UCHWAA Nr 12/XXXVI/09 RADY GMINY W MNIOWIE z dnia 20 marca 2009r.

w sprawie przyjcia Gminnej Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych Gminy Mniw na lata 2009-2015 Na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorzdzie gminnym (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591, z 2002r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113 poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, z 2003r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, z 2004r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203, Nr 167, poz. 1759, z 2005r. Nr 172, poz. 1441, Nr 175, poz. 1457, z 2006r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337, z 2007r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218 oraz z 2008r. Nr 180, poz. 111), art. 17 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy spoecznej (Dz. U. z 2008r. Nr 115, poz. 728), Rada Gminy w Mniowie uchwala, co nastpuje: 1. Uchwala si Gminn Strategi Rozwizywania Problemw Spoecznych Gminy Mniw na lata 2009-2015 w brzmieniu stanowicym zacznik do niniejszej uchway. 2. Wykonanie uchway powierza si Wjtowi Gminy Mniw. 3. Uchwaa wchodzi w ycie po upywie 14 dni od dnia jej ogoszenia w Dzienniku Urzdowym Wojewdztwa witokrzyskiego. Przewodniczcy Rady Gminy: M. Adamczyk

Zacznik do uchway Nr 12/XXXVI/09 Rady Gminy w Mniowie z dnia 20 marca 2009r.

Gminna Strategia Rozwizywania Problemw Spoecznych Gminy Mniw na lata 2009-2015

Spis treci Wstp 1.1 Podstawy prawne opracowania strategii oraz dokumenty rdowe. II. Oglna charakterystyka Gminy Mniw. 2.1 Wadze Gminy Mniw. 2.2 Struktura terytorialna i demograficzna. 2.3. Gminny Orodek Pomocy Spoecznej 2.4. Diagnoza problemw spoecznych na terenie Gminy Mniw 2.4.1. Bezrobocie 2.4.2. Alkoholizm 2.4.3. Niepenosprawni 2.4.4. Ubstwo III. Analiza strategiczna SWOT IV. Strategia rozwizywania problemw spoecznych 4.1. Wsparcie dla rodzin dotknitych ubstwem 4.2. Ograniczenie bezrobocia na terenie gminy oraz agodzenie jego negatywnych skutkw spoecznych 4.3. Zwalczanie problemu alkoholizmu oraz agodzenie negatywnych skutkw tego zjawiska 4.4. Stworzenie perspektyw dla dzieci i modziey 4.5. Dziaania na rzecz integracji osb niepenosprawnych, starszych i przewlekle chorych 4.6. Prewencja, profilaktyka oraz skuteczna walka z wszelkimi przejawami patologii spoecznych 4.7. Wzmocnienie oddziaywania i intensyfikacja dziaa Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w Mniowie V. Metody realizacji celw VI. Preliminarz VII. Harmonogram VIII. Ocena IX. Profilaktyka X. Wnioski i uwagi kocowe I. Wstp Niniejszy dokument skada si z dwch czci. Cz pierwsza to opis istniejcej sytuacji (diagnoza stanu gminy) oraz obecnych i przyszych problemw a take szans rozwojowych (analiza SWOT). Cz druga natomiast to wytyczenie misji gminy oraz wskazanie wspomnianych wczeniej celw podstawowych i operacyjnych. Ich wybr zosta poprzedzony rzeteln ocen stanu faktycznego i ankietami przeprowadzonymi wrd mieszkacw gminy. Nie bez znaczenia byy rwnie dotychczasowe dowiadczenia w rozwizywaniu problemw spoecznych, zwaszcza bdce udziaem pracownikw Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej. W ramach Strategii zaproponowano rwnie monitoring i ocen skutecznoci realizacji zada strategicznych. I.

Realizacja zada postawionych przed pomoc spoeczn na poziomie spoecznoci lokalnej, jak i na poziomie rodziny i jednostki oraz konieczno wypracowania ustawowych i niekonwencjonalnych form pomocy, wymaga systemowego i profesjonalnego diagnozowania problemw spoecznych w skali gminy. W przypadku zdezaktualizowania si jednych problemw lub pojawienia nowych Strategia poddana zostanie niezbdnym korektom. Cele, kierunki dziaa oraz propozycje projektw zawarte w Strategii, pozwalaj na dotarcie do najbardziej potrzebujcych grup spoecznych, czsto marginalizowanych i wykluczonych ze spoeczestwa. Strategia proponuje wdroenie partnerstwa lokalnego midzy rnorodnymi partnerami spoecznymi, jako zasady rozwizywania problemw spoecznych mieszkacw Gminy Mniw, co pozwala na rozwj i pogbianie wsppracy pomidzy instytucjami, organizacjami i samorzdem. Strategia ukazuje rwnie, poza ukadem organizacyjno-instytucjonalnym, ukad finansowania polityki spoecznej i rda pozyskiwania rodkw na rozwizywanie problemw spoecznych, w tym rodkw Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego. Stwarza to szans na usprawnienie instytucjonalne sfery zwizanej z realizacj zada opieki spoecznej, ograniczaniem negatywnych zjawisk spoecznych, takich jak patologie, ubstwo czy dugoterminowe bezrobocie. Strategia rozwizywania problemw pomocy spoecznej skierowana jest na rozszerzenie i pogbienie form pracy socjalnej, wspprac z rnymi instytucjami i organizacjami oraz instytucjami dziaajcymi w szerszym obszarze polityki spoecznej jak: owiata, suba zdrowia, sdownictwo. Realizacja zada postawionych przed pomoc spoeczn (zarwno na poziomie spoecznoci lokalnej jak i na poziomie rodziny i jednostki), a take koniecznoci wypracowania niekonwencjonalnych form pomocy, wymaga profesjonalnego i systematycznego diagnozowania problemw spoecznych w skali gminy. Diagnoza problemw spoecznych wystpujcych na terenie gminy Mniw zostaa sporzdzona w oparciu o dane bdce w dyspozycji Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w Mniowie uzyskane w toku biecej jego dziaalnoci, dane uzyskane z Urzdu Stanu Cywilnego w Mniowie, Powiatowego Urzdu Pracy w Kielcach, Komisariatu Policji w Mniowie, Urzdu Gminy w Mniowie oraz innymi instytucjami wsppracujcymi z Orodkiem. W oparciu o diagnoz i przeprowadzone badania ankietowe oraz analiz pracy GOPS w Mniowie w latach 2003-2007 zostaa opracowana strategia rozwizywania problemw spoecznych na lata 2008-2015, ktra jest rozwizaniem dziaa oraz zaoe programowych realizowanych w sferze pomocy spoecznej w Mniowie. Od 1990 roku sukcesywnie nastpowao przeformuowanie roli i zada Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej a take realizacji wiadcze pomocy. Dokonano przejcia od modelu pomocy, ktrego zasadnicz funkcj byo udzielanie wsparcia materialnego do modelu nastawionego na wzmocnienie postaw aktywnych oraz wspierania osb i rodzin zgaszajcych si z prob o pomoc w rozwizaniu problemw. Byo to moliwe dziki rozwojowi rnego rodzaju usug dla rnych grup wiadczeniobiorcw, poradnictwa i pracy socjalnej. Systemowe podejcie do rodziny powoduje, e dysfunkcje majce w niej miejsce nie s traktowane jako izolowane zjawiska dotyczce pojedynczych osb. Std pomimo wielu rnych form pomocy skierowanych bezporednio na jednostk, podejmuj si take prac z ca rodzin, gdy zmiany w jej funkcjonowaniu stanowi szans na to, e nastpne pokolenie nie stanie si podopiecznymi pomocy spoecznej. Najczciej pomocy w rozwizywaniu problemw potrzebuj rodziny, w ktrych wystpuj: - konflikt wewntrzrodzinny spowodowany rozwodem lub roszczeniami materialnymi, - przemoc fizyczna lub psychiczna, - uzalenienie od alkoholu, - bezrobocie - bezradno w sprawach yciowych. Opracowana strategia umoliwi wyonienie gwnych celw i kierunkw polityki spoecznej, podporzdkuje dziaania dorane dziaaniom dugofalowym z wykorzystaniem silnych stron i szans rozwojowych, a kompensowanie sabych stron i zagroe. Pozwoli na lepsze zagospodarowanie zasobw ludzkich, sprztw, obiektw, instytucji, rodkw finansowych oraz wiedzy. Zwikszy szanse na pozyskanie dodatkowych, zewntrznych rde finansowania dla poszczeglnych dziaa polityki spoecznej. 1.1 Podstawy prawne opracowania strategii oraz dokumenty rdowe. Gminna Strategia Rozwizywania Problemw Spoecznych zostaa opracowana przez Gminny Orodek Pomocy Spoecznej w Mniowie. Punktem odniesienia do opracowania Gminnej Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych Gminy Mniw stay si dokumenty strategiczne o zasigu krajowym i lokalnym tj. I. Narodowa Strategia Integracji Spoecznej z 2004 roku (gwnie w kwestii inwestowania w zasoby ludzkie oraz zwalczania wykluczenia spoecznego).

II. Strategia Polityki Spoecznej 2007-2013 (adekwatnie do polityki spoecznej na lata nastpne proponowanej przez Ministerstwo Polityki Spoecznej). III. Krajowy Plan Dziaania Na Rzecz Integracji Spoecznej na lata 2004-2006 dla Polski (identyfikacja grup naraonych na wykluczenie spoeczne oraz cele polityki integracji spoecznej w Polsce). IV. Strategia Rozwoju Gminy Mniw - 2004r. oraz akty prawne: 1. Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy spoecznej (Dz. U. z 2004r. Nr 64 poz. 593 z pniejszymi zmianami). Ustawa o pomocy spoecznej okrela: 1) zadania w zakresie pomocy spoecznej; 2) rodzaje wiadcze z pomocy spoecznej oraz zasady i tryb ich udzielania; 3) organizacj pomocy spoecznej; 4) zasady i tryb postpowania kontrolnego w zakresie pomocy spoecznej. Wedug ustawy pomoc spoeczna jest instytucj polityki spoecznej pastwa, majc na celu umoliwienie osobom i rodzinom przezwycianie trudnych sytuacji yciowych, ktrych nie s one w stanie pokona, wykorzystujc wasne uprawnienia, zasoby i moliwoci (art. 2 ust. 1). Ustawa wymienia midzy innymi przypadki w jakich udziela si pomocy spoecznej. Wedug Ustawy pomocy spoecznej udziela si osobom i rodzinom w szczeglnoci z powodu: 1) ubstwa; 2) sieroctwa; 3) bezdomnoci; 4) bezrobocia; 5) niepenosprawnoci; 6) dugotrwaej lub cikiej choroby; 7) przemocy w rodzinie; 8) potrzeby ochrony macierzystwa lub wielodzietnoci; 9) bezradnoci w sprawach opiekuczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwaszcza w rodzinach niepenych lub wielodzietnych; 10) braku umiejtnoci w przystosowaniu do ycia modziey opuszczajcej placwki opiekuczowychowawcze; 11) trudnoci w integracji osb, ktre otrzymay status uchodcy; 12) trudnoci w przystosowaniu do ycia po zwolnieniu z zakadu karnego; 13) alkoholizmu lub narkomanii; 14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej; 15) klski ywioowej lub ekologicznej. 2. Ustawa z dnia 28 listopada 2003r. o wiadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2003r. Nr 228 poz. 2255 z pniejszymi zmianami) regulujca nowy system pozaubezpieczeniowych wiadcze spoecznych, finansowanych w caoci ze rodkw budetu pastwa, cakowicie odrbny od systemu pomocy spoecznej. Ustawa ta wprowadzia tylko jeden zasiek rodziny wraz z dodatkami. 3. Ustawa z dnia 22 kwietnia 2005r. o postpowaniu wobec dunikw alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732 z pniejszymi zmianami). 4. Ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorzdzie gminnym (Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 z pniejszymi zmianami). 5. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994r. Nr 111, poz 535, z pniejszymi zmianami). Ustawa przewiduje, e w dziaaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mog uczestniczy stowarzyszenia i inne organizacje spoeczne, fundacje, samorzdy zawodowe, Kocioy i inne zwizki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentw i ich rodzin, a take inne osoby fizyczne i prawne. W wietle ustawy ochrona zdrowia psychicznego polega w szczeglnoci na: 1/ promocji zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym, 2/ zapewnianiu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostpnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbdnych do ycia w rodowisku rodzinnym i spoecznym, 3/ ksztatowaniu wobec osb z zaburzeniami psychicznymi, waciwych postaw spoecznych, a zwaszcza zrozumienia, tolerancji, yczliwoci, a take przeciwdziaaniu ich dyskryminacji. 6. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziaaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Z 2005r. Nr 180, poz. 1493). 7. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2003r. Nr 122 poz. 1143 z pniejszymi zmianami) - stwarza ona szans na powrt do spoeczestwa tym osobom, ktre z rnych powodw znalazy si na marginesie ycia spoecznego. Ustawa kadzie nacisk na edukacj i aktywizacj rodowiska osb marginalizowanych zawodowo i spoecznie, a take na wspieranie zatrudnie-

