Untitled

Zacznik do Uchway Nr V/27/2011 Rady Miasta acuta z dnia 24 lutego 2011 r.
BURMISTRZ MIASTA ACUT
PROGRAM OCHRONY RODOWISKA

DLA MIASTA ACUTA NA LATA 2009 - 2012, Z PERSPEKTYW NA LATA 2013- 2016
Program Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut na lata 2009 -2012, z perspektyw na lata 2013-2016
ACUT
Spis treci:
2009 r.
1. WSTP.............................................................................................................................................................5
1.1. PODSTAWA PRAWNA, CEL I ZAKRES PROGRAMU...............................................................5 1.2.UWARUNKOWANIA W ZAKRESIE OCHRONY RODOWISKA WYNIKAJACE Z DOKUMENTW I PROGRAMW KRAJOWYCH WOJEWDZKICH , POWIATOWYCH I GMINNYCH........................8
1.2.1. 1.2.2. 1.2.3. 1.2.4. 1.2.5.
DOKUMENTY KRAJOWE........................................................................................................12 DOKUMENTY WOJEWDZKIE..............................................................................................14 DOKUMENTY POWIATOWE...................................................................................................15 DOKUMENTY GMINNE...........................................................................................................17 KIERUNKI ROZWOJU MIASTA ACUT...............................................................................18
1.3.METODYKA OPRACOWANIA PROGRAMU............................................................................28
2. STOPIE REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA ACUTA NA LATA 2004 2015.......................................................................................................................................30 3. OCENA AKTUALNEGO STANU RODOWISKA.................................................................................39
3.1.POWIETRZE ATMOSFERYCZNE I HAAS.............................................................................39
3.2. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE........................................................................46
3.1.1. STAN ZANIECZYSZCZENIA ATMOSFERY.............................................................................39 3.1.2 STOPIE ZAGROENIA HAASEM.........................................................................................45 3.2.1. ZASOBY WD I ICH WYKORZYSTANIE..................................................................................46 3.2.2. GOSPODARKA WODNO-CIEKOWA.....................................................................................49 3.3.1. STAN GLEB .............................................................................................................................50 3.3.2. SPOSOBY UYTKOWANIA GLEB...........................................................................................50 3.5.1. OCHRONA RNORODNOCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU......................................51
3.3. GLEBY ........................................................................................................................50
3.5. PRZYRODA ................................................................................................................51 3.6. LASY ..........................................................................................................................57
3.7.1. HAAS.......................................................................................................................................59 3.7.2. ZAGROENIA NATURALNE....................................................................................................61 3.7.3. ODPADY....................................................................................................................................63 3.7.4. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE...................................................................63 3.7.5. POWANE AWARIE.................................................................................................................63 3.7.6. TERENY ZDEGRADOWANE I ZDEWASTOWANE.................................................................64 3.7.7. ZANIECZYSZCZENIA TRANSGRANICZNE - INFORMACJE OGLNE................................65 3.7.8. ZAGROENIA BIOLOGICZNE.................................................................................................65
3.8. ODNAWIALNE RDA ENERGII ....................................................................................65 3.9. NAKADY INWESTYCYJNE PONIESIONE NA OCHRON RODOWISKA I GOSPODARK WODN ....................................................................................................................68
4. CELE I KIERUNKI DZIAA O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM............................................68

4.1. WZMOCNIENIE INSTYTUCJONALNE................................................................................68 4.2. STYMULOWANIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO GMINY Z UWZGLDNIENIEM ZASADY ZRWNOWAONEGO ROZWOJU ........................................69 4.3. EDUKACJA EKOLOGICZNA, DOSTP DO INFORMACJI I POSZERZENIE DIALOGU SPOECZNEGO ................................................................................................................................69 4.4. ASPEKTY EKOLOGICZNE W PLANOWANIU PRZESTRZENNYM ..........................................70 4.5. AKTYWIZACJA RYNKU NA RZECZ OCHRONY RODOWISKA ORAZ ZARZDZANIA RODOWISKOWEGO. MECHANIZMY PRAWNO- EKONOMICZNE I FINANSOWE ..............................................................................................................70 5.1. PRIORYTETY EKOLOGICZNE ........................................................................................71 5.2. OCHRONA I EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ZASOBW WODNYCH - PROPRYTET 1.................73
5. STRATEGIA DZIAA W ZAKRESIE OCHRONY I POPRAWY STANU RODOWISKA..........71
5.2.1. INFORMACJE OGLNE..........................................................................................................73 5.2.2. CELE REDNIOOKRESOWE i KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI.......................................................................................................................73 5.2.3. WSKANIKI EFEKTYWNOCI REALIZACJI CELW EKOLOGICZNYCH W ZAKRESIE OCHRONY I EFEKTYWNEGO WYKORZYSTANIA ZASOBW WODNYCH ............................................74 2
Program Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut na lata 2009 -2012, z perspektyw na lata 2013-2016 5.2.4. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE OCHRONY I EFEKTYWNEGO WYKORZYSTANIA ZASOBW WODNYCH.................................................................74
5.3. PRZECIWDZIAANIE ZAGROENIOM RODOWISKA PRIORYTET 2..................................75
5.4. GOSPODARKA ODPADAMI - PRIORYTET 3.......................................................................76
5.3.1. INFORMACJE OGLNE...........................................................................................................75 5.3.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI.......................................................................................................................75 5.4.1. INFORMACJE OGLNE...........................................................................................................76
5. 5. POZYSKIWANIE ENERGII ZE RDE ODNAWIALNYCH I ENERGOOSZCZDNO PRIORYTET 4.....................................................................76
5.6. OCHRONA RNORODNOCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU ORAZ ZRWNOWAONY ROZWJ LASW PRIORYTET 5................................................................................................79
5.5.1. ZAOENIA PROGRAMOWE ORAZ UREGULOWANIA PRAWNE......................................76 5.5.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI.......................................................................................................................77 5.5.3. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE POZYSKIWANIA ENERGII ZE RODE ODNAWIALNYCH.........................................................................................................................................78
5.6.1. INFORMACJE OGLNE...........................................................................................................79 5.6.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIALA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI.......................................................................................................................79 5.6.3. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE OCHRONY RNORODNOCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZOWEJ ORAZ ZRWNOWAONEGO ROZWOJU LASW.....................80
5.7. OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO, KLIMATU I WARSTWY OZONOWEJ - PRIORYTET 6 ................................................................................................................................81
5.7.1. INFORMACJE OGLNE..........................................................................................................81 5.7.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI.......................................................................................................................81 5.7.3. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE OCHRONY POWIETRZA...............................82
5.8. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I PRZYWRCENIE WARTOCI UYTKOWEJ GLEB PRIORYTET 7...........................................................................................................83
5.9. OCHRONA PRZED HAASEM I PROMIENIOWANIEM ELEKTRO-MAGNETYCZNYM - PRIORYTET 8 ................................................................................................................................84
5.8.1. INFORMACJE OGLNE...........................................................................................................83 5.8.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI.......................................................................................................................83 5.8.3. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE OCHRONY POWIERZCHNI ZIEMI I PRZYWRCENIA WARTOCI UYTKOWEJ GLEB...................................................................................84
5.9.1. INFORMACJE OGLNE..........................................................................................................84 5.9.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI.......................................................................................................................84
5.10. OCHRONA ZASOBW KOPALIN PRIORYTET 9...............................................................85
5.10.1. INFORMACJE OGLNE.........................................................................................................85 5.10.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI.......................................................................................................................86 5.10.3. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE OCHRONY KOPALIN...................................86 6. ZARZDZANIE PROGRAMEM...............................................................................................................87
6.1. STRUKTURA ZARZDZANIA PROGRAMEM.......................................................................87 6.2. INSTRUMENTY I NARZDZIA REALIZACJI PROGRAMU........................................................88 6.3. METODY I CZSTOTLIWO PRZEPROWADZANIA ANALIZY REALIZACJI USTALE PROGRAMU89 7.1. INFORMACJE OGLNE NA TEMAT RDE FINANSOWANIU PROGRAMU .............................90 7.2. MOLIWOCI FINANSOWANIA PRZEDSIWZI PRZEZ WANIEJSZE INSTRUMENTY FINANSOWE..............................................................................................................91 7.3. NAKADY NA REALIZACJ PROGRAMU.............................................................................94
7. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU..........................................................................90
8. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAYWANIA NA RODOWISKO AKTUALIZACJI PROGRAMU ORAZ SPOSB ICH UWZGLDNIENIA W PLANIE ..........................................................................96 10. STRESZCZENIE.........................................................................................................................................97 11.UYTE SKRTY......................................................................................................................................103 3
Program Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut na lata 2009 -2012, z perspektyw na lata 2013-2016 12. WANIEJSZE MATERIAY RDOWE.......................................................................................104 12. ZACZNIKI............................................................................................................................................105
1. WSTP 1.1. PODSTAWA PRAWNA, CEL I ZAKRES PROGRAMU Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony rodowiska (Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pn. zm.), organ wykonawczy wojewdztwa, powiatu i gminy, w celu realizacji polityki ekologicznej pastwa, sporzdza odpowiednio wojewdzkie, powiatowe i gminne programy ochrony rodowiska, uwzgldniajc wymagania, o ktrych mowa w art. 14. Program ochrony rodowiska sporzdzany w celu realizacji polityki ekologicznej pastwa powinien okrela: cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram dziaa proekologicznych, rodki niezbdne do osignicia celw, w tym mechanizmy prawnoekonomiczne i rodki finansowe; poziom celw dugoterminowych - dla obszarw o stwierdzonych, przekroczonych standardach jakoci rodowiska. Jak stanowi art. 14 ust. 2 Prawa ochrony rodowiska program ochrony rodowiska naley sporzdza na 4 lata, z uwzgldnieniem 4 kolejnych lat. Program Ochrony rodowiska dla Miasta acuta na lata 2009-2012, z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2013-2016, winien by spjny z polityk ekologiczn pastwa, wojewdztwa podkarpackiego, a take powiatu acuckiego. W zwizku, z tym program ten dla zapewnienia spjnoci z celami okrelonymi w programach wyszego szczebla opiniowany bdzie przez organ wykonawczy powiatu. Gminny program ochrony rodowiska powinien zawiera, co najmniej, nastpujce zagadnienia: 1) okrelenie stanu wyjciowego, czyli uwarunkowa realizacji programu ochrony rodowiska, w szczeglnoci: a) zmian stanu rodowiska w kontekcie rozwoju gospodarczego gminy w cigu lat, jakie upyny od przyjcia obowizujcego programu ochrony rodowiska analiza powinna obejmowa takie zagadnienia jak: ochrona i poprawa jakoci rodowiska (ochrona wd i ksztatowanie stosunkw wodnych, gospodarka odpadami, zapobieganie zanieczyszczeniom i zagroeniom takim jak: haas i wibracje, pola elektromagnetyczne, powane awarie, zanieczyszczenie powietrza, a take przeciwdziaanie zmianom klimatu, zapewnienie bezpieczestwa chemicznego i biologicznego, ochrona przyrody, krajobrazu i rnorodnoci biologicznej, racjonalne uytkowanie zasobw rodowiska (zmniejszenie materiaochonnoci, wodochonnoci, energochonnoci i odpadowoci gospodarki, energia odnawialna, ochrona gleb i rekultywacja terenw zdegradowanych, ochrona kopalin, wzbogacanie i racjonalne uytkowanie lasw, dziaania systemowe takie jak: m.in. edukacja ekologiczna, dostp do informacji i poszerzanie dialogu spoecznego, wzmocnienie instytucjonalne, innowacje;
5
a)
b) okrelenie problemw rodowiskowych jakie pozostaj do rozwizania: 2) uwzgldnienie wynikw raportw z wykonania aktualnego programu ochrony rodowiska, ktre powinny by sporzdzane co najmniej raz na 2 lata, w tym wykaz dziaa na rzecz rodowiska jakie zrealizowano na terenie gminy od czasu przyjcia aktualnego programu, w trakcie realizacji bd, ktrych nie zrealizowano (z podaniem przyczyn), wykaz ten winien zawiera informacj o terminach i rodkach finansowych przeznaczonych na realizacj przedsiwzi; 3) cz strategiczn dotyczc poprawy i ochrony rodowiska w rozbiciu na cele redniookresowe (najblisze 8 lat) i krtkookresowe (najblisze 4 lata), okrelenie celw i dziaa priorytetowych moliwych do realizacji w okresie programowania (z treci dokumentu powinno wynika uzasadnienie priorytetu); 4) okrelenie sposobw realizacji programu, ktre pomocne bd przy jego okresowej, obowizkowej ocenie tj: narzdzia i instrumenty realizacji programu, b) harmonogram realizacji poszczeglnych zada i nakady na realizacj programu (termin realizacji, wielko nakadw, rda finansowania i jednostki odpowiedzialne za realizacj programu), c) okrelenie sposobw kontroli realizacji programu (procedury kontroli, wskaniki efektywnoci realizacji programu: presji na rodowisko, stanu rodowiska i reakcji oraz procedury weryfikacji programu); 5) okrelenie zada wasnych gminy (przedsiwzicia, ktre bd finansowane w caoci lub czci ze rodkw bdcych w dyspozycji gminy (peny zakres informacji niezbdny do ich realizacji); 6) okrelenie zada koordynowanych (pozostae zadania zwizane z realizacj zada ochrony i racjonalnego wykorzystania zasobw rodowiska, ktre s finansowane ze rodkw przedsibiorstw oraz ze rodkw zewntrznych, bdcych w dyspozycji organw i instytucji szczebla wyszego i instytucji dziaajcych na terenie gminy, ale podlegych bezporednio organom wyszego szczebla); 7) uwzgldnienie ponadlokalnych celw ekologicznych realizowanych przez gmin; 8) wyniki postpowania w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko skutkw realizacji gminnego programu ochrony rodowiska; W latach 2004 2008, w zwizku z koniecznoci dostosowania krajowych przepisw prawnych w dziedzinie ochrony rodowiska do przepisw i struktur Unii Europejskiej sytuacja prawna ulega znaczcej zmianie. Zmiany prawne zostay uwzgldnione w Programie Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut. Niniejszy dokument stanowi aktualizacj polityki ekologicznej okrelonej w Programie Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut na lata 2004 2015 z perspektyw na kolejne 4 lata przyjtym uchwa Nr XXVIII/167/2005 Rady Miasta z dnia 29.04.2005r. Nadrzdnym celem Programu Ochrony rodowiska dla Miasta acuta na lata 20092012, z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2013-2016jest wdroenie polityki ekologicznej pastwa, wojewdztwa podkarpackiego oraz powiatu acuckiego na obszarze gminy miejskiej acut..
Strategiczny cel polityki ekologicznej pastwa na lata 2007-2010 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2011-2014 to Zapewnienie bezpieczestwa ekologicznego kraju (mieszkacw, zasobw przyrodniczych i infrastruktury spoecznej) i tworzenie podstaw do zrwnowaonego rozwoju spoecznogospodarczego. Cele ekologiczne zaoone w Programie realizowane bd poprzez dziaania inwestycyjne i organizacyjne. Inwestycje ochrony rodowiska przyczyni si do: zmniejszenia degradacji rodowiska przyrodniczego, podniesienia jakoci ycia mieszkacw, tworzenia nowych miejsc pracy w sektorach dziaalnoci gospodarczej zwizanej z turystyk, zwikszenia konkurencyjnoci gospodarki wojewdztwa. Dziaania organizacyjne pozwol na rozwj struktur i narzdzi zarzdzania rodowiskiem oraz monitoringu rodowiska. Okrelone w Programie dziaania s skierowane do wszystkich podmiotw majcych prawno-finansowe moliwoci ich podejmowania. Drugim strategicznym dokumentem, ktry zosta uwzgldniony przy sporzdzaniu Programu Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut na lata 2009-2012, z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2013-2016 jest Programu ochrony rodowiska wojewdztwa podkarpackiego na lata 2008-2011, przyjty uchwa NR XXII/379/08 SEJMIKU WOJEWDZTWA PODKARPACKIEGO z dnia 26 maja 2008r. Dokument ten tworzy ramy, w ktre wpisuj si powiatowe i gminne programy ochrony rodowiska bdce instrumentem realizacji lokalnej polityki w dziedzinie ochrony rodowiska. W chwili sporzdzania GPO dla Miasta acuta nie zosta jeszcze opracowany PPO dla powiatu acuckiego, std te spjno z tym programem bdzie oceniona na etapie jego opiniowania przez organ wykonawczy powiatu /ewentualne uwagi i wnioski zostan uwzgldnione przed uchwaleniem GPO/. Integraln czci Programu Ochrony rodowiska dla Miasta acuta na lata 20092012, z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2013-2016 jest Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta acuta na lata 2009 2012, z uwzgldnieniem lat 2013 2016. Korelacje Programu z innymi dokumentami przedstawia rys. nr 1.
Plan Rozwoju Lokalnego Strategia Rozwoju Miasta acut
Polityka ekologiczna pastwa
PROGRAM OCHRONY RODOWISKA MIASTA ACUT
Program ochrony rodowiska powiatu acuckiego
Program ochrony rodowiska wojewdztwa podkarpackiego
Gminne plany sektorowe (m.in. Plan gospodarki odpadami, Plany zagospodarowania przestrzennego) 7
Opracowanie wykonano na bazie materiaw zebranych w trakcie wykonywania Programu takich jak: - dane o stanie rodowiska na terenie powiatu acuckiego i Miasta acuta (WIO Rzeszw) ankiety, - dane statystyczne, - dane UM acut O przyjciu okrelonych celw, kierunkw dziaa i priorytetw w strategii dziaa na rzecz ochrony rodowiska, jego poprawy i racjonalnego wykorzystania zdecydoway gwnie nastpujce aspekty: a) specyfika gminy miejskiej b) analiza stanu rodowiska obejmujca: - analiz problemw z dziedziny ochrony rodowiska istotnych dla gminy - analiz problemw moliwych do rozwizania na poziomie gminy - diagnoz istniejcego stanu rodowiska, c) krajowe, wojewdzkie, powiatowe i gminne dokumenty strategiczne, nakrelajce kierunki rozwoju spoeczno-gospodarczego oraz przewidujce realizacje zada z dziedziny ochrony rodowiska wynikajce z integracji z Uni Europejsk, d) opinie i wnioski zebrane na etapie opracowywania i opiniowania Programu oraz w okresie jego udostpniania do publicznego wgldu dotyczce: - proponowanych przedsiwzi, - priorytetw o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym, - koniecznoci cyklicznej weryfikacji celw zawartych w Programie. Burmistrz Miasta acuta winien co 2 lata przekazywa Radzie Miasta oraz Zarzdowi Powiatu acuckiego raport z realizacji Programu. Natomiast przynajmniej co 4 lata Program naley aktualizowa. Struktura Programu Ochrony rodowiska dla Miasta acuta zostaa tak skonstruowana aby zawarto programu bya przejrzysta, kompatybilna z programami wyszego rzdu (Programem ochrony rodowiska wojewdztwa podkarpackiego, Programem ochrony rodowiska powiatu acuckiego,) a take Polityk ekologiczn pastwa. W programie znajduje si odniesienie do wszystkich priorytetw ekologicznych jakie znajduj si w Polityce ekologicznej pastwa i wojewdztwa podkarpackiego, przy czym niektre priorytety i cele (mniej istotne z punktu widzenia specyfiki gminy) zostay potraktowane w sposb uproszczony (informacja o nich jest mniej szczegowa). Podejcie takie zapewnia spjno pomidzy Polityk ekologiczn pastwa oraz programami ochrony rodowiska przyjtymi na wszystkich szczeblach zarzdzania.
1.2. UWARUNKOWANIA
W ZAKRESIE OCHRONY RODOWISKA WYNIKAJACE Z DOKUMENTW I PROGRAMW KRAJOWYCH WOJEWDZKICH , POWIATOWYCH I GMINNYCH
Dokumentem wyjciowym, ktry stanowi podstaw tworzenia programw ochrony rodowiska na szczeblu wszystkich jednostek administracyjnych jest POLITYKA EKOLOGICZNA PASTWA NA LATA 2007-2010, Z UWZGLDNIENIEM LAT 2011-2014 przyjta w grudniu 2006r./bdcy uszczegowieniem i uaktualnieniem II
8
POLITYKI EKOLOGICZNEJ PASTWA z 2000r./ Opiera si on na konstytucyjnej zasadzie zrwnowaonego rozwoju, dlatego jej zalecenia musz by uwzgldniane we wszystkich dokumentach strategicznych oraz programach, ktrych realizacja moe mie wpyw na stan rodowiska. Aktualizacja polityki ekologicznej pastwa wynika m.in. z uzyskania przez Polsk czonkostwa w Unii Europejskiej i koniecznoci spenienia wymaga wynikajcych z Traktatu Akcesyjnego oraz osigania celw wsplnotowej polityki ekologicznej. Polityka ekologiczna Pastwa na lata 2007-2010 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2011-2014 bierze pod uwag powysze zobowizania. Nadrzdnym celem polityki ekologicznej pastwa jest zapewnienie bezpieczestwa ekologicznego kraju (mieszkacw, zasobw przyrodniczych i infrastruktury spoecznej) i tworzenie podstaw do zrwnowaonego rozwoju spoeczno-gospodarczego. Cele realizacyjne nadrzdnego celu polityki ekologicznej pastwa (priorytety) to: 1. Wzmocnienie systemu zarzdzania ochron rodowiska. 2. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobw przyrody. 3. Zrwnowaone wykorzystanie materiaw wody i energii. 4. Dalsza poprawa jakoci rodowiska i bezpieczestwa ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszkacw Polski. 5. Ochrona klimatu. Podstawowe cele i kierunki dziaa o charakterze systemowym to: wczenie aspektw ekologicznych do polityk sektorowych, celw ochrony rodowiska do wszystkich dokumentw strategicznych oraz przeprowadzenie oceny skutkw ekologicznych ich realizacji przed zatwierdzeniem; aktywizacja rynku do dziaa na rzecz ochrony rodowiska (m.in. tworzenie podstaw prawnych, instytucjonalnych i proceduralnych dla wprowadzenia systemu zielonych zamwie realizowanych ze rodkw publicznych i tworzenie zielonych miejsc pracy, dziaania edukacyjne i promocyjne, wsppraca z organizacjami ekologicznymi); upowszechnianie systemw zarzdzania rodowiskowego oraz rozwj EMAS w sektorze maych przedsibiorstw oraz administracji publicznej szczebla lokalnego; odpowiedzialno za szkody w rodowisku (wdroenie odpowiednich procedur i przepisw prawnych, tworzenie bazy danych o szkodach w rodowisku, kontrola); edukacja i udzia spoeczestwa w dziaaniach na rzecz ochrony rodowiska; zwikszenie wiedzy i innowacyjnoci w procesie zrwnowaonego rozwoju gospodarczego i spoecznego kraju oraz uatwienie procesu wdraania nowych technologii rodowiskowych i ekoinnowacji w gospodarce; integracja problematyki rodowiskowej i planowania przestrzennego wraz z konieczn odbudow struktur instytucjonalnych wspierajcych te
integracje oraz integracja systemu monitoringu sieci Natura 2000 z systemem zarzdzania gospodark przestrzenn; doskonalenie mechanizmw prawnych, ekonomicznych i finansowych zapewniajcych efektywne i terminowe realizowanie celw polityki ekologicznej pastwa.
2)
Pozostae cele redniookresowe polityki ekologicznej (do 2014 r.) dotycz: ochrony przyrody i krajobrazu: 1) zahamowanie strat rnorodnoci biologicznej na poziomie wewntrzgatunkowym (genetycznym), gatunkowym i ponadgatunkowym (ekosystemw i krajobrazu); ochrony i zrwnowaonego rozwoju lasw: 1) rozwijanie trwale zrwnowaonej, wielofunkcyjnej gospodarki lenej; ochrony powierzchni ziemi: 1) ograniczenie negatywnego oddziaywania procesw gospodarczych na rodowisko glebowe; wzrost powierzchni terenw przekazywanych do rekultywacji; ochrona kopalin i wd podziemnych: 1) doskonalenie prawodawstwa dotyczcego ochrony zasobw kopalin i wd podziemnych oraz zharmonizowanie przepisw z tego zakresu; 2) poszukiwanie i wykorzystanie substytutw zasobw nieodnawialnych 3) ograniczenie presji wywieranej na rodowisko podczas prowadzenia prac geologicznych, a take w trakcie eksploatacji z kopalin; 4) optymalizacja wykorzystania i zrwnowaone uytkowanie kopalin i wd podziemnych; 5) ochrona gwnych zbiornikw wd podziemnych, ktre stanowi gwne, strategiczne rdo zaopatrzenia ludnoci w wod; 6) usprawnienie funkcjonowania administracji geologicznej w celu lepszej ochrony kopalin i wd podziemnych; 7) eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin; biotechnologie i organizmy zmodyfikowane genetycznie: 1) zapewnienie bezpieczestwa biologicznego kraju; ograniczenia materiaochonnoci, wodochonnoci; energochonnoci i odpadowoci produkcji: 1) pene wdroenie zasady decouplingu rozdzielenia zalenoci oddziaywania rozwoju gospodarczego na rodowisko; 2) wzrost efektywnoci wykorzystania surowcw, w tym zasobw wodnych w gospodarce; 3) zapobieganie i ograniczanie powstawania odpadw u rda, a take zmniejszenie ich negatywnego oddziaywania na rodowisko; wykorzystania energii ze rde odnawialnych: 1) osignicie 7,5% udziau energii wytwarzanej ze rde odnawialnych zarwno w bilansie zuycia energii pierwotnej w 2010 r. jaki i takiego samego udziau tych rde w produkcji energii elektrycznej;
10
2) dalsze zwikszenie udziau biopaliw w odniesieniu do paliw uywanych w transporcie; ksztatowanie zasobw wodnych oraz ochrona przed powodzi i skutkami suszy: 1) denie do zapewnienia dobrego stanu (jakociowego i ilociowego) wd w Polsce; 2) wdraanie zrwnowaonego zarzdzania zasobami wodnymi w Polsce, w tym reorganizacj sub zajmujcych si gospodarowaniem wodami poprzez ich integracj; 3) zmiana systemu finansowania gospodarki wodnej (samofinansowanie gospodarki wodnej); 4) efektywna ochrona przed powodzi i susz. 5) integracja gospodarki wodnej z gospodark len poprzez planowanie przestrzenne; relacja rodowisko-zdrowie: 1) zahamowanie powstawania rodowiskowych zagroe zdrowia; jako wd: 1) osignicie dobrego stanu krajowych wd powierzchniowych i podziemnych; zanieczyszczenie powietrza 1) spenienie wymaga prawnych w zakresie jakoci powietrza; 2) spenienie standardw emisyjnych z instalacji wymaganych przepisami prawa; 3) redukcja emisji z obiektw energetycznego spalania w kierunku puapw emisyjnych okrelonych w Traktacie Akcesyjnym; gospodarka odpadami: 1) ograniczenie iloci wytwarzanych odpadw; 2) utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu iloci wytwarzanych odpadw od wzrostu gospodarczego kraju PKB; 3) zwikszenie udziau odzysku, w tym w szczeglnoci odzysku energii z odpadw, zgodnego z wymaganiami ochrony rodowiska; 4) zmniejszenie iloci wszystkich odpadw kierowanych na skadowiska odpadw, w tym w szczeglnoci doprowadzenie do sytuacji, e w 2013 r. nie bdzie skadowanych odpadw komunalnych ulegajcych biodegradacji wicej ni 50% masy tych odpadw wytworzonych |w 1995 r.; 5) zamknicie do koca 2009 r. wszystkich krajowych skadowisk nie speniajcych wymaganych standardw; 6) wyeliminowanie praktyki nielegalnego skadowania odpadw; 7) cakowite wyeliminowanie i unieszkodliwienie PCB do 2010 r.; 8) rozbudowa systemu odzysku i unieszkodliwiania zuytego sprztu elektrycznego i elektronicznego oraz zuytych baterii i akumulatorw; 9) zapewnienie penej skutecznoci dziaania systemu zbierania i demontau pojazdw wycofanych z eksploatacji; 10) stworzenie kompleksowej bazy danych o wprowadzonych na rynek produktach i gospodarce odpadami w Polsce; zapobieganie niszczeniu ozonu atmosferycznego: 1) wycofanie z obrotu i stosowania substancji zuboajcych warstw ozonow z wyjtkami dopuszczonymi przez Protok montrealski oraz regulacje Unii Europejskiej; substancje chemiczne w rodowisku
11
1) propagowanie stosowania bezpiecznych dla ludzi i rodowiska zamiennikw chemikaliw i preparatw niebezpiecznych (w tym produktw biodegradowalnych); 2) stworzenie spjnego sytemu odpowiedzialnoci za chemikalia: wprowadzane na rynek, stosowane w produkcji oraz wystpujce w produktach i odpadach; 3) minimalizacja niekorzystnego wpywu stosowania chemikaliw na ludzi i rodowisko; 4) propagowanie stosowania produktw chemicznych biodegradowalnych; powane awarie przemysowe: 1) zmniejszenie ryzyka wystpienia powanej awarii przemysowej przez nadzr nad wszystkimi instalacjami bdcymi potencjalnymi rdami takiej awarii; 2) ograniczenie skutkw powanych awarii w odniesieniu do ludzi, rodowiska oraz wartoci materialnych; oddziaywanie haasu: 1) zmniejszenie zagroenia mieszkacw Polski ponadnormatywnym haasem zwaszcza emitowanym przez rodki transportu; oddziaywanie pl elektromagnetycznych: 1) ochrona mieszkacw przed nadmiernym oddziaywanie pl elektromagnetycznych; bezpieczestwo jdrowe i ochrona przed promieniowaniem: 1) podwyszenie poziomu bezpieczestwa jdrowego i ochrony radiologicznej spoeczestwa polskiego; ochrona klimatu: 1) konsekwentne wdraanie krajowych programw redukcji emisji, tak aby w perspektywie dugoterminowej osign redukcje emisji w odniesieniu do emisji w roku bazowym, wynikajc z porozumie midzynarodowych; 2) podjcie dziaa majcych na celu dostosowanie wybranych sektorw oraz obszarw Polski do konsekwencji zmiany klimatu. 1.2.1. DOKUMENTY KRAJOWE POLITYKA EKOLOGICZNA PASTWA NA LATA 2007-2010, Z UWZGLDNIENIEM LAT 2011-2014 W II Polityce ekologicznej pastwa, przyjtej przez Rad Ministrw w czerwcu 2000r., a nastpnie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w sierpniu 2001 r., ustalone zostay nastpujce waniejsze limity krajowe, zwizane z racjonalnym wykorzystaniem zasobw naturalnych i popraw jakoci rodowiska (wszystkie dotycz celw do osignicia najpniej do 2010 r.): zmniejszenie wodochonnoci produkcji o 50% w stosunku do stanu w 1990 r. (w przeliczeniu na PKB i warto sprzedan w przemyle) brak podstaw do okrelenia tego limitu na poziomie regionalnym w latach 2004-2005 zuycie wody na potrzeby przemysu wzroso o 5%; ograniczenie materiaochonnoci produkcji o 50% w stosunku do 1990 r. w taki sposb, aby uzyska co najmniej rednie wielkoci dla pastw OECD (w przeliczeniu na jednostk produkcji, warto produkcji lub PKB brak podstaw do okrelenia limitu na poziomie regionalnym);
12
ograniczenie zuycia energii o 50% w stosunku do 1990 r. i 25% w stosunku do 2000 r. (rwnie w przeliczeniu na jednostk produkcji, warto produkcji lub PKB); dwukrotne zwikszenie udziau odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w procesach produkcyjnych odpadw przemysowych w porwnaniu ze stanem z 1990 r.; odzyskanie i powtrne wykorzystanie co najmniej 50% papieru i szka z odpadw komunalnych; pena (100%) likwidacja zrzutw ciekw nieoczyszczonych z miast i zakadw przemysowych; zmniejszenie adunku zanieczyszcze odprowadzanych do wd powierzchniowych, w stosunku do stanu z 1990 r., z przemysu o 50%, z gospodarki komunalnej (na terenie miast i osiedli wiejskich) o 30% i ze spywu powierzchniowego rwnie o 30%; ograniczenie emisji pyw o 75%, dwutlenku siarki o 56%, tlenkw azotu o 31%, niemetanowych lotnych zwizkw organicznych o 4% i amoniaku o 8% w stosunku do stanu w 1990r. - udzia emisji z zakadw przemysowych z terenu Podkarpacia w emisji krajowej by, jest i do 2010r. nadal bdzie niewielki, wynosi w latach 2004 2006 3 - 4% dla zanieczyszcze pyowych i 1,2-1,4% dla zanieczyszcze gazowych aktualnie nie ma podstaw prawnych do ustalania limitw do roku 2010*; do koca 2005 r. wycofanie etyliny i przejcie na paliwo bezoowiowe. W dokumencie rzdowym jakim jest Polityka ekologiczna pastwa na lata 2009-2012 z perspektyw do 2016 wprowadzono limity w zakresie zrwnowaonego wykorzystania materiaw, wody i energii oraz dalszej poprawy jakoci rodowiska i bezpieczestwa ekologicznego m. in: zapewnienie do koca 2015 r. (przez Polsk) 75% redukcji cakowitego adunku azotu i fosforu w ciekach komunalnych pochodzcych z obszaru kraju i zakoczenie programu budowy, rozbudowy i modernizacji systemw kanalizacyjnych i oczyszczalni ciekw w aglomeracjach o RLM od 2 000 do 15 000; zaoszczdzenie 9% energii finalnej w cigu 9 lat do roku 2017; osignicie 7,5% udziau energii wytwarzanej ze rde odnawialnych zarwno w bilansie zuycia energii pierwotnej w 2010 r. jaki i takiego samego udziau tych rde w produkcji energii elektrycznej uzyskanie 5,75% udziau biokomponentw w zuyciu paliw pynnych w transporcie do roku 2010. podniesienie poziomu odzysku odpadw komunalnych do 10% w 2010 r. wyposaenie, do koca 2010 r., aglomeracji powyej 100 000 RLM w oczyszczalnie ciekw z podwyszonym usuwaniem biogenw do wartoci nieprzekraczalnych 10 mg N/dm3 i 1 mg P/dm3 oraz niezbdna modernizacja i rozbudowa istniejcej w tych aglomeracjach sieci kanalizacyjnej;
13
wyposaenie aglomeracji o wielkoci 15 000 - 100 000 RLM w biologiczne oczyszczalnie ciekw z podwyszonym usuwaniem biogenw; zmniejszenie iloci wszystkich odpadw kierowanych na skadowiska odpadw, w tym w szczeglnoci doprowadzenie do sytuacji, e w 2013 r. nie bdzie skadowanych odpadw komunalnych ulegajcych biodegradacji wicej ni 50% masy tych odpadw wytworzonych w 1995 r. Powysze limity powinny by obligatoryjnie wczane do polityk sektorowych we wszystkich dziedzinach gospodarowania, a take do strategii i programw na szczeblu regionalnym i lokalnym. Jednak dotychczas nie dokonano podziau na limity regionalne (dane liczbowe naley traktowa wic jako orientacyjne i suce do porwna midzyregionalnych i okrelenia tempa realizacji polityki ekologicznej pastwa). W zakresie gospodarowania odpadami dla gminy naley przyj limity okrelone w planie gospodarki odpadami dla Miasta acuta.
1.2.2. DOKUMENTY WOJEWDZKIE

