biblia w smsach

Strona 1 z 10

BIBLIA W SMSACH

Jacek Lewiski Spoeczna Wysza Szkoa Przedsibiorczoci i Zarzdzania w odzi Studia II letnie magisterskie uzupeniajce Semestr II Grupa projektowa nr 8 index 50564

jaceklewinski@gmail.com

biblia w smsach

Strona 2 z 10

Spis treci
1. Wstp ............................................................................................................................................................ 3 2. Reklamowanie Pana Boga ............................................................................................................................. 3

jaceklewinski@gmail.com

biblia w smsach

Strona 3 z 10

1. Wstp
W ostatnich dwch dekadach wraz ze zmianami technologicznymi moemy zaobserwowa rwnie zmiany we wszystkich dziedzinach ycia spoecznego. Nawet tak silne bastiony tradycji jak koci wobec nowoczesnych moliwoci przekazu zmieniaj metody docierania do wiernych. Kocioy wiata otwieraj si na media, reklam i wszelkie rodki medialne. Oczywicie przywiecajcy metodom cel pozostaje taki jak tysice lat temu. Zastanawiajc si nad wykorzystywaniem motyww religijnych w reklamach i sposobami reklamowania zjawisk niematerialnych ocierajcych si o duchowo, signem po tygodnik Ozon, sdzc, e tam znajd przykady obu typw reklam. Nie zawiodem si, a nawet znalazem "dwa w jednym". Moj uwag zwrcia pojawiajca si co kilka stron reklama nastpujcej treci: Bg mwi do ciebie kadego dnia! Czy zawsze Go syszysz? Moesz otrzymywa smsem fragmenty ewangelii na dany dzie i tu podany numer, pod ktry naley wysa sms z deklaracj, e taki fragment chce si dosta. Poniej koszt smsa netto i brutto. To nie koniec, bo mona te zamwi "pakiet 10 fragmentw z ewangelii na 10 kolejnych dni". Na stronie internetowej Ozonu znajduje si rozwinicie graficznej i werbalnej treci reklamy. Obok retorycznego pytania, Czy zawsze syszysz Boga, jest te zapewnienie: Teraz Jego sowo bdzie zawsze z tob. Zawsze, gdy go potrzebujesz. Rozpowszechnianie biblii w smsach wpisuje si zreszt w znacznie szerszy ruch reklamy religijnej i wykracza daleko poza usug sms. Ale to wanie sms sta si obiegowym synonimem zmian jakie zachodz w spoeczestwie i instytucji z tak konserwatywnymi tradycjami.

2. Reklamowanie Pana Boga

Na pomys smsowej popularyzacji Biblii wpad przed kilku laty Simon Jenkins, redaktor chrzecijaskiego magazynu internetowego Ship of Fools. Wyda te popularny w krajach anglojzycznych "zaszyfrowany" w slangu internetowym zbir cytatw biblijnych: r father n hvn: up 2 d8 txts frm d bible (Ojcze nasz w niebie: aktualne teksty z Biblii). Miao si to wpisywa w tendencje wykorzystywania najnowszych technik i socjotechnik ewangelizacji, podobnie jak polskie "eksperymentalne" tumaczenie ewangelii na jzyk hip hopu (Dobra Czytanka wg w. zioma Janka Beaty Lasoty, Joanny Rafa i Barbary Sieradz). O ile jzyk popularyzacji moe budzi pewne kontrowersje, o tyle intencje translatorw wydaj si szlachetne. Przywieca im ch dotarcia do tych grup odbiorcw, ktre prawdopodobnie nie zainteresowayby si przekazem ewangelii, gdyby podany zosta w tradycyjny sposb.

