyjnych na obszarze w odlegoci do 80m w porze dnia i do 120 m w porze nocnej, Brakiem zieleni izolacyjnej i innych zabezpiecze przed haasem 99
komunikacyjnym, a w przypadku autostrady wystpowaniem ekranw akustycznych o zbyt maej skutecznoci wynikajcej z wymiarw geometrycznych (dugoci i wysokoci). W dokumencie wyznaczono cele krtkookresowe w zakresie ochrony przed haasem (do 2007 r.) dla realizacji celu dugookresowego - zmniejszenia uciliwoci haasu. Cele te s nastpujce: Zadania zaliczone do kategorii Ograniczenie emisji komunikacyjnej w czci Programu Ochrona powietrza atmosferycznego, Uwzgldnienie wymogw ochrony rodowiska przed haasem przy opracowywaniu planw zagospodarowania przestrzennego, w tym wyznaczenie pasw dla drg w liniach rozgraniczajcych o odpowiedniej szerokoci, Odpowiednie strefowanie zabudowy na terenach objtych uciliwoci haasu drogowego, Ograniczenie uciliwoci akustycznej drg do poziomu wymaganego normami, Budowa ekranw dwikochonnych, Stosowanie od strony drogi okien o zwikszonej izolacyjnoci akustycznej, Lokalizacja ochronnych pasw zieleni, Uwzgldniane wymogw ochrony rodowiska przed haasem przy opracowywaniu planw budowy i przebudowy tras komunikacyjnych, Stworzenie podstaw merytorycznych, do okrelenia wielkoci liczby mieszkacw zagroonych haasem komunikacyjnym oraz powierzchni terenw objtych nadmiern uciliwoci akustyczn, Wystpienie z wnioskiem do Wojewody o udostpnienie Przegldu Ekologicznego Autostrady A4 i ewentualne podjcie stosownych dziaa administracyjnych, Prowadzenie bazy danych obejmujcej mapy akustyczne, informacje dotyczce terenw zagroonych haasem i terenw przekrocze dopuszczalnego poziomu haasu na podstawie informacji dostarczanych przez zarzdcw drg oraz WIO, Inwentaryzacja i ocena uciliwoci akustycznej obiektw przemysowo usugowych, Kontrola dotrzymywania obowizujcych norm akustycznych. W Aktualizacji programu ochrony rodowiska dla gminy Lenica na lata 2009 2012 z perspektyw na lata 2013 2016 [38] jako cel redniookresowy do 2016 r. okrelono potrzeb dokonania wiarygodnej oceny naraenia spoeczestwa na ponadnormatywny haas i podjcie krokw do zmniejszenia tego zagroenia tam, gdzie jest ono najwiksze. Cel ten ma by realizowany przez podjcie przez Gmin poniszych dziaa: Budowa cieek rowerowych, Wprowadzenie stref wolnych od ruchu samochodowego, Modernizacja nawierzchni drg, Usprawnianie organizacji ruchu drogowego, Przestrzeganie zasad strefowania w planowaniu przestrzennym m.in. lokalizowania w ssiedztwie przedsiwzi o zblionej 100
uciliwoci haasu, Przebudowa nawierzchni drogi gminnej ul. Wiejska VII soectwo Dolna, Remont nawierzchni drogi gminnej ul. Planetorza soectwo Gra w. Anny, Remont nawierzchni drogi gminnej ul. Wolnoci soectwo Lichynia, Dodatkowo Gmina Lenica ma koordynowa kolejne dziaania majce na celu popraw stanu klimatu akustycznego tj.: Wykonywanie pomiarw emisji haasu przez okrelonych prawem zarzdcw drg i podmioty gospodarcze oraz przekazywanie wynikw pomiarw uprawnionym organom ochrony rodowiska w formie ustalonej prawem, Tworzenie obszarw ograniczonego uytkowania zgodnie z wymogami obowizujcych przepisw prawnych w zakresie ochrony rodowiska, Tworzenie bazy danych na podstawie wynikw uzyskanych z prowadzonego monitoringu przez Opolskiego Wojewdzkiego Inspektora Ochrony rodowiska w Opolu, od zarzdcw drg publicznych z pomiarw emisji oraz zgosze w zwizku z wystpujc uciliwoci emisji haasu, Ustalenie i egzekwowanie dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku przez waciwe organy i inspekcje ochrony rodowiska Szkolenia dla podmiotw gospodarczych w zakresie wymaga dotyczcych ochrony rodowiska. W Strategii Powiatu Krapkowickiego na lata 2007-2013 [26], Strategii Rozwoju Wsplnoty Krapkowickiej [28], Strategii Rozwoju Gminy Gogolin [31], Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Zdzieszowice na lata 2001-2010 [32], Strategii Zrwnowaonego Rozwoju Gminy Lenica [37], Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Ujazd [39] nie poruszono zagadnie zwizanych z haasem komunikacyjnym wzdu analizowanego odcinka drogi. 4.2.2.2 Przepisy prawa, w tym prawa miejscowego, majce wpyw na stan akustyczny rodowiska Podstawowymi aktami prawa miejscowego okrelajcymi warunki ochrony akustycznej dla poszczeglnych kategorii uytkowania przestrzeni miejskiej s miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W ramach wykonywania niniejszego Programu dokonano szczegowej analizy wszystkich miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego, obowizujcych w chwili wykonywania niniejszego Programu. Wyniki analizy zostay przedstawione poniej w tabl. 4.4, w ktrej zawarto m.in.: Nazw dokumentu planistycznego (miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego) Akt powoujcy zawierajcy numer uchway i dat jej podjcia.
101
Tabl. 4.4 Zestawienie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego obowizujcych na terenach ssiadujcych z autostrad A4 na odcinku Gogolin Olszowa
L.p. Nazwa dokumentu Akt powoujcy Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego Plan ustala tereny przeznaczone pod ziele izolacyjn (4ZI) oraz warunki ich zabudowy i zagospodarowania: uksztatowanie zieleni w formie wysokiej i niskiej z nasadzeniami w ok. 50% gatunkw drzew i krzeww zimozielonych oraz realizacj urzdze minimalizujcych negatywne oddziaywanie autostrady na rodowisko (ekrany akustyczne, way ziemne, itd.). Studium jako podstawowe zasady ochrony rodowiska odnonie zagroe haasem wymienia: restrykcyjne przestrzeganie obowizujcych norm haasu, zabudow cigw komunikacyjnych wysokimi pasami zieleni bdcymi naturalnymi barierami akustycznymi, w szczeglnoci przy autostradzie A4, stosowanie ekranw przeciwakustycznych wzdu drg, a w razie potrzeby przy zakadach produkcyjnych i usugowych Plan nakazuje w pomieszczeniach przeznaczonych na stay pobyt ludzi stosowa rozwizania techniczne eliminujce ponadnormatywny haas komunikacyjny. Dziaalno usugow i rzemielnicz zwizan z emisj haasu i zanieczyszcze do rodowiska warunkuje si lokalizacj urzdze haasotwrczych w zamknitych pomieszczeniach oraz zastosowaniem rozwiza gwarantujcych szczelno procesw technologicznych. W nowych budynkach oraz przy remontach i przebudowie budynkw istniejcych przy okrelonych drogach gwnych i na terenie okrelonej zabudowy mieszkaniowej naley zastosowa rozwizania techniczne eliminujce ponadnormatywny haas komunikacyjny (samochodowy i kolejowy). Na okrelonych, wskazanych w Planie terenach naley ksztatowa ziele w sposb optymalnie ograniczajcy haas komunikacyjny; dopuszcza si, w razie potrzeby, lokalizacj dodatkowych
Zmiana Miejscowego Planu Oglnego Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Krapkowice
Uchwaa nr XI/179/2004 Rady Miejskiej w Krapkowicach z dnia 3.03.2004 r.
Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Krapkowice
Uchwaa nr IX/72/2007 Rady Miejskiej w Krapkowicach z dnia 13.09.2007r.
Zmiana Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego miasta Gogolina
Uchwaa nr XXXIX/281/2005 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 23.09.2005 r.
102
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 L.p. Nazwa dokumentu Akt powoujcy Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego urzdze izolacyjnych (np. ekrany) dla wyeliminowania ponadnormatywnego haasu na granicy z istniejcymi terenami zabudowy mieszkaniowej. Wg zalece Planu dziaalno usugow zwizan z emisj haasu warunkuje si lokalizacj urzdze haasotwrczych w zamknitych pomieszczeniach. Dziaalno usugow i rzemielnicz zwizan z emisj haasu i zanieczyszcze do rodowiska warunkuje si lokalizacj urzdze haasotwrczych w zamknitych pomieszczeniach oraz zastosowaniem rozwiza gwarantujcych szczelno procesw technologicznych. Przy modernizacji istniejcych i realizacji nowych budynkw z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi usytuowanych przy okrelonych drogach naley uwzgldni izolacje akustyczne eliminujce ponadnormatywny haas spowodowany ruchem samochodw. Na okrelonych terenach naley urzdzi ziele w sposb optymalnie izolujcy haas spowodowany ruchem samochodw. W uzasadnionym przypadku dopuszcza si lokalizacj dodatkowych urzdze izolacyjnych eliminujcych ponadnormatywny haas. Plan przewiduje przy modernizacji istniejcych i realizacji nowych budynkw z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi na okrelonym terenie uwzgldnienie izolacji akustycznych eliminujcych ponadnormatywny haas spowodowany ruchem samochodw. Dziaalno usugow i wytwrcz zwizan z emisj haasu i zanieczyszcze do rodowiska warunkuje si lokalizacj urzdze haasotwrczych w zamknitych pomieszczeniach oraz zastosowaniem rozwiza gwarantujcych szczelno procesw technologicznych. Na okrelonych terenach naley urzdzi ziele w sposb optymalnie izolujcy haas spowodowany ruchem samochodw. W uzasadnionym przypadku dopuszcza si lokalizacj dodatkowych urzdze izolacyjnych eliminujcych ponadnormatywny haas. Teren lotniska w Kamieniu lskim naley wykorzysta jako teren aktywizacji gospodarczej gminy,
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miejscowoci Kamie lski, ZakrzwDbrwka, Odrow
Uchwaa nr XXX/230/2001 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 28.08.2001 r.
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miejscowoci Malnia, Chorula, Grade, Kamionek i Obrowiec
Uchwaa nr XXXV/266/2002 r. Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 26.02.2002 r.
Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania
Uchwaa nr XXXVII/264/2005 r. Rady Miejskiej w
103
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 L.p. Nazwa dokumentu Przestrzennego gminy Gogolin Zmiana 2005 r. Akt powoujcy Gogolinie z dnia 14.07.2005 r. Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego z zachowaniem, w miar moliwoci, funkcji lotniczej ograniczonej wymogami ochrony rodowiska (zwaszcza wymogami dotyczcymi obowizujcych standardw akustycznych). Do barier ograniczajcych rozwj gminy zaliczono wysoki stopie degradacji rodowiska (powierzchnia ziemi, powietrze i haas). W Studium przewiduje si uwzgldnienie strefy ograniczonego uytkowania terenu przy lokalizowaniu obiektw budowlanych na terenach ssiadujcych z drogami. Przy autostradzie A4 wystpuj ekrany akustyczne na odcinkach wystpowania zabudowy mieszkaniowej. Nie przewiduje si koniecznoci lokalizacji nowych elementw ochrony akustycznej. Jednak ze wzgldu na stay wzrost natenia ruchu drogowego ustalono zakaz lokalizacji zabudowy mieszkaniowej oraz obiektw rekreacyjno sportowych w odlegoci 200 m od linii rozgraniczajcych autostrady A4. Ustalono normy haasu zgodnie z rozporzdzeniem Rady Ministrw z dnia 30 wrzenia 1980 r. w sprawie ochrony rodowiska przed haasem i wibracjami (Dz.U. Nr 24 poz. 90) dla terenw rekreacyjno-sportowych i ogrdkw dziakowych, mieszkaniowych i dla Parku Krajobrazowego Gra w. Anny
Zmiana Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Zdzieszowice
Uchwaa nr IX/61/07 Rady Miejskiej w Zdzieszowicach z dnia 19.06.2007 r.
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego wyznaczonych obszarw w soectwach Oleszkayrowa-Jasiona w obrbie gminy Zdzieszowice Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Strzelce Opolskie
Uchwaa nr XXXVI/243/97 Rady Miejskiej w Zdzieszowicach z dnia 2.04.1997 r. Uchwaa nr XXIX/251/08 Rady Miejskiej w Strzelcach Opolskich z dnia 22.12.2008 r.
10
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Lenica
Uchwaa nr XXIII/114/04 Rady Miejskiej w Lenicy z dnia 18.08.2004 r.
Przy autostradzie A4 postuluje si realizacj urzdze ochrony akustycznej w miejscach przekroczenia dopuszczalnych norm dla terenw chronionych. Okrelono tereny zabudowy mieszkaniowej, zwizanej ze staym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i modziey (oraz inne, dla ktrych obowizuje ochrona akustyczna zgodnie z przepisami szczeglnymi) Okrelono tereny zabudowy mieszkaniowej oraz zwizanej ze staym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i modziey, dla ktrych obowizuj wartoci progowe haasu
11
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy Lenica w czci dotyczcej soectw
Uchwaa nr XXIII/115/04 Rady Miejskiej w Lenicy z dnia 18.08.2004r.
104
