Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany Strona 1

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU.
Podpisany
Strona 1
Zacznik Nr 1 do Uchway Nr V/30/2011 Rady Gminy Kurywka z dnia 24 lutego 2011 r.
GMINA KURYWKA Program Ochrony rodowiska dla Gminy Kurywka na lata 2010-2013, z perspektyw do roku 2017
Zesp autorski: mgr Renata Okrajewska mgr in. Joanna Strzelec in. Antonina Gad Kurywka, padziernik 2010 r.
Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany
Strona 1
SPIS TRECI 1. WSTP ................................................................................................................................................... 4 2. ZAOENIA WYJCIOWE PROGRAMU ...................................................................................... 5 2. 1. CELE POLITYKI EKOLOGICZNEJ POWIATU LEAJSKIEGO ............................................. 5 3. CHARAKTERYSTYKA GMINY KURYWKA .......................................................................... 6 3. 1. POOENIE GEOGRAFICZNE .................................................................................................. 6 3. 2. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA ............................................................................................... 6 3.3. SYTUACJA GOSPODARCZA ..................................................................................................... 6 4. ZASOBY RODOWISKA PRZYRODNICZEGO ........................................................................... 8 4.1. WARUNKI KLIMATYCZNE ....................................................................................................... 8 4. 2. RODOWISKO PRZYRODNICZE I OCHRONA PRZYRODY ............................................... 8 4. 2.1. Lasy ....................................................................................................................................... 8 4. 2.2. Formy ochrony przyrody ...................................................................................................... 9 4. 3. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ............................................................................................ 10 4. 4. ZASOBY WODNE I GOSPODARKA WODNO-CIEKOWA ................................................. 11 4. 4.1. Wody powierzchniowe .......................................................................................................... 11 4. 4.2. Wody podziemne ................................................................................................................... 12 4. 4.3. Gospodarka wodno-ciekowa ............................................................................................... 13 4. 5. ZASOBY SUROWCW MINERALNYCH ............................................................................... 14 4. 6. GLEBY ......................................................................................................................................... 15 4. 7. EDUKACJA EKOLOGICZNA .................................................................................................... 15 4. 8. WYKORZYSTANIE ENERGII ZE RDE ODNAWIALNYCH .......................................... 17 5. ZAGROENIA RODOWISKA ....................................................................................................... 18 5. 1. HAAS I WIBRACJE .................................................................................................................. 18 5. 2. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ................................................................. 18 5. 3. GOSPODARKA ODPADAMI ..................................................................................................... 19 5. 4. TERENY NARAONE NA POWD ....................................................................................... 20 5. 5. POWANE AWARIE PRZEMYSOWE I DROGOWE ........................................................... 20 6. ZARZDZANIE RODOWISKIEM ..................................................................................................... 21 7. PRIORYTETY I CELE EKOLOGICZNE GMINY KURYWKA ................................................ 23 8. STRATEGIA (KRTKOTERMINOWYCH) DZIAA NA LATA 2010-2013 .............................. 24 8. 1. ZASOBY WODNE I GOSPODARKA WODNO-CIEKOWA ...................................................... 24 8. 2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE I ODNAWIALNE RDA ENERGII ................................ 24 8. 3. RODOWISKO PRZYRODNICZE ................................................................................................. 24 8. 4. ZASOBY SUROWCW MINERALNYCH .................................................................................... 25 8. 5. OGRANICZENIE HAASU I PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO ............. 25 8. 6. POWANE AWARIE PRZEMYSOWE I DROGOWE ................................................................ 25 8. 7. EDUKACJA EKOLOGICZNA ........................................................................................................ 25
Strona 2
9. STRATEGIA DUGOTERMINOWYCH DZIAA DO ROKU 2017 ............................................ 26 9. 1. ZASOBY WODNE I GOSPODARKA WODNO-CIEKOWA ...................................................... 26 9. 2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE I ODNAWIALNE RDA ENERGII ................................ 26 9. 3. RODOWISKO PRZYRODNICZE ................................................................................................. 26 9. 4. ZASOBY SUROWCW MINERALNYCH .................................................................................... 26 9. 5. OGRANICZENIE HAASU I PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO .............. 26 9. 6. POWANE AWARIE PRZEMYSOWE I DROGOWE ............................................................... 26 9. 7. EDUKACJA EKOLOGICZNA ........................................................................................................ 26 10. REALIZACJA PROGRAMU ................................................................................................................ 28 10. 1. SZACUNKOWE KOSZTY REALIZACJI PROGRAMU ............................................................. 28 10. 2. RDA I STRUKTURA FINANSOWANIA .............................................................................. 28 10. 3. WDRAANIE I MONITORING PROGRAMU... ...................................................................... 31 11. STRESZCZENIE W JZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ............................................................ 33 12. SPIS LITERATURY I WYKORZYSTANYCH MATERIAW .................................................... 34
Strona 3
I. WSTP W celu realizacji polityki ekologicznej pastwa Wjt Gminy Kurywka zobligowany jest do sporzdzania gminnego programu ochrony rodowiska (art.17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska - tekst jednolity z 23 stycznia 2008 r. Dz. U. Nr 25 poz. 150 z pniejszymi zmianami) i ich aktualizacji co 4 lata (art. 14 ustawy po). Program ochrony rodowiska dla Gminy Kurywka zosta opracowany w trybie i na zasadach okrelonych w przepisach o ochronie rodowiska. Program zosta uchwalony przez Rad Gminy Kurywka w dniu 10.12.2004 r. uchwa nr XVI/111/2004. W 2010 roku przystpiono do aktualizacji Programu .... Program ochrony rodowiska dla Gminy Kurywka przedstawia cele, priorytety i kierunki dziaa dopasowane do obecnego stanu rodowiska i wymaga wynikajcych z nowych przepisw ochrony rodowiska oraz aktualnej sytuacji spoeczno-gospodarczej gminy i planw rozwojowych w tym zakresie. Program okrela: - aktualn sytuacj ekologiczn w gminie, - ekologiczne, przestrzenne, spoeczne i ekonomiczne uwarunkowania rozwoju gminy, - priorytetowe dziaania w podziale na krtkoterminowe (lata 2010 2013) i dugoterminowe (do roku 2017), - harmonogram konkretnych zada w zakresie ograniczenia emisji, ochrony zasobw przyrody, racjonalnego gospodarowania rodowiskiem, aktywizacji prorodowiskowej spoeczestwa i wzrostu wiadomoci ekologicznej z podziaem na: - zadania gminy, - zadania innych organw administracji publicznej oraz instytucji, przedsibiorstw i organizacji spoecznych, - uwarunkowania realizacyjne Programu, jego wdroenie i monitoring. Szczeglne rozwinicie Programu stanowi Plan gospodarki odpadami dla Gminy Kurywka na lata 2010-2013, z perspektyw do roku 2017. Niniejsze opracowanie wykonano w Zakadzie Ochrony rodowiska INWEST-EKO w Kielcach na podstawie umowy zawartej z Gmin Kurywka.
Strona 4
II. ZAOENIA WYJCIOWE PROGRAMU. Gwnym celem Programu jest okrelenie polityki ekologicznej gminy Kurywka, realizujc polityk ekologiczn pastwa, rozumian jako zjednoczenie celw ochrony rodowiska z wyzwaniami zrwnowaonego rozwoju Europy i rozszerzania oglnowiatowej troski o Ziemi i jej przyszych mieszkacw. Najwaniejsze problemy i cele zawieraj nastpujce, dokumenty krajowe: - Polityka ekologiczna pastwa w latach 2009-2012 z perspektyw do roku 2016 - Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 - Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013 Program uwzgldnia rwnie uwarunkowania wojewdzkie i powiatowe wynikajce z: - Planu zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa podkarpackiego - Regionalnego Programu Operacyjnego Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007-2013 - Programu ochrony rodowiska dla wojewdztwa podkarpackiego na lata 2008-2011, z uwzgldnieniem lat 2012-2015 - Planu gospodarki odpadami dla wojewdztwa podkarpackiego na lata 2008-2011, z uwzgldnieniem lat 2012-2019, - Strategii rozwoju wojewdztwa podkarpackiego na lata 2007-2020, - Programu ochrony rodowiska dla powiatu leajskiego na lata 2009-2012, z perspektyw do 2016 r. - Aktualizacji planu gospodarki odpadami dla powiatu leajskiego. Gwnym celem polityki ekologicznej pastwa, ustanowionym w krajowych dokumentach programowych jest zapewnienie bezpieczestwa ekologicznego spoeczestwa polskiego w XXI w oraz stworzenie podstaw dla opracowania i realizacji strategii zrwnowaonego rozwoju kraju. Zasad, stanowic nadrzdne kryterium rozwiza strategicznych na wszystkich szczeblach zarzdzania powinna by konstytucyjna zasada zrwnowaonego rozwoju. 2. 1. Cele polityki ekologicznej powiatu leajskiego Nadrzdny cel Programu ochrony rodowiska dla powiatu leajskiego na lata 2009-2012, z perspektyw do 2016 r. zosta okrelony jako: Ograniczanie szkodliwych czynnikw wpywajcych na zdrowie i zapobieganie zagroeniom zdrowia . Dziaania i przedsiwzicia w zakresie ochrony rodowiska w powiecie leajskim zmierzaj w kierunku poprawy stanu rodowiska, racjonalnego gospodarowania zasobami, w tym ograniczenia materiaochonnoci, wodochonnoci i energochonnoci oraz emisji zanieczyszcze. Dla realizacji celu strategicznego ogromne znaczenie ma poprawa jakoci wody do picia, poprawa stanu powietrza atmosferycznego, ochrona przed chemicznym zanieczyszczeniem gleb i wd gruntowych, ochrona przed haasem i promieniowaniem elektromagnetycznym, zapobieganie nadzwyczajnym zagroeniom oraz prowadzenie edukacji ekologicznej. Na podstawie analizy aktualnego stanu poszczeglnych sektorw gospodarki oraz komponentw rodowiska przyrodniczego, jak rwnie w zgodzie z celami ekologicznymi przyjtymi dla wojewdztwa podkarpackiego w ramach Wojewdzkiego Programu Ochrony rodowiska na lata 2008 2011, przyjto nastpujce priorytety ekologiczne w zakresie ochrony i poprawy stanu rodowiska w powiecie leajskim: Priorytet 1 Przywrcenie czystoci wd powierzchniowych Priorytet 2 Redukcja niskiej emisji oraz emisji komunikacyjnej Priorytet 3 Ochrona gleb przed erozj oraz stosowanie dobrych praktyk rolniczych Priorytet 4 Ochrona rnorodnoci biologicznej na obszarach cennych przyrodniczo Priorytet 5 Podnoszenie wiadomoci ekologicznej spoeczestwa, zgodnie z zasad myl globalnie, dziaaj lokalnie Priorytet 6 Rozwj energetyki odnawialnej.
Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany Strona 5
III. CHARAKTERYSTYKA GMINY KURYWA. 3. 1. Pooenie geograficzne Gmina Kurywka ley w pnocno-wschodniej czci wojewdztwa podkarpackiego, w powiecie leajskim. Administracyjnie gmina graniczy z gminami: od poudnia i zachodu Leajsk, od pnocy Krzeszw (pow. niaski), od pnocnego-wschodu Potok Grny, Biszcza, Tarnogrd (pow. bigorajski, woj. lubelskie), od poudniowego-wschodu Adamwka (pow. przeworski). Powierzchnia gminy wynosi 14 200 ha, a w skad gminy wchodzi 10 miejscowoci soeckich. Przez teren gminy przebiegaj drogi o znaczeniu wojewdzkim nr 877 Naklik Dylgwka oraz nr 863 Kopki Cieszanw. Na obszarze gminy Kurywka znajduje si 94,4 km drg, w tym 12,5 km drg wojewdzkich, 69,1 km drg powiatowych i 12,8 km drg gminnych. Pod wzgldem fizyczno-geograficznym zachodnia cz gminy Kurywka (w dolinie Sanu) naley do mezoregionu Dolina Dolnego Sanu (512.46), natomiast pozostaa cz do Paskowyu Tarnogrodzkiego (512.49), ktre le w obrbie jednostki wyszego rzdu - makroregionu Kotlina Sandomierska (512.4-5) (wg Kondrackiego, 2002 r.). Dolina Dolnego Sanu jest szerok bruzd erozyjn o szerokoci okoo 10 km. Zalewowe dno doliny zajmuj ki i fragmenty lasw gowych. Liczne starorzecza wiadcz o wczeniejszym meandrowaniu rzeki. Paskowy Tarnogrodzki zbudowany jest z iw mioceskich, na ktrych zalegaj piaski i gliny czwartorzdowe przykryte lessem. Jest to kraina rolniczo-lena. Gmina Kurywka jest jednostk administracyjn o charakterze rolniczym. Uytki rolne stanowi 49 % cakowitej powierzchni, lasy i grunty lene 40 % powierzchni. Na pozostae grunty przypada 11 %. 3. 2. Sytuacja demograficzna Gmin Kurywk zamieszkuje 5 868 osb (dane UG w Kurywce na koniec 2009 r.). Gsto zaludnienia rednia dla gminy wynosi 42 osoby/km2. Pod wzgldem zaludnienia najwiksz miejscowoci jest Kurywka i Brzyska Wola, najmniej osb zamieszkuje Sobod i Wlk aman. Rozmieszczenie ludnoci na terenie gminy przedstawia tabela 1.
3. 3. Sytuacja gospodarcza Podstawow funkcj gminy jest funkcja rolnicza oraz funkcja wypoczynkowo rekreacyjna, z uwzgldnieniem agroturystyki. Rolnictwo stanowi znaczcy sektor w gospodarce gminy. Uytki rolne stanowi 48,8% powierzchni gminy, przy przewaajcym areale gleb sabych klasy IV i V. Najlepsze gleby w obrbie gminy zaliczane do klas II, IIIa i IIIb wystpuj w dolinie Sanu oraz w czci poudniowo-wschodniej midzy Dbrowic a Cieplicami. Znaczne powierzchnie gleb najsabszych V i VI klasy uytkw rolnych rozcigaj si we wschodniej czci wsi Kulno, Kurywka, w rejonie Brzyskiej Woli i Oanny. W gminie dziaalno rolnicza stanowi podstawowe rdo utrzymania. Z upraw najwiksz powierzchnie zajmuj zboa, w tym pszenica ozima, owies, yto, pszenyto, mieszanki zboowe oraz tyto (Wlka amana). Z produkcji
Strona 6
zwierzcej najwiksze udzia ma chw trzody chlewnej i byda mlecznego (Jastrzbiec, Brzyska Wola, Kolonia Polska). Gmina Kurywka jest sabo rozwinita gospodarczo. Podstawowym rynkiem pracy jest rolnictwo. Przewaaj zakady mae, zatrudniajce do kilku kilkunastu pracownikw. Wiksze zakady to: Rolnicza Spdzielnia Usugowo-Handlowa w Kurywce, Terpior _Piotr Stec -Zakad Produkcyjny Gorzelnia Rolnicza w Dbrowicy, Drewstol w Brzyskiej Woli. Ferma Trzody Chlewnej w Kurywce. Wg danych GUS w gminie Kurywka na koniec 2009 r. w systemie regon zarejestrowanych byo 267 podmiotw gospodarczych, w tym 221 dotyczyy osb fizycznych prowadzcych dziaalno. Najwicej jednostek gospodarczych zajmuje si dziaalnoci handlowo-usugow. Atutem gminy s due moliwoci intensyfikacji produkcji ekologicznej, rozwijanej rwnolegle z agroturystyk i ekoturystyk. Dotyczy to w szczeglnoci obszarw, objtych prawn ochron przyrody. Na terenie gminy znajduj si Kuryowski Obszar Chronionego Krajobrazu z cennymi obiektami przyrodniczymi, urozmaiconym krajobrazem i kompleksami lenymi. Obszary chronione stwarzaj korzystne warunki do rozwoju turystyki i rekreacji. W gminie zarejestrowanych jest 16 gospodarstw agroturystycznych. W ostatnim czasie powstao rwnie 30 wielokierunkowych gospodarstw ekologicznych. Przez teren gminy przebiega trasa przyrodniczo rowerowa: Oanna Kurywka. W trakcie realizacji jest turystyczny szlak rowerowy realizowany wsplnie z gm. Krzeszw. Na terenie gminy Kurywka szlak bdzie mia dugo ok. 20 km (poczwszy od rz. San w m. Kurywka, poprzez Tarnawiec do m. Oanna). Gmina Kurywka ju od kilkunastu lat aktywnie i z powodzeniem promuje lokaln kultur ludow. Tradycje muzyczne kultywuj zespoy piewaczo-obrzdowe: Jarzbina, Leszczyna. Klub Seniora oraz Orkiestra Dta. Na terenie gminy aktywnie dziaa Stowarzyszenie na rzecz rozwoju gminy Kurywka. Gmina jest wsporganizatorem wielu imprez plenerowych. Do waniejszych nale: Obrzdy Wielkanocne, Dni Gminy Kurywka, Kalwka, Jezz nad Oann, Spotkanie z folklorem i biesiad, Doynki Gminne, Festiwal Piosenki Dziecico-Modzieowej Mikoaj. Na terenie gminy Kurywka zachoway si obiekty dziedzictwa kulturowego o duej wartoci historycznej i architektonicznej wpisane do rejestru zabytkw wojewdztwa podkarpackiego decyzj Wojewdzkiego Konserwatora Zabytkw w Rzeszowie: - Brzyska Wola zesp folwarczny, nr rej. A-1073 z dnia 28.01.1981 r., - Brzyska Wola kaplica (na skraju lasu), nr rej. A-1170 z dnia 13.05.1987 r., - Dbrowica dawny park dworski, nr rej. A-1169 z dnia 13.05.1987 r., - Dbrowica zesp cerkwi greko-katolickiej, nr rej. A-78 z dnia 22.10.2003 r., - Kulno cerkiew obecnie koci filialny, nr rej. A-101 z dnia 27.09.2004 r., - Jastrzbiec kaplica filialna, nr rej. A-1141 z dnia 07.11.1983 r, - Kurywka koci parafialny pw. w. Jzefa.
Strona 7
IV. ZASOBY RODOWISKA PRZYRODNICZEGO. 4. 1. Warunki klimatyczne Klimat gminy Kurywka zwizany jest z uksztatowaniem powierzchni i podziaem fizjograficznym. Teren doliny Sanu charakteryzuje si mniej korzystnymi warunkami termiczno-wilgotnociowymi. Tereny te stanowi rynny spywu chodnego i wilgotnego powietrza. Przeciwiestwo stanowi tereny Paskowyu Tarnogrodzkiego, terasy wysokiej, gdzie panuj korzystne warunki termiczno- wilgotnociowe. Klimat obszarw lenych tzw. mezoklimat lasw zaleny jest od warunkw topograficznych, ktre przeksztacone s przez szat rolinn. Amplitudy dobowe i wilgotnoci s tu mae, spada take prdko wiatru. Zjawiskiem charakterystycznym mog by wiatry lokalne powstajce na skutek zrnicowania w nagrzewaniu brzegw lasu. Z terenw otwartych, nagrzanych, nastpuje konwersja ciepego powietrza, a w jego miejsce napywa chodne powietrze z terenw zacienionych. Klimat obszaru gminy Kurywka charakteryzuje si redni roczn temperatur 8 C. Najnisze temperatury wystpuj tu w styczniu i lutym: -4,5o C, natomiast najwysze w lipcu: 18,2o C. rednie roczne sumy opadw atmosferycznych oscyluj w granicach 700 mm i rozkadaj si one nierwnomiernie w cigu roku. Najwicej opadw wystpuje w miesicach letnich (lipiec), a najmniej zim (stycze, luty). Warunki klimatyczne dla potrzeb rolnictwa s w miar korzystne. Obszar gminy naley do najcieplejszych w Polsce Dugo okresu wegetacyjnego trwa okoo 224 dni. Pokrywa niena zalega okoo 60 dni w roku. rednia iloci dni z przymrozkami 174. Przewaaj wiatry z kierunku zachodniego. 4. 2. rodowisko przyrodnicze i ochrona przyrody. 4. 2.1. Lasy. Na terenie gminy Kurywka lasy zajmuj 39,7 % powierzchni 5 642 ha. Lasy pastwowe zajmuj powierzchni 3 404 ha i zarzdzane s przez Nadlenictwo Leajsk wchodzce w skad Regionalnej Dyrekcji Lasw Pastwowych w Kronie. Gwnymi siedliskami lasw s: las mieszany drzewostan tworz gwnie db, wierk i sosna zesp borw i grdw rezerwat Brzyska Wola. Wikszy kompleks leny znajduje si w centralnej czci gminy, dwa pozostae le w czci pnocno-zachodniej i pnocno-wschodniej. Wrd siedlisk dominuj lasy mieszane wiee, bory mieszane wiee oraz bory wiee. Drzewostan buduje gwnie sosna z pojedynczo wystpujc brzoz brodat i dbem. W pnocnowschodniej czci gminy w kompleksie Jastrzbiec dominuje br wilgotny z drzewostanem sosnowym. W zagbiach deflacyjnych drzewostan tworzy gwnie olcha czarna. Lasy peni wielorakie funkcje: ochronn - polegajc na dodatnim oddziaywaniu na rodowisko przyrodnicze, produkcyjn - dostarczajc surowca drzewnego, owocw lenych, zi oraz spoeczn przede wszystkim jako teren dla rekreacji i turystyki. Lasy korzystnie oddziauj na klimat, powietrze, wod, gleb, warunki ycia czowieka oraz na rwnowag przyrodnicz. Na terenie gminy wystpuj lasy ochronne (Uchwaa dotyczca ustanowienia lasw ochronnych Nr XIX/66/83 WRN w Rzeszowie z dnia 20.10.1983 r.). Rwnie wanym elementem przyrody s zasoby zwierzyny ownej. Najliczniej wystpuj: sarna, lis. Mniej licznie wystpuje: dzik, kuna, wilk, borsuk, jele, gronostaj, asica aska, orzesznica, wydra, pimak i bbr. Na terenach otwartych wystpuj zajce, baant, kuropatwy. Wanym elementem szaty rolinnej s rwnie zadrzewienia i zakrzewienia rdpolne, przydrone, rosnce na placach, skwerach i nieruchomociach. Piecz prawn nad utrzymaniem tej rolinnoci sprawuj gminy. Niemal kade wycicie drzewa i krzeww wymaga zezwolenia, a take rekompensaty dla rodowiska przyrodniczego w postaci nowych nasadze w innych miejscach. Mimo zasady rwnowaenia strat w lokalnym rodowisku przyrodniczym, nadal aktualna jest potrzeba zwikszenia zadrzewie i zakrzewie na terenach wiejskich i zakadanie parkw. Do tego celu nadaje si praktycznie kady wolny fragment terenu uytecznoci publicznej lub nieruchomoci prywatnych. Dziaania w tej mierze zale jednak od inicjatywy spoecznoci lokalnej.