nia dla tych grup. Wsparcie moe polega na skierowaniu danej osoby przez Powiatowy Urzd Pracy do pracy u przedsibiorcy. W tej sytuacji pracodawca zobowizuje si do zatrudnienia danej osoby przez okres do 18 miesicy, za powiatowy urzd pracy do refundowania przedsibiorcy - ze rodkw Funduszu Pracy - czci wynagrodzenia przez pierwsze dwanacie miesicy. 8. Ustawa z dnia 26 padziernika 1982r. o wychowaniu w trzewoci i przeciwdziaaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002r. Nr 147, poz. 1231 z pniejszymi zmianami). 9. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziaaniu narkomanii. (Dz. U. z 2005r., Nr 179, poz. 1485 z pniejszymi zmianami). Polityka spoeczna w realizacji strategii Wdraanie nawet bardzo starannie i precyzyjnie przygotowanego programu nie jest pozbawione ryzyka, puapek, nie dajcych si przewidzie ogranicze czy przeszkd wewntrznych. Dlatego naley przyj kilka zasad, w oparciu o ktre bd realizowane strategiczne cele Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych. 1. Zasada pomocniczoci Gmina w miar swoich moliwoci bdzie koncentrowaa si na zadaniach, ktre musz by wykonane przez sektor publiczny, ktrych nie da si przekaza innym podmiotom. Sami za obywatele nie s w stanie rozwiza problemw poruszonych w Strategii. Dodatkowo w pniejszym etapie realizacji celw bdzie mona liczy na pomoc organizacji pozarzdowych, a na kocu pastwa. Pastwo pojawia si dopiero wtedy, gdy dziaania na niszych szczeblach okazay si niewystarczajce. 2. Zasada solidaryzmu Cz zapisw Strategii i zwizane z nimi zadania i obowizki musz by podzielone pomidzy wszystkich jej odbiorcw. Szczegln uwag trzeba skupi na obcieniach zwizanych z edukacj, bezpieczestwem, kultur oraz z szeregiem zagroe jakie niesie np. niepenosprawno czy patologia zachowa. 3. Zasada rwnoci szans do wiadczenia usug publicznych Gwnym zaoeniem tej zasady jest bezporedni dostp do wiadcze i usug sektora publicznego. Zapobiega tym samym wykluczeniu spoecznemu. Wsparcie ze strony gminy polega bdzie na umoliwieniu korzystania z systemu wiadcze i usug publicznych, midzy innymi ksztacenia, ochrony zdrowia, zatrudnienia itp. 4. Zasada wspodpowiedzialnoci Za ksztat i realizacj strategii odpowiadaj wszyscy: wadza publiczna, podmioty wsppracujce tj. organizacje pozarzdowe oraz adresaci poszczeglnych programw tworzcych strategi. Przy zaangaowaniu wszystkich tych podmiotw w wcielanie w ycie zapisw SRPS mona spodziewa si jej szybkich i zadawalajcych efektw. 5. Zasada jawnoci i przejrzystoci dziaania Wszystkie dziaania zwizane ze SRPS bd jawne i oglnodostpne dla kadego zainteresowanego. Do obowizkw wadz gminy naley stworzenie dostpu do informacji publicznej. 6. Zasada pozornego altruizmu Polega na pomocy tzw. osobom wykluczonym w interesie osb niewykluczonych. Wprowadzone nowe dziaania musz by dobre dla ogu spoeczestwa. Pomagajc ludziom starym bd niepenosprawnym trzeba pamita o reszcie mieszkacw. Ich potrzeby te s wane. Nie mona lekceway adnej ze stron. 7. Zasada akceptacji spoecznej Dziaania wadz powinny budzi pozytywne emocje spoeczne. Jeeli jednak spotykaj si one z oglnym spoecznym oporem, gmina powinna przygotowa plan, ktry zawieraby: - wyjanienie celu podjtego dziaania, - jawno wszelkich poczyna, - poparcie uznanych w rodowisku autorytetw, - akcj informacyjn poprzedzajc decyzje, - zaangaowanie do realizacji celu jak najwikszej liczby osb i instytucji, - obserwowanie, wskazywanie i podkrelanie pierwszych sukcesw i wsplne ich witowanie, - ujawnianie trudnoci i ewentualnych niepowodze. Podczas opracowania dokumentu wykorzystano materiay wasne Orodka Pomocy Spoecznej (diagnoza rodowiska, sprawozdawczo, analizy potrzeb) oraz materiay przygotowane przez inne jednostki administracji publicznej wg poszczeglnych grup problemowych. Wspprac w tym zakresie podjy nastpujce instytucji: 1. Powiatowy Urzd Pracy w Kielcach. 2. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Spoecznego Oddzia Regionalny w Kielcach. 3. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Kielcach.

4. Komenda Powiatowa Policji w Kielcach. 5. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Kielcach. 6. Wydzia Owiaty Starostwa Powiatowego w Kielcach. 7. Sd Rejonowy w Koskich. 8. Samodzielny Publiczny Zakad Opieki Zdrowotnej w Mniowie. 9. Poradnia Zdrowia Psychicznego w Mniowie. 10. Powiatowy Zesp ds. Orzekania o Niepenosprawnoci w Kielcach. 11. Gminna Komisja Rozwizywania Problemw Alkoholowych w Mniowie. Ponadto wykorzystano materiay i opracowania wasne referatw Urzdu Gminy w Mniowie. II. Oglna charakterystyka Gminy Mniw. 2.1 Wadze Gminy Mniw. Wjt Gminy Leonard wierczyski Z-ca Wjta Czesaw Pytel Przewodniczcy Rady Gminy Mariusz Adamczyk Z-ca Przewodniczcego Rady Gminy Bolesaw Koodziejczyk Radni Gminy Mniw: Krzysztof Augustyniak Henryka Bartosiska Sawomir Gawe Aneta Gos Zbigniew Jaworski Sawomir Kolus Czesaw Kowalski Mirosaw Ole Piotr Pach Andrzej Staczyk ukasz Szyszka Krzysztof Tomaszewski Tomasz Zbrg W skad Rady Gminy w Mniowie wchodz nastpujce komisje: 1. Komisja Rewizyjna. 2. Komisja Planowania, Budetu, Finansw, Rolnictwa i Lenictwa. 3. Komisja Bezpieczestwa Publicznego, Ochrony Przeciwpoarowej i Komunikacji. 4. Komisja Przemysu, Gospodarki Terenowej, Budownictwa i Ochrony rodowiska. 5. Komisja Owiaty, Kultury, Zdrowia i Spraw Socjalnych. 2.2 Struktura terytorialna i demograficzna. Pooenie, powierzchnia, ludno Gmina Mniw pooona jest w pnocno-zachodniej czci wojewdztwa witokrzyskiego i naley do powiatu kieleckiego-ziemskiego. Miejscowo gminna usytuowana jest przy drodze krajowej nr 74 w odlegoci 23 kilometrw od Kielc. Obszar gminy ley w obrbie Paskowyu Suchedniowskiego i mezoregionu Gr witokrzyskich (Wzgrza Oblgorsko-Tumliskie), wchodzcych w skad makroregionu Wyyny Kielecko-Sandomierskiej. Gmina zajmuje powierzchni 95 km kw. (9.521,27 ha) co stanowi 0,81 % obszaru wojewdztwa i graniczy z gminami: Miedziana Gra, Strawczyn, Zagnask, opuszno (powiat kielecki), Radoszyce, Stporkw i Smykw (powiat konecki). Obejmuje swym zasigiem 21 soectw: Baran, Borki, Cierchy, Gliniany Las, Grzymakw, Lisie Jamy, Malmurzyn, Mniw, Mokry Br, Pagi, Ppice, Pierada, Przeom, Rogowice, Serbinw, Skoki, Straszw, Wgrzynw, Wlka Kucka, Zaborowice, Zachybie. Gmin zamieszkuje 9 367 osb (stan na 31 grudnia 2003r.). Na 1 km przypada rednio 98,6 osb, w powiecie kieleckim ziemskim za 87,1 osb, a rednio w wojewdztwie 113,3 osb. Gmina Mniw naley do gmin o niszej od przecitnej wojewdzkiej wartoci produkcyjnej gleb i niskiej towarowoci oraz z do wyranym przyrostem zatrudnienia w rolnictwie w stosunku do redniej wojewdzkiej, wynikajcym w znacznej mierze dwuzawodowoci wikszoci mieszkacw. Korzystnym elementem gminy jest jej usytuowanie na trasie drogi krajowej nr 74 Piotrkw Trybunalski Kielce oraz bliskie ssiedztwo miasta wojewdzkiego oraz z duymi w przeszoci orodkami przemysowymi w Koskich i Stporkowie. Uwarunkowania zwizane z ssiedztwem innych gmin, to przede wszystkim:

realizacja midzygminnej gazyfikacji w ramach utworzonego zwizku midzy innymi z Gmin Smykw i Radoszyce w oparciu o dotychczasowe wzajemne ustalenia,

Sektor MP Wedug danych Urzdu Statystycznego w Kielcach (stan na 31.12.2003 roku) w Gminie Mniw funkcjonowao 419 podmiotw gospodarczych. W cigu ostatnich lat liczba podmiotw gospodarczych sukcesywnie zwikszaa si. Obrazuje to ponisza tabela. Tabela nr 1 Liczba podmiotw gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON
Rok Liczba podmiotw gospodarczych 1999 340 2000 396 2001 406 2002 419 2004 415 2006 393 2007 411

rdo: Dane Urzdu Statystycznego w Kielcach

Zdecydowan wikszo podmiotw gospodarczych stanowi jednostki sektora prywatnego (ok. 95,94 %), pozostae nale do sektora publicznego (jednostki budetowe i komunalne). Jest to jeden z najwyszych wskanikw na terenie powiatu dla ktrego ten wskanik wynosi 76,25 %. Wasna dziaalno gospodarcza jest czasami jedyn alternatyw dla osb bezrobotnych w zwizku ze zmniejszaniem si liczby miejsc pracy w sektorze przedsibiorstw produkcyjnych i upadkiem wielu zakadw pracy w wojewdztwie oraz sytuacj na rynku pracy. Tabela nr 2. Podmioty gospodarcze wg rodzaju
Podmioty gospodarcze - stan w dniu 31 XII 2007r. Gmina Mniw ogem 411 19 sektor publiczny prywatny 392 spdzielnie 2 spki prawa handlowego 9 Spki cywilne 7 Organizacje pozarzdowe 5 Osoby fizyczne prowadzce dziaalno gosp. 364

rdo: Dane Urzdu Statystycznego w Kielcach

Wrd 419 podmiotw gospodarczych najwicej dziaa w zakresie handlu i napraw (39,61 %), nastpne w kolejnoci to: budownictwo (20,53 %), transport, gospodarka magazynowa i czno (8,83 %), przetwrstwo przemysowe (8,35 %), obsuga nieruchomoci i firm, nauka (3,82 %), pozostae sekcje (18,85 %). Podstaw dziaalnoci gospodarczej prowadzonej w gminie stanowi mae podmioty gospodarcze, najczciej w formie osb fizycznych prowadzcych dziaalno gospodarcz na zasadzie samozatrudnienia lub zatrudniania najbliszych czonkw rodziny, o wielkoci do 6 osb. Jak wynika z Rejestru Dziaalnoci Gospodarczej Gminy Mniw obecnie s zarejestrowane i prowadz aktywn dziaalno gospodarcz 364 osoby. 18 osb z tej liczby mieszka w gminach ssiednich i miecie Kielce. Najwiksza liczba osb prowadzcych dziaalno gospodarcz zamieszkuje w Mniowie (95 osb prowadzcych dziaalno gospodarcz). Wynika to z iloci mieszkacw miejscowoci a take jej funkcji administracyjnej i usugowej. W dalszej kolejnoci s to miejscowoci Zaborowice (33), Wlka Kucka (26), Skoki (23), Grzymakw i Wgrzynw (po 21), Borki (17), Straszw (16), Pagi (13), Pierada (12), Ppice (11). W pozostaych miejscowociach liczba tych podmiotw nie przekracza 10 osb. Wrd przedmiotu dziaalnoci najwiksz liczb stanowi sklepy brany spoywczoprzemysowej (72), Handel obwony (71), usugi zwizane z budownictwem, transport (31). W innych branach wystpuj pojedyncze podmioty prowadzce inny typ dziaalno gospodarczej na terenie Gminy Mniw. W wikszoci przypadkw prowadzenie dziaalnoci w jednej brany czy si z podobn jak np.: usugi transportowe i handel obwony. Powysze dane wskazuj, i mae firmy w formie dziaalnoci gospodarczej osb fizycznych odgrywaj bardzo du rol w gospodarce gminy. Dlatego bardzo wanym elementem dziaa wadz lokalnych powinno sta si wspieranie ich rozwoju. Jest to sektor generujcy najwiksz liczb miejsc pracy na terenie gminy, tak wrd danych oficjalnych jak te szacunkowych dla szarego sektora. Mae i rednie firmy odgrywaj w naszej gminie istotn rol w kreowaniu miejsc pracy, stwarzajc przy tym moliwoci zatrudnienia osobom o stosunkowo niskich kwalifikacjach. Dotyczy to zarwno miejsc pracy w nowych podmiotach jak rwnie samozatrudnienia. Wadze gminy podjy kroki celem opracowania i przyjcia programu pomocy sektorowi MSP na terenie gminy jak rwnie jego rozwoju. Rolnictwo Z rolnictwa na terenie gminy utrzymuje si 1368 osb (788 osb pracujcych i 580 na utrzymaniu). Jest to liczba uzyskana na podstawie danych Narodowego Spisu Powszechnego i Powszechnego Spisu Rol-

nego przeprowadzonych w 2002r. Tworz one 252 rodziny. S to jedyne miarodajne dane w tym zakresie. Na terenie gminy istnieje 1971 gospodarstw i dziaek rolnych. Uytkuj one grunty o powierzchni cakowitej 6775 ha, z czego 906 ha stanowi lasy. Tworz je tylko gospodarstwa indywidualne. Nie wystpuj gospodarstwa prowadzone przez osoby prawne. Najwiksz liczb stanowi te o wielkoci od 1 do 5 ha 1346. Kolejn najliczniejsz tworz uytkownicy dziaek rolnych do 1 ha (410). Ilo gospodarstw duych (powyej 5 ha) nie jest dua. W przedziale od 5 - 10 ha jest 190 gospodarstw, 10-15 ha 15 gospodarstw a powyej 15 ha 10. Rolnicy na terenie gminy posiadaj w swym uytkowaniu 5473 ha gruntw rolnych. Znaczna ich cz tj. 1297 ha stanowi odogi i ugory. Powierzchni k i pastwisk to 2276 ha. Grunty orne w kulturze rolnej zajmuj 1883 ha. Czynn dziaalno rolnicz prowadz 1386 gospodarstwa rolne, w tym 172 dziaki rolne. Daje to 1,52 ha zasieww na jedno gospodarstwo. Po dodaniu k i pastwisk oraz sadw (18 ha) powierzchni upraw na jedno gospodarstwo cznie z dziakami rolnymi wynosi 3,01 ha, za bez dziaek 3,29 ha. Wrd upraw dominuje upraw zb. Zajmuj one 1360 ha. Drug co do wielkoci upraw s ziemniaki (472 ha). Pozostae uprawy zajmuj zatem 51 ha n terenie gminy. Wrd zb najwiksz powierzchni zasieww zajmuj pszenyto (490 ha) i yto (406 ha). Zboa s uprawiane w 59,7 % oglnej liczby gospodarstw, ziemniaki za w 66,4 %. Obsada gospodarstw w przeliczeniu na 100 ha uytkw rolnych wynosi 39 Duych Jednostek Produkcyjnych. Najliczniej reprezentowan grup zwierzt jest drb w iloci ponad 335 tys. sztuk w 862 gospodarstwach. Jest to ponad 3,5 % pogowiu drobiu na terenie wojewdztwa. Taki wskanik liczby drobiu jest konsekwencj duej iloci kurnikw na terenie gminy hodujcych po kilkadziesit tysicy sztuk drobiu. Wrd zwierzt duych przewaa bydo (2136 sztuki w tm 1362 krowy mleczne) hodowane w 836 gospodarstwach (krowy w 803 gospodarstwach). Nastpnie jest to trzoda chlewna - 1761 sztuk w 248 gospodarstwach. Po przeliczeniu populacja DJP w gminie zamyka si liczb 2159 sztuk. Prawie poowa gospodarstw aktywnych posiada cignik do prac polowych. Zarejestrowano take 9 kombajnw zboowych. Prawie 1000 gospodarstw jest wyposaonych w czno telefoniczn (telefon stacjonarny); w badaniach nie uwzgldniono telefonw komrkowych, ktrych liczba zwikszya si znacznie w ostatnim okresie w zwizku z objciem caej gminy zasigiem sieci wszystkich operatorw komrkowych. Co 10-te gospodarstwo dokonuje inwestycji w zakresie remontu i modernizacji budynkw gospodarczych, ale najwiksza liczba to zakup wapna, nawozw i rodkw ochrony rolin (ponad 90 %). W zwizku z wejciem Polski do UE i wdroeniem systemu dopat bezporednich dla rolnictwa wikszo ugorw i odogw zostanie zagospodarowana z ponownym przeznaczeniem pod uprawy lub zalesienia. Sfera spoeczna Sytuacja demograficzna i spoeczna terenu. W oglnej liczbie mieszkacw Gminy Mniw 9.367 osb mczyni stanowi - 4.662 osb (49,77 %), natomiast kobiety - 4.705 osb (50,23 %). Ludno w wieku produkcyjnym stanowi 56,90 % ogu ludnoci. Wskanik ludnoci w wieku przedprodukcyjnym wynosi 28,45 %, a w wieku poprodukcyjnym 14,59 %. Na kade 100 osb w wieku produkcyjnym przypada 75,64 osb w wieku nieprodukcyjnym. Populacja zamieszkujca Gmin Mniw dotknita jest problemami spoecznymi charakterystycznymi dla caego regionu (np. wysokie bezrobocie). W ostatnich latach spada tempo przyrostu naturalnego, ktry w wojewdztwie witokrzyskim jest ujemne - 1738 osb (-1,3 ). Gmina Mniw osigna jako jedna z nielicznych w powiecie i wojewdztwie dodatni przyrost w 2006r. i wynis on + 17 osoby (+1,8 ), za w 2007r. + 10 (+1,6 ). Tabela 3. Struktura wieku mieszkacw