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 L.p. Nazwa dokumentu Lichynia, Zalesie lskie, Czarnocin Akt powoujcy Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego zgodnie z przepisami szczeglnymi. Uciliwoci oraz szkodliwoci zwizane z przeznaczeniem podstawowym oraz uzupeniajcym terenu w zakresie emisji haasu nie mog przekracza norm poza granice dziaek inwestora, zgodnie z przepisami szczeglnymi. Na okrelonych terenach zakazujano lokalizacji obiektw lub urzdze, ktrych funkcjonowanie powoduje przekroczenie poziomw dopuszczalnych: emisji zanieczyszcze oraz haasu zewntrznego, mierzonego na granicach terenw przeznaczenia podstawowego, podlegajcych ochronie przed zanieczyszczeniem powietrza oraz haasem stosownie do parametrw okrelonych w przepisach odrbnych. Okrelono pas terenw o szerokoci 250 m mierzony od skrajnej jezdni autostrady jako stref zagroenia haasem komunikacyjnym, w ktrej przypadkach stwierdzonego pomiarami przekroczenia poziomu dopuszczalnego haasu, tereny i pomieszczenia staego pobytu ludzi w budynkach usytuowanych w tej strefie powinny by wyposaone w odpowiednie urzdzenia i izolacje przeciwhaasowe.
12
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego w Gminie Ujazd dla czci terenw wsi Olszowa, Zimna Wdka i Sieroniowice
Uchwaa nr XXVII/155/08 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 28.10.2008 r.
13
Zmiana Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego obszarw stref aktywnoci gospodarczej w rejonie autostrady A-4 po jej pnocnej stronie i w rejonie drogi krajowej nr 88 (E-40) po jej zachodniej stronie, w gminie Ujazd Zmiana Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego obszarw stref aktywnoci gospodarczej w rejonie autostrady A-4 po jej pnocnej stronie i w rejonie drogi krajowej nr 88 (E-40) po jej zachodniej stronie, w gminie Ujazd Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego obszarw stref aktywnoci
Uchwaa nr XIV/78/2007 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 9.11.2007 r.
14
Uchwaa nr L/235/2006 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 1.08.2006 r.
Jeeli na terenach przeznaczonych do dziaalnoci produkcyjnej, skadowania i magazynowania znajduje si zabudowa mieszkaniowa, ochrona przed haasem polega na stosowaniu rozwiza technicznych zapewniajcych waciwe warunki akustyczne w tych budynkach, zgodnie z przepisami odrbnymi.
15
Uchwaa nr XLIV/241/2002 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 25.02.2002 r.
W granicach opracowania Planu zakazano przekraczania obowizujcych wedug przepisw prawnych dopuszczalnych wartoci
105
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 L.p. Nazwa dokumentu gospodarczej w rejonie autostrady A-4 po jej pnocnej stronie i w rejonie drogi krajowej nr 88 (E-40) po jej zachodniej stronie, w gminie Ujazd Akt powoujcy Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego ste substancji zanieczyszczajcych w powietrzu, dopuszczalnych poziomw natenia haasu w rodowisku oraz najwyszych dopuszczalnych ste i nate czynnikw szkodliwych dla zdrowia w rodowisku pracy. Plan okrela tereny lokalizacji ekranw akustycznych stosownie do koniecznoci, po stwierdzeniu pomiarami przekroczenia dopuszczalnych poziomw haasu na terenach zabudowy mieszkaniowej. Zaleca si w pasie terenu 250 m od jezdni autostrady lub 100 m od jezdni drogi gwnej, wyposaenie budynkw przeznaczonych na stay pobyt ludzi, zrealizowanych lub poddanych przebudowie take po wzniesieniu zabezpiecze akustycznych oraz dziaek budowlanych w urzdzenia o podwyszonej izolacyjnoci akustycznej, np. szczelne akustycznie okna i ciany, ogrodzenia lub groble ziemne, ziele - tumice haas. W zakresie ochrony przed haasem ustala si obowizek zachowania poziomu dopuszczalnego haasu zewntrznego mierzonego na granicy terenu przeznaczenia podstawowego wg norm okrelonych w przepisach odrbnych. Przeznacza si w planie tereny rolne pod zalesienie w pasach zagroenia haasem komunikacyjnym wzdu autostrady o powierzchni ok. 13,0 ha
16
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego w Gminie Ujazd dla czci terenw wsi Olszowa
Uchwaa nr XXIII/103/2004 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 6.07.2004 r.
17
Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Ujazd
Uchwaa nr XV/92/1999 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 29.11.1999 r.
106
4.3. Cz graficzna
Rys. 4.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka autostrady A4 Gogolin - Olszowa [13]
107
108
109
110
111
112
113
114
Rys. 4.2 Orientacyjna lokalizacja odcinkw z podziaem na priorytety naraenia na haas w cigu autostrady A4 Gogolin Olszowa
115
116
117
118
119
120
121
122
Rys. 4.3 Mapy imisji dwiku pochodzcego od analizowanego odcinka autostrady A4 Gogolin Olszowa po zastosowaniu proponowanych dziaa naprawczych 123
4.4. Spis tabel i rysunkw Spis tabel: Tabl. 4.1. Tereny zagroone haasem zlokalizowane w ssiedztwie analizowanego odcinka autostrady A4 Gogolin - Olszowa objte opracowaniem programu ochrony rodowiska przed haasem. Tabl. 4.2. Zestawienie dziaa naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla autostrady A4 Gogolin - Olszowa Tabl. 4.3. Dane lokalizacyjno-techniczne analizowanego cigu autostrady A4 Gogolin - Olszowa Tabl. 4.4 Zestawienie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego obowizujcych na terenach ssiadujcych z autostrad A4 na odcinku Gogolin Olszowa Spis rysunkw: Rys. 4.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka autostrady A4 Gogolin - Olszowa [13] Rys. 4.2 Orientacyjna lokalizacja odcinkw z podziaem na priorytety naraenia na haas w cigu autostrady A4 Gogolin Olszowa Rys. 4.3. Mapy imisji dwiku pochodzcego od analizowanego odcinka autostrady A4 Gogolin Olszowa po zastosowaniu proponowanych dziaa naprawczych
124
5.
AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU NOGOWCZYCE GRANICA Z WOJEWDZTWEM LSKIM
5.1. Cz opisowa 5.1.1. Opis obszaru objtego zakresem programu Analizowany odcinek drogi o dugoci 3.0 km rozpoczyna si w km 275+500 (Nogowczyce) a koczy w km 278+500 (granica wojewdztwa). Jest on czci autostrady A4, stanowicej wany szlak komunikacyjny, czcy zachd i wschd Polski. Analizowany odcinek przebiega przez gmin Ujazd w powiecie strzeleckim. Granice obszaru analizowanego w niniejszym Programie stanowi izolinie dopuszczalnych poziomw dwiku okrelonych wskanikami LDWN i LN. Granice te okrelono w opracowanej mapie akustycznej [10], ktra stanowi podstaw niniejszego programu. Sigaj one na terenach otwartych do okoo 500 m od krawdzi jezdni. Obszar, na ktrym wystpuj przekroczenia dopuszczalnych poziomw dwiku, a tym samym stanowicy zakres niniejszego Programu, ma powierzchni ok. 6 km2. Na rys. 5.1 przedstawiono orientacyjn lokalizacj odcinka autostrady A4 objtego zakresem opracowania. 5.1.2. Podanie narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia Zakres narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku pochodzcego od ruchu pojazdw odbywajcego si po analizowanym odcinku autostrady A4 Gogolin - Olszowa przedstawiono w tabl. 5.1. W tabeli tej zestawiono opis zakresu przekrocze wartoci dopuszczalnych w przyporzdkowaniu do poszczeglnych odcinkw, dla ktrych warto wskanika M okrelonego na podstawie Mapy akustycznej [10] jest wiksza od 0. Do kadego odcinka przypisano rwnie priorytet naraenia na haas, ktry okrelono na podstawie analiz przeprowadzonych w ramach niniejszego Programu. Tabl. 5.1. Tereny zagroone haasem zlokalizowane w ssiedztwie analizowanego odcinka autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa objte opracowaniem programu ochrony rodowiska przed haasem.
Lp Orientacyjny kilometra Od 1. 276+750 Do 277+400 Zakres narusze dopuszczalnych wartoci poziomu haasu wyraonego wskanikiem LDWN Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 55 - 60 dB na caej dugoci odcinka. Nazwa gminy Priorytet
Ujazd
Niski
5.1.3. Wyszczeglnienie podstawowych kierunkw i zakresw dziaa niezbdnych do przywrcenia dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku Analizowany odcinek autostrady A4 charakteryzuje si duym nateniem ruchu oraz znacznymi prdkociami pojazdw. Te dwa parametry decyduj o niekorzystnym stanie klimatu akustycznego w jego ssiedztwie. Zasigi oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne sigaj do okoo 500 m od krawdzi jezdni. Powoduje to fakt, i budynki mieszkalne 125
zlokalizowane nawet w znacznej odlegoci od autostrady pozostaj w zasigach haasu. W zwizku z tym faktem wskanik M na terenach podlegajcych ochronie akustycznej przyjmuje wartoci wiksze od zera. Na rys. 5.2 przedstawiono podzia odcinkw autostrady A4 ze wzgldu na priorytet naraenia na haas przypisany w ramach Programu. Dla odcinkw drg, w ssiedztwie ktrych zlokalizowana jest zabudowa mieszkaniowa podlegajca ochronie akustycznej zaproponowano w ramach niniejszego opracowania dziaania naprawcze, ktre naley zrealizowa w czasie trwania Programu. Poniej w tabl. 5.2 przedstawiono zestawienie tych dziaa wraz z terminem ich realizacji (harmonogramem Programu) oraz szacunkowymi kosztami. W przypadku autostrady A4 dziaania te polegaj przede wszystkim na sprawdzeniu skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych oraz w miar potrzeby zastosowaniu kolejnych urzdze przeciwhaasowych. Wynika to z faktu, i planowane inwestycje drogowe nie przyczyni si do spadku ruchu na autostradzie, czyli nie mog by traktowane jako dziaania, ktrych jednym z celw bdzie poprawa klimatu akustycznego na zagroonych terenach. Dodatkowo nie naley wprowadza na drodze tej klasy jak jest autostrada ogranicze prdkoci, ktra jest jednym z czynnikw determinujcych oddziaywanie akustyczne ruchu pojazdw. Tabl. 5.2. Zestawienie dziaa naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa
Lp. Orientacyjny kilometra odcinka Od Do Dziaania majce na celu popraw klimatu akustycznego Pomiary skutecznoci istniejcych ekranw akustycznych i ewentualna rozbudowa Szacunkowe koszty Termin realizacji Nazwa gminy
1.
276+750
277+400
-*
Pomiary skutecznoci ekranw akustycznych - 2011 r., Rozbudowa ekranw akustycznych - 2013 r. -*
Ujazd
Jednostk odpowiedzialn za realizacj zada zawartych w tabl. 5.2 jest Zarzdzajcy odcinkiem autostrady A4 Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad. Po zastosowaniu zawartych w tabl. 5.2 dziaa naprawczych klimat akustyczny w ssiedztwie analizowanego odcinka drogi klimat akustyczny ulegnie poprawie. Budynki mieszkalne znajd si poza zasigiem oddziaywania haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. W razie koniecznoci dodatkowe dziaania naprawcze dla analizowanego odcinka autostrady A4 naley zaproponowa w nastpnym Programie ochrony rodowiska przed haasem. Dodatkowo naley zwrci szczegln uwag na waciwe planowanie przestrzenne w ssiedztwie analizowanego odcinka drogi. Naley to do obowizkw waciwych organw administracji publicznej. Przede wszystkim nie naley zezwala na budowanie nowych budynkw podlegajcych ochronie akustycznej w strefie oddziaywania haasu pochodzcego od ruchu pojazdw o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Szczegowe zasady waciwego planowania przestrzennego opisano w rozdziale 1.4.2 niniejszego Programu. 126
5.2. Uzasadnienie zakresu okrelonych w programie zagadnie 5.2.1. Dane i wnioski ze sporzdzonych map akustycznych 5.2.1.1 Charakterystyki terenw objtych programem, w tym liczby mieszkacw, gstoci zaludnienia oraz zakresu przekrocze dopuszczalnych haasu w rodowisku Analizowany cig bdcy fragmentem autostrady A4, a co za tym idzie, otaczajcy go pas terenu, jest pooony midzy miejscowoci Nogowczyce (na skrzyowaniu autostrady A4 z drog krajow Nr 88) i granic wojewdztwa opolskiego i lskiego. Na obszarze odcinka dominuj uytki rolnicze. Do wikszych miejscowoci nale Nogowczyce, Sieroniowice i Jaryszw. W ssiedztwie odcinka drogi przebiegajcego w pobliu tych miejscowoci dominuje zwarta zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, za na pozostaych obszarach wystpuje zabudowa o charakterze rozproszonym. W pobliu miejscowoci Jaryszw znajduj si due kompleksy lene. Wg szacunkw wykonanych w ramach Map akustycznych dla drg krajowych o nateniu ruchu powyej 16 400 pojazdw na dob [10] w zasigu pasa analizy niekorzystnego oddziaywania haasu emitowanego przez pojazdy poruszajce si analizowanym odcinkiem autostrady A4 mieszkao 356 osb w 88 budynkach mieszkalnych (wedug wskanika LDWN). Szacunkowa powierzchnia obszarw naraonych na oddziaywanie haasu wynosi ok. 6 km2. W analizowanym obszarze stwierdzono naruszenia wartoci dopuszczalnych haasu, ktrych szczegow specyfikacj ujto w rozdziale 5.1.2. 5.2.1.2 Charakterystyki techniczno - akustyczne rde haasu majcych negatywny wpyw na poziom haasu w rodowisku Poniej, w tabl. 5.3, przedstawiono szczegowe dane lokalizacyjnotechniczne dla analizowanego odcinka drogi, natomiast w tabl. 5.4 parametry lokalizacyjnotechniczne ekranw akustycznych zlokalizowanych wzdu analizowanego cigu drogowego. Tabl. 5.3. Dane lokalizacyjno-techniczne analizowanego cigu autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa [10]
Koniec odcinka [km]