W przypadku obszarw lenych daje si zaobserwowa utrat naturalnego charakteru drzewostanu na rzecz szybciej rosncych monokultur sosnowych. Moe skutkowa to obnieniem odpornoci drzewostanw oraz zwikszeniem ich podatnoci na czynniki chorobotwrcze. W lasach prywatnych zagroeniem jest rozdrobnienie kompleksw. Powoduje to przerwanie cigoci naturalnych ekosystemw i ograniczenie liczby nisz ekologicznych, stanowicych ostoje zwierzt. Dla lasw oglnymi zagroeniami s: poary, kradziee drewna, zamiecanie ich w pobliu terenw mieszkaniowych, rekreacyjnych i drg. Niewystarczajca jest take ilo i jako infrastruktury turystycznej i komunalnej w ssiedztwie lasw. 4. 2.2. Formy ochrony przyrody. Gmina Kurywka pooona jest w obszarze szczeglnie atrakcyjnym pod wzgldem uksztatowania terenu i walorw krajobrazowych. Program NATURA 2000. Europejska Sie Ekologiczna Natura 2000 ma na celu utrzymanie biornorodnoci pastw czonkowskich UE poprzez ochron najcenniejszych siedlisk oraz gatunkw fauny i flory na ich terytorium. Podstawy prawne do jej tworzenia stanowi: Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory tzw. Siedliskowa, stanowica podstaw do wydzielenia Specjalnego Obszaru Ochrony - SOO, Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptakw, tzw. Ptasia na podstawie ktrej tworzy si Obszar Specjalnej Ochrony - OSO. Obszary wytypowane do ochrony w ramach systemu Natura 2000 maj na celu utrzymanie biornorodnoci pastw czonkowskich poprzez ochron najcenniejszych siedlisk oraz gatunkw flory i fauny na ich obszarze. Ochrona biornorodnoci w tej sieci bdzie realizowana na podstawie planw ochrony, ktrych ustalenia bd wice dla planw zagospodarowania przestrzennego, planw urzdzenia lasw itp. Dziaajc w kierunku wypenienia zobowiza, w tym realizujc kolejny etap prac nad wypracowaniem i wdroeniem sieci NATURA 2000, w 2008 r. powoane zostay tzw. Wojewdzkie Zespoy Specjalistyczne, ktre wskazay nowe tereny speniajce wymogi okrelone w zacznikach do dyrektyw Rady EU tzw. ,,siedliskowej, ktre s potencjalnymi obszarami Sieci NATURA 2000. W dniu 28.10.2009 r. Rada Ministrw przyja list proponowanych obszarw. Na terenie gminy Kurywka (zachodnia cz gminy) znajduje si fragment obszaru: Dolina Dolnego Sanu obszar obejmuje najciekawsze i najbardziej cenne przyrodniczo fragmenty doliny Dolnego Sanu na odcinku Jarosaw ujcie. Dolina ma szeroko 7-15 km i cechuje j rzeba typowa dla rzek w stadium dojrzaym. Zasadniczymi elementami jej budowy s: szerokie holoceskie dno doliny oraz rwnie obszerna terasa plejstoceska. W obrbie holoceskiego dna wystpuj dwa poziomy terasowe. S nimi nisza terasa zalewowa (gowa) i wysza terasa rdzinna. Wspczesny San, pomimo regulacji, cechuje si procesem korytowym waciwym rzekom roztokowym. W okresie niskich stanw wd rzeka tworzy piaszczyste odsypy w postaci pla i awic. Celem ochrony w obszarze jest zachowanie mozaiki siedliskowej charakterystycznej dla wikszych dolin rzecznych. Zidentyfikowano tu cznie 14 typw siedlisk przyrodniczych z Zacznika I Dyrektywy Siedliskowej. Najwiksze znaczenie maj: kompleks zbiorowisk przykorytowych (gi wierzbowe, zioorola i pionierska rolinno na piaszczystych odsypach i namuliskach). Istotn rol w dolinie odgrywaj take rnego typu ekstensywnie uytkowane ki. Na suchy kach i pastwiskach oraz na krawdziach erozyjnych wyksztacaj si ciekawe zbiorowiska kserotermiczne. Flor i faun cechuje znaczne bogactwo, wykazano tu 19 gatunkw z Zacznika II Dyrektywy Siedliskowej. Wystpuj tu istotne na poziomie regionalnym populacje modraszka teleiusa, modraszka nausithousa, wydry i bole (ryba). W dolinie wystpuj rwnie takie gatunki rolin jak storczyk cuchncy, ra francuska, piciornik skalny, powojnik prosty, kotewka orzech wodny oraz owad: modliszka zwyczajna. Obszar stanowi take istotny korytarz ekologiczny w tym dla ichtiofauny. Wody rzeki San i jej dopyww s siedliskiem cennych gatunkw ryb z Zacznika II Dyrektywy Siedliskowej. Dorzecze Sanu objte jest krajowym programem restytucji ryb wdrownych (certy, troci wdrownej, ososia i jesiotra ostronosego) za jej dopywy na tym odcinku s wymieniane jako jedne z ciekw dorzecza o walorach kwalifikujcych je
Strona 9
jako potencjalne tarliska anadromicznych ryb wdrownych i siedlisko ryb prdolubnych o znaczeniu europejskim. Obszary przyrodnicze prawnie chronione. Na terenie gminy wielkoprzestrzennym systemem ochrony przyrody objto cenne przyrodniczo tereny jako Kuryowski Obszar Chronionego Krajobrazu o powierzchni 11500 ha, w obrbie ktrego znajduje si rezerwat przyrody Brzyska Wola. Obejmuje on prawie cay teren gminy, z wyjtkiem zachodnich kracw w dolinie Sanu. Wystpuj tu bory mieszane wiee i suche oraz fragmenty borw mieszanych i zuboaych grdw oraz gi. Nielicznie wystpuj tu torfowiska niskie oraz ki trzliwcowe i pastwiska. ki wiee z rajgrasem wystpuj wzdu dolin rzecznych. W rezerwacie Brzyska Wola poddany pod ochron jest fragment lasu, pozostao dawnej Puszczy Sandomierskiej. Szereg wystpujcych gatunkw rolin osiga granice swego zasigu m.in. okrnica bagienna, fioek bagienny, siedmio palecznik botny, szczodrzeniec czerniejcy, storczyk cuchncy, sporek wiosenny, dziurawiec rozesany. Ochronie gatunkowej podlega 29 taksonw w tym ochron cis objto 21 gatunkw m.in. buawnik wielkokwiatowy, kruszczyk botny, podkolan biay, storczyk plamisty, gorczyka wskolistna; ktre zostay uznane za gatunki wymierajce we florze Polski i wcignite na czerwon List rolin zagroonych. Liczna populacja zwierzt na terenie gminy zwizana jest z znacznym udziaem obszarw lenych, a take ssiedztwa wd i pl. Najliczniej wystpuj: sarna, lis. Mniej licznie wystpuje: dzik, kuna, wilk, borsuk, jele, gronostaj, asica aska, orzesznica, wydra, pimak i bbr. Najbardziej osobliwym przedstawicielem ssakw s nietoperze, ktrych na terenie gminy stwierdzono trzy gatunki: nocek duy, mroczek pny, gacek wielkouch. Najwiksz grup zwierzt stanowi ptaki. Spotykane s we wszystkich biotopach, m.in. bocian biay i czarny, puszczyk, czajka, dzicio czarny, dzicio duy, skowronek polny, sjka, kowalik, sowik szary, trznadel, jastrzb, myszow. W obrbie gminy wystpuje 7 gatunkw zwierzt z polskiej czerwonej ksigi zwierzt: botniak kowy, kraska, niepylak mnemozyna, wydra, rzsorek mniejszy, orlik krzykliwy, sowa uszata. Prawn ochron przyrody w granicach gminy Kurywka objty jest rezerwat leny Brzyska Wola . Zosta utworzony w 1997 r. na powierzchni 154,93 ha. Rezerwat stanowi pozostao dawnej puszczy Sandomierskiej. Cz drzewostanw to starodrzewy dbowe przekraczajce 100-130 lat. Na omawianym terenie wystpuj 4 uytki ekologiczne rdlene mokrada we wsi Kulno i Brzyska Wola oraz zarejestrowane pomniki przyrody : - gaz narzutowy w miejscowoci Brzyska Wola - lipa drobnolistna w miejscowo Brzyska Wola - 6 szt. lip drobnolistnych w miejscowo Dbrowica. W wyniku zagospodarowywania przez ludzi nowych, dotychczas otwartych terenw, nastpuje ich fragmentaryzacja i przerwanie cigoci istniejcych ukadw, decydujcych o zachowaniu rwnowagi przyrodniczej. Szczeglnie dobrze to wida w przypadku budowy nowych cigw komunikacyjnych, napowietrznych linii energetycznych wysokiego napicia oraz tworzenia obszarw zwartej zabudowy. 4. 3. Powietrze atmosferyczne. Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniami jest obecnie jednym z realizowanych priorytetowych kierunkw ochrony rodowiska. Dla poprawnoci wykonania tego zadania konieczne jest prowadzenie monitoringu powietrza. Pozwala to na badania i ocen stopnia zanieczyszczenia powietrza. Informacje uzyskane w ramach funkcjonowania systemu monitoringu s podstaw do identyfikowania zagroe i podejmowania dziaa zmniejszajcych stopie zanieczyszczenia powietrza. Proces rozchodzenia si zanieczyszcze w atmosferze uzaleniony jest od warunkw meteorologicznych, std nie zawsze w sposb waciwy mona okreli strefy skaenia. W wojewdztwie podkarpackim wstpn ocen jakoci powietrza i klasyfikacj stref przeprowadza si ze wzgldu na: - ochron zdrowia ludzi i dotyczy: SO2 , NO2 , CO, pyu zawieszonego PM10, As, Cd, Ni, Pb, BaP, C 6 H6 , i O3 ,
Strona 10
- ochron rolin i dotyczy: SO2 , NOx i O3 . Od 2007 roku na potrzeby prowadzenia pomiarw i wykonywania ocen rocznych w zakresie SO2 , NO2 , NOx , CO, benzenu, pyu zawieszonego PM10, metali i benzo(a)pirenu zawartych w pyle PM10, wojewdztwo podkarpackie podzielone zostao na dziewi stref. Gmina Kurywka naley do strefy tarnobrzesko-leajskiej. Ze wzgldu na ozon stref stanowi powierzchnia caego wojewdztwa. Przy sporzdzaniu oceny stopnia zanieczyszczenia powietrza za rok 2009 analizie poddano wyniki pomiarw poziomw ste zanieczyszcze z 26 stacji i stanowisk pomiarowych wczonych do wojewdzkiej sieci monitoringu powietrza. W 2009 roku w kryterium ochrony zdrowia w odniesieniu do SO2 , NO2 , CO oraz benzenu wszystkie strefy zakwalifikowane zostay do klasy A co oznacza, e na terenie wojewdztwa nie wystpio w 2009 r. zagroenie przekroczenia dopuszczalnych ste. Pomiary pyu zawieszonego PM10 prowadzone byy w wojewdztwie podkarpackim na 15 stacjach pomiarowych. Strefa tarnobrzesko-leajska zaliczona zostaa do klasy C. Istnieje zatem obowizek opracowania naprawczego Programu Ochrony Powietrza w zakresie PM10. Analiza pyu zawieszonego PM10 pod ktem zawartoci metali cikich (arsenu, kadmu, niklu i oowiu) w kryterium ochrony zdrowia, wykonywana w 2009 roku na 7 stanowiskach pomiarowych na terenie wojewdztwa podkarpackiego nie wykazaa przekroczenia wartoci docelowych, co pozwolio na zakwalifikowanie wszystkich stref wojewdztwa do klasy A. W ocenie jakoci powietrza w wojewdztwie podkarpackim za rok 2009 w zakresie benzo(a)pirenu w pyle zawieszonym strefa tarnobrzesko-leajska zaliczona zostay do klasy C. Konieczne jest zatem opracowanie naprawczego Programw Ochrony Powietrza w zakresie benzo(a)pirenu dla tej strefy. Na podstawie wynikw bada w ocenie rocznej za rok 2009, w zakresie SO2 i NOx , w kryterium ochrony rolin, wszystkie strefy wojewdztwa podkarpackiego zaliczone zostay do klasy A. W roku 2009 dotrzymany zosta w wojewdztwie podkarpackim poziom docelowy ozonu w kryterium ochrony zdrowia oraz w kryterium ochrony rolin, wojewdztwo zakwalifikowano do klasy A. Najczciej wystpujcymi charakterystycznymi zanieczyszczeniami powietrza s: pyy, dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek i dwutlenek wgla. Najwikszym antropogeni-cznym rdem emisji rnych substancji jest proces spalania paliw. W strukturze emitowanych zanieczyszcze przewaaj zanieczyszczenia gazowe, a wrd nich: dwutlenek wgla, dwutlenek siarki, tlenki azotu i tlenek wgla. Znaczny wpyw na jako powietrza ma emisja ze rodkw transportu. Emisja komunikacyjna stwarza zagroenie w pobliu drg o duym nateniu ruchu koowego. Zanieczyszczenia komunikacyjne (tlenek i dwutlenek wgla, tlenki azotu, wglowodory, pyy z metalami cikimi) pogarszaj jako powietrza atmosferycznego oraz wpywaj na wzrost stenia ozonu w troposferze. Znaczny wpyw na zanieczyszczenie powietrza maj rwnie lokalne przestarzae kotownie pracujce dla potrzeb centralnego ogrzewania oraz mae przedsibiorstwa spalajce wgiel w celach grzewczych i technologicznych. Nie posiadaj one praktycznie adnych urzdze ochrony powietrza. Gwnym paliwem w sektorze gospodarki komunalnej jest wgiel o rnej jakoci i rnym stopniu zasiarczenia. Funkcjonujce w tym sektorze stare urzdzenia grzewcze posiadaj nisk sprawno. Najwikszymi emitentami zanieczyszcze do powietrza zlokalizowanymi na terenie gminy s: lokalne kotownie przy szkoach i budynkach uytecznoci publicznej, kotownie indywidualne w gospodarstwach domowych, komunikacja. 