Strategia rozwoju wojewdztwa podkarpackiego na lata 2007-2020 Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa podkarpackiego Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 20072013 Programu ochrony rodowiska wojewdztwa podkarpackiego na lata 20082011, przyjty uchwa nr XXII/379/08 Sejmiku wojewdztwa podkarpackiego z dnia 26 maja 2008r. Podstawow zasad polityki ekologicznej wojewdztwa podkarpackiego, przyjt w ww. dokumentach strategicznych opracowywanych na szczeblu wojewdzkim, jest zasada zrwnowaonego rozwoju. W dokumencie Strategia rozwoju wojewdztwa podkarpackiego na lata 2007-2020 ochrona rodowiska stanowi jeden z priorytetw rozwoju wojewdztwa podkarpackiego, podobnie jak w innych wanych dla ochrony rodowiska dokumentach strategicznych jak: Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa podkarpackiego i Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007-2013. Dziaania i przedsiwzicia w zakresie ochrony rodowiska w wojewdztwie podkarpackim nakierowane s na: 1) popraw jakoci rodowiska we wszystkich jego elementach i uzyskania dobrych wskanikw w zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami m.in. poprzez wdraanie nowoczesnych technologii (technologie maoodpadowe, materiaooszczdne, energooszczdne i wodooszczdne, ograniczajce wielko emisji zanieczyszcze gazowych i pyowych, a take haasu oraz proekologiczne systemy organizacji i zarzdzania), 2) osignicie bezpieczestwa ekologicznego, w tym zapewnienia odpowiedniej iloci zasobw wodnych na potrzeby ludnoci i gospodarki wojewdztwa i kraju oraz ograniczanie szkodliwych czynnikw wpywajcych na zdrowie i rodowisko (minimalizacja negatywnych skutkw zjawisk naturalnych np. powodzi, przeciwdziaanie powanym awariom);
14
3) utrzymanie i zwikszanie trwaoci i odnawialnoci procesw ekologicznych oraz stabilnoci ekosystemw; 4) rozwj gospodarczy wojewdztwa i zaspokojenia aspiracji mieszkacw regionu przy wykorzystaniu potencjau tkwicego w zasobach naturalnych i kulturowych wojewdztwa (turystyka, rolnictwo ekologiczne itp.), 5) zapewnienie dostpu spoeczestwa do informacji o rodowisku, do udziau w podejmowaniu decyzji w sprawach dotyczcych rodowiska oraz do wiedzy ekologicznej; a od momentu wejcia Polski do Unii Europejskiej: 1) zapewnienie zgodnoci polityki ekologicznej z kierunkami i zakresem dziaa przyjtych w polityce ekologicznej Unii Europejskiej; 2) zintensyfikowanie wsppracy z ssiadami i innymi krajami w rozwizywaniu problemw transgranicznych, zwaszcza w zmniejszeniu wzajemnych przepyww zanieczyszcze oraz budowie systemw zapobiegania i ostrzegania; 3) doskonalenie struktur zarzdzania rodowiskiem na szczeblu administracji wojewdzkiej. Wyniki corocznego monitoringu rodowiska wskazuj na powoln, ale sukcesywn popraw jakoci takich elementw rodowiska jak: woda, powietrze, gleby. Nadal rozwizania wymagaj takie problemy wojewdztwa podkarpackiego jak:
niezadowalajca jako wd przeznaczonych do spoycia, zwaszcza na obszarach
wiejskich; niedostateczny stan zabezpieczenia przeciwpowodziowego i obszary osuwiskowe; niezadowalajca gospodarka odpadami (podobnie jak na terenie caego kraju); zagroenia zwizane z transportem (zwaszcza haasem i wibracjami) i skadowaniem substancji chemicznych (zapobieganie powanym awariom); rekultywacja terenw poeksploatacyjnych przemysu wydobywczego, gwnie grnictwa siarkowego; zachowanie istniejcych walorw i ich racjonalnego wykorzystania, w tym skuteczna ochrona i zachowanie rnorodnoci biologicznej; lokalne przekroczenia standardw jakoci powietrza i gleb, haasu, promieniowania elektromagnetycznego, zwaszcza w obszarach najintensywniejszego zagospodarowania i zaludnienia (Rzeszw, Przemyl, Jaso); niski, w stosunku do potencjalnych moliwoci udzia produkcji energii pochodzcych ze rde odnawialnych; konflikty na styku ochrona przyrody i rozwj inwestycyjny, zwaszcza w sytuacji malejcych nakadw na ochron przyrody. 1.2.3. DOKUMENTY POWIATOWE Strategia rozwoju spoeczno-gospodarczego Powiatu acuckiego na lata 2007 2014 Plan Rozwoju Lokalnego dla Powiatu acuckiego na lata 2004 2006 i 2007 -2013 Program ochrony rodowiska dla Powiatu acuckiego na lata 2003 - 2006 perspektyw na kolejne 4 lata
15
W powyszych dokumentach okrelone zostay cele i priorytety w zakresie ochrony rodowiska, podobnie jak programy wyszego szczebla zgodnie z obowizujc zasad spjnoci. Rwnie na terenie powiatu acuckiego osignito popraw stanu czystoci powietrza, wd. Pomimo szeregu podjtych dziaa w zakresie waciwego postpowania odpadami, obszar ten wymaga dopracowania. /Wdroenia jednolitego systemu gospodarowania odpadami na terenie caego powiatu/. Analiza wykonania zaoe programu ochrony rodowiska /sprawozdanie z realizacji programu/ wykazaa, e oprcz nowych zada naley kontynuowa zadania zapisane w poprzednio uchwalonym programie. Podstawow zasad polityki ekologicznej, przyjt w ww. dokumentach strategicznych, jest podobnie jak na szczeblu wojewdzkim zasada zrwnowaonego rozwoju. Ochrona rodowiska stanowi jeden z priorytetw rozwoju regionu i w dokumentach tych zagadnienia z tym zwizane zostay uszczegowione.
16
1.2.4. DOKUMENTY GMINNE

Program ochrony rodowiska dla Miasta acuta na lata 2004 - 2015 Gminny plan gospodarki odpadami na lata 2004 2015 Strategia rozwoju Miasta acuta na lata 2007-2014 Strategia rozwizywania problemw spoecznych gminy Miasta acuta na lata 2006-2013 Wieloletni program inwestycyjny Miasta acuta na lata 2008-2010 W Programie ochrony rodowiska dla miasta acuta wskazano trzy gwne cele strategiczne, to jest: ochron i popraw jakoci rodowiska, racjonalne uytkowanie zasobw rodowiska, edukacj ekologiczn, dostp do informacji i poszerzenie dialogu spoecznego. Ochrona i poprawa jakoci rodowiska obejmuje: ochron wd i ksztatowanie stosunkw wodnych, waciw gospodark odpadami, ochron przed haasem, ochron przed polami elektromagnetycznymi, ograniczenie zanieczyszcze powietrza i przeciwdziaanie zmianom klimatu, ochron przyrody, krajobrazu i rnorodnoci biologicznej. Uporzdkowanie gospodarki ciekowej: Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej objcie kanalizacj wszystkich mieszkacw

Uporzdkowanie gospodarki odpadami komunalnymi: Objecie selektywn zbirk odpadw wszystkich mieszkacw Gminy.
Poprawa stanu technicznego infrastruktury drogowej na terenie Gminy: Przebudowa i remont nawierzchni drg gminnych,

Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi: Modernizacja wodocigw komunalnych,
Racjonalna gospodarka energetyczna: Wspieranie dziaa zmierzajcych do modernizacji sieci elektrycznej, Modernizacja kotowni w obiektach komunalnych.
Propagowanie idei ochrony rodowiska oraz edukacja ekologiczna mieszkacw Gminy. Zgodnie z zapisami Strategii Rozwoju Miasta acuta do najwaniejszych zada ekologicznych gminy zaliczy naley: o Opracowanie programu ochrony terenw zielonych. o Stworzenie systemu przyrodniczo ekologicznego miasta.
17
o Powikszenie i modernizacja istniejcych terenw rekreacyjnych w miecie. o Wczenie systemu przyrodniczo ekologicznego miasta do wojewdzkiej sieci ekologicznej. o Poprawa klimatu akustycznego miasta. o Poprawa czystoci wd i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi (m.in. regulacja Mikoki). o Utrzymanie dobrego stanu czystoci powietrza i dalsze ograniczanie emisji zanieczyszcze. o Rozszerzenie programu ograniczenia iloci projektowanych odpadw, ich selektywnej zbirki oraz ich zagospodarowania. o Wykorzystanie terenw o najkorzystniejszych warunkach fizjograficznych dla rozwoju miasta w powizaniu z programem ochrony rolniczej przestrzeni produkcyjnej. o Rewitalizacja parkw oraz poprawienie zieleni miejskiej. o Podnoszenie wiedzy ekologicznej mieszkacw. Wyej podane problemy s wg hierarchii wanoci rozwizywane, cigle jeszcze s aktualne, std te w nastpnych latach bd nadal podejmowane dziaania zmierzajce do wyeliminowania /bd znaczcego ograniczenia/ tych problemw. Nakrelone w ww. dokumentach priorytety wpisuj si w cele ekologiczne zamieszczone w programach i planach wyszego rzdu, a take s zgodne z kierunkami wytyczonymi w Polityce ekologicznej pastwa. 1.2.5. KIERUNKI ROZWOJU MIASTA ACUT Miasto acut pooone jest w centralnej czci wojewdztwa podkarpackiego, 17 km na wschd od najwaniejszego miasta regionu, a zarazem stolicy wojewdztwa podkarpackiego - Rzeszowa. Miasto acut przecina droga midzynarodowa nr 4 (E-40) prowadzca do odlegego o ok. 80 km przejcia granicznego z Ukrain oraz magistrala kolejowa Krakw Przemyl, Graniczy z Gmin acut, Gmin Biaobrzegi i Gmin Czarna.
18
Miasto acut
Rysunek 2. Lokalizacja miasta acut w powiecie acuckim Pooenie powiatu acuckiego jest bardzo korzystne. W odlegoci ok. 20 km znajduje si lotnisko w Jasionce.
Rysunek 3. Plan miasta acuta Miasto acut zajmuje powierzchni 19,42 km2, zamieszkuje go okoo 18 000 mieszkacw. Gsto zaludnienia wynosi 930 osb/km2. Zabudow acuta stanowi w
19
cisym centrum kamieniczki mieszczaskie z XIX i pocztku XX w. Nieco poza centrum znajduj si wille z tego samego okresu. W miar rozwoju na obrzeach miasta powstaway osiedla domkw jednorodzinnych oraz osiedla mieszkaniowe (obecnie Trzenik, gen. Maczka, Sikorskiego, na "Ksiych Grkach"). W centrum powstao Osiedle 3-Maja. Miasto acut jest jedynym miastem powiatu acuckiego, std maj tu swe siedziby wadze powiatowe, gminne i miejskie. W acucie zauwaa si przewag kobiet. Stanowi one 52,7% ludnoci.
18 150 18 100 18 050 18 000 17 950 17 900 17 850 17 800 17 750
18 124 18 045 17 989 17 895 17 909 17 999 18 076 18 069
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Wykres 1. Ludno miasta acuta w latach 2000 - 2007 W ostatnich latach liczba ludnoci ulegaa nieznacznym wahaniom lecz od 1996r. systematycznie ronie. Obserwuje si niekorzystne zjawisko w ekonomicznych grupach wiekowych. Maleje liczba ludnoci w wieku przedprodukcyjnym przy nieznacznym wzrocie ludnoci w wieku produkcyjnym i wzrocie liczby ludnoci w wieku poprodukcyjnym, co w konsekwencji bdzie prowadzio do starzenia si spoeczestwa.
80 60 40 20 20,4 0 w iek przedprodukcyjny w iek produkcyjny w iek poprodukcyjny 17 62,6
Wykres 2. Struktura wieku mieszkacw miasta w % populacji Miasto acut, jak cae Podkarpacie charakteryzuje si stosunkowo wysokim przyrostem naturalnym w skali kraju, natomiast w skali wojewdztwa wskanik przyrostu naturalnego jest niszy od redniej wojewdzkiej. Wspczynnik wynosi tu 1,1 na 1000 mieszkacw (w wojewdztwie 1,3). Oglnie zauwaa si tendencj wzrostow przyrostu
20
naturalnego. Liczba zgonw w miecie utrzymuj si na staym poziomie, lecz wskanik cigle jest wyszy od wskanika w wojewdztwie.
21
Podstawowe dane dotyczce miasta acuta /wg GUS/

Jednostka miary 2005 2006 2007 PODZIA TERYTORIALNY (STAN W DNIU 31 XII) Powierzchnia (stan w dniu 1 XII)* ha 1 943 1 942 1 942 * Od 2006 r. dane rni si od wykazanych wg stanu w dniu 01.01.2005 r., poniewa ustalone zostay znacznie dokadniejsz metod, opart o dane komputerowej bazy Pastwowego Rejestru Granic. LUDNO (STAN W DNIU 31 XII) Ludno faktycznie zamieszkaa Ludno na 1 km2 W % ogem ludno w wieku: przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym Ludno w wieku nieprodukcyjnym na 100 osb w wieku produkcyjnym Kobiety na 100 mczyzn Na 1000 ludnoci: zgony przyrost naturalny urodzenia ywe maestwa RYNEK PRACY (STAN W DNIU 31 XII) Pracujcy* * W jednostkach o liczbie pracujcych powyej 9 osb; bez pracujcych w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie. ogem osoba 6 038 6 012 6 439 mczyni osoba 2 902 2 872 3 165 kobiety osoba 3 136 3 140 3 274 Bezrobotni zarejestrowani ogem mczyni kobiety GOSPODARKA KOMUNALNA Korzystajcy z instalacji w miastach w % ogu ludnoci miast z wodocigu % z kanalizacji % z gazu % GOSPODARKA Podmioty gospodarcze (stan w dniu 31 XII) ogem sektor publiczny sektor prywatny OCHRONA RODOWISKA Parki narodowe Rezerwaty przyrody Parki krajobrazowe Obszary chronionego krajobrazu Pomniki przyrody DOCHODY I WYDATKI BUDETW JEDNOSTEK SAMORZDU TERYTORIALNEGO* Dochody budetu gminy ogem Wydatki z budetu gminy ogem 1995 - 2008 Gwny Urzd Statystyczny ha ha ha ha szt 9 9 9 jed.gosp. jed.gosp. jed.gosp. 2 028 76 1 952 2 024 87 1 937 2 041 87 1 954 98,6 80,7 92,6 98,7 81,1 92,4 98,7 81,5 92,4 osoba osoba osoba 1 232 623 609 1 037 471 566 932 440 492 osoba osoba osoba para 10,3 -0,3 10,0 5,9 8,2 0,8 9,0 6,6 8,6 1,1 9,6 6,4 % % % osoba osoba 21,4 62,5 16,2 60,1 112 21,1 62,6 16,4 59,9 112 20,5 62,6 16,9 59,7 112 osoba osoba 18 076 930 18 124 933 18 069 930
z z
33 016 462,000 35 821 66,910 33 975 901,000 38 275 24,610
40 267 642,070 40 883 055,300
22
Bezrobocie i poziom wyksztacenia. Jednym ze znaczcych problemw w gminie jest bezrobocie. Bezrobocie w ostatnim czasie spada, jednak jest jeszcze stosunkowo due.
Jednostka miary RYNEK PRACY (STAN W DNIU 31 XII) Pracujcy* * W jednostkach o liczbie pracujcych powyej 9 osb; bez pracujcych w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie. ogem osoba 6 038 6 012 6 439 mczyni osoba 2 902 2 872 3 165 kobiety osoba 3 136 3 140 3 274 Bezrobotni zarejestrowani ogem mczyni kobiety 1995 - 2008 Gwny Urzd Statystyczny osoba osoba osoba 1 232 623 609 1 037 471 566 932 440 492 2005 2006 2007
Rolnictwo
UYTKOWANIE GRUNTW W 2007r. (wedug granic administracyjnych - stan w dniu 1 stycznia 2007r.)
Jednostka miary UYTKI ROLNE Powierzchnia uytkw rolnych powierzchnia uytkw rolnych m oge grunty orne m oge sady m oge ki m oge pastwiska m LASY Lasy i grunty lene m oge ha 36 36 36 oge ha 12 12 12 ha 179 179 179 ha 121 12 121 ha 1 082 1 082 1 082 ha 1 394 1 394 1 394 2005 2006 2007
POZOSTAE GRUNTY I NIEUYTKI Pozostae grunty i nieuytki m oge ha 513 513 513
1995 - 2008 Gwny Urzd Statystyczny
23
Gmina ma charakter miejski. Uytki rolne zajmuj 1394 ha i znajduj si na obrzeach miasta. S to przede wszystkim grunty orne na glebach III i IV klasy bonitacyjnej. Na przewaajcym obszarze gminy dominuje zabudowa mieszkaniowa /domki jednorodzinne i bloki mieszkalne, a w centrum miasta dominuj sklepy i budynki usugowe. W strukturze uytkw rolnych miasta acuta dominuj grunty orne, zajmujce powierzchni 839 ha, tj. 73,4%; ki zajmuj 145 ha, - 12,6%; sady 111 ha, tj.9,7% natomiast pastwiska - 48 ha - tj.4,1% . Lasy i grunty lene stanowi 1,9%. Wykres nr 6. Struktura uytkw rolnych miasta acuta
12,60% 9,70% 4,10% grunty orne ki 73,40% sady pastwiska
W strukturze gospodarstw rolnych indywidualnych przewaaj mae gospodarstwa do 2 ha, stanowice a 92% ogu gospodarstw. Zajmuj si one gwnie produkcj rolinn. Uprawy zb stanowi 46,7 % uytkw rolnych, uprawa ziemniakw ok. 15% uytkw rolnych oraz uprawa warzyw 2% uytkw rolnych. Hodowla byda i trzody chlewnej wystpuje w ladowej iloci i tylko na potrzeby wasne. Na 437 gospodarstwa ogem 14 produkuje wycznie na wasne potrzeby, 204 zajmowao si produkcj gwnie na wasne potrzeby a 33 wycznie lub gwnie na sprzeda. Biorc pod uwag rda utrzymania w miecie acucie zauway mona zjawisko wielozawodowoci. Tylko nieliczny procent utrzymuje si z pracy w swoim gospodarstwie. Dziaalno gospodarcza Zgodnie z danymi Urzdu Statystycznego w systemie REGON na terenie gminy w 2007r. zarejestrowanych byo 2041 podmiotw gospodarczych, z tego 87 podmiotw w sektorze publicznym, a 1984 w sektorze prywatnym.
GOSPODARKA Podmioty gospodarcze (stan w dniu 31 XII) ogem sektor publiczny sektor prywatny jed.gosp. jed.gosp. jed.gosp. 2 028 76 1 952 2 024 87 1 937 2 041 87 1 954
Wykres Nr 3. Procentowy udzia poszczeglnych sektorw dziaalnoci gospodarczej.
24
sektor publiczny
sektor prywatny
4,30%
95,70%
Zarejestrowane w gminie podmioty gospodarcze stanowi 39,4 % podmiotw zarejestrowanych w systemie REGON w powiecie acuckim (mapka nr 2).
Mapa nr 1. Podmioty gospodarki narodowej wg powiatw w 2007r.
rdo: www.stat.gov.pl
25
Warunki geograficzno przyrodnicze acut pooony jest na obszarze dwu krain geograficznych: Kotliny Sandomierskiej i Pogrza Karpackiego. Granica pomidzy tymi krainami przebiega wzdu magistrali kolejowej i dzieli miasto na dwie czci: nizinn w pnocnej jego czci oraz wyynn w czci poudniowej. Cz pnocna miasta charakteryzuje si sabo urzebion powierzchni, miejscami tylko pofalowan. Im bardziej na poudnie od linii kolejowej, teren wznosi si a do centrum miasta, ktre usytuowane jest na wzgrzu. rednie wysokoci to 150 300 m n.p.m. Panuje tu klimat umiarkowanie wilgotny, stosunkowo ciepy, o redniej rocznej opadw atmosferycznych 600 700 mm. Przez acut przepywa ciek wodny - Mikoka. Turystyka Jednym z gwnych atutw acuta jest zasobno w bogactwa kultury materialnej. Ju od pierwszych powojennych lat acut jest atrakcyjnym orodkiem ruchu turystycznego zarwno dla turystw z Polski jak i z za granicy. Niestety baza noclegowa jest nie do koca wystarczajca. Magnesem przycigajcym turystw jest usytuowany w centrum miasta ponad 30-sto hektarowy kompleks parkowo paacowy Lubomirskich i Potockich. Skada si on z doskonale utrzymanego paacu magnackiego z oryginalnymi wntrzami, bdcej ewenementem na skal europejsk powozowni i stajni cugowych, Zameczku Romantycznego, oranerii oraz parku ze starodrzewem i jedynym w powiecie ponad 200 letnim miorzbem japoskim. Na terenie acuta znajduje si rwnie jedyne w Europie kontynentalnej Muzeum Gorzelnictwa, najwikszy w Polsce zbir ikon oraz zabytki architektury judaistycznej: XVIII w. synagoga z autentyczn Bim i cmentarz ydowski. Wart zobaczenia jest rwnie rynek acucki ze starymi kamieniczkami, koci Farny z cudami syncym obrazem Matki Boskiej Szkaplerznej oraz liczne zabytkowe wille usytuowane w starej czci miasta.. Najwikszy ruch turystyczny obserwuje si w miesicach wakacyjnych oraz w maju, kiedy to w acucie odbywa si wiatowej sawy Festiwal Muzyczny. Infrastruktura
Jednostka miary Wodocigi dugo czynnej sieci rozdzielczej poczenia prowadzce do budynkw mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania woda dostarczona gospodarstwom domowym ludno korzystajca z sieci wodocigowej Kanalizacja dugo czynnej sieci kanalizacyjnej poczenia prowadzce do budynkw mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania cieki odprowadzone ludno korzystajca miastach z sieci kanalizacyjnej w km szt dam3 osoba 108,9 2 289 795,6 14 583 114,6 2 408 761,0 14 697 116,5 2 524 770,5 14 723 km szt dam3 osoba 73,8 3 063 577,3 17 831 73,9 3 001 551,8 17 880 74,6 3 044 580,5 17 828 2005 2006 2007
26
ludno korzystajca z sieci kanalizacyjnej Sie gazowa dugo czynnej sieci ogem w km dugo czynnej sieci przesyowej w km dugo czynnej sieci rozdzielczej w km dugo czynnej sieci ogem w m dugo czynnej sieci przesyowej w m dugo czynnej sieci rozdzielczej w m
osoba
14 583
14 697
14 723
km km km m m m
104,5 10,0 94,5 -
105 141 10 015 95 126
105 716 10 015 95 701
Energia elektryczna w gospodarstwach domowych w miastach odbiorcy energii elektrycznej na niskim napiciu zuycie energii elektrycznej na niskim napiciu Korzystajcy z instalacji w % ogu ludnoci wodocig kanalizacja gaz 1995 - 2008 Gwny Urzd Statystyczny % % % 98,6 80,7 92,6 98,7 81,1 92,4 98,7 81,5 92,4 szt MW*h 6 040 10 856 6 076 10 949 6 094 11 056
Wykres nr 4 . Rozwj sieci kanalizacyjnej w latach 2004-2007 /w km/