st. min. sek. st.
E
min. sek.
A4_275_5
A4 E40
275+500
50
26
43,5
18
20
57,96
278+500
50
25
43,44 18
22
47,34

A4_275_5
Nazwa odcinka
Klasa drogi
NOGOWCZYCE-GR.WOJ.
17482
2x2
127
Tabl. 5.4. Parametry lokalizacyjno-techniczne ekranw akustycznych zlokalizowanych wzdu analizowanego cigu autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa [10]
Nr drogi krajowej Symbol identyfikacyjny ekranu Kilometra Kilometra Wysoko pocztkow kocowy ekranu [m] y [km] [km] 277+100 277+180 277+400 277+580 277+120 277+200 277+420 277+010 277+120 277+200 277+420 277+100 277+180 277+400 3 3 3 3 3 3 3 Typ ekranu Nieprzeroczysty Przeroczysty Nieprzeroczysty Nieprzeroczysty Nieprzeroczysty Nieprzeroczysty Nieprzeroczysty Dugo ekranu [m] 90 60 200 160 20 20 20
A4 A4 A4 A4 A4 A4 A4
A4_275_5_E4 A4_275_5_E3 A4_275_5_E2 A4_275_5_E1 A4_275_5_E5 A4_275_5_E6 A4_275_5_E7
5.2.2. Analiza materiaw, dokumentw i publikacji wykorzystanych w Programie 5.2.2.1 Istniejce powiatowe lub gminne programy ochrony rodowiska W ramach niniejszego Programu wykonano analizy szeregu opracowa obejmujcych swym zakresem tereny, na ktrych zlokalizowany jest analizowany odcinek drogi. Poniej przedstawiono gwne ustalenia powiatowych i gminnych programw ochrony rodowiska oraz opracowa pokrewnych w przypadku analizowanego odcinka autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa, ktre maj odniesienie do niniejszego opracowania: Strategia Rozwoju Powiatu Strzeleckiego do roku 2015 [23], Program Ochrony rodowiska Powiat Strzelce Opolskie [24], Aktualizacja Programu Ochrony rodowiska dla Powiatu Strzeleckiego [25], Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Ujazd [39], Program Ochrony rodowiska Gmina Ujazd [40]. W Strategii Rozwoju Powiatu Strzeleckiego do roku 2015 [23] do miernikw rekomendowanych do badania sytuacji powiatu i jego ewolucji w zakresie infrastruktury zaliczono uciliwo ruchu drogowego dla mieszkacw powiatu (w postaci haasu, zanieczyszcze i korkw), za w zakresie stanu ochrony rodowiska - haas. W kolejnym dokumencie (Program Ochrony rodowiska Powiat Strzelce Opolskie [24]) jako gwne rda haasu wymieniono m.in. przedmiotowy odcinek autostrady A4. Wedug szacunkowych pomiarw przeprowadzonych przez PO Lemitor w 2003 roku wartoci SDR dla powiatowego odcinka autostrady wynosiy 10 00016 000 pojazdw. Na podstawie pomiarw haasu i natenia ruchu w oparciu o Metody prognozowania haasu komunikacyjnego PIO IO (Warszawa 1996) z programem komputerowym H-DROG obliczono zasig oddziaywania haasu drogowego cigw komunikacyjnych w powiecie. Wyniki analiz zamieszczono w dokumencie. Najwiksze poziomy haasu byy generowane przez ruch drogowy na przedmiotowym odcinku autostrady A4. Niekorzystny stan klimatu akustycznego by spowodowany m.in. brakiem zieleni izolacyjnej i innych zabezpiecze przed haasem komunikacyjnym, a w przypadku autostrady wystpowaniem ekranw akustycznych o zbyt maej skutecznoci. W ramach ochrony przed haasem sformuowano nastpujce krtkookresowe cele do roku 2006: 128
Rozpoczcie procesu eliminowania ruchu tranzytowego na terenie powiatu - docelowo planowana jest budowa obwodnic miejscowoci Ujazd, Izbicko, Sucha, Strzelce Opolskie, Warmatowice, Botnica Strzelecka, Jemielnica, Piotrwka, Wierchlesie, Kielcza, dowice, Zawadzkie, Zalesie lskie, Odpowiednie strefowanie zabudowy na terenach objtych uciliwoci haasu drogowego i kolejowego, Wyznaczenie przekrojw zabudowy mieszkaniowej, gdzie moliwa i skuteczna bdzie budowa ekranw dzwikochonnych w otoczeniu trasy drogowej i kolejowej, Stosowanie od strony drogi i torw kolejowych okien o zwikszonej izolacyjnoci akustycznej, Utrzymywanie nawierzchni drg w dobrym stanie technicznym, Lokalizacj ochronnych pasw zieleni przy cigach komunikacyjnych, Ograniczenie prdkoci ruchu na trasach w terenie zabudowanym, zwaszcza w porze nocnej, Uwzgldnianie wymogw ochrony rodowiska przed haasem przy opracowywaniu oglnych i szczegowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz planw budowy i przebudowy tras komunikacyjnych, Egzekwowanie przez Policj wymaga prawnych zwizanych z emisj haasu (nadmierna prdko pojazdw, stosowanie sygnaw dwikowych bez uzasadnienia, funkcjonowanie systemw alarmowych samochodowych i obiektw, zachowanie ciszy nocnej itp.), Szczegowe przestrzeganie procedury zatwierdzajacej realizacje nowych inwestycji: przegldy ekologiczne, monitoring stanu klimatu akustycznego na podstawie udostpnianych informacji, Kontrolowanie stopnia zagroenia haasem spowodowanym funkcjonowaniem autostrady A4. Do celw redniookresowych do 2010 roku nale: Ograniczenie uciliwoci haasu komunikacyjnego - eliminacja czynnoci powodujcych haas oraz ograniczenie uciliwoci haasu, modernizacja i przebudowa istniejcych ukadw komunikacyjnych, Ocena klimatu akustycznego - pozyskiwanie danych o skali zagroenia haasem, Ograniczenie uciliwoci haasu przemysowego dziaania kontrolne. W Aktualizacji Programu Ochrony rodowiska dla Powiatu Strzeleckiego [25] wikszo celw i zada z poprzedniego dokumentu zostaa ponownie sformuowana jako cele i zadania krtko- i redniookresowe na 2010 i 2014 rok. Ponadto stwierdzono wyrany trend zwikszania si stopnia zagroenia haasem drogowym (stanowicego ponad 80% ekspozycji haasu) w zakresie poziomw wyszych ni 70 dB. W Programie Ochrony rodowiska Gmina Ujazd [40] autostrad A4 uznano za najbardziej znaczc tras komunikacyjn pod wzgldem emisji haasu (obok drg krajowych Nr 40 i Nr 88). Na podstawie przeprowadzonych przez PO Lemitor w 2003 r. pomiarw poziomu haasu drogowego oraz na podstawie znajomoci SDR, 129
w oparciu o Metody prognozowania haasu komunikacyjnego PIO IO (Warszawa, 1996 r.) z programem komputerowym H-DROG obliczono zasig oddziaywania haasu drogowego. Poziom haasu w odlegoci 1 m od autostrady A4 wynis 82 dB porze nocnej i 75 dB w porze dziennej. Na podstawie analiz stwierdzono, e w przypadku braku ekranw akustycznych naley spodziewa si przekrocze norm haasu dla zabudowy mieszkalnej zlokalizowanej w odlegoci do ok. 90 m od autostrady (na drodze pomiarowej stwierdzono wikszy zasig, nawet do 120m). Niekorzystny stan klimatu akustycznego jest spowodowany: Przebiegiem autostrady A4, Wystpowaniem terenw zagroonych haasem w najbliszym otoczeniu drg w porze nocne, Przekroczeniem normatywnych poziomw haasu w otoczeniu tras komunikacyjnych na obszarze w odlegoci do 80 m w porze dnia i do 120 m w porze nocnej, Brakiem zieleni izolacyjnej i innych zabezpiecze przed haasem komunikacyjnym, a w przypadku autostrady wystpowaniem ekranw akustycznych o zbyt maej skutecznoci wynikajcej z wymiarw geometrycznych (dugoci i wysokoci). W dokumencie wyznaczono cele krtkookresowe w zakresie ochrony przed haasem (do 2007 r.) dla realizacji celu dugookresowego - zmniejszenia uciliwoci haasu. Cele te s nastpujce: Zadania zaliczone do kategorii Ograniczenie emisji komunikacyjnej w czci Programu Ochrona powietrza atmosferycznego, Uwzgldnienie wymogw ochrony rodowiska przed haasem przy opracowywaniu planw zagospodarowania przestrzennego, w tym wyznaczenie pasw dla drg w liniach rozgraniczajcych o odpowiedniej szerokoci, Odpowiednie strefowanie zabudowy na terenach objtych uciliwoci haasu drogowego, Ograniczenie uciliwoci akustycznej drg do poziomu wymaganego normami, Budowa ekranw dwikochonnych, Stosowanie od strony drogi okien o zwikszonej izolacyjnoci akustycznej, Lokalizacja ochronnych pasw zieleni, Uwzgldniane wymogw ochrony rodowiska przed haasem przy opracowywaniu planw budowy i przebudowy tras komunikacyjnych, Stworzenie podstaw merytorycznych, do okrelenia wielkoci liczby mieszkacw zagroonych haasem komunikacyjnym oraz powierzchni terenw objtych nadmiern uciliwoci akustyczn, Wystpienie z wnioskiem do Wojewody o udostpnienie Przegldu Ekologicznego Autostrady A4 i ewentualne podjcie stosownych dziaa administracyjnych, Prowadzenie bazy danych obejmujcej mapy akustyczne, informacje dotyczce terenw zagroonych haasem i terenw przekrocze dopuszczalnego poziomu haasu na podstawie 130
informacji dostarczanych przez zarzdcw drg oraz WIO, Inwentaryzacja i ocena uciliwoci akustycznej obiektw przemysowo usugowych, Kontrola dotrzymywania obowizujcych norm akustycznych. W Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Ujazd [39] nie poruszono zagadnie zwizanych z haasem komunikacyjnym wzdu analizowanego odcinka drogi. 5.2.2.2 Przepisy prawa, w tym prawa miejscowego, majce wpyw na stan akustyczny rodowiska Podstawowymi aktami prawa miejscowego okrelajcymi warunki ochrony akustycznej dla poszczeglnych kategorii uytkowania przestrzeni miejskiej s miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W ramach wykonywania niniejszego Programu dokonano szczegowej analizy wszystkich miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego, obowizujcych w chwili wykonywania niniejszego Programu. Wyniki analizy zostay przedstawione poniej w tabl. 5.5, w ktrej zawarto m.in.: Nazw dokumentu planistycznego (miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego) Akt powoujcy zawierajcy numer uchway i dat jej podjcia. Tabl. 5.5. Zestawienie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego obowizujcych na terenach ssiadujcych z autostrad A4 na odcinku Nogowczyce granica wojewdztwa.
L.p. Nazwa dokumentu Akt powoujcy Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego Na okrelonych terenach zakazano lokalizacji obiektw lub urzdze, ktrych funkcjonowanie powoduje przekroczenie poziomw dopuszczalnych: emisji zanieczyszcze oraz haasu zewntrznego, mierzonego na granicach terenw przeznaczenia podstawowego, podlegajcych ochronie przed zanieczyszczeniem powietrza oraz haasem stosownie do parametrw okrelonych w przepisach odrbnych. Okrelono pas terenw o szerokoci 250 m mierzony od skrajnej jezdni autostrady jako stref zagroenia haasem komunikacyjnym, w ktrej przypadkach stwierdzonego pomiarami przekroczenia poziomu dopuszczalnego haasu, tereny i pomieszczenia staego pobytu ludzi w budynkach usytuowanych w tej strefie powinny by wyposaone w odpowiednie urzdzenia i izolacje przeciwhaasowe.
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego w Gminie Ujazd dla czci terenw wsi Olszowa, Zimna Wdka i Sieroniowice
Uchwaa nr XXVII/155/08 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 28.10.2008 r.
131
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 L.p. Nazwa dokumentu Akt powoujcy Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego Przeznacza si w planie grunty rolne klas V i VI i nieuytek pod zalesienie w pasach zagroenia haasem komunikacyjnym wzdu autostrady i w pasie na pnoc od strefy aktywnoci SAG oraz na zachd od linii kolejowej o cznej powierzchni ok. 67,4 ha. Nakazano realizacj urzdze ochrony akustycznej takich jak: ziele trjrzdowa, nasypy ziemne z zieleni i ekrany przeciwakustyczne na zdefiniowanych terenach, bd jako przeznaczenie towarzyszce zieleni izolacyjnej rwnolegle do drogi gwnej, albo w obrbie linii rozgraniczajcych tej drogi, w przypadkach stwierdzenia udokumentowanych przekrocze standardw akustycznych poziomu haasu komunikacyjnego na terenach mieszkalnictwa okrelonych Planem. Na okrelonych terenach zaleca si stosowanie ekranw akustycznych stosownie do koniecznoci, po stwierdzeniu przekroczenia norm haasu dopuszczalnego na terenach zabudowy mieszkaniowej. Zaleca si wyposaenie budynkw przeznaczonych na stay pobyt ludzi, w pasie terenu 100 m od jezdni okrelonej drogi gwnej, realizowanych lub istniejcych poddanych przebudowie take po wzniesieniu zabezpiecze akustycznych oraz dziaek budowlanych w urzdzenia o podwyszonej izolacyjnoci akustycznej, np. szczelne akustycznie okna i ciany, ogrodzenia lub groble ziemne, przegrody zieleni - tumice haas. W zakresie ochrony przed haasem ustalono obowizek zachowania poziomu dopuszczalnego haasu zewntrznego mierzonego na granicy terenu przeznaczenia podstawowego wg norm okrelonych w przepisach odrbnych.
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego w Gminie Ujazd dla czci terenw wsi Sieroniowice
132
Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008- 2013 L.p. Nazwa dokumentu Akt powoujcy Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego Plan zawiera zapisy mwice o tym, e uciliwo prowadzonej aktywnoci gospodarczej w zakresie emisji haasu nie moe powodowa przekroczenia w ssiedztwie standardw jakoci rodowiska i nie moe wykracza poza granice terenu, do ktrego prowadzcy dziaalno posiada tytu prawny. Okrelono tereny zabudowy mieszkaniowej oraz zwizanej ze staym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i modziey (dla ktrych obowizuje ochrona akustyczna zgodnie z przepisami szczegowymi)
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego w Gminie Ujazd dla terenw w granicach administracyjnych wsi Nogowczyce
Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Ujazd
Uchwaa nr XV/92/1999 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 29.11.1999 r.
133
5.3. Cz graficzna
Rys. 5.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa [13]
134
135
Rys. 5.2 Orientacyjna lokalizacja odcinkw z podziaem na priorytety naraenia na haas dla odcinka autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa 136
5.4. Spis tabel i rysunkw Spis tabel: Tabl. 5.1. Tereny zagroone haasem zlokalizowane w ssiedztwie analizowanego odcinka autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa objte opracowaniem programu ochrony rodowiska przed haasem. Tabl. 5.2. Zestawienie dziaa naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa Tabl. 5.3. Dane lokalizacyjno-techniczne analizowanego cigu autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa [10] Tabl. 5.4. Parametry lokalizacyjno-techniczne ekranw akustycznych zlokalizowanych wzdu analizowanego cigu autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa [10] Tabl. 5.5. Zestawienie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego obowizujcych na terenach ssiadujcych z autostrad A4 na odcinku Nogowczyce granica wojewdztwa. Spis rysunkw: Rys. 5.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa [13] Rys. 5.2 Orientacyjna lokalizacja odcinkw z podziaem na priorytety naraenia na haas dla odcinka autostrady A4 Nogowczyce granica wojewdztwa
137
6.
DROGA KRAJOWA NR 40 NA ODCINKU KDZIERZYN - KOLE /PRZEJCIE I/
6.1. Cz opisowa 6.1.1. Opis obszaru objtego zakresem programu Analizowany odcinek drogi o dugoci 3.2 km rozpoczyna si w km 63+000 do km 66+200. Jest on czci drogi krajowej Nr 40, stanowicej wany szlak komunikacyjny, czcy stref Grnolskiego Okrgu Przemysowego z granic polsko-czesk w Guchoazach. Analizowany odcinek przebiega przez miasto Kdzierzyn-Kole. Granice obszaru analizowanego w niniejszym Programie stanowi izolinie dopuszczalnych poziomw dwiku okrelonych wskanikami LDWN i LN. Granice te okrelono w opracowanej mapie akustycznej [11], ktra stanowi podstaw niniejszego programu. Sigaj one na terenach otwartych do okoo 350 m od krawdzi jezdni. Obszar, na ktrym wystpuj przekroczenia dopuszczalnych poziomw dwiku, a tym samym stanowicy zakres niniejszego Programu ma powierzchni okoo 6 km2. Na rys. 6.1 przedstawiono orientacyjn lokalizacj analizowanych odcinkw drg objtych zakresem opracowania. 6.1.2. Podanie narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku wraz z podaniem zakresu naruszenia Zakres narusze dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku pochodzcego od ruchu pojazdw odbywajcego si po analizowanym odcinku drogi krajowej nr 40 Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ przedstawiono w tabl. 6.1. W tabeli tej zestawiono opis zakresu przekrocze wartoci dopuszczalnych w przyporzdkowaniu do poszczeglnych odcinkw, dla ktrych warto wskanika M okrelonego na podstawie Mapy akustycznej [11] jest wiksza od 0. Do kadego odcinka przypisano rwnie priorytet naraenia na haas, ktry okrelono na podstawie analiz przeprowadzonych w ramach niniejszego Programu. Tabl. 6.1. Tereny zagroone haasem zlokalizowane w ssiedztwie analizowanego odcinka drogi krajowej nr 40 Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ objte opracowaniem programu ochrony rodowiska przed haasem
Lp Orientacyjny kilometra Od 1. 63+500 Do 63+850 Zakres narusze dopuszczalnych wartoci poziomu haasu wyraonego wskanikiem LDWN Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci 65 - 70 dB na dugoci caego odcinka. Pierwsza linia zabudowy znajduje si w strefie poziomu dwiku okrelonego wskanikiem LDWN o wartoci wikszej ni 75 dB na dugoci caego odcinka. Nazwa gminy Priorytet
KdzierzynKole
Niski
2.
64+500
65+850
KdzierzynKole
Wysoki
138
6.1.3. Wyszczeglnienie podstawowych kierunkw i zakresw dziaa niezbdnych do przywrcenia dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku Analizowany odcinek drogi stanowi przejcie przez m. Kdzierzyn-Kole. Z uwagi na due natenie ruchu oddziaywanie akustyczne tego odcinka na ssiadujce z nim tereny jest znaczne. Izofona haasu o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne siga ponad 350 m od krawdzi jezdni. Z tego powodu budynki zlokalizowane nawet w znacznej odlegoci od drogi znajduj si w zasigu oddziaywania haasu. Wskanik M na terenach podlegajcych ochronie akustycznej przyjmuje zatem wartoci wiksze od zera. Budynki podlegajce ochronie akustycznej zlokalizowane s w tym przypadku w bardzo bliskiej odlegoci od krawdzi jezdni. Podzia odcinkw drogi krajowej Nr 40 ze wzgldu na priorytet naraenia na haas przedstawiono na rys. 6.2. Naley zaznaczy, e w planach inwestycyjnych Zarzdcy drogi (Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad) jest budowa fragmentu poudniowej obwodnicy m. Kdzierzyn-Kole od ul. Gubczyckiej do ul. Gliwickiej [12]. Inwestycja ta spowoduje przejcie przez nowowybudowan drog czci ruchu (szczeglnie o charakterze tranzytowym) z istniejcego w chwili obecnej odcinka drogi krajowej. Redukcja natenia ruchu spowoduje zapewne popraw stanu klimatu akustycznego na terenach ssiadujcych z analizowanym odcinkiem. Spadek ten nie bdzie jednak na tyle wysoki, aby po budowie obwodnicy, na analizowanych w ramach niniejszego Programu terenach podlegajcych ochronie akustycznej, poziom dwiku nie przekracza wartoci dopuszczalnych. Z tego wzgldu konieczne bdzie podjcie kolejnych dziaa majcych na celu popraw stanu klimatu akustycznego na tych terenach. Z uwagi na fakt, i w zasadzie na caym odcinku posiadajcym wysoki priorytet zabudowa podlegajca ochronie przeciwdwikowej zlokalizowana jest w bardzo bliskiej odlegoci od krawdzi jezdni, nie ma w tym przypadku moliwoci zastosowania zabezpiecze przeciwdwikowych w formie ekranw akustycznych. Budowa urzdze przeciwdwikowych nie jest moliwa z uwagi na fakt, i ich zastosowanie wpynoby znacznie na pogorszenie warunkw bezpieczestwa ruchu drogowego. Dodatkowo w wielu przypadkach budowa ekranw akustycznych jest niemoliwa z uwagi na brak miejsca na ich posadowienie. Z tego powodu, jako dziaanie naprawcze, zalecono w tym przypadku utworzenie obszaru ograniczonego uytkowania na terenach, ktrych nie ma moliwoci zabezpieczenia przed oddziaywaniem haasu pochodzcego od pojazdw poruszajcych si po analizowanym odcinku drogi krajowej nr 40. W tabl. 6.2. przedstawiono zestawienie dziaa naprawczych wraz z terminem ich realizacji (harmonogramem Programu) oraz szacunkowymi kosztami.
139
Tabl. 6.2. Zestawienie dziaa naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla drogi krajowej nr 40 Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/
Orientacyjny kilometra odcinka Od Do Dziaania majce na celu popraw klimatu akustycznego Budowa fragmentu poudniowej obwodnicy m. Kdzierzyn-Kole. Utworzenie obszaru ograniczonego uytkowania na terenach, na ktrych poziom dwiku przekracza wartoci dopuszczalne. Budowa fragmentu poudniowej obwodnicy m. Kdzierzyn-Kole. Utworzenie obszaru ograniczonego uytkowania na terenach, na ktrych poziom dwiku przekracza wartoci dopuszczalne. Termin realizacji Nazwa gminy
Lp.
Szacunkowe koszty
1.
63+500
63+850
Koszty czciowo ujte w inwestycji GDDKiA polegajcej na budowie fragmentu poudniowej obwodnicy m. Kdzierzyn-Kole (ok. 120 mln z). Kosztw utworzenia obszaru ograniczonego uytkowania na etapie wykonywania Programu nie mona oszacowa. Koszty czciowo ujte w inwestycji GDDKiA polegajcej na budowie fragmentu poudniowej obwodnicy m. Kdzierzyn-Kole (ok. 120 mln z). Kosztw utworzenia obszaru ograniczonego uytkowania na etapie wykonywania Programu nie mona oszacowa.
2013
KdzierzynKole
2.
64+500
65+850
2013
KdzierzynKole
Jednostk odpowiedzialn za realizacj zada zawartych w tabl. 6.2 jest Zarzdzajcy odcinkiem drogi krajowej nr 40 oraz autostrady A4 Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad. Natomiast proponowane obszary ograniczonego uytkowania tworzy w drodze uchway Rada Powiatu KdzierzyskoKozielskiego. Szczegowe parametry akustyczne (dugo, wysoko, rodzaj wypenienia) oraz szczegow lokalizacj naley okresli po wykonaniu pomiarw i oblicze akustycznych oraz projektu budowlanego. Skuteczno urzdzenia oraz potrzeba wykonania dodatkowych dziaa naprawczych powinna by stwierdzona na etapie wykonywania kolejnej Mapy akustycznej oraz Programu ochrony rodowiska przed haasem. Dodatkowo naley zwrci szczegln uwag na waciwe planowanie przestrzenne w ssiedztwie analizowanego odcinka drogi. Naley to do obowizkw waciwych organw administracji publicznej. Przede wszystkim nie naley zezwala na budowanie nowych budynkw podlegajcych ochronie akustycznej w strefie oddziaywania haasu pochodzcego od ruchu pojazdw o poziomie przekraczajcym wartoci dopuszczalne. Szczegowe zasady waciwego planowania przestrzennego opisano w rozdziale 1.4.2 niniejszego Programu.
140
6.2. Uzasadnienie zakresu okrelonych w programie zagadnie 6.2.1. Dane i wnioski ze sporzdzonych map akustycznych 6.2.1.1 Charakterystyki terenw objtych programem, w tym liczby mieszkacw, gstoci zaludnienia oraz zakresu przekrocze dopuszczalnych haasu w rodowisku Analizowany odcinek bdcy fragmentem drogi krajowej Nr 40, a co za tym idzie, otaczajcy go pas terenu, znajduje si na terenie miasta Kdzierzyn-Kole. Rozpoczyna si on na skrzyowaniu drogi krajowej z drog wojewdzk Nr 418, a koczy na skrzyowaniu drogi krajowej z drog wojewdzk Nr 408. Dodatkowo opisywany odcinek krzyuje si z drog wojewdzk Nr 423. Z uwagi na fakt, i analizowany odcinek stanowi przejcie przez miasto, w czci zachodniej (w jego bezporednim otoczeniu) wystpuj zrnicowane formy zagospodarowania terenu, z przewag zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i jednorodzinnej, ze znaczcym udziaem funkcji usugowych. W miar oddalania si w kierunku wschodnim w zagospodarowaniu terenu zwiksza si udzia uytkw rolnych oraz lunej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Przedmiotowy odcinek przecinaj rzeki: Odra i Kodnica. Opisywany odcinek ley na terenie mezoregionu Kotlina Raciborska. Obszar ten jest paski. Wanym elementem krajobrazowym jest rzeka Odra [11]. Wg szacunkw wykonanych w ramach Map akustycznych dla drg krajowych o nateniu ruchu powyej 16 400 pojazdw na dob [11] w zasigu pasa analizy niekorzystnego oddziaywania haasu emitowanego przez pojazdy poruszajce si analizowanym odcinkiem drogi krajowej Nr 40 mieszkao 547 osb w 167 budynkach mieszkalnych (wedug wskanika LDWN). Szacunkowa powierzchnia obszarw naraonych na oddziaywanie haasu wynosi ok. 6 km2. W analizowanym obszarze stwierdzono naruszenia wartoci dopuszczalnych haasu, ktrych szczegow specyfikacj ujto w rozdziale 6.1.2.
141
6.2.1.2 Charakterystyki techniczno - akustyczne rde haasu majcych negatywny wpyw na poziom haasu w rodowisku Poniej w tabl. 6.3 przedstawiono szczegowe dane lokalizacyjno techniczne dla analizowanego odcinka drogi. Tabl. 6.3. Dane lokalizacyjno-techniczne analizowanego cigu drogi krajowej Nr 40 na odcinku Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ [11]
Koniec odcinka [km]