4. 4. Zasoby wodne i gospodarka wodno-ciekowa. 4. 4.1. Wody powierzchniowe. Gwn rzek gminy jest San, przepywajcy wzdu zachodniej granicy gminy. Przez teren gminy przepywaj take dwa prawobrzene dopywy Sanu Zota i Zota Rzeka. San na tym odcinku posiada charakter rzeki nizinnej. Wysokie stany wystpuj w okresie wiosennym i letnim, spowodowane s one roztopami (wiosna) i intensywnymi opadami letnimi przypadajcymi na miesice czerwiec i lipiec. Minimalne stany wd przypadaj na miesice wrzesie i padziernik. W okresie wysokich stanw wody
San wystpuj z koryta i zalewaj cz swej doliny. Ponadto na terenie gminy wystpuj otwarte rowy melioracyjne zaoone w rnych okresach. W systemie zarzdzania gospodark wodn obszar gminy naley do Regionalnego Zarzdu Gospodarki Wodnej w Krakowie. Na terenie gminy zlokalizowane s 4 zbiorniki retencyjne: zbiornik retencyjno-rekreacyjny w Oannie o powierzchni 20 ha, Brzyska Wola o powierzchni 0,85 ha Kolonia Polska o powierzchni 0,80 ha Jastrzbiec o powierzchni 1,10 ha. W trakcie realizacji jest zbiornik retencyjny o pow. 0,65 ha w Kulnie na terenie lasw pastwowych Nadlenictwa Leajsk (2010-2011 r.). Zbiorniki maej retencji s niezbdne dla utrzymania poziomu wd gruntowych, stanowi rwnie rdo zasilania wd podziemnych. agodz skutki ekstremalnych zjawisk takich jak susza, czy powd. S rwnie wykorzystywane dla celw rekreacyjnych, podnosz atrakcyjno turystyczn i inwestycyjn terenw przylegych, mog by take wykorzystane dla celw energetycznych. Zbiorniki retencyjne wzbogac biornorodno przez renaturalizacj i rehabilitacj ekosystemw. Wpyn wydatnie na popraw bilansu wodnego. Od 2007 r. monitoring wd powierzchniowych prowadzony jest w wyznaczonych dla potrzeb planowania gospodarowania wodami jednolitych czciach wd powierzchniowych (jcw). Jednolita cz wd powierzchniowych oznacza oddzielny i znaczcy element wd powierzchniowych, taki jak jezioro, zbiornik, strumie, rzeka lub kana, cz strumienia, rzeki lub kanau, wody przejciowe lub pas wd przybrzenych. W 2009 r. Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Rzeszowie realizowa ustalony na lata 2007-2009 program monitoringu wd powierzchniowych, uwzgldniajcy wymagania Ramowej Dyrektywy Wodnej. W 2009 r. w wojewdztwie podkarpackim, w ramach monitoringu wd powierzchniowych, wykonane zostay badania w 87 punktach pomiarowo-kontrolnych pooonych w 72 jednolitych czciach wd. Zakres bada obejmowa wskaniki fizykochemiczne, chemiczne i biologiczne, w zalenoci od rodzaju prowadzonego monitoringu. Badania realizowane byy w zakresie monitoringu diagnostycznego i operacyjnego, poszerzonego o wskaniki do oceny wd przeznaczonych do bytowania ryb, zaopatrzenia ludnoci w wod pitn, celw rekreacyjnych, na obszarach chronionych oraz na wodach objtych programem bada polskoukraiskiego monitoringu granicznego. Monitoringiem na terenie gminy Kurywka objta jest rzeka San. Rzeka na omawianym obszarze w roku 2009 wykazywaa zy stan wd, zy stan ekologiczny, dobry stan chemiczny. Woda nie speniaa rwnie wymaga okrelonych dla bytowania ryb w warunkach naturalnych. O ocenie jakoci zdecydoway wskaniki: zawiesina oglna, azotyny, fosfor oglny. Podstawowymi rdami antropogenicznego zanieczyszczenia wd powierzchniowych s odprowadzane do wd (surowe lub niedostatecznie oczyszczone) cieki: komunalne z jednostek osadniczych, wody opadowe z terenw zurbanizowanych, spywy powierzchniowe z terenw rolniczych (gwnie zwizkw biogennych) i komunikacyjnych. 4. 4.2. Wody podziemne. Teren gminy Kurywka jest obszarem zasobnym w wod podziemn, ktre s gwnym rdem zaopatrzenia ludnoci w wod do picia i na potrzeby gospodarcze. Wody podziemne o znaczeniu gospodarczym wystpuj w utworach czwartorzdowych. Wody w utworach trzeciorzdowych maj niewielkie znaczenie uytkowe i wycznie lokalny charakter. Wystpowanie poziomw wodononych jest cile uzalenione od budowy geologicznej i tektoniki starszego podoa. Na terenie gminy wody podziemne z utworw czwartorzdowych czciowo objte s ochron jako Gwny Zbiorniki Wd Podziemnych GZWP nr 425 Stalowa Wola-Rzeszw-Dbica. Ochrona GZWP wynika na tych obszarach z istniejcych i obowizujcych przepisw (Ustawa z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne - tekst
jednolity z 18 listopada 2005 r. Dz. U. Nr 239 poz. 2019 z pniejszymi zmianami). Czsto poziomy czwartorzdowe nie s izolowane od powierzchni terenu warstw utworw nieprzepuszczalnych. Istnieje zatem due ryzyko naraenia tych wd na wpywy zanieczyszczenia antropogenicznego. Zasoby wd podziemnych w gminie zwizane s bezporednio z infiltracj wd opadowych oraz z dolinami rzecznymi, a przez to naraone na kontakty z zanieczyszczonymi wodami rzek. Wody podziemne wymagaj ochrony jakoci przede wszystkim z uwagi na fakt wykorzystywania ich na szerok skal jako podstawowe rdo dla celw zaopatrzenia ludnoci w wod oraz jako uzupenienie wykorzystywanych wd powierzchniowych o niszej jakoci. Ponadto stanowi rezerw wody pitnej dla przyszych pokole. Celem monitoringu jakoci wd podziemnych jest dostarczenie informacji o iloci i stanie chemicznym wd podziemnych, ledzenie jego zmian oraz sygnalizacja zagroe w skali kraju, na potrzeby zarzdzania zasobami wd podziemnych i oceny skutecznoci podejmowanych dziaa ochronnych ukierunkowanych na osignicie dobrego stanu wd, a take na potrzeby wypenienia obowizkw sprawozdawczych wobec Komisji Europejskiej. Monitoring jakoci wd podziemnych prowadzony jest w ramach Pastwowego Monitoringu rodowiska na poziomie krajowym (sie krajowa) oraz w sytuacjach uzasadnionych specyficznymi potrzebami regionu, take w sieciach regionalnych. Przedmiotem monitoringu s jednolite czci wd podziemnych (JCWPd), stanowice okrelon objto wd podziemnych, wystpujc w obrbie warstwy wodononej lub zespou warstw wodononych. Wyrnia si nastpujce formy monitoringu JCWPd: monitoring stanu chemicznego i monitoring stanu ilociowego. W granicach administracyjnych wojewdztwa podkarpackiego znajduje si siedem jednolitych czci wd podziemnych. adna z wymienionych JCWPd nie ma statusu zagroenia nieosignicia dobrego stanu. W zwizku z powyszym badania stanu chemicznego wd podziemnych prowadzone s tu tylko w sieci monitoringu diagnostycznego. Zgodnie z ustalonym harmonogramem, cykl bada obejmujcy sie punktw pomiarowych monitoringu diagnostycznego, zosta przeprowadzony w 2007 r. Ocena jakoci wd podziemnych, z tego okresu, dla poszczeglnych punktw pomiarowych, zostaa przedstawiona w raporcie Stan rodowiska w wojewdztwie podkarpackim w latach 2000-2007. Kolejne badania chemizmu wd podziemnych, w ramach monitoringu diagnostycznego, zaplanowane s na 2010 r. Badania i klasyfikacj wd podziemnych wykona Pastwowy Instytut Geologiczny przy koordynacji Gwnego Inspektoratu Ochrony rodowiska. Ocena stanu wd podziemnych za rok 2008 dokonana zostaa na podstawie nowego rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriw i sposobu oceny stanu wd podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896). Rozporzdzenie to dokonuje w zakresie swojej regulacji wdroenia dyrektywy 2000/60/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 padziernika 2000 r. ustanawiajcej ramy wsplnotowego dziaania w dziedzinie polityki wodnej oraz dyrektywy 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wd podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu. Na terenie gminy Kurywka monitoring wd podziemnych nie jest prowadzony. Jako wody podziemnej jest stale kontrolowana na ujciach komunalnych przez Stacj Sanitarno-Epidemiologiczn. 4. 4.3. Gospodarka wodno-ciekowa. Gwnym przepisem prawa, odnoszcym si do zagadnie gospodarki wodnej jest ustawa - Prawo wodne. Przepisy te przewiduj prowadzenie zintegrowanej gospodarki wodnej, realizowanej zgodnie z zasad zrwnowaonego rozwoju. Zakadaj te zlewniowe ksztatowanie i ochron zasobw wodnych. Taki system gospodarowania oznacza caociowe spojrzenie na tworzenie si zasobw wodnych, moliwo ich wykorzystania i wszelkie procesy zachodzce w zlewni. Sprzyja temu winna polityka ekologiczna pastwa, ktra bdzie ukierunkowana na przywracanie wodom podziemnym i powierzchniowym waciwego stanu ekologicznego, a przez to zapewnienie midzy innymi odpowiednich rde poboru wody. Zgodnie z ustaw Prawo wodne korzystanie z zasobw wodnych nie moe powodowa pogorszenia stanu ekologicznego wd i ekosystemw od nich zalenych, a take marnotrawstwa wody, marnotrawstwa energii wody, ani wyrzdzania szkd. Teren gminy Kurywka jest obszarem zasobnym w wod podziemn, ktra stanowi gwne rdo zaopatrzenia ludnoci w wod do picia i na potrzeby gospodarcze. Do zbiorowego zaopatrzenia wykorzystywane s wody poziomu czwartorzdowego. Pobr wody na potrzeby wodocigu grupowego