jaceklewinski@gmail.com

biblia w smsach

Strona 4 z 10

Tak praktyk kontekstualnego rozpowszechniania chrzecijaskiego kerygmatu stosowa ju aposto Pawe. Aramejski jzyk nauczania Jezusa zastpi o wiele bardziej popularnym jzykiem greckim koine, formy nauczania ydowskiego uzupeni formami nauczania hellenistycznego, tradycj judaistyczn wzbogaci elementami klasycznymi i m.in. dziki tej taktyce chrzecijastwo mogo rozpowszechni si w basenie Morza rdziemnego. Do literatury klasycznej sigali te Ojcowie Kocioa, przez co ich teksty staway si nie tylko niezwykle pikne i erudycyjne, ale take miay wiksz si oddziaywania zwaszcza w rodowiskach ludzi wyksztaconych rozpoznajcych i rozumiejcych te gry intertekstualne. W redniowieczu rol ewangelizacyjn peniy sztuki plastyczne (malarstwo, rzeba) oraz dramaty liturgiczne, pniej te oratoria i sama muzyka. Walory estetyczne przycigay ludzi do wity i do Boga, peniy wic rol uatrakcyjniajc, podobn do tej, jak peni dzi promocja. Reformacja, na jaki czas przynajmniej, zarzucia propagowanie Biblii za pomoc sztuk piknych, ale zasada sola Scriptura i tumaczenie Pisma witego na jzyki narodowe sprawio, e znajomo Biblii i zainteresowanie ni znacznie wzroso. W Owieceniu zaniechano spektakularnych "akcji promocyjnych", co przyczynio si do postpujcej sekularyzacji i prywatyzacji religii i duchowoci. Wydawaoby si wic, e "reklamowanie Pana Boga", pozwolenie, aby przemwi teraz za pomoc smsw, to po prostu kolejne ogniwo w tym acuchu taktyk ewangelizacyjnych i propagowania religii. Tak sdzi m.in. o. Wacaw Oszajca. Powoujc si na orzeczenie Papieskiej Rady ds. rodkw Spoecznego Przekazu, ktre uznao reklam za "moralnie obojtn", przestrzega przed grzechem zaniechania: Chrzecijanie sprzeniewierz si swojej misji ewangelizacyjnej, jeli nie naucz si komunikowania ze wiatem przy wykorzystaniu wszystkich wspczesnych rodkw. W tym take reklamy (GW 105/2005). Niektre Kocioy protestanckie w Wielkiej Brytanii szybko zaadaptoway mechanizmy reklamowe do potrzeb ewangelizacyjnych i na pocztku lat dziewidziesitych XX w. powoay ekumeniczn Reklamow Sie Kocieln (Churches Advertising Network), organizujc wielkie kampanie i dbajc o to, by religijne reklamy nie obraay niczyich uczu (cokolwiek ten pojemny i nieostry termin oznacza). Nie wszyscy duchowni reprezentujcy rne wyznania s tak entuzjastycznie nastawieni do reklamowania religii i zastanawiaj si gboko nad zasadnoci tego typu dziaa. Zwizany z Tygodnikiem Powszechnym ks. Andrzej Luter (duchowny katolicki!) zastrzega, e nie bdzie maklerem Pana Boga (GW 105/2005). Ks. prof. Henryk Seweryniak podkrela, e jzyk teologii nie moe by tosamy z jzykiem "komunaw czy reklamy", a opinia, e formuy wiary chrzecijaskiej winny by jasne dla czowieka jak jzyk reklamy, jest grubym nieporozumieniem (wity Koci Powszechny). Trzeba wic w ogle zada sobie pytanie, a waciwie dwa: czy istnieje dzi potrzeba i/lub konieczno reklamowania religii, religijnoci/duchowoci, Boga, a jeli tak, to czy reklama religii powinna podlega i