120 118 116 114 112 110 108 106 104 102 100
116,5 114,6
108,9
103,7
2004
2005
2006
2007
dugo czynnej sieci kanalizacyjnej
rdo: 1995 - 2008 Gwny Urzd Statystyczny
Gazownictwo Gmina posiada dobrze rozbudowan sie gazow. Istniejce sieci gazowe i stacje redukcyjne w wikszoci zabezpieczaj biece potrzeby. Sie gazowa wymaga jednak dalszej rozbudowy i modernizacji. Telekomunikacja Potrzeby w zakresie telefonizacji w Gminie s zaspokojone. Lista abonentw telefonii stacjonarnej jest uzupeniona przez abonentw telefonii komrkowej. Elektroenergetyka
27
Istniejcy stan systemu energetycznego w Gminie pokrywa aktualne potrzeby w zakresie zaopatrzenia w energie elektryczna. Wymaga on jednak cigej modernizacji. 1.3. METODYKA OPRACOWANIA PROGRAMU Cele i dziaania zawarte w niniejszym Programie s kontynuacj polityki ekologicznej gminy realizowanej na podstawie Program ochrony rodowiska dla miasta acuta na lata 2004 - 2015 przyjtym uchwa Nr XXVIII/167/2005 Rady Miasta z dnia 29.04.2005r. Informacje o projekcie Programu, zawierajce materiay tekstowe i graficzne, publikowane byy w trakcie jego opracowywania i opiniowania, na stronie internetowej Cele, kierunki dziaa i priorytety w strategii dziaa gminy na rzecz ochrony, poprawy i racjonalnego wykorzystania rodowiska okrelone zostay w oparciu o analiz takich elementw jak: polityka ekologiczna pastwa, wojewdztwa i powiatu; zasoby rodowiska; moliwoci finansowania przedsiwzi; ocena stanu rodowiska; krajowe, wojewdzkie, powiatowe i gminne dokumenty strategiczne (strategie, programy, plany) nakrelajce kierunki rozwoju spoecznogospodarczego; wnioski zebrane na etapie opracowywania Programu; wyniki sprawozdania z wykonania Programu Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut; wyniki sprawozdania z realizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy Miasta acut. Diagnoza stanu rodowiska gminy obejmuje takie elementy jak: analiza zagadnie istotnych dla rozwoju i konkurencyjnoci gminy, identyfikacja problemw moliwych do rozwizania na poziomie gminnym, gospodarka odpadami niebezpiecznymi i innymi ni niebezpieczne, ksztatowanie systemu ekologicznego, ochrona wd; ocena aktualnego stanu rodowiska. W stosunku do poprzedniej edycji Programu wprowadzono nastpujce zmiany: przyjto zaktualizowan hierarchi zakadanych celw (wynika to z uwzgldnienia w Programie aktualnego stanu rodowiska oraz ustale dokumentw sporzdzanych na szczeblu krajowym lub regionalnym); zmieniono mierniki (wskaniki) realizacji Programu, przy konstruowaniu Programu uwzgldniono zmiany w uwarunkowaniach prawnych jakie nastpiy od czasu sporzdzenia poprzedniego Programu. Zaoono, e informacje zawarte w Programie powinny by atwe do zweryfikowania i pochodzi z oglnodostpnych rde i publikacji. W Programie przyjto, e rdem informacji o stanie rodowiska bd dane publikowane przez Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Rzeszowie, Wojewdzk Stacj Sanitarno-Epidemiologiczn w
28
Rzeszowie, Urzd Statystyczny w Rzeszowie oraz Gwny Urzd Statystyczny oraz dane zebrane przez administracj gminy. Projekt Programu zosta poddany procedurze postpowania w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko, a w jej ramach konsultacjom spoecznym. Projekt Programu: uzyska pozytywn opini Zarzdu Powiatu acuckiego udostpniony zosta do konsultacji spoecznych - zapewniono moliwo skadania wnioskw i uwag do projektu dokumentu nie wpyny/ wpyny uwagi w wyniku konsultacji spoecznych.
29
2. STOPIE REALIZACJI PROGRAMU OCHRONY RODOWISKA DLA MIASTA ACUTA NA LATA 2004 2015 Stan realizacji zada przewidzianych do wykonania w programie ochrony rodowiska.
Program ochrony rodowiska jest dokumentem, ktry suy jako wane narzdzie realizacji polityki ekologicznej pastwa na terenie Miasta acuta. Systematycznie, w miar posiadanych rodkw budetowych realizowana jest inwestycja pn. budowa kanalizacji sanitarnej, dostarczajcej cieki sanitarne do istniejcej ju od kilku lat oczyszczalni ciekw w Woli Dalszej. Systemem kanalizacji obejmuje si coraz wiksz liczb mieszkacw w poszczeglnych dzielnicach miasta. Szacuje si, e problem gospodarki ciekowej Gmina Miasto acut ma rozwizany w 93%. W ramach tego zadania w latach 2004-2006 wykonano kolektory sanitarne w obrbie nastpujcych ulic: Mocickiego, Wandy Rutkiewicz, Krlowej Jadwigi, Szenwalda, Kociuszki i Granicznej. Wykonano rurocigi grawitacyjne i toczne rnych rednic wraz z czterema przepompowniami ciekw. czna dugo sieci wyniosa 11918 mb, w tym wykonano dwa podwierty sterowane, z czego jeden pod drog krajow E-4. przy ul. Pisudskiego wykonano ok. 600 mb rurocigw grawitacyjnych i zakoczono definitywnie uporzdkowanie gospodarki ciekowej w rejonie Przedmiecie -Grabskie; rejon ulicy Podzwierzyniec - zadaniem tym objto zlewni ulic: Kochanowskiego, Dbnik, Zwierzyniec, kowa i Guchowska. cznie wykonano 3006 mb kanalizacji sanitarnej wraz z dwoma przepompowniami ciekw; przy ul. Kty, Podwisocze oraz Polnej wykonano cznie kolektory sanitarne o dugoci 1509 mb wraz z przepompowniami. To zadanie inwestycyjne przebiega w terenie o wysokim poziomie wd gruntowych oraz o stosunkowo niskim zagszczeniu zabudowy, co miao bezporedni wpyw na dugo wybudowanej sieci. Dziki sukcesywnemu wczaniu si mieszkacw do nowo wybudowanych sieci kanalizacyjnych zapobiega si zanieczyszczeniu wd powierzchniowych oraz gleby poprzez likwidowanie nielegalnych" kolektorw odprowadzajcych cieki z gospodarstw domowych. Planuje si , e tereny, gdzie nie ma jeszcze kanalizacji zostan objte w/w zadaniem w najbliszym czasie. Na etapie decyzji o pozwolenie na budow jest projektowana rozbudowa kanalizacji sanitarnej przy nastpujcych ulicach: Zielonej, Zubrzyckiego, Obrocw Pokoju, Szenwalda i Lipowej. Kanalizacja deszczowa wykonana zostaa w ul. Dbrowskiego (d. ok.317 mb) oraz w ulicach Przybosia i Zamknitej (d. ok. 160 mb). W najbliszym czasie planuje si budow sieci kanalizacji deszczowej w ul. Zubrzyckiego (uzgodnienia s na etapie pozwolenia na budow). Na terenie miasta acuta zaprowadzono w wersji elektronicznej, na podstawie bazy danych Miejskiego Zakadu Wodocigw i Kanalizacji w acucie, rejestr zbiornikw bezodpywowych. Ewidencja obejmuje ok. 720 zbiornikw i 1 przydomow oczyszczalni ciekw. Obecnie trwaj prace nad uaktualnianiem ewidencji i wprowadzeniem danych w zakresie pojemnoci i szczelnoci szamb. Do wacicieli nieruchomoci objtych ewidencj wysyane s pisma wzywajce do potwierdzenia w formie owiadczenia posiadania na nieruchomoci zbiornikw bezodpywowych oraz okrelenia ich pojemnoci. Wezwania wysyane s etapami. W pierwszej kolejnoci do mieszkacw tych dzielnic miasta acuta, ktrych tereny uzbrojone s w sie kanalizacji sanitarnej. Ma to na celu wyegzekwowanie przyczenia istniejcych budynkw do kanalizacji. Kontrol zbiornikw bezodpywowych prowadzi si rwnie w wyniku interwencji mieszkacw, ktrzy reaguj na zanieczyszczanie rodowiska. Ewidencja zbiornikw bezodpywowych wykorzystywana jest przy opracowywaniu planu budowy sieci kanalizacji sanitarnej w poszczeglnych dzielnicach miasta. Dane te pozwalaj okreli kolejno budowy sieci kanalizacyjnych umoliwiajcych przyczenie si do kanalizacji sanitarnej, a tym samym likwidacj szamb. W pierwszej kolejnoci prowadzona jest budowa kanalizacji sanitarnej w dzielnicach przy zwartej zabudowie, gdzie przynosi to najwiksze efekty ekologiczne.
30
W ramach gospodarki wodnej, na bieco wykonywana jest modernizacja istniejcych sieci wodocigowych. W trakcie realizacji jest rozbudowa sieci wodocigowej wzdu ul. 3-go Maja, od istniejcego rurocigu w pobliu ul. Zamkowej do granicy terenu nowo wybudowanego kompleksu sportowo- rekreacyjnego przy ul. Armii Krajowej. Zaprojektowany rurocig stanowi bdzie rozbudow sieci wodocigowych miasta acuta i speni kilka zada. Przejmie rol i umoliwi wyczenie starego i wyeksploatowanego wodocigu biegncego pod jezdni ul. 3-go Maja, a zagraajcego awariami. Ponadto, dostarczy wiksz ilo wody do wodocigu w rejonie ul. Ogrodowej, co zwikszy jej cinienie w tym rejonie miasta, a przez to zapewni odpowiedni ilo wody do wspomnianego kompleksu sportowego. Orientacyjna d. wodocigu wynosi ok. 670 mb. W celu zapewnienia mieszkacom acuta odpowiedniej jakoci wody, niezbdna bya modernizacja stacji uzdatniania wody oraz budowa i modernizacja sieci wodocigowych. W latach 2005-2006 prowadzono prace przy przebudowie Stacji Uzdatniania Wody w Woli Maej, uzyskujc moliwo oczyszczania wody w iloci 5,5 tys. m /dob. Inwestycja obejmowaa zakup i monta nowych urzdze tj. filtrw, zestaww pomp oraz urzdze do dezynfekcji wody. Nowa technologia umoliwia powtrne wykorzystanie wd popucznych przez co obniono straty wody. Modernizacji poddano rwnie kotowni. Woda pitna obecnie uzdatniana w SUW w Woli Maej dla miasta acuta spenia wszelkie wymogi i normy jakociowe obowizujce na terenie pastw Unii Europejskiej. W ramach ochrony i ksztatowania stosunkw wodnych wykonane zostay prace konserwatorskie, ktre objy midzy innymi: odmulanie i pogbianie roww, wykaszanie skarp, wycinanie dzikich zakrzacze oraz wyprofilowanie i napraw skarp. Na terenie miasta wykonane zostay nastpujce prace: w rejonie ul. Podzwierzyniec przeprowadzono konserwacj roww melioracyjnych celem osuszenia terenw ogrodw dziakowych oraz przylegajcych do nich pl uytkowanych rolniczo; w rejonie ul. Dbnik odtworzono rw odwadniajcy na odcinku 200 mb oraz pogbiono potok Mikoka, celem odprowadzenia wody z w/w rowu; w rejonie ul. Kty odwodniono grunty pooone w pobliu kaplicy, celem umoliwienia odpywu wd z tego terenu, jak rwnie przeprowadzono odbudow rowu odwadniajcego na d. 120 mb i dochodzcego do niego rowu dopywowego na odcinku 70 mb; przy ul. Polnej pogbiono 25 mb rowu melioracyjnego oraz odbudowano 18 mb rowu, biegncego wrd pl uprawnych, odwadniajcego grunty zlokalizowane przy tej ulicy; przy ul. Traugutta zabezpieczono korytkami i pytkami betonowymi odcinek 20 mb rowu odwadniajcego; w rejonie ul. 29 Listopada odbudowano i zabezpieczono krgami i korytkami betonowymi rw na odcinku 80 mb. Gmina Miasto acut ma opracowany plan operacyjny ochrony przed powodzi. Na nieuregulowanym odcinku potoku Mikoka, pyncym przez teren miasta, w ramach tej ochrony, wykonane zostay prace konserwatorskie z elementami regulacji. Prace te polegay na udronieniu i odmulaniu koryta, umocnieniu brzegw pytami typu YOMB, usuwaniu przetamowa i dzikich zakrzacze oraz czyszczeniu przepustw. Prowadzenie prac konserwatorskich miao na celu zapewnienie swobodnego spywu wd oraz zabezpieczenie przed ich przedostawaniem si na przylege posesje, szczeglnie w czasie ulewnych opadw deszczu. Zadania to prowadzone byo przy wsppracy z Podkarpackiego Zarzdu Melioracji i Urzdze Wodnych w Rzeszowie, Inspektorat w Leajsku. W 2005 r. tut. Urzd wykona prace konserwatorskie na odcinku 205 m, poczwszy od Spdzielni Mieszkaniowej idc w gr potoku. Kolejny odcinek, na ktrym przeprowadzono prace konserwatorskie to rejon ul. 29 Listopada, Stefana Batorego i Skotnik. Natomiast w 2006 r. robotami konserwatorskimi objto odcinek uregulowany w rejonie ul. Wadysawa Reymonta i Jana Kochanowskiego oraz odcinek nieuregulowany w rejonie ul. Dbnik oraz 29 Listopada i Skotnik. Prace prowadzono rwnie w rejonie ul. Wadysawa Grabskiego i ul. Marii Konopnickiej w acucie. Celem zmniejszenia uciliwoci emisji haasu i zanieczyszcze ze rde komunikacyjnych do powietrza, prowadzona jest bieca naprawa nawierzchni drg gminnych, sprzyjajca usprawnieniu i pynnoci ruchu. W 2006 r. wykonano nakadki asfaltobetonowe na nastpujcych ulicach zlokalizowanych na terenie miasta: Henryka Dbrowskiego, Romana Turka, Podzwierzyniec, Jana
31
Kasprowicza, Marii Curie-Skodowskiej, Tadeusza Kociuszki, Artura Grottgera, Stanisawa Staszica, Aleksandra Fredry, Zygmunta Krasiskiego, Skotnik, Bartosza Gowackiego, 29 Listopada, Krlowej Elbiety, Adama Mickiewicza, Tkacka i Romualda Traugutta. Na terenie miasta acuta znajduj si aleje zabytkowe wpisane do rejestru zabytkw decyzj z dnia 11 sierpnia 1968 r. pod nr A-341 oraz zabytkowy cmentarz wpisany do rejestru zabytkw decyzj z dnia 12 stycznia 1983 r. pod nr A- 1129. Std te, w ramach ochrony walorw przyrodniczych miasta acuta systematycznie i na bieco od lat, kontrolowany jest stan zachowania starodrzewia alei, cmentarza oraz zieleni osiedlowej. Od 2005 r. tut. Urzd prowadzi zadanie pn. konserwacja drzewostanu alei zabytkowych na terenie gminy. Na pocztku dokonano przegldu stanu zdrowotnego i przeprowadzono kompleksowe prace konserwatorskie starych dbw rosncych w alei zabytkowej ul. Krasiskiego i Ogrodowej. W dalszym etapie /2006 r./ zabiegom pielgnacyjno -konserwatorskim poddany zosta starodrzew alei Kazimierza Wielkiego i Elizy Orzeszkowej. Zakres prac obejmowa rwnie ziele osiedlow. W najbliszym czasie konserwacji poddane zostan drzewa rosnce w alejach: Reja, Lipowa, Przybosia i Sowiskiego. Kontynuacja zadania ma na celu utrzymanie stanu zachowania przedmiotowych drzew oraz zlikwidowanie zagroenia dla pobliskiej zabudowy mieszkaniowej. W 2005 i 2006 r. na realizacj powyszego zadania Gmina otrzymaa rodki finansowe w formie dotacji z Wojewdzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie. Obecnie trwaj prace przygotowawcze majce na celu pozyskanie nowych rodkw i kontynuacj rozpocztego zadania. Minister Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa decyzj z dnia 20 czerwca 1994 r. przekaza bezterminowo las Baantarnia i Dbnik, stanowice wasno Skarbu Pastwa, w uytkowanie Gminie Miasto acut. Minister rodowiska zatwierdzi plan urzdzenia lasu Baantarnia, ktry obowizuje do 31 grudnia 2011 r. Kompleks Baantarnia - Dbnik stanowi zesp duych walorach krajobrazowych i rekreacyjnych. W lesie na bieco prowadzone s prace porzdkowe polegajce na likwidacji dzikich wysypisk odpadw komunalnych, czyszczeniu przepustw, usuwaniu wiatroomw i prowadzeniu prac pielgnacyjnych drzew. Baantarnia wraz z zespoem alej wpisana jest do rejestru zabytkw. Wszelkie prace konserwatorskie drzewostanu prowadzone s pod nadzorem Wojewdzkiego Konserwatora Zabytkw oraz Wojewdzkiego Konserwatora Przyrody. W czwartym kwartale 2006 r. na terenie Dbnika konserwacji poddano 22 szt. drzew gatunku db szypukowy - pomnikw przyrody - objtych cis ochron prawn. W ramach tych prac usunito posusz z drzew, a miejsca po wykonanych ciciach zabezpieczono preparatem grzybobjczym. W zakresie dostpu do informacji o rodowisku - do tut. Urzdu, do chwili obecnej wpyn jeden pisemny wniosek w sprawie udzielenia informacji o rodowisku. Wnioskodawca wnosi o udostpnienie kserokopii raportu o oddziaywaniu na rodowisko, opracowanego w ramach procedury ocen oddziaywania na rodowisko planowanych przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko. W ramach przeprowadzanej edukacji ekologicznej na terenie miasta kilkakrotnie rozwieszano na tablicach informacyjnych Apel skierowany do mieszkacw naszego miasta o szkodliwoci spalania tworzyw sztucznych, zwaszcza plastikw. W Biuletynie acuckim zostaa zamieszczona informacja na temat zakazu wypalania traw, rozwizania problemu bezdomnych zwierzt oraz stanu potoku Mikoka. Wrd mieszkacw miasta rozprowadzone zostay mae foldery pn. Zasady bezpiecznego postpowania z wyrobami zawierajcymi azbest" oraz Azbest- realne zagroenie dla ciebie i twojej rodziny", jak rwnie informacja dotyczca zbirki przez tut. Urzd baterii i przeterminowanych lekw. W ramach edukacji ekologicznej w 2005 r. dla Koa ekologicznego prowadzonego przy Szkole Podstawowej Nr 3 przekazano pomoce naukowe, takie jak: odtwarzacz DVD oraz pi pozycji ksikowych w wydaniu albumowym umoliwiajcym dzieciom poznanie wiata rolin i zwierzt. Natomiast w roku 2006 przekazano do szk podstawowych nr 2 i 3 sadzonki drzew krzeww ozdobnych w iloci 140 szt., co miao na celu uwraliwienie modych ludzi na pikno krajobrazu, wyzwalanie poczucia obowizku dbania o obejcie wasnej szkoy, jak te wprowadzenie nowego elementu przyrodniczego do rodowiska w zamian za usunite z terenu miasta drzewa. W 2006 r. Gromada zuchowa Poszukiwacze przygd" ze Szkoy Podstawowej Nr 2 w acucie wzia udzia w
32
porzdkowaniu lasu Baantarnia". Prace porzdkowe poczone byy z segregacj mieci w ramach akcji Sprztanie wiata - Polska 2006". Cae zadanie miao poyteczny i edukacyjny charakter. Na bieco przekazywany jest mieszkacom apel Burmistrza Miasta acuta w sprawie szkodliwoci spalania odpadw. Na interwencje mieszkacw ul. 29 Listopada w terenie rozdano rwnie informacj zwizan z powyszym tematem pn." Niebezpieczne spalanie" opracowan przez Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Rzeszowie. Jak wynika z pniejszego sondau dziaania te przyniosy podany skutek. Realizacja Planu gospodarki odpadami Cele i zadania ujte w gminnym planie gospodarowania odpadami s realizowane sukcesywnie. Rada gminy, po zasigniciu opinii Pastwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w acucie, w drodze uchway uchwalia regulamin utrzymania czystoci i porzdku na terenie Gminy Miasta acuta, w ktrym wykazaa, jakie rodzaje odpadw komunalnych obowizkowo waciciele nieruchomoci maj selektywnie zbiera (makulatura, szko, tworzywa sztuczne, metal, odpady tekstylne, odpady niebezpieczne, wielkogabarytowe i biodegradowalne), jak rwnie jakie rodzaje urzdze (pojemniki, worki, kontenery), waciciele nieruchomoci obowizani s stosowa, gromadzc w nich odpady komunalne, w tym selektywnie zebrane oraz minimaln czstotliwo (raz na trzy tygodnie odpadw komunalnych zmieszanych; raz w miesicu odpadw selektywnie zbieranych), z jak waciciel nieruchomoci obowizany jest pozbywa si odpadw komunalnych z trenu nieruchomoci. Ponadto, rada gminy ustalia grne stawki opat za usugi odbioru odpadw komunalnych od mieszkacw. Burmistrz Miasta acuta Zarzdzeniem Nr 118/ 2006 z dnia 5 czerwca 2006 r. okreli wymagania, jakie powinni spenia przedsibiorcy ubiegajcy si o uzyskanie zezwolenia na wiadczenie usug w zakresie odbierania odpadw komunalnych od wacicieli nieruchomoci. Zarzdzenie zostao ogoszone w Dzienniku Urzdowym Wojewdztwa Podkarpackiego, jak rwnie podane do publicznej wiadomoci poprzez rozplakatowanie na tablicach ogosze oraz umieszczone w formie elektronicznej na stronie internetowej tut. Urzdu. Na terenie Gminy Miasto acut nie znajduje si adna instalacja do odzysku i unieszkodliwiania odpadw. Ponisze tabele przedstawiaj iloci i rodzaje odpadw komunalnych, ktre zostay poddane odzyskowi lub unieszkodliwianiu w latach 2004-2006. Odpady komunalne z terenu gminy wywoone s i poddawane unieszkodliwianiu na skadowiskach odpadw w miejscowociach: Myny - gm. Radymno, Sigieki - gm. Krzeszw oraz Kozodrza - gm. Ostrw.
Rodzaj odpadu (kod) Masa [Mg] 2004 r. Miejsce unieszkodliwiania Masa [Mg] 2006 r. Miejsce unieszkodliwiania - Skadowisko Odpadw Komunalnych w Giedlarowej, - Skadowisko Odpadw w Kozodrzy, - Skadowisko Odpadw w Mynach, - Skadowisko Odpadw w Sigiekach - Skadowisko Odpadw w Mynach
20 03 01 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne
4.333.75
- Zakad Usug Komunalnych w Krzeszowie, - Skadowisko Odpadw w Mynach, - Skadowisko Odpadw w Sigiekach
4.746.48
20 03 07 Odpady wielkogabarytowe
3.9
33
2004 r. Kod odpadu 20 0101 /Papier i tektura/ Masa [Mgl 105.23 Miejsce odzysku - Skup zomu i makulatury Makowisko - MTM Straszcin -BAMAPOL Przemyl - Miejski Zakad Komunalny Leajsk - Zakad Gospodarki Komunalnej w Baowej - BAMAPOL -Przemyl - Recykling Centrum -Jarosaw Skup zomu - acut Masa [Mgl 107.56
2006 r. Miejsce odzysku MTM Straszcin
20 0139 /Tworzywa sztuczne/
80.59
96.77
MZK Leajsk
20 01 02 /Szko/ 20 01 40 /Metale/
83.76 26.06
144.37 23.95
- Gospodarka Komunalna w Baowej - Recykling Centrum Jarosaw Skup zomu - acut
Gmina Miasto acut prowadzi selektywn zbirk nastpujcych odpadw komunalnych (surowcw wtrnych): - stuczki szklanej - zbieranej u mieszkacw miasta oraz do 24 pojemnikw rozstawionych na terenie miasta, a nastpnie odbieranej przez Recykling Centrum Jarosaw i Gospodark Komunaln w Baowej; - makulatury - po zgromadzeniu odpowiedniej partii na bazie Miejskiego Zakadu Usug Komunalnych w acucie, odpady odbierane s przez MTM - Straszcin; - tworzywa sztuczne - po zgromadzeniu stosownej partii i sprasowaniu w kostki, odbioru z MZUK acut dokonuje Miejski Zakad Komunalny w Leajsku; - zomu - punkt skupu zomu w acucie. Zbirka i segregacja surowcw wtrnych odbywa si w miejscu ich wytworzenia czyli bezporednio u mieszkacw, w gospodarstwach domowych. Odpady te zbierane s do odpowiednio oznakowanych workw i odbierane przez MZUK acut (jednostk budetow miasta), a nastpnie przekazywane jw. Ze strumienia odpadw komunalnych wysegregowywuje si rwnie odpady niebezpieczne przeznaczone do specjalistycznego unieszkodliwiania j.n.: - zuyte oleje - Miasto acut nawizao kontakt z Konsorcjum Olejw Przepracowanych w Jedliczu. Na bazie Miejskiego Zakadu Usug Komunalnych ustawiony zosta zbiornik na przepracowane oleje, odbierane w systemie bezpatnym. Na terenie miasta znajduj si rwnie inne jednostki zajmujce si wymian i zbirk zuytych olejw : (PHU Sigar" acut, ul. Podzwierzyniec 2); - zuyte akumulatory - na terenie miasta znajduj si punkty sprzeday akumulatorw, ktre prowadz zbirk zuytych akumulatorw na zasadach sprzeday wizanej; - baterie - w 2005 r. przy wsppracy ze szkoami rozpoczta zostaa zbirka baterii. Zgodnie z zawart umow zebrane baterie odbierane s przez PMS BARTNICKI z siedzib w Kobyce, w systemie bezpatnym. Do tej pory zebrano 200 kg baterii. - przeterminowane lekarstwa - w 2006 r. tut. Urzd, zgodnie z umow zawart z EKO-TOP Rzeszw, rozpocz zbirk lekw przeterminowanych. Leki te zbierane s do pojemnika ustawionego na terenie tut. Urzdu. Ponadto firma ta odbiera od tut. Urzdu zuyte wietlwki. - opakowania po rodkach ochrony rolin zakwalifikowanych do odpadw niebezpiecznych zbiera sklep Plon" przy ul. Cetnarskiego w acucie. Zbirka ta odbywa si ramach prowadzonej dziaalnoci gospodarczej . Zgodnie z regulaminem w sprawie utrzymania czystoci i porzdku na terenie gminy Miasta acuta selektywn zbirk, na wiksz skal, objte zostan rwnie nastpujce odpady niebezpieczne: przeterminowane rodki chemiczne, przepracowane oleje, przeterminowane leki,
34
zuyte wietlwki i akumulatory, baterie, urzdzenia zawierajce freon oraz sprzt elektryczny i elektroniczny (oprcz sklepw majcych obowizek prowadzenia sprzeday wizanej). Zbirka w/w odpadw prowadzona bdzie rwnie w staym Gminnym Punkcie Zbirki Odpadw Niebezpiecznych, do ktrego waciciele nieruchomoci bd mogli dostarcza odpady nieodpatnie w dniach roboczych w godz. 8 - 14. Zostay rozpoczte dziaania zmierzajce do zorganizowania GPZON zlokalizowanego na terenie bazy MZUK przy ul. Traugutta w acucie. Obecnie odbir odpadw wielkogabarytowych oraz sprztu elektrycznego i elektronicznego od mieszkacw miasta bdzie odbywa si w terminach zbirki surowcw wtrnych, na zasadzie tzw. wystawki', a w szczeglnych przypadkach po telefonicznym uzgodnieniu z jednostk wywozow. Odpady budowlane wchodzce w strumie odpadw komunalnych dostarczane s przez mieszkacw miasta wasnym rodkiem transportu do bazy Miejskiego Zakadu Usug Komunalnych w acucie, gdzie s czasowo magazynowane, a w razie zapotrzebowania przekazywane s bezpatnie mieszkacom do ponownego wykorzystania. W 2006 r. zebranych zostao ok. 20 ton tego typu odpadw. Ponadto , w czasie prowadzonych prac konserwatorskich przy drzewach rosncych na terenie miasta / aleje zabytkowe i ziele miejska/ zebrano ok. 5 ton odpadw biodegradowalnych w postaci gazi, ktre zostay przekazane mieszkacom do wykorzystania. Z terenu miasta w latach 2004-2006 wywieziono 15,775 ton azbestu, gwnie poprzez usuwanie pokry dachowych z eternitu. W przewaajcej czci, ten szczeglnie niebezpieczny odpad trafia bezporednio na wysypisko odpadw komunalnych z sektorem odpadw niebezpiecznych w Mynach gm. Radymno, gdzie poddany zosta unieszkodliwieniu. Wyroby azbestowe z terenu acuta zbieray rwnie firmy, posiadajce do tego stosowne uprawnienia, a mianowicie: EKO-TOP Rzeszw oraz Jednostka Ratownictwa Chemicznego z Tarnowa. Osobom fizycznym gmina refundowaa koszty transportu. Gmina Miasto acut nie posiada wasnej instalacji i urzdze do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwok zwierzcych. Ma natomiast umow zawart z Przedsibiorstwem Wielobranowym UTIRES" w Leachowie, ktre zbiera, transportuje i unieszkodliwia zwoki zwierzt padych (odpadw podwyszonego ryzyka) z terenu miasta acuta. Zakresem dziaania zostay objte wszystkie zwierzta pade, zarwno bezdomne jak i gospodarskie. W 2004 nie zanotowano w/w przypadkw, natomiast w 2005 r. Gmina Miasto acut dopacia do kosztw utylizacji sztuk padych 10 z. W 2006 r. z terenu miasta wywieziono dwie pade sarny. Stan realizacji dziaa ujtych w gminnym planie gospodarki odpadami na lata 2004 - 2006. Zestawienie informacji o zrealizowanych przedsiwziciach w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie gminy w latach 2004-2006.
CELE; ZADANIA (W TYM STRATEGICZNE); DZIAANIA TERMINY REALIZACJI SPOSB FINANSOWANIA ZAKOCZONO / W CZASIE REALIZACJI / WPROWADZONO
1)CEL DUGOOKRESOWY Zminimalizowanie iloci wytwarzanych odpadw w sektorze komunalnym oraz wdroenie nowoczesnego systemu odzysku i unieszkodliwiania odpadw komunalnych 2) CELE KRTKOTERMINOWE
Dziaania cige -do Zadanie w trakcie realizacji. Dla osignicia zaoonego roku 2015 celu istotnym jest przede wszystkim podnoszenie rodki budetu gminy wiadomoci ekologicznej mieszkacw acuta poprzez cig edukacj, w szczeglnoci w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadw i zasadach selektywnej gospodarki odpadami.
35
Program Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut na lata 2009 -2012, z perspektyw na lata 2013-2016 Objcie zorganizowan zbirk odpadw moliwie wszystkich mieszkacw miasta Realizacja na lata Jeszcze nie wszyscy mieszkacy Gminy Miasto acut 2004 - 2007 zostali objci zorganizowanym systemem odbioru rodki budetu gminy odpadw komunalnych. Wg stanu na dzie 31.12.2006r. objto zorganizowanym systemem odpadw komunalnych 92 % mieszkacw domkw jednorodzinnych i 100 % mieszkacw budownictwa wielorodzinnego. Trudnoci z zawieraniem umw na odpady komunalne wystpuj szczeglnie wrd mieszkacw prowadzcych dziaalno rolnicz, ktrzy twierdz, e zagospodarowuj odpady we wasnym zakresie. Na terenie gminy sukcesywnie rozszerzany jest system selektywnej zbirki odpadw. Obecnie ze strumienia odpadw komunalnych selektywnie wysegregowywane s surowce wtrne, odbierane bezporednio od mieszkacw miasta do kolorowych workw foliowych. Wdroony zosta system zbirki odpadw niebezpiecznych (przeterminowane lekarstwa i baterie), zbieranych do pojemnika ustawionego na terenie tut. Urzdu oraz w szkoach podstawowych na terenie miasta. Selektywna zbirka odpadw wielkogabarytowych oraz sprztu elektrycznego i elektronicznego bdzie odbywaa si w terminach zbirki surowcw wtrnych, a w szczeglnych przypadkach po telefonicznym uzgodnieniu z jednostk wywozow. Odpady budowlane wchodzce w strumie odpadw komunalnych dostarczane s w sposb selektywny przez mieszkacw miasta wasnym rodkiem transportu do bazy Miejskiego Zakadu Usug Komunalnych w acucie. Powyszym systemem zbirki zostao objte ok. 94% oglnej liczby mieszkacw.
Wprowadzenie selektywnej Realizacja na lata zbirki odpadw u moliwie 2004 - 2007 wszystkich mieszkacw rodki budetu gminy miasta
3) ZADANIA STRATEGICZNE Budowa Gminnego Punktu Zbirki Odpadw Niebezpiecznych Zbirka i zdeponowanie wyrobw zawierajcych azbest na skadowiska
Dziaania cige -do Zostao wykonane cz prac remontowych zwizanych z roku 2015 przystosowaniem budynku zlokalizowanego na bazie rodki budetu gminy MZUK przy ul. Traugutta, na punkt zbirki odpadw niebezpiecznych (GPZON). realizacja do roku Z terenu miasta acuta systematycznie likwidowane i 2030 wywoone s wyroby zawierajce azbest, gwnie poprzez rodki GFOiGW usuwanie pokry dachowych z eternitu. Osobom fizycznym gmina refunduje koszty transportu odpadw na skadowisko odpadw niebezpiecznych.
Ocena systemu monitoringu Zamierzone zadania i cele, ujte w gminnym planie gospodarowania odpadami s sukcesywnie realizowane. Przyjty w tym dokumencie zestaw wskanikw umoliwia monitorowanie efektywnoci stopnia realizacji planu. Wartoci wskanikw przyjto dla roku bazowego 2002. Ponisza tabela przedstawia zaproponowane mierniki stanu rodowiska i osignite wartoci w latach 2005 i 2006. Zestawienie wskanikw realizacji gminnego planu gospodarki odpadami. Stan Lp. Wskanik wyjciowy Stan w 2005 r. Stan w 2006 r. 2002 r. Ilo zebranych odpadw 0,167 0,265 1. komunalnych / 1 mieszkaca / 0,290 Mg/M/rok Mg/M/rok Mg/M/rok rok/ 2. Stopie pokrycia mieszkacw 80-95 % -90 % 92 % mieszkacw zorganizowan zbirk domkw jednorodzinnych i odpadw komunalnych 100% mieszkacw budownictwa
36
wielorodzinnego Ilo zebranych selektywnie materiaw (w stosunku do iloci zebranych odpad. kom.) Udzia odpadw z sektora komunalnego unieszkodliwianych przez skadowanie
3. 4.
4,98 %
6,08 %
7,27 %
95,02 %
93,92 %
92,72 %
Wytwarzanie odpadw staych jest integralnym elementem bytowania ludzi. Na obszarze miasta, zamieszkaym przez ok. 18 tys. osb obserwuje si wzrost iloci wytwarzanych odpadw, co spowodowane jest wzrostem standardu yciowego oraz rozbudow infrastruktury mieszkaniowej. W 2005 r. zebrano blisko 4 800 Mg odpadw komunalnych, co daje wskanik w przeliczeniu na 1 mieszkaca 0,265 Mg/rok. W 2006 r. ilo ta wzrosa do ponad 5 tys. Mg i wskanik ju wynis 0,290 Mg/rok. Na terenie gminy podstawowym sposobem postpowania z zebranymi odpadami z sektora komunalnego jest ich unieszkodliwianie przez skadowanie. W ten sposb w 2006 r. na skadowiska, zlokalizowane poza granicami miasta trafio 92% odpadw z sektora komunalnego. Przewidujemy, i w kolejnych latach sukcesywnemu zmniejszeniu ulega bdzie ilo wywoonych, niesegregowanych odpadw komunalnych, na rzecz wzrostu segregacji odpadw, aby odzyska te, ktre nadaj si do ponownego gospodarczego wykorzystania (recyklingu). Ze strumienia wytwarzanych odpadw komunalnych, w roku 2005 w gminie wysegregowano 290,31 Mg surowcw wtrnych, co stanowio 6,08% oglnej masy zebranych od mieszkacw odpadw. Rok 2006 zwikszy t ilo o ok. 1,2%. Jeszcze nie wszyscy mieszkacy miasta zostali objci zorganizowanym systemem odbioru odpadw komunalnych, pomimo to wskanik ten w gminie jest stosunkowo wysoki. Obecnie wynosi on od 92% wrd mieszkacw domkw jednorodzinnych, do 100 % wrd mieszkacw budownictwa wielorodzinnego. Cz nie odbieranych odpadw trafia do rodowiska w sposb niekontrolowany w wyniku spalania i deponowania na tzw. dzikich wysypiskach powodujc jego zanieczyszczenie. Cele i przedsiwzicia zamieszczone w Programie ochrony rodowiska w gminie, zmierzaj w kierunku poprawy oglnego stanu rodowiska i ograniczania szkodliwych czynnikw wpywajcych na zdrowie mieszkacw. Harmonogram przyjtych dziaa proekologicznych w zakresie ochrony rodowiska, w tym i gospodarki odpadami jest sukcesywnie, w miar moliwoci budetowych, realizowany. Zadania krtkoterminowe, ktre przewidziane zostay na lata 2004-2007 s w duej czci zrealizowane. Natomiast jeli chodzi o cele dugoterminowe i zadania strategiczne s one nadal w trakcie realizacji. Systematycznie co roku prowadzona jest konserwacja starodrzewia alei zabytkowych, jak rwnie dbanie o waciw kondycj lasu Baantarnia" i Dbnik. Coraz wiksza liczba mieszkacw posiada uregulowany stan gospodarki wodno-ciekowej. W trakcie realizacji jest dokoczenie kanalizowania obszaru miasta. Jednak trudnym zadaniem, ze wzgldu na wysokie koszty jest rozdzielenie kanalizacji sanitarnej i deszczowej. Prowadzona jest kontrola stanu technicznego zbiornikw bezodpywowych (szamb). Wanym elementem ograniczajcym sprawno systemu wodocigowego w miecie jest jednonitkowe poczenie stacji uzdatniania wody z miastem, co moe by przyczyn nawet duszych przerw w dostawie wody. Planowana budowa drugiej nitki wodocigowej jak na razie nie dosza do skutku. Zablokowana zostaa przez mieszkacw, przez ktrych posesje miaaby w przyszoci przebiega. Celem zmniejszenia uciliwoci haasowej i emisji zanieczyszcze ze rde komunikacyjnych do powietrza, prowadzona jest na bieco poprawa nawierzchni drg gminnych, sprzyjajca usprawnieniu i pynnoci ruchu. Jeli chodzi o gospodark odpadami, to sfera ta wymaga cigego udoskonalenia. W gminie nie utworzono ewidencji umw zawartych na odbieranie odpadw komunalnych od wacicieli nieruchomoci w celu kontroli wykonywania przez wacicieli nieruchomoci przedsibiorcw
37
obowizkw wynikajcych z zapisw ustawowych. Ewidencji tej nie utworzono ze wzgldu na brak waciwej formy elektronicznej. Jednym z najistotniejszych dziaa w zakresie gospodarowania odpadami jest wdroenie systemu selektywnej zbirki odpadw ulegajcych biodegradacji, w tym odpadw zielonych i odpadw pochodzcych z gospodarstw domowych. Pozostawienie ich w masie odpadw usuwanych na skadowiska moe wywoywa negatywne skutki nie tylko dla rodowiska, ale te stwarza zagroenie sanitarne dla zwierzt, ptactwa, a w ostatecznoci dla ludzi. Selektywna zbirka odpadw jest przedsiwziciem zalenym od wielu czynnikw, ale niewtpliwie istotnym jest prowadzenie waciwej edukacji ekologicznej i cigego informowania spoeczestwa o zasadach i sensownoci prowadzenia selektywnej zbirki odpadw oraz wynikajcych z niej korzyci. Obowizujcy Regulamin utrzymania czystoci i porzdku na terenie miasta dopuszcza gromadzenie odpadw organicznych z gospodarstw domowych w kompostownikach w obrbie dziaki siedliskowej oraz na terenach ogrdkw dziakowych z przeznaczeniem na wasne potrzeby. Co wicej, trzeba dooy wszelkich stara do prowadzenia biecej analizy i skutecznej egzekucji w zakresie wywizywania si wacicieli nieruchomoci z obowizkw wynikajcych z ustawy o utrzymaniu czystoci i porzdku w gminie, aby wyeliminowa podrzuty odpadw i tworzenie tzw. dzikich wysypisk mieci".
38
3. OCENA AKTUALNEGO STANU RODOWISKA 3.1. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE I HAAS

3.1.1. STAN ZANIECZYSZCZENIA ATMOSFERY Zanieczyszczenia emitowane do powietrza niekorzystnie wpywaj nie tylko na stan atmosfery, ale take na jako oraz czysto wd i gleb, rozwj rolin i zwierzt, a co za tym idzie take na zdrowie czowieka. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego mona podzieli na chemiczne wprowadzane w postaci gazw i areozoli (dwutlenki siarki, tlenki azotu, tlenek i dwutlenek wgla) oraz mechaniczne, do ktrych zaliczane s rnego rodzaju pyy. Dwutlenki siarki (SO2) zanieczyszczenie gazowe charakterystyczne dla procesw spalania paliw zawierajcych siark (wgiel kamienny, brunatny, oleje napdowe i opaowe). Pochodzi gwnie z energetycznego spalania paliw, produkcji wyrobw przemysowych. Stenie tego zanieczyszczenia wzrasta wraz z rozpoczciem sezonu grzewczego. Wystpujc w powietrzu jest przyczyn zakwaszenia wody deszczowej, nastpstwem czego jest wzmoona korozja metali. Tlenki azotu popularnie oznaczane symbolem NOx. Powstaj w procesie spalania, w wyniku bezporedniej syntezy azotu i tlenu. Najwikszy udzia w emisji tlenkw azotu ma transport. Znaczcy wpyw ma rwnie rolnictwo (podtlenek azotu). Tlenek wgla powstaje w wyniku zych warunkw spalania (niecakowite spalanie). Najwiksze stenia CO notuje si wzdu tras komunikacyjnych, co dowodzi, e pojazdy mechaniczne s najwikszym jego rdem. Pyy zawieszone bardzo drobne czstki substancji staych zawieszone w powietrzu. Mog pochodzi ze spalania wgla, z silnikw wysokoprnych, jak rwnie powstawa w wyniku reakcji pomidzy zanieczyszczeniami gazowymi (np. amoniaku z dwutlenkiem siarki). Powietrze jest niezwykle wanym elementem rodowiska, gdy emitowane zanieczyszczenia wpywaj na stan nie tylko atmosfery, ale take na jako wd i gleb, rozwj rolin i zwierzt, a tym samym na zdrowie czowieka. Gwnymi rdami emisji zanieczyszcze do powietrza s ciepownie miejskie, zakady przemysowe, kotownie lokalne oraz rodki transportu. Podstawowymi zanieczyszczeniami powietrza s pyy oraz gazy takie jak dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek i dwutlenek wgla . W skali powiatu najwiksza emisja zanieczyszcze do powietrza wystpuje w gminie miejskiej acut, ze wzgldu na du kumulacj przemysu. Wan rol w zanieczyszczeniu powietrza w powiecie odgrywaj spaliny samochodowe. Zaznaczy naley, e przez teren miasta przebiega midzynarodowa trasaA-4 z nateniem ruchu ok. 900 pojazdw/ h. Innym istotnym rdem zanieczyszczenia s kotownie lokalne opalane zazwyczaj wglem kamiennym o zrnicowanych parametrach- niejednokrotnie wysokiej zawartoci siarki. Wynikiem oddziaywania wyemitowanych pyw i gazw jest stan zanieczyszczenia powietrza czyli immisja. Z bada przeprowadzonych przez Wojewdzki inspektorat Ochrony rodowiska w Rzeszowie w 2007 roku /jak rwnie w latach poprzednich/ wynika, e obszar miasta acuta nie jest zagroony ponadnormatywnymi steniami badanych zanieczyszcze w powietrzu.
39
Stan jakoci powietrza - dane monitoringowe WIO