odbywa si z trzech uj zlokalizowanych na terenie gminy oraz z dwch uj zlokalizowanych w ssiednich gminach: w miejscowoci Kurywka skadajcego si z dwch studni wierconych o cznej wydajnoci Qmaxh = 27,0 m3 /h, zasilane s miejscowoci: Kurywka, Kulno, Tarnawiec; w miejscowoci Brzyska Wola skadajcego si z dwch studni wierconych o cznej wydajnoci Qmaxh = 30,4 m3 /h, zasilane s miejscowoci: Brzyska Wola, Wlka amana, Soboda; w miejscowoci Dbrowica skadajcego si z czterech studni wierconych o cznej wydajnoci Qmaxh = 48,0 m3 /h, zasilane s miejscowoci: Dbrowica, Oanna i Kolonia Polska; z miejscowoci Luchw (w gminie Tarnogrd) zasilana jest miejscowo Jastrzbiec; z miejscowoci Cieplice (w gminie Adamwka) zasilane jest osiedle mieszkaniowe w Kolonii Polskiej. Woda na potrzeby wodocigu komunalnego poddawana jest procesom uzdatniania w zakresie odelaziania i odmanganiania w SUW. Dugo sieci wodocigowej wynosi 68,2 km, przyczy prowadzcych do budynkw 33,5 km, a liczba przyczy do sieci wodocigowej 1 180 [szt.]. Obecnie gmina jest w 100 % zwodocigowana. W roku 2009 pobr wody z uj wynis 141,36 tys. m3 , w tym 5 130 m3 woda z terenu ssiedniej gminy. Na terenie gminy Kurywka brak jest oczyszczalni ciekw komunalnych. Istniejca sie kanalizacyjna w miejscowociach: Dbrowica, Oanna, Tarnawiec i aktualnie budowana w Kurywce jest przyczana do oczyszczalni ciekw w Leajsku. Dugo sieci kanalizacyjnej wynosi 28,9 km, przykanaliki prowadzce do budynkw 10,5 km. Ilo przyczy 279 [szt.]. Ilo ciekw oczyszczonych odprowadzonych do odbiornika w 2009 r. wyniosa 20 276 m3 . Wedug danych Urzdu Gminy na omawianym obszarze wystpuje 6 przydomowych oczyszczalni ciekw. Pozostae gospodarstwa w miejscowociach, w ktrych nie ma kanalizacji posiadaj zbiorniki bezodpywowe (szamba). Program kanalizacji sanitarnej zakada odprowadzenie ciekw z 9 soectw (Kurywka, Tarnawiec, Kulno, Oanna, Dbrowica, Brzyska Wola, Kolonia Polska, Wlka amana oraz Soboda) gminy Kurywka do istniejcej oczyszczalnie ciekw w Leajsku. Jedynie wie Jastrzbiec z uwagi na znaczne oddalenie od najbliej miejscowoci gminy oraz wystpowanie lasw od strony wschodniej nie moe by wczona do wsplnej kanalizacji gminnej. cieki z tego soectwa bd przesyane do ssiedniej gminy Tarnogrd. 4. 5. Zasoby surowcw mineralnych. Teren gminy Kurywka pooony jest poza zasigiem intensywnej gospodarki grniczo-przemysowej. Na terenie gminy znajduj si zoa rozpoznane szczegowo znajdujce si w Bilansie zasobw kopalin w Polsce: Zoe gazu ziemnego: Kurywka o zasobach wydobywalnych 262,36 mln m3 , zoe eksploatowane 45,88 mln m3 Zoe piaskw kwarcowych do produkcji cegy wapienno-piaskowej : Kulno-rej. Leajska o zasobach geologicznych 1 797 tys. m3 , zoe eksploatowane wydobycie w 2009 r. - 39 tys. m3 . W ostatnich latach podjte zostay dziaania zmierzajce do ukrcenia tzw. dzikiej eksploatacji kopalin oraz eliminowania jej z terenw rolniczych i lenych. W wyniku takiej eksploatacji nastpuje dewastacja powierzchni ziemi, wynikajca z nieuporzdkowanego wydobycia przez miejscow ludno. Wyrobiska te najczciej s niewielkie, lecz stanowi due zagroenie rodowiska. S one czsto miejscem tworzenia si nielegalnych wysypisk mieci.
Strona 14
Obecnie eksploatowane tereny powinny posiada opracowan dokumentacj geologiczn wraz z podanym kierunkiem rekultywacji po zakoczeniu eksploatacji. Pozwala to zminimalizowa ujemne skutki wydobycia na rodowisko naturalne. 4.6. Gleby. Uytki rolne stanowi 48,8% powierzchni gminy, przy przewaajcym areale gleb sabych klasy IV i V. Najlepsze gleby w obrbie gminy zaliczane do klas II, IIIa i IIIb wystpuj w dolinie Sanu oraz w czci poudniowo-wschodniej midzy Dbrowic a Cieplicami. Znaczne powierzchnie gleb najsabszych V i VI klasy uytkw rolnych rozcigaj si na wschodnich kracach wsi Kulno, Kurywka, w rejonie Brzyskiej Woli i Oanny. Gleby w dolinie Sanu i jego dopyww s pochodzenie aluwialnego. S to mady mocne i rednio mocne o skadzie mechanicznym glin rednich i cikich pylastych, a take iw pylastych. W gminie wystpuj take gleby prchniczne o korzystnych waciwociach fizycznych i waciwym uwilgotnieniu. W obrbie doliny Sanu wystpuj: mady pocztkowego stadium wykorzystywane jako uytki zielone, mady brunatne, mady czarnoziemne na trenach nadmiernie uwilgoconych. Pod wpywem czynnikw naturalnych oraz antropogenicznych zachodzi pogorszenie waciwoci uytkowych gleby, czyli ich degradacja. Gwnymi przyczynami, ktre powoduj obnienie waciwoci produkcyjnych gleb s: eksploatacja surowcw mineralnych, niewaciwe uytkowanie rolnicze gleb, bdne stosowanie rodkw ochrony rolin i nawozw sztucznych oraz oddziaywanie przemysu, transportu i gospodarki komunalnej. Z punktu widzenia ochrony rodowiska najwaniejsze jest zapobieganie zanieczyszczeniom metalami cikimi. Tego typu zanieczyszczenia wystpuj na terenach i w otoczeniu zakadw przemysowych, elektrowni, na terenach miast i aglomeracji, w pobliu tras komunikacyjnych oraz w obszarach objtych oddziaywaniem skadowisk odpadw komunalnych i przemysowych. Stan gleb na terenie gminy Kurywka jest na og dobry. Nie stwierdzono oddziaywania przemysu, w tym siarkowego, a tym samym zmian w naturalnych waciwociach fizyko-chemicznych gleb. Stopie zanieczyszczenia chemicznego gleb w gminie jest znikomy, nie stwierdza si wpywu emisji przemysowych na poziom zawartoci metali cikich i aktywno promieniotwrcz w glebie. 4.7. Edukacja ekologiczna Zjawiska takie jak eksplozja demograficzna oraz konsumpcyjny model ycia powoduj, i nastpuje stopniowa degradacja rodowiska przyrodniczego. Zachodzi wic konieczno zmiany relacji midzy gospodark czowieka a rodowiskiem, na rzecz rozwoju zrwnowaonego. Potrzeba stosowania zasady ekorozwoju powinna by szeroko rozpowszechniona wrd wszystkich grup spoeczestwa. Realizacja programu edukacyjnego dotyczcego ochrony rodowiska i ekologii powinna by finansowana ze rodkw powiatowych i gminnych funduszy zgodnie z obowizujc ustaw Prawo ochrony rodowiska. Ze wzgldu na zrnicowany poziom wiedzy spoeczestwa na temat problemw ochrony rodowiska oraz ekologii, prowadzenie programu edukacyjno-informacyjnego powinno by przeprowadzane na rnych poziomach zaawansowania wiedzy oraz dla poszczeglnych grup wiekowych. Wobec powyszego odbiorcami programu edukacyjnego s: - dzieci (przedszkola, szkoy podstawowe) i modzie, - nauczyciele, - doroli mieszkacy w nastpujcych grupach zawodowych: urzdnicy administracji pastwowej, przedstawiciele biznesu, - pozostali doroli mieszkacy. Pomoc specjalistycznych instytucji i organizacji w edukacji ekologicznej W realizacji tego przedsiwzicia powinno si korzysta z pomocy organizacji i instytucji, zajmujcych si edukacj ekologiczn. Wykaz wszystkich fundacji w dziedzinie ochrony rodowiska nadzorowanych przez ministra ds. rodowiska i funkcjonujcych na terenie kraju znajduje si pod adresem internetowym:
www.mos.gov.pl/publikac/Raporty_opracowania/fundacje Wskazwki dla edukacji ekologicznej mieszkacw gmin Dla dzieci w wieku przedszkolnym poleca si zorganizowanie tzw. cieki dydaktycznej (wycieczki) do rezerwatu przyrody lub w poblie pomnikw przyrody. Przed przystpieniem do zorganizowania cieki dydaktycznej naley przeprowadzi pogadank na temat ochrony rnych gatunkw rolin i zwierzt na terenie rezerwatu, zasad zachowania si i postpowania na terenach objtych ochron itp., a po powrocie ze cieki dydaktycznej dzieci uczestnicz w konkursie plastycznym, poprzedzonym omwieniem wrae z wycieczki. W modszych klasach szkoy podstawowej (kl. I-III), na zajciach nauczania zintegrowanego, proponuje si stworzenie podobnej cieki dydaktycznej oraz przygotowanie przedstawie i konkursw z dziedziny ochrony przyrody. Program edukacyjny i informacyjny dla starszych uczniw szk wszystkich typw oprcz realizowania treci ekologicznych zawartych w programach nauczania bdzie polega na: - przeprowadzaniu pogadanek przez nauczycieli i specjalistw ds. ochrony rodowiska wraz z rozpropagowaniem ulotek, broszur, kalendarzykw, planw lekcji i innych materiaw reklamowych, - cykliczne powtarzanie tematw dotyczcych prawidowego postpowania z odpadami oraz zasad zachowania si i postpowania na terenach objtych ochron itp. W ramach zaj dodatkowych proponuje si: - wykonanie przez uczniw filmw o tematyce ekologicznej przy uyciu kamery amatorskiej w ramach dziaalnoci operatorskiego kka zainteresowa, - przeprowadzanie konkursw fotograficznych, plastycznych, - udzia w konkursach o charakterze ponadregionalnym i krajowym, - wykonanie broszur, ulotek i plakatw o tematyce ekologicznej przez uczniw na zajciach kka plastycznego czy informatycznego; - wykonanie foliogramw przez uczniw, np. na zajciach kka plastycznych czy w ramach zaj z podstaw informatyki, - przeprowadzanie prostych wicze praktycznych w ramach kka chemicznego, - organizowanie sesji filmw dydaktycznych oraz wprowadzanie gier komputerowych w celu uatrakcyjnienia zaj dodatkowych o tematyce gospodarki odpadami i ochrony rodowiska. Nauczyciele stanowi najbardziej specyficzn grup dorosych, ktra ksztatuje postawy ekologiczne dzieci i modziey oraz porednio postawy rodzicw. Wobec powyszego proponuje si przeprowadzenie warsztatw ekologicznych dla nauczycieli, obejmujcych zagadnienia z dziedziny ekologii, ochrony powietrza, wd i ziemi oraz gospodarki odpadami. Zachca si take nauczycieli do tworzenia programw autorskich oraz wprowadzania pojedynczych lekcji w ramach ksztacenia szkolnego z zakresu gospodarki odpadami, a take nawizywania kontaktw midzyszkolnych w formie przedstawie, konkursw, olimpiad i in. Sposobem zbliania rodzicw do problemw edukacji ekologicznej jest ich udzia w zajciach otwartych o tematyce ekologicznej, pogadankach ekologicznych poczonych z projekcj przeroczy i krtkich filmw, prowadzenie gazetek ekologicznych, udzia w akcjach sprztania wiata i innych dziaa zwizanych z ekologi itp.; Dla grupy dorosych mieszkacw celowe jest rozpowszechnianie ulotek, broszur czy plakatw o tematyce ekologicznej, urzdzanie konkursw i festynw, konferencji i innych imprez masowych o tematyce ekologicznej, czy udzielanie profesjonalnych porad z zakresy rolnictwa ekologicznego, gospodarstw agroturystycznych. Na terenie gminy dziaania w zakresie edukacji ekologicznej skierowane s gwnie do dzieci i modziey szkolnej w formie przedmiotw w programach szkolnych, konkursw, olimpiad, wystaw, wycieczek, kiermaszy, obchodzone s min. wiatowy Dzie Ziemi oraz tzw. Sprztanie wiata.