jaceklewinski@gmail.com

biblia w smsach

Strona 5 z 10

kojarzy si z tymi samymi mechanizmami, co reklamy komercyjne, i czy naley mwi o reklamie, a moe raczej o promocji religii? Z podpowiedzi przychodzi socjologia, a zwaszcza badania Petera L. Bergera i Thomasa Luckmanna na temat przemian wspczesnej religijnoci w spoeczestwach postmodernistycznych. Nie jest zaskoczeniem, e wci zmniejsza si odsetek osb, przede wszystkim modych, silnie zwizanych z Kocioem/ami, zwiksza za to odsetek tych, ktrzy uwaaj si za "bardzo zdystansowanych" lub deklaruj wrcz gotowo wystpienia z Kocioa. Coraz wicej osb okrela si te jako bezwyznaniowi lub "wierzcy niepraktykujcy". Odczenie si czy nawet wyrana niech do jakiego Kocioa nie oznacza zaniku wiary w Boga czy Istot Najwysz. Okazuje si, e taka wiara jest zjawiskiem niemal masowym, o wiele bardziej rozpowszechnionym ni tzw. ateizm teoretyczny. Temu teistycznemu w istocie wiatopogldowi towarzyszy tzw. ateizm praktyczny, czyli niewiara w to, e w Bg/Istota Najwysza obdarza czowieka jakkolwiek uwag i interesuje si ludzkimi poczynaniami, za ktre karze bd nagradza (por. E. Ciupak, Wiara religijna i ateizm jako kategorie socjologiczne, w: Religijno w wietle bada socjologicznych, red. W. Piwowarski, Z. Zdaniewicz). Istnieje wic wyrany rozdwik pomidzy indywidualnymi przekonaniami o istnieniu Boga a ich zinstytucjonalizowan interpretacj (I. Borowik, Procesy instytucjonalizacji i prywatyzacji religii w powojennej Polsce). Za tym rozdwikiem stoi sekularyzacja, czyli utrata wpywu tradycyjnych instytucji religijnych, dogmatw, zasad wiary na spoeczestwo. Przy czym sekularyzacj naley rozumie jako proces dokonujcy si zarwno na poziomie instytucji, jak i na poziomie wiadomoci spoecznej i jednostkowej, ktra to wiadomo zdaniem Dietricha Bonhoeffera wynika z dojrzewania wiata i czowieka: Zmierzamy w kierunku cakowicie bezreligijnych czasw. To wielki proces, ktry prowadzi wiat do autonomii (za: B. Milerski, Religia a szkoa). Diagnoz Bonhoeffera sprzed okoo siedemdziesiciu lat potwierdzaj te Berger i Luckmann, ktrzy za podstawow cech (po)nowoczesnego spoeczestwa uznaj autonomi pozwalajca na dokonywanie wyborw w kadej niemal dziedzinie ycia. Berger nazywa to do prowokujco "koniecznoci herezji", odwoujc si oczywicie do pierwotnego greckiego znaczenia terminu herezja "wybr" (Der Zwang zur Hresie. Religion in der pluralistischen Gesellschaft ). Czowiek wspczesny skazany jest wic na cige dokonywanie wyborw: poczwszy od wyboru jakiego gatunku chleba, serka, myda, szamponu, butw, marki samochodu na wyborach dotyczcych sfery kultury, moralnoci i wiatopogldu koczc. Nie ma ju dyktatu "jedynie susznego" gatunku chleba, marki samochodu, pogldw politycznych czy religijnych. Wybory wi si z subiektywizacj wszystkich dziedzin ycia. Czowiek przestaje utosamia religi z instytucj, ktra ze swej natury nie dopuszcza