Wiek OGEM 0-4 lata 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85 lat i wicej nieustalony

Ogem 9367 631 710 801 917 758 677 641 601 677 631 514 311 290 380 372 246 137 65 5

Mczyni 4662 311 346 383 473 418 350 329 348 363 341 289 139 123 153 159 75 38 22 1

Kobiety 4705 320 364 418 444 340 327 313 253 315 290 225 172 167 227 213 171 99 43 4

W odsetkach (struktura pionowa) ogem 6,7 7,6 8,6 9,8 8,1 7,2 6,8 6,4 7,2 6,7 5,5 3,3 3,1 4,1 4 2,6 1,5 0,7 0,1 mczyni 6,7 7,4 8,2 10,2 9 7,5 7,1 7,5 7,8 7,3 6,2 3 2,6 3,3 3,4 1,6 0,8 0,5 kobiety 6,8 7,7 8,9 9,4 7,2 6,9 6,6 5,4 6,7 6,2 4,8 3,7 3,5 4,8 4,5 3,6 2,1 0,9 0,1

Na 100 mczyzn przypada kobiet 103 105 109 94 81 93 95 73 87 85 78 124 136 149 134 229 262 200 400

rdo: Urzd Gminy w Mniowie

Na podstawie tabeli wida, e mieszkacy gminy w wikszoci to ludzie modzi, w wikszoci w wieku do 30 lat. Grupa ta stanowi 48 % populacji mieszkacw. Na terenie gminy mieszka 2357 rodzin. Rodzin penych wychowujcych dzieci jest 1565 a bez dzieci 439. Rodzin niepenych jest 341. Tworz je matki z dziemi lub ojcowie z dziemi. Przecitna liczba dzieci pozostajca na utrzymaniu w jednej rodzinie wynosi 2,13 (cakowita liczba dzieci w rodzinie ogem - 4045 a w wieku do lat 24-3183). S to dane NSP z roku 2002. nie zaobserwowano jednak na terenie Gminy Mniw tendencji, ktre mogy by wiadczy o znaczcej zmianie tych wskanikw. Tabela 4. Ludno wedug pci i ekonomicznych grup wieku

Wyszczeglnienie OGEM W wieku: przedprodukcyjnym

(mczyni i kobiety w wieku 0-17 lat)

Ogem Mczyni Kobiety 9367 4662 4705 2665 5330 1313 2903 1352 2427

produkcyjnym
mczyni w wieku 18-64 lata kobiety w wieku 18-59 lat mobilnym (mczyni i kobiety w wieku 18-44 lata) niemobilnym mczyni w wieku 45-64 lata kobiety w wieku 45-59 lat

3750 1580

2010 892

1740 688

poprodukcyjnym
mczyni w wieku 65 lat i wicej kobiety w wieku 60 lat i wicej

1367

446

921

Na 100 osb w wieku produkcyjnym przypada osb w wieku nieprodukcyjnym

rdo: Urzd Gminy w Mniowie

78

63

96

Na terenie gminy procent osb z wyszym wyksztaceniem jest niski i wynosi w 2002 roku tylko 3,17 % mieszkacw w wieku 15 lat i wicej (w wojewdztwie 9,4 %). Od tamtego okresu nie przeprowadzano takich bada std niemoliwe jest podanie aktualnych danych w tym zakresie. Naley jednak sdzi e wskanik ten wzrs znacznie w okresie od NSP i obecnie jest znacznie wyszy. Dalsze analizy dotycz wic tylko danych z roku 2002. Take liczba osb z wyksztaceniem policealnym i rednim (14,91 %)odbiega od poziomu tak w wojewdztwie (31,2 %) jak te w kraju. Wikszo tych osb jest zatrudniona w sektorze edukacyjnym na terenie gminy. Sytuacja na rynku pracy powoduje tendencj do podwyszania wyksztacenia i kontynuowania nauki co wida szczeglnie wrd mieszkacw w wieku do 30 lat. Obawy moe budzi tylko fakt, e uzyskaj oni wyksztacenie w kierunkach mao przydatnych na rynku pracy. Bardzo wiele osb na terenie Gminy Mniw utrzymuje si z niezarobkowych rde utrzymania. A 41,86 % mieszkacw gminy utrzymuje si tylko z rent i emerytur. Wasne rdo utrzymania posiada tylko 54,29 % ludnoci gminy. Edukacja. Gmina Mniw prowadzi na swoim terenie 9 placwek szkolnych w ramach ktrych funkcjonuj szkoy podstawowe: Cierchy, Grzymakw, Mniw, Piaski, Rogowice, Wlka Kucka i Zaborowice oraz gimnazja Mniw i Grzymakw. Liczba dzieci szkolnych w szkoach podstawowych cznie z klasami 0 wynosia w roku szkolnym 2008/09 914. Liczba uczniw gimnazjalnych wynosia 394. Ogem uczniw uczcych

si w szkoach na terenie gminy zamkna si liczb 1308. Dowoonych do placwek owiatowych byo prawie 500 uczniw. Zatrudnionych we wszystkich szkoach byo w przeliczeniu na pene etaty 119 nauczycieli (84 w szkoach podstawowych i 35 w gimnazjach). Dodatkowo zatrudniano 36 pracownikw obsugi i administracji (w tym 14 sezonowo). Cakowita powierzchnia dydaktyczna szk na terenie gminy wynosi 3948 m2. W przeliczeniu na jednego ucznia powierzchnia ta wynosi 3,1 m2 powierzchni dydaktycznej, ale wystpoway wahania pomidzy szkoami od 2,00 w Grzymakowie do 6,35 m2 powierzchni dydaktycznej w Rogowicach. Jednoczenie koszt ksztacenia jednego ucznia wynosi od kwoty ok 4 tys. z w Mniowie do ok. 11 tys. z w Piaskach. redni koszt ksztacenia na terenie caej gminy wynosi ok. 5 tys. z. Uczniowie z terenu gminy mog korzysta z istniejcej od niedawna poradni w Zespole Szk im. Jana Paw II w Mniowie a take z funkcjonujcych w powiecie kieleckim Poradni Psychologiczno-Pedagogiczne (Chmielnik, Bodzentyn, Piekoszw). Kadra pedagogiczna szk podstawowych i gimnazjw to nauczyciele o wysokich kwalifikacjach zawodowych i awansie zawodowym. Znaczn ich cz stanowi nauczyciele mianowani i dyplomowani a take w trakcie otwartych postpowa kwalifikacyjnych na wyszy stopie. W szkoach do dyspozycji uczniw istniej pracownie komputerowe urzdzone i wyposaone w komputery nowej generacji, ponadto szkoy s podczone do sieci INTERNET za pomoc cz radiowych. Stan techniczny bazy szk i placwek owiatowo-wychowawczych ocenia si na wzgldnie dobry, cho potrzeby w tym zakresie s niewspmierne do moliwoci finansowych placwek, jak te samej Gminy Mniw. Std podejmowane inicjatywy przez samorzd Gminy finansowania rozwoju bazy lokalowej szk oraz zaj pozalekcyjnych ze rodkw zewntrznych. Gmina Mniw ubiega si o dofinansowanie budowy sal sportowych przy szkoach a take rozbudowy budynku Zespou Szk w Grzymakowie ze rodkw Regionalnego Programu Operacyjnego Wojewdztwa witokrzyskiego ba lata 2007-2013. W ostatnich latach Gmina pozyskaa take rodki finansowe na zajcia sportowe (50 tys w 2008 roku - Ministerstwo Sportu i Turystyki) oraz zajcia pozalekcyjne EFS w tramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki. Kultura i sport. Wanym zadaniem, ktre stoi przed gmin jest koordynacja i wspieranie dziaalnoci kulturalnosportowej przez wspieranie powstania i rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego i sportowego. Zadaniami takimi powinny by objte kluby sportowe, stowarzyszenia dziaajce na terenie gminy. Naley take rozway ostatnio zgaszane postulaty powoania do ycia Gminnego Orodka Kultury, jako jednostki gminnej organizujcej i wspierajcej ruch artystyczny na bazie prnie dziaajcej Gminnej Biblioteki Publicznej w Mniowie. W gminie tradycyjnie ju organizowane s dwukrotnie w roku festyny: Majwka w Mniowie oraz Poegnanie Lata w Mniowie. Obecni na nich s przedstawiciele samorzdu wojewdzkiego a take parlamentarzyci z Wojewdztwa witokrzyskiego. Imprezy te ciesz si bardzo duym zainteresowaniem mieszkacw gminy Mniw jak te ssiednich, s obszernie relacjonowane w prasie regionalnej oraz gazetce gminnej Nasza Gmina. Festyny te to znakomita okazja do zaprezentowania dorobku mieszkacw w rnych dziedzinach ycia a take do promocji gminy. Zawsze towarzysz im rozgrywki sportowe pod patronatem Wjta Gminy oraz Przewodniczcego Rady Gminy. Na terenie gminy dziaaj uczniowskie kluby sportowe, kluby zrzeszone w LZS-ach. Braki jednak w infrastrukturze sportowej ograniczaj t aktywno mieszkacw. Na terenie gminy istnieje tylko jedna hala sportowa, zlokalizowana przy Gimnazjum w Mniowie. Gmina posiada 9 boisk pikarskich przyszkolnych lecz niestety adne nie spenia wymogw do przeprowadzania ligowych rozgrywek pikarskich ze wzgldu na ich wielko, zaplecze techniczne oraz usytuowanie w terenie. W 2008 roku powoana zostaa do ycia wietlica socjoterapeutyczna w Zaborowicach, na wyposaenie ktrej pozyskane zostay rodki Ministerstwa Pracy i Polityki Spoecznej. Opieka zdrowotna. Opiek medyczn na terenie gminy realizuje w formie podstawowej opieki zdrowotnej Gminny Orodek Zdrowia w Mniowie stanowicy gminn placwk suby zdrowia oraz Orodek Zdrowia w Grzymakowie. Kada z tych placwek zatrudnia dwch lekarzy: jeden lekarz oglny i jeden ginekolog. W kadym jest rwnie gabinet stomatologiczny z zatrudnionym stomatologiem. Placwki te zatrudniaj 4 pielgniarki. Personel medyczny zatrudniany jest na zasadzie kontraktw z Narodowym Funduszem Zdrowia. Podstawow opiek zdrowotn dla mieszkacw Gminy Mniw realizuje rwnie Powiatowe Centrum Usug Medycznych w Kielcach, ktre jest placwk szczebla powiatowego. Specjalistyczn opiek ambu-