st. min. sek. st.
E
min. sek.
40_63_0
40
63+00
50
20
7,8
18
51,96
66+200
50
20
13,86 18
10
50,82

40_63_0
Nazwa odcinka
Klasa drogi
KDZIERZYN KOLE /PRZEJCIE1/
19680
1x2
6.2.2. Analiza materiaw, dokumentw i publikacji wykorzystanych w programie 6.2.2.1 Istniejce powiatowe lub gminne programy ochrony rodowiska W ramach niniejszego Programu wykonano analizy szeregu opracowa obejmujcych swym zakresem tereny, na ktrych zlokalizowany jest analizowany odcinek drogi. Poniej przedstawiono gwne ustalenia powiatowych i gminnych programw ochrony rodowiska (i opracowa pokrewnych) w przypadku analizowanego odcinka drogi krajowej Nr 40 Kdzierzyn-Kole (Przejcie I), ktre maj odniesienie do niniejszego opracowania: Midzygminno-Powiatowa Strategia Rozwoju Wsplnoty Kdzierzysko-Kozielskiej [18], Zaktualizowana Midzygminno-Powiatowa Strategia Rozwoju Wsplnoty Kdzierzysko - Kozielskiej do 2015 roku [19], Aktualizacja Programu Ochrony rodowiska Powiatu Kdzierzysko-Kozielskiego na lata 2007-2010 z perspektyw na lata 2011-2014 [20], Strategia Rozwoju Miasta Kdzierzyn-Kole na lata 2009-2015 [21], Program Ochrony rodowiska Miasta Kdzierzyn-Kole na lata 2008-2011 z perspektyw na lata 2012-2015 [22]. W Aktualizacji Programu Ochrony rodowiska Powiatu KdzierzyskoKozielskiego na lata 2007-2010 z perspektyw na lata 2011-2014 [20] stwierdza si, e klimat akustyczny na terenie powiatu ksztatuje przede wszystkim ruch 142
komunikacyjny. Najwikszy problem z haasem komunikacyjnym ma miejsce w miecie Kdzierzyn-Kole oraz w otoczeniu gwnych tras komunikacyjnych. Dodatkowo w aglomeracjach miejskich wystpuje duy wspczynnik uciliwoci spoecznej ze wzgldu na wysok gsto zaludnienia. Ze wzgldu na dogodne pooenie komunikacyjne powiatu przewiduje si wzrost natenia ruchu na drogach, co wie si ze zwikszonym oddziaywaniem haasu na rodowisko. Najwiksze natenie ruchu w powiecie wystpuje na drodze krajowej Nr 40 - 18 000 poj./dob (wyniki Generalnego Pomiaru Ruchu prowadzonego przez opolski oddzia Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad). Kierunki dziaa w zakresie ochrony mieszkacw powiatu kdzierzyskokozielskiego przed haasem zagraajcym zdrowiu lub jakoci ycia (jako cel redniookresowy do 2014 roku) s nastpujce: Tworzenie obszarw ograniczonego uytkowania zgodnie z wymogami obowizujcych przepisw prawnych w zakresie ochrony rodowiska, Wspieranie budowy obwodnic, Wyprowadzanie ruchu komunikacyjnego poza teren zabudowy, Promowanie i wspieranie zbiorowego transportu np. poprzez dopaty do biletw miesicznych na rodki komunikacji miejskiej, Wspieranie budowy cieek rowerowych, Tworzenie bazy danych na podstawie wynikw uzyskanych: z monitoringu WIO, od zarzdcw drg publicznych z pomiarw emisji oraz zgosze w zwizku z wystpujc uciliwoci emisji haasu, Ustalanie i egzekwowanie dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku przez waciwe organy i inspekcje ochrony rodowiska, Wprowadzanie stref wolnych od ruchu samochodowego, Zmniejszanie szybkoci ruchu, Modernizacja nawierzchni drg, Usprawnianie organizacji ruchu drogowego, Budowa ekranw akustycznych, Rewitalizacja odcinkw linii kolejowych i wymiana taboru na mniej haaliwy, Prowadzenie kontroli przez organy i inspekcje ochrony rodowiska w zakresie przestrzegania obowizujcych w tym zakresie przepisw prawnych, Przestrzeganie zasad strefowania w planowaniu przestrzennym m.in. lokalizowania w ssiedztwie przedsiwzi o zblionej uciliwoci haasu, Wnikliwe prowadzenie postpowa w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko planowanych przedsiwzi, Szkolenia dla podmiotw gospodarczych w zakresie wymaga dotyczcych ochrony rodowiska, Wykonywanie pomiarw emisji haasu przez okrelonych prawem zarzdcw drg oraz przekazywanie uprawnionym organom ochrony rodowiska w formie ustalonej prawem. W harmonogramie realizacji przedsiwzi na lata 2008-2011 w zakresie ochrony przed haasem do jednostkowych celw krtkookresowych do 2011 roku zaliczono: 143
Prowadzenie bazy danych obejmujcych mapy akustyczne, informacje dotyczce terenw zagroonych haasem i terenw przekrocze dopuszczalnego poziomu haasu, Uwzgldnianie wymogw ochrony rodowiska przed haasem przy opracowaniu oglnych i szczegowych planw zagospodarowania przestrzennego, Okresowe pomiary emisji haasu do rodowiska na terenie powiatu kdzierzysko-kozielskiego, Wrd celw krtkookresowych do 2011 roku znajduje si take utworzenie programu dziaa w zakresie dostosowania poziomu haasu do dopuszczalnego. Dziaania w tym kierunku obejmuj: Zakwalifikowanie obiektw i terenw, ktrych dotyczy powinien program dziaa, Opracowanie programu dziaa zgodnego z wytycznymi M, Uchwalenie programu dziaa przez rad powiatu. W systemie zarzdzania rodowiskiem przewiduje si podjcie dziaa decyzyjnych majcych na celu ograniczenie uciliwoci akustycznej drg i tras kolejowych do poziomu wymaganego normami (w tym budowa ekranw dwikochonnych, wymiana okien na dwikochonne i realizacja pasw zieleni izolacyjnej finansowane przez zarzdcw drg i tras kolejowych). Program Ochrony rodowiska Miasta Kdzierzyn-Kole na lata 2008-2011 z perspektyw na lata 2012-2015 [22] zawiera podobn diagnoz aktualnego stanu klimatu akustycznego w miecie, co Aktualizacja Programu Ochrony rodowiska Powiatu Kdzierzysko-Kozielskiego na lata 2007-2010 z perspektyw na lata 20112014 [20]. Za gwny problem miasta dotyczcy ochrony przed haasem uwaa si skoncentrowanie ruchu tranzytowego i wewntrzmiejskiego wzdu gwnego cigu komunikacyjnego drogi krajowej Nr 40. Kierunki dziaa w zakresie ochrony mieszkacw miasta Kdzierzyn-Kole przed haasem zagraajcym zdrowiu lub jakoci ycia (jako cel redniookresowy do 2014 roku) s nastpujce: Budowa cieek rowerowych, Wprowadzanie stref wolnych od ruchu samochodowego, Zmniejszanie szybkoci ruchu, Modernizacja nawierzchni drg, Usprawnianie organizacji ruchu drogowego, Przestrzeganie zasad strefowania w planowaniu przestrzennym, m.in. lokalizowania w ssiedztwie przedsiwzi o zblionej uciliwoci haasu. Wyej wymienione przedsiwzicia s zadaniami wasnymi realizowanymi przez gmin Kdzierzyn-Kole. Natomiast do zada koordynowanych wraz z innymi instytucjami i jednostkami organizacyjnymi nale: Wykonywanie pomiarw emisji haasu przez okrelonych prawem zarzdcw drg i podmioty gospodarcze oraz przekazywanie wynikw pomiarw uprawnionym organom ochrony rodowiska w formie ustalonej prawem, Tworzenie obszarw ograniczonego uytkowania zgodnie z wymogami obowizujcych przepisw prawnych w zakresie ochrony rodowiska, Tworzenie bazy danych na podstawie wynikw uzyskanych: z prowadzonego monitoringu przez Opolskiego Wojewdzkiego 144
Inspektora Ochrony rodowiska w Opolu, od zarzdcw drg publicznych z pomiarw emisji oraz zgosze w zwizku z wystpujc uciliwoci emisji haasu, Ustalanie i egzekwowanie dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku przez waciwe organy i inspekcje ochrony rodowiska, Szkolenia dla podmiotw gospodarczych w zakresie wymaga dotyczcych ochrony rodowiska. W Midzygminno-Powiatowej Strategii Rozwoju Wsplnoty KdzierzyskoKozielskiej [18], Zaktualizowanej Midzygminno-Powiatowej Strategii Rozwoju Wsplnoty Kdzierzysko - Kozielskiej do 2015 roku [19] oraz Strategii Rozwoju Miasta Kdzierzyn-Kole na lata 2009-2015 [21] nie poruszono zagadnie zwizanych z haasem komunikacyjnym. 6.2.2.2 Przepisy prawa, w tym prawa miejscowego, majce wpyw na stan akustyczny rodowiska Podstawowymi aktami prawa miejscowego okrelajcymi warunki ochrony akustycznej dla poszczeglnych kategorii uytkowania przestrzeni miejskiej s miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. W ramach wykonywania niniejszego Programu dokonano szczegowej analizy wszystkich miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego, obowizujcych w chwili wykonywania niniejszego Programu. Wyniki analizy zostay przedstawione poniej w tabl. 6.4, w ktrej zawarto m.in.: Nazw dokumentu planistycznego (miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego) Akt powoujcy zawierajcy numer uchway i dat jej podjcia. Tabl. 6.4. Zestawienie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego obowizujcych na terenach ssiadujcych z drog krajow Nr 40 na odcinku Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/
L.p. Nazwa dokumentu Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Kdzierzyn-Kole Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Kdzierzyn-Kole Akt powoujcy Uchwaa nr IX/98/2003 Rady Miasta Kdzierzyn-Kole z dnia 22.05.2003 r. Uchwaa nr XXIX/346/2000 Rady Miasta KdzierzynKole z dnia 22.09.2000 r. Uwarunkowania dotyczce klimatu akustycznego -
1.
2.
145
6.3. Cz graficzna
Rys. 6.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka drogi krajowej Nr 40 Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ [13]
146
147
Rys. 6.2 Orientacyjna lokalizacja odcinkw z podziaem na priorytety naraenia na haas w cigu drogi krajowej Nr 40 Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ 148
149
Rys. 6.3 Mapy imisji dwiku pochodzcego od analizowanego odcinka drogi krajowej Nr 40 Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ po zastosowaniu proponowanych dziaa naprawczych 150
6.4. Spis tabel i rysunkw Spis tabel: Tabl. 6.1. Tereny zagroone haasem zlokalizowane w ssiedztwie analizowanego odcinka drogi krajowej nr 40 Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ objte opracowaniem programu ochrony rodowiska przed haasem Tabl. 6.2. Zestawienie dziaa naprawczych do wykonania w celu poprawy klimatu akustycznego dla drogi krajowej nr 40 Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ Tabl. 6.3. Dane lokalizacyjno-techniczne analizowanego cigu drogi krajowej Nr 40 na odcinku Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ [11] Tabl. 6.4. Zestawienie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz studiw uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego obowizujcych na terenach ssiadujcych z drog krajow Nr 40 na odcinku Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ Spis rysunkw: Rys. 6.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka drogi krajowej Nr 40 Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ [13] Rys. 6.2 Orientacyjna lokalizacja odcinkw z podziaem na priorytety naraenia na haas w cigu drogi krajowej Nr 40 Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ Rys. 6.3 Mapy imisji dwiku pochodzcego od analizowanego odcinka drogi krajowej Nr 40 Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/ po zastosowaniu proponowanych dziaa naprawczych
151
7.
STRESZCZENIE NIESPECJALISTYCZNE
Obowizek opracowania Programu ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008-2013 wynika bezporednio z przepisw art. 119 ust. 2 ustawy Prawo ochrony rodowiska, natomiast porednio z wymogw Dyrektywy 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnoszcej si do oceny i zarzdzania poziomem haasu w rodowisku na terenie caej Unii Europejskiej. Wykonawc opracowania wyonionym w drodze przetargu nieograniczonego jest Biuro Ekspertyz i Projektw Budownictwa Komunikacyjnego EKKOM Sp. z o.o. z Krakowa. Celem Programu ochrony rodowiska przed haasem jest okrelenie niezbdnych dziaa i wskazanie priorytetw tworzcych podstaw ograniczenia poziomu haasu do wartoci dopuszczalnych. Program wykonano dla terenw otaczajcych 5 odcinkw drg krajowych pooonych w granicach administracyjnych 5 powiatw i 15 gmin. Odcinki drg objte zakresem programu stanowi najbardziej obcione ruchem pojazdw cigi drg krajowych wojewdztwa opolskiego (o rednim rocznym nateniu ruchu wynoszcym ponad 6 mln pojazdw). Nale do nich: Autostrada A4 na odcinku granica wojewdztwa - Prdy, Autostrada A4 na odcinku Prdy Dbrwka Grna, Autostrada A4 na odcinku Gogolin - Olszowa, Autostrada A4 na odcinku Nogowczyce - granica wojewdztwa, Droga krajowa Nr 40 na odcinku Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/, Podstaw dla wykonania Programu oraz zasadniczym rdem informacji o skali zagroenia haasem w otoczeniu przedmiotowych odcinkw drg byy opracowane w 2007 r. przez Generaln Dyrekcj Drg Krajowych i Autostrad mapy akustyczne. Na ich bazie oraz w toku licznych dodatkowych analiz, w tym wizji i ocen terenowych, zidentyfikowano w obrbie poszczeglnych cigw drg odcinki o najwikszych przekroczeniach dopuszczalnych poziomw haasu w ich otoczeniu. Analiz t wykonano m.in. na podstawie sporzdzonych map, ktre obrazuj rozkad wskanika charakteryzujcego wielko przekroczenia dopuszczalnego poziomu haasu oraz map wskanika M (elementy Map akustycznych), odzwierciedlajcych syntetycznie skal przekrocze dopuszczalnego poziomu haasu i liczb mieszkacw naraonych na taki haas w analizowanym obszarze. Wikszo problemw uwzgldnionych w Programie odnosi si do terenw mieszkaniowych. Ustalajc list priorytetw w zakresie ochrony przed haasem na tych terenach, brano pod uwag zarwno wielko przekroczenia poziomu dopuszczalnego, jak i liczb zagroonych mieszkacw. Przyjto zaoenie, e Program ochrony powinien jasno okrela priorytet podejmowania decyzji, a mianowicie w pierwszej kolejnoci zrealizowane powinny zosta przedsiwzicia ochronne dla obszarw najbardziej zagroonych haasem. Natomiast rozwizania problemw w rejonach mniej zagroonych powinny by przesunite w czasie i etapowane. Tak skonstruowany program dziaa, obejmujcy wszystkie obszary zagroone haasem, pozwoli na racjonalne gospodarowanie rodkami finansowymi przeznaczonymi na przedsiwzicia ochronne i sukcesywne ich przekazywanie w miar moliwoci ekonomicznych. W celu penego rozpoznania aktualnego klimatu akustycznego w otoczeniu analizowanych odcinkw drg, jak i podejmowanych bd planowanych dziaa 152