jaceklewinski@gmail.com

biblia w smsach

Strona 6 z 10

wyborw. W rezultacie prowadzi to do wybierania najbardziej atrakcyjnych elementw religii i budowania z nich swojej wasnej, prywatnej, subiektywnej a zarazem selektywnej religii. Dzisiejsze dowiadczenie stawania przed koniecznoci dokonywania wyborw opiera si na zaoeniu, e istnieje jaki zbir "supermarket" elementw religijnych produkowanych przez rne "firmy" (Kocioy, religie), majcych rne "marki" (lepsze bd gorsze, modne lub passe). Wybr jest trudny, ale od czego reklama, ktra ma przekona, e ktry "produkt" jest najlepszy, najbardziej niezbdny, zapewniajcy najwicej szczcia doczesnego i moe nawet wiecznego? Jak zatem dziaa taka reklama religijna? Za punkt wyjcia niech posuy opisany wyej anons z tygodnika Ozon. Wysyanie smsw z biblijnymi cytatami jest czym, co naley pochwala. Dziki temu ma szanse wzrosn zainteresowanie i znajomo Nowego Testamentu wrd odbiorcw. Jest nadzieja, e adresat zatrzyma si duej nad jakim sowem, dogbnie je przeanalizuje, zbada kontekst, zada sobie przy okazji egzystencjalne czy metafizyczne pytanie. Taki sposb rozpowszechniania znajomoci Biblii waciwie nie budziby adnych wtpliwoci, gdyby nie fakt, e za otrzymanie "cytatu na dzi" albo "pakietu 10 fragmentw z ewangelii na 10 kolejnych dni" trzeba zapaci. Sprzedawanie cytatw biblijnych kojarzy si moe z handlowaniem religi, czemu Biblia si sprzeciwia. Aposto Pawe wyranie rozrnia pomidzy goszeniem ewangelii (darmowym!) a handlowaniem Sowem Boym: Nie jestemy handlarzami Sowa Boego, jak wielu innych, lecz mwimy w Chrystusie przed obliczem Boga jako ludzie szczerzy, jako ludzie mwicy z Boga (2 Kor 2,17). Liczy si wic szczero intencji: upowszechnianie znajomoci Biblii jako Sowa Boego tak, ale handlowanie cytatami nie. Zamawiajcy pojedynczy cytat czy cay pakiet czyni to zapewne z jakiej wewntrznej potrzeby. I jak to bardzo zgrabnie ujmuje prof. Jerzy Szymik na metafizyczne pytanie otrzymuje bardzo materialistyczn odpowied (Teologia w krainie pepsi-coli). Specjalici od kampanii reklamowych i bada rynku przyznaj, e przy reklamowaniu i badaniu popularnoci Kocioa/w oraz przy reklamowaniu i mierzeniu popularnoci innych komercyjnych marek, instytucji, produktw, usug itp. posuguj si takimi samymi narzdziami. Trudno jest przytoczy jedn definicj reklamy, ktra ujmowaaby wszystkie aspekty, dlatego jako czonek spoeczestwa nowoczesnego zmuszona jestem do dokonania wyboru jednej definicji lub do skonstruowania z dostpnych w rnych definicjach elementw wasnej charakterystyki reklamy. Wszystko, co wydaje mi si istotne, ujmuje prof. Kazimierz Og (Jzyk polski w kampaniach reklamowych), posu si wic jego klasyfikacj. Prof. Og wymienia pi kategorii najczciej wykorzystywanych w reklamach: a) kategori nowoczesnoci produktu; b) kategori tradycji; c) kategori natury/naturalnoci produktu; d) kategori wygody, luksusu; i wreszcie co ju zostao podkrelone e) kategori ceny.