Rozkad ste redniorocznych dwutlenku siarki w gminie miejskiej acut w 2007 roku
Rozkad ste redniorocznych dwutlenku azotu w gminie miejskiej acut w 2007 roku
Rozkad ste redniorocznych pyu PM10 w gminie miejskiej acut w 2007 roku
40
Rozkad ste redniorocznych benzenu w gminie miejskiej acut w 2007 roku
Stan jakoci powietrza atmosferycznego w gminie ksztatuje emisja zanieczyszcze z: lokalnych kotowni osiedlowych i palenisk domowych, procesw technologicznych w zakadach przemysowych, rodkw transportu samochodowego lokalnego i tranzytowego. Udzia gminy miejskiej acut w globalnej emisji zanieczyszcze powietrza w skali kraju jest niewielki. Do powietrza emitowane s gazy i pyy gwnie z energetycznego spalania paliw staych w domowych paleniskach. W strukturze wyemitowanych do powietrza substancji przewaaj zanieczyszczenia gazowe (dwutlenek siarki i azotu, tlenek i dwutlenek wgla, wglowodory) oraz pyy. Znaczny udzia w skaeniu rodowiska ma ruch koowy na drogach szczeglnie uczszczanej drogi krajowej Nr 4. W gminie najwiksze znaczenie w zanieczyszczeniu atmosfery maj kotownie i paleniska domowe, ktre to powoduj znaczne zwikszenie zanieczyszczenia powietrza w okresie grzewczym. Na terenie Gminy nie prowadzi si bada monitoringowych stanu jakoci powietrza. Natomiast uzyskane informacje z danych do opat za emisje gazw i pyw do powietrza nie stanowi odzwierciedlenia faktycznej iloci wprowadzanych zanieczyszcze.
Tabela nr 1 Emisja zanieczyszcze gazowych gminie miejskiej acut w latach 2004 -2007
Gmina miejska acut

kod substancji 001 002 003 004 005 006 007 009 010 017 018 030 032 034 035 044 061 nazwa substancji dwutl. siarki dwutl. azotu tlenek wgla w.alif.do C12 wglow.aroma fluor chlorowodr acetylen akroleina benzen benzo(a)piren formaldehyd glikol ksylen kwas siarkowy toluen alk.butylowy 2004 72,515150 33,112999 89,845972 33,358668 0,009815 0,001192 0,000000 0,000000 0,005696 0,000109 0,012433 0,105300 0,055080 0,004303 0,667110 0,001456 0,008436 wielko emisji [Mg] 2005 2006 79,229415 68,539581 35,457218 30,951472 100,232369 84,468759 34,550961 34,645138 0,009815 0,008217 0,000736 0,000931 0,000000 0,000000 0,000000 0,005855 0,005472 0,005472 0,000109 0,000109 0,014305 0,011904 0,166233 0,102279 0,052812 0,052272 0,000301 0,000301 0,670716 0,670716 0,000451 0,000451 0,008436 0,008436 41 2007 71,20194 37,98700 136,3027 14,45232 0,002703 0,000000 0,549892 0,000000 0,005855 0,000036 0,010992 0,124894 0,054432 0,000099 2,826084 0,000149 0,002775
Program Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut na lata 2009 -2012, z perspektyw na lata 2013-2016 219 ketony 230 kw.fosforowy 244 kw.mineralne 266 nafta,solwent 282 octan etylu 396 dwutl.wgla 559 tlenki niemet 800 py 810 sadza 812 bar 818 chlorek sodu 819 chlor.wapnia 822 cynk 840 mangan 930 p.c.w.mat.ogn 931 p.krzemowe 937 p.pozostae RAZEM Suma gazw [Mg] Suma pyw [Mg] 0,000000 0,052540 0,208240 0,402576 0,169320 18378,62 1,982840 65,029911 0,599795 0,011520 0,009360 0,019440 0,000000 0,000908 0,004462 0,001062 0,543548 18677,385474 18611,165468 66,220006 0,000000 0,052824 0,208240 0,402576 0,162348 18898,90 1,982840 68,236679 0,732823 0,011520 0,009360 0,019440 0,000000 0,000561 0,003587 0,000656 0,536700 19221,660779 19152,109454 69,551326 0,000000 0,052824 0,208240 0,402576 0,160688 15958,94 1,982840 48,414802 0,413054 0,011520 0,009360 0,019440 0,000000 0,000709 0,000000 0,000829 0,532306 16230,626509 49,402021 48,407276 0,017608 0,052824 0,071450 0,134700 0,167328 18421,59 0,652250 55,72435 0,396617 0,003840 0,003120 0,006480 0,008292 0,000000 2,398873 0,000000 0,000000 18745,12 18686,16 58,96576
Wynikiem oddziaywania wyemitowanych pyw i gazw jest stan zanieczyszczenia powietrza - czyli immisja. Sie krajow monitoringu powietrza w wojewdztwie podkarpackim tworz: sie podstawowa, obejmujca stacje Inspekcji Ochrony rodowiska i Pastwowej Inspekcji Sanitarnej, sie nadzoru nad jakoci powietrza w miastach (sie nadzoru oglnego), podlegajca Pastwowej Inspekcji Sanitarnej, dziaajca pod nadzorem Instytutu Medycyny Pracy w odzi. Obie sieci funkcjonuj w ramach koordynowanego przez Inspekcj Ochrony rodowiska programu Pastwowego Monitoringu rodowiska. Rozprzestrzenianie si zanieczyszcze zaley od kierunku wiatrw na danym terenie. Najczstsze kierunki wiatru przedstawiono na rysunku nr 5.
42
Rysunek Nr 5. Ra wiatrw
Oglnie naley stwierdzi, e powietrze na terenie gminy nie jest zanieczyszczone w ponadnormatywnym stopniu. Badania powietrza atmosferycznego prowadzone przez WIO i WSSE w 2006r. i 2007r. wykazuj brak przekrocze wartoci dopuszczalnych ste immisji pyu i zanieczyszcze na terenie gminy. Polska regulacja prawna odnoszca si do ochrony powietrza atmosferycznego zawarta jest w ustawie z dnia z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony rodowiska i w przepisach wykonawczych, uwzgldniajcych praktycznie wymagania wszystkich przyjtych dyrektyw Unii Europejskiej, w tym zakresie. Przeciwdziaanie zanieczyszczeniom powietrza w polskim prawie, zgodnie z wymogami unijnymi, polega na zapobieganiu lub ograniczeniu wprowadzania do rodowiska substancji zanieczyszczajcych. Podstawowym dokumentem okrelajcym wymagania dotyczce oceny i zarzdzania jakoci powietrza w krajach Unii Europejskiej jest dyrektywa 96/62/EWG z dnia 27 wrzenia 1996r. na temat oceny i zarzdzania jakoci powietrza, zwana dyrektyw ramow oraz 3 dyrektywy pochodne dotyczce poszczeglnych zanieczyszcze (lub grup zanieczyszcze). Dyrektywy okrelaj kryteria jakoci powietrza oraz tworz zasady i mechanizmy dziaa majcych na celu: utrzymywanie jakoci powietrza na obszarach, gdzie jest ona wystarczajca;
43
planowanie poprawy jakoci powietrza na obszarach, gdzie nie spenia ona zaoonych kryteriw.
Zakres podejmowanych dziaa jest uzaleniony od wynikw oceny jakoci powietrza. W zwizku z obowizkiem transpozycji przez Polsk dyrektywy 2004/107/WE z dnia 15 grudnia 2004r. w sprawie arsenu, kadmu, rtci, niklu i wielopiercieniowych wglowodorw aromatycznych (WWA) w otaczajcym powietrzu (czwartej z dyrektyw pochodnych) z dniem 15 lutego 2007 roku, WIO w Rzeszowie dokona w latach 2007-2008 wstpnej oceny poziomw tych zanieczyszcze w pyle PM10. Ponadto w przypadku uchwalenia projektu dyrektywy UE w sprawie jakoci powietrza i czystszego powietrza w Europie powstanie obowizek poszerzenia systemu pomiarw i ocen o py PM2,5 . W zwizku z powyszym istotne bdzie dalsze ograniczanie niskiej emisji ze rde komunalnych i komunikacji, ktre s gwnymi rdami emisji pyw. Kocem sierpnia 2007 roku weszy w ycie przepisy Ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 roku o zmianie ustawy Prawo ochrony rodowiska oraz niektrych innych ustaw (Dz.U. z 2007 nr 88 poz 587), wdraajcej postanowienia w/w dyrektywy 2004/107/WE. Przepisy ustawy wprowadzaj wiele istotnych zmian m.in. w zakresie oceny jakoci powietrza i klasyfikacji stref. Zmiany dotycz przede wszystkim wprowadzenia dla niektrych substancji poziomw dopuszczalnych (standardw jakoci powietrza), poziomw docelowych oraz poziomw celu dugoterminowego. Wymienione poziomy zostan okrelone w przepisach wykonawczych z delegacji cytowanej ustawy. Analogicznie zostan okrelone w drodze rozporzdze metody i zakres dokonywania ocen oraz wymagania jakim powinny odpowiada programy ochrony powietrza. Od stycznia 2008 roku Polsk obowizuj wymagania dyrektywy 2001/80/WE w sprawie ograniczenia emisji niektrych zanieczyszcze do powietrza z duych rde spalania paliw. Jej celem jest ograniczenie emisji z duych rde spalania tj. o mocy wikszej od 50 MW. W roku 2005 Minister rodowiska wyda Rozporzdzenie z dnia 20 grudnia 2005 roku w sprawie standardw emisyjnych z instalacji (obowizujce z dniem 1.01.2006r.), ktre transponuje standardy dyrektywy do polskiego prawodawstwa. Std lata 2008 - 2020 winny by okresem intensyfikacji dziaa ukierunkowanych na redukcj emisji dwutlenku siarki, tlenkw azotu i pyw w sektorze wytwarzania energii elektrycznej i ciepa, pomimo uzyskania przez Polsk okresw przejciowych do koca 2015 roku i wprowadzenia Krajowego Planu Redukcji Emisji, okrelajcego puap emisji z caego kraju. Polska jest stron Ramowej Konwencji Narodw Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, od roku 1994 oraz Protokou z Kioto. Podjte przez Polsk dziaania zobowizania stabilizacji emisji gazw cieplarnianych (CO2, metanu, N2O, HFCs, PFCs, SF6) do koca XX wieku naoone przez Konwencj Ramow zostao wypenione. W ramach Protokou z Kioto, Polska zobowizaa si do redukcji emisji tych gazw w latach 2008 2012 o 6% w stosunku do roku bazowego 1995. Obecnie zobowizanie to zostao wypenione z nawizk. Krajowa emisja gazw cieplarnianych zmniejszya si od roku bazowego do roku 2004 o 31,3%. Niemniej dziaania dotyczce ochrony klimatu nie powinny by zaniechane, powinny zmierza do takiej redukcji emisji gazw cieplarnianych jaka bdzie wynika z przyszych porozumie midzynarodowych. Podkarpacie zobowizane jest do wczenia si w wypenianie krajowych celw polityki klimatycznej, dotyczy to gwnie rozwoju odnawialnych rde energii i wzrostu efektywnoci ich wykorzystania. Polska jest zobowizana do ochrony warstwy ozonowej jako strona Konwencji wiedeskiej i Protokou montrealskiego w sprawie substancji zuboajcych warstw ozonow. Stosowanie substancji zuboajcych warstw ozonow
44
reguluj przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2004 roku o substancjach zuboajcych warstw ozonow. Urzdzenia, w ktrych stosowane s dopuszczone przez regulacje UE substancje tj. instalacje i urzdzenia chodnicze oraz urzdzenia klimatyzacyjne podlegaj kontroli (WIO) w zakresie przestrzegania przepisw ustawy. Dla niektrych substancji (HCFCs) obowizuje harmonogram redukcji na wycofanie z obrotu i stosowania. 3.1.2 STOPIE ZAGROENIA HAASEM W rodowisku mog wystpowa nastpujce rda haasu: haas drogowy pochodzcy od rodkw komunikacji i transportu samochodowego, haas kolejowy pochodzcy od rodkw transportu kolejowego, haas lotniczy spowodowany uytkowaniem pojazdw latajcych haas osiedlowy zwizany z bytowaniem i przemieszczaniem si ludzi na okrelonym terenie, haas przemysowy wywoany dziaalnoci zakadu przemysowego przenikajcy do rodowiska na zewntrz zakadu. Na terenie gminy wystpuj wszystkie w/w rda haasu, za wyjtkiem haasu lotniczego. Najpowszechniejszym i najbardziej uciliwym w rodowisku zurbanizowanym jest haas komunikacyjny, ktrego rdem s rodki komunikacji drogowej. Haas jest tym zanieczyszczeniem rodowiska, ktry staje si bardzo uciliwym dla mieszkacw gminy, szczeglnie dla mieszkajcych przy drogach gwnych. W gminie gwnym sprawc zagroe akustycznych jest komunikacja drogowa. W monitorowaniu rodowiska nie prowadzi si staych pomiarw haasu, std nie jest moliwe ustalenie dugookresowych zmian jego natenia. Podstawowymi czynnikami decydujcymi o poziomie haasu drogowego s: natenie ruchu pojazdw, prdko strumienia pojazdw, pynno ruchu, proces rozcigania si szczytu komunikacyjnego porannego i popoudniowego, brak obwodnic, stan techniczny nawierzchni i pojazdw. Przeprowadzone przez WIO kontrole nie wykazay znaczcych przekrocze dopuszczalnych poziomw haasu przemysowego. W 2007r WIO w Rzeszowie wykona badania klimatu akustycznego przy ulicach miasta acuta. W wielu punktach pomiarowych wystpiy przekroczenia wartoci dopuszczalnych emisji haasu. W zwizku z tym w ujciu oglnym w gminie haas przemysowy jest znacznie mniej uciliwy ni drogowy. Szersza analiza zagroenia haasem zostaa przeprowadzona w rozdziale 3.7.1 niniejszego dokumentu.
45
3.2. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE 3.2.1. ZASOBY WD I ICH WYKORZYSTANIE Zasoby wd powierzchniowych Pod wzgldem hydrograficznym gmina ley w dorzeczu dolnego Wisoka. W tym rejonie Wisok pynie spokojnie, ma tu charakter rzeki nizinnej o rednim spadku 0,46 procent i korycie krtym, tworzcym liczne zakola i meandry. Wisok jest rzek o zasilaniu gruntowo - deszczowo - nienym. Zasilanie gruntowe dominuje w okresie zimowym, wiosn przewaa zasilanie niene a latem deszczowe. Wezbrania wd wystpuj wiosn i latem. Wiosenne s dugotrwae, zwizane z topnieniem niegw. Wezbrania letnie wystpuj po intensywnych opadach. S one gwatowne, ale krtkotrwae. W dolnym biegu Wisok charakteryzuje si du zmiennoci przepyww i stanw wody. Najwiksze przepywy rejestrowano zazwyczaj w marcu, kwietniu, czerwcu i lipcu. Najnisze wystpuj w jesieni i na pocztku zimy. Przepywy Wisoka charakteryzuj si znaczn zmiennoci, ktra powoduje due zagroenie powodziowe. Po kadym wikszym wezbraniu w rnych miejscach pojawiaj si "oberwane" brzegi, a w innych tworz si pycizny i wyspy. Przez teren gminy przepywa rzeka Mikoka, ktra czc si z rzek Saw stanowi dopyw Wisoka. Dopyw ten nie by objty badaniami hydrograficznymi, tote trudno poda jego dokadn charakterystyk. Podobnie jak Wisok, najwysze stany wd i przepywy maj w czasie wiosennych roztopw i intensywnych opadw letnich. W takich sytuacjach powoduj lokalne podtopienia. W 2007 roku Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Rzeszowie prowadzi badania jakoci wd w rzekach wojewdztwa podkarpackiego wedug programu Pastwowego Monitoringu rodowiska. Ustalone na rzekach przekroje pomiarowo kontrolne ,tworz sieci pomiarowe monitoringu, funkcjonujcego na poziomie krajowym i regionalnym. Na rzece Wisok byy zlokalizowane dwa przekroje. Wody Wisoka w tym rejonie posiaday status IV klasy /wody niezadawalajcej jakoci/.
Badania wd rzeki Wisok na odcinku biegncym przez teren gminy Biaobrzegi wykazay, e wody zostay zakwalifikowane do IV klasy czystoci wg oceny oglnej. /Dane monitoringowe WIO w Rzeszowie 2007r./
46
Zasoby wd podziemnych Obok wd powierzchniowych wan rol w dziaalnoci ekonomicznej i yciu codziennym odgrywaj wody podziemne. O ich zasobach decyduje budowa geologiczna. Wody podziemne na terenie powiatu zwizane s z utworami piaszczysto wirowymi wieku czwartorzdowego. Poziom wody ma z reguy charakter swobodny i stwierdzano go na gbokoci od 0,5 10,0m ppt. Wody podziemne s podstaw funkcjonowania wodocigw i indywidualnych rde zaopatrzenia w wod. Wody podziemne wystpujce w utworach trzeciorzdowych, nie maj znaczenia w gospodarce wodnej gminy. Wystpuj nieregularnie, w piaszczystych soczewkach i wkadkach w obrbie iw. Jest to poziom mao wydajny o sabej odnawialnoci. Znaczna cz powiatu acuckiego /w tym gmina miejska acut/ zostaa, zgodnie z zatwierdzon dokumentacj hydrogeologiczn, wczona w obrb strefy ochronnej wok Gwnego Zbiornika Wd Podziemnych - 425 - Dbica - Stalowa Wola -Rzeszw", najwikszego i najbardziej zasobnego w wod zbiornika czwartorzdowego w rejonie Zapadliska Przedkarpackiego. Wody podziemne z powodu ich gospodarczego znaczenia oraz powszechnego zagroenia jakoci, zostay objte programem pastwowego monitoringu rodowiska (PM). Koordynacj merytoryczn i wykonawstwo bada, funkcjonujcemu od 1991 roku systemowi monitoringu jakoci wd podziemnych Pastwowa Inspekcja Ochrony rodowiska powierzya Pastwowemu Instytutowi Geologicznemu. System obserwacji monitoringowych wd podziemnych obejmuje zwyke (sodkie) wody podziemie, ktrych zawarto substancji rozpuszczonych (mineralizacja) nie przekracza 1000 mg/l. Aktualnie w sieci krajowej monitoringu wd podziemnych na terenie wojewdztwa podkarpackiego obsugiwanych jest 25 punktw pomiarowych, z ktrych 15 znajduje si na obszarach piciu GZWP. Na terenie powiatu zlokalizowany jest jeden punkt krajowej sieci monitoringu. Jest to punkt w acucie, w obrbie Gwnego Zbiornika Wd Podziemnych. Wykonane przez WIO Rzeszw badania wykazay, i woda w tym punkcie wykazuje jako klasy Ib wody wysokiej klasy.
47
Wody podziemne wykorzystywane s gwnie na potrzeby gospodarstw domowych, podmiotw gospodarczych oraz w obiektach uytecznoci publicznej. OCHRONA WD W zakresie ochrony poziomu jakoci wd powierzchniowych uwzgldnia si obszary zlewni hydrograficznych. Integraln czci warunkw korzystania z wd dorzecza stanowi programy ochrony wd dla obszarw, na ktrych poziomy jakoci wd nie s osignite, tzn. woda danego cieku nie posiada zaoonej klasy czystoci wd. Celem ochrony wd powierzchniowych jest utrzymywanie lub poprawa jakoci wd, biologicznych stosunkw w rodowisku wodnym i na obszarach zalewowych, tak, aby wody osigny, co najmniej dobry stan ekologiczny i w zalenoci od potrzeb nadaway si do: zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczona do spoycia, bytowania ryb w warunkach naturalnych oraz umoliwiay ich migracj, rekreacji oraz uprawiania sportw wodnych. Ochrona wd polega w szczeglnoci na: unikaniu, eliminacji i ograniczeniu zanieczyszcze wd, zwaszcza substancjami szkodliwymi dla rodowiska wodnego, zapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnych przepyww wody lub naturalnych poziomw zwierciada wody.
48
Ochrona wd jest realizowana przez zakazy dotyczce wprowadzania ciekw zawierajcych: odpady oraz zanieczyszczenia pywajce, dwuchloro-dwufenylo-trjchloroetanu (DDT), wielopiercieniowych chlorowanych dwufenyli (PCB) i wielopierscieniowych chlorowanych trfenyli (PCT), chorobotwrczych drobnoustrojw, oraz powodujcych w tych wodach: zmiany w naturalnej charakterystycznej dla nich biocenozie, zmian naturalnej mtnoci, barwy, zapachu, formowania si osadw lub piany. Ponadto wprowadza si nakazy, zapewnienia ochrony wd przed zanieczyszczeniem poprzez budow i eksploatacj urzdze sucych tej ochronie, z tym, e wybr miejsca i sposobu usuwania i oczyszczania ciekw powinien minimalizowa negatywne oddziaywania na rodowisko. Budow urzdze sucych do oczyszczania ciekw winno si realizowa zgodnie z Krajowym Programem Oczyszczania ciekw Komunalnych (KPOK). Program ten winien doprowadzi wody powierzchniowe do stanu, by speniay one wymaganiom wd powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczon do spoycia, rekreacji i chowu ryb. Dla zasobw i uj wd powierzchniowych wprowadza si rwnie strefy ochronne, ktre dzieli si na tereny ochrony bezporedniej i poredniej. Na terenie ochrony bezporedniej wd powierzchniowych zabrania si uytkowania gruntw do celw nie zwizanych z eksploatacj ujcia wody. Nakazy odnonie terenu ochrony bezporedniej s analogiczne jak dla uj wd podziemnych. Gwnym zadaniem ochrony zasobw wd powierzchniowych, a take powizanych z nimi zasobami wd podziemnych, jest zmniejszenie adunkw zanieczyszcze odprowadzanych w nieoczyszczonych ciekach komunalnych. Konieczna jest zatem budowa nowych i rozbudowa istniejcych systemw odprowadzania i oczyszczania ciekw sanitarnych. 3.2.2. GOSPODARKA WODNO-CIEKOWA Gospodarka ciekowa Gwnymi rdami zanieczyszczenia wd powierzchniowych s nieoczyszczone cieki komunalne i przemysowe. Znaczcy wpyw na zanieczyszczenie wd maj rwnie spywy powierzchniowe, szczeglnie z terenw rolniczych. Gwnymi rdami zanieczyszczenia wd powierzchniowych, o wyranie antropogenicznym charakterze, s cieki komunalne i przemysowe. Znaczcy wpyw maj rwnie spywy powierzchniowe, szczeglnie z terenw stanowicych grunty orne. Gmina realizujc obowizki naoone w ustawie z dnia 13 wrzenia 1996r. o utrzymaniu czystoci i porzdku w gminach przeprowadza na bieco kontrole gospodarstw domowych na terenie caej gminy sprawdzajc podczenie do kanalizacji oraz udokumentowanie zgodnego z przepisami przekazywania odpadw przez wacicieli posesji. W przypadkach nie stosowania si wacicieli do wymaga okrelonych w ustawach wydawane s polecenia przyczenia do kanalizacji oraz zawarcia umowy na wywz odpadw.
49
3.3. GLEBY 3.3.1. STAN GLEB W obrbie gminy wystpuj gleby powstae z rnego rodzaju skay macierzystej co powoduje due zrnicowanie typw gleb. Zmienno typologiczna zwizana jest z budow geologiczn, morfologi terenu, stosunkami wodnymi, charakterem szaty rolinnej oraz dziaalnoci czowieka. Stan gleb gminy jest na og dobry, podstawowymi czynnikami degradacji gleb s zjawiska erozyjne, zakwaszenie gleb i zanieczyszczenie substancjami chemicznymi. Wikszo gleb mieci si w I klasie czystoci pod wzgldem zawartoci metali cikich. W obrbie doliny Wisoka z osadw aluwialnych wspczesnych teras powstay gleby typu mad, gwnie brunatnych. W glebach tych poziom prchniczny jest z reguy dobrze wyksztacony, o miszoci 20 30 cm i wikszej i duej zawartoci prchnicy. Gleby te charakteryzuj si korzystnym ukadem stosunkw wodnych. Biorc pod uwag ich skad granulometryczny dominuj mady rednio cikie i cikie do uprawy mechanicznej. Mady charakteryzuj si odczynem sabo kwanym lub obojtnym. S to gleby zasobne w przyswajalne dla rolin skadniki pokarmowe. Na tych glebach mona uprawia wszystkie roliny uprawne, cznie z warzywami. 3.3.2. SPOSOBY UYTKOWANIA GLEB Gleby na terenie Gminy zaliczaj si w wikszoci do III i IV klasy bonitacyjnej. W strukturze uytkw rolnych miasta acuta dominuj grunty orne, zajmujce powierzchni 839 ha, tj. 73,4%; ki zajmuj 145 ha, - 12,6%; sady 111 ha, tj. 9,7% natomiast pastwiska - 48 ha - tj.4,1% . Lasy i grunty lene stanowi 1,9%. Wykres nr 5. Struktura uytkw rolnych miasta acuta
80,00% 60,00% 40,00% 20,00% 0,00% grunty orne ki
73,40%
grunty orne ki
12,60%
9,70%
sady
4,10%
pastwiska
sady pastwiska
W strukturze gospodarstw rolnych indywidualnych przewaaj mae gospodarstwa do 2 ha, stanowice a 92% ogu gospodarstw. Zajmuj si one gwnie produkcj rolinn. Uprawy zb stanowi 46,7 % uytkw rolnych, uprawa ziemniakw ok. 15% uytkw rolnych oraz uprawa warzyw 2% uytkw rolnych. Hodowla byda i trzody chlewnej wystpuje w ladowej iloci i tylko na potrzeby wasne. Na 437 gospodarstwa ogem 14 produkuje wycznie na wasne potrzeby, 204 zajmowao si produkcj gwnie na wasne potrzeby a 33 wycznie lub gwnie na sprzeda. Biorc pod uwag rda utrzymania w
50
miecie acucie zauway mona zjawisko wielozawodowoci. Tylko nieliczny procent utrzymuje si z pracy w swoim gospodarstwie. 3.5. PRZYRODA 3.5.1. OCHRONA RNORODNOCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU Gmina miejska acut pooona jest na obszarze dwu krain geograficznych: Kotliny Sandomierskiej i Pogrza Karpackiego. Granica pomidzy tymi krainami przebiega wzdu magistrali kolejowej i dzieli gmin na dwie czci: nizinn w pnocnej czci oraz grzyst w czci poudniowej. Cz nizinna charakteryzuje si sabo urzebion powierzchni, miejscami tylko pofalowan o rednich wysokociach 150 220 m n.p.m. Panuje tu klimat umiarkowanie wilgotny, cieplejszy, o redniej rocznej opadw atmosferycznych 600 700 mm. Naturalne rodowisko przyrodnicze miasta zostao w znacznym stopniu przeksztacone przez dziaalno gospodarcza czowieka. Std tez koniecznoci stao si zachowanie istniejcych jeszcze obiektw przyrodniczych i krajobrazowych Cenny obiekt przyrodniczy i historyczny na terenie miasta stanowi park zamkowy. W jego drzewostanie przewaaj wiekowe okazy drzew o pomnikowych rozmiarach. Najciekawsze okazy to: - platany klonolistne: w parku w acucie 2 drzewa o obwodzie 708 i 576 cm - miorzb dwuklapowy, najstarszy w Polsce o obwodzie 591 cm w parku Pomniki przyrody pojedyncze twory przyrody oywionej lub nieoywionej lub ich skupienia o szczeglnej wartoci naukowej, kulturowej, historyczno-pamitkowej i krajobrazowej odznaczajce si indywidualnymi cechami wyrniajcymi je wrd innych tworw. Mog to by np. stare i potne drzewa i krzewy, stanowiska rzadkich rolin i zwierzt chronionych, gazy, skaki itp. W obrbie miasta znajduje si 8 pomnikw przyrody. S to pojedyncze drzewa i pomniki grupowe zoone s one wycznie z dbw szypukowych. W pnocno-wschodniej czci acuta znajduj si dwa niewielkie kompleksy lene tj. las komunalny Dbnik oraz Baantarnia. Najwiksze znaczenie w systemie przyrodniczym odgrywa dolina Wisoka z unikalna form jak jest stare Wisoczysko wraz z zespoem starorzeczy. Jest to zesp u specyficznych walorach przyrodniczych, spotkamy tam zbiorowiska gowe, pnaturalne ki oraz bogate zespoy wodne. Tereny zieleni nieurzdzonej z dolinami rzecznymi zajmuj 14 % oglnej powierzchni miasta. Urzdzona ziele miejska to przede wszystkim skwery, place, ziele przyuliczna osiedlowa i zwizana z obiektami sportowymi.
51
52
Pomniki przyrody na terenie miasta acuta:

KARTA EWIDENCYJNA OBIEKTU CHRONIONEGO Wojewdztwo: RZ - rzeszowskie Miasto: acut Wsprzdne: x = 5004' 11" y = 22 13'45" Numer obiektu: 11 Nazwa obiektu: POMNIK PRZYRODY YWEJ Rodzaj obiektu: 15 Pooenie: obok kocioa (przed wejciem) Waciciel: Parafia Rzymsko - katolicka w acucie, ul. Fama 20, dziaka nr 3086/1 Informacja dodatkowa: Db szypukowy Ouercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 460 cm, wysoko - 23 m; Wiek ok. 250 lat. KARTA EWIDENCYJNA OBIEKTU CHRONIONEGO Wojewdztwo: RZ - rzeszowskie Miasto: acut Wsprzdne: x = 5005' 15" y = 2215'16" Numer obiektu: 58 Nazwa obiektu: POMNIK PRZYRODY YWEJ Rodzaj obiektu: 15 Pooenie: przy ulicy kowej Waciciel: Barnat Zofia c. Michaa i Karoliny, Bamat Bronisaw s. Emila i Zofii, acut, ul. Zwierzyniec 10, dziaka nr 1391 Informacja dodatkowa: Db szypukowy Ouercits robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 410 cm, wysoko - 27 m; Ubytki korony: 20%; Wiek ok. 230 lat. KARTA EWIDENCYJNA OBIEKTU CHRONIONEGO Wojewdztwo: RZ - rzeszowskie Miasto: acut Wsprzdne: x = 5005' 18" y = 22 15'42" Numer obiektu: 62 Nazwa obiektu: POMNIK PRZYRODY YWEJ Rodzaj obiektu: 15 Pooenie: przy Dbniku" Waciciel: Marko Bolesaw s. Jerzego i Zofii, Marko Zuzanna c. Wadysawa i Heleny, acut, ul. Kochanowskiego lc/15, dziaka nr 1354 Informacja dodatkowa: Db szypukowy Ouercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 450 cm, wysoko - 26 m; Wiek ok. 250 lat. KARTA EWIDENCYJNA OBIEKTU CHRONIONEGO Wojewdztwo: RZ - rzeszowskie Miasto: acut Wsprzdne: x = 5005'16" y = 2215'09" Numer obiektu: 64 Nazwa obiektu: POMNIK PRZYRODY YWEJ Rodzaj obiektu: 15 Pooenie: przy ulicy Zwierzyniec Waciciel: Gruzek Stanisaw, acut, ul. Kochanowskiego 48, dziaka nr 1376 Informacja dodatkowa: 53
Program Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut na lata 2009 -2012, z perspektyw na lata 2013-2016 Db szypukowy Ouercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 420 cm, wysoko - 26 m; Wiek ok. 250 lat. KARTA EWIDENCYJNA OBIEKTU CHRONIONEGO Wojewdztwo: RZ - rzeszowskie Miasto: acut Wsprzdne: x = 50o05'01"-10" y = 2215'30"-35" Numer obiektu: 65 Nazwa obiektu: POMNIK PRZYRODY YWEJ Rodzaj obiektu: 77 Pooenie: Dbnik" ok. 10 m od drogi Zarzdca: Miasto acut, MPGKiM Waciciel: Skarb Pastwa, dziaka nr 1361 Informacja dodatkowa: Grupa dbw szypukowych: 1) Db szypukowy Ouercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 330 cm, wysoko - 23 m; Wiek ok. 170 lat. 2) Db szypukowy Quercits robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 315 cm, wysoko - 22 m; Wiek ok. 170 lat. 3) Db szypukowy Quercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 370 cm, wysoko - 24 m; Wiek ok. 210 lat. Korona nisko osadzona, dolne konary odamane. 4) Db szypukowy Ouercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 400 cm, wysoko - 25 m; Wiek ok. 230 lat. 5) Db szypukowy Ouercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 350 cm, wysoko - 25 m; Wiek ok. 200 lat. 6) Db szypukowy Quercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 590 cm, wysoko - 24 m; Wiek ok. 380 lat. 7) Db szypukowy Quercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 420 cm, wysoko - 23 m; Wiek ok. 250 lat. 8) Db szypukowy Quercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 350 cm, wysoko - 6 m (zamany); 9) Db szypukowy Quercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 390 cm, wysoko - 24 m; Wiek ok. 210 lat. 10) Db szypukowy Quercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 600 cm, wysoko - 24 m; KARTA EWIDENCYJNA OBIEKTU CHRONIONEGO Wojewdztwo: RZ - rzeszowskie Miasto: acut Wsprzdne: x = 50o05'15" y = 2215'16" Numer obiektu: 68 Nazwa obiektu: POMNIK PRZYRODY YWEJ Rodzaj obiektu: 77 Pooenie: przy ulicy kowej Waciciel: Miasto acut. dziaka nr 1439 Informacja dodatkowa: 1) Db szypukowy Ouercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 360 cm, wysoko - 26 m; Wiek ok. 210 lat. 54
Program Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut na lata 2009 -2012, z perspektyw na lata 2013-2016 2) Db szypukowy Quercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 310 cm, wysoko - 26 m; Wiek ok. 170 lat.
KARTA EWIDENCYJNA OBIEKTU CHRONIONEGO Wojewdztwo: RZ - rzeszowskie Miasto: acut Wsprzdne: x = 5005' 18" y = 2215'40" Numer obiektu: 70 Nazwa obiektu: POMNIK PRZYRODY YWEJ Rodzaj obiektu: 15 Pooenie: ulica Dbnik Waciciel: Nizio Halina - Jadwiga c. Floriana i Krystyny, Albigowa 79, dziaka nr 1360 Informacja dodatkowa: Db szypukowy Ouercus robur Wiek ok. 340 lat. KARTA EWIDENCYJNA OBIEKTU CHRONIONEGO Wojewdztwo: RZ - rzeszowskie Miasto: acut Wsprzdne: x = 5003 '48" y = 2214'41" Numer obiektu: 154 Nazwa obiektu: POMNIK PRZYRODY YWEJ Rodzaj obiektu: 15 Zarzdca: Zesp Szk Mechanizacji Rolnictwa. ul. Armii Krajowej Waciciel: Skarb Pastwa, dziaka nr 3415/4 Informacja dodatkowa: Db szypukowy Ouercus robur Wymiary: obwd na wys. 1,3 m - 545 cm, wysoko - 26 m; Wiek ok. 340 lat. KARTA EWIDENCYJNA OBIEKTU CHRONIONEGO Wojewdztwo: RZ - rzeszowskie Miasto: acut Wsprzdne: x = 5005'01" - 10" y = 2215'30" - 35" Numer obiektu: 200 Nazwa obiektu: POMNIK PRZYRODY YWEJ Rodzaj obiektu: 77 Pooenie: Dbnik" ok. 10 m od drogi Zarzdca: Miasto acut, MPGKiM Waciciel: Skarb Pastwa. dziaka nr 1361 Informacja dodatkowa: Grupa dbw szypukowych:
Program NATURA 2000 Program NATURA 2000 zosta powoany celem utworzenia ekologicznej sieci Specjalnych Obszarw Ochrony (SOO) oraz Obszarw Specjalnej Ochrony (OSO). Obszary te wyznaczane s na podstawie tzw. Dyrektywy Siedliskowej Rady Europy z roku 1992 oraz tzw. Dyrektywy Ptasiej (1979). Wyznaczenie SOO i OSO nakada na pastwa czonkowskie Unii Europejskiej obowizek zachowania wartoci przyrodniczych, ktre byy podstaw ich wytypowania. Na podstawie oglnych zalece Dyrektyw Polska zostaa zobligowana do zaprojektowania sieci NATURA 2000. Na obecnym etapie prac nad programem NATURA 2000 w Polsce zaproponowano 420 obszarw Natura 2000, w tym: Specjalne Obszary Ochrony 279 Obszary Specjalnej Ochrony 141
55
o powierzchni cznej 8056854,4 ha.