mogcych mie wpyw na jego dalsze ksztatowanie, przed okreleniem ostatecznych wskaza niniejszego Programu przeanalizowane zostay rwnie obowizujce i aktualnie opracowywane dokumenty o charakterze strategiczno-rozwojowym. W ramach opracowywania niniejszego Programu przeanalizowano wyniki modelowania klimatu akustycznego przedstawione w opracowanych Mapach akustycznych oraz zaproponowano dziaania, ktrych realizacja powinna doprowadzi do poprawy stanu akustycznego w otoczeniu problemowych odcinkw drg. Podzielono je na nastpujce grupy: I. Dziaania krtkookresowe (w ramach strategii krtkookresowej), stanowice podstawowy zakres niniejszego Programu ochrony rodowiska przed haasem na lata 2009 - 2013. II. Dziaania dugookresowe (w ramach polityki dugookresowej), ktrych realizacja przewidywana jest w horyzoncie czasowym duszym ni czas obowizywania niniejszego Programu (w ramach sporzdzonego po upywie 5 lat kolejnego programu ochrony rodowiska przed haasem), III. Dziaania zwizane z edukacj spoeczn, ktre powinny by prowadzone w sposb cigy, zarwno w zakresie dziaa dugookresowych, jak i krtkookresowych. Strategia krtkookresowa stanowi faktyczny zakres Programu. W jej ramach zawarte s dziaania, ktrych celem jest spowodowanie poprawy klimatu akustycznego w tych miejscach, gdzie przekroczenia dopuszczalnych wartoci haasu w rodowisku s w chwili obecnej najwiksze oraz tam gdzie na oddziaywanie haasu naraona jest najwiksza liczba osb. Kademu odcinkowi drogi nadano odpowiednie priorytety w zalenoci od wielkoci wskanika M oraz wielkoci przekrocze poziomu haasu. Priorytety te okrelaj, na ktrych z analizowanych odcinkw dziaania majce na celu popraw stanu klimatu akustycznego powinny zosta wykonane w pierwszej kolejnoci. W ramach priorytetu wysokiego i niskiego znalazy si tereny pooone w ssiedztwie odcinkw drg krajowych o dugoci ponad 12 km. Na obszarach ssiadujcych z nimi naley w pierwszej kolejnoci podj dziaania, ktre bd miay na celu redukcj poziomu haasu. Poniej na rys. 7.1 przedstawiono orientacyjn dugo odcinkw drg w podziale na poszczeglne priorytety.
10,6 12,0 Dugo odcinkw drg [km] 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 wysoki Priorytet dziaa niski 1,5
Rys. 7.1. Zestawienie dugoci odcinkw drg analizowanych w ramach Programu ochrony rodowiska przed haasem w podziale na poszczeglne priorytety wynikajce z wielkoci wspczynnika M
153
Dla odcinkw drg, ktrym nadano wysoki i niski priorytet naraenia na haas proponowano w ramach Programu nastpujce dziaania naprawcze: zastosowanie barier akustycznych (ekrany/way) Zabezpieczenie w postaci ekranw akustycznych proponowano wycznie w miejscach gdzie ich budowa nie spowoduje pogorszenia warunkw bezpieczestwa ruchu drogowego. Ze wzgldu na brak moliwoci okrelenia dokadnych parametrw ekranu akustycznego na poziomie niniejszej analizy strategicznej, w kadym przypadku przyjmowano redni wysoko ekranu akustycznego rwn 3 m. W ramach opracowania wskazywano jedynie miejsca gdzie naley je zastosowa bez szczegowego okrelenia parametrw akustycznych (dugo, wysoko, rodzaj wypenienia) oraz szczegowej lokalizacji. realizacja obwodnic miejscowoci pooonych wzdu istniejcych drg krajowych Budowa obwodnic dla miejscowoci zlokalizowanych w sasiedztwie drg krajowych powoduj przejcie przez nowowybudowane odcinki obwodowe czci ruchu szczeglnie o charakterze tranzytowym (w tym duej czci ruchu cikiego, ktry w zdecydowany sposb wpywa na klimat akustyczny). Spadek obcienia ruchem odcinkw drg zlokalizowanych w centrum miejscowoci powoduje znaczn popraw warunkw akustycznych na tych terenach. Naley natomiast pamita o proponowaniu zabezpiecze akustycznych dla terenw zlokalizowanych w sasiedztwie projektowanych obwodnic, dla ktrych w zwizku z ich budow klimat akustyczny ulegnie pogorszeniu. ustanowienie obszaru ograniczonego uytkowania Obszar ograniczonego uytkowania proponuje si wtedy, gdy mimo zastosowania dostpnych rozwiza technicznych, technologicznych i organizacyjnych nia mog by dotrzymane standardy jakoci rodowiska poza terenem () trasy komunikacyjnej (art. 135 pkt. 1 ustawy Prawo Ochrony rodowiska [1]). W ramach dziaa realizowanych w zakresie polityki dugookresowej zwrcono szczegln uwag na nastpujce aspekty: nie pogarszanie stanu akustycznego wok drg przez nowe dziaania i inwestycje, konieczno speniania przepisw prawa w zakresie ochrony przed haasem w przypadku nowych inwestycji, konieczno waciwego planowania przestrzennego wok drg. Przyjty harmonogram realizacji zada dla poszczeglnych odcinkw drg obejmuje midzy innymi wykonanie dodatkowych zabezpiecze akustycznych o sumarycznych kosztach okoo 5.1 mln z. W kwocie tej nie uwzgldniono kosztw utworzenia obszarw ograniczonego uytkowania oraz ewentualnych dodatkowych zabezpiecze przeciwdwikowych, ktrych konieczno budowy moe wynikn po wykonaniu pomiarw skutecznoci istniejcych urzdze (kosztw tych na etapie wykonywania Programu nie mona oszacowa). W tabl. 7.1 przedstawiono zestawienie szacunkowych kosztw dziaa majcych na celu popraw klimatu akustycznego w ssiedztwie analizowanych odcinkw drg.
154
Tabl. 7.1. Szacunkowe zestawienie kosztw dziaa majcych na celu popraw klimatu akustycznego w ssiedztwie analizowanych odcinkw drg
Nazwa odcinka Autostrada A4 na odcinku granica wojewdztwa Prdy Autostrada A4 na odcinku Prdy - Dbrwka Grna Autostrada A4 na odcinku Gogolin - Olszowa Autostrada A4 na odcinku Nogowczyce - granica wojewdztwa Droga Krajowa nr 40 na odcinku Kdzierzyn-Kole /przejcie 1/ SUMA Szacunkowy koszt wykonania dziaa naprawczych [mln z] -* 1.7 3.4 -* - ** 5.1
*) Kosztw dziaa naprawczych nie mona oszacowac na etapie wykonywania Programu, z uwagi na fakt, i bd one zalene od wynikw pomiarw skutecznoci istniejcych urzdze przeciwdwikowych **) Dziaania naprawcze w tym przypadku bd polegay na utworzeniu obszaru ograniczonego uytkowania. Kosztw tych dziaa na etapie wykonywania niniejszego Programu nie mona oszacowa.
Z uwagi na fakt, i dotrzymanie wartoci dopuszczalnych poziomu haasu na terenach ssiadujcych z najbardziej obcionymi ruchem drogami krajowymi jest w wielu przypadkach bardzo trudne a czasami wrcz nie moliwe, w ramach strategii krtkookresowej proponuje si spenienie nastpujcego celu kierunkowego niniejszego programu: Ograniczenie liczby i zasigu uciliwoci akustycznych dla drg analizowanych w niniejszym programie w takim stopniu, aby otrzymay one co najmniej niski priorytet ochrony akustycznej tj. osignicia w ich otoczeniu wartoci wskanika M niszej ni 5. Dla osignicia powyszego celu zakada si realizacj w perspektywie strategii krtkookresowej nastpujcych dziaa: konsekwentna realizacja planw inwestycyjnych GDDKiA, polegajcych przede wszystkim na budowie kolejnego fragmentu poudniowej obwodnicy m. Kdzierzyna-Kola od ul. Gubczyckiej do ul. Gliwickie, przy czym naley przyj jako zasad wykonanie skutecznych zabezpiecze akustycznych dla nowego odcinka drogi, niedopuszczenie do jego pniejszego obudowywania obiektami mieszkalnymi (wskazanie dla prowadzonej polityki planowania przestrzennego) oraz przeprowadzenie remontu nawierzchni istniejcego w chwili obecnej odcinka drogi krajowej nr 40 wraz z wprowadzeniem (w uzasadnionych przypadkach) elementw trwaego uspokojenia ruchu, konsekwentna realizacja zapisw przegldw ekologicznych, analiz porealizacyjnych oraz innych opracowa rodowiskowych ktre bd wykonane dla przebudowywanych w przyszoci odcinkw drg wykonanie niezbdnych zabezpiecze przeciwdwikowych, majcych na celu popraw klimatu akustycznego w otoczeniu budynkw podlegajcych ochronie akustycznej, 155
ograniczenie uciliwoci akustycznej aktualnie funkcjonujcych odcinkw analizowanych drg poprzez zastosowanie ekranw akustycznych dla odcinkw posiadajcych priorytet bardzo wysoki i niski, w przypadku braku technicznych moliwoci ograniczenia oddziaywania haasu pochodzcego od ruchu pojazdw - utworzenie obszaru ograniczonego uytkowania na terenach, ktre zlokalizowane s w zasigach oddziaywania haasu, W ramach strategii dugoterminowej zawiera si rwnie ocena niniejszego Programu ochrony rodowiska przed haasem oraz realizacja zmian wynikajcych ze zmiany stanu akustycznego w ssiedztwie analizowanych odcinkw drg w czasie obowizywania niniejszego programu. Realizacja wszystkich elementw Programu ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa opolskiego na lata 2008 - 2013 moliwa jest wycznie przy wsppracy rnych podmiotw. Jej finansowanie spoczywa bdzie przede wszystkim na zarzdcy drg krajowych, jakim jest Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad. Dodatkowo finansowanie moe zosta wsparte ze rodkw unijnych (Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i funduszy strukturalnych), Narodowego i Wojewdzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, dotacji budetu pastwa, rodkw zagranicznych nie podlegajcych zwrotowi oraz nadwyki operacyjnej. Dla zapewnienia efektywnego postpu realizacji dziaa wyznaczonych w Programie ochrony rodowiska przed haasem, niezbdnym jest prowadzenie jego monitorowania i kontroli. Odpowiednie przeprowadzanie weryfikacji i dokumentowania postpw pozwoli na ewentualn korekt dziaa jak rwnie na wykazanie skutecznoci i celowoci podejmowanych inwestycji. Podstawowymi elementami kontroli powinny by: sporzdzane przez zarzdcw drg i przekazywane do Marszaka Wojewdztwa Opolskiego corocznie do koca marca za rok poprzedni raporty dotyczce postpw w realizacji dziaa zawartych w Programie, kolejny Program ochrony rodowiska przed haasem (na lata 2014 -2018), ktry stanowi bdzie ostateczn weryfikacj i podsumowanie efektw niniejszego opracowania, monitoring haasu wykonywany przez zarzdzajcych drogami w ramach Generalnego Pomiaru Haasu oraz w postaci wyrywkowych bada szczegowych, prowadzonych w ramach przygotowywania opracowa rodowiskowych dla inwestycji drogowych. Ponadto zarzdcy drg powinni wykonywa pomiary haasu na wyszczeglnionych w Programie odcinkach drg przed podjciem dziaa oraz po zrealizowaniu dziaa wskazanych w niniejszym Programie. Wyniki pomiarw bd przekazywane w rocznych sprawozdaniach do Marszaka Wojewdztwa Opolskiego. Suy one bd wykazaniu celowoci i skutecznoci zaproponowanych metod ochrony przed haasem. Do obowizkw organw administracji, w szczeglnoci starostw powiatw, wjtw, burmistrzw lub prezydentw miast oraz Regionalnej Dyrekcji Ochrony rodowiska w Opolu naley przekazywanie do Sejmiku Wojewdztwa Opolskiego informacji o wydawanych decyzjach dla odcinkw drg objtych Programem 156
majcych wpyw na realizacj niniejszego Programu, przede wszystkim na emisj haasu do rodowiska. Organami administracji odpowiedzialnymi za wydawanie aktw prawa miejscowego w zakresie zwizanym z realizacj Programu s: rady gmin w obszarze ktrych pooone s tereny objte zakresem Programu (miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego), rady powiatw oraz Sejmik Wojewdztwa Opolskiego (ustanawianie obszarw ograniczonego uytkowania). Koordynacja i kontrola realizacji Programu naley do kompetencji samorzdu Wojewdztwa Opolskiego. Funkcje kontrolne w stosunku do zarzdzajcych drogami peni Wojewdzki Inspektor Ochrony rodowiska w Opolu. Odpowiedzialnymi za realizacj niniejszego Program ochrony rodowiska przed haasem jest zarzdca infrastruktury drogowej (obecnie Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad). Na podstawie analizy wynikw oblicze wykonanych w ramach Programu naley stwierdzi, e proponowane dziaania naprawcze spowoduj zdecydowan popraw klimatu akustycznego na terenach ssiadujcych z analizowanymi odcinkami drg krajowych. Skuteczno tych dziaa zostanie jednak zweryfikowana na etapie wykonywania kolejnej mapy akustycznej. Jeeli zaistnieje potrzeba wykonania dodatkowych dziaa naprawczych naley je okreli na etapie wykonywania kolejnego Programu ochrony rodowiska przed haasem.
157
8. LAeq LDWN
WYJANIENIE SKRTW UYTYCH W OPRACOWANIU Rwnowany poziom dwiku Dugookresowy redni poziom dwiku A wyraony w decybelach (dB) (wskanik haasu dla pory dziennej, wieczornej i nocnej)
LN
Dugookresowy redni poziom dwiku A wyraony w decybelach (dB), wyznaczony w cigu wszystkich pr nocy w roku, rozumianych jako przedzia czasu od godz. 22.00 do godz. 6.00 (wskanik haasu dla pory nocnej)
LD
Dugookresowy redni poziom dwiku A wyraony w decybelach (dB), wyznaczony w cigu wszystkich pr dnia w roku (rozumianych jako przedzia czasu od godz. 6:00 do godz. 18:00)
LW
Dugookresowy redni poziom dwiku A wyraony w decybelach (dB), wyznaczony w cigu wszystkich pr wieczoru w roku (rozumianych jako przedzia czasu od godz. 18:00 do godz. 22:00)
Wskanik M
Wskanik charakteryzujcy wielko przekroczenia dopuszczalnego poziomu haasu oraz liczb mieszkacw na danym terenie
PO Dz. U. SDR GPR GDDKiA WIO DK MOP
Ustawa Prawo ochrony rodowiska Dziennik Ustaw redni dobowy ruch w roku podawany w pojazdach na dob [P/d] Generalny Pomiar Ruchu Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska Droga Krajowa Miejsce obsugi podrnych
158
9. [1] [2]
LITERATURA Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pniejszymi zmianami) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 14 padziernika 2002 r. w sprawie szczegowych wymaga, jakim powinien odpowiada program ochrony rodowiska przed haasem (Dz. U. nr 179, poz. 1498) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 4 czerwca 2007 r. w sprawie ustalania wskanika LDWN (Dz. U. nr 106, poz. 729) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomw haasu w rodowisku (Dz. U. nr 120, poz. 826) Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r, w sprawie warunkw technicznych pojazdw oraz zakresu ich niezbdnego wyposaenia (Dz. U. nr 32, poz. 262) Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 14 grudnia 2006 r. w sprawie drg, linii kolejowych, i lotnisk, ktrych eksploatacja moe powodowa negatywne oddziaywanie akustyczne na znacznych obszarach, dla ktrych jest wymagane sporzdzanie map akustycznych oraz sposobw okrelania granic terenw objtych tymi mapami Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnoszca si do oceny i zarzdzania poziomem haasu w rodowisku Mapy akustyczne dla drg krajowych o nateniu ruchu 16400 pojazdw na dob. Cig autostrady A4 na odcinku od km 101+720 do km 241+300 (Wdroe Wlk. Dbrwka Grna). Politechnika Krakowska. 2007 r. Mapy akustyczne dla drg krajowych o nateniu ruchu 16400 pojazdw na dob - cig autostrady A4 na odcinku od km 248+300 do km 269+900 (Gogolin Olszowa). Politechnika Krakowska. 2007 r. Mapy akustyczne dla drg krajowych o nateniu ruchu 16400 pojazdw na dob. Cig autostrady A4 na odcinku od km 275+500 do km 337+100 (Nogowczyce Katowice /przejcie/). Politechnika Krakowska, 2007 r. Mapy akustyczne dla drg krajowych o nateniu ruchu 16400 pojazdw na dob - cig drogi krajowej Nr 40 na odcinku od km 63+00 do km 66+200 (Kdzierzyn-Kole /Przejcie I/). Politechnika Krakowska. 2007 r. Pismo znak: GDDKiA-O/OP-ZR-P-4/026/O-OG/1/2010, z dnia 4 stycznia 2010 r. www.mapa-szukacz.pl - 08.12.2009 r. Strategia rozwoju wojewdztwa opolskiego na lata 2000 2015. Opole, 2000 r. Program ochrony rodowiska wojewdztwa opolskiego na lata 2007 2010 z perspektyw do roku 2014. Zarzd Wojewdztwa Opolskiego. Opole, 2007 r. Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa opolskiego. Urzd Marszakowski Wojewdztwa Opolskiego. Opole, 2002 r. Studium zagospodarowania przestrzennego pogranicza polsko-czeskiego. Wojewdzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocawiu, Atelier T-plan, spol. s.r.o., Praha. Warszawa Wrocaw Praga, 2006 r. Midzygminno-Powiatowa Strategia Rozwoju Wsplnoty KdzierzyskoKozielskiej. Kdzierzyn-Kole, 2000 r. Zaktualizowana Midzygminno-Powiatowa Strategia Rozwoju Wsplnoty Kdzierzysko - Kozielskiej do 2015 roku. Kdzierzyn-Kole, 2006 r. Aktualizacja Programu Ochrony rodowiska Powiatu KdzierzyskoKozielskiego na lata 2007-2010 z perspektyw na lata 2011-2014 159