latoryjn dla mieszkacw gminy realizuj szpitale zlokalizowane w Kielcach oraz wspomniane Powiatowe Centrum w Kielcach w 30 poradniach specjalistycznych. W Mniowie dziaa rodowiskowy Dom Pomocy Spoecznej prowadzony przez Caritas diecezji kieleckiej. Orodek ten korzysta z dotacji gminy na sw dziaalno wrd mieszkacw gminy. Starzenie si spoeczestwa powoduje take wzrost zapotrzebowania na usugi pielgnacyjne i pielgnacyjno-opiekucze. 2.3. Gminny Orodek Pomocy Spoecznej Orodek jest jednostk budetow wykonujc zadania zlecone gminie przez wojewod oraz zadania w ramach rodkw wasnych gminy. Terenem dziaania jest obszar gminy Mniw. Kadr Orodka stanowi 5 pracownikw ktrzy realizuj zadania pomocy spoecznej i wiadcze rodzinnych. Ponadto Orodek Pomocy wsppracuje z Komisj Rozwizywania Problemw Alkoholowych i realizuje jej zadania zgodnie z gminnym programem profilaktyki i rozwizywania problemw alkoholowych oraz przeciwdziaania narkomanii uwalany corocznie przez Rad Gminy. Przedmiotem dziaania Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w Mniowie jest umoliwienie osobom i rodzinom przezwycienie trudnych sytuacji yciowych, ktrych nie s w stanie pokona wykorzystujc wasne uprawnienia, zasoby i moliwoci oraz zapobieganiu tych sytuacji. Waciwa diagnoza rodowiska, w tym trudnoci natury fizycznej, psychicznej i spoecznej, problemw socjalno-bytowych oraz wszelkich wynikajcych z tego konsekwencji - stanowi podstaw wiadczenia wsparcia i stosowania form pomocy. Do zada pomocy spoecznej naley przyznawanie i wypacanie zasikw pieninych; udzielanie pomocy rzeczowej; schronienia; posiku; ubrania - osobom tego pozbawionym; wiadczenia usug opiekuczych; pokrywanie wydatkw na wiadczenia zdrowotne; sprawienie pogrzebu; opacanie skadek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne, a take cay wachlarz form pomocy pozamaterialnej w ramach pracy socjalnej. Praca socjalna jest rozumiana jako dziaalno zawodowa, skierowana na pomoc osobom i rodzinom we wzmocnieniu lub odzyskaniu zdolnoci do funkcjonowania w spoeczestwie oraz tworzenie warunkw sprzyjajcych temu celowi. S to zadania zoone i trudne. Wymagaj bowiem uwzgldnienia nie tylko aktualnych, doranych potrzeb osb i rodzin, lecz take wczenia si w realizacj takiego modelu pomocy rodowiskowej, ktry polega na mobilizowaniu osb i rodzin do aktywnego radzenia sobie z problemami przy maksymalnym wykorzystaniu lokalnego potencjau. Pomoc rodowiskowa zakada wspdziaanie z wieloma podmiotami, m. in. Sdem, policj, placwkami suby zdrowia, edukacji, poradnictwa, urzdami, organizacjami pozarzdowymi itp. Klienci pomocy spoecznej to przede wszystkim osoby o niskich dochodach, bezrobotni, niepenosprawni, przewlekle chorzy, osoby niezaradne yciowo, bezradne w sprawach opiekuczo-wychowawczych, samotne, bezdomne, alkoholicy i narkomani. Dominujca jednak grup wiadczeniobiorcw stanowi bezrobotni, a take osoby niepenosprawne i przewlekle chorzy. 2.4. Diagnoza problemw spoecznych na terenie Gminy Mniw. yciu mieszkacom Gminy Mniw codziennie towarzysz liczne problemy, ktre swoim zasigiem obejmuj coraz wiksz liczb mieszkacw oraz coraz to modsze pokolenia. W zwizku z tym spoeczno lokalna zmuszona jest do szukania rnych form pomocy poprzez zatrudnienie, pracy dorywczej, sezonowej w tym rwnie do korzystania z pomocy Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w Mniowie. W celu opracowania Gminnej Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych Gminy Mniw powsta w GOPS zespou redakcyjny ktrego celem byo: 1) diagnoza sytuacji spoecznej w kontekcie skali i ksztatu problemw spoecznych oraz lokalnych uwarunkowa i potrzeb do organizowania dziaa naprawczych, 2) przygotowanie projektu strategii, 3) okrelenie celw w strategii, 4) wskazanie podmiotw realizujcych strategi, 5) ustalenie instrumentw finansowych do realizowania strategii, 6) przedoenie projektu strategii organowi stanowicemu jednostki samorzdu terytorialnemu oraz projektu uchway w przedmiotowej sprawie, 7) przeprowadzenie konsultacji spoecznych opracowanego projektu strategii. W zwizku z opracowaniem niniejszego dokumentu niezbdna bya diagnoza problemw spoecznych wystpujcych na terenie naszej gminy. Najwaniejszymi problemami spoecznymi jakie dotycz mieszkacw Gminy Mniw na podstawie dowiadcze wynikajcych z pracy w GOPS wg zespou redakcyjnego s: bezrobocie problemy alkoholizmu problemy zdrowotne

problemy osb niepenosprawnych brak dostpu do poradnictwa i doradztwa spoecznego problemy osb starszych ubstwo, bieda problemy przemocy w rodzinie problemy wychowawcze dzieci problemy z nauk dzieci Tabela nr ..... Gwne przyczyny kierujce ludzi do Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej
Powd trudnej sytuacji yciowej Rok Ubstwo Potrzeba ochrony macierzystwa Bezrobocie Niepenosprawno Duga i cika choroba Bezradno w sprawach opiekuczo-wychowawczych Alkoholizm Zdarzenia losowe rdo: dane GOPS 2004 1 89 414 154 210 164 5 3 Liczba rodzin 2005 2006 3 8 77 99 275 397 123 139 62 95 41 55 4 3 1 5 2007 143 45 346 135 100 62 4 8 Liczba osb w rodzinach 2004 2005 2006 2007 1 8 19 544 421 459 534 259 1771 1129 1528 1353 440 359 410 391 873 243 349 330 924 218 279 301 21 13 7 11 15 4 16 23

Pozostae przyczyny wystpoway w wypadkach jednostkowych w poszczeglnych latach i nie powtarzay si juz w kolejnych jak np.: narkomania. 2.4.1. Bezrobocie Kolejn wan grup spoeczn wymagajc wsparcia s bezrobotni, a w szczeglnoci osoby bez prawa do zasiku oraz osoby pozostajce bez pracy powyej 12-stu miesicy, czyli grupa dotknita zjawiskiem dugotrwaego bezrobocia, ktra stanowia w 2007 roku ponad poow zarejestrowanych bezrobotnych bo a 63 %. Niepokojcym zjawiskiem w gminie jest to, i zdecydowana wikszo bezrobotnych posiada jedynie wyksztacenie podstawowe i zawodowe a wikszo z nich to grupa ludzi modych w wieku mobilnym, to jest pomidzy 18 a 44 rokiem ycia, ktra stanowia w 2007 roku 75 % ogu bezrobotnych. Przyczyn wysokiego poziomu bezrobocia w gminie byy zwolnienia grupowe w duych przedsibiorstwach na terenie miasta Kielce, ktre dotkny przede wszystkim tzw. choporobotnikw z terenw gmin rolniczych. Duy wpyw miay rwnie zmiany organizacyjne i wasnociowe przeprowadzane w zakadach pracy oraz zmiany ekonomicznych warunkw funkcjonowania przedsibiorstw i zwikszona rola rachunku ekonomicznego. Bezrobocie jest przyczyn wielu problemw psychospoecznych. Czowiek pozostajcy przez duszy okres bez pracy traci poczucie wasnej wartoci, wzmaga si te poczucie izolacji ze spoeczestwa. Nieodcznie zwizane s z tym bardzo niekorzystne procesy psychospoeczne takie jak: zamykanie si w sobie, zrywanie zwizkw midzyludzkich, samotno, stres uniemoliwiajcy podejmowanie racjonalnych decyzji o zmianie swojej sytuacji. Dotyczy to przede wszystkim osb, ktre z powodu braku kwalifikacji lub zaawansowanego wieku, maj niewielkie szanse na rynku pracy. Wyduanie si okresu bezrobocia powoduje, i osoby te odczuwaj kolejne dolegliwoci, popadaj w uzalenienia coraz czciej skar si na swj stan zdrowia. W przypadku pracy socjalnej z osob bezrobotn trzeba podj szerokie dziaania diagnostyczne w kierunku wykrycia przyczyn bezrobocia oraz okrelenia jego skutkw dla osoby i rodziny, poniewa w przypadku wspwystpowania innych problemw naley stosowa bardziej zoone rodki i metody, ni wwczas gdy bezrobocie wystpuje samoistnie. Struktura bezrobocia Na terenie Gminy Mniw w 2007 roku zarejestrowanych byo 1068 bezrobotnych z czego kobiety stanowiy 57 %. Spord bezrobotnych zarejestrowanych w Powiatowym Urzdzie Pracy w Kielcach a 95 % osb pozostajcych bez pracy bya pozbawiona prawa do zasiku. Zasiek dla bezrobotnych w gminie pobierao jedynie 5 % bezrobotnych to jest 52 osoby. W wieku mobilnym tj. midzy 18 a 44 rokiem ycia, wedug danych PUP w 2007 roku byo 762 bezrobotnych, a pozostajcych bez pracy powyej dwunastu miesicy byo a 635 osb, wiadczy to o wystpujcym zjawisku dugotrwaego bezrobocia. Podobne trendy zauwaalne s od kilku lat i obrazuje je ponisza tabela: Tabela
Lata Ogem Kobiety Z prawem do zasiku W wieku produkcyjnym mobilnym Pozostajcy bez pracy powyej 12 m-cy

2002 2004 2006 2007

1584 1572 1308 1068

747 786 684 604

223 162 60 52

1226 975 762

968 826 635

Stopa bezrobocia rejestrowanego na przeomie ostatnich piciu lat utrzymuje si w gminie na poziomie okoo 20-25 %. Niepokojcym zjawiskiem jest bardzo duy odsetek bezrobotnych nie pobierajcych zasiku i pozostajcych bez pracy powyej roku. Grupa ta wymaga szczeglnego wsparcia i pomocy zarwno ze strony urzdu pracy jak i instytucji gminnych. Tabela nr Zasiki w Gminie Mniw
wiadczenia Zasiki Stae Okresowe Posiki Usugi opiekucze Inne zasiki celowe i w naturze 2004 Liczba Kwota 58 196 335 11 320 178165 64000 67925 28368 22270 2005 Liczba Kwota 75 162 353 18 66 198280 106073 23010 22869 13710 2006 Liczba Kwota 82 117 563 20 334 230163 73402 91580 60427 164848 Liczba 82 85 538 23 265 2007 Kwota 250096 64022 116100 67767 202980

2.4.2. Alkoholizm Nie jest moliwe precyzyjne okrelenie liczby osb, ktre naduywaj alkoholu, a take wszystkich tego konsekwencji. Wedug najnowszej klasyfikacji zesp uzalenienia od alkoholu jest chorob chroniczn i postpujc, ktra zaczyna si i rozwija bez wiadomoci osoby zainteresowanej, polega na niekontrolowanym piciu napojw alkoholowych i moe doprowadzi do przedwczesnej mierci. Alkoholizm - zesp uzalenienia od alkoholu, choroba alkoholowa, nag alkoholowy jest to zesp skadajcych si z co najmniej 3, spord 8 objaww: 1. silna, natrtna potrzeba spoywania alkoholu (gd alkoholu); 2. upoledzenie zdolnoci kontrolowania picia alkoholu 3. picie alkoholu w celu zagodzenia albo zapobieenia alkoholowemu zespoowi abstynencyjnemu oraz subiektywne poczucie skutecznoci takiego postpowania; 4. objawy abstynencyjne (drenie miniowe, nadcinienie ttnicze, tachcardia, nudnoci, wymioty, biegunki, bezsenno, rozszerzenie renic, wysuszenie luzwek, wzmoona potliwo, zaburzenia snu, nastrj draliwy lub obniony, lk); 5. zmieniona (najczciej zwikszona) tolerancja alkoholu (ta sama dawka nie przynosi oczekiwanego efektu) potrzeba spoywania wikszych dawek alkoholu dla wywoania oczekiwanego efektu; 6. zawenie repertuary zachowa zwizanych z piciem alkoholu do jednego - dwch wzorw; 7. postpujce zaniedbywanie alternatywnych do picia przyjemnoci, zachowa, zainteresowa; 8. picie alkoholu mimo oczywistej wiedzy o jego szczeglnej szkodliwoci dla zdrowia (Habrat). Szkody zdrowotne wywoane alkoholem nie ograniczaj si tylko do szkd wystpujcych u osb uzalenionych, lecz dotycz take czonkw ich rodzin. Czonkowie z najbliszego otoczenia osoby uzalenionej yj w stanie permanentnego stresu, co staje si przyczyn wystpienia u nich staych zaburze zwizanych z przystosowaniem, okrelanych mianem wspuzalenienia. Realizacj zada Gminnej Komisji Rozwizywania Problemw Alkoholowych zajmuj si pracownicy Urzdu Gminy w Mniowie przy wsparciu Kierownika Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w Mniowie jako jego czonka. Z problemem naduywania alkoholu pracownicy socjalni spotykaj si od wielu lat, niepokojcy jest jednak fakt wzrastania liczby osb uzalenionych od alkoholu i obniania wieku pierwszego z nim kontaktu. Problem naduywania alkoholu przez podopiecznych pomocy spoecznej jest bardzo skomplikowany, poniewa obok alkoholizmu wystpuj zaburzenia komunikacji midzy czonkami rodziny, bieda, bezrobocie, problemy wychowawcze i zdrowotne, inne uzalenienia, wchodzenie w konflikt z prawem. Zjawisku naduywania alkoholu czsto towarzyszy zjawisko przemocy fizycznej i psychicznej stosowanej zarwno wobec dorosych jak i dzieci. Alkoholizm jednego lub obojga rodzicw wpywa destrukcyjnie na prawidowe funkcjonowanie rodziny naturalnego rodowiska wychowawczego dziecka. Rodzina staje to niewydolna wychowawczo, cechuje ja zaburzona struktura wewntrzna, rozpad poycia maeskiego, czste zmiany partnerw. Rodziny z problemem alkoholowym s czsto rodzinami ubogimi, nie s w stanie zaspokoi podstawowych potrzeb yciowych dziecka. Dzieci w tych rodzinach trac naturaln barier opiekucz jak jest rodzina. Dziecko yjce w takich warunkach naraone jest na przeywanie traumatycznych dowiadcze, ktre powoduj zaburzenia jego rozwoju. Zaburzenia te mog objawia zachowaniami agresywnymi, nadpobudliwoci, unikaniem bli-