Na terenie gminy miejskiej acut nie zlokalizowane obszary nalece do sieci NATURA 2000, nie jest te projektowana lokalizacja takich obszarw. Najblisze obszary znajdujce si na terenie powiatu podlegajce ochronie jako potencjalne Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk Natura 2000 to:
Dolny San i Wisok, Nad Husowem.
Propozycje: /do obszarw NATURA 2000/

Dolny San i Wisok
Powierzchnia : 3648.3 ha Kod obszaru : pltmp 211 Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000: Status obszaru : Shadow List 2006 Opis : Obszar pooony na wysokoci 193 - 390m npm obejmuje rzek San na odcinku od Jarosawia do jej ujcia do Wisy oraz rzek Wisok od Rzeszowa do jej ujcia do Sanu. San charakteryzuj znaczne wahania poziomu wody - nawet 7 m, a przecitna szeroko koryta wynosi ok. 150 m, a jego rednia gboko siga 1-1,5 m. Dno Sanu na odcinku pocztkowym ma charakter kamienisty z naturalnymi progami skalnymi, nastpnie zmienia si na piaszczysty a nawet gliniasty. Brzegi rzeki s na przemian zaronite i odsonite, i czsto pola uprawne oraz uytki zielone dochodz do koryta. Stwierdzono tu wystpowanie 31 gatunkw ryb, w tym pi gatunkw chronionych. San uznany jest za najwaniejsze miejsce tarliskowe ryb wdrownych w karpackiej czci dorzecza Wisy. Zlewnia Sanu poniej zapory zbiornika w Myczkowcach objta jest krajowym programem restytucji ososia atlantyckiego, troci wdrownej i certy. Wisok na odcinku ostoi wpywa z obszarw grzystych na rwnin podkarpack z rozlegymi podmokymi kami i gst sieci ciekw, w tym roww melioracyjnych. Z gatunkw wymienionych w Zaczniku II Dyrektywy Siedliskowej stwierdzono tu wystpowanie wielu gatunkw ryb, takich jak: minog strumieniowy, gowacz biaopetwy, piskorz, ranka, bole, kieb biaopetwy, oso atlantycki, koza zotawa, kieb Kesslera. Jest to miejsce wystpowania take innych, wanych gatunkw ryb: brzana, brzana peloponeska, piekielnica, winka, gowacz prgopetwy, lipie, certa, sum europejski.
56
Zagrozenia : Do gwnych zagroe zalicza si zanieczyszczenia i pobr wd, zaburzenia naturalnego reimu przepyww Sanu zwizane z kaskad zbiornikw Solina Myczkowce, kusownictwo, wdkarstwo, zanikanie kamienistych tarlisk np. z powodu eksploatacji kruszywa, regulowanie koryt rzecznych, w celach energetycznych czy hodowlanych, ochron przeciwpowodziow, zagospodarowanie, w tym zabudow terasy zalewowej.
Propozycje: /do obszarw NATURA 2000/

Nad Husowem
Powierzchnia : 3490,25 ha Kod obszaru : pltmp 526 Forma ochrony w ramach sieci Natura 2000: Status obszaru : Shadow List 2008 Opis : Region biograficzny: kontynentalny Typy siedlisk: 6430 grskie i niowe zioorola nadrzeczne i okrajkowe /% pokrycia 0,01/ 6510 niowe i grskie ki uytkowane ekstensywnie /% pokrycia 1,0/ 9130 yzne buczyny /% pokrycia 62,02/ 9170 grd rodkowoeuropejski /% pokrycia 16,62/ 91E0 lasy gowe i nadrzeczne zarola wierzbowe /% pokrycia 0,01/ Wystpowanie gatunkw chronionych: SSAKI wymienione w Zaczniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG Populacja Stan zach. Izolacja Oglnie 1337 Castor fiber 1355 Lutra lutra PAZY i GADY wymienione w Zaczniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG Rozrodcza Zimujca Przelotna 1166 Triturus cristatus 1193 Bombina variegata 2001 Triturus montandoni BEZKRGOWCE wymienione w Zaczniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG 1059 Maculinea teleius 1060 Lycaena dispar 1061 Maculinea nausithous 1086 Cucujus cinnaberinus 4014 Carabus variolosus
Na terenie gminy miejskiej acut nie ma obszarw chronionych /parkw krajobrazowych, rezerwatw, obszarw chronionego krajobrazu/,.
3.6. LASY Lasy stanowi gwny czynnik rwnowagi ekologicznej, siedlisko wikszoci gatunkw rolin i zwierzt oraz warunkuj zachowanie ycia i rozwoju cywilizacyjnego. Wyrniamy trzy gwne funkcje lasw: ekologiczna (ochronna) retencja i stabilizacja warunkw wodnych zmniejszajca zagroenie powodziowe i agodzca okresowe niedobory wd, regulacja klimatu, ograniczanie efektu cieplarnianego; redukcja zanieczyszczenia powietrza a przez to poprawa warunkw zdrowotnych spoeczestwa, zabezpieczenie bogactwa spucizny przyrodniczej,
57
produkcyjna produkcja drewna, warunkujca rozwj wielu bran gospodarki, spoeczna zapewnienie miejsc pracy, stanowi teren wypoczynku, turystyki i
rekreacji, suy rozwojowi kultury, nauki edukacji ekologicznej. Charakterystyka zasobw lenych W 20067r. wg. danych GUS, powierzchnia gruntw lenych na terenie powiatu acuckiego wynosia ogem 9 402,5 ha. Lasy stanowiy 20,4 % cakowitej powierzchni powiatu.
LENICTWO WSZYSTKICH FORM WASNOCI Jednostka miary ogem lasy ogem ogem grunty lene publiczne ha ha ha % ha ha ha 2005 35,5 34,3 35,5 1,80 35,5 0 34,3 0 35,5 0 2006 35,5 34,3 35,5 1,80 35,5 0 34,3 0 35,5 0 2007 35,5 34,3 35,5 1,80 35,50 34,30 35,50
lesisto w % ogem lasy ogem lasy ochronne 1995 - 2008 Gwny Urzd Statystyczny
Stan zdrowotny lasw jest niezadowalajcy, szczeglnie wzrasta poziom uszkodzenia drzewostanw jodowych, wierkowych, dbowych i jesionowych. Drzewostany uszkodzone lub osabione wykazuj wiksz podatno na atak szkodnikw owadzich i patogenw.
Zagroenia, stan sanitarny i zdrowotny lasw Gwnymi zagroeniami dla zasobw lenych Gminy s: czynniki naturalne obnienie poziomu wd gruntowych wywoane deficytem opadw, wiatr i nieg osabiajce drzewa i zwikszajce ich podatno na ataki szkodnikw oraz chorb, a take susze, ktre w zasadniczy sposb zwikszaj zagroenie wystpowania poarw w lasach, czynniki pochodzenia antropologicznego skaenia atmosfery, stymulujce globalne zmiany klimatu, zakwaszenie gleb i toksyczne dziaanie, co sprzyja wystpowaniu szkodnikw i lokalnie moe powodowa zamieranie lasw. Za najgroniejsze uznaje si nadmierne zanieczyszczenie dwutlenkiem siarki, tlenkiem azotu, fluorem i pyami. Potencjalnym zagroeniem lasw moe by: tendencja do zmiany lenych form uytkowania terenu na inne formy (osadnictwo, infrastruktura komunikacyjna i inne liniowe inwestycje, zabudowa rekreacyjna), wzmoona penetracja lasw przez ludno prowadzca do zanieczyszczania i zamiecania terenw lenych. Szlachetne gatunki drzew iglastych i liciastych, uprawianych w tutejszych lasach s wraliwe na szkodliwe oddziaywania zarwno czynnikw rodowiskowych jak i pochodzenia antropogenicznego.
58
3.7.
ZANIECZYSZCZENIA I ZAGROENIA RODOWISKA
3.7.1. HAAS Gmina Miasto acut naley do obszarw wojewdztwa podkarpackiego rednio zagroonych haasem. Wpyw na klimat akustyczny posiada emisja haasu komunikacyjnego, przemysowego oraz komunalnego (obecnego w pomieszczeniach i miejscach przebywania ludzi). Najbardziej negatywnie odbierany jest przez ludzi haas uliczny drogowy, ssiedzki (haasujcy ssiedzi) i osiedlowy. Zgodnie z aktualnie obowizujcymi przepisami prawa rdami haasu, dla ktrych ustalono dopuszczalne wartoci w rodowisku s: drogi i linie kolejowe; starty, ldowania i przeloty statkw powietrznych; instalacje i pozostae obiekty oraz grupy rde haasu (haas przemysowy i komunalny); linie elektroenergetyczne. W miecie wystpuj nastpujce rda haasu: haas drogowy pochodzcy od rodkw komunikacji i transportu samochodowego, haas kolejowy, za ktrego powstanie odpowiedzialny jest transport i komunikacja szynowa, haas osiedlowy zwizany z bytowaniem i przemieszczaniem si ludzi na okrelonym terenie, haas przemysowy wywoany dziaalnoci zakadu przemysowego przenikajcy do rodowiska na zewntrz zakadu. Najpowszechniejszym i najbardziej uciliwym jest haas komunikacyjny, ktrego rdem s rodki komunikacji drogowej. Najbardziej niekorzystna sytuacja pod tym wzgldem wystpuje w otoczeniu drogi krajowej E-4 oraz drg wojewdzkich i powiatowych. Haas przemysowy jest bardzo dokuczliwym elementem zakcajcym rodowisko czowieka, ale tylko w bezporednim otoczeniu rda jego powstania. Mog to by np. zakady przemysowe i usugowe. Przeprowadzone przez WIO kontrole nie wykazay znaczcych przekrocze dopuszczalnych poziomw haasu przemysowego. W 2007r. WIO w Rzeszowie wykona badania klimatu akustycznego przy ulicach miasta acuta. W wielu punktach pomiarowych wystpiy przekroczenia wartoci dopuszczalnych emisji haasu.W zwizku z tym w ujciu oglnym w gminie haas przemysowy jest znacznie mniej uciliwy ni drogowy. Badania klimatu akustycznego w miecie acucie przeprowadzono w porze dziennej oraz w porze nocnej w 20 punktach pomiarowych. W zwizku z interwencjami mieszkacw ulic Armii Krajowej, Daszyskiego oraz Traugutta, pomiary natenia haasu w porze dnia i nocy w szczeglnoci dotyczyy odcinka drogi krajowej nr 4, tj. ulic Armii Krajowej midzy skrzyowaniem z ul. Traugutta a skrzyowaniem z ul. ardeckiego. Badania klimatu akustycznego przeprowadzone przez WIOS w Rzeszowie na obszarze miasta acuta jednoznacznie wskazuj na znaczce przekroczenia dopuszczalnych poziomw haasu na rozwaanym obszarze, zarwno w porze dziennej, jak i nocnej (rednio o ok. 8 dB dla pory dziennej i dla pory nocnej). Przekrocze dopuszczalnych poziomw haasu nie stwierdzono na Osiedlu Wyszyskiego. Niewielkie przekroczenia odnotowano na ul. Grunwaldzkiej. Najwiksze przekroczenia dopuszczalnych poziomw haasu stwierdzono na odcinku drogi krajowej nr 4, to jest przy ul. Armii
59
Krajowej oraz ul. Pisudskiego, ktre charakteryzuj si duym nateniem ruchu pojazdw, w tym pojazdw cikich. W zwizku ze stwierdzonym w 2007 roku niekorzystnym klimatem akustycznym przy ul. Armii Krajowej w acucie, WIOS w Rzeszowie wystpi do Wojewody Podkarpackiego o podjcie stosownych dziaa majcych na celu ograniczenie ponadnormatywnych poziomw haasu w tym rejonie.
60
3.7.2. ZAGROENIA NATURALNE Procesy geodynamiczne Do zagroe naturalnych zwizanych z warunkami uksztatowania powierzchni oraz budow geologiczn (rodzajem utworw geologicznych) zalicza si powierzchniowe ruchy masowe, powstae w wyniku uruchomienia procesw geodynamicznych, potocznie nazwane osuwiskami. W wyniku przeprowadzonej na zlecenie Wojewody Podkarpackiego Analizy zjawisk osuwiskowych na terenie wojewdztwa podkarpackiego po powodzi katastrofalnej w 2001 roku, na terenie Podkarpacia zarejestrowano 2658 osuwisk. Cz osuwisk to formy aktywne, cz nieczynne, lecz zagroone uruchomieniem przy zmianie warunkw np. wodnych.
61
Mapa nr 2. Obszary osuwiskowe na terenie powiatu acuckiego
rdo : Program ochrony rodowiska dla wojewdztwa podkarpackiego na lata 2008 - 2011
Na obszarze gminy miejskiej acut osuwiska nie wystpuj. Ochrona przed powodzi W ostatnich latach obserwuje si coraz czciej wystpujce powodzie, o coraz gwatowniejszym ich przebiegu. Powodem wzrostu intensywnoci tych zjawisk s zmiany klimatyczne oraz dziaalno gospodarcza czowieka, ktry wprowadza istotne zmiany w dorzeczach rzek. Najbardziej naraona na wystpienie powodzi s tereny powiatu pooone w dolinie Wisoka Ochrona przed skutkami suszy Niedobory wody w glebie s nastpstwem zakcenia naturalnego bilansu wodnego na danym obszarze t.j. zmian klimatycznych i niewaciwie prowadzonych prac melioracyjnych. Susze wystpuj przewanie co kilka lat (czasami czciej), w rnych porach roku i charakteryzuj si okrelon dynamik cyklu rozwoju oraz czasu trwania. Na terenie gminy zaobserwowano obnienie poziomu zwierciada wd gruntowych, czemu towarzyszy zanik wody w studniach gospodarskich.
62
3.7.3. ODPADY Informacje na temat gospodarki odpadami znajduj si w Planie gospodarki odpadami dla Miasta acuta. 3.7.4. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE Ocena poziomw pl elektromagnetycznych w rodowisku i obserwacja zmian dokonywana jest w ramach Pastwowego Monitoringu rodowiska, wg kryteriw okrelonych w rozporzdzeniu Ministra rodowiska z dnia 30 padziernika 2003r. w sprawie dopuszczalnych poziomw pl elektromagnetycznych w rodowisku oraz sposobw sprawdzania dotrzymania tych poziomw oraz w rozporzdzeniu Ministra rodowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych bada poziomw pl elektromagnetycznych w rodowisku (Dz. U. Nr 221, poz. 1645). Ocena ta prowadzona jest dla dwch rodzajw terenw: terenw przeznaczonych pod zabudow mieszkaniow, miejsc dostpnych dla ludnoci. Oceny poziomu pl elektromagnetycznych w rodowisku dokonuje si w ramach pastwowego monitoringu rodowiska. Prawo ochrony rodowiska obliguje wojewdzkiego inspektora ochrony rodowiska do prowadzenia okresowych bada kontrolnych poziomw pl elektromagnetycznych w rodowisku oraz aktualizowania corocznego rejestru zawierajcego informacje o stwierdzonych przekroczeniach dopuszczalnych poziomw pl elekromagnetycznych w rodowisku. Na terenie gminy nadajniki telefonii komrkowej znajduj si przy ul. Polnej i przy ul. Traugutta. Przez teren gminy przebiega szereg wzw energetycznych, ktre rwnie s rdem fal elektromagnetycznych, jednak o maym /do kilkunastu metrw/ zasigu, w ktrym natenie promieniowania niejonizujcego moe mie niekorzystny wpyw na zdrowie ludzi. Do chwili obecnej /XII 2008 rok/ nie stwierdzono przekrocze wartoci dopuszczalnych emisji fal elektromagnetycznych pochodzcych z ww. rde /linii energetycznych i nadajnikw telefonii komrkowej/. 3.7.5. POWANE AWARIE Dyrektywa Rady nr 96/82/WE z 9 grudnia 1996 w sprawie kontrolowania zagroe z udziaem niebezpiecznych substancji ma na celu zapobieganie powanym awariom i ograniczanie ich skutkw dla ludzi i rodowiska naturalnego, zapewniajc wysoki stopie ochrony w caej Wsplnocie Europejskiej w sposb spjny i efektywny. Artyku 12 Dyrektywy Seveso II wymaga, aby Pastwa Czonkowskie uwzgldniay w swoich strategiach i planach zagospodarowania przestrzennego zapobieganie powanym awariom i ograniczanie ich skutkw. Rozwj gospodarczy moe wymusi konieczno lokalizowania nowych obiektw, ktre mog oddziaywa na rodowisko. W takim przypadku zasadnicze znaczenie ma waciwa lokalizacja tego typu obiektw oraz wyznaczenie stref i ochrona terenu. Rozwj technologii przemysowych sprawia, e wzrasta zagroenie chemiczne, poarowe, techniczne, ekologiczne. Corocznie wzrasta zarwno ilo niebezpiecznych
63
substancji chemicznych przechowywanych i wytwarzanych w zakadach, jak rwnie transportowanych po drogach i trasach kolejowych. Do ochrony rodowiska przed powanymi awariami zobowizani s zarwno prowadzcy zakady, stwarzajce zagroenie wystpienia awarii, dokonujcy przewozu substancji niebezpiecznych, jak rwnie organy administracji. Kompetencje i sposb przeciwdziaania powanym awariom, instrumenty prawne suce przeciwdziaaniu powanej awarii przemysowej, obowizki prowadzcego zakad stwarzajcy zagroenie wystpienia awarii przemysowej okrela ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz.U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 z pn. zm), ktra nakada na Pastwow Stra Poarn obowizki w zakresie zapobiegania powanym awariom i wspdziaania, w tym zakresie z innymi jednostkami. Zgodnie z art. 260 w/w ustawy w celu zapobiegania, zwalczania i ograniczania skutkw awarii przemysowej opracowuje si wewntrzny i zewntrzny plan operacyjno-ratowniczy. W gminie nie s zlokalizowane zakady o zwikszonym ryzyku wystpienia awarii przemysowej. 3.7.6. TERENY ZDEGRADOWANE I ZDEWASTOWANE Grunty zdewastowane i zdegradowane, wymagajce rekultywacji na terenie wojewdztwa zajmuj (dane GUS stan na koniec 2006 roku) 2534 ha. Zasady ochrony powierzchni ziemi zostay sformuowane w ustawie Prawo ochrony rodowiska, do ktrej przepisem wykonawczym jest Rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 9 wrzenia 2002 r. w sprawie standardw jakoci gleby oraz standardw jakoci ziemi. Zgodnie z zapisami ustawy ochrona powierzchni ziemi polega m.in. na doprowadzeniu jakoci gleby i ziemi co najmniej do wymaganych standardw, gdy nie s one dotrzymywane. Z dniem 30 kwietnia 2007 roku wesza w ycie ustawa z dnia 13 kwietnia 2007r. o zapobieganiu szkodom w rodowisku i ich naprawie (Dz.U. 2007 nr 75 poz. 493). Ustawa wprowadzia zmiany w ustawie Prawo ochrony rodowiska w czci dotyczcej ochrony powierzchni ziemi, polegajce przede wszystkim na regulacji kwestii odpowiedzialnoci za przeprowadzenie rekultywacji oraz obowizku prowadzenia rejestrw gruntw zdegradowanych, wymagajcych rekultywacji (zanieczyszczonej gleby lub ziemi) przez wojewod (wczeniej starosta). Ponadto ochron powierzchni ziemi uwzgldniaj: ustawa Prawo geologiczne i grnicze, ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, ustawa o ochronie gruntw rolnych i lenych, ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne, ustawa Prawo budowlane. Komisja Europejska w ramach Szstego programu dziaa przedstawia Strategi tematyczn w dziedzinie ochrony gleby formuujc obowizki pastw czonkowskich w tym zakresie. W Strategii tematycznej w sprawie stosowania pestycydw zakada si konieczno zmniejszenia zwizanych z nimi zagroe dla ludzi i rodowiska naturalnego. Zapisy Strategii zobowizuj m.in. do sporzdzenie krajowych planw dziaania (KPD), w ktrych pastwa czonkowskie bd musiay okreli indywidualne cele ukierunkowane na zmniejszenie niebezpieczestw, zagroe i zalenoci od kontroli chemicznej w ochronie rolin. Tereny poprzemysowe wymagajce rekultywacji (zgodnie z definicjami takich terenw, przyjmowanych w innych krajach OECD), to tereny zdegradowane w wyniku dziaalnoci gospodarczej oraz tereny, na ktrych pierwotne funkcje gospodarcze ustay lub speniane s nie w peni. Zalicza si do nich: tereny poprzemysowe zdegradowane chemicznie, czyli tereny, na ktrych gleba/ziemia wymaga oczyszczenia;
64
tereny poprzemysowe zdegradowane pod wzgldem morfologicznym (fizycznym), czyli tereny wymagajce rekultywacji likwidujcej niekorzystne przeksztacenia naturalnego uksztatowania terenu; tereny nie penice ju funkcji gospodarczych lub speniajce je nieefektywnie, ktre nie s zdegradowane chemicznie i/lub fizycznie. Na terenie gminy nie wystpuj grunty zdegradowane wymagajce rekultywacji. . 3.7.7. ZANIECZYSZCZENIA TRANSGRANICZNE - INFORMACJE OGLNE
Z uwagi na znaczne oddalenie od granic Pastwa oraz ma ilo instalacji mogcych w sposb znaczcy wpywa na stan rodowiska gmina nie generuje zanieczyszcze o charakterze transgranicznym.
3.7.8. ZAGROENIA BIOLOGICZNE Rozwj wojewdztwa podkarpackiego, w tym rwnie powiatu acuckiego wie si z rozwojem rolnictwa ekologicznego. Zagroeniem dla tego kierunku rolnictwa moe by przypadkowe, niezamierzone wprowadzenie produktw GMO do produkcji rolnej i na rynek artykuw rolno-spoywczych. Ponadto przypadkowe, niezamierzone wprowadzenie produktw GMO moe stanowi nieodwracalne zagroenie dla rnorodnoci biologicznej naszego regionu, w tym tradycyjnych gatunkw i starych odmian rolin. Zasadnicz spraw s wic:
odpowiednie rozwizania systemowe, skuteczny nadzr (m.in. waciwe przepisy prawne, monitoring, odpowiednio skuteczne kary finansowe), dotyczce stosowania biotechnologii i wykorzystywania organizmw genetycznie zmodyfikowanych (GMO); wyczerpujca informacja spoeczestwa o zamierzonym uwolnieniu GMO do rodowiska oraz o produktach z GMO wprowadzonych do obrotu. Aktualnie organem administracji rzdowej waciwym do spraw GMO jest Minister rodowiska. Na terenie gminy zgodnie z rejestrem prowadzonym przez Ministra rodowiska nie udzielono zezwolenia na uwolnienie GMO do rodowiska.
3.8. ODNAWIALNE RDA ENERGII Energia odnawialna zwana rwnie energi ekologicznie czyst lub zielon powstaje przy wykorzystaniu naturalnych nonikw jakimi s: energia kinetyczna wiatru, energia spitrze lub gorcej wody, energia powstaa przy spalaniu biomasy i biogazu oraz energia soneczna. Konieczno wykorzystania alternatywnych rde energii wynika gwnie z potrzeby ograniczenia szkodliwych produktw spalania pierwotnych nonikw (wgla i jego odmian), wyczerpywania si rde kopalnych, jak rwnie denia do zapewnienia bezpieczestwa energetycznego poszczeglnych regionw. Wojewdztwo podkarpackie posiada warunki do pozyskiwania energii z wielu rde odnawialnych /dogodne warunki w tym zakresie panuj rwnie na terenie gminy miejskiej acut/. Energia wiatru
65
Na terenie gminy charakterystyczne s rednie i silne dugotrwae wiatry wiejce gwnie z kierunku pnocno zachodniego. Ze wzgldu na urozmaicon rzeb terenu, zarwno kierunek jak i sia wiatru s zrnicowane lokalnie. Z przeprowadzonej analizy wynika, e najkorzystniejsze warunki anemologiczne dla elektrowni wiatrowych wystpuj na wzniesieniach na wysokoci 80-90m n.p.t. W strefie tej czsto wystpowania wiatru o prdkoci 4 15 m/s jest wysoka, co sprawia, e na terenie gminy /na lokalnych wzniesieniach znajdujcych si w czci poudniowej / panuj umiarkowanie korzystne warunki do lokalizacji elektrowni wiatrowych. Energetyka wodna Uksztatowanie terenu, due prdkoci przepywu wody w rzekach i potokach szczeglnie w poudniowej czci wojewdztwa podkarpackiego sprzyjaj lokalizacji maych elektrowni wodnych. Energia ta zamienia si w naturalny sposb w energi kinetyczn pyncej wody. T wanie naturaln przemian wykorzystuje elektrownia wodna. Pynca woda przepuszczana jest w sposb kontrolowany przez turbiny wodne, ktrymi obraca si generatory energii elektrycznej. Na terenie gminy nie ma elektrowni wodnych, ich budowa nie jest planowana. /Brak jest po temu odpowiednich warunkw/. Energia soca Najistotniejszymi parametrami w wykorzystaniu energii promieniowania sonecznego s roczne wartoci nasonecznienia.. Warunki meteorologiczne charakteryzuj si bardzo nierwnym rozkadem promieniowania sonecznego w cyklu rocznym. Okoo 80% cakowitej rocznej sumy nasonecznienia przypada na sze miesicy sezonu wiosennoletniego, od pocztku kwietnia do koca wrzenia, przy czym czas operacji sonecznej w lecie wydua si do 16 godz/dzie, natomiast w zimie skraca si do 8 godzin dziennie. rednie nasonecznienie miesiczne wg danych 10 letnich wynosi odpowiednio od 0,8 kWh/m2/dzie w grudniu do 5.04 kWh/m2/dzie w lipcu. Taki rozkad predestynuje wykorzystanie do celw turystyczno-wypoczynkowych z zabezpieczeniem potrzeb wasnych w miesicach o mniejszym nasonecznieniu. Wykorzystanie energii promieniowania sonecznego znalazo zastosowanie do wspomagania ogrzewania budynkw uytecznoci publicznej, budynkw jednorodzinnych, obiektw gospodarczych oraz do podgrzewania wody uytkowej. W chwili obecnej coraz liczniej lokalizowane s na dachach budynkw kolektory soneczne wspomagajce system grzewczy c.o. i ciepej wody. Wody geotermalne Na terenie wojewdztwa istnieje moliwo pozyskiwania energii ze z zasobw wd geotermalnych. Dotychczas zbadane i udokumentowane zoa tych wd znajduj si m.in. w obrbie zapadliska podkarpackiego, gdzie szacowana jest ich ilo na okoo 360 km3 wd o temperaturze od 35C do ponad 120C, a zgromadzon w nich energi ciepln szacuje si na 1,5 mld ton paliwa umownego. Zasoby wd termalnych wystpuj na terenie powiatu acuckiego w gminie oynia, Biaobrzegi, acut i Markowa.
66
Mapa nr 3. Obszary wystpowania wd geotermalnych na terenie powiatu acuckiego
rdo : Program ochrony rodowiska dla wojewdztwa podkarpackiego na lata 2008 - 2011
Biogaz Due skadowiska odpadw komunalnych daj moliwo pozyskiwania powstajcego biogazu. Moe on by wykorzystany zarwno do produkcji energii cieplnej jak i elektrycznej. Gospodarcze wykorzystanie gazu zalene jest od jego lokalnych warunkw. Biogaz (gaz wysypiskowy) jest gazem powstajcym, w procesie beztlenowej fermentacji odpadkw organicznych przy udziale bakterii metanowych. Jego wydzielanie moe stanowi zagroenie dla rodowiska naturalnego i mieszkacw okolic wysypisk mieci. W gminie brak jest skadowisk odpadw komunalnych, stad te biogaz nie jest pozyskiwany.
Biomasa Obecnie na Podkarpaciu obserwuje si wzrost zainteresowania alternatywnym paliwem jakim jest biomasa. Jest to rodzaj najstarszego i najszerzej wykorzystywanego paliwa np. poprzez: spalanie biomasy rolinnej (drewna opaowego z lasw, odpadw drzewnych z tartakw, zakadw meblarskich i in., somy), spalanie mieci komunalnych, wytwarzanie oleju opaowego z rolin oleistych (np. z rzepaku), fermentacj alkoholow (np. z ziemniakw) w celu wytworzenia etanolu jako dodatku do paliw silnikowych, uzyskiwanie biogazu w wyniku beztlenowej fermentacji metanowej odpadowej masy organicznej, energetyczne wykorzystanie gazu wysypiskowego.
67
W chwili obecnej brak jest danych dotyczcych udziau energii pozyskiwanej ze rde odnawialnych na terenie gminy w oglnym bilansie energetycznym. Dziaania takie s planowane /m.in. w Ciepowni acut Sp .z o.o./ 3.9. NAKADY INWESTYCYJNE PONIESIONE NA OCHRON RODOWISKA I GOSPODARK WODN Nakady inwestycyjne poniesione na ochron rodowiska w latach 2005 2007 w gminie miejskiej acut
Jednostka miary ogem wydatki ogem biece jednostek budetowych z z z z z z z z z z z 2005 1 961 194,00 1 026 567,00 934 627,00 0 264 808,00 32 481,00 682 899,00 862 086,00 0 2006 1 660 299,41 1 141 116,63 519 182,78 0 222 329,91 33 242,30 738 768,60 522 554,41 20 514,30 2007 2 100 338,92 1 098 494,63 1 096 376,63 1 001 844,29 1 001 844,29 450 000,00 250 790,57 29 568,91 760 005,56 484 775,26 9 897,86
wydatki biece jednostek budetowych na zakup materiaw i usug wydatki majtkowe ogem wydatki majtkowe inwestycyjne zakady gospodarki komunalnej oczyszczanie miast i gmin utrzymanie zieleni w miastach i gminach owietlenie ulic, placw i drg gospodarka ciekowa i ochrona wd gospodarka odpadami 1995 - 2008 Gwny Urzd Statystyczny
Systematycznie prowadzone s dziaania zmierzajce do poprawy stanu rodowiska na terenie gminy. Najwicej problemw w dziedzinie ochrony rodowiska stwarza zanieczyszczanie wd powierzchniowych oraz gruntu przez cieki wypywajce z nieszczelnych zbiornikw przydomowych, konieczne jest wic zintensyfikowanie dziaa zwizanych z budow kanalizacji. S to dziaania bardzo kosztowne i ich realizacj jest moliwa tylko przy wspfinansowaniu z funduszy ekologicznych. W miar pozyskiwanych rodkw budowane bd kolejne systemy kanalizacyjne oraz porzdkowana gospodarka wodno ciekowa. W dalszym cigu prowadzone bd take dziaania w zakresie ograniczenia emisji haasu, ochrony przyrody i krajobrazu oraz pielgnacji zieleni.
4. CELE I KIERUNKI DZIAA O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM

4.1. WZMOCNIENIE INSTYTUCJONALNE Absorpcja rodkw finansowych pochodzcych z funduszy strukturalnych, moliwych do pozyskania do 2013, w tym na ochron rodowiska wymaga bdzie znacznych nakadw finansowych na zapewnienie sprawnego systemu zarzdzania, monitorowania stanu rodowiska kontroli i oceny realizacji zada zwizanych z ochron rodowiska (m. in.
68
bezpieczestwa ekologicznego) oraz wdraania, informowania i promocji dziaa na rzecz ochrony i poprawy stanu rodowiska, monitorowania wpywu na rodowisko przedsiwzi bezporednio ze rodowiskiem nie zwizanych). Przewidywane dziaania dotyczy bd zatrudnienia kadry o odpowiednich kwalifikacjach niezbdnej do dziaania instytucji odpowiedzialnych za ochron rodowiska oraz zapewnienia pracownikom odpowiednich warunkw technicznych umoliwiajcych sprawne i efektywne wykonywanie obowizkw (m.in. sprzt komputerowy wraz z oprogramowaniem). CEL STRATEGICZNY: Sprawne funkcjonowanie administracji do spraw ochrony rodowiska. Dziaania w zakresie realizacji celu strategicznego: tworzenie warunkw technicznych umoliwiajcych sprawne i efektywne wykonywanie obowizkw dotyczcych ochrony rodowiska, w tym wzmocnienia systemu zarzdzania jakoci rodowiska i oceny efektw ekologicznych (m.in. zaopatrzenie w odpowiedni sprzt i oprogramowanie, dostp do Internetu, wdroenie nowoczesnych technik monitorowania rodowiska, 4.2. STYMULOWANIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO GMINY Z UWZGLDNIENIEM ZASADY ZRWNOWAONEGO ROZWOJU CEL STRATEGICZNY: Zwikszenie roli wiedzy i ekoinnowacyjnoci w procesie rozwoju gospodarczego i spoecznego gminy Kierunki dziaa w zakresie realizacji celu strategicznego: preferowanie podmiotw gospodarczych stosujcych nowoczesne, przyjazne dla rodowiska technologie, prowadzenie polityki zmierzajcej do racjonalnego korzystania ze rodowiska i jego zasobw. 4.3. EDUKACJA EKOLOGICZNA, DOSTP DO INFORMACJI I POSZERZENIE DIALOGU SPOECZNEGO Dziaania jakie bd podejmowane w ramach realizacji tego celu powinny przyczyni si do wykreowania spoeczestwa o wysokim poziomie zachowa, wiadomego wzajemnych powiza pomidzy zagadnieniami gospodarczymi, spoecznymi, ekologicznymi i politycznymi. Podstawowym i gwnym celem edukacji ekologicznej jest podniesienie wiadomoci ekologicznej spoecznoci gminy, przejawiajce si w postaci pozytywnych zachowa proekologicznych we wszystkich dyscyplinach ycia i gospodarki, poczuciu wspodpowiedzialnoci kadego obywatela za stan rodowiska oraz umoliwieniu kademu czowiekowi zdobywania wiedzy niezbdnej dla poprawy rodowiska. Podnoszenie wiadomoci ekologicznej spoeczestwa oraz prawo do informacji i udziau obywateli to podstawowe warunki spenienia zaoe realizacji idei zrwnowaonego rozwoju.
CEL STRATEGICZNY: Stae podnoszenie wiadomoci ekologicznej mieszkacw oraz poprawa dostpu do informacji o rodowisku i jego ochronie.
Kierunki dziaa w zakresie realizacji celu strategicznego:

69
edukacja ekologiczna w zakresie ksztatowania postaw sprzyjajcych osiganiu efektw ekologicznych; rozwijanie edukacji ekologicznej na wszystkich poziomach szkolnictwa; propagowanie zagadnie ochrony ekosystemw, ochrony krajobrazu, ksztatowanie norm zachowa sprzyjajcych ochronie rnorodnoci biologicznej; doskonalenie baz danych o rodowisku w postaci elektronicznej, dostpnej za porednictwem Internetu; wsparcie wybranych projektw realizowanych przez organizacje pozarzdowe; szkolenia dla samorzdw oraz spoecznoci lokalnych w zakresie informacji i komunikacji spoecznej i udziau spoeczestwa w podejmowaniu decyzji o dziaaniach inwestycyjnych (procedury ocen oddziaywania na rodowisko przedsiwzi, planw i programw); wsppraca samorzdw wszystkich szczebli w zakresie prezentacji o treciach ekologicznych w ramach oferty programowej regionalnych i lokalnych orodkw telewizyjnych, radiowych i prasowych (praca ciga); wspieranie jednostek zarzdzajcych cennymi przyrodniczo obszarami chronionymi w zakresie: organizowania wystaw o charakterze edukacyjnym; dziaalnoci w zakresie muzealnictwa o charakterze przyrodniczym; rozwoju cieek edukacyjnych w terenie;
4.4. ASPEKTY EKOLOGICZNE W PLANOWANIU PRZESTRZENNYM Planowanie przestrzenne w procesie rozwoju spoeczno-gospodarczego zapewnia warunki utrzymania rwnowagi przyrodniczej. Przepisy, zwaszcza ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym zapewniaj integracj problematyki rodowiskowej z problematyk planowania przestrzennego. CEL STRATEGICZNY: Zachowanie rwnowagi ekologicznej w procesie rozwoju gospodarczego wojewdztwa, w tym waciwa lokalizacja przestrzenna inwestycji. Kierunki dziaa w zakresie realizacji celu strategicznego: rozpoznanie rodowiska przyrodniczego w zakresie niezbdnym do opracowania miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego, zapewniajcych optymalne relacje pomidzy terenami zainwestowania a terenami otwartymi oraz wykorzystanie lokalnego potencjau w zakresie zaopatrzenia w energi i surowce; identyfikacja obszarw problemowych, konfliktw przestrzennych i rodowiskowych; wsppraca instytucji odpowiedzialnych za ochron rodowiska i jednostek w zakresie zagospodarowania przestrzennego na rnych szczeblach. 4.5. AKTYWIZACJA RYNKU NA RZECZ OCHRONY RODOWISKA ORAZ ZARZDZANIA RODOWISKOWEGO. MECHANIZMY PRAWNOEKONOMICZNE I FINANSOWE W najbliszych latach dziaania bd ukierunkowane na dalsz efektywn realizacj wymaga ochrony rodowiska na obszarze Unii Europejskiej, wspieranie mechanizmw rynkowych oraz upowszechnianie systemw zarzdzania rodowiskowego. Produkty przyjazne rodowisku mog sta si czynnikiem decydujcym, jeeli chodzi o konkurencyjno na rynku. Naley si wic spodziewa zainteresowania systemami
70
zarzdzania rodowiskowego. W najbliszych latach dziaania ukierunkowane bd na tworzenie warunkw sprzyjajcych wdraaniu tych systemw.
CEL STRATEGICZNY: Skuteczne wdraanie mechanizmw prawnych, finansowych i ekonomicznych zapewniajcych efektywn i terminow realizacj zaoonych celw ekologicznych. Kierunki dziaa w zakresie realizacji celu strategicznego: zwikszenie nakadw na ochron rodowiska, w tym skuteczne pozyskiwanie rodkw finansowych na realizacj projektw proekologicznych promocja i wdraanie systemu zielonych zamwie realizowanych ze rodkw publicznych, a take uruchomienie zielonych miejsc pracy oraz wykorzystywanie rodkw pomocowych UE dla uruchomienia tych programw; preferencje proekologiczne w podatkach i opatach lokalnych; ksztatowanie rwnoprawnych warunkw konkurencji przez pene stosownie zasady zanieczyszczajcy paci; edukacja na temat systemw zarzdzania rodowiskowego, zwaszcza w aspekcie korzyci finansowych.
5. STRATEGIA DZIAA W ZAKRESIE OCHRONY I POPRAWY STANU RODOWISKA

5.1. PRIORYTETY EKOLOGICZNE
W oparciu o dotychczas obowizujce strategie, programy i plany, raporty sporzdzone na wszystkich szczeblach zarzdzania oraz w oparciu o aktualny stan rodowiska stwierdza si, e ochrona wd, gospodarka odpadami, bezpieczestwo ekologiczne nadal s priorytetowymi dziedzinami ochrony rodowiska. Wiksz wag naley przyoy do pozyskiwania energii ze rde odnawialnych, ochrony przyrody i klimatu. Przy wyznaczaniu priorytetw ekologicznych przyjto nastpujce kryteria:
rodowiska wymagajce zmniejszenia znacznych dysproporcji pomidzy stanem istniejcym a wymaganym (m.in. przez przepisy prawne); 2) zgodno z priorytetami wyznaczonymi w polityce ekologicznej instytucji wyszego szczebla; 3) zgodno z priorytetami ekologicznymi wynikajcymi z przynalenoci do Unii Europejskiej oraz wynikajcymi z dokumentw strategicznych przyjtych na poziomie krajowym, wojewdzkim i powiatowym (Strategia rozwoju wojewdztwa podkarpackiego, Regionalny Program Operacyjny dla Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007-2013; Strategia rozwoju powiatu itd.); 4) moliwo uzyskania zewntrznego wsparcia finansowego na popraw okrelonych dziaa na rzecz rodowiska. Zgodnie z w/w kryteriami zdefiniowane zostay nastpujce priorytety ekologiczne: Priorytet 1. Ochrona wd i efektywne wykorzystanie zasobw wodnych
1) dziedziny
71
Priorytet
Priorytet Priorytet Priorytet Priorytet Priorytet Priorytet Priorytet
2. Przeciwdziaanie zagroeniom rodowiska (w tym ochrona przed powodzi, powane awarie, ograniczanie skutkw zagroe naturalnych i chemicznych) 3. Gospodarka odpadami 4. Pozyskiwanie energii ze rde odnawialnych 5. Ochrona rnorodnoci biologicznej i krajobrazu oraz zrwnowaony rozwj lasw 6. Ochrona powietrza atmosferycznego, klimatu i warstwy ozonowej 7. Ochrona powierzchni ziemi i przywrcenie wartoci uytkowej gleb 8. Ochrona przed haasem i promieniowaniem elektromagnetycznym 9. Ochrona zasobw kopalin
W obrbie priorytetw, wyszczeglnione zostay cele krtkookresowe (na okres najbliszych 4 lat od uchwalenia programu) i redniookresowe (na okres najbliszych 8 lat od uchwalenia programu), a w ich obrbie kierunki dziaa. Wskazane zostay dziaania priorytetowe wraz z podaniem terminw ich realizacji, szacunkowych kosztw i instytucji odpowiedzialnych za ich realizacj. Priorytetowe dziaania proekologiczne w gminie miejskiej acut:
w zakresie ochrony wd i efektywnego wykorzystanie zasobw wodnych podejmowanie dziaa zmierzajcych do zredukowania iloci zanieczyszcze odprowadzanych ze ciekami do wd i ziemi /cakowite skanalizowanie gminy/ w zakresie przeciwdziaania zagroeniom rodowiska wszdzie, gdzie ma to uzasadnienie, kierowanie rodkw na projekty zwizane z renaturyzacj, przywracaniem funkcjonalnoci przyrodniczej, hamowaniem odpywu wody, zwikszajce naturaln retencj, ograniczajce zagroenie powodziowe, zwizane ze wzrostem dyspozycyjnoci zasobw wody, a take w zakresie zapobiegania i przeciwdziaania powanym awariom i monitorowaniem stanu rodowiska, w zakresie gospodarki odpadami - wspierane dziaa w zakresie zapobiegania oraz ograniczania wytwarzania odpadw komunalnych, wdraania technologii odzysku, w tym recyklingu, wdraania technologii unieszkodliwiania odpadw komunalnych, oraz likwidacja zagroe wynikajcych ze skadowania tych odpadw, zgodnie z gminnym planem gospodarki odpadami; w zakresie pozyskiwania energii ze rde odnawianych wspieranie dziaa zwizanych z wykorzystaniem energii wiatru, energii geotermalnej, energii sonecznej oraz biomasy. w zakresie ochrony rnorodnoci biologicznej i krajobrazu oraz zrwnowaonego rozwoju lasw dziaania na rzecz ochrony przyrody na obszarach chronionych prowadzce do ograniczenia degradacji rodowiska naturalnego oraz strat zasobw rnorodnoci biologicznej; w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego, klimatu i warstwy ozonowej wspieranie projektw dotyczcych redukcji zanieczyszcze emitowanych do atmosfery; projekty na rzecz ograniczania niskiej emisji; w zakresie ochrony przed haasem i promieniowaniem elektromagnetycznym wspieranie dziaa zwizanych z ograniczaniem haasu
72
zagraajcego zdrowiu, w szczeglnoci haasu komunikacyjnego; w zakresie ochrony zasobw kopalin rozpoznanie zasobw surowcw o szczeglnym znaczeniu dla rozwoju gospodarczego (zwaszcza wody termalne). 5.2. OCHRONA I EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ZASOBW WODNYCH PROPRYTET 1 5.2.1. INFORMACJE OGLNE Podstawowe regulacje prawne odnoszce si do zagadnie gospodarki wodnej i ochrony wd s zawarte w ustawie Prawo wodne z dnia 18 lipca 2001 roku z pniejszymi zmianami, ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wod i zbiorowym odprowadzaniu ciekw z dnia 7 czerwca 2001 roku z pn. zmianami, ustawie Prawo ochrony rodowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku z pn. zmianami oraz w szeregu aktw wykonawczych do powyszych ustaw. Dokumenty te zostay dostosowane i stanowi podstaw do funkcjonowania w prawie polskim przepisw Unii Europejskiej (min. Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE, Dyrektywy 91/271/EWG, Dyrektywy 76/464/EWG) w zakresie dziaa zwizanych z gospodark wodno ciekow. Jako wd wojewdztwa podkarpackiego systematycznie ulega poprawie, jednak proces ten jest powolny i wymaga czasu. Uzaleniony jest, w duej mierze, od prowadzonej gospodarki wodno ciekowej. Dla ochrony wd kontynuowane bd dziaania w zakresie budowy, rozbudowy i modernizacji sieci kanalizacyjnych oraz sieci wodocigowych. Istotne bd rwnie dziaania w zakresie racjonalizacji zuycia wody na cele produkcyjne i w gospodarstwach domowych, upowszechnianie pomiaru zuycia. 5.2.2. CELE REDNIOOKRESOWE i KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI Realizowane cele dotyczy bd ochrony zasobw wodnych, przeciwdziaania zanieczyszczeniom, a take racjonalnego wykorzystania zasobw wodnych. Cele i kierunki dziaa: rozbudowa systemu zaopatrzenia w wod, chronienie przed zanieczyszczeniami miejscowych uj wody, rozwijanie sprawnego systemu kanalizacji i oczyszczania ciekw, eliminowanie rde zanieczyszcze wd powierzchniowych, gruntowych i ciekw wodnych, Dziaania nieinwestycyjne: 1) propagowanie celowoci prowadzenia bada jakoci wody z uj prywatnych, 2) propagowanie racjonalnego (oszczdnego) wykorzystania wody; 3) wspieranie rolnictwa ekologicznego; Zaopatrzenie w wod Zapewnienie wody do spoycia w odpowiedniej iloci i jakoci ma istotne znaczenie dla zdrowia i warunkw ycia spoeczestwa, a take bezpieczestwa sanitarnego. W celu zapewnienia odbiorcom odpowiedniej jakoci i iloci wody, niezbdna jest modernizacja
73
istniejcych sieci wodocigowych i budowa nowych. Konieczne jest okrelenie stref ochronnych wraz z obszarem zasilania oraz waciwe ich zagospodarowanie jako wany aspekt ochrony wd podziemnych stanowicych rda zaopatrzenia w wod. Istotna bdzie racjonalizacja zuycia wody oraz kontynuowanie dziaa inwestycyjnych. Dziaania inwestycyjne suce zapewnieniu odpowiedniej jakoci wody do spoycia: 1) dostosowanie jakoci wody przeznaczonej do spoycia przez ludzi do standardw UE poprzez rozbudow i modernizacj stacji uzdatniania wd; 2) rozbudowa sieci wodocigowej oraz /w razie potrzeby/ jej modernizacja; Dziaania nieinwestycyjne 1) respektowanie stref ochrony sanitarnej od komunalnych uj wd . 5.2.3. WSKANIKI EFEKTYWNOCI REALIZACJI CELW EKOLOGICZNYCH W ZAKRESIE OCHRONY I EFEKTYWNEGO WYKORZYSTANIA ZASOBW WODNYCH Tab. Nr 2. Waniejsze wskaniki realizacji celw w zakresie ochrony i efektywnego wykorzystania zasobw
Nazwa wskanika 1. Zuycie wody ogem: - bez uj wasnych (studni) [dam3] Dugo sieci wodocigowej [km] cieki komunalne odprowadzane [ dm3] Ludno korzystajca z sieci kanalizacyjnej Dugo sieci kanalizacyjnej [km] Warto w roku bazowym 2006 r. 2. 580,5 73,9 770,5 14723 116,5 Warto w roku 2009 r. 3. 2011 r. 4. 2013 r. 5. 2016 r. 6. 8. dane wasne, GUS dane wasne, GUS dane wasne, GUS dane wasne, GUS dane wasne, GUS rdo danych
5.2.4. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE I EFEKTYWNEGO WYKORZYSTANIA ZASOBW WODNYCH Tabela. nr 3. Lista i harmonogram realizacji przedsiwzi Lp. 1 2 Nazwa Projektu
OCHRONY
Okres realizacji
2009 - 2020 2009 - 2020
Modernizacja i remonty sieci wodocigowych, budowa nowych uj wody, ochrona istniejcych, pozwolenia i operaty wodnoprawne, poszukiwanie nowych rde wd podziemnych, Modernizacja, rozbudowa i budowa systemu kanalizacji obejmujcej obszar
74
5.3. PRZECIWDZIAANIE ZAGROENIOM RODOWISKA 5.3.1. INFORMACJE OGLNE
PRIORYTET 2
Przedmiotem i zakadanym skutkiem realizacji priorytetu jest poprawa poziomu bezpieczestwa w regionie pod wzgldem zabezpieczenia przed zagroeniami naturalnymi i technologicznymi. Priorytetowo bd traktowane dziaania w zakresie zwikszenia ochrony przeciwpowodziowej, i zwikszenie naturalnej retencji terenw, wzrostu dyspozycyjnych zasobw wody oraz utrzymania istniejcej infrastruktury gospodarki wodnej. Dziaania na rzecz zwikszenia retencji wodnej, regulacji stosunkw wodnych (w tym ochrona przed skutkami suszy), zwikszenie stopnia zabezpieczenia przed powodziami oraz dostosowanie sposobu zarzdzania zasobami wodnymi w regionach i dorzeczach reguluj przepisy Prawa Wodnego, Ramowej Dyrektywy Wodnej (Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 padziernika 2000r. ustanawiajcej ramy dla dziaalnoci wsplnotowego dziaania w dziedzinie polityki wodnej), oraz Dyrektywy powodziowej (Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 padziernika 2007r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarzdzania nim). Gwnym celem Dyrektywy powodziowej jest ustanowienie ram dla oceny ryzyka powodziowego i zarzdzania nim, w celu ograniczenia negatywnych konsekwencji zwizanych z powodziami na terytorium Wsplnoty - dla zdrowia ludzkiego, rodowiska, dziedzictwa kulturowego oraz dziaalnoci gospodarczej. Dyrektywa nakada na pastwa czonkowskie obowizek sporzdzenia takich dokumentw planistycznych jak: wstpna ocena ryzyka powodziowego (sporzdzana do dnia 22 grudnia 2011 r.), mapy zagroenia powodziowego i mapy ryzyka powodziowego (sporzdzane do dnia 22 grudnia 2013 r.) oraz plany zarzdzania ryzykiem powodziowym (sporzdzane do dnia 22 grudnia 2015 r.). W zwizku z rozwojem gospodarczym moe wzrasta zagroenie powanymi awariami przemysowymi, zanieczyszczeniami chemicznymi i niezamierzonym uwolnieniem GMO do rodowiska. 5.3.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI Podstawowe cele ekologiczne realizowane w ramach priorytetu dotycz ograniczania skutkw negatywnych zjawisk naturalnych, przeciwdziaanie powanym awariom, oraz wzmocnienie procesw decyzyjnych poprzez zapewnienie wiarygodnych informacji o stanie rodowiska uzyskiwanych w ramach monitoringu rodowiska. Prowadzenie dziaa zwizanych z monitorowaniem rodowiska, uwzgldniajce informowanie, ostrzeganie i reagowanie pod ktem potencjalnych zagroe. Cele redniookresowe
Cel nr 1 - Minimalizowanie skutkw negatywnych zjawisk naturalnych, zapobieganie powanym awariom, dostp do wiarygodnych informacji o stanie rodowiska,
Minimalizowanie negatywnych skutkw zjawisk geodynamicznych

75
Dziaania nieinwestycyjne: 1) prowadzenie monitoringu terenu; 2) odpowiednie planowanie i ksztatowanie zagospodarowania przestrzennego terenw z uwzgldnieniem ogranicze lokalizacji oraz rodzaju i intensywnoci zabudowy tych terenw. Zmniejszanie ryzyka i ograniczanie skutkw powanych awarii oraz zapewnienie bezpieczestwa chemicznego i biologicznego Dziaania w zakresie przeciwdziaania powanym awariom i zapobiegania zagroeniom chemicznymi (w tym w czasie transportu materiaw niebezpiecznych dla rodowiska) i biologicznym bd mie gownie mie charakter pozainwestycyjny. Za bezpieczestwo i podjcie dziaa w przypadku zagroenia powanymi awariami, odpowiedzialne s organy Pastwowej Stray Poarnej, a Minister rodowiska jest organem administracji rzdowej waciwym do spraw GMO. Cele krtkookresowe Cel nr 1 - Minimalizowanie skutkw negatywnych zjawisk naturalnych, zapobieganie powanym awariom, dostp do wiarygodnych informacji o stanie rodowiska Zmniejszanie ryzyka i ograniczanie skutkw powanych awarii oraz zapewnienie bezpieczestwa chemicznego i biologicznego Dziaania nieinwestycyjne: 1) wspieranie wsppracy instytucji oraz programw edukacji i informowania spoeczestwa w zakresie wystpienia powanych awarii, bezpieczestwa biologicznego i GMO; 5.4. GOSPODARKA ODPADAMI - PRIORYTET 3 5.4.1. INFORMACJE OGLNE Informacje dotyczce zakadanych celw ekologicznych, priorytetowych dziaa i przedsiwzi w zakresie gospodarowania odpadami zawarte s w integralnej czci Programu jak stanowi Plan gospodarki odpadami. 5. 5. POZYSKIWANIE ENERGII ZE RDE ODNAWIALNYCH I ENERGOOSZCZDNO PRIORYTET 4 5.5.1. ZAOENIA PROGRAMOWE ORAZ UREGULOWANIA PRAWNE Racjonalne wykorzystanie zasobw rodowiska naturalnego jest jednym z istotnym elementw zrwnowaonego rozwoju, zarwno w dziedzinie energetycznym jak i ekologicznym. Stopie wykorzystania odnawialnych rde energii zaley od zasobw i technologii ich przetwarzania. W gminie istniej warunki eksploatacji "zielonej energii" bazujcych na wykorzystaniu: energii sonecznej, energii geotermalnej, biomasy. Ich wykorzystanie nie jest na razie zadawalajce.
76
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku (z pn. zm.) - Prawo energetyczne nakada na przedsibiorstwa energetyczne zajmujce si obrotem energi elektryczn, obowizek zakupu wytwarzanej na terytorium kraju energii elektrycznej z odnawialnych rde energii przyczonych do sieci. Obowizek ten, uznaje si za speniony, jeeli udzia ilociowy zakupionej energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych rde energii lub wytworzonej we wasnych odnawialnych rdach energii i sprzedanej odbiorcom dokonujcym zakupu energii elektrycznej przez dane przedsibiorstwo energetyczne tym odbiorcom, wynosi nie mniej ni: 3,1% w 2005 r. 3,6% w 2006 r. 4,3% w 2007 r. 5,4% w 2008 r. 7,0% w 2009 r. 9,0% w 2010 r. 9,0% w 2011 r. 9,0% w 2012 r. 9,0% w 2013 r. 9,0% w 2014 r.
Konieczno wykorzystywania alternatywnych rde wynika gwnie z potrzeby ograniczenia szkodliwych produktw spalania pierwotnych nonikw (wgla i jego odmian) ograniczonoci rde kopalnych, jak rwnie denia do zapewnienia bezpieczestwa energetycznego poszczeglnych regionw. Odnawialne rda energii mog stanowi istotny udzia w bilansie energetycznym gminy. Mog przyczyni si do zwikszenia bezpieczestwa energetycznego regionu, a zwaszcza do poprawy zaopatrzenia w energi na terenach o sabo rozwinitej infrastrukturze energetycznej. Obowizujce aktualnie przepisy prawa regulujce sytuacj prawn podmiotw posiadajcych i prowadzcych obiekty wytwrcze energii odnawialnej, proekologiczna polityka Pastwa, a przede wszystkim obowizek odkupu zielonej energii przez przedsibiorstwa zajmujce si jej przesyem i dystrybucj oraz moliwoci korzystania z linii kredytowych i funduszy pomocowych, stworzyy sprzyjajcy klimat dla rozwoju dziaalnoci inwestycyjnej w tym zakresie. Naley jednak podkreli wystpowanie istotnych dla caego procesu pozyskiwania energii odnawialnej przeszkd i trudnoci. Zapisy takich dokumentw jak Polityka energetyczna pastwa oraz Strategia rozwoju energetyki odnawialnej wskazuj na podany kierunek rozwoju. Cigle jednak brak mechanizmw skutecznie wspierajcych ten rozwj. Przepisy prawa czsto ulegaj zmianom. Wprowadzenie Prawa energetycznego i kolejnych rozporzdze wykonawczych nie zmienio radykalnie tego stanu rzeczy. 5.5.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI Cele redniookresowe
Cel nr 1 - Wzrost udziau energii odnawialnej w bilansie zuycia energii pierwotnych (do 2020 roku 14%). Cel nr 2 - Zmniejszanie energochonnoci w zakresie procesw wytwrczych, wiadczenia usug oraz konsumpcji.
Dziaania inwestycyjne: 1) budowa instalacji wykorzystujce energi np. biomasy itp.

77
2)
inwestycje podnoszce efektywno energetyczn: a) budowa energooszczdnych budynkw mieszkalnych, biurowych i usugowych z wykorzystaniem odnawialnych rde energii, b) monta kolektorw sonecznych, ogniw fotowoltanicznych, c) termomodernizacja obiektw uytecznoci publicznej, blokw, domw wymiana wyposaenia na energooszczdne Dziaania nieinwestycyjne: 1) wspieranie wykorzystania lokalnych rde energii odnawialnych oraz pomoc dla wprowadzenia bardziej przyjaznych dla rodowiska nonikw energii oraz nowych rozwiza technologicznych; 2) wczenie problematyki energii odnawialnej do planw zagospodarowania przestrzennego i planw rozwoju regionalnego; 3) systematyczne zwikszanie zaangaowania rodkw publicznych (budetowych i pozabudetowych) w realizacj programw efektywnoci energetycznej; 4) podnoszenie wiadomoci z zakresu energetyki odnawialnej na poziomie lokalnym; 5) promowanie korzyci wynikajcych z wykorzystania odnawialnych rde energii, a take informowanie o moliwociach skorzystania z pomocy finansowej oraz technicznej.
Cel krtkookresowy
Cel nr 1 - Wzrost udziau energii odnawialnej ze rde w bilansie paliwowo - energetycznym denie do osignicia 7,5 % w roku 2010 w strukturze zuycia nonikw pierwotnych.
Dziaania inwestycyjne: 1) budowa instalacji do pozyskiwania i wykorzystania energii ze rde odnawialnych m.in. z wykorzystaniem zasobw wd geotermalnych i biomasy. Dziaania nieinwestycyjne: 1) dokonanie oceny zasobw energii odnawialnej i niezbdnej infrastruktury, wyznaczenie regionw preferowanych do rozwoju energetyki odnawialnej; 2) wspieranie rozwoju energetyki odnawialnej Dziaania zmierzajce do realizacji zaoonych celw naley w szczeglnoci koncentrowa na obszarach, gdzie wystpuj udokumentowane rda i zasoby energii odnawialnej. Produkcja i dostarczanie energii do odbiorcw moe odbywa si z nastpujcych obiektw: siowni wiatrowych, instalacji wykorzystujcych biogaz i biomas. 5.5.3. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE POZYSKIWANIA ENERGII ZE RODE ODNAWIALNYCH Dziaania priorytetowe w zakresie pozyskiwania energii ze rde odnawialnych koncentrowa si bd na tworzeniu sprzyjajcych warunkw do jej rozwoju na terenie gminy. Na potrzeby inwestorw opracowywane bd miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, prowadzona te bdzie akcja informacyjna dotyczca pozyskiwania tego
78
rodzaju energii oraz korzyci jakie pyn z tego tytuu dla gminy i rodowiska. Obiekty, w ktrych bdzie wytwarzana energia ze rde odnawialnych mog te by elementem cieek edukacyjnych oraz stanowi atrakcj turystyczn. 5.6. OCHRONA RNORODNOCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZU ORAZ ZRWNOWAONY ROZWJ LASW PRIORYTET 5
5.6.1. INFORMACJE OGLNE Rezultatem realizacji priorytetu bdzie bilansowanie zasobw przyrodniczych (rnorodnoci biologicznej), wdraanie zapisw planw ochrony, a take utrzymanie tradycyjnego krajobrazu. Ochrona przyrody, rnorodnoci biologicznej realizowana bdzie m.in. poprzez: promowanie turystyki; stosowanie przepisw krajowych i wdraanie Dyrektyw oraz Konwencji midzynarodowych dotyczcych ochrony przyrody w celu ochrony najcenniejszych siedlisk oraz gatunkw fauny i flory wystpujcych na terenach pastw czonkowskich.
5.6.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIALA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI Cele redniookresowe i krtkookresowe

Cel nr 1 - Zachowanie oraz ochrona rnorodnoci biologicznej i krajobrazowej. Cel nr 2 - Podnoszenie wartoci krajobrazu poprzez dziaania skierowane na ochron, zrwnowaone gospodarowanie, planowanie i odtwarzanie krajobrazw oraz uaktywnianie spoeczestwa w decydowaniu o losie otaczajcego krajobrazu. Cel nr 3 - Zachowanie korzystnego wpywu lasu na rwnowag rodowiska i warunki ycia ludzi, w szczeglnoci ochrona, zwikszanie, i przywracanie biologicznej rnorodnoci lasw na poziomie ekosystemowym, gatunkowym i genetycznym. Za priorytetowe dziaania naley uzna dziaania dotyczce: ochrony pomnikw przyrody oywionej i nieoywionej, eksponowanie szczeglnie cennych obiektw przyrodniczych, ochrony lasw, w tym wzmacniania ochrony rnorodnoci biologicznej, wczanie szk, organizacji pozarzdowych i innych instytucji do realizacji projektw i programw zmierzajcych do ochrony rodowiska przyrodniczego. Dziaania inwestycyjne: pielgnacja i konserwacja pomnikw przyrody oywionej i nieoywionej oraz pielgnacja istniejcych elementw rnorodnoci biologicznej; (praca ciga) utrzymanie cigoci i tworzenie korytarzy ekologicznych (poprzez zalesienia i zadrzewienia); przebudowa drzewostanw wprowadzanie i ksztatowanie zadrzewie na terenach o maej koncentracji drzew
79
Dziaania nieinwestycyjne: prowadzenie szeroko zakrojonej edukacji ekologicznej (praca ciga); propagowanie i wspieranie na obszarach cennych przyrodniczo dziaa zapewniajcych ludnoci dochody z zachowaniem zasad zrwnowaonego rozwoju (formy dziaalnoci przyjazne dla rodowiska np. agroturystyka, rolnictwo ekologiczne i zintegrowane), opracowanie i wdraanie programw ochrony terenw zieleni w gminie; Dziaania nieinwestycyjne w zakresie zrwnowaonej gospodarki lenej: utrzymaniu i wzmacnianiu istniejcych form ochrony przyrody i krajobrazu; upowszechnianie informacji o skutkach zanieczyszczenia wd, pozyskiwanie zewntrznych rodkw finansowych na dofinansowanie inwestycji proekologicznych, staa wsppraca z organizacjami ekologicznymi i turystycznymi, rozwijanie systemu edukacji ekologicznej, wspudzia spoeczestwa w realizacji zada ekologicznych, uwzgldnianie lokalizacji terenw zielonych przy zabudowie, dysponowanie miejscowym planem oglnym w zakresie zalesie, Lokalizacja terenw przeznaczonych do zalesie i zadrzewie bdzie nastpowa w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzjach o warunkach zagospodarowania terenu, z jednoczesnym uwzgldnieniem krajowych i regionalnych priorytetw polityki lenej oraz zgodnie z wymogami okrelonymi w krajowych wytycznych dotyczcych uporzdkowania i ksztatowania przestrzeni rolno-lenej. Zakadane dziaania dotyczce ochrony, poprawy stanu i zapewnienie trwaoci lasw prowadzone bd na caym obszarze lenym jako proces cigy. 5.6.3. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE OCHRONY RNORODNOCI BIOLOGICZNEJ I KRAJOBRAZOWEJ ORAZ ZRWNOWAONEGO ROZWOJU LASW Tab. nr 4. Harmonogram realizacji i rda finansowania dziaa priorytetowych w zakresie ochrony rnorodnoci biologicznej i krajobrazowej i zrwnowaonego rozwoju lasw
80
Program Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut na lata 2009 -2012, z perspektyw na lata 2013-2016 Jednostki i podmioty realizujce
3.
L.p.
1.
Rodzaj dziaania/ przedsiwzicia

2.
Termin realizacji
4.
rdo finansowania
5.
Modernizacja i rozbudowa infrastruktury edukacyjno turystycznej Przygotowanie podstaw do rozszerzenia zakresu zalesie , w tym ustalenie lokalizacji zalesie w MPZP
JTS, PK, PN Wojewoda, LP, JST, starostowie, waciciele gruntw
praca ciga
2008-2015 praca ciga
rodki wasne, fundusze zagraniczne budet pastwa LP, rodki pomocowe, rodki wasne wacicieli gruntw
5.7. OCHRONA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO, KLIMATU I WARSTWY OZONOWEJ - PRIORYTET 6 5.7.1. INFORMACJE OGLNE Obszar gminy pod wzgldem jakoci powietrza zalicza si do czystszych regionw w Polsce. Pomimo generalnie zadowalajcej jakoci powietrza mog wystpowa problemy zwizane z dotrzymaniem standardw immisyjnych (pyu zawieszonego PM10), na terenach intensywnej zabudowy jednorodzinnej. Dotyczy to tzw. niskiej emisji t.j. emisji z kotowni przydomowych spalanie wgla kamiennego czsto o duej zawartoci popiou i siarki. Realizacja priorytetu powinna przyczyni si do zapewnienia wysokiej jakoci powietrza, speniajcej wymagania ustawodawstwa Unii Europejskiej oraz do poprawy warunkw ycia ludzi. oraz do zmniejszenia zagroe wynikajcych z globalnego ocieplenia. 5.7.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI Cele redniookresowe Cel nr 1 - Spenienie wymaga prawnych w zakresie jakoci powietrza atmosferycznego. Cel nr 2 - Przeciwdziaanie globalnym zmianom klimatu poprzez sukcesywn redukcj emisji gazw cieplarnianych. Dziaania inwestycyjne: 1) ograniczanie emisji komunikacyjnej i ochrona przed jej negatywnym oddziaywaniem poprzez budow i modernizacj istniejcych pocze komunikacyjnych, remonty drg, tworzenie warunkw do rozwoju ruchu rowerowego; 2) redukcja niskiej emisji poprzez: modernizacj istniejcych rde ciepa popraw sprawnoci w procesach spalania i stosowanie ekologicznych nonikw energii oraz termomodernizacj budynkw; Dziaania nieinwestycyjne: 1) dziaania edukacyjne i promocyjne dotyczce upowszechniania wykorzystania odnawialnych rde energii, stosowania ekologicznych nonikw energii,
81
edukacja na temat szkodliwoci spalania materiaw odpadowych rnego pochodzenia; Cele krtkookresowe Cel nr 1 - Ograniczenie emisji niskiej ze rde komunalnych i ogrzewnictwa indywidualnego, Cel nr 2 - Ograniczenie emisji ze rde przemysowych, Cel nr 3 - Zwikszenie wykorzystania energii ze rde odnawialnych.
Ochrona powietrza atmosferycznego Dziaania inwestycyjne:

1) redukcja niskiej emisji poprzez: modernizacje kotowni komunalnych i w obiektach uytecznoci publicznej z wykorzystaniem paliw ekologicznych, rozbudow sieci gazowej celem umoliwienia wykorzystania gazu w indywidualnych systemach grzewczych, termomodernizacj budynkw, wykorzystanie odnawialnych rde energii.
Dziaania nieinwestycyjne: 1) propagowanie zwikszania wykorzystania paliw alternatywnych (np. biopaliwa); 2) promocja i wspieranie rozwoju odnawialnych rde energii. Ochrona klimatu i warstwy ozonowej Wszystkie kierunki dziaa zmierzajcych do ochrony powietrza atmosferycznego bd jednoczenie przeciwdziaa zmianom klimatu. Zmniejszenie iloci emitowanych zanieczyszcze wiza si bdzie ze zmniejszeniem emisji dwutlenku wgla (gwnego gazu cieplarnianego), ktry towarzyszy we wszystkich procesach przemysowych emisji innych zanieczyszcze powietrza (gownie spalanie paliw organicznych). Ponadto realizacja dziaa w zakresie ochrony klimatu wymaga bdzie aktywnych prac podejmowanych w wielu innych sektorach m.in. w gospodarce odpadami, lenictwie, rolnictwie. Dziaania inwestycyjne: 1) wszystkie dziaania inwestycyjne w zakresie ograniczania emisji zanieczyszcze do powietrza; 2) wszystkie dziaania w odniesieniu do gospodarki odpadami (zmniejszenie iloci odpadw u rda, odzysk odpadw), gospodarki lenej (zwikszanie lesistoci - jeden ze sposobw pochaniania CO2) i gospodarki rolnej (rozwj upraw energetycznych). Dziaania nieinwestycyjne: 1) promowanie i wspieranie wzorcw konsumpcji i produkcji podanych z punktu widzenia ochrony klimatu oraz kreowanie wiadomoci spoecznej w zakresie ochrony warstwy ozonowej. 5.7.3. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE OCHRONY POWIETRZA Tab. Nr 5. Harmonogram realizacji i rda finansowania dziaa priorytetowych
82
w zakresie ochrony powietrza

L.p
1.