jaceklewinski@gmail.com

biblia w smsach

Strona 7 z 10

Wszystkie te elementy obecne s w reklamie smsw od Pana Boga. Nowoczesno komunikacji smsowej nie budzi wtpliwoci, podobnie jak posugiwanie si telefonem komrkowym, ktry jest teraz rodkiem komunikacji pomidzy Bogiem a czowiekiem. Dawniej Bg nie potrzebowa adnego instrumentum, teraz, aby przemwi do swojego stworzenia, musi sign po komrk i wysa sms. Kategoria tradycji te nie wymaga wielu tumacze. Odwoano si do biblijnego motywu raju, rajskiej szczliwoci. Zastosowano strategi "mitu", podobnie bowiem jak mit przezwycia chaos, porzdkuje wiat, ukazuje jego celowo i planowo, posugujc si symbolami i archetypami, tak reklama usiuje uporzdkowa ycie czowieka, nadawa mu jaki cel i sens, pokazujc zazwyczaj stan "przed" i stan "po". "Przed" kupnem wiadomoci smsowej czowiek nie zawsze sysza, co Bg do niego mwi, "po" wykupieniu najlepiej pakietu kontakt z Bogiem jest peniejszy, Sowo Boe bdzie odtd mogo by stale obecne w yciu czowieka. "Po" kupnie dostpu do Sowa Boego ycie odbiorcy ulega zmianie, jest o wiele bardziej szczliwe, wrcz rajskie, o czym przekonuje posta Adama. Raj symbolizuje te powrt do tego, co dla czowieka naturalne do niczym jeszcze niezakconego i niezerwanego kontaktu z Bogiem, do stanu sprzed upadku w grzech. Ponadczasowo waciwa mitom sprawia, e take tu stan rajskiej szczliwoci Adama jest dostpny ZAWSZE, NATYCHMIAST (pod warunkiem zapacenia i otrzymania smsa). Niepokojca z punktu widzenia chrzecijastwa wydaje si atwo osignicia tego idealnego stanu wystarczy zamwi sms z fragmentem ewangelii. Reklama musi jednak zachci do skorzystania z oferty, a nie odstraszy, pitrzc trudnoci, stawiajc warunki i odwoujc si do skomplikowanych teorii teologicznych, eschatologiczynych, soterologicznych i Bg jeden wie, do jakich jeszcze. Jak na doni wida tu zjawisko, ktre Jerzy Szymik okreli jako "specjalno wytworw kultury masowej", a mianowicie niezwyk bodaj na skal dziejw ludzkoci zdolno spycania podstawowych kwestii ludzkiej kondycji. Mona je uzna za gwny grzech reklamy religijnej. W "naszej" reklamie odwoano si nie tylko do toposu biblijnego. Wykorzystano te bardzo znany fresk Michaa Anioa z Kaplicy Sykstyskiej Stworzenie Adama. Potraktowano go jednak twrczo, nadano nowy, cho nieco kontrowersyjny, kontekst, pojawi si te element zabawy, dowcipu podarowanie Stwrcy i Adamowi telefonw komrkowych. Miaoby to sugerowa, e Pan Bg ma poczucie humoru, puszcza do czowieka oko i nie ma nic przeciw nowoczesnym rodkom komunikacji. Sam ich przecie uywa. Takie potraktowanie Pana Boga wpisuje si w nurt tzw. imagologii posu si tu wietnym okreleniem Milana Kundery ktra pozwala kadego zamieni w medialn ikon, budzc zaufanie, sympati jakiej grupy odbiorcw i skaniajc ich do dokonania odpowiedniego wyboru. To drugi grzech, ktrym grzeszya i grzeszy wikszo religijnych reklam i promocji wykorzystujcych jakikolwiek antropomorficzny wizerunek