[3] [4]
[5]
[6]
[7] [8]
[9]
[10]
[11]
[12] [13] [14] [15] [16] [17]
[18] [19] [20]
[21] Strategia Rozwoju Miasta Kdzierzyn-Kole na lata 2009-2015. Progress Consulting Sp.z o.o. [22] Program Ochrony rodowiska Miasta Kdzierzyn-Kole na lata 2008-2011 z perspektyw na lata 2012-2015 [23] Strategia Rozwoju Powiatu Strzeleckiego do roku 2015. Strzelce Opolskie, 2004/2009 r. [24] Program Ochrony rodowiska Powiat Strzelce Opolskie. Lemitor Ochrona rodowiska Sp. z o.o. Wrocaw [25] Aktualizacja Programu Ochrony rodowiska dla Powiatu Strzeleckiego. Lemitor Ochrona rodowiska Sp. z o.o. Wrocaw, 2008 r. [26] Strategia Powiatu Krapkowickiego na lata 2007-2013. Krapkowice, 2007 r. [27] Program Ochrony rodowiska Powiatu Krapkowickiego na lata 2004-2007 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2008-2011. Beskidzki Fundusz Ekorozwoju S.A. Bielsko-Biaa, 2004 r. [28] Strategia Rozwoju Wsplnoty Krapkowickiej. Krapkowice, 2000 r. [29] Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Krapkowice na lata 2004-2006. Krapkowice, 2004 r. [30] Program Ochrony rodowiska dla Miasta i Gminy Krapkowice na lata 20042007 z perspektyw na lata 2008-2011. Pracownia Analiz rodowiskowych Sozolog s.c. M.Duyski i G. Kusza. Opole [31] Strategia Rozwoju Gminy Gogolin na lata 2000-2015. Gogolin, 2000/2003/2004 r. [32] Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Zdzieszowice na lata 2001-2010. Zdzieszowice, 2001 r. [33] Aktualizacja programu ochrony rodowiska dla gminy Zdzieszowice na lata 2009 2012 z perspektyw na lata 2013 2016, Zdzieszowice 2009 r. [34] Strategia Rozwoju Gminy Strzelce Opolskie. Strzelce Opolskie, 2000 r. [35] Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Strzelce Opolskie do roku 2013 [36] Program Ochrony rodowiska dla Miasta i Gminy Strzelce Opolskie na lata 2005-2016. Arcadis Ekokonrem Sp. z o.o. Katowice, 2004 r. [37] Strategia zrwnowaonego rozwoju gminy Lenica, [38] Aktualizacja programu ochrony rodowiska dla gminy Lenica na lata 2009 2010 z perspektyw na lata 2013 2016, Lenica 2009 r. [39] Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Ujazd. Ujazd, 2000 r. [40] Program Ochrony rodowiska Gmina Ujazd. Lemitor Ochrona rodowiska Sp. z o.o. Wrocaw [41] Program Ochrony rodowiska dla Powiatu Brzeskiego na lata 2005-2012. Brzeg 2005, [42] Strategia Rozwoju Gminy Olszanka na lata 2000 - 2015. Olszanka 2000 r, [43] Strategia Rozwoju Powiatu Brzeskiego na lata 2007 - 2020. Brzeg 2007, [44] Program Ochrony rodowiska dla Gminy Dbrowa. PROMEL Opole. Opole 2004 r, [45] Strategia Rozwoju Wsplnoty Opolskiej. Opole 2000, [46] Program Ochrony rodowiska dla Powiatu Opolskiego. Opole 2008, [47] Program ochrony rodowiska dla gminy Olszanka na lata 2006 2009 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2010 2013. IMMB Opole. Opole 2005, [48] Strategia Rozwoju Gminy Grodkw na lata 2007-2020. Grodkw 2007, [49] Aktualizacja programu ochrony rodowiska dla gminy Lewin Brzeski na lata 2010 2013 z perspektyw na lata 2014 2017, Lewin Brzeski 2010 r, [50] Strategia Rozwoju Gminy Lewin Brzeski na lata 2001 - 2015, 160
[51] Aktualizacja programu ochrony rodowiska dla gminy Niemodlin na lata 2010 2013 z perspektyw na lata 2014 2017, Niemodlin 2010 r. [52] Strategia Zrwnowaonego Rozwoju Gminy Niemodlin na lata 2008 2015. Niemodlin 2008, [53] Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarw Wiejskich Gminy Dbrowa. Dbrowa 2005, [54] Strategia Rozwoju Gminy Tuowice. Tuowice, 2000 r. [55] Strategia Rozwoju Gminy Komprachcice. Komprachcice, 2001 r. [56] Strategia Rozwoju Gminy Prszkw. Prszkw, 2000 r. [57] Program Ochrony rodowiska dla gminy Prszkw na lata 2004 2015. Czstochowa, 2005 r. [58] Tracz M., Bohatkiewicz J. Oceny oddziaywania na rodowisko inwestycji i istniejcych obiektw drogowych. Zasady ochrony rodowiska w projektowaniu, budowie i utrzymaniu drg. Generalna Dyrekcja Drg Publicznych. Instytutu Badawczy Drg i Mostw. Warszawa, 1998 r. [59] Tracz M., Bohatkiewicz J., Radosz. S., Strk. J. Oceny oddziaywania drg na rodowisko. Cz I i II wydanie drugie rozszerzone i uaktualnione. Generalna Dyrekcja Drg Publicznych. Warszawa, 1999 r. [60] Tracz M., Bohatkiewicz J. Postpowanie w sprawie ocen oddziaywania na rodowisko. Cz I wydanie trzecie rozszerzone i uaktualnione (wydanie nie zostao wydrukowane i nie byo rozpowszechniane przez GDDP). Generalna Dyrekcja Drg Publicznych. Warszawa, 2001 r.
161
ZACZNIK NR 1. NOWE DOSTPNE TECHNIKI I TECHNOLOGIE W ZAKRESIE OGRANICZANIA HAASU W chwili obecnej opisy zawarte w [58], [59], [60] w dobrym stopniu definiuj sposoby oceny oraz sposoby i metody ochrony rodowiska przed wikszoci niekorzystnych oddziaywa. Poniej zamieszczono opis dziaa majcych na celu ochron rodowiska przed haasem drogowym, ktry stanowi obecnie jeden z najwikszych problemw ochrony rodowiska. W niniejszym opisie odchodzi si od tradycyjnego spojrzenia na ochron przed nadmiernym haasem, w ktrym wyrnia si trzy strefy: stref emisji (miejsce powstawania haasu), stref rozwiza ochronnych, stref imisji (miejsce odbioru haasu uytkownik terenu, mieszkaniec). Zakada ono moliwo zastosowania urzdze ochrony tylko w rodkowej strefie. Zazwyczaj ogranicza si to do wprowadzenia ekranw akustycznych pomidzy rdem a odbiorc dwiku. Zabezpieczenia te nie zawsze s moliwe do wykonania ze wzgldw technicznych (lokalizacja, niezbdne parametry geometryczne i akustyczne itp.) i ekonomicznych. W miejsce to zaleca si stosowanie rozwiza kompleksowych, gdzie stref rozwiza ochronnych obejmuje si stref emisji i imisji haasu). Poczenie rnych sposobw i metod w obu strefach umoliwia uzyskanie efektu skumulowanej ochrony przed haasem drogowym i niekiedy innymi niekorzystnymi oddziaywaniami (np. zanieczyszczenia powietrza).
Rys.1. Strefy emisji i imisji haasu oraz obszar rozwiza ochronnych w uniwersalnym podejciu do ochrony przed haasem drogowym Dziaania w strefie emisji dotycz przede wszystkim zmniejszenia efektu generowania haasu przez pojazdy u rda, czyli w przekroju drogi. Dziaania w strefie imisji dotycz stosowania odpowiednich rodkw ochrony odbiorcy i powinny one mie na celu ograniczenie haasu do wartoci dopuszczalnych na granicy dziaki, do ktrej zarzdzajcy posiada tytu prawny zgodnie z zapisami ustawy Prawo ochrony rodowiska [1]. Metody i rodki ochrony przed nadmiernym haasem mona podzieli wedug poniszego zestawienia. 162
Ochrona przed haasem drogowym w strefie emisji: a) Pojazd i kierowca; konstrukcja pojazdu, konstrukcja silnika, rodzaj stosowanych opon, metody i rodki zwizane ze stylem jazdy kierowcw. b) Projektowanie drg, dobr poszczeglnych elementw drogi; lokalizacja drogi i jej otoczenie, przekrj poduny drogi, przekrj poprzeczny drogi, nawierzchnia drogi, czciowe i pene przekrycia drogi oraz tunele. c) Organizacja ruchu; regulacja natenia ruchu pojazdw, regulacja struktury pojazdw, regulacja pynnoci i prdkoci ruchu, uspokojenie ruchu. Na cz z nich zarzdca drogi moe mie wpyw na etapie wykonywania i uzgadniania dokumentacji projektowej b), oraz zarzdzania drog c), natomiast cz jest niezalena od dziaa zarzdcy drogi a). Do sposobw i metod ochrony przed haasem drogowym w strefie imisji nale: Urzdzenia zlokalizowane na drodze fali dwikowej pomidzy rdem haasu a odbiorc: ekrany akustyczne w postaci konstrukcji typu ciana, way (ekrany) ziemne, kombinacja ekranu ziemnego z ekranem akustycznym, zabudowa niemieszkalna majca na celu ochron budynkw mieszkalnych, pasy zieleni izolacyjnej. Metody i rodki zwizane z lokalizacj i odpowiednim uksztatowaniem budynku oraz jego izolacj przed oddziaywaniami akustycznymi: lokalizowanie budynkw mieszkalnych w odpowiedniej odlegoci od tras komunikacyjnych, zmiana przeznaczenia funkcji budynku, domknicia (ekrany) cian szczytowych dla budynkw zlokalizowanych prostopadle w stosunku do drogi. W dalszej czci rozdziau przedstawiono krtkie opisy wymienionych wyej sposobw i urzdze ochrony przed haasem: Natenie ruchu pojazdw Wielko natenia ruchu jest najbardziej znaczcym czynnikiem wpywajcym na poziom emitowanego haasu od drogi. Jednoczenie jest to element, na ktrego wzrost zarzdca drogi nie ma wpywu. Przedmiotowe odcinki drg krajowych maj na celu midzy innymi prowadzenie ruchu tranzytowego (obsuga midzyregionalna) w zwizku z czym nie jest moliwe wyeliminowanie tego ruchu bez stworzenia alternatyw. Analizowane odcinki drg we wszystkich przypadkach poza funkcj tranzytow cz w sobie rwnie funkcj 163
majc na celu obsug ruchu lokalnego tj. dojazdu do miasta i/lub obsugi ruchu wewntrz miasta. W przypadku ruchu tranzytowego istnieje moliwo skierowania go na obwodnice (po ich realizacji, ktre s przewidziane w planach inwestycyjnych wojewdztwa), przy czym dziaanie to odniesie najwikszy skutek w odniesieniu do ruchu cikiego. Jednake lokalny ruch dojazdowy nawet po realizacji obwodnic z oczywistych wzgldw pozostanie. W zwizku z powyszym w zakresie wpywu na natenie ruchu zarzdca drogi ma ograniczone moliwoci poniewa nie moe wpyn na ograniczenie ruchu bez realizacji alternatywnych pocze. Ponadto, nawet mimo zrealizowania pocze alternatywnych, spora cz ruchu pozostanie z uwagi na fakt, i celem podry w analizowanym przypadku nie jest tranzyt przez miasto tylko dotarcie do niego. Konstrukcja pojazdu (zawieszenie, ksztat wspczynnik opywu), konstrukcja silnika, rodzaj stosowanych opon Sposoby ochrony zwizane z konstrukcj pojazdw poruszajcych si po drodze nale do grupy metod niezalenych od dziaa zarzdcw drg. Mona je okreli, jako quasi-metody ochrony, gdy s one uzalenione od dziaa grupy wacicieli pojazdw oraz obowizujcych przepisw i norm. Naley zaznaczy, e prace wszystkich liczcych si koncernw samochodowych maj na celu miedzy innymi obnienie generowanego haasu przez pojazdy zarwno tego pochodzcego od styku opony i nawierzchni jak i tego generowanego przez silniki. Naley stwierdzi, i Zarzdcy drg objtych zakresem niniejszego Programu nie maj wpywu na konstrukcj pojazdw, a co za tym idzie na ograniczenie emisji haasu z tym zwizanej. Lokalizacja drogi i jej otoczenie Wrd tej grupy rodkw ochronnych mona wydzieli dwie podgrupy: metody i rodki moliwe do zastosowania na etapie lokalizacji inwestycji, metody i rodki moliwe do zastosowania na etapie przebudowy istniejcej drogi. W pierwszym przypadku jest moliwe zastosowanie rozwiza sytuacyjnych np. maksymalne odsunicie projektowanej drogi od obszarw chronionych, w drugim przypadku te moliwoci s bardzo mocno ograniczone ze wzgldu na istniejce zagospodarowanie terenu. W przypadku nowoprojektowanych drg (np. drg ekspresowych i drg wyszych klas technicznych) zaleca si, w miar dostpnoci terenu, odsunicie osi drogi o minimum 100 - 500 m od krawdzi obszaru chronionego akustycznie. W przypadku braku moliwoci poprowadzenia drogi w odlegoci zapewniajcej komfort akustyczny na terenach objtych ochron konieczne jest wykonanie zabezpiecze akustycznych. Z uwagi na to, e przewanie w przypadku nowoprojektowanych odcinkw drg dostpno (skrzyowania, zjazdy) jest ograniczona, istnieje techniczna moliwo wykonania skutecznych zabezpiecze przed haasem. W drugim przypadku (na etapie przebudowy istniejcej drogi) wykonanie efektywnych zabezpiecze moe by ograniczone ze wzgldu na dodatkowe zajcie terenu. Ponadto w przypadku przebudowy istniejcych odcinkw drg bardzo czsto wystpuje problem powstajcy na styku potrzeby zapewnienia ochrony akustycznej i jednoczesnego zapewnienia dostpnoci do drogi publicznej mieszkacom 164
majcym swoje posesje zlokalizowane wzdu tej drogi problem duej liczby zjazdw. Rozwizania opisane powyej s moliwe do zastosowania na analizowanych w ramach niniejszego Programu odcinkach drg. Poniej na fot. 1 oraz fot. 2 przedstawiono przykady tych rozwiza.
Fot. 1. Wykorzystanie ekranujcych wasnoci wykopu (droga krajowa nr 4 na odcinku Krakw - Tarnw)
Fot. 2. Konieczno zapewnienia zjazdu do posesji przerwanie cigoci ekranu akustycznego i saba jego skuteczno (droga krajowa nr 4 na odcinku Krakw - Tarnw) Przekrj poduny drogi Jednym z waniejszych elementw majcych wpyw na generowanie haasu jest pochylenie podune drogi im jest ono wiksze, tym generowany haas jest wikszy, gwnie od pojazdw cikich (haaliwych). Na etapie projektu moliwe jest analizowanie pochylenia podunego drogi, wobec czego na obszarach chronionych i w otoczeniu obiektw chronionych zaleca si stosowanie agodniejszych spadkw, o wielkoci nie przekraczajcej 3 %.
165
Naley pamita o tym aspekcie na etapie projektowania nowych odcinkw drg mogcych znacznie oddziaywa na ssiadujce z nimi tereny, ktre mog by objte zakresem kolejnego Programu ochrony rodowiska przed haasem dla wojewdztwa opolskiego.