Strona 16
Corocznie organizowany jest konkurs Z ekologi na Ty realizowany przy wspudziale MZK Leajsk (MZK organizuje w szkoach konkurs dotyczcy zbierania surowcw wtrnych, a najlepsze szkoy s nagradzane). Mobilizuje to uczniw szk do wczania si w segregacj odpadw i ich zbieranie. Organizowany jest rwnie konkurs Wiem wszystko o rodowisku, w ktrym mieszkam. Zagadnienia zwizane z ochron rodowiska, rolnictwem ekologicznym czy agroturystyk poruszone s w ramach szkole prowadzonych dla rolnikw przez Powiatowy Orodek Doradztwa Rolniczego w Leajsku. Na terenie gminy dziaa 16 gospodarstwa agroturystycznych oraz 30 gospodarstw ekologicznych. 4. 8. Wykorzystanie energii ze rde odnawialnych Wykorzystanie energii stanowi jedn z podstawowych przesanek rozwoju gospodarczego, spoecznego i poprawy jakoci ycia. Zapotrzebowanie na energi nieustannie ronie, a problem zaspokajania potrzeb energetycznych jest stale aktualny. Wzrost wykorzystania energii ze rde odnawialnych moe w znacznym stopniu przyczyni si do poprawy jakoci powietrza atmosferycznego oraz ograniczenia zuycia krajowych zasobw surowcw. Obecnie gwnym rdem energii odnawialnej w kraju jest biomasa i energia wodna. Natomiast energia geotermalna, wiatru i promieniowania sonecznego maj mniejsze znaczenie. Pobr wody dla potrzeb energetycznych jest bardzo korzystny zarwno ze wzgldw ekologicznych, jak i ekonomicznych, gdy do krajowego systemu przesyu energii, trafia czysta tzw. biaa energia. Brak na terenie gminy wykorzystania wd powierzchniowych i pyncych do produkcji czystej energii elektrycznej w oparciu o mechaniczn energie wody. Potoki Zota i Zota Rzeka maj zbyt mae przepywy wd uniemoliwiajce produkcj energii elektrycznej. Rzeka San znajdujca si przy zachodniej granicy gminy moe by wykorzystana do produkcje energii za pomoc maych elektrowni wodnych. W zakresie helioenergii coraz czciej instalowane s kolektory soneczne zarwno przez osoby prywatne jak i firmy, poniewa w przeciwiestwie do tradycyjnych zasobw energii nie powoduj zanieczyszczenia rodowiska i s duo tasze. Obecnie na terenie gminy brak rozbudowanych instalacji sonecznych. Energia soneczna poprzez kolektory soneczne wykorzystywana jest w prywatnych domach jednorodzinnych do podgrzewania ciepej wody uytkowej lub do wspomagania ogrzewania budynkw. Obecnie na terenie gminy pojedyncze instalacje soneczne (kolektory) znajduj si na prywatnych posesjach. Istotnym elementem ograniczajcym stosowanie tego typu instalacji jest ich koszt. Na terenie gminy Kurywka w ogrzewaniu wci przewaa jako paliwo wgiel kamienny, gwnie ze wzgldu na wysokie ceny oleju opaowego i niedostpno do sieci gazowych niektrych miejscowoci. Obecnie na terenie gminy dostp do gazu ziemnego maj mieszkacy miejscowoci: Kurywka, Tarnawiec, Kulno. Gazyfikacja jest moliwa, poniewa przez wymienione miejscowoci przebiega cig przesyowy PE 225. Coraz bardziej popularna staje si termomodernizacja budynkw wykonanych w latach poprzednich. Na terenie gminy w ostatnich latach realizowany jest program modernizacji budynkw oraz lokalnych kotowni. Budynek szkoy w Dbrowicy ogrzewany olejem opaowym, budynki uytecznoci publicznej posiadaj ogrzewanie gazowe lub wglowe. W ostatnim czasie do uytku oddano pompy ciepa do ogrzewania budynku szkoy w Brzyskiej Woli. Najwiksze szanse rozwoju posiada obecnie energetyczne wykorzystywanie biomasy (drewno z szybko rosncych drzew i krzeww, somy zb i rzepaku). Coraz popularniejsze staj si piece na biomas w domach jednorodzinnych oraz obiektach uytecznoci publicznej. Produkcja eko-paliw jest ogromn szans dla terenw wiejskich i w bilansie kosztw i korzyci jest opacalna w caym systemie gospodarczym. Szanse maj tereny o przewadze gleb sabszych, ktre mog produkowa surowiec do bioetanolu, jak i rejony gleb lepszych mogce rozwin produkcj rzepaku.
Strona 17
V. ZAGROENIA RODOWISKA 5. 1. Haas i wibracje. Stan rodowiska ze wzgldu na jego zanieczyszczenie haasem i wibracjami okrela klimat akustyczny, rozumiany jako wynik rnych grup haasu i wibracji. Haasem nazywa si niepodane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe drgania mechaniczne orodka sprystego, dziaajce za porednictwem powietrza na orodek suchu i inne zmysy oraz elementy organizmu czowieka. W przypadku wibracji drgania przenoszone s przez ciaa stae. Ze wzgldu na rodowisko wystpowania haas dzieli si na trzy podstawowe grupy: - haas w przemyle (przemysowy), - haas w pomieszczeniach mieszkalnych, uytecznoci publicznej i na terenach wypoczynkowych (komunalny), - haas od rodkw transportu (komunikacyjny). Najwikszymi rdami zagroenia haasem s ruch koowy i nieodpowiednia lokalizacja zakadw przemysowych. Na terenie gminy gwnym rdem haasu drogowego moe by droga wojewdzka nr 877 oraz nr 863. Ruch koowy jest bardzo uciliwym rdem haasu w rodowisku. Na poziom haasu komunikacyjnego maj wpyw czynniki zwizane z warunkami ruchu, parametrami drogi, rodzajem pojazdw. Naley zaznaczy, i zagroenie rodowiska haasem drogowym znacznie wzrasta, co spowodowane jest przede wszystkim wzrostem liczby pojazdw. Ochrona przed haasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego rodowiska, w szczeglnoci poprzez: - utrzymanie poziomu haasu poniej dopuszczalnego lub co najmniej na tym samym poziomie, - zmniejszenie poziomu haasu co najmniej do dopuszczonego, gdy nie jest on dotrzymany. 5. 2. Promieniowanie elektromagnetyczne Dla jakoci rodowiska istotne znaczenia maj urzdzenia, ktre emituj fale elektromagnetyczne wysokiej czstotliwoci w postaci radiofal o czstotliwoci 0,1 300 MHz i mikrofal od 300 do 300 000 MHz umieszczone w rodowisku naturalnym. rdem niejonizujcego promieniowania elektromagnetycznego na terenie gminy s urzdzenia do wytwarzania i przesyania energii elektrycznej oraz urzdzenia radiokomunikacyjne. Gmina zasilana z ukadu sieci napowierzchniowych 15 kV rozwinitego z linii magistralnej wyprowadzonej z GPZ 110/15kV w Leajsku oraz GPZ Siedlanka. Do poszczeglnych miejscowoci doprowadzone s w systemie napowietrzno-kablowym 15 kV energii, poprzez sie rozdzielcz napowietrzn i podziemn 0,4 kV. Do punktowych rde pl elektromagnetycznych mogcych mie ujemny wpyw na rodowisko, na terenie gminy zaliczy naley rwnie: - bazowe stacje telefonii komrkowej instalowane na wysokich budynkach, kominach, specjalnych masztach, zlokalizowana w miejscowoci Brzyska Wola, - urzdzenia emitujce pole elektromagnetyczne pracujce w zakadach, orodkach medycznych oraz bdce w dyspozycji miejskiej policji i stray poarnej oraz urzdzenia mogce oddziaywa w skali mikro (np. niesprawne kuchenki mikrofalowe, piece konwektorowe). Obszar gminy znajduje si ponadto w zasigu nadajnikw stacji telewizyjnych i radiowych. Gwne zagroenia i problemy w dziedzinie niejonizujcego promieniowania elektromagnetycznego, wiza naley z bardzo szybkim w ostatnim czasie rozwojem systemw przesyania danych i komunikacji. W stale zagszczajcym si eterze, tworzenie nowych skutecznych sposobw transmisji danych powoduje konieczno wykorzystywania do tych celw coraz silniejszych nadajnikw pracujcych w coraz wikszych czstotliwociach.
Strona 18
Instytucj wykonujc pomiary natenia pola elektromagnetycznego emitowanego przez poszczeglne rda jest Wojewdzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna. Stosowne badania wykonywane s w przypadku budowy i uruchamiania nowego nadajnika, jak rwnie w przypadku zmiany parametrw jego pracy. W 2009 r. WIO w Rzeszowie przeprowadzi badania poziomw pl elektromagnetycznych w 70 punktach pomiarowych. Badania przeprowadzone w 2009 r. na obszarze wojewdztwa podkarpackiego wskazuj, e najwysze, jednak duo nisze od dopuszczalnych, poziomy pl elektromagnetycznych wystpuj w duych aglomeracjach miejskich. W mniejszych miastach oraz na obszarach wiejskich, z uwagi na mniejsz koncentracj rde promieniowania, wykazuje si odpowiednio nisze poziomy p elektromagnetycznych. Na podstawie wynikw przeprowadzonych bada nie stwierdzono przekrocze dopuszczalnych poziomw pl elektromagnetycznych na wyznaczonych obszarach wojewdztwa. 5. 3. Gospodarka odpadami. Odpady wytwarzane przez spoeczestwo i dziaalnoci gospodarcze s zagroeniem najsilniej oddziaujcym na stan czystoci: powietrza, wd powierzchniowych i podziemnych, powierzchni ziemi, krajobraz, przyrod i zdrowie ludzi. Szczegowa analiza stanu gospodarki odpadami na terenie gminy Kurywka zostaa przedstawiona w Planie gospodarki odpadami dla Gminy Kurywka na lata 2010-2013 z uwzgldnieniem lat 2014-2017 , ktry stanowi integraln, uzupeniajc cz niniejszego opracowania. W rozdziale tym zasygnalizowano i przedstawiono w skrcie problematyk odpadw. Zorganizowan zbirk odpadw komunalnych w gminie objtych jest 100% mieszkacw kady mieszkaniec gminy ma dostp do zorganizowanego odbioru odpadw komunalnych. Dla potrzeb zbirki odpadw, stosuje si pojemniki zielone i worki czarne o pojemnoci 120 litrw wystawiane w okrelonych terminach 1 raz w miesicu przez mieszkacw oraz kontenery zielone KP-7 na odpady stae umieszczone w okrelonych miejscach w gminie (przy szkoach, na osiedlach mieszkaniowych oraz na cmentarzach). Zbieraniem i transportem odpadw komunalnych z terenu gminy obecnie zajmuj si firma: Miejski Zakad Komunalny Sp. z o.o. w Leajsku. Dodatkowo zbirk odpadw komunalnych zajmuje si firma ,,Stare Miasto-Park Sp. z o.o. Wierzawice, gm. Leajsk. Odpady komunalne kierowane s na skadowiska w Giedlarowej, gm. Leajsk oraz w Sigiekach, gm. Krzeszw. W gminie prowadzona jest selektywna zbirka odpadw. W tym celu rozdawane s mieszkacom worki 120 litrowe o okrelonych kolorach na szko biae, szko kolorowe, tworzywa sztuczne, makulatur, puszki i drobny zom. Odpady z selektywnej zbirki zbierane s 1 raz w miesicu wraz z odpadami komunalnymi zmieszanymi, dodatkowo mieszkacy mog oddawa zuyty sprzt elektryczny i elektroniczny. Baterie maogabarytowe zbierane s do pojemnikw umieszczonych w szkoach i sklepach na terenie gminy. Olej przepracowany, opony, akumulatory mog by oddawane przez mieszkacw gminy na terenie SKR w Kurywce. Iloci wytworzonych w 2009 r. odpadw w gminie Kurywka, wedug wskanikw zawartych w PPGO dla powiatu leajskiego wyniosa 1 100 Mg. Na skadowisko odpadw komunalnych trafio 244,58 Mg odpadw. W selektywnej zbirce zebrano 85,4 Mg odpadw. Na terenie gminy, wrd odpadw niebezpiecznych w sektorze komunalnym dominuj gwnie: zuyte baterie i akumulatory oowiowe, lampy fluorescencyjne, przepracowane oleje, przeterminowane leki i chemikalia. Brak jest kompleksowego systemu zbierania i unieszkodliwiania tych odpadw. Nie zorganizowano GPZON (gminny punktu zbirki odpadw niebezpiecznych). Zorganizowan zbirk objte s baterie maogabarytowe pojemniki umieszczone w szkoach i placwkach handlowych. Zorganizowane zbieranie odpadw niebezpiecznych wystpuje w niektrych placwkach handlowych baterie, akumulatory, sprzty elektryczne (sprzt RTV i AGD) z czciami niebezpiecznymi, opakowania po rodkach ochrony rolin. Olej przepracowany, opony, akumulatory mog by oddawane przez mieszkacw gminy na terenie RS-UH w Kurywce. Odpady te s czasowo magazynowane, a nastpnie odbierane przez wyspecjalizowane firmy i przekazywane do unieszkodliwienia.