skich kontaktw z dorosymi i rwienikami, trudnociami w podporzdkowaniu si norm spoecznie uznawanymi oraz problemami szkolnymi. Trwaym i pozytywnym zmianom w funkcjonowaniu dziecka sprzyja systemowe oddziaywanie na jego rodowisko ycia. Na terenie gminy nie ma poradni specjalistycznej dla uzalenionych. Osoby zainteresowane mog korzysta z poradni w Koskich lub Kielcach. Najblisza placwka odwykowa znajduje si w Morawicy. Na terenie gminy nie dziaaj grupy AA ani stowarzyszenia abstynenckie. W Gminie Mniw dziaa Gminna Komisja Rozwizywania Problemw Alkoholowych. Zadania komisji corocznie okrela si w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwizywania Problemw Alkoholowych, uchwalonym przez Rad Gminy. Opiniuje ona decyzje w sprawie wydania zezwole na sprzeda napojw alkoholowych, rozpatruje wnioski w sprawie leczenia odwykowego, przeprowadza rozmowy profilaktyczno-motywujce do podjcia leczenia odwykowego od alkoholu. W ramach dziaa edukacyjnych organizowane byy ze rodkw GKRPA festyny, ktre promoway zdrowy styl ycia. 2.4.3. Niepenosprawni Aktywna polityka spoeczna wobec osb niepenosprawnych oznacza ich wspieranie i umacnianie ich praw - jej generalna zasada to integracja osb niepenosprawnych w rodowisku lokalnym i w miejscu pracy, oraz likwidowanie wszelkich barier psychologicznych, spoecznych i fizycznych, ktre mog je dyskryminowa. Sami niepenosprawni podkrelaj, i to nie stopie niepenosprawnoci wycza ich z ycia, lecz tworzone przez spoeczestwo bariery, ktrych nie mog pokona o wasnych siach. W tej dziedzinie jest do zrobienia najwicej poniewa bez ksztatowania postaw najbliszego otoczenia, bez gotowoci niesienia pomocy drugiemu czowiekowi, bez uruchomienia prostych mechanizmw ssiedzkiej pomocy jest niemoliwe. Elementarne ludzkie wsplnoty - tj. rodzina, parafia, spoeczno lokalna - s gwnym gwarantem realizacji procesu integracji osb niepenosprawnych w spoeczestwie. Medycyna w miar precyzyjnie i obiektywnie potrafi okreli stopie i rodzaj niepenosprawnoci w oparciu o kryterium kliniczne, trudniej okreli jest zdolno funkcjonowania w yciu. Niekorzystnie dla osb niepenosprawnych naszej gminy przedstawia si ich sytuacja bytowa, warunki mieszkaniowe i brak wyposaenia w przedmioty uatwiajce codzienne ycie. Od moliwoci finansowych osb niepenosprawnych zaley moliwo leczenia, rehabilitacji, sposb odywiania si, zakup sprztu uatwiajcego prawidowe funkcjonowanie. Kumulowanie si upoledzenia zdrowotnego i materialnego prowadzi do popadania przez te osoby w ubstwo i wyczenie z ycia spoecznego. Szczegln trosk naley obj dzieci niepenosprawne i ich rodziny. W rodzinie dziecko zaspakaja swoje potrzeby biologiczne, psychiczne, emocjonalne, a w sytuacji dziecka niepenosprawnego rodzina peni dodatkowo funkcj terapeutyczn. Realizacja tej funkcji bdzie pena jeli rodzina bdzie wspierana midzy innymi wiedz jak pielgnowa dziecko chore, by nie dopuci do zaniedba zdrowotnych, utrzyma aktualny stan zdrowia i przede wszystkim by stymulowa popraw zdrowia i moliwoci rozwoju dziecka. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych wprowadza trzy stopnie niepenosprawnoci: znaczny, umiarkowany i lekki. Do znacznego stopnia niepenosprawnoci zalicza si osob majc naruszon sprawno organizmu niezdoln do podjcia zatrudnienia lub zdoln do wykonania zatrudnienia w zakadzie pracy chronionej, albo w zakadzie aktywizacji zawodowej, wymagajc niezbdnej, w celu penienia rl spoecznych, staej lub dugotrwaej opieki lub pomocy innej osoby w zwizku ze znacznie ograniczon moliwoci samodzielnej egzystencji. Do umiarkowanego stopnia niepenosprawnoci zalicza si osob o naruszonej sprawnoci organizmu, zdoln do wykonania zatrudnienia na stanowisku pracy przystosowanym odpowiednio do potrzeb i moliwoci wynikajcych z niepenosprawnoci, wymagajc w celu penienia rl spoecznych czciowej lub okresowej pomocy innej osoby w zwizku z ograniczon moliwoci samodzielnej egzystencji. Do lekkiego stopnia niepenosprawnoci zalicza si osob o naruszonej sprawnoci organizmu zdoln do wykonywania zatrudnienia, niewymagajc pomocy innej osoby w celu penienia rl spoecznych. Osoby, ktre nie ukoczyy 16 roku ycia s zaliczane do osb niepenosprawnych Dotknicie jednego z czonkw rodziny niesprawnoci stanowi dla rodziny sytuacj kryzysow. Uderza najbardziej w finansow i emocjonaln stron rodziny. Rodzina w takiej sytuacji wymaga wszechstronnej pomocy. Zwaszcza jej form nieinstytucjonalnych, maksymalnie zindywidualizowanych i dostosowanych do jej potrzeb. Wzmocnienia wymaga sama rodzina, bo ona zapewnia najpeniej i w sposb cigy moliwoci doznawania uczucia mioci, potrzeby wolnoci, poczucia bezpieczestwa. Szczeglnie trudna sytuacja narasta w rodzinie wychowujcej maoletnie dziecko. 2.4.4. Ubstwo

Ubstwo w Polsce to w przewaajcej mierze stan nabyty w cigu ostatnich lat. Przez dziesiciolecia okresu przed transformacj skupiska biedy obejmoway tylko znaczn cz klasycznego marginesu spoecznego oraz w niewielkiej liczbie ludzi starych. Po transformacji spoeczno-ekonomicznej pierwszych lat 90-tych bieda wtargna szeroko do gospodarstw domowych utrzymujcych si dotychczas na poziomie umiarkowanym, ale wystarczajcym do godnego ycia o wasnych siach. Wikszo przypadkw degradacji materialnej dokonaa si szybko i niespodziewanie. Ubstwo to co o wiele wicej ni niski dochd, nie wystpuje wycznie w wymiarze materialnym i majtkowym, a tym samym tylko w kategoriach minimw np. Socjalnego czy egzystencji. Bieda odzwierciedla rwnie niedostateczne zdrowie i edukacj, deprywacj pod wzgldem wiedzy i komunikacji spoecznej, niezdolno do cieszenia si ludzkimi i politycznymi prawami i niski poziom zaufania i szacunku do samego siebie. Wydatki rodzin yjcych w sferze niedostatku byy rednio o 34 % nisze od poziomu minimum socjalnego. Zasig ubstwa skrajnego oszacowano w 2006 roku na okoo 11 % (okoo 7 % w miastach, 17 % - na wsi), a co druga z osb w takiej sytuacji pozostawaa w sferze ubstwa skrajnego przynajmniej od roku 2001. Ze wzgldu na przyczyny, mona wyrni trzy kategorie ubstwa: 1. losowe - spowodowane zdarzeniami niezalenymi od woli czowieka (wypadki, choroby, klski ywioowe), 2. subiektywne - powstae na skutek maej aktywnoci i zaradnoci lub cakowitej bezradnoci ludzi, niskich kwalifikacji, sabego wyksztacenia, niechci do wykonywania pracy czy uzalenienia od zasikw z pomocy spoecznej, a take z powodu rnych patologii: alkoholizmu, narkomanii itp., 3. strukturalne - wynikajce z zewntrznych przyczyn gospodarczych, przede wszystkim bezrobocia, niskich wynagrodze, polaryzacji dochodw, wysokich cen. Jak alarmuj eksperci, gwne skutki ubstwa to: - ograniczenie perspektyw yciowych dzieci, - powstawanie sytuacji konfliktowych w rodzinie, - zagroenie bezpieczestwa publicznego, - konflikty midzy ludmi. III. Analiza strategiczna SWOT Na podstawie przedstawionej diagnozy stanu gminy zostaa przeprowadzona analiza mocnych i sabych stron oraz szans i zagroe jej rozwoju wynikajcych z rnych uwarunkowa. Uwzgldnione zostan zasoby wasne jak: pienidze, mieszkania, ywno, opieka domowa i instytucjonalna, odzie, rodki komunikacji, dostp do ochrony zdrowia, wiedza, inicjatywa, pomysowo, pomysowo itp.
Gospodarka i infrastruktura Mocne strony Sabe strony Indywidualne rolnictwo o wysokich moliwociach adapta- - Niewielkie moliwoci dywersyfikacji prowadzonej dziaalcyjnych noci gospodarczej Wysoki stopie zwodocigowania gminy umoliwiajcy - Braki w infrastrukturze - braki w kanalizacji. nowoczesn produkcj roln - Przestarzae wyposaenie gospodarstw rolnych Moliwa do zagospodarowania nadwyka niewykwalifiko- - Brak lokali mieszkaniowych i socjalnych w stosunku do osb wanej siy roboczej oczekujcych Rezerwy atrakcyjnych i stosunkowo tanich terenw pod - Brak gazyfikacja gminy budownictwo mieszkaniowe i rekreacyjne Zadawalajcy system zewntrznych powiza komunikacyjnych Funkcjonowanie na terenie gminy hali sportowej Szanse Zagroenia Moliwoci rozwojowe wynikajce z wykorzystania unijnych - Brak konsekwentnej i dugofalowej polityki pastwa oraz funduszy strukturalnych wizji dla rozwoju samorzdnoci w Polsce Polityka wadz gminy - przyjazna inwestorom i ukierunko- - Niewaciwe rozwizania prawne i brak zacht dla inwestorw wana na rozwj - Istnienie wielu gmin o zblionym profilu spoecznoWspieranie dziaa lokalnych poprzez wyspecjalizowane gospodarczym konkurujcych o fundusze i inwestorw instytucje dziaajce na szczeblu oglnokrajowym Wykorzystanie moliwoci budownictwa jednorodzinnego Zasoby finansowe Mocne strony Sabe strony Profesjonalna kadra zarzdzajca gmin i jej budetem - Nowe zadania gmin zlecane bez pokrycia finansowego ze rodkw centralnych - Brak rodkw na finansowanie dziaa opiekuczych na rzecz osb niepenosprawnych Szanse Zagroenia rodki strukturalne Unii Europejskiej - Przekazywanie nowych zada samorzdowi gminnemu bez Wsppraca organizacji i gmin przekazywania odpowiednich rodkw finansowych

Niestabilno prawa, brak jasnych uregulowa w zakresie rozdziau zada i rodkw (pastwo - gminy)

Zasoby psychiczne mieszkacw Mocne strony Sabe strony Sia i determinacja mieszkacw gminy w deniu do celu - Wyuczona bezradno i roszczeniowe postawy mieszkacw Konsekwentne wsparcie decydentw (wadz gminy) - Brak mobilnoci zawodowej Aktywno i praktyczne nastawienie dziaa wadz gminy - Zbyt maa ilo imprez gminnych integrujcych spoeczno Otwarto mieszkacw na zmiany - Niska motywacja osb zagroonych wykluczeniem do podejmowania dziaa majcych na celu popraw wasnej sytuacji - Niekorzystne tendencje polegajce na dziedziczeniu ubstwa i patologii Szanse Zagroenia Moliwoci realizacji zaoonych celw przy aktywnej wsp- - Tendencja do osabiania si wizi midzyludzkich i zamykapracy mieszkacw i wadz gminy nia si rodzin Otwarty dialog (umiejtno waciwego komunikowania - Przenoszenie zych wzorcw zachowa do spoecznoci si) midzy mieszkacami a wadzami gminy lokalnej Wsplne agodzenie konfliktw (uzgadnianie stanowisk, - Niemono wprowadzenia zmian spowodowana marajasne okrelenie o co chodzi poszczeglnym osobom i zmem i brakiem aktywnoci mieszkacw wsplne poszukiwanie rozwiza kompromisowych) Zasoby spoeczne Mocne strony Sabe strony Denie ludnoci do zdobywania wyksztacenia i podnosze- - Wysoki poziom bezrobocia nia kwalifikacji zawodowych - Niezadowalajca sytuacja ekonomiczna sporej czci ludnoci Wzrost aktywnoci spoecznej skutkujcy zwikszeniem - Niewielki przyrost miejsc pracy na terenie gminy liczby przedsibiorstw - Apatia i bierno osb dugotrwale bezrobotnych Czyste rodowisko naturalne nie wywierajce negatywnego - Niewystarczajce kwalifikacje duej grupy bezrobotnych wpywu na stan zdrowia mieszkacw gminy - Niedobory infrastruktury suby zdrowia Dziaalno gminnej placwki ochrony zdrowia - Maa aktywno osb pozostajcych bez pracy Wskanik przestpczoci poniej redniej krajowej - Brak miejsc pracy dla modziey Efektywne dziaanie Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej Szanse Zagroenia Silny i w miar posiadanych kompetencji, sprawnie dziaaj- - Starzenie si spoeczestwa - Brak specjalistycznej opieki medycznej cy samorzd - Narastajca przestpczo, przemoc i agresja dzieci i moProgramy aktywizacji osb bezrobotnych dziey Wzrost iloci miejsc pracy wynikajcy z oywienia gospodarczego - Coraz wiksza skala emigracji wyksztaconej ludnoci Zwikszenie nakadw na sub zdrowia w wyniku wzrostu - Afirmacja alkoholu wrd modziey gospodarczego - Niekorzystne oddziaywanie rodzin patologicznych, dziedziczenie ubstwa, patologii, dysfunkcji Wdraanie nowych metod polityki spoecznej i szkolenia pracownikw GOPS - Brak spjnej i caociowej polityki pastwa w zakresie pomocy spoecznej Owiata, kultura i turystyka Mocne strony Sabe strony Kompetentna i fachowa kadra nauczycielska w szkoach gminy - Brak Gminnego Orodka Kultury Dostp szk do Internetu - Niedostatecznie rozwinita infrastruktura turystyczna w Blisko orodkw ksztacenia miasta uniwersyteckiego - Kielc postaci cieek rowerowych, obiektw gastronomicznych, Czyste rodowisko naturalne pl namiotowych itp. Walory krajobrazowe wsi witokrzyskiej - uboga oferta sportowa, kulturalna, rekreacyjna Korzystne pooenie gminy - Niska wiadomo ekologiczna mieszkacw - Ch modziey do emigracji Szanse Zagroenia Moliwoci wykorzystania funduszy stypendialnych - Niewystarczajca dotacja centralna na cele owiatowe Signicie po europejskie fundusze pomocowe - Niedostatecznie rozbudzone ambicje edukacyjne rodzin Powoanie stowarzysze i instytucji kulturalnych, nastawiozagroonych wykluczeniem nych na pielgnowanie lokalnych tradycji - niewystarczajce rodki na funkcjonowanie instytucji kultury Wzrastajca popularno aktywnej turystyki oraz wyjazdw - Brak zrozumienia i zainteresowania kultur sporej czci weekendowych na wie spoeczestwa realizujcego swe aspiracje kulturalne za Wykorzystanie krajobrazu gminy i walorw przyrodniczych pomoc telewizji i Internetu Lepsze wykorzystanie bliskoci i potencjau Kielc Stworzenie waciwej bazy edukacyjnej, w tym dostosowanej do potrzeb osb niepenosprawnych

Analiza SWOT pozwala w sposb uporzdkowany przedstawi te cechy gminy, ktre rzutuj na wybr zaproponowanej strategii rozwizywania problemw spoecznych. Pozwala rwnie wyznaczy priorytety, ktre bd realizowane poprzez konkretne programy. Priorytety wyodrbnione zostay przy uwzgldnieniu trzech poziomw: Profilaktyka/dziaania zmierzajce do zmniejszenia prawdopodobiestwa wystpienia problemu poprzez przeciwdziaanie szkodliwym warunkom, zanim bd one zdolne je wywoa. Wczesna interwencja /zmierza do wczesnego wykrycia problemu oraz powstrzymania jego rozwoju/. Minimalizacja szkd /ma na celu zapobieganie utrwalaniu si skutkw problemu i ich ograniczanie.