Przekrj poprzeczny drogi Wrd elementw przekroju poprzecznego mona wyrni dwie grupy majce wpyw na poziom dwiku: - Liczba moliwych pojedynczych potokw pojazdw samochodowych liczba jezdni i pasw ruchu. Zwikszenie liczby pasw ruchu moe wpyn na poziom generowanego dwiku ze wzgldu na upynnienie ruchu i przesunicie rda haasu w stosunku do odbiorcy. - Uksztatowanie i pokrycie terenu otaczajcego drog: pochylenie skarp, sposb umocnienia skarp, pasw zieleni, pasw dzielcych, (trawa, wykoczenie twarde pyty betonowe, chodnikowe, kostka brukowa itp.). Odpowiednie uksztatowanie skarpy wykopu z zastosowaniem zieleni moe stanowi bardzo dobry sposb ochrony przed haasem w bezporednim ssiedztwie rda haasu, natomiast zastosowanie powierzchni twardej zwikszy zasig oddziaywania. Przy projektowaniu odcinkw drg, ktre mog si znale w zakresie kolejnego Programu ochrony rodowiska przed haasem naley pamita o odpowiednim uksztatowaniu i pokryciu terenu otaczajcego drog w taki sposb, aby moliwe byo zastosowanie urzdze ochrony przeciwdwikowej. Nawierzchnia drogi Rodzaj i stan techniczny nawierzchni drogi ma bardzo duy wpyw na emisj haasu. Wiksza szorstko powierzchni jezdni powoduje dodatkowe emisje na styku koo nawierzchnia, std typowe nawierzchnie przewanie betonowe s goniejsze ni bitumiczne przy jednakowych parametrach ruchu (natenie, prdko pojazdw). Znane s obecnie zastosowania tzw. cichych nawierzchni, ktrych waciwoci akustyczne otrzymuje si dziki odpowiedniemu doborowi i wykonaniu warstw cieralnych betonu asfaltowego. Szacuje si, e redukcja emisji haasu moe wynie okoo 3 do 5 dB. Efekt ten niestety zmniejsza si w czasie wraz ze zuyciem nawierzchni i pogorszeniem wasnoci nawierzchni, a take jej zabrudzeniem. Dodatkowe emisje pojawiaj si w momencie zniszczenia nawierzchni (powstania spka i ubytkw warstwy cieralnej, koleiny). Remont lub przebudowa nawierzchni moe w znaczcym stopniu zmniejszy emisj haasu, a przez to ograniczy konieczno zastosowania innych, drogich rodkw ochrony. Analizowane drogi z uwagi na ilo pojazdw jakie si po nich poruszaj nadaj si do zastosowania cichych nawierzchni. Nawierzchnie te z uwagi na drosz technologi wykonania i utrzymania s preferowane na odcinkach o duym nateniu ruchu. W przypadku realizacji odcinkw w technologii cichych nawierzchni zdaniem autorw niniejszego opracowania konieczne jest zapewnienie odpowiedniej kampanii informacyjnej, poniewa redukcja haasu wynikajca z zastosowania cichej nawierzchni mieci si w granicach, ktre mog zosta nie zauwaone przez mieszkacw. Efekt 3 5 dB (pomimo, e jest to ju znaczca redukcja poziomu 166
haasu) moe zosta nie zauwaony jeeli oglny poziom haasu na danym odcinku by wysoki. Naley zaznaczy, e zastosowanie cichych nawierzchni bardzo czsto jest i powinno by poczone z innymi rodkami ochrony akustycznej np. wymuszenie przestrzegania ogranicze prdkoci wraz z zastosowaniem rodkw poprawiajcych pynno ruchu. Wwczas efekt skumulowany kilku dziaa jest zdecydowanie wikszy i wyranie odczuwalny dla spoeczestwa. Pynno ruchu Gwnym problemem, zwaszcza w miastach i dojazdach do miast, zwizanym z haasem jest dua liczba zatrzyma pojazdw na skrzyowaniach na ktrych dziaaj sygnalizacje wietlne i stojcych w korkach ulicznych. Aby zwikszy pynno ruchu i ograniczy liczb zatrzyma, podczas ktrych pojazdy emituj wikszy haas, stosuje si rnego rodzaju systemy sterujce ruchem: - tworzenie efektu tzw. zielonej fali, gdy pojazdy poruszajce si z okrelon prdkoci nie musz zatrzymywa si na skrzyowaniach z sygnalizacj wietln, - regulacja kierunku ruchu na pasach jednej jezdni (fot. 3) zmiana kierunku ruchu na pasach wewntrznych w okresach duego obcienia jednej relacji (np. w trakcie godzin szczytu komunikacyjnego, podczas masowych imprez itp.).
Fot. 3. Przykad sterowania ruchem na drodze jednojezdniowej, czteropasowej w pobliu terenw targowych, gdzie nastpuj znaczne problemy z pynnoci ruchu w okrelonych kierunkach i porach dnia (Niemcy Monachium) Uspokojenie ruchu Elementy uspokojenia ruchu stosowano w Polsce do tej pory na odcinkach drg, gdzie ich gwnym celem jest ograniczenie prdkoci pojazdw. Porednio powodowao to zmniejszenie emisji poziomu dwiku. Skuteczno tego typu rozwiza moe wskazywa, e mona je zaleca w obszarach, gdzie konieczne jest obnienie poziomu dwiku o okrelon warto. Do rodkw tych moemy zaliczy: - ograniczenia prdkoci w postaci oznakowania pionowego, - foto- i wideoradary poczone z odpowiednim oznakowaniem (fot. 4), - zmniejszenie szerokoci pasa ruchu poprzez zastosowanie rnego typu szykan, malowania itp., zmian rodzaju nawierzchni jezdni (fot. 5 i fot. 6) 167
celem takiego dziaania jest wymuszenie na kierowcach jazdy z prdkoci wskazan oznakowaniem, co uzyskuje si za spraw odpowiedniego geometrycznego uksztatowania przekroju drogowego - zmiana kierunku prowadzenia ruchu na skrzyowaniu poprzez zastosowanie ronda (fot. 7). Szacuje si, e zmniejszenie poziomu haasu w otoczeniu ronda w stosunku do innych typw skrzyowa moe waha si od 2 do 5 dB. Due znaczenie w przypadku ksztatowania wasnoci akustycznych ronda ma sposb wypenienia wyspy centralnej. Jeden z lepszych wynikw otrzymuje si, gdy wykorzystuje si dodatkowo tumicy charakter pokrycia terenu (trawa). Obecne przepisy okrelajce prdko dopuszczaln w obszarach zabudowanych (okres pomidzy 5:00 a 23:00 50 km/h i okres pomidzy 23:00 a 5:00 60 km/h) nie sprzyjaj ochronie akustycznej. Prdko pojazdw jest jednym z najwaniejszych czynnikw wpywajcych na emisj haasu. Prdko okoo 50 km/h jest prdkoci podan przy ochronie akustycznej z bada wynika e pojazdy przy tej prdkoci generuj najmniej haasu. W zwizku z tym, e w porze nocy (pomidzy godzin 22:00 a 6:00) wartoci dopuszczalne haasu s bardziej restrykcyjne wskazanym byoby doprowadzenie do jednolitej prdkoci (wynoszcej 50 km/h) w obszarach zabudowy dla caej doby. Jednak dziaanie to powinno by poczone z innymi dziaaniami, ktre doprowadz do tego e pojazdy bd na tych odcinkach porusza si z obowizujca prdkoci. Do dziaa tych mog nalee np.: odpowiednie zaprojektowanie przekroju poprzecznego drogi (szykany), zaprojektowanie sygnalizacji wietlnych w taki sposb, aby tzw. zielona fala bya zaprojektowana na prdko 50 km/h, wprowadzenie systemu wideo i fotoradarw.
Fot. 4. Fotoradar w pobliu miejsca wymagajcego ograniczenia prdkoci (droga krajowa nr 4 Krakw - Tarnw)
168
Fot. 5. Przykad strefy ruchu uspokojonego o dopuszczalnej prdkoci 50 km/h (Holandia) - droga opowiadajca drodze krajowej w przejciu przez miejscowo
Fot. 6. Przykad strefy ruchu uspokojonego o dopuszczalnej prdkoci 30 km/h w centrum miejscowoci (Holandia)
169
Fot. 7. Przykad ograniczenia prdkoci i jednoczesnego utrzymania pynnoci ruchu poprzez zastosowanie ronda (droga krajowa nr 52 - Wadowice)
Ekrany akustyczne w postaci konstrukcji typu ciana Obecnie jest to najpowszechniej stosowany sposb ochrony przed haasem, gwnie ze wzgldu na swoje zalety: mae zajcie terenu, atwo montau, dobra efektywno (pod warunkiem ich prawidowego rozwizania), akceptowalne koszty (w przypadku typowych rozwiza), estetyka rozwiza pod warunkiem spenienia przynajmniej podstawowych zasad dotyczcych rytmu elementw powtarzalnych, proporcji, porzdku rozwizania, harmonii, kontrastu, dopasowania do otaczajcego terenu, kolorystyki (s to najczciej podawane elementy w instrukcjach i zasadach projektowania). Podczas analizy wyboru ekranw, jako rodka ochrony przed nadmiernym haasem naley jednak wzi pod uwag dodatkowe czynniki wpywajce na jego efektywno: uksztatowanie zabudowy mieszkaniowej wzdu drg (liczba zjazdw i skrzyowa, powizana z koniecznoci budowy drg serwisowych), wysoko i odlego od drogi obiektw chronionych, budynki powinny znajdowa si w cieniu akustycznym ekranu, gsto sieci podziemnych, wpywajca na moliwo lokalizacji ekranu, odsunicie ekranu od rda dwiku ze wzgldu na ograniczenia widocznoci na skrzyowaniach i zajazdach. Najczciej stosowane ekrany dziel si na dwa typy pod wzgldem ich sposobu funkcjonowania: ekrany odbijajce (refleksyjne), pochaniajce (absorpcyjne), o wikszej skutecznoci ekrany od refleksyjnych.
170
Biorc pod uwag materiay, z jakich zbudowane s ekrany, a jakie s dostpne na rynku mona zastosowa ekrany: betonowe: moduowe lub z elementw prefabrykowanych, drewniane, metalowe, przeroczyste, mieszane, z moliwoci podtrzymania rolinnoci pncej. Wysoko standardowych ekranw powinna si waha od 3 do 5 m. Nisze ekrany mog by stosowane na szczycie waw ziemnych lub w przypadku przebiegu drogi w nasypie. Zastosowanie ekranw wyszych powinno by poprzedzone analiz ekonomiczn ich zastosowania, gdy ze wzgldu na dodatkowe obcienia boczne musz posiada specjalne konstrukcje wsporcze. Bez wzgldu na zastosowane parametry, faktyczna efektywno ekranw akustycznych w postaci ciany moe wynosi do kilkunastu decybeli. Wybr zasadnoci zastosowania, a nastpnie typu i materiau ekranu powinny by rozpatrywane na wczesnym etapie projektowania rozwiza drogowych, z uwzgldnieniem dodatkowej zajtoci terenu oraz efektw wizualnych (krajobrazowych). Z uwagi na obowizujce przepisy dotyczce lokalizacji urzdze w obszarze pasa drogowego oraz sposb funkcjonowania ekranw akustycznych, s one najczciej stosowane w bezporednim ssiedztwie drogi (w pobliu rda dwiku). W przypadku pojedynczych obiektw wymagajcych ochrony przy uyciu ekranw akustycznych powinno si wykona analiz ekranowania bezporednio przy obiekcie, ktre bdzie stanowio jednoczenie ekran i pene ogrodzenie posesji/obiektu. W niektrych tego przypadkach powinno si wykona rwnie analiz ekonomiczn budowy ekranw akustycznych przypadki, gdzie ekonomicznie uzasadnione moe by wykupienie obiektu zamiast budowa ekranw (pod warunkiem uzyskania zgody wacicieli obiektu). W analizie takiej naley rwnie uwzgldni koszty pniejszego utrzymania, konserwacji i remontw ekranw akustycznych. Przykad zastosowania ekranu akustycznego przedstawiono poniej na fot. 8.
Fot. 8. Przykad typowego zastosowania ekranu akustycznego na autostradzie A4 (Polska) 171
Way ziemne Way ziemne stanowi jeden z najskuteczniejszych sposobw ochrony przed haasem, ktrego efektywno w zalenoci od pooenia odbiorcy moe wynosi nawet do 25 dB. Moliwo stosowania tego rozwizania jest jednak czsto bardzo ograniczona ze wzgldu na konieczno pozyskania dodatkowego terenu, std stosuje si je gwnie poza miastami na terenach z zabudow rozproszon lub w obszarach chronionych. Przykad zastosowania tego typu ochrony przeciwdwikowej przedstawiono na fot. 9.
Fot. 9. Przykad wau ziemnego chronicego zabudow przed oddziaywaniem haasu (odcinek drogi krajowej nr 4 Krakw - Tarnw) Kombinacja ekranu ziemnego z ekranem akustycznym Kombinacja ekranu ziemnego z ekranem akustycznym jest jednym ze skuteczniejszych rozwiza w ochronie przed haasem drogowym. Ma lepsz efektywno od samego ekranu, a jednoczenie wymaga mniejszej zajtoci terenu od samego wau ziemnego. Jednak, podobnie jak wa, jest to rozwizanie, ktre mona zastosowa jedynie na obszarze o niewielkiej iloci zjazdw i skrzyowa. Na fot. 10 przedstawiono przykad zastosowania kombinacji ekranu ziemnego (wau) z ekranem akustycznym w ssiedztwie odcinka drogi krajowej nr 4 na odcinku Krakw - Tarnw.
172
Fot. 10. Przykad kombinacji ekranu ziemnego z ekranem akustycznym (droga krajowa nr 4 na odcinku Krakw - Tarnw) Zabudowa niemieszkalna majca na celu ochron budynkw mieszkalnych Zabudowa niemieszkalna majca na celu ochron budynkw mieszkalnych np. garae, obiekty handlowe itp. to najefektywniejszy sposb ochrony w strefie imisji. Przykad ekranowania obiektw podlegajcych ochronie akustycznej przez inne budynki przedstawiono na fot. 11. Ten sposb zabezpieczenia przed nadmiernym haasem powinien zosta przewidziany i zaprojektowany na etapie planowania zagospodarowania obszaru zabudowy mieszkaniowej.
Fot. 11. Ekranowanie obiektw mieszkalnych przez garae usytuowane bezporednio przy ulicy (Polska) Pasy zieleni izolacyjnej Pasy zieleni izolacyjnej s najmniej skutecznym rodkiem z punktu widzenia ochrony przed haasem spadek haasu wynosi okoo 0.5 dB na 1 m szerokoci gstego ywopotu (nie wicej jednak ni 5 dB). Warto jednak pamita, e pasy zieleni izolacyjnej peni jednoczenie rol filtra chronicego przed niektrymi zanieczyszczeniami powietrznymi oraz pyem pochodzcym z drg. 173
Z uwagi na ma skuteczno akustyczn nie proponowano stosowania pasw zieleni izolacyjnej dla odcinkw drg objtych zakresem niniejszego opracowania. Lokalizowanie budynkw mieszkalnych w odpowiedniej odlegoci od tras komunikacyjnych Ze wzgldu na ograniczenie oddziaywania od drg o duym nateniu ruchu zaleca si lokalizowa nowe budynki mieszkalne poza jego zasigiem. W rzeczywistoci sposb ten przy obecnym sposobie podziau ewidencyjnego i zagospodarowania terenu jest mao realny do zastosowania. Zmiana przeznaczenia funkcji budynku Zmiana przeznaczenia funkcji budynku stanowi czsto zalecany, ale w praktyce mao realny do zastosowania sposb przeciwdziaania negatywnym skutkom emisji haasu. Bardzo czsto jest on nie do spenienia ze wzgldu na fakt, i wewntrz budynku przy okrelonej funkcji niezbdne jest dotrzymanie mniejszych ni wystpujce wartoci dopuszczalnych haasu. Dlatego poza zmian funkcji niezbdne s niekiedy dodatkowe prace wynikajce z koniecznoci dostosowania obiektu do nowej funkcji. Zmiana przeznaczenia funkcji budynku moe nastpi w myl obecnie obowizujcych przepisw po ustanowieniu obszaru ograniczonego uytkowania. Wykonanie budynkw z zaprojektowanymi ekranami na elewacji Metoda ta jest moliwa do zastosowania gwnie w przypadku nowych budynkw. Polega ona na budowie przed chronion elewacj przeroczystej ciany, speniajcej okrelone warunki (wytrzymao na dodatkowe obcienia od wiatru, przewietrzalno przestrzeni pomidzy cian a budynkiem, uwarunkowania przeciwpoarowe itd.). W przypadku istniejcych budynkw czsto te warunki s nie do spenienia. Mona natomiast stosowa tak form zabezpieczenia przeciwhaasowego na budynkach, ktre maj zosta wybudowane w ssiedztwie odcinkw drg objtych zakresem niniejszego opracowania.
174