jaceklewinski@gmail.com

biblia w smsach

Strona 8 z 10

Boskich osb. Micha Anio te posuy si imagologi przedstawiajc Stwrc jako dowiadczonego, mdrego, ale rwnoczenie mocnego starca. Imagologi posuguj si twrcy coraz to nowych "portretw" Jezusa dostosowanych do konkretnych czasw i oczekiwa. Imagologiczn drog amerykaskiego Jezusa przeledzia Joanna Petry-Mroczkowska (Wi 3/2005). Kiedy dominowaa pobono typu ewangelikalnego (od lat trzydziestych XIX w.), podkrelano przede wszystkim mio i dobro Jezusa. Kiedy religijno staa si domen kobiet (koniec XIX w.), Jezus otrzyma cechy wiktoriaskiego niewieciego ideau agodno, ulego, pokor, mio do dzieci, czuo. Kiedy chciano przekona mczyzn, e religia nie jest tylko "babsk rzecz" (pocztek XX w.), Jezus sta si uminionym, penym si witalnych i radoci ycia atlet. Pniej w podobny sposb prbowano przekona do Jezusa sportowcw, twrcw filmowych (Jezus gwiazda filmowa jak w musicalu Jesus Christ Superstar), mionikw komiksw, a wreszcie wszelkich buntownikw (dwie edycje kontrowersyjnej kampanii reklamowej CAN, w ktrych Jezus przedstawiany jest jako rewolucjonista w stylistyce kojarzonej z Che Guevar). W "naszej" reklamie Bg Ojciec jest mionikiem i uytkownikiem gadetu. Woli si posuy telefonem ni bezporednio przemwi do czowieka. Oczywicie z chrzecijaskiego punktu widzenia takie sprowadzanie Boga, Chrystusa do roli "maskotki" czy medialnej ikony jest ogromnym spyceniem. Teologia wci podkrela z jednej strony niezmienno Boga tego samego teraz i na wieki, ktrego nie da si porwna z czowiekiem, bo ju ex definitione jest Inny; z drugiej jednak strony akcentuje si kontekstualno jako jeden z warunkw efektywnej ewangelizacji. Przykadem efektywnych "dziaa promocyjnych" bazujcych na kontekstualnoci jest singapurska kampania prowadzona przez agencj reklamow Ogilvy One w 2002 r. pod hasem "Czynic Wszechwiedzcego Wszechobecnym". Wci waham si, eby akcj t nazwa "kampani reklamow", bo brakowao w niej kilku istotnych elementw a mianowicie "kategorii luksusu i wygody", "kategorii ceny" oraz wywierania presji i wpywania na wybr odbiorcy. Odwoano si za to do chrzecijaskiego przewiadczenia, e Bg moe przemawia do czowieka nie tylko za porednictwem Biblii, ale take za porednictwem caego swojego stworzenia. Naleao tylko przypomnie, e istnieje ta theologia naturalis, a Bg jest rzeczywicie wszechobecny, wic wszdzie mona znale lady Jego obecnoci i dziaalnoci. Zastosowano technik tzw. ambientu, polegajc na podawaniu informacji w dawkach, ktre nie przekraczaj progu wiadomej percepcji, trwaj bowiem kilka sekund. Wydaje si, e odbiorca natychmiast o nich zapomina, jednak tak nie jest, bo zaczyna o nich pamita i kojarzy z codziennymi sytuacjami. Na jabkach w supermarketach pojawiy si nalepki z ledwie dostrzegalnym napisem: Wyhodowaem to jabko specjalnie dla ciebie. Bg; na lustrach w przebieralniach zapewnienia: Myl, e jeste najpikniejsz osob na wiecie... Ok troch jestem stronniczy. Bg; w gazetach wrd ogosze mona byo znale anons: Co musz zrobi, eby mnie zauway? Wykupi ogoszenie w gazecie? Bg. Oprcz tego stworzono stron