Gminna strategia zakada: - Realizacj dziaa profilaktycznych i edukacyjnych w celu integracji osb i rodzin z grup szczeglnego ryzyka - Minimalizowanie zjawiska marginalizacji i wykluczenia spoecznego najbardziej zagroonych grup spoecznych - Kreowanie wiadomego i samodzielnego spoeczestwa zdolnego do rozwizywania problemw yciowych we wasnym zakresie. - Budowanie systemu opieki nad dzieckiem i rodzin. Rola pracy socjalnej i pracownikw socjalnych. Pracownicy Orodka Pomocy Spoecznej dokonuj systematycznej i caociowej diagnozy rodzin analizujc moliwoci samodzielnego przezwyciania trudnych sytuacji yciowych, buduj wraz z podopiecznymi plan pomocy i podejmuj rne formy pracy socjalnej ukierunkowane na rozwizanie problemw i usamodzielnienie, w tym wykorzystanie nowego narzdzia pracy socjalnej tj. kontraktu socjalnego. cile wsppracuj z dziaajcymi w gminnie i powiecie instytucjami, organizacjami w celu lepszego rozeznania potrzeb o organizowania pomocy. Wan form aktywizacji spoecznoci lokalnej jest wspieranie i wsppraca z organizacjami pozarzdowymi. Pracownicy socjalni wraz z organizacjami i grupami nieformalnymi wsptworz polityk pomocy spoecznej w gminie. IV. Strategia rozwizywania problemw spoecznych. Cz rozwojowa Zapewnienie odpowiedniego poziomu ycia swoim mieszkacom to kluczowe zadanie wadz gminy Mniw. W myl nowoczenie rozumianej polityki spoecznej polega to ma nie tylko na pomocy materialnej, lecz take w duej mierze na stworzeniu moliwoci i warunkw do rozwoju we wszystkich dziedzinach ycia. Wan kwesti jest uwzgldnienie osb wykluczonych spoecznie, ktre z rnych przyczyn nie wczaj si w szereg przemian podnoszcych warunki yciowe spoecznoci lokalnej. Podstawowym warunkiem poprawy tego stanu rzeczy, i skutecznym przeciwdziaaniem negatywnym zjawiskom spoecznym, jest podwyszanie wiadomoci mieszkacw gminy na temat gwnych przyczyn i skutkw tych zjawisk. Naley te nakreli zasady i moliwoci zapobiegania ich powstawaniu. Ponadto sfera spoeczna wymaga wsparcia finansowego, ktre umoliwi realizacj usug publicznych na zadawalajcym poziomie. Zakres zada zwizanych ze sfer spoeczn oddziaujc na standard ycia mieszkacw jest bardzo szeroki. Cel strategiczny zostanie zrealizowany poprzez dziaania z zakresu: sportu, rekreacji, edukacji, kultury, opieki zdrowotnej i spoecznej. Cel strategiczny: Poprawa warunkw ycia i funkcjonowania mieszkacw, z trosk o los osb wykluczonych spoecznie i zagroonych takim wykluczeniem. Celem Strategii s dziaania dugookresowe i dugofalowe, polegajce na inwestycji w kapita ludzki, system edukacji, popraw sytuacji materialnej, dziaania na rzecz poprawy rynku zatrudnienia majce powizania ze wzrostem przedsibiorczoci. Kompleksowa pomoc osobom z problemami spoecznymi powinna opiera si ponadto na profilaktyce, systematycznym monitorowaniu sytuacji spoecznej i wczesnym reagowaniu w razie pitrzcych si kopotw. Szczegowa diagnoza i analiza sytuacji spoecznej gminy Mniw pozwolia wyodrbni 7 obszarw operacyjnych (szczegowych), ktre uznano za priorytetowe w realizacji celu strategicznego. Cele operacyjne: I. Wsparcie dla rodzin dotknitych ubstwem. II. Ograniczenie bezrobocia na terenie gminy oraz agodzenie jego negatywnych skutkw spoecznych. III. Zwalczanie problemu alkoholizmu oraz agodzenie negatywnych skutkw tego zjawiska. IV. Stworzenie perspektyw dla dzieci i modziey. V. Dziaania na rzecz integracji osb niepenosprawnych, starszych i przewlekle chorych. VI. Prewencja, profilaktyka oraz skuteczna walka z wszelkimi przejawami patologii spoecznych. VII. Wzmocnienie oddziaywania i intensyfikacja dziaa Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w Mniowie. 4.1. Wsparcie dla rodzin dotknitych ubstwem W kraju od kilku lat zaobserwowa mona zuboenie pewnej czci populacji. Corocznie coraz wikszy procent ludnoci znajduje si poniej granicy ubstwa. Dzieje si tak pomimo oglnego wzrostu poziomu dochodw i wydatkw w Polsce, a rozbieno ta powoduje zwikszenie stopnia zrnicowania dochodowego w spoeczestwie. W szczeglnie trudnej sytuacji s pojedyncze osoby bd te cae rodziny dotknite problemem dugotrwaego ubstwa. Wymusza ono szereg zmian w stylu ycia, powoduje zwikszanie si poczucia beznadziejnoci oraz negatywnie wpywa na podejmowane decyzje. Czsto prowadzi do rezygnacji z podsta-

wowych dbr - ywnoci, lekw czy te przyborw szkolnych. Pogbia to beznadziejno i tak ju trudnej sytuacji, tym bardziej, e wzrastaj potrzeby dodatkowych nakadw finansowych (coraz drosze leki na zaleczenie nie leczonych dolegliwoci, korepetycje dla dzieci itp.). Brak moliwoci realizacji podstawowych potrzeb czsto powoduje spadek poziomu ycia, zaniedbania w sprawach wychowawczoopiekuczych. Czsto na skutek tego powstaj kolejne niekorzystne zjawiska: alkoholizm, narkomania, przestpczo, przemoc w rodzinie, osabienie wizi rodzinnych itp. Naley przedsiwzi szereg dziaa majcych na celu niwelowanie tych negatywnych zjawisk lub cakowite ich wykluczenie. Szczeglny nacisk trzeba pooy na zahamowanie procesu dziedziczenia biedy i negatywnych wzorcw wyniesionych z domw, wpaja ju najmodszym podstawowe wartoci rodzinne i wskazywa moliwoci rozwojowe.
Wsparcie dla rodzin dotknitych ubstwem Realizatorzy i podmioty Dziaania suce osigniciu celu Okres realizacji wspierajce Wsparcie finansowe najuboszych rodzin (np. wiadczenia rodzin- - Pastwo Praca ciga ne, zasiki, stypendia dla dzieci i modziey). - Wjt Gminy Dziaania polegajce na udzielaniu wiadcze w formie nie pie- - Gminny Orodek Pomocy Spoecznej ninej w miejscu zamieszkania. w Mniowie Organizowanie robt publicznych i prac spoecznie-uytecznych w - Powiatowy Urzd Pracy w Kielcach celu zagodzenia skutkw ubstwa. Pomoc psychologiczna oraz doradztwo zawodowe dla potrzebujcych - wskazanie umiejtnego sposobu odkrycia i wykorzystania wasnych zasobw. Staa weryfikacja przyznawanych wiadcze (gwnie pieninych), tak, aby przyznawana pomoc trafiaa do osb rzeczywicie jej potrzebujcych. Rozwj agroturystyki, stanowicy dodatkowe rdo dochodw dla mieszkacw.

1. 2. 3. 4. 5. 6.

4.2. Ograniczenie bezrobocia na terenie gminy oraz agodzenie jego negatywnych skutkw spoecznych Wyodrbnienie tego obszaru w niniejszej strategii wynika z diagnozy sytuacji spoeczno-gospodarczej gminy. Bezrobocie jest czynnikiem powodujcym szybk degradacj ekonomiczn jednostki i rodziny, potguje bied i rozszerza stref ubstwa. Prowadzi do obnienia standardu ycia, sprzyja izolacji spoecznej, pogarsza stan zdrowia, staje si wynikiem utraty kwalifikacji zawodowych, wpywa na wzrost konfliktw spoecznych i zachowa patologicznych. Ponadto bezrobocie wystpujce zwaszcza w sektorze rolnictwa ma gwnie charakter ukryty i nie jest moliwe do oszacowania, tym samym i walka z nim jest niemoliwa. W zwalczaniu bezrobocia nie pomaga rwnie postawa niektrych mieszkacw, ktra charakteryzuje si ma mobilnoci zawodow, roszczeniow postaw wobec Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej oraz niechci do wsppracy na rzecz zmiany swojej trudnej sytuacji. Pomimo tego istnieje dua szansa na przywrcenie cho czci osb bezrobotnych czy biernych zawodowo na rynek pracy przy zastosowaniu odpowiednich instrumentw. Do instrumentw tych nale szeroko rozumiane usugi rynku pracy, obejmujce: szkolenia, doradztwo, porednictwo czy inne formy wsparcia. Wanie szereg tych inicjatyw naley wprowadzi na terenie gminy Mniw, aby skutecznie zwalcza istniejce bezrobocie.
Ograniczenie bezrobocia na terenie gminy oraz agodzenie jego negatywnych skutkw spoecznych Realizatorzy i podmioty Dziaania suce osigniciu celu Okres realizacji wspierajce Wsppraca z Powiatowym Urzdem Pracy i organizacjami pozarzdo- - Powiatowy Urzd Pracy w Praca ciga wymi w celu przygotowania i realizacji projektw na rzecz przeciwdziaaKielcach nia bezrobociu (organizowanie szkole, przekwalifikowanie) tzw. posze- - Wjt Gminy rzanie kwalifikacji bezrobotnych. - Gminny Orodek Pomocy Podejmowanie dziaa na rzecz powstawania nowych miejsc pracy w Spoecznej w Mniowie gminie. - Szkoy Wprowadzenie zachty dla inwestorw oraz tworzenie odpowiedniego - Pracodawcy (stae) klimatu do rozwoju przedsibiorczoci. Stworzenie mini przedszkoli lub mini obkw o charakterze rodzinnym, umoliwiajcych rodzicom swobodne podjcie zatrudnienia. Kierowanie do robt publicznych i prac interwencyjnych osb najbardziej zaangaowanych w poszukiwanie pracy. Promowanie dobrych i skutecznych wzorcw wychodzenia z bezrobocia. Rozwj usug socjoterapeutycznych. Wykorzystanie atutw turystyczno-wypoczynkowych gminy poprzez rozwj infrastruktury okooturystycznej.

1.

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

4.3. Zwalczanie problemu alkoholizmu oraz agodzenie negatywnych skutkw tego zjawiska Jednym z dominujcych zagroe we wspczesnym wiecie jest szerzca si plaga alkoholizmu. Uzalenienie od alkoholu jest chorob, ktra zaczyna si i rozwija podstpnie, bez wiadomoci zainteresowa-

nej osoby. Wane jest aby osoba uzaleniona potrafia przyzna si do bezsilnoci wobec alkoholu i braku umiejtnoci kierowania swoim yciem. Szczeglnie zatrwaajcy jest fakt, i z roku na rok obnia si wiek osb sigajcych po alkohol. Nastolatki nieraz sigaj po niego, aby zamanifestowa swoj niezaleno lub wyrazi bunt wobec dorosych. S take mao odporni na presj rwienikw i zdolni do robienia bardzo ryzykownych rzeczy tylko po to, aby zaimponowa kolegom. Naley pooy nacisk na uwiadamianie o skutkach naduywania alkoholu, kreowa wzorce godne naladowania. Szczeglnie wanym problemem jest naduywanie alkoholu w rodzinie, a jeeli kto z czonkw rodziny pije w sposb chorobliwy, to caa rodzina doznaje szkody. Alkoholizm jest chorob caej rodziny i wszyscy zostaj wcignici w bolesny, uszkadzajcy wir powstajcy wok tego, ktry pije. ycie rodzinne moe by powanie zaburzone przez alkohol take wtedy, gdy kto z czonkw rodziny jest dopiero na drodze do uzalenienia - upija si okresowo, ale nie wystpuj u niego jeszcze w peni objawy choroby. Dzieci, ktre wychowuj si w rodzinach, z wystpujcym naduywaniem napojw alkoholowych yj z poczuciem zagroenia, cierpi i ucz si szczeglnych sposobw postpowania, ktre im utrudniaj ycie. Dowiadczenia dziecka z rodziny alkoholowej to dowiadczenia totalnego zagubienia i chaosu - nigdy nie wiadomo na co mona liczy, poniewa wszystko zaley od chwilowego nastroju osoby uzalenionej czy z problemem alkoholowym. Nastpstwa spoeczne wynikajce z naduywania alkoholu s bardzo powane gdy alkoholizm powoduje zazwyczaj rozbicie rodziny, rozlunienie wizw spoecznych i zawodowych, zmniejszenie dyscypliny pracy i obnienie jej jakoci. Jest jednym z gwnych czynnikw w rozwoju przestpczoci, take znaczna cz wypadkw komunikacyjnych i zawodowych zwizana jest z uywaniem alkoholu. W zdecydowanej wikszoci przypadkw, bez fachowej pomocy, osoba uzaleniona nie potrafi sama sobie pomc, co nie oznacza, e powinna by zwolniona od odpowiedzialnoci za swoje postpowanie. Jeeli kto po pijanemu narusza prawo, zasady moralne, krzywdzi innych lub powoduje straty materialne, powinien za to ponosi odpowiedzialno, tak jak wszyscy ludzie.
Zwalczanie problemu alkoholizmu oraz agodzenie negatywnych skutkw tego zjawiska Realizatorzy i podmioty Dziaania suce osigniciu celu Okres realizacji wspierajce Prowadzenie profilaktycznej dziaalnoci informacyjnej dla dzieci i mo- - Wjt Gminy Praca ciga dziey poprzez zwikszanie wiadomoci o negatywnych skutkach spo- - Gminny Orodek Pomocy ywania alkoholu. Spoecznej w Mniowie Oferowanie osobom dotknitym i zagroonym problemem uzalenienia - Szkoy - Powiatowe Centrum Popomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej. mocy Rodzinie Dozorowanie, monitorowanie zjawiska spoywania alkoholu, zwaszcza wrd ludzi modych. Tworzenie warunkw do powstania pozalekcyjnych klubw i k zainteresowa w oparciu o baz szkoln, sportow i centra kultury jako alternatywa do alkoholu. Rozwj systemu edukacji oraz poprawa dostpu do edukacji polegajcej na promocji zdrowego stylu ycia. Udzielanie rodzinom, w ktrych wystpuj problemy alkoholowe pomocy psychospoecznej i prawnej a w szczeglnoci ochrony przed przemoc w rodzinie. Dokonywanie kontroli przestrzegania zasad i warunkw korzystania z zezwolenia na sprzeda napojw alkoholowych, a w szczeglnoci sprzeday alkoholu osobom nieletnim.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