Strona 19
5. 4. Tereny naraone na powd. Na terenie gminy Kurywka istnieje zagroenie powodziowe zwizane z wylewami rzek: San, Zota Rzeka i Zota. Powierzchnia terenw zagroonych zalaniem lub podtopieniem z wiosennych roztopw lub letnich deszczy nawalnych na obszarze gminy Kurywka wynosi ok. 1 240 ha. Zagroenie powodziowe zwizane z wystpieniem zatorw lodowych wystpuje sporadycznie. Obecnie na terenie gminy Kurywka way przeciwpowodziowe wystpuj jedynie na odcinkach: - na terenie wsi Kurywka wa o dugoci 0,29 km na rzece San, - na terenie wsi Tarnawiec wa o dugoci 0,05 km na rzece San. Struktur zarzdzania kryzysowego w gminie oparto na Planie ochrony przed powodzi na terenie gminy Kurywka opracowanym przez Gmin w celu zapewnienia spoeczestwu warunkw ochrony przed niebezpieczestwami zwizanymi z powodziami. Obecnie przystpiono do aktualizacji Planu. 5. 5. Powane awarie przemysowe i drogowe. Powane awarie obejmuj skutki zaistniae w wyniku awarii przemysowych i transportowych z udziaem niebezpiecznych substancji chemicznych. Mog one prowadzi do natychmiastowego powstania zagroenia ycia lub zdrowia ludzi, lub rodowiska, lub powstania takiego zagroenia z opnieniem. Podstawowym aktem prawnym w tej dziedzinie jest ustawa Prawo ochrony rodowiska (PO), w ktrej zawarte s przepisy oglne i okrelone instrumenty prawne suce przeciwdziaaniu awariom przemysowym, obowizki zakadu stwarzajcego takie zagroenie oraz obowizki organw administracji w tym zakresie. Zgodnie z ustaw PO w razie wystpienia takiej awarii Wojewoda poprzez Komendanta Wojewdzkiego Pastwowej Stray Poarnej i Wojewdzkiego Inspektora Ochrony rodowiska podejmuje dziaania niezbdne do usunicia awarii i jej skutkw. O podjtych dziaaniach informuje Marszaka Wojewdztwa. Potencjalne zagroenia rodowiska (sytuacje awaryjne lub katastrofy) na terenie gminy Kurywka stwarza gwnie transport materiaw i substancji niebezpiecznych (toksycznych, atwopalnych, wybuchowych) powodujc m.in. zagroenie zanieczyszczenia gleb, wd oraz poarowe na terenach lenych. WIO realizuje zadania z zakresu zapobiegania wystpowania awarii przemysowych poprzez: - kontrol podmiotw gospodarczych o duym i zwikszonym ryzyku wystpienia awarii, - badanie przyczyn wystpienia awarii oraz sposobw likwidacji skutkw awarii, - prowadzenie szkole i instruktau.
Strona 20
VI. ZARZDZANIE RODOWISKIEM Reforma ustrojowa pastwa spowodowaa znaczce zmiany w strukturze organizacyjnej ochrony rodowiska. Struktura ta jest obecnie niezwykle zoona. Generalnie funkcjonuje na 4 poziomach: centralnym, wojewdzkim, powiatowym i gminnym. Odrbnie dziaaj sieci branowe. Do organw ochrony rodowiska nale: 1) Wjt, burmistrz, prezydent miasta rozpatruj sprawy zwizane z korzystaniem ze rodowiska przez osoby fizyczne nie bdce przedsibiorcami, wycinaniem drzew, krzeww, utrzymaniem zieleni, realizuj uchway rad gmin w sprawie utrzymania czystoci i porzdku w gminach, zaopatrzenia w wod, ciepo, energi, odprowadzenia ciekw, systemu zbierania odpadw komunalnych, realizacji postanowie planu zagospodarowania przestrzennego gminy, 2) Starosta jako organ wydajcy decyzje z zakresu administracji rzdowej i samorzdowej, sprawujcy nadzr nad gospodark len w lasach nie stanowicymi wasnoci Skarbu Pastwa, spkami wodnymi, racjonaln gospodark owieck w polnych obwodach owieckich, ochron przyrody, realizujcy zadania z zakresu edukacji ekologicznej. Rodzaje decyzji dotyczcych poszczeglnych komponentw rodowiska, ktre wydaje starosta: - pozwolenie na wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza, - pozwolenia zintegrowane, - pozwolenia wodnoprawne, - decyzje zatwierdzajce program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, - pozwolenia na prowadzenie dziaalnoci w zakresie zbierania, odzysku, unieszkodliwiania, transportu odpadw, - koncesje na poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin pospolitych (bez uycia materiaw wybuchowych i na powierzchni nie przekraczajcej 2 ha i przewidywanym rocznym wydobyciu nie przekraczajcym 20 000 m3 , - zatwierdzenia projektu prac geologicznych, ktrych wykonanie nie wymaga koncesji, - zatwierdzanie dokumentacji hydrogeologicznych. 3) Regionalny dyrektor ochrony rodowiska do zada naley udzia w strategicznych ocenach oddziaywania na rodowisko, przeprowadzanie ocen oddziaywania przedsiwzi na rodowisko lub udzia w tych ocenach, tworzenie i likwidacja form ochrony przyrody, ochrona i zarzdzanie obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody, wydawanie decyzji na podstawie ustawy o ochronie przyrody, prowadzenie postpowa i wykonywanie innych zada o ktrych mowa w ustawie o zapobieganiu szkodom w rodowisku i ich naprawie, 4) Marszaek Wojewdztwa wydaje decyzje w odniesieniu do przedsiwzi mogcych zawsze znaczco oddziaywa na rodowisko, wymagajcych obligatoryjnie raportu o oddziaywaniu na rodowisko, zajmuje si egzekwowaniem opat z tytuu gospodarczego korzystania ze rodowiska i ich redystrybucj na rzecz funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej; prowadzi take baz danych o emisjach substancji, wytwarzanych odpadach, pobranej iloci wody w wojewdztwie. Jest organem w zakresie melioracji wodnych, uchwala wojewdzki plan zagospodarowania przestrzennego, strategi rozwoju wojewdztwa i program ochrony rodowiska, sprawuje kontrol nad WFO i GW, 5) Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska wykonuje kontrole przestrzegania wymogw ochrony rodowiska przez wszystkich korzystajcych ze rodowiska, bada i ocenia stan rodowiska (monitoring rodowiska), wymierza kary za nieprzestrzeganie wymogw ochrony rodowiska, prowadzi dziaania zapobiegajce nadzwyczajnym zagroeniom rodowiska, 6) Minister rodowiska odpowiedzialny za realizacj Polityki ekologicznej pastwa, konwencji midzynarodowych, przygotowanie projektw ustaw ekologicznych i rozporzdze wykonawczych. Nowy podzia kompetencji w zakresie ochrony rodowiska nakada na wszystkie szczeble samorzdu i organw rzdowych obowizek wzajemnego informowania si i uzgadniania. Naley podkreli
Strona 21
wzmocnienie relacji i wpywu organw samorzdowych na dziaanie Inspekcji Ochrony rodowiska oraz uprawnienia kontrolne organw samorzdowych.
Strona 22
VII. PRIORYTETY I CELE EKOLOGICZNE GMINY KURYWKA. Na podstawie analizy Polityki ekologicznej pastwa, Programu ochrony rodowiska wojewdztwa podkarpackiego, Programu ochrony rodowiska powiatu leajskiego oraz szans i zagroe wynikajcych z diagnozy w gminie Kurywka ustalono, i nadrzdnym celem dziaa ekorozwojowych, ktre naley realizowa w gminie jest poprawa stanu rodowiska przyrodniczego i ochrona jego zasobw. Biorc pod uwag powysze kryteria sformuowano nastpujce priorytety ekologiczne w gminie Kurywka: Ochrona zasobw przyrody (przyroda, lasy, gleby, zasoby surowcw mineralnych) - renaturalizacja ekosystemw poprzez wdraanie planw ochrony dolin rzecznych, k, lasw, zaroli, zbiorowisk murawowych; - kontynuowanie zalesie na powierzchni poniej 20 ha; - budowa infrastruktury turystycznej; - popieranie produkcji ywnoci metodami ekologicznymi; - ochrona naturalnej rzeby i wartoci estetycznych krajobrazu; - racjonalne korzystanie z surowcw mineralnych; - likwidacja nielegalnego wydobycia na potrzeby lokalne. Edukacja ekologiczna - prowadzenie edukacji na rzecz zrwnowaonego rozwoju, dotyczcej wszystkich elementw i uciliwoci rodowiska; - opracowanie gminnego programu edukacji ekologicznej; - wczenie wadz samorzdowych w proces edukacji ekologicznej. Ochrona i racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi - budowa systemw kanalizacji sanitarnej; - rozbudowa uj wd podziemnych; - modernizacja i usprawnienie urzdze do poboru i przesyania wody; - budowa przydomowych oczyszczalni ciekw na terenach, gdzie nie jest moliwe podczenie do zbiorowego systemu odprowadzania ciekw; - konserwacja melioracji podstawowych i szczegowych w celu przeciwdziaania skutkom suszy i powodzi. Oddziaywanie haasu - ograniczenie uciliwoci haasu poprzez obnienie jego natenia do poziomu gwarantowanego prawem. Ochrona powietrza atmosferycznego - zwikszenie wykorzystania odnawialnych rde energii; - wykonywanie termomodernizacji budynkw, szczeglnie w obiektach uytecznoci publicznej; - modernizacja lokalnych kotowni na bardziej ekologiczne i ekonomiczne. Powane awarie - dziaania zapobiegajce powstawaniu powanych awarii w przedsibiorstwach oraz w trakcie przewozu materiaw niebezpiecznych; - szybkie usuwanie skutkw powanych awarii. Szczegowe cele do realizacji z zakresu gospodarki odpadami na terenie gminy Kurywka zostay przedstawione w Planie gospodarki odpadami dla Gminy Kurywka na lata 2010-2013 z uwzgldnieniem lat 2014-2017, ktry stanowi integraln cz niniejszego opracowania.