jaceklewinski@gmail.com

biblia w smsach

Strona 9 z 10

internetow z linkami prowadzcymi do wiadectw rnych osb, w tym take dyrektora kreatywnego Agencji Ogilvy w Singapurze. Wyprodukowano koszulki z napisem Nietzsche umar. Bg nawizujcym do znanego powiedzenia niemieckiego filozofa. W telewizji emitowano film pokazujcy pikno zielonych drzew, na tle ktrych pojawia si napis: Jestem tu. I tu. I tu. Film koczy si podaniem "nazwiska twrcy": Bg. Oczywicie nie zabrako rwnie smsw typu: Miego dnia. Stworzyem go wanie dla Ciebie. Bg. I chyba najbardziej znany tekst: Wpadniesz dzi do mnie? Bg. wysyany w niedziel. W kampanii starano si zaangaowa uwag odbiorcw na bardzo rnych poziomach percepcji i dostosowa przekaz do rnych moliwoci intelektualnych (P. Alchimowicz, Wpadniesz dzi do mnie? Bg, Wi 3/2005). W efekcie tej kampanii singapurskie witynie chrzecijaskie zapeniy si ludmi. Osignito wic zamierzony cel: zainteresowano odbiorcw nadawc komunikatw Bogiem. Postarano si, aby Bg, hodujcy dla czowieka jabka, uwaajcy czowieka za piknego, tworzcy pikn i gron przyrod bez uycia komputerowych efektw specjalnych, sta si na tyle atrakcyjny, intrygujcy, eby wpa do Niego w niedziel i prbowa dowiedzie si o Nim czego wicej. Nie wywierano jednak nacisku, eby teraz, natychmiast wybra Boga, chrzecijaski styl ycia i przyj chrzecijaski system wartoci, obiecujc w zamian rajski ywot. Posuono si wic raczej promocj ni reklam. Akcja promocyjna nie miaa wyrczy i nie wyrczya Kocioa/w w dziele ewangelizacji. Nie rozwijano w niej wpadajcych w ucho sloganw, nie zadawano pyta egzystencjalnych i nie dawano na nie odpowiedzi, pozostawiajc to poszczeglnym denominacjom. Nie sprawia, e ludzie nagle si nawrcili, porzucili dotychczasowy styl ycia, dotychczasowe wartoci i kuszeni atwo osigalnym "zbawieniem", dostpieniem raju, czy bezporednim kontaktem z Panem Bogiem, przyjli chrzecijask aksjologi. Wida tu wielkie koo, jakie zostao zatoczone od odwrotu od Kociow instytucjonalnych, poprzez sekularyzacj i dojrzewanie do dokonywania wyborw, a do zainteresowania kwestiami egzystencjalnymi i ponownego zwrcenia si w stron Kociow instytucjonalnych i konfesyjnej wykadni prawd wiary. Susznie rozgranicza si dwie rzeczy: promocj duchowoci/religii/Boga, wykorzystujc najnowsze techniki, oraz reklam, suc perswazji. Pierwsza ma suy wzbudzaniu zainteresowania i/lub refleksji, by impulsem do zastanowienia si nad yciem, a w konsekwencji do poszukiwa odpowiedzi na egzystencjalne pytania i do metanoi, druga obiecuje szybkie, proste, przyjemne, bezproblemowe i powierzchowne "zbawienie", ktre nie bdzie zbytnio angaowao caego czowieka, ale za ktre trzeba jednak zapaci. Tymczasem prawdziwe zbawienie nie jest produktem, ktry mona kupi, dawane jest gratis, ale ofiarujcy je oczekuje penego zaangaowania obdarowanego. Dlatego tak trudno reklamowa co, co znajduje si poza zasigiem rodkw materialnych. Krytycznie do reklamowania religii, duchowoci, Boga podchodz te niektrzy specjalici od reklamy wskazujc, e inne s cele marketingu, a inne cele religii. Celem marketingu jest wpynicie na wybr, tymczasem wedle chrzecijaskiego wiatopogldu

jaceklewinski@gmail.com

biblia w smsach

Strona 10 z 10

wybr wiary, wybr zbawienia, wybr Chrystusa nie moe by zmanipulowany, musi by niezaleny od jakiejkolwiek zewntrznej presji. Jak wida, zareklamowa Pana Boga si nie da, bo reklama ucieka od spraw ostatecznych, skupiajc si na doczesnych, a tylko jzykiem egzystencjalnym mona mwi o wyborze wiary i Boga. Ale nie oznacza to, e nie mona Go wypromowa, korzystajc przy tym ze rodkw wspczesnej kultury i techniki i tak adaptujc jzyk reklamy, aby sta si on jzykiem proegzystencji (czyli bytu/istnienia dla) wspczesnego czowieka. Trzeba jednak uwaa, aby promocja nie przekroczya do pynnej granicy prymitywnej reklamy i nie ofiarowaa odbiorcy "komercyjnego zbawienia". Bo jak twierdzi Hans Urs von Balthasar, dla chrzecijastwa dwie sprawy s oczywiste: wierze, opierajcej si na Wcieleniu, nie wolno ucieka od wiata [a elementem wspczesnego wiata jest wszechobecna reklama]; jednak wierze, ktra rodzi si cakowicie z inicjatywy Boga, jest zabronione kade usiowanie "wymuszania" zbawienia wasn moc.

jaceklewinski@gmail.com