4.4. Stworzenie perspektyw dla dzieci i modziey Kluczowym zagadnieniem do rozwizania w tym obszarze jest stworzenie na terenie gminy miejsc rekreacji i spdzania wolnego czasu dla modziey. Problem ten najskuteczniej rozwizaoby powstanie Centrw Kultury na terenie Gminy Mniw. Modzie mogaby na miejscu rozwija zainteresowania i talenty, zarwno te intelektualne, jak i sportowe. Uprawianie sportu, oprcz duych wartoci wychowawczych, angauje take wolny czas, zapobiegajc w ten sposb popadaniu w naogi i uzalenienia oraz rodzeniu si patologii. Aktywizacja modziey w kierunku sportowym wymaga przede wszystkim odpowiedniej bazy sportowej, ktra bdzie rozbudowywana i modernizowana gwnie w oparciu o szkolne obiekty sportowe oraz boiska wiejskie, budowane przy udziale mieszkacw danej wsi. W skuteczny sposb przyczyni si to powinno do ograniczenia demoralizacji, przestpczoci i rnego rodzaju eksperymentw z substancjami psychoaktywnymi. Ciekaw ofert (adekwatn do potrzeb wspczesnej modziey) byoby stworzenia powszechnego punktu dostpu do Internetu, stanowiby zarwno miejsce rozrywki jak i cenne rdo pozyskiwania informacji. Wadze gminy powinny zadba take o stworzenie atrakcyjnej oferty zatrudnienia na terenie gminy dla modych ludzi. Wanie w tej grupie, wchodzcej dopiero na rynek pracy, zjawisko bezrobocia jest powszechne. Rozpoczynanie ycia zawodowego od pobierania zasiku moe wywoa negatywne i gbokie skutki w sferze spoecznej, czego przykadem jest emigracja ludzi w celu znalezienia pracy do wikszych

orodkw miejskich, a nawet za granic. Std te konieczne jest zwrcenie szczeglnej uwagi na pobudzenie aktywnoci spoeczno-gospodarczej w tej grupie ludnoci. Wadze gminy powinny tak pokierowa polityk gminy aby zachci modzie do zostania na miejscu. Da im moliwo rozwoju, pamitajc o tym, i to wanie przede wszystkim ludzie modzi s nadziej dla gminy i jej mieszkacw. W szkoach istotn kwesti powinno by ksztatowanie wiadomego i odpowiedzialnego spoeczestwa zdolnego do rozwizywania swoich problemw yciowych. Naley wpaja ju najmodszym, i powinno si dba o wiedz, rozwija wasne talenty i zainteresowania.
Stworzenie perspektyw dla dzieci i modziey Realizatorzy i podmioty Dziaania suce osigniciu celu Okres realizacji wspierajce Rozwinicie istniejcych sieci oglnodostpnych punktw korzystania z - Wjt Gminy Praca ciga Internetu dla wszystkich zainteresowanych. - Gminna Biblioteka Publiczna Wzrost oferty zatrudnienia dla ludzi modych - zatrzymanie ich na terenie - Stowarzyszenia wspierajce gminy. - Szkoy Stworzenie dzieciom i modziey alternatywnych metod spdzania wol- - Gminny Orodek Pomocy nego czasu (wietlice szkolne, kka zainteresowa, zajcia sportowe itp.). Spoecznej w Mniowie Powstanie Centrum Kultury w celu poprawy oferty kulturalno-rozrywkowej. Utworzenie sieci wietlic rodowiskowych dostpnych dla wszystkich dzieci. Wprowadzenie funduszy stypendialnych dla modziey najbardziej uzdolnionej, niepenosprawnej i pochodzcej z ubogich rodzin. Rozwj systemu edukacji oraz poprawa dostpu do niej. Uatwienie dostpu (take informacji) do sieci poradnictwa i wspierania w sytuacjach kryzysowych i poradnictwa zawodowego dla modziey.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

4.5. Dziaania na rzecz integracji osb niepenosprawnych, starszych i przewlekle chorych Naley wspiera procesy rozwojowe niepenosprawnych, w tym ze szczeglnym uwzgldnieniem dzieci i modziey, aby umoliwi im osignicie samodzielnoci w yciu dorosym. W przypadku niepenosprawnych dzieci najwaniejsza staje si ich rehabilitacja zdrowotna, dostp do lekarzy specjalistw, turnusw rehabilitacyjnych i sanatoriw oraz dostp do edukacji poczynajc od przedszkoli po uniwersytety. Szczeglne znaczenie w wyrwnywaniu szans i integracji osb niepenosprawnych ze spoeczestwem na terenie Gminy Mniw odgrywaj dziaania na rzecz likwidacji barier architektonicznych w obiektach uytecznoci publicznej. W przypadku planowania dziaa z zakresu integracji zawodowej osb niepenosprawnych naley dy do poprawy poziomu przygotowania zawodowego i zwikszenia moliwoci zatrudnienia osb niepenosprawnych na otwartym rynku pracy. Zwikszenie zdolnoci osb niepenosprawnych do zatrudnienia mona osign poprzez prowadzenie szkole zawodowych i kursw przekwalifikowa zgodnie z potrzebami rynku. Gminny Orodek Pomocy Spoecznej, jak i caa wadza gminy, powinny propagowa spoeczn akceptacj i integracj osb niepenosprawnych. Za spraw przeprowadzonych na terenie gminy ankiet dostrzega si potrzeb rozbudowy infrastruktury spoecznej w zakresie rehabilitacji, zaadaptowania budynku, w ktrym rehabilitacja ta by si odbywaa. Szans dla poprawy sytuacji niepenosprawnych na terenie gminy jest moliwo skorzystania z unijnych funduszy strukturalnych, szczeglnie z Europejskiego Funduszu Spoecznego. Wraz z wiekiem stan zdrowia ludzi starszych i ich sprawno pogarszaj si. Mimo generalnie zego stanu zdrowia osb starszych, w ograniczonym zakresie korzystaj oni z opieki medycznej (szczeglnie ambulatoryjnej) i pielgnacyjnej. Wynika to midzy innymi z ograniczonej sprawnoci i mobilnoci przestrzennej, a take z koniecznoci ponoszenia odpatnoci za pewien zakres wiadcze lekarskich, pielgnacyjno-rehabilitacyjnych i opiekuczych. Tworzenie warunkw sprzyjajcych godnej i aktywnej staroci powinno nastpowa poprzez wspomaganie jednostek w radzeniu sobie z kryzysami typowymi dla tego wieku, zapewnienie ludziom starym odpowiedniej pozycji w spoeczestwie oraz ksztatowanie pozytywnego obrazu staroci w wiadomoci spoecznej a integracji w starzejcym si spoeczestwie sprzyja rozwj rodowiskowej formy opieki nad osobami starszymi. Gmina powinna zapewni, zarwno osobom niepenosprawnym jak i starszym udzia w yciu spoecznym, kulturalnym, sporcie, turystyce i rekreacji.
Dziaania na rzecz integracji osb niepenosprawnych, starszych i przewlekle chorych Realizatorzy i podmioty Dziaania suce osigniciu celu Okres realizacji wspierajce Rozwj usug opiekuczych dla osb starszych. - Wjt Gminy Praca ciga Podejmowanie dziaa na rzecz likwidacji barier architektonicznych (take - SP ZOZ w miejscu zamieszkania). - Gminny Orodek Pomocy Edukacja dzieci i dorosych w zakresie przyblienia problemw osb Spoecznej w Mniowie niepenosprawnych. - Powiatowe Centrum Pomocy Adaptacja szk do potrzeb niepenosprawnych fizycznie, tworzenie klas Rodzinie

1. 2. 3. 4.

5. 6. 7. 8. 9.

integracyjnych, przygotowanie kadry nauczycielskiej do prowadzenia za- j w klasach integracyjnych oraz rozwj ksztacenia zawodowego osb niepenosprawnych. Pomoc w okresowym wyrczaniu opiekunw rodzinnych. Wsparcie dla inicjatyw integracyjnych i kulturalnych osb starszych i niepenosprawnych (grupy samopomocowe, Kluby Seniora itd.). Wprowadzenie rodowiskowej formy opieki nad osobami w podeszym wieku. Wspieranie rnych form samopomocy. Zorganizowanie transportu osobom majcym trudnoci w poruszaniu si.

Szkoy

4.6. Prewencja, profilaktyka oraz skuteczna walka z wszelkimi przejawami patologii spoecznych Problem patologii jest niesamowicie trudny do zdiagnozowania, a wynika to czsto z powszechnego podejcia tak osb jak i caych rodzin do tematu traktowanego jako tabu, ktre uniemoliwia otwarte mwienie o sprawach i problemach kopotliwych, wstydliwych itp. Jednym z patologicznych zjawisk jest przemoc fizyczna, ktra z roku na rok, cho przy duym nacisku na walk z ni, wzrasta. Szczeglnie zatrwaajcy jest fakt, i najczciej ofiarami przemocy s dzieci. Dowiadczaj one agresji w rnych rodowiskach, najczciej w szkole, rzadziej w domach rodzinnych. Przemoc fizyczna w rodzinie, moralne zncanie si nad czonkami rodziny, czy naduywanie alkoholu mog by przyczyn, jak rwnie skutkiem innych patologicznych zjawisk. Prowadz do osabienia wizi rodzinnych, rozpadu maestw a nawet do rozwoju przestpczoci wrd dzieci i modziey. Kolejnym problemem pomimo szeregu kampanii propagujcych informacje o szkodliwoci spoywania alkoholu jest spoywanie go przez coraz to modsze spoeczestwo. Wynika to z atwoci dostpu do alkoholu i ubogiej oferty spdzania czasu wolnego przez modych ludzi, ktrzy wanie czsto za spraw alkoholu urozmaicaj sobie ycie i czas wolny. Mao jest natomiast danych na temat zaywania narkotykw (na terenie gminy nie odnotowano jak do tej pory adnego przypadku). Nie mona jednak wykluczy, i problem ten w jednostkowych przypadkach, zwaszcza wrd modziey sporadycznie wystpuje lub pojawi si w najbliszym czasie. Dlatego, nawet nie majc jeszcze danych o iloci i skali tego zjawiska naley informowa o niekorzystnych konsekwencjach spoywania substancji psychoaktywnych, zgodnie z zasad - lepiej zapobiega ni leczy. Najlepszym sposobem na reagowanie i zwalczanie negatywnych zjawisk spoecznych jest profilaktyka. Negatywna ocena skania do traktowania takich zjawisk w kategoriach zagroe i podejmowania wysikw w celu ich eliminacji lub choby ograniczania. Dlatego te wadze gminy powinny systematycznie monitorowa wszelkiego rodzaju zachowania patologiczne.
Prewencja, profilaktyka oraz skuteczna walka z wszelkimi przejawami patologii spoecznych Realizatorzy i podmioty Dziaania suce osigniciu celu Okres realizacji wspierajce Niwelizacja niekorzystnych tendencji dziedziczenia ubstwa i patologii - Wjt Gminy - Gminny Orodek Pomocy wrd rodzin dotknitych tymi problemami. Realizacja dziaa profilaktycznych i edukacyjnych w celu integracji osb Spoecznej w Mniowie i rodzin z grupy szczeglnego ryzyka. - Powiatowe Centrum Pomocy Informowanie rodzin dotknitych. Problemem patologicznym o dostpRodzinie nych formach pomocy. - SP ZOZ Promocja wartoci rodzinnych (edukacja w zakresie nowoczesnych me- - Szkoy tod wychowawczych). - Koci Dziaania korekcyjno-edukacyjne majce na celu ograniczenie przemocy - Policja w rodzinie skierowane do potencjalnych sprawcw przemocy w rodzinie. Wsppraca wszystkich podmiotw odpowiedzialnych za nadzr celu.

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Wzmocnienie oddziaywania i intensyfikacja dziaa Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w Mniowie Ustawowym zadaniem pomocy spoecznej jest zaspokojenie niezbdnych, podstawowych potrzeb yciowych osb i rodzin, ktre same nie s w stanie poradzi sobie z rnego rodzaju problemami. Wzmocnienie dziaa Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w Mniowie moe nastpi poprzez przywrcenie funkcji integracji i aktywizacji spoecznej, ktre byy ograniczane w konkretnych dziaaniach poprzez stereotypow wizj o wycznie interwencyjnym charakterze polityki spoecznej. Z uwagi na istotny wpyw dziaa wadzy samorzdowej w tym dziaalnoci GOPS na ksztatowanie oglnego wizerunku gminy, konieczne jest stae podnoszenie jakoci usug publicznych oraz sprawnoci struktur instytucjonalnych. Najskuteczniejsz drog prowadzc do realizacji tych zada jest cige podnoszenie kwalifikacji kadry zarzdzajcej oraz kadry urzdniczej w gminie. W ramach realizacji celu przewiduje si udzia w szkoleniach z zakresu tematyki zwizanej z dziaaniami urzdu gminy, szkolenia specjalistyczne pomocy spoecznej, przygotowywania wnioskw w ramach programw pomocowych itp. Dziaania GOPS powinny si skupi na doprowadzeniu do moliwie penego usamodzielnienia osb i caych rodzin oraz doprowadzeniu do integracji tyche osb i rodzin ze rodowiskiem. Poza tym celem

4.7.

dziaalnoci GOPS jest zaspakajanie niezbdnych potrzeb yciowych osb i rodzin oraz umoliwienie im bytowania w warunkach odpowiadajcych godnoci czowieka.
Wzmocnienie oddziaywania i intensyfikacja dziaa Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w Mniowie Realizatorzy i podmioty Dziaania suce osigniciu celu Okres realizacji wspierajce Wsppraca GOPS z organizacjami spoecznymi i koordynacja wsplnie - Wjt Gminy Praca ciga podejmowanych dziaa. - Gminny Orodek Pomocy Udzia pracownikw GOPS w szkoleniach, kursach, warsztatach. Spoecznej Wymiana dowiadcze, korzystanie z pozytywnych wzorcw innych - Powiatowe Centrum Pomocy gmin. Rodzinie Wsppraca z organizacjami pozarzdowymi. - Stowarzyszenia wspierajce Intensyfikacja szkole dla pracownikw socjalnych wsplnie z innymi podmiotami: policj, kuratorami sdowymi, urzdem pracy, sdami, organizacjami pozarzdowymi itp. w celu poprawy jakoci pracy. Organizacja szkole specjalistycznych dla pracownikw socjalnych w zakresie pracy z grupami klientw pomocy spoecznej dotknitymi okrelonymi dysfunkcjami typu: bezrobocie, alkoholizm i narkomania, choroby psychiczne, niepenosprawno, przemoc w rodzinie.

1. 2. 3. 4. 5. 6.