Untitled

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Untitled

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Program ochrony rodowiska przed haasem dla terenw poza aglomeracjami pooonych wzdu drg krajowych z terenu wojewdztwa

opolskiego na lata 2008- 2013

AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU PRDY - DBRWKA GRNA ............... 52

AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU GOGOLIN - OLSZOWA ............................ 88

4 8 12 L DWN = 10 lg 10 0.1LD + 10 0.1( LW + 5 ) + 10 0.1( LN +10 ) 24 24 24

AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU GRANICA Z WOJEWDZTWEM DOLNOLSKIM - PRDY

Niemodlin / Lewin Brzeski

Niemodlin / Lewin Brzeski

Szacunkowe koszty dziaa naprawczych na caym analizowanym odcinku

Koniec odcinka [km]

Wsprzdne geograficzne GPS N

Symbol ident. odcinka (ID)

Warto DR wg. GPR 2005 [P/d]

Typ przekroju drogowego

Uchwaa nr XXVI/175/05 Rady Gminy Dbrowa z dnia 27.06.2006 r.

Uchwaa nr XXVI/175/05 Rady Gminy Dbrowa z dnia 27.06.2006 r.

AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU PRDY - DBRWKA GRNA

Szacunkowe koszty dziaa naprawczych na caym analizowanym odcinku

Koniec odcinka [km]

Wsprzdne geograficzne GPS N

Symbol ident. odcinka (ID)

Warto DR wg. GPR 2005 [P/d]

Typ przekroju drogowego

Uchwaa nr XXVI/175/05 Rady Gminy Dbrowa z dnia 27.06.2006 r.

Uchwaa nr XXVI/175/05 Rady Gminy Dbrowa z dnia 27.06.2006 r.

Uchwaa nr XXX/489/2001 Rady Miejskiej w Krapkowicach z dnia 28 grudnia 2001 r.

Zmiana Miejscowego Planu Oglnego Zagospodarowania Przestrzennego Giny Krapkowice

Uchwaa nr XI/179/2004 Rady Miejskiej w Krapkowicach z dnia 3 marca 2004 r.

Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Krapkowice

Uchwaa nr IX/72/2007 Rady Miejskiej w Krapkowicach z dnia 13 wrzenia 2007r.

AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU GOGOLIN - OLSZOWA

Szacunkowe koszty dziaa naprawczych na caym analizowanym odcinku

Koniec odcinka [km]

Wsprzdne geograficzne GPS N

Symbol ident. odcinka (ID)

Warto DR wg. GPR 2005 [P/d]

Typ przekroju drogowego

Zmiana Miejscowego Planu Oglnego Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Krapkowice

Uchwaa nr XI/179/2004 Rady Miejskiej w Krapkowicach z dnia 3.03.2004 r.

Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Krapkowice

Uchwaa nr IX/72/2007 Rady Miejskiej w Krapkowicach z dnia 13.09.2007r.

Zmiana Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego miasta Gogolina

Uchwaa nr XXXIX/281/2005 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 23.09.2005 r.

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego miejscowoci Kamie lski, ZakrzwDbrwka, Odrow

Uchwaa nr XXX/230/2001 Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 28.08.2001 r.

Uchwaa nr XXXV/266/2002 r. Rady Miejskiej w Gogolinie z dnia 26.02.2002 r.

Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania

Uchwaa nr XXXVII/264/2005 r. Rady Miejskiej w

Zmiana Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Zdzieszowice

Uchwaa nr IX/61/07 Rady Miejskiej w Zdzieszowicach z dnia 19.06.2007 r.

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Lenica

Uchwaa nr XXIII/114/04 Rady Miejskiej w Lenicy z dnia 18.08.2004 r.

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gminy Lenica w czci dotyczcej soectw

Uchwaa nr XXIII/115/04 Rady Miejskiej w Lenicy z dnia 18.08.2004r.

Uchwaa nr XXVII/155/08 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 28.10.2008 r.

Uchwaa nr XIV/78/2007 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 9.11.2007 r.

Uchwaa nr L/235/2006 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 1.08.2006 r.

Uchwaa nr XLIV/241/2002 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 25.02.2002 r.

Uchwaa nr XXIII/103/2004 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 6.07.2004 r.

Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Ujazd

Uchwaa nr XV/92/1999 Rady Miejskiej w Ujedzie z dnia 29.11.1999 r.

Rys. 4.1. Orientacyjna lokalizacja odcinka autostrady A4 Gogolin - Olszowa [13]

AUTOSTRADA A4 NA ODCINKU NOGOWCZYCE GRANICA Z WOJEWDZTWEM LSKIM

Szacunkowe koszty dziaa naprawczych na caym analizowanym odcinku