2.
Jednostki i podmioty realizujce

3.
Termin realizacji
4.
rdo finansowania
5.
1. 2. 3.
Przedsiwzicia wymagajce realizacji celem ograniczenia emisji niskiej z sektora komunalnego i komunikacji . Realizacja dziaa i przedsiwzi wykorzystujcych w produkcji energii -rda odnawialne. Realizacja zada w zakresie poprawy infrastruktury drogowej i usprawnienia pynnoci ruchu.
przedsibiorstwa, JST, waciciele budynkw JST, przedsibiorstwa waciciele budynkw zarzdzajcy drogami
20082015 20082015 do 2020 20082015 i duej
rodki wasne przedsibiorstw, rodki JST, fundusze UE rodki wasne przedsibiorstw, rodki samorzdowe, EFRR, FS rodki wasne, EFRR
5.8. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I PRZYWRCENIE WARTOCI UYTKOWEJ GLEB PRIORYTET 7 5.8.1. INFORMACJE OGLNE Realizacja priorytetu ma na celu zapewnienie ochrony jakoci gleb, stosownie do wymaga standardw europejskich i krajowych, zagospodarowanie terenw zdegradowanych i zdewastowanych oraz racjonalne wykorzystanie ziemi. Tereny te nie bd stanowi nieuytkw gospodarczych, zostan wczone do obiegu gospodarczego w postaci nadanych im innych funkcji.
5.8.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI Cele redniookresowe
Cel nr 1 - Przywracanie funkcji przyrodniczych terenom zdegradowanym oraz ich
rekultywacja i wczenie do obiegu gospodarczego. Cel nr 2 - Identyfikacja i likwidacja zagroe powierzchni ziemi.
Kierunki dziaa
Dziaania inwestycyjne: sukcesywna rekultywacja terenw zdegradowanych i zdewastowanych w wyniku rnorakiej dziaalnoci, w tym skadowania odpadw, spowodowanych czynnikami naturalnymi. Dziaania nieinwestycyjne: wspieranie inicjatyw spoecznych w celu rekultywacji terenw zdegradowanych, na cele rekreacyjno-sportowe; Cele krtkookresowe
83
Cel nr 1 - Rekultywacja i zagospodarowanie terenw zdegradowanych, stwarzajcych najwiksze zagroenie dla rodowiska i bezpieczestwa ludzi. Cel nr 2 - Ograniczanie negatywnego oddziaywania procesw gospodarczych na rodowisko glebowe.
Dziaania inwestycyjne: likwidowanie terenw dzikich skadowisk odpadw;
Dziaania nieinwestycyjne: rozwj systemu identyfikacji terenw zdegradowanych; wprowadzanie zasad waciwego korzystania z powierzchni ziemi w dziaalnoci gospodarczej; wspieranie wszelkich inicjatyw spoecznych na rzecz zagospodarowywania terenw zdegradowanych; identyfikacja zagroe powierzchni ziemi;
5.8.3. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE OCHRONY POWIERZCHNI ZIEMI I PRZYWRCENIA WARTOCI UYTKOWEJ GLEB Tab. nr 6. Harmonogram realizacji i rda finansowania dziaa priorytetowych w zakresie ochrony powierzchni ziemi i przywrcenia wartoci uytkowej gleb
L.p
1.

2.
Jednostki i podmioty realizujce

3.
Termin realizacji
4.
rdo finansowania
5.
1.
Sukcesywna likwidacja dzikich wysypisk
JST
2008 - 2020
rodki gminne,
5.9. OCHRONA PRZED HAASEM I MAGNETYCZNYM - PRIORYTET 8 5.9.1. INFORMACJE OGLNE
PROMIENIOWANIEM
ELEKTRO-
Realizacja priorytetu ma na celu zmniejszenie uciliwoci haasowej w rodowisku i promieniowania elektromagnetycznego. Przyczyni si do podniesienia komfortu ycia mieszkacw w rejonach, w ktrych haas jest uciliwy i skuteczniejszej ochrony ludzi i rodowiska przed promieniowaniem elektromagnetycznym. 5.9.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI
Cele redniookresowe i krtkookresowe
Cel nr 1 - Zmniejszenie uciliwoci powodowanej emisj ponadnormatywnego haasu pochodzcego od rodkw transportu, na obszarach o najwikszym zagroeniu /droga wojewdzka/
84
Cel nr 2 - Niedopuszczenie do pogorszenia klimatu akustycznego na obszarach, gdzie sytuacja akustyczna jest korzystna. Cel nr 3 - Ochrona mieszkacw i rodowiska przed dziaaniem promieniowania elektromagnetycznego - utrzymanie dopuszczalnych poziomw pl elektromagnetycznych w rodowisku oraz sposobw sprawdzenia dotrzymania tych poziomw. Kierunki dziaa Ochrona przed haasem Dziaania w zakresie realizacji dugoterminowych celw w zakresie ochrony przed haasem dotycz realizacji inwestycji (zwizane z budow i remontem drg) oraz dziaa nieinwestycyjnych. Dziaania inwestycyjne: modernizacje i remonty nawierzchni drg, stosowanie rozwiza technicznych zapobiegajcych powstawaniu i przenikaniu haasu do rodowiska oraz rodkw zmniejszajcych poziom haasu; zabezpieczanie przed degradacj obszarw, gdzie sytuacja akustyczna jest korzystna; Dziaania nieinwestycyjne: preferowanie niekonfliktowych lokalizacji obiektw (waciwe planowanie przestrzenne), mogcych powodowa uciliwo haasow. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym W tym zakresie gmina nie bdzie podejmowa dziaa o charakterze inwestycyjnym. W przypadku dziaa o charakterze nieinwestycyjnym, dotyczy to bdzie waciwego planowania /lokalizacji przestrzennej obiektw emitujcych promieniowanie elektromagnetyczne/. Dziaania nieinwestycyjne: uwzgldnianie ochrony ludzi i rodowiska przed oddziaywaniem pl elektromagnetycznych w aktualizowanym planie zagospodarowania przestrzennego studiach uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego. Dziaania w zakresie ograniczania negatywnego oddziaywania haasu dotyczy bd przede wszystkim haasu drogowego i koncentrowa si bd w otoczeniu drg. Dziaania z zakresie ochrony promieniowania elektromagnetycznego koncentrowa si bd wok systemw przesyowych energii elektrycznej oraz stacji telefonii komrkowej. 5.10. OCHRONA ZASOBW KOPALIN PRIORYTET 9 5.10.1. INFORMACJE OGLNE Ochron z kopalin od strony organizacyjno-prawnej zapewniaj przepisy ustaw odnoszce si do:
85
geologiczne i grnicze;
ochrony kopalin, zasad eksploatacji i rekultywacji ustawa Prawo ochrony rodowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku; ochrony z jako zasobu przyrody - ustawa z dnia 27 marca 2003 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym poprzez obowizek ustalenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego szczeglnych warunkw zagospodarowania.
korzystania z kopalin - ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku, Prawo
Wprowadzone w ostatnich latach nowelizacje tych ustaw, doskonal warunki racjonalnego gospodarowania i ochrony przed degradacj zasobw surowcw mineralnych. Najwaniejszymi instrumentami ochrony zasobw jest wymg uzyskania decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsiwzicia po przeprowadzeniu postpowania w sprawie oceny oddziaywania na rodowisko, a take system koncesji udzielanych na podstawie ustawy Prawo geologiczne i grnicze na poszukiwanie i rozpoznawanie z kopalin oraz ich wydobywanie. System koncesji w dalszym cigu stanowi bdzie podstaw ochrony zasobw kopalin. Realizacja priorytetu pozwoli na zapewnienie dostpnoci nieodnawialnych zasobw w przyszoci oraz na ograniczenie presji wywieranej na rodowisko podczas prowadzenia prac geologicznych , a take w trakcie eksploatacji z kopalin. Na terenie gminy miejskiej acut brak jest udokumentowanych zasobw kopalin. 5.10.2. CELE REDNIOOKRESOWE I KRTKOOKRESOWE ORAZ KIERUNKI DZIAA W ZAKRESIE ICH REALIZACJI Cele redniookresowe i krtkookresowe surowcw. Dziaania inwestycyjne: rozpoznawanie i dokumentowanie nowych zasobw surowcw. Dziaania nieinwestycyjne: zapewnienie ochrony udokumentowanych z kopalin w planowaniu przestrzennym. Zakadane dziaania dotyczce ochrony i racjonalizacji wykorzystania surowcw koncentrowa si bd na obszarach ich wystpowania. 5.10.3. DZIAANIA PRIORYTETOWE W ZAKRESIE OCHRONY KOPALIN Tab. nr 7. Harmonogram realizacji i rda finansowania dziaa priorytetowych w zakresie ochrony kopalin L.p. Rodzaj dziaania/ Jednostki Termin rdo
86
Cel nr 1 - Rozpoznawanie i dokumentowanie nowych zasobw
1. 1.
przedsiwzicia 2. Dokumentowanie nowych z i bilansowanie ich zasobw
i podmioty realizujce 3. przedsibiorstwa
realizacji 4. zadanie cige
finansowania 5. rodki wasne przedsibiorstwa
6. ZARZDZANIE PROGRAMEM
6.1. STRUKTURA ZARZDZANIA PROGRAMEM Organem odpowiedzialnym za wdraanie i koordynacj dziaa okrelonych w Programie jest Burmistrz Miasta acuta. Wspdziaa on z organami administracji rzdowej i samorzdowej, instytucjami i innymi jednostkami samorzdu terytorialnego. Program bdzie realizowany zgodnie z kompetencjami przez organy ochrony rodowiska oraz podmioty dziaajce na rzecz zrwnowaonego rozwoju w zakresie okrelonym przez obowizujce ustawy i w oparciu o aktualnie dostpne instrumenty: prawno-administracyjne oraz finansowo-ekonomiczne. Podstawowy podzia kompetencji organw administracji (w tym gminy) w zakresie ochrony rodowiska reguluje art. 378 ustawy Prawo ochrony rodowiska. Istniej jednak pewne wyjtki dotyczce kompetencji reglamentujcych sposb korzystania ze rodowiska, zawarte w innych ustawach. Warunkiem realizacji zaoonych celw ekologicznych jest: konsekwentna realizacja dziaa okrelonych w Programie, jego okresowa weryfikacja i aktualizacja wraz z ocen skutkw dla rodowiska. Odpowiedzialni za to s uczestnicy wdraania Programu. Na poziomie gminnym Program realizowany bdzie przez Burmistrza Miasta acuta. Poza oglnymi przepisami prawnymi gmina posiada instrument zarzdzania przestrzeni i rodowiskiem, jakim jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Na tym poziomie nastpi lokalizacja przedsiwzi ochrony rodowiska. Na poziomie powiatu organem realizujcym dziaania okrelone w Programie jest starosta, dysponujcy instrumentami prawnymi (decyzje, zezwolenia, uzgadnianie, koncesje, kontrola i monitoring, nadzr, publiczne rejestry) umoliwiajcymi realizacj zada, midzy innymi, w zakresie: zalesie i nadzoru nad lasami nie stanowicymi wasnoci Skarbu Pastwa, owiectwa, ochrony przed haasem, korzystania z zasobw wodnych, wytwarzania, skadowania i transportu odpadw niebezpiecznych i innych ni niebezpieczne, procesu inwestycyjnego, zwizane z przedsiwziciami mogcymi znaczco oddziaywa na rodowisko. Zaoone w programie dziaania realizowane bd rwnie przez przedsibiorstwa i podmioty gospodarcze przestrzennie przypisane do gminy, zobowizane do zarzdzania rodowiskiem, zgodnie z wymogami obowizujcego prawa. Innymi wsprealizatorami programu bd te organy administracyjne wyszego szczebla (rzdowe i samorzdowe), organizacje pozarzdowe (gwnie w zakresie podnoszenia wiadomoci ekologicznej spoeczestwa), przedsibiorcy, instytucje finansujce zadania z zakresu ochrony rodowiska itp. Odbiorcami Programu bdzie spoeczestwo gminy, ktre poprzez wzrost wiedzy o stanie rodowiska, moe j spoytkowa do kontroli realizacji i efektw wdraania Programu, do dziaa na rzecz ochrony rodowiska na poziomie lokalnym i do osigania okrelonych korzyci.
87
6.2. INSTRUMENTY I NARZDZIA REALIZACJI PROGRAMU Cele ekologiczne okrelone w Programie mog by skutecznie realizowane przez instrumenty wynikajce z przepisw prawa, struktury zarzdzania rodowiskiem, rachunku efektywnoci ekonomicznej (finansowe i ekonomiczne) i polityki spoecznej. Pomimo e Program nie jest aktem prawa miejscowego, wpywa na sytuacj prawn podmiotw bdcych poza administracj. Wynika to z prawa ochrony rodowiska np. z art. 186 pkt 4, ktry stanowi, e organ administracji nie moe wyda pozwolenia na wprowadzanie do rodowiska substancji lub energii, jeeli byoby to niezgodne m.in. z programami ochrony rodowiska. Wnioskodawca nie uzyska danego pozwolenia, jeli jego tre kciaby si z Programem. Instrumenty prawno-administracyjne Instrumenty prawne to przede wszystkim decyzje administracyjne, pozwolenia, zezwolenia oceny, programy m.in.: decyzje o rodowiskowych uwarunkowaniach; pozwolenia na budow wydawane zgodnie z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - pozwalajce na korzystanie z zasobw rodowiska i wprowadzanie do rodowiska substancji lub energii, koncesje na poszukiwanie z kopalin, pozwolenia wodnoprawne; oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko, jakoci powietrza oraz wd powierzchniowych i podziemnych, pl elektromagnetycznych w rodowisku, stanu akustycznego rodowiska; zgody na przeznaczenie gruntw rolnych na cele nierolnicze oraz na gospodarcze wykorzystanie odpadw; rejestry terenw, na ktrych wystpuj przekroczenia dopuszczalnych poziomw pl elektromagnetycznych oraz standardowych norm jakoci gleby lub ziemi, a take rezerwatw przyrody, parkw krajobrazowych, parkw narodowych, programy naprawcze i pogramy dostosowawcze takie jak: programy ochrony powietrza, ochrony rodowiska przed haasem, programy zalesie i zadrzewie, tworzone w celu doprowadzenia do przestrzegania standardw jakoci rodowiska, w przypadkach wskazanych w prawie ochrony rodowiska lub innych przepisach szczeglnych; plany gospodarki odpadami, plany ochrony przeciwpowodziowej. Instrumenty administracyjne to przede wszystkim: plany dotyczce konkretnych obszarw m.in. miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego; strategie i programy branowe respektujce wymagania ochrony rodowiska; Instrumenty finansowe i ekonomiczne to m.in: opaty naliczane za korzystanie ze rodowiska, administracyjne kary pienine, skutki finansowe wynikajce z odpowiedzialnoci karnej i cywilnej, kredyty i dotacje z funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej,
88
dotacje z europejskich funduszw strukturalnych i Funduszu Spjnoci udzielane za porednictwem waciwych Programw Operacyjnych, zwolnienia i ulgi podatkowe;
Instrumenty spoeczne Efektywno Programu w duej mierze uzaleniona jest od spoecznej akceptacji dziaa zwizanych z obowizkiem ochrony rodowiska i aktywnym dziaaniem spoecznoci zwaszcza lokalnych. Niezbdne bd wic dziaania na rzecz agodzenia konfliktw m.in. zwizanych z rozwojem inwestycyjnym na obszarach objtych ochron przyrody. Narzdzia dla usprawnienia wsppracy i budowania partnerstwa, tzw. uczenie si poprzez dziaanie to przede wszystkim: dziaania samorzdu w zakresie doksztacania si i systemw szkole, interdyscyplinarnego modelu pracy, wsppracy i partnerstwa w systemach sieciowych. budowanie powiza wadz samorzdowych ze spoeczestwem poprzez: udzia spoeczestwa w zarzdzaniu (systemy konsultacji i debat publicznych) oraz w procedurach ocen oddziaywania na rodowisko; wprowadzenie mechanizmw tzw. budowania wiadomoci (kampanie edukacyjne); zapewnienie powszechnego dostpu do informacji o rodowisku poprzez tworzenie baz danych o rodowisku i jego zagroeniach. Procedura postpowania w sprawie oceny oddziaywania planowanego przedsiwzicia na rodowisko oraz przepisy prawne dotyczce pozwole zintegrowanych, standardw emisyjnych z instalacji, a take systemu kontroli przestrzegania przepisw prawa to narzdzia do zapobiegania i ograniczania przewidywanych negatywnych oddziaywa na rodowisko. W sytuacji, gdy brak jest moliwoci cakowitego uniknicia negatywnego oddziaywania przedsiwzi na rodowisko i niebezpieczestwa nieodwracalnego zniszczenia rnorodnoci biologicznej np. przy realizacji inwestycji zwizanych z ochrona przeciwpowodziow i inwestycji drogowych konieczne bdzie zastosowanie dziaa kompensacyjnych. 6.3. METODY I CZSTOTLIWO REALIZACJI USTALE PROGRAMU PRZEPROWADZANIA ANALIZY
Warunkiem osignicia zaoonych celw ekologicznych jest: konsekwentna realizacja dziaa okrelonych w Programie, jego okresowa weryfikacja i aktualizacja wraz z ocen skutkw dla rodowiska. Odpowiedzialni za to s uczestnicy wdraania Programu. Analiza i ocena realizacji przedsiwzi okrelonych w Programie prowadzona bdzie za pomoc monitorowania opierajcego si o dane wasne, dane statystyczne (GUS i US w Rzeszowie), Pastwowy Monitoring rodowiska w Rzeszowie, a take o informacje uzyskane od jednostek realizujcych przepisy ustawy Prawa ochrony rodowiska, w szczeglnoci organw ochrony rodowiska oraz administracji zespolonej i niezespolonej. Monitoring bdzie prowadzony w zakresie: zmian stanu rodowiska, przy czym za rok bazowy naley przyj rok 2006 r. stopnia realizacji przyjtych celw ekologicznych; ocena wykonania i przyjtych dziaa;
89
zmiany uwarunkowa realizacji Programu. Obowizkiem Burmistrza Miasta acuta jest sporzdzanie co 2 lata raportu z wykonania Programu, przedstawianego Radzie Gminy. Raport oraz ocena uwarunkowa realizacji Programu stanowi bd podstaw do aktualizacji strategii ochrony i poprawy stanu rodowiska (przynajmniej raz na 4 lata). Zamieszczone w Programie propozycje wskanikw monitorowania efektywnoci realizacji celw ekologicznych pozwol na ocen zmian w rodowisku jakie nastpi w wyniku realizacji dziaa okrelonych w Programie.
7. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU

7.1. INFORMACJE OGLNE NA TEMAT RDE FINANSOWANIU PROGRAMU rda finansowania Programu ochrony rodowiska bd zrnicowane, w zalenoci od rodzaju i okresu przewidywanego dziaania, a przede wszystkim moliwoci stosowania instrumentw finansowo-ekonomicznych na poziomie lokalnym. Realizacja programu finansowana bdzie ze rodkw: 1) publicznych, w tym: krajowych, pochodzcych z budetu pastwa, budetw samorzdu terytorialnego, pozabudetowych instytucji publicznych, zagranicznych, pochodzcych, midzy innymi, z Funduszu Spjnoci, funduszy strukturalnych, Inicjatywy Wsplnoty, Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Norweskiego Mechanizmu Finansowego, instrumentu finansowego na rzecz rodowiska LIFE+, fundacji itp. 2) niepublicznych, pochodzcych z dochodw przedsibiorstw i inwestorw, bankw komercyjnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw leasingowych itp., w ramach ktrych najczstszymi formami finansowania bd: dotacje (tzw. granty) i subwencje waciwe, zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje, programy pomocowe, fundusze wasne inwestorw. Wane zadanie w finansowaniu zada przewidzianych do realizacji w Programie odgrywa bd poyczki i dotacje z NFOiGW oraz WFOiGW, fundusze inwestorw, rodki z funduszy strukturalnych (krajowych i zagranicznych). rodki unijne przewidziano na dofinansowanie projektw infrastrukturalnych dostpne po akcesji Polski do UE alokacje z lat 2004-2006: komponent regionalny Zintegrowanego Programu Operacyjnego Wojewdztwa Podkarpackiego ok. 736 mln PLN, Sektorowy Program Operacyjny Wzrost konkurencyjnoci przedsibiorstw ok. 293 mln PLN, Sektorowy Program Operacyjny Restrukturyzacja i modernizacja sektora ywnociowego oraz rozwj obszarw wiejskich ok. 242 mln PLN, Fundusz Spjnoci ok. 225 mln PLN.
90
W latach 2007-2013 w wojewdztwie podkarpackim podzia rodkw unijnych na dziaania zwizane z ochron rodowiska odbywa si bdzie zgodnie z:
Regionalnym Programem Operacyjnym Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007-2013, na realizacj ktrego przeznaczono kwot 1,14 mld euro; Programami Operacyjnymi opracowywanymi na poziomie krajowym, z ktrych najwaniejszy dla realizacji celw ekologicznych to Infrastruktura i rodowisko oraz Innowacyjna Gospodarka (m.in. dofinansowanie projektw rodowiskowych w przedsibiorstwach zwizanych m.in. ze zmniejszeniem wodochonnoci, materiaochonnoci i energochonnoci) i Kapita Ludzki (m.in. podnoszenie kwalifikacji administracji i sub odpowiedzialnych za ochron rodowiska oraz szkolenia zwizane z edukacj ekologiczn); programami Europejskiej Wsppracy Terytorialnej oraz Europejskiego Instrumentu Ssiedztwa i Partnerstwa (dotyczy zewntrznych granic zewntrznych UE): Program Polska-Sowacja (dofinansowanie ze rodkw EFR ma przekroczy 85 ml euro), Program dla Europy rodkowej [ang. akronim CEP], Program Wsppracy Midzyregionalnej INTERREG IV C, Program Polska-Biaoru-Ukraina (z budetem ponad 186 mln euro); Programem Rozwoju Obszarw Wiejskich na lata 2007 2013 zgodnie z zaproponowanym przez MRiRW podziaem dla wybranych dziaa, do wojewdztwa podkarpackiego trafi ok. 300,43 mln euro pochodzcych z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich (kwota ta ulegnie zwikszeniu po dokonaniu przez MR i RW podziau na regiony rodkw na gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi).
W latach 2007-2015 do wojewdztwa podkarpackiego moe trafi 2 746,91 mln euro, w ramach dziaa objtych Strategi Rozwoju Kraju (w tym warto dofinansowania unijnego wynosi moe2 291,66 mln euro). 7.2. MOLIWOCI FINANSOWANIA PRZEDSIWZI PRZEZ WANIEJSZE INSTRUMENTY FINANSOWE
Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko
PO Infrastruktura i rodowisko koncentruje si na dziaaniach o charakterze strategicznym i ponadregionalnym. Ponad 66% wydatkw bdzie przeznaczonych na realizacj celw Strategii Lizboskiej. W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i rodowisko (POIi) realizowanych bdzie 15 osi priorytetowych, w tym 6 dotyczcych rodowiska: 1. 2. 3. 4. Gospodarka wodno - ciekowa Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi Zarzdzanie zasobami i przeciwdziaanie zagroeniom rodowiska Przedsiwzicia dostosowujce przedsibiorstwa do wymogw rodowiska 5. Ochrona przyrody i ksztatowanie postaw ekologicznych
91
ochrony
6. Drogowa i lotnicza sie TEN-T 7. Transport przyjazny rodowisku 8. Bezpieczestwo transportu i krajowe sieci transportowe 9. Infrastruktura energetyczna przyjazna rodowisku i efektywno energetyczna 10. Bezpieczestwo energetyczne, w tym dywersyfikacja rde energii 11. Kultura i dziedzictwo kulturowe 12. Bezpieczestwo zdrowotne i poprawa efektywnoci systemu ochrony zdrowia 13. Infrastruktura szkolnictwa wyszego 14. Pomoc techniczna Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 15. Pomoc techniczna Fundusz Spjnoci Na realizacj Programu Operacyjnego Infrastruktura i rodowisko na lata 2007-2013 zostanie przeznaczonych 37,6 mld euro. Ze rodkw Unii Europejskiej bdzie pochodzio 27,9 mln euro, w tym na sektor rodowisko przeznaczono 4,8 mld euro. W ramach w/w Programu przewidziano nastpujce tryby wyboru projektw: indywidualny, systemowy i konkursowy. tzw due projekty (w przypadku rodowiska o wartoci powyej 25 mln euro) mog ubiega si o dofinansowanie zarwno w trybie indywidualnym jak i konkursowym. Na licie projektw kluczowych POIi z terenu wojewdztw podkarpackiego nie znalaz si aden ze zgoszonych projektw sektora rodowiskowego. Istnieje moliwo ubiega si o dofinansowanie projektw w trybie konkursowym. Na mocy porozumie WFOiGW bd peni rol Instytucji Wdraajcych dla projektw realizowanych w ramach Osi Priorytetowej I Gospodarka wodno-ciekowa oraz Osi Priorytetowej II Gospodarka Odpadami i Ochrona Powierzchni Ziemi, ktrych warto nie przekracza 25 mln euro. Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 RPO WP bdzie najbardziej istotnym dokumentem w oparciu, o ktry realizowane bd przedsiwzicia ochrony rodowiska o znaczeniu regionalnym i ponadlokalnym. Zaangaowanie bd rodki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokoci 1 136,3 mln euro, z tego ok. 18% na realizacj Osi priorytetowej 4 Ochrona rodowiska i zapobieganie zagroeniom. Wielko rodkw przewidzianych na realizacj tej osi priorytetowej zostaa oszacowana na poziomie 200 524 910 euro, z tego 170 446 174 euro pochodzi bdzie z wkadu wsplnotowego, a 30 078 736 euro z krajowych rodkw publicznych. Kategorie interwencji obejmuj dziaania: 44, 45, 46, 48, 51, 53, 54, 56. Realizacja tego priorytetu bdzie nastpowa poprzez cele szczegowe: O priorytetowa 4 jest komplementarna z: 1) innymi osiami priorytetowymi RPO WP i programami t.j: Osi priorytetow 1. Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka (wspierane bd przedsiwzicia m.in. zwizane z dostosowaniem MSP do wymogw rodowiskowych); Osi priorytetow 2. Infrastruktura techniczna. 2) osiami priorytetowymi Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich na lata 2007 2013: Osi 3 Jako ycia na obszarach wiejskich i rnicowanie gospodarki wiejskiej, Osi 2 Poprawa rodowiska naturalnego i obszarw wiejskich.
92
(w programie przewidziano realizacje inwestycji o mniejszej skali finansowej dotyczcych gospodarki wodno ciekowej i zagospodarowania odpadw na obszarach wiejskich i w maych miastach); Osi 1 Poprawa konkurencyjnoci sektora rolnego i lenego 3) osiami priorytetowymi Programu Operacyjnego Infrastruktura i rodowisko, w ramach, ktrego realizowane bd inwestycje dotyczce duych projektw m.in systemw kanalizacji zbiorczej i oczyszczalni ciekw w aglomeracjach o RLM wikszej ni15 000, przedsiwzicia dotyczce gospodarki odpadami suce ponad 150 000 mieszkacom, a take wiksze kwotowo inwestycje zwizane z zachowaniem oraz ochron rnorodnoci biologicznej. W niniejszej osi priorytetowej przewidziano wsparcie: przedsiwzi dotyczcych systemw kanalizacji zbiorczej i oczyszczalni ciekw w aglomeracjach do 15 000 RLM, dostarczania i uzdatniania wody, gospodarki odpadami sucych mniejszej ni 150 000 liczbie mieszkacw, inwestycji zwizanych z zachowaniem oraz ochron biornorodnoci o mniejszej skali finansowej, a take wsparcie inwestycji o znacznej skali finansowej w zakresie infrastruktury przeciwpowodziowej, w tym zbiornikw o pojemnoci powyej 10 mln m3, wsparcie duych projektw dotyczcych zachowania i ochrony biornorodnoci, zabezpieczenia przed innymi ni powd zagroeniami oraz jednostek ochotniczej stray poarnej); 4) Osi priorytetow 3. rodki suce wsplnemu interesowi, Programu Operacyjnego Zrwnowaony Rozwj Sektora Rybowstwa i Przybrzenych Obszarw Rybackich na lata 2007 2013 (wsparcie finansowe na propagowanie zrwnowaonej akwakultury, a take pomoc zwizan z ochron i popraw stanu rodowiska naturalnego, tam, gdzie dziaania dotycz bezporednio gospodarki rybackiej oraz zarybienia gatunkami zagroonymi). Tab. nr 7. rodki finansowe dostpne z Regionalnego Programu Operacyjnego Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 dotyczce Osi priorytetowej 4. Ochrona rodowiska i zapobieganie zagroeniom
L.p 1. Nr i nazwa dziaania oraz kod i temat priorytetowy 2. 3. Kod Temat priorytetowy Dziaanie 4.1. Infrastruktura ochrony rodowiska 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysowymi 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wod pitn 46 Oczyszczanie ciekw Dziaanie 4.2 Infrastruktura przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami wodnymi 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wod pitn 53 Zapobieganie zagroeniom, w tym opracowanie i wdraanie planw i instrumentw zapobiegania i zarzdzania zagroeniom naturalnym i technologicznym) 54 Inne dziaania na rzecz ochrony rodowiska i zapobiegania zagroeniom Dziaanie 4.3 Zachowanie oraz ochrona rnorodnoci biologicznej i krajobrazowej 48 Zintegrowany system zapobiegania i kontroli zanieczyszcze 51 Promowanie biornorodnoci i ochrony przyrody (w tym Natura 2000) 93 rodki dostpne w tys. euro 4. 105 175, 316 17 017, 346 23 126, 137 47 124, 958 60 784,114 7 670,078 38 350, 389
1. 2. 3.
1. 2.
3.
5 113,385 19 902,097 4 775, 220 2 735,320
1. 2.
Program Ochrony rodowiska dla Gminy Miasta acut na lata 2009 -2012, z perspektyw na lata 2013-2016 3. 1. 56 Ochrona i waloryzacja dziedzictwa przyrodniczego Dziaanie 4.4 Zwalczanie i zapobieganie zagroeniom 53 Zapobieganie zagroeniom (w tym opracowanie i wdraanie planw i instrumentw zapobiegania i zarzdzania zagroeniami naturalnymi i technologicznymi) 54 Inne dziaania na rzecz ochrony rodowiska i zapobiegania zagroeniom 4 079,800 27 196,191 14 317,479
2.
6 136, 062
Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) Norweski Mechanizm Finansowy i Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego to instrumenty finansowe przeznaczone dla nowych pastw czonkowskich Unii Europejskiej. S to dodatkowe, obok Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spjnoci, rda bezzwrotnej pomocy zagranicznej. W tej chwili realizowane s projekty wyonione w ramach pierwszego naboru, natomiast wnioski aplikacyjne zgoszone w drugim naborze s na etapie zatwierdzania przez pastwa -darczycw. W wyniku II naboru wnioskw w prowadzonego z terenu wojewdztwa podkarpackiego zgoszono ogem 65 wnioskw, w tym priorytetw rodowiskowych 28 (Tab. 21 ). Trzeci i ostatni nabr wnioskw odby si od 1 lutego do 31 marca 2008 roku. Nabr ten nie obejmowa Priorytetu 2.1 Ochrona rodowiska, w tym ludzkiego.
7.3. NAKADY NA REALIZACJ PROGRAMU List zada priorytetowych oraz zapotrzebowanie na rodki finansowe niezbdne do realizacji przedstawionych w Programie celw polityki ekologicznej na obszarze przedstawia ponisza tabela. Tab. nr 8. Nakady na realizacj Programu Ochrony rodowiska
Nazwa projektu Kontynuacja budowy kanalizacji w gminie Priorytet 1 Dalsza rozbudowa i modernizacja sieci wodocigowych Priorytet 1 Objcie wszystkich mieszkacw gmin zorganizowan zbirk odpadw komunalnych wraz z wprowadzeniem segregacji u rda* Priorytet 3 Lata realizacji 2009 2016 2009 2016 Efekt projektu rda finansowania
Ochrona wd przed zanieczyszczeniem Zapewnienie mieszkacom gmin powiatu wody pitnej odpowiedniej jakoci Ochrona powierzchni ziemi i wd przed zanieczyszczeniem odpadami /w szczeglnoci niebezpiecznymi/
Budet gminy + rodki pomocowe Budet gminy + rodki pomocowe
2009 2016
Budet gminy
94
Ochrona powietrza atmosferycznego, klimatu i warstwy ozonowej Ochrona powierzchni ziemi i wd przed zanieczyszczeniem odpadami /w szczeglnoci niebezpiecznymi/ -------------Ochrona i efektywne wykorzystanie zasobw wodnych, przeciwdziaania zagroeniom rodowiska
Przebudowa drg gminnych Priorytet 6 i Priorytet 8 Opracowanie koncepcji programowo-przestrzennej ZZO Leajsk acut Przeworsk Nisko Priorytet 3 Edukacja ekologiczna Priorytet 1 - 9 Wspieranie zada modernizacyjnych i inwestycyjnych w gospodarce wodnej Priorytet 1
2009 2016 2008 2009 2009 2016 (proces cigy) 2009 2016 (proces cigy)
Budet powiatu, budety gmin + rodki pomocowe Budet gminy + rodki pomocowe
Budet gminy + rodki pomocowe
Budet gminy + rodki pomocowe
Jak wynika z ww. tabeli rodki finansowe kierowane bd w gwnej mierze na realizacj zada zwizanych z ochron wd i zasobw wodnych. Mniejsze nakady zwizane bd z finansowaniem innych dziaa /pozostae priorytety/. Wiele dziaa wykonywanych bdzie bez angaowania rodkw finansowych /tzw. dziaania nieinwestycyjne/. Uwaga: Nakady ponoszone na ochron rodowiska w gminie pochodzce ze rodkw przedsibiorstw, instytucji rzdowych i samorzdowych (powiatowych) oraz innych podmiotw o charakterze ponadlokalnym z uwagi na brak moliwoci ich oszacowania, nie zostay ujte kwotowo w niniejszej tabeli.
95
8.
WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAYWANIA NA RODOWISKO AKTUALIZACJI PROGRAMU ORAZ SPOSB ICH UWZGLDNIENIA W PLANIE
Do przeprowadzenia analizy wpywu skutkw realizacji programu ochrony rodowiska wykorzystane zostay w gwnej mierze dane Miasta acuta, dane szacunkowe oraz informacje zawarte w innych dokumentach strategicznych gminnych, powiatowych, wojewdzkich i krajowych. Z przeprowadzonej analizy zapisw w projekcie /pod ktem wpywu na rodowisko/ ww. dokumentu wynika, e: okrelone w projekcie Programu priorytety i cele ekologiczne oraz dziaania wpisuj si w cele ochrony rodowiska, okrelone na poziomie krajowym, wojewdzkim i powiatowym; przeprowadzona analiza i ocena dziaa w ramach priorytetw ekologicznych pozwala na stwierdzenie, e ich realizacja spowoduje popraw bezpieczestwa ekologicznego i jakoci rodowiska, a take przyczyni si do zachowania rnorodnoci biologicznej i dziedzictwa kulturowego; realizacja wyszczeglnionych w Programie przedsiwzi wpynie na ograniczenie zuywania zasobw rodowiskowych, a zaniechanie realizacji dziaa okrelonych w priorytetach ekologicznych prowadzi bdzie do pogorszenia stanu rodowiska i pogorszenia jakoci ycia mieszkacw gminy Program jest dokumentem, ktry suy poprawie stanu rodowiska i jego ochronie. W instrumentach realizacji Programu podkrelono rol procedury postpowania w sprawie oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko, pozwole, standardw emisyjnych z instalacji, a take systemu kontroli przestrzegania przepisw prawa w zapobieganiu i ograniczaniu przewidywanych negatywnych oddziaywa na rodowisko. Dla wszystkich przedsiwzi przewidywanych do realizacji w projekcie Programu bezporednie oddziaywanie na rodowisko bdzie miao charakter lokalny. Uciliwoci dla rodowiska mog wystpi jedynie na etapie realizacji inwestycji i bd miay charakter krtkotrway. W gwnej mierze realizowane przedsiwzicia bd proekologiczne. /naprawa i polepszenie stanu nawierzchni drg, budowa systemw kanalizacji i oczyszczania ciekw, przedsiwzicia zwizane z wykorzystaniem energii odnawialnej, usprawnienie i uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami. W przypadku innych przedsiwzi, /mogcych oddziaywa na rodowisko w sposb znaczcy/ realizowanych przez podmioty gospodarcze obowizywa bdzie przewidziana prawem procedura, ktra wyeliminuje inwestycje generujce zanieczyszczenia w stopniu znaczcym, bd te takie, ktre nie stosuj najlepszych dostpnych technik i nieekonomicznie wykorzystuj zasoby rodowiskowe. Ograniczenie niekorzystnego oddziaywania w/w przedsiwzi na rodowisko powinno by efektem waciwego wyboru przedsiwzi (opartego o proekologiczne kryteria). Realizacja Programu bdzie korzystnie wpywa na obszar Natura 2000 /Wisok rodkowy z Dopywami - jako potencjalny Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk/.
96
9.
INFORMACJA O SPOSOBACH WYKORZSTANIA OPINII I INFORMACJI
Informacja o metodach i czstotliwoci przeprowadzania analizy realizacji postanowie programu Warunkiem osignicia zaoonych celw ekologicznych jest: konsekwentna realizacja dziaa okrelonych w Programie, jego okresowa weryfikacja i aktualizacja wraz z ocen skutkw dla rodowiska. Odpowiedzialni za to s uczestnicy wdraania Programu. Zarzdzanie, realizacja i kontrola Programu na poziomie gminnym, prowadzone bd przez administracj gminn oraz przez inne instytucje (w zakresie i poprzez instrumenty okrelone ustawami). Analiza i ocena realizacji przedsiwzi okrelonych w Programie prowadzona bdzie przy pomocy monitoringu opierajcego si o dana wasne gminy, dane statystyczne (GUS i US w Rzeszowie), raporty Pastwowego Monitoringu rodowiska (w tym WIO w Rzeszowie), a take o informacje uzyskane od jednostek realizujcych przepisy ustawy Prawa ochrony rodowiska, w szczeglnoci organw ochrony rodowiska oraz administracji zespolonej i niezespolonej. Monitoring bdzie prowadzony w zakresie: zmian stanu rodowiska, przy czym za rok bazowy naley przyj rok 2006 r. stopnia realizacji przyjtych celw ekologicznych; oceny wykonania i przyjtych dziaa; zmiany uwarunkowa realizacji Programu. Zamieszczone w Programie propozycje wskanikw monitorowania efektywnoci realizacji celw ekologicznych pozwol na ocen zmian w rodowisku jakie nastpi w wyniku realizacji dziaa okrelonych w Programie. Obowizkiem Burmistrza jest sporzdzanie co 2 lata raportu z wykonania Programu, przedstawianego Radzie Gminy. Raport oraz ocena uwarunkowa realizacji Programu stanowi bd podstaw do aktualizacji strategii ochrony i poprawy stanu rodowiska (przynajmniej raz na 4 lata). Wystpiono do Zarzdu Powiatu acuckiego o opini do projektu Programu. Uzyskano opini pozytywn. W ramach konsultacji spoecznych nie zostay zgoszone adne opinie i uwagi.
10. STRESZCZENIE
Podstawa prawna: Na podstawie art. 17 ust. 1 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pn. zm.) Burmistrz Miasta acuta w celu realizacji polityki ekologicznej pastwa, sporzdza Gminny program ochrony rodowiska, ktry zgodnie z art. 18 ust.1 teje ustawy uchwalany jest przez Rad Gminy. Cele, i zaoenia programu Nadrzdnym celem Programu jest wdroenie polityki ekologicznej pastwa na obszarze gminy. Gwne zaoenia Programu ochrony rodowiska dla Miasta acuta wynikaj z celw, kierunkw dziaa i limitw okrelonych w polityce ekologicznej pastwa,
97
wojewdztwa podkarpackiego i powiatu strzyowskiego, oceny aktualnego stanu rodowiska oraz obowizujcych przepisw odnoszcych si do ochrony rodowiska (przepisy prawa krajowego i Unii Europejskiej oraz porozumienia i konwencje midzynarodowe). Uwzgldniono ponadto kierunki i moliwoci rozwoju gminy okrelone w dokumentach strategicznych na poziomie krajowym, wojewdzkim, powiatowym i gminnym oraz w dokumentach branowych (m.in. Krajowym Programie Oczyszczania ciekw Komunalnych), moliwoci finansowania inwestycji oraz wyniki raportu z wykonania Programu ochrony rodowiska dla Miasta acuta na lata 2004 2015. Problemy ekologiczne gminy miejskiej acut Wyniki prowadzonej polityki w zakresie poprawy stanu rodowiska wskazuj na powoln, ale sukcesywn tendencj poprawy jakoci stanu rodowiska. Pomimo tego nadal rozwizywania wymagaj problemy ekologiczne gminy takie jak: niecakowita ilo gospodarstw podczonych do sieci kanalizacyjnych i urzdze oczyszczajcych cieki, brak penego zaopatrzenia ludnoci w wod pitn o wysokich parametrach jakociowych (sieci wodocigowe), brak w peni sprawnego systemu gospodarowania odpadami, w szczeglnoci w zakresie pozyskiwania surowcw wtrnych oraz zbirki odpadw niebezpiecznych, elektronicznych i wielkogabarytowych. Nie s te wykorzystywane w peni atuty gminy dotyczce moliwoci produkcji energii odnawialnej, jak te ekspozycja walorw gminy turystyki ekologicznej. Pomimo, e duo w tym kierunku dziaa jest podejmowanych pozostao jeszcze wiele do zrobienia. Zaley to jednak od moliwoci finansowych oraz poziomu wiadomoci ekologicznej mieszkacw gminy. Strategia dziaa w gminie w zakresie ochrony rodowiska Cele strategiczne zaoone w Programie realizowane bd poprzez dziaania inwestycyjne i organizacyjne. Inwestycje ochrony rodowiska przyczyni si do: zmniejszenia degradacji rodowiska przyrodniczego, podniesienia jakoci ycia mieszkacw, zwikszenia konkurencyjnoci gospodarki gminy. Dziaania organizacyjne pozwol na rozwj struktur i narzdzi zarzdzania rodowiskiem oraz monitoringu rodowiska. Okrelone w Programie dziaania s skierowane do wszystkich podmiotw majcych prawno-finansowe moliwoci ich podejmowania. Cele o charakterze systemowym dotycz sprawniejszego funkcjonowania administracji do spraw ochrony rodowiska; zwikszenia roli wiedzy w procesie rozwoju spoecznogospodarczego, edukacji ekologicznej, zwikszenia dostpu do informacji i poszerzenie dialogu spoecznego, zwikszenia roli aspektw ekologicznych w planowaniu przestrzennym, skuteczniejszego wdraanie systemw zarzdzania rodowiskowego oraz mechanizmw prawnych, finansowych i ekonomicznych zapewniajcych efektywn i terminow realizacj zaoonych celw ekologicznych; rozwoju wsppracy midzynarodowej w zakresie ochrony rodowiska. W oparciu o dotychczas obowizujce strategie, programy i plany raporty sporzdzone na szczeblu krajowym, wojewdzkim i powiatowym oraz w oparciu o aktualny stan rodowiska stwierdza si, e ochrona wd, gospodarka odpadami, bezpieczestwo ekologiczne nadal s priorytetowymi dziedzinami ochrony rodowiska. Ze wzgldu na specyfik regionu oraz konieczno dostosowania przepisw do standardw unijnych wiksz wag naley przyoy do spraw ochrony klimatu, przyrody i pozyskiwania energii ze rde odnawialnych.
98
Priorytety ekologiczne w zakresie ochrony i poprawy stanu rodowiska Przyjmuje si nastpujce priorytety wg stopnia wanoci i pilnoci ich realizacji: Priorytet 1 - Ochrona wd i efektywne wykorzystanie zasobw wodnych Priorytet 2 - Przeciwdziaanie zagroeniom rodowiska Priorytet 3 - Gospodarka odpadami Priorytet 4 - Pozyskiwanie energii ze rde odnawialnych Priorytet 5 - Ochrona przyrody, rnorodnoci biologicznej i krajobrazu oraz zrwnowaony rozwj lasw Priorytet 6 - Ochrona powietrza atmosferycznego, klimatu i warstwy ozonowej Priorytet 7 - Ochrona powierzchni ziemi i przywrcenie wartoci uytkowej gleb Priorytet 8 - Ochrona przed haasem i promieniowaniem elektromagnetycznym Priorytet 9 - Ochrona zasobw kopalin W ramach kadego z tych priorytetw wyznaczono cele ekologiczne redniookresowe do 2016r. i krtkookresowe do 2012r., oraz dziaania inwestycyjne i nieinwestycyjne, zapewniajce osiganie przyjtych celw. Najwaniejsze inwestycje w ochronie rodowiska Analiza przeprowadzona w trakcie opracowania Programu wykazaa due potrzeby inwestycyjne gminy, zwaszcza w zakresie gospodarki wodno-ciekowej oraz gospodarki odpadami. Poniej, w obrbie kadego priorytetu ekologicznego, scharakteryzowano najwaniejsze inwestycje wymagajce realizacji do 2016 r.
Ochrona wd i efektywne wykorzystanie zasobw wodnych - inwestycje prowadzce do zredukowania iloci zanieczyszcze odprowadzanych ze ciekami do wd i ziemi oraz inwestycje majce na celu zapewnienie odpowiedniej jakoci wody przeznaczonej do spoycia przez ludzi w szczeglnoci: budowa oczyszczalni ciekw oraz rozbudowa i modernizacja systemw kanalizacji zbiorczej. Przeciwdziaanie zagroeniom rodowiska - kierowanie rodkw na projekty zwizane z renaturyzacj, przywracaniem funkcjonalnoci przyrodniczej, zwizane ze wzrostem dyspozycyjnoci zasobw wody, a take w zakresie zapobiegania i przeciwdziaania powanym awariom. Gospodarka odpadami - dziaania zwizane z zapobieganiem oraz ograniczaniem wytwarzania odpadw komunalnych, prowadzeniem selektywnej zbirki odpadw /odzyskiem surowcw wtrnych/, a take wydzieleniem ze strumienia odpadw komunalnych odpadw niebezpiecznych i ich waciwym zagospodarowaniem. Pozyskiwanie energii ze rde odnawianych tworzenie warunkw /sporzdzanie mpzp/ sprzyjajcych inwestowaniu w urzdzenia do produkcji energii opartych na rdach odnawialnych (m.in. ciepowni na biomas, instalacji wykorzystujcych energi wiatru, energi wd geotermalnych, podnoszce efektywno energetyczn (np. budowa budynkw energooszczdnych z wykorzystaniem odnawialnych rde energii, termomodernizacje budynkw).
99
Ochrona rnorodnoci biologicznej i krajobrazu oraz zrwnowaony rozwj lasw dziaania na rzecz ochrony przyrody na obszarach chronionych, prowadzce do ograniczenia degradacji rodowiska naturalnego oraz strat zasobw rnorodnoci biologicznej Ochrona powietrza atmosferycznego, klimatu i warstwy ozonowej ograniczanie emisji komunikacyjnej i ochrona przed jej negatywnym oddziaywaniem poprzez budow i modernizacj istniejcych pocze komunikacyjnych, remonty drg, tworzenie warunkw do rozwoju ruchu rowerowego, redukcja niskiej emisji poprzez: modernizacj istniejcych rde ciepa popraw sprawnoci w procesach spalania i stosowanie ekologicznych nonikw energii oraz termomodernizacj budynkw, wszelkie dziaania edukacyjne i promocyjne dotyczce upowszechniania wykorzystania odnawialnych rde energii, stosowania ekologicznych nonikw energii, edukacja na temat szkodliwoci spalania materiaw odpadowych rnego pochodzenia; Ochrona powierzchni ziemi sukcesywna rekultywacja terenw zdegradowanych i zdewastowanych w wyniku rnorakiej dziaalnoci, wspieranie inicjatyw spoecznych w celu rekultywacji terenw zdegradowanych, Ochrona przed haasem i promieniowaniem elektromagnetycznym inwestycje zwizane z ograniczaniem haasu zagraajcego zdrowiu, modernizacje i remonty nawierzchni drg, stosowanie rozwiza technicznych zapobiegajcych powstawaniu i przenikaniu haasu do rodowiska oraz rodkw zmniejszajcych poziom haasu, zabezpieczanie przed degradacj obszarw, gdzie sytuacja akustyczna jest korzystna, preferowanie niekonfliktowych lokalizacji obiektw (waciwe planowanie przestrzenne), mogcych powodowa uciliwo haasow; Ochrona zasobw kopalin rozpoznanie zasobw surowcw o szczeglnym znaczeniu, sucych rozwojowi i bdcych atutem regionu np. wd termalnych. Prognoza poprawy stanu rodowiska do 2016 r.
Program realizowany bdzie poprzez dziaania inwestycyjne, ktrych efektem bdzie zmniejszenie degradacji rodowiska przyrodniczego, podniesienie jakoci ycia mieszkacw, zwikszenie konkurencyjnoci gospodarki oraz poprzez dziaania organizacyjne dotyczce rozwoju struktur i narzdzi zarzdzania rodowiskiem. Przyjmuje si, e do 2016r. stan rodowiska w zakresie: ochrony wd, ochrony powietrza, gospodarki odpadami oraz udziau energii wykorzystywanej ze rde odnawialnych poprawi si zgodnie z zaoeniami w Programie ochrony rodowiska i Planie gospodarki odpadami. Zakada si, i realizacja dziaa w ramach okrelonych celw ekologicznych doprowadzi; midzy innymi do tego, e :

poprawi si jako wd i wzrasta bdzie racjonalizacja zuycia wody, gmina bdzie w peni skanalizowana, uporzdkowana zostanie gospodarka ciekowa zgodnie z wymogami Dyrektywy 91/271/EWG (modernizacja, rozbudowa i budowa systemw kanalizacji zbiorczej, optymalizacja wykorzystania istniejcych oczyszczalni); jako wody pitnej sukcesywnie bdzie dostosowywana do wymaganych standardw; usprawniona zostanie gospodarka odpadami opracowane i wdroone zostan rozwizania organizacyjne, zapewniajce waciwe, biece zarzdzanie strumieniami
100
odpadw oraz zbudowana zostanie wikszo potencjau technicznego niezbdnego do prowadzenia selektywnej zbirki, odzysku, unieszkodliwiania i transportu odpadw; ograniczany bdzie ponadnormatywny haas (zwaszcza haas drogowy), poprzez realizacj dziaa pozainwestycyjnych i inwestycyjnych; zwikszony zostanie udzia energii wytwarzanej ze rde odnawialnych; utrzymywane bd standardy, zapewniajce wysok jako powietrza poprzez minimalizacj zanieczyszcze pochodzcych z tzw. niskiej emisji; kontynuowane bd dziaania ochrony zasobw wodnych, ochrony przyrody i krajobrazu, ochrony kopalin, ochrony lasw i zwikszania lesistoci, respektowanie bd zadania wynikajce z porozumie i konwencji midzynarodowych oraz prawa krajowego i Unii Europejskiej; podniesie si poziom wiadomoci ekologicznej i akceptacji spoecznej dla prowadzonych dziaa ochronnych (m.in. poprzez edukacj ekologiczn i zapewnienie dostpu do informacji o rodowisku). Struktura zarzdzania programem i kontrola realizacji programu
Organem odpowiedzialnym za wdraanie i koordynacj dziaa okrelonych w Programie jest Burmistrz Miasta acuta. Zapewnia on spjno pomidzy wszystkimi lokalnymi, krajowymi i midzynarodowymi programami dziaajcymi w regionie, umoliwiajc efektywne wykorzystanie rodkw finansowych i technicznych. Ponadto wspdziaa z organami administracji rzdowej, organami administracji zespolonej, instytucjami, oraz z innymi jednostkami samorzdu terytorialnego. Program realizowany bdzie w zakresie okrelonym przez obowizujce ustawy i w oparciu o aktualnie dostpne instrumenty: prawno-administracyjne, finansowe, ekonomiczno rynkowe, informacyjnoedukacyjne oraz instrumenty z zakresu organizacji, marketingu i zarzdzania rodowiskiem. Realizowany bdzie, zgodnie z kompetencjami, przez organy ochrony rodowiska oraz podmioty dziaajce na rzecz zrwnowaonego rozwoju regionu. Podstawowy podzia kompetencji wojewody, marszaka wojewdztwa, starostw i organw gmin w zakresie ochrony rodowiska dokonywany jest w trybie art. 376-382 ustawy Prawo ochrony rodowiska. Analiza i ocena realizacji przedsiwzi okrelonych w Programie (w tym skutkw dla rodowiska), prowadzona bdzie przy pomocy monitoringu opierajcego si o dane wasne, dane statystyczne (GUS i US w Rzeszowie), raporty Pastwowego Monitoringu rodowiska (w tym WIO w Rzeszowie), a take o informacje uzyskane od jednostek realizujcych przepisy ustawy Prawa ochrony rodowiska, w szczeglnoci organw ochrony rodowiska oraz administracji zespolonej i niezespolonej. Obowizkiem Burmistrza jest sporzdzanie co 2 lata raportu z wykonania Programu, przedstawianego Radzie Gminy. rda finansowania programu Realizacja programu ochrony rodowiska realizowana bdzie za pomoc rodkw wasnych i dostpnych rodkw zewntrznych pochodzcych z funduszy krajowych i zagranicznych. W perspektywie finansowej obejmujcej lata 2007-2013 w wojewdztwie podkarpackim podzia rodkw unijnych na dziaania zwizane z ochron rodowiska odbywa si bdzie zgodnie z: RPO Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007-2013, Programami Operacyjnymi opracowywanymi na poziomie krajowym (najwaniejsze dla
101
realizacji celw ekologicznych to Infrastruktura i rodowisko oraz Innowacyjna Gospodarka), programami Europejskiej Wsppracy Terytorialnej oraz Europejskiego Instrumentu Ssiedztwa i Partnerstwa (Program Polska-Sowacja Program dla Europy rodkowej Program Wsppracy Midzyregionalnej INTERREG IV C, Program PolskaBiaoru-Ukraina), Programem Rozwoju Obszarw Wiejskich na lata 2007 2013. Dodatkowym, obok Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spjnoci, rdem bezzwrotnej pomocy zagranicznej jest Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a w przyszoci Szwajcarski Mechanizm Finansowy. rdem finansowania programu bd te rodki wasne przedsibiorstw, oraz innych instytucji o znaczeniu ponadgminnym /np. Zarzdy drg powiatowych, wojewdzkich i krajowych, itp./.
102
11.UYTE SKRTY
EFS - Europejski Fundusz Spoeczny EMAS - Europejski System Ekozarzdzania i Audytu (ang. Eco-Management and Audit Scheme) GMO Genetycznie Modyfikowane Organizmy GPGO Gminny Program Gospodarkoi Odpadami GPO Gminny Program Ochrony rodowiska GUS Gwny Urzd Statystyczny JST jednostki samorzdu terytorialnego KFD Krajowy Fundusz Drogowy KPOK Krajowy Program Oczyszczania ciekw Komunalnych LP Lasy Pastwowe MPZP Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego MRiRW Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ODR Orodek Doradztwa Rolniczego w Boguchwale PAE Podkarpacka Agencja Energetyczna PGNiG Polskie Grnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. PK Park Krajobrazowy PM Pastwowy Monitoring rodowiska PN Park Narodowy PO Program Operacyjny PROW Program Rozwoju Obszarw Wiejskich PUW Podkarpacki Urzd Wojewdzki RPO WP - Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 RARR Rzeszowska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Rzeszw SIGOP - System Informatyczny Gospodarki Odpadami Przemysowymi WIO Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Rzeszowie PPO Powiatowy Program Ochrony rodowiska WPO Wojewdzki Program Ochrony rodowiska WSSE Wojewdzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Rzeszowie US Urzd Statystyczny w Rzeszowie ZPORR Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego
103
12. WANIEJSZE MATERIAY RDOWE

1. Bank Danych Regionalnych, http://www.stat.gov.pl; 2. Decyzja NR 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002 r.
3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.
ustanawiajca Szsty wsplnotowy program dziaa w zakresie rodowiska naturalnego. (Dz. U. L 242); Obowizujce przepisy prawne; Ocena roczna jakoci powietrza w wojewdztwie podkarpackim w roku 2006, 2007. WIO Rzeszw 2006r., 2007 r.; Ochrona rodowiska 2004, 2005, 2006, 2007 GUS Warszawa 2004; Ochrona rodowiska w Wojewdztwie Podkarpackim w latach 2004-2006, US Rzeszw, 2007; Polityka Ekologiczna Pastwa na lata 2007-2010 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2011-2014, Ministerstwo rodowiska, Warszawa, grudzie 2006 (projekt); Strategia rozwoju wojewdztwa podkarpackiego na lata 2007-2020 Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa podkarpackiego Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 Programu ochrony rodowiska wojewdztwa podkarpackiego na lata 2008-2011, Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 207-2013, (2006) i indykatywny wykaz indywidualnych projektw kluczowych (z 27.02.2007 r.), MRR Warszawa; Raporty o stanie rodowiska wojewdztwa podkarpackiego 2003, 2004, 2005, 2006, Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska, Rzeszw; Rocznik Statystyczny Wojewdztwa Podkarpackiego, Rzeszw 2007r.; Rocznik Statystyczny Wojewdztwa Podkarpackiego w 2006r. i 2007r. -US w Rzeszowie; Rolnictwo w 2006 r. GUS, Warszawa 2007; Strategia gospodarki wodnej, 2005, M, Warszawa, dokument przyjty przez Rad Ministrw w dniu 13 wrzenia 2005 r.; Strategia gospodarki wodnej, projekt aktualizacji strategii, 2006, Krajowy Zarzd Gospodarki Wodnej, Warszawa; Strategia rozwoju wojewdztwa podkarpackiego 2020, Rzeszw 2005; Wojewdztwo podkarpackie podregiony, powiaty, gminy US w Rzeszowie, 2006r.;
Ponadto wykorzystano materiay informacyjne zamieszczane na oficjalnych stronach internetowych organw i instytucji zwizanych z ochron rodowiska i innych jednostek realizujcych zadania ochrony rodowiska m.in. www.wios.rzeszow.pl monitoring jakoci wd powierzchniowych i podziemnych w 2006r., www.mos.gov.pl - oficjalna strona Ministerstwa rodowiska o obszarach Natura 2000: dokumenty krajowe i zagraniczne, bazy danych, aktualnoci, www.mrr.gov.pl oficjalna strona Ministerstwa Rozwoju Regionalnego), a take wiele innych dokumentw i opracowa.
104
12. Zaczniki
1. Tabela monitoringowa - waniejsze wskaniki realizacji celw
Zacznik nr 1. Tabela monitoringowa - waniejsze wskaniki realizacji celw :
w zakresie ochrony i efektywnego wykorzystania zasobw wodnych

Warto w roku bazowym 2006 r. 2. 580,5 73,9 770,5 14723 116,5 Warto w roku 2008 r. 3. 2010 r. 4. 2012 r. 5. 2014 r. 6. >2015r. 7. 8. GUS dane wasne GUS dane wasne GUS dane wasne GUS dane wasne GUS dane wasne rdo danych
Nazwa wskanika 1. Zuycie wody ogem: - bez uj wasnych (studni) [dam3] Dugo sieci wodocigowej [km] cieki komunalne odprowadzane [ dm3] Ludno korzystajca z sieci kanalizacyjnej Dugo sieci kanalizacyjnej [km]
w zakresie ochrony rnorodnoci biologicznej i krajobrazu oraz zrwnowaonego rozwoju lasw

8 (wpisanych do rejestru) GUS dane wasne
Obiekty przyrody chronionej - pomniki przyrody [szt.]
* Monitoring w zakresie gospodarki odpadami zosta zamieszczony w Gminnym Planie Gospodarki Odpadami
105

Untitled

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Untitled

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Zacznik do Uchway Nr V/27/2011 Rady Miasta acuta z dnia 24 lutego 2011 r.

BURMISTRZ MIASTA ACUT

PROGRAM OCHRONY RODOWISKA

1.2.1. 1.2.2. 1.2.3. 1.2.4. 1.2.5.

1.3.METODYKA OPRACOWANIA PROGRAMU............................................................................28

3.2. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE........................................................................46

3.3. GLEBY ........................................................................................................................50

3.5. PRZYRODA ................................................................................................................51 3.6. LASY ..........................................................................................................................57

4. CELE I KIERUNKI DZIAA O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM............................................68

5. STRATEGIA DZIAA W ZAKRESIE OCHRONY I POPRAWY STANU RODOWISKA..........71

5.4. GOSPODARKA ODPADAMI - PRIORYTET 3.......................................................................76

5. 5. POZYSKIWANIE ENERGII ZE RDE ODNAWIALNYCH I ENERGOOSZCZDNO PRIORYTET 4.....................................................................76

5.9. OCHRONA PRZED HAASEM I PROMIENIOWANIEM ELEKTRO-MAGNETYCZNYM - PRIORYTET 8 ................................................................................................................................84

7. ASPEKTY FINANSOWE REALIZACJI PROGRAMU..........................................................................90

Polityka ekologiczna pastwa

PROGRAM OCHRONY RODOWISKA MIASTA ACUT

Program ochrony rodowiska powiatu acuckiego

Program ochrony rodowiska wojewdztwa podkarpackiego

1.2.2. DOKUMENTY WOJEWDZKIE

1.2.4. DOKUMENTY GMINNE

Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi: Modernizacja wodocigw komunalnych,

18 124 18 045 17 989 17 895 17 909 17 999 18 076 18 069

80 60 40 20 20,4 0 w iek przedprodukcyjny w iek produkcyjny w iek poprodukcyjny 17 62,6

Podstawowe dane dotyczce miasta acuta /wg GUS/

33 016 462,000 35 821 66,910 33 975 901,000 38 275 24,610

40 267 642,070 40 883 055,300

1995 - 2008 Gwny Urzd Statystyczny

Wykres Nr 3. Procentowy udzia poszczeglnych sektorw dziaalnoci gospodarczej.

1995 - 2008 Gwny Urzd Statystyczny

104,5 10,0 94,5 -

105 141 10 015 95 126

105 716 10 015 95 701

Wykres nr 4 . Rozwj sieci kanalizacyjnej w latach 2004-2007 /w km/

dugo czynnej sieci kanalizacyjnej

rdo: 1995 - 2008 Gwny Urzd Statystyczny

20 03 01 Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne

2006 r. Miejsce odzysku MTM Straszcin

20 0139 /Tworzywa sztuczne/

- Gospodarka Komunalna w Baowej - Recykling Centrum Jarosaw Skup zomu - acut

3. OCENA AKTUALNEGO STANU RODOWISKA 3.1. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE I HAAS

Stan jakoci powietrza - dane monitoringowe WIO

Rozkad ste redniorocznych benzenu w gminie miejskiej acut w 2007 roku

Gmina miejska acut

1995 - 2008 Gwny Urzd Statystyczny

Pomniki przyrody na terenie miasta acuta:

o powierzchni cznej 8056854,4 ha.

Dolny San i Wisok, Nad Husowem.

Propozycje: /do obszarw NATURA 2000/

Propozycje: /do obszarw NATURA 2000/

ZANIECZYSZCZENIA I ZAGROENIA RODOWISKA

Mapa nr 2. Obszary osuwiskowe na terenie powiatu acuckiego

Mapa nr 3. Obszary wystpowania wd geotermalnych na terenie powiatu acuckiego

4. CELE I KIERUNKI DZIAA O CHARAKTERZE SYSTEMOWYM

Kierunki dziaa w zakresie realizacji celu strategicznego:

5. STRATEGIA DZIAA W ZAKRESIE OCHRONY I POPRAWY STANU RODOWISKA

Priorytet Priorytet Priorytet Priorytet Priorytet Priorytet Priorytet

5.3. PRZECIWDZIAANIE ZAGROENIOM RODOWISKA 5.3.1. INFORMACJE OGLNE

Minimalizowanie negatywnych skutkw zjawisk geodynamicznych

Dziaania inwestycyjne: 1) budowa instalacji wykorzystujce energi np. biomasy itp.

Rodzaj dziaania/ przedsiwzicia

JTS, PK, PN Wojewoda, LP, JST, starostowie, waciciele gruntw

2008-2015 praca ciga

Ochrona powietrza atmosferycznego Dziaania inwestycyjne:

w zakresie ochrony powietrza