V. Metody realizacji celw Realizacji Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych przewodniczy bdzie Gminny Orodek Pomocy Spoecznej. Formuujc metody i kolejno dziaa poszczeglnych akcji wadze okrel rwnie zagroenia na drodze realizacji Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych. Realizacji zaoonych celw Strategii, posu metody, dajce szans na zrealizowanie podstaw rozwoju ujtych w Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych w Gminie Mniw. 1. Metody aktywizujce Mona przytoczy wiele definicji aktywnoci, w ktrych sedno sprawy sprowadza si do stwierdzenia, i aktywno czowieka ma okrelony kierunek wyznaczony przez cel, ktremu podporzdkowany zostaje jej przebieg. Metody aktywizujce przywizuj du wag do czenia teorii z praktyk, rozwijania wiedzy dotychczas posiadanej i wykorzystywania jej do rozwizywania konkretnych problemw, do pracy grupowej. Przyjcie tej metody oznacza, wiadome wczenie osb z tzw. kategorii ryzyka w zmian ich sytuacji. Naley im uwiadomi cel ich dziaania wraz z umotywowaniem potrzeby jego osignicia. Poprzez pobudzenie aktywnoci, inteligencji, ale te przede wszystkim wyobrani, emocji i pomysowoci dy si do poprawy zaistniaej negatywnej sytuacji. Czowiek jest w stanie oceni swj wkad pracy, dokona samooceny, jak rwnie jest oceniany przez grup. 2. Metody integrujce Metody integrujce wzmacniaj lokalne wizi spoeczne w czasie wsplnych dziaa, czy to na rzecz osb z grupy ryzyka, czy te na rzecz dobrych praktyk. Przeksztaca si tu np. konflikt midzygrupowy we wsplny problem, ktry strony konfliktu usiuj rozwiza. Zamiast tumienia konfliktu lub poszukiwania kompromisu, strony otwarcie prbuj znale rozwizanie moliwe do przyjcia dla wszystkich (negocjacje bez poraek). 3. Metody profilaktyczne Profilaktyka jest dziaaniem, ktre ma na celu zapobieganie pojawieniu si i rozwojowi danego zjawiska w konkretnej spoecznoci, jak te promowanie alternatywnych zjawisk w stosunku do tych, ktre usiuje si wyeliminowa. Metody profilaktyczne minimalizuj przyczyny generujce trudne sytuacje yciowe. Naley uwiadamia ludzi, e konflikty i wszelkiego rodzaju niepowodzenia s naturaln czci naszego ycia i trzeba je rozwizywa przy pomocy, zdrowych sposobw, a nie siga po alkohol i narkotyki. Istotnym elementem powodzenia tej metody s wiczenia zachowa asertywnych. Metody profilaktyczne pogbiaj nasz wiadomo dotyczc przyczyn uzalenie, zagroe z nich wynikajcych oraz obrony przed uzalenieniami. Wskazuj moliwoci radzenia sobie z problemem uzalenie, korzystania z pomocy i wsparcia innych. 4. Metody weryfikujce Wskazuj zwizki midzy teori a praktyk, a tym samym utopijno bd realno przyjtych teorii. W celu zweryfikowania przyjtych zaoe przewiduje si zaangaowanie spoecznoci lokalnej, ktrej pogldy na dane zagadnie analizowane bd za pomoc ankiet. Proces ten pozwoli na wykluczenie zbdnych dziaa tym samym przyczyni si do podjcia prac nad najistotniejszymi problemami, z ktrymi przyszo boryka si mieszkacom gminy Mniw. 5. Metody wykluczajce Wykluczenie spoeczne oznacza ograniczenie moliwoci korzystania z dbr, ktre powinny by dostpne wszystkim - w yciu gospodarczym, spoecznym i obywatelskim. Wikszo ludzi kojarzy ten fakt z wyczeniem osoby z danej spoecznoci lub z marginesem spoecznym, w konsekwencji

doprowadzi to do braku akceptacji w rodowisku. Mona te pojcie to interpretowa jako brak moliwoci korzystania z ycia spoecznego. Najczstsz przyczyn prowadzca do wykluczenia spoecznego jest bezrobocie, alkoholizm, a take ubstwo i choroby psychiczne. Dlatego te Gmina Mniw powinna przedsiwzi szereg dziaa pomocowych w celu zagodzenia negatywnych zjawisk, kadc w pierwszej kolejnoci nacisk na pomoc kobietom samotnie wychowujcym dzieci oraz ofiarom patologii ycia rodzinnego. S to jednoczenie grupy w duym stopniu zagroone ubstwem. 6. Metody niwelujce S to metody rozwizujce problemy, zjawiska lub niepodane sytuacje. Za pomoc rnego rodzaju akcji informacyjnych, wadze gminy wraz Gminnym Orodkiem Pomocy Spoecznej, przyczyni si do zahamowania szerzcych si na terenie Gminy Mniw patologii i innych gronych zdarze. Tylko stay monitoring takich niepodanych incydentw jest gwarancj poprawy sytuacji oraz pozwala na niwelowanie ich niejako w zarodku, u rda powstawania. VI. Preliminarz Finansowanie rozwoju gminy stanowi kluczow kwesti w zakresie wdraania Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych. Podstawowym rdem finansowania zada bd rodki budetu gminy, jednake bez pozyskania funduszy zewntrznych nie bdzie moliwa pena realizacja zapisw Strategii. Dlatego te pozyskiwanie rodkw pomocowych na wykonywanie projektw rozwojowych gminy traktowane bdzie w sposb priorytetowy. Zakada si, i rodki finansowania Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych pochodzi bd z nastpujcych rde: - rodkw wasnych pochodzcych z budetu gminy - rodkw przekazanych gminie z budetu pastwa (dotacje) - moliwych do pozyskania rodkw funduszy krajowych (Pastwowy Fundusz Rehabilitacji Osb Niepenosprawnych) - rodkw pochodzcych z funduszy pomocowych Unii Europejskiej (Regionalny Program Operacyjny dla Wojewdztwa witokrzyskiego, Europejski Fundusz Spoeczny). VII. Harmonogram W procesie wdraania Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych w Gminie Mniw wyrniono trzy etapy - przygotowanie, dziaanie i porwnanie. Pierwszy etap - przygotowanie - szereg dziaa przygotowawczych prowadzonych przez wadze i urzdnikw gminy, ktrych wysiki powinny skupi si na zwikszeniu lokalnej przedsibiorczoci oraz lepszej wsppracy wewntrz spoecznoci lokalnej i podmiotw lokalnych. W wyniku tego zaoenia w pierwszej kolejnoci bd realizowane cele zwizane z rozwojem kapitau ludzkiego, stworzeniem atrakcyjnej oferty spdzania czasu wolnego przez dzieci i modzie, umocnieniem nowych grup zawodowych (w tym szczeglnie absolwentw), zapewnieniem adu spoecznego oraz edukacji. Drugi etap - dziaanie - to bezporednia realizacja celu. Wie si on z uruchomieniem instrumentw finansowych Unii Europejskiej. Za ich spraw bdzie mona przeprowadzi inwestycje w infrastrukturze technicznej (nada istniejcym ju obiektom nowe funkcje gospodarcze i usugowe), jak te zwikszy wsparcie rozwoju lokalnego. Ponadto dziaania te wzmocni system edukacji. Bd ksztatowa spoeczestwo odpowiedzialne i wiadome oraz zdolne do rozwizywania swoich problemw yciowych. Trzeci etap - porwnanie - polega na zestawieniu ze sob celw z osignitymi rezultatami wedug przewidzianych wskanikw, w celu zweryfikowania rezultatw z planowanymi. W ramach realizacji Strategii planuje si, e osignite zostan nastpujce wskaniki: - Szereg akcji charytatywnych dla dzieci - Dziaajcy system wspierania edukacji uzdolnionych dzieci i modziey - Organizacja prac spoecznie uytecznych - atwy dostp do doradztwa zawodowego - Udogodniony dostp dla mieszkacw gminy Mniw do sieci poradnictwa prawnego, socjalnego, rodzinnego oraz pedagogiczno-psychologicznego - Rozwinite poradnictwo specjalistyczne - Wzrost aktywnoci podmiotw gospodarczych - Dziaajcy lokalny system wsparcia rozwoju przedsibiorczoci - Aktywne przeciwdziaanie bezrobociu - Stworzenie warunkw do zdobycia nowych kwalifikacji - Poprawienie mobilnoci zawodowej mieszkacw Gminy Mniw - Rozwinita oferta edukacyjna dla dorosych - Zniwelowanie problemu alkoholizmu na terenie gminy

Wzrost wiedzy i wiadomoci mieszkacw na temat zdrowego stylu ycia Zapewnienie powszechnego dostpu do Internetu Bogata oferta spdzania czasu wolnego dla dzieci i modziey nie tylko z rodzin z problemami uzalenie Podniesienie poziomu wyksztacenia mieszkacw poprzez przedsiwzicia owiatowe Powstae kluby zainteresowa i zajcia sportowe dla dzieci i modziey Sie poradnictwa i wsparcia w sytuacjach kryzysowych dla modziey Uwzgldnienie potrzeb osb niepenosprawnych, starszych i przewlekle chorych Rozwj usug wspomagajcych ludzi starszych Rozwinite formy opieki rodowiskowej Wzrost iloci obiektw pozbawionych barier architektonicznych Zintegrowane dziaania rnych podmiotw w zakresie rozwoju rehabilitacji medycznej, zawodowej i spoecznej osb niepenosprawnych Niwelizacja przejaww patologii spoecznej na terenie gminy Sprawnie dziaajcy system wsparcia w gminie w postaci prnego i sucego pomoc GOPS Dziaajce grupy wsparcia dla osb uzalenionych i ich rodzin VIII. Ocena

Przez ocen (ewaluacj) polityki, programu lub projektu naley rozumie okrelenie ich wartoci w odniesieniu do wczeniej zdefiniowanych kryteriw i w oparciu o odpowiednie informacje. Jest to ocena realizacji programw pod wzgldem porwnania rezultatw faktycznych z planowanymi oraz poniesionych nakadw z rezultatami. Ocena wskae w szczeglnoci, jakie nowe zadania priorytetowe naley wprowadzi oraz jakich ewentualnie zmian naley dokona na poziomie dziaa oraz celw. Realizacja Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych przyczyni si do wdroenia w Gminie Mniw nowoczesnego modelu polityki spoecznej. Wyniki oceny przyjm form raportu, ktry zostanie opracowany na podstawie danych zgromadzonych poprzez system monitoringu oraz analiz dokonanych przez GOPS oraz Urzd Gminy. Osobami odpowiedzialnymi za ewaluacj Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych w Urzdzie Gminy jest Wjt Gminy przy pomocy kierownika Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej, ktrzy bd cile w tym zakresie wsppracowa z Rad Gminy i jej komisjami. Mieszkacy gminy bd informowani o dziaaniach zwizanych z ocen Strategii poprzez ogoszenia zamieszczane w miejscach publicznych. Sukces realizacji zapisw strategii zaley od wielu czynnikw, zarwno zewntrznych, jak i wewntrznych. Najwikszym z zagroe jest zahamowanie rozwoju gospodarczego kraju i osabienie tendencji wzrostowych. Wzrost poziomu dochodw ludnoci stanowi bdzie najlepsz gwarancj rozwizywania podstawowych problemw spoecznych, jakimi s bezrobocie, ubstwo i alkoholizm. Jednoczenie wadze gminy pamitaj, i chcc poprawi wizerunek gminy i osign wymierne korzyci ekonomiczne naley podejmowa intensywne dziaania promocyjne. Dziaania promocyjne z jednej strony skierowane bd do spoecznoci lokalnej, ktrej akceptacja jest konieczna, z drugiej natomiast strony prowadzone bd na zewntrz gminy, zwaszcza w zakresie promocji gospodarczej (poszukiwanie inwestorw). Odpowiedzialno za rozpowszechnianie informacji o realizowanych projektach oraz rezultatach spoczywa bdzie na Urzdzie Gminy oraz GOPS. Gwnym jego zadaniem stanie si rozpowszechnienie informacji o Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych na szczeblu gminnym oraz ponadgminnym. Osoby i instytucje odpowiedzialne za realizacj poszczeglnych dziaa bd rwnie zobowizane do rozpowszechniania informacji i promocji. IX. Profilaktyka Planujc strategi naley pamita o profilaktyce, inaczej skuteczno podjtych dziaa bdzie o wiele mnie efektywna. W tym celu naley skutecznie zaplanowa wspdziaanie wielu instytucji i osb. Priorytetem ich dziaa bdzie przeciwdziaanie zagroeniom, ktrych wystpienie lub spotgowanie w przyszoci wydaje si prawdopodobne. Du rol w procesie przeciwdziaania patologiom odgrywa szkoa i nauczyciele wspierani przez psychologw. Na terenie wszystkich szk w gminie Mniw realizowane powinny by dziaania uczulajce dzieci i modzie na negatywne skutki uzalenie i spoywania substancji psychoaktywnych. Wadze gminy powinny przeznaczy cz budetu na realizowanie tego dziaania. Dziaania profilaktyczne, takie jak: poradnictwo rodzinne, indywidualne, pomoc psychologiczna, socjoterapia, a w bardziej zaawansowanych degradacjach spoecznych-rehabilitacja bd resocjalizacja, wpywaj na przeciwdziaanie pogbiania si patologii. W proces realizacji dziaa Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych zaangaowani powinni zosta wszyscy mieszkacy Gminy Mniw. Zdobycie penej akceptacji spo-

ecznej, nakrelenie potrzeb i korzyci wynikajcych z podjcia zintegrowanych dziaa profilaktycznych, wpynie na efektywn realizacj zaoe Strategii. Jednak kade dziaanie napotka moe na rnego rodzaju problemy. W przypadku realizacji Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych wydawa by si mogo, e skuteczn profilaktyk, szczeglnie jeli jest adresowana do modziey i dzieci, powinni by zainteresowani wszyscy czonkowie spoecznoci. Tak te jest jeli chodzi o deklaracje. Kiedy jednak chce si zdefiniowa konkretne dziaania profilaktyczne powstaj tzw. konflikty interesw. Czsto stereotypowe mylenie ogranicza dziaania, np. przekonanie, e problem naduywania alkoholu wystpuje jedynie w patologicznych rodzinach albo wie si wycznie z mskim pierwiastkiem. Dlatego te naley przedsiwzi szereg systematycznych akcji informacyjnych w celu zagodzenia negatywnych zjawisk na terenie Gminy Mniw. X. Wnioski i uwagi kocowe Opracowana Strategia Rozwizywania Problemw Spoecznych na terenie Gminy Mniw pozwoli na celowe, systematyczne i planowe denie do osignicia wytyczonego celu. Realizacja zapisw Strategii Rozwizywania Problemw Spoecznych pozwoli, w istniejcych uwarunkowaniach spoeczno-gospodarczych Gminy Mniw, na stopniowe minimalizowanie rde zagroenia bezpieczestwa socjalnego, a w przyszoci na wyeliminowanie tych zagroe. Gminie za pozwoli na ograniczenie wydatkw na szeroko rozumian pomoc spoeczn i skierowanie wikszej iloci rodkw na modernizacj i rozwj. Realizacja strategii wymaga zaangaowania caej wsplnoty. Nie bez znaczenia jest rwnie wsparcie instytucji poytku publicznego, kocioa czy wadz szczebla powiatowego i wojewdzkiego.