VIII. STRATEGIA (KRTKOTERMINOWYCH) DZIAA NA LATA 2010-2013. 8. 1. Zasoby wodne i gospodarka wodno-ciekowa. - informowanie spoeczestwa o jakoci wody do picia i w kpieliskach; - budowa sieci kanalizacji sanitarnej w m. Kurywka 2009-2011 r.; - budowa sieci kanalizacji sanitarnej w m. Brzyska Wola, Wlka amana, Soboda 2011- 2013 r.; - rozbudowa wodocigu wiejskiego w Dbrowicy na przysiku Trusze d. ok. 3,0 km 2010-2011 r.; - modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w Dbrowicy 2011-2012 r.; - budowa 2 studni gbinowych w Kurywce 2010-2011 r.; - modernizacja SUW w Kurywce 2011-2012 r.; - modernizacja sieci wodocigowej na terenie gminy zadanie wieloletnie; - ograniczanie wykorzystywania wd podziemnych do celw innych ni zaopatrzenie ludnoci w wod; - konserwacja zbiornika retencyjnego w Oannie (wykonywana przez PZM i UW) 2010-2011 r.; - konserwacja urzdze melioracji podstawowych i szczegowych; - konserwacja i czyszczenie rzeki na terenie gminy. 8. 2. Powietrze atmosferyczne i odnawialne rda energii. - termomodernizacja budynku szkoy w Brzyskiej Woli oraz zmiana ogrzewania na pompy ciepa 20092010 r.; - termomodernizacja i remont Gminnego Orodka Kultury w Kurywce 2010-2011r.; - termomodernizacja i remont remizy OSP w Jastrzbcu 2010- 2011 r.; - termomodernizacja i remont Domu Ludowego w Brzyskiej Woli 2011- 2012 r.; - termomodernizacja i remont Biblioteki w Brzyskiej Woli 2011- 2013 r.; - termomodernizacja i remont Zespou Szk w Dbrowicy 2010- 2013 r.; - termomodernizacja i remont Szkoy Podstawowej w Wlce amanej 2011- 2013 r.; - termomodernizacja i remont OSP w Dbrowicy 2011 r.; - termomodernizacja i remont budynku Zakadu Gospodarki Komunalnej w Kurywce 2011- 2013 r.; - termomodernizacja i remont budynku byego przedszkola w Kurywce 2011- 2013 r.; - termomodernizacja i rozbudowa WDK w Kolonii Polskiej 2007-2010 r.; - zmiana ogrzewania na gazowe w budynku szkoy w Kulnie 2011-2012 r.; - propagowanie zagadnienia termorenowacji budynkw - zwikszenie wykorzystania odnawialnych rde energii. 8. 3. rodowisko przyrodnicze. - tworzenie cieek przyrodniczo-historycznych na terenie gminy; - renaturalizacja ekosystemw poprzez wdraanie planw ochrony dolin rzecznych, k, lasw, zaroli, zbiorowisk murawowych; - starania o objcie ochron prawn cennych obiektw przyrodniczych na terenie gminy; - ochrona istniejcych zadrzewie, - kontynuowanie zalesie na terenach o powierzchni poniej 20 ha; - ewidencji gruntw rolnych moliwych do zalesienia; - popieranie produkcji ywnoci metodami ekologicznymi; - ochrona naturalnej rzeby i wartoci estetycznych krajobrazu.
8. 4. Zasoby surowcw mineralnych. - racjonalne korzystanie z surowcw mineralnych; - uwzgldnienie w nowych planach miejscowego zagospodarowania przestrzennego, terenw mogcych stanowi w przyszoci miejsca eksploatacji surowcw mineralnych dla potrzeb lokalnych; - wsppraca z powiatem i Urzdem Marszakowskim w sprawach zwizanych z eksploatacj surowcw mineralnych (likwidacja nielegalnego wydobycia, dostosowanie wydobycia do obowizujcych przepisw i wymaga ochrony rodowiska). 8. 5. Ograniczenie haasu i promieniowania elektromagnetycznego. - ograniczenie uciliwoci haasu poprzez obnienie jego natenia do poziomu gwarantowanego prawem; - realizacja inwestycji zmniejszajcych naraenie na haas komunikacyjny (modernizacja szlakw komunikacyjnych, itp.); - wprowadzenie do planw zagospodarowania przestrzennego zapisw powiconych ochronie przed polami elektromagnetycznymi; - preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji rde pl elektromagnetycznych. 8. 6. Powane awarie przemysowe i drogowe. - wykreowanie waciwych zachowa spoeczestwa w sytuacji wystpienia zagroe rodowiska z tytuu awarii przemysowych, w tym transportu materiaw niebezpiecznych;e. - wyznaczenie miejsc bezpiecznego parkowania samochodw przewocych materiay niebezpieczne. 8. 7. Edukacja ekologiczna. - przeprowadzanie szkole dla mieszkacw o tematyce ekologicznej na rzecz zrwnowaonego rozwoju, dotyczcej wszystkich elementw i uciliwoci rodowiska; - tworzenie programw edukacyjnych dla modziey; - organizowanie wyjazdw edukacyjnych dla uczniw; - organizowanie konkursw, wystaw, imprez aktywizujcych spoeczestwo do troski o rodowisko; - podjcie szerszych dziaa obejmujcych edukacj rodowisk wiejskich, zwaszcza w zakresie problematyki programw rolno rodowiskowych; - propagowanie rozwoju gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych, zalesie oraz wspzalenoci celw rodowiskowych i ekonomicznych; - zapewnienie spoeczestwu powszechnego dostpu do informacji o rodowisku; - utworzenie turystycznego szlaku rowerowego realizowanego wsplnie z gm. Krzeszw 2010-2011 r.; - budowa WDK w Tarnawcu 2009- 2011 r.; - modernizacja stadionu Zotsan w Kurywce 2011- 2012 r.; - budowa sali gimnastycznej przy szkole w Dbrowicy 2011-2013 r.; - budowa kompleksu boiska sportowego w ramach programu Orlik 2001-2012 r. - rozwijania turystyki pieszej i rowerowej; - utrzymanie i budowa infrastruktury turystycznej na terenie gminy; - budowa oglnodostpnych miejsc rekreacji na terenie gminy boiska, place zabaw.
Strona 25
IX. STRATEGIA DUGOTERMINOWYCH DZIAA DO ROKU 2017. 9. 1. Zasoby wodne i gospodarka wodno-ciekowa. - budowa sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowoci Kulno, Kolonia Polska i Jastrzbiec 2014-2017 r.; - propagowanie oraz budowa przydomowych oczyszczalni ciekw na terenach, gdzie nie jest moliwe podczenie do zbiorowego systemu odprowadzania ciekw; - kontynuacja ochrony zasobw i jakoci wd podziemnych likwidacja nieczynnych i rzadko uywanych studni przydomowych w gospodarstwach zwodocigowanych, budowa lub modernizacja osadnikw gnilnych w duych gospodarstwach rolnych, kontrola waciwej eksploatacji uj wd podziemnych, oszczdna eksploatacja wd podziemnych); - modernizacja sieci wodocigowej i kanalizacyjnej na terenie gminy; - kontynuacja dziaa zwizanych konserwacj i czyszczeniem rzek oraz zbiornikw wodnych. 9. 2. Powietrze atmosferyczne i odnawialne rda energii. - kontynuacja modernizacji tradycyjnych kotowni opalanych wglem i koksem na czystsze rda energii; - kontynuacja propagowania wykorzystywania energii ze rde odnawialnych i termorenowacja budynkw; - dziaania w kierunku produkcji energii ze rde odnawialnych. 9. 3. rodowisko przyrodnicze. - respektowanie przez uytkownikw rodowiska zasad ekorozwojowych na terenach cennych przyrodniczo i krajobrazowo; - wspieranie inicjatyw dotyczcych tworzenia obszarw i obiektw chronionych; - kontynuowanie tworzenia cieek przyrodniczych; - motywowanie spoecznoci lokalnych do dziaa na rzecz utrzymania walorw przyrodniczych terenw; - dalsza wsppraca z nadlenictwami i powiatem w kwestii podnoszenia lesistoci gminy; - kontynuacja ochrony istniejcych lasw, poprawa ich produkcyjnoci. 9. 4. Zasoby surowcw mineralnych. - zagospodarowanie wyrobisk dla potrzeb maej retencji; - ograniczanie narusze rodowiska towarzyszcych eksploatacji kopalin. 9. 5. Ograniczenie haasu i promieniowania elektromagnetycznego. - praca ciga zaoe strategii krtkoterminowej. 9. 6. Powane awarie przemysowe i drogowe. - praca ciga zaoe strategii krtkoterminowej. 9. 7. Edukacja ekologiczna. - budowa Skansenu Kultury Kuryowskiej w Oannie 2014-2018 r.; - wspieranie powstawania tzw. zielonych miejsc pracy, w szczeglnoci w rolnictwie ekologicznym, ekoi agroturystyce, lenictwie, ochronie przyrody, gospodarce wodnej, odnawialnych rdach energii, odzysku odpadw; - wspieranie przedsiwzi na rzecz rolnictwa ekologicznego, odnawialnych rde energii, odzysku odpadw; - promowanie podmiotw gospodarczych posiadajcych certyfikaty ekologiczne, wspieranie dziaa zmierzajcych do osignicia certyfikatw; - aktywizacja spoeczestwa do dziaa na rzecz ochrony przyrody; - utrzymanie i rozwj infrastruktury turystycznej;
Strona 26
- kontynuacja budowy cieek rowerowych i obiektw sportowych na terenie gminy; - organizacja warsztatw, seminariw, konferencji z zakresu ekologii.
Strona 27
X. REALIZACJA PROGRAMU 10. 1. Szacunkowe koszty realizacji Programu Przedstawione potrzeby inwestycyjne dotycz jedynie przedsiwzi podstawowych w zakresie ochrony rodowiska przewidzianych do realizacji w okresie do 2017 roku. Tabela 2. Harmonogram rzeczowo-finansowy planowanych przedsiwzi
Przedsiwzicia Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w m. Kurywka Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w m. Brzyska Wola, Wlka amana, Soboda Budowa sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowoci Kulno, Kolonia Polska i Jastrzbiec Rozbudowa wodocigu wiejskiego w Dbrowicy na przysiku Trusze d. ok. 3,0 km Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w Dbrowicy Budowa 2 studni gbinowych w Kurywce Modernizacja SUW w Kurywce Termomodernizacja budynku szkoy w Brzyskiej Woli oraz zmiana ogrzewania na pompy ciepa Termomodernizacja i remont Gminnego Orodka Kultury w Kurywce Termomodernizacja i remont remizy OSP w Jastrzbcu Termomodernizacja i rozbudowa WDK w Kolonii Polskiej Termomodernizacja i remont Zespou Szk w Dbrowicy Termomodernizacja i remont budynku byego przedszkola w Kurywce Termomodernizacja i remont Szkoy Podstawowej w Wlce amanej Termomodernizacja i remont Domu Ludowego w Brzyskiej Woli Termomodernizacja i remont OSP w Dbrowicy Termomodernizacja i remont Biblioteki w Brzyskiej Woli Termomodernizacja i remont budynku Zakadu Gospodarki Komunalnej w Kurywce Zmiana ogrzewania na gazowe w budynku szkoy w Kulnie Utworzenie turystycznego szlaku rowerowego realizowanego wsplnie z gm. Krzeszw Budowa WDK w Tarnawcu Modernizacja stadionu Zotsan w Kurywce Budowa sali gimnastycznej przy szkole w Dbrowicy Budowa Skansenu Kultury Kuryowskiej w Oannie 2011- 2013 2011- 2012 2011 2011- 2013 2011- 2013 2011-2012 2010-2011 2009- 2011 2011- 2012 2011-2013 2014-2018 400 tys. 449 tys. 95 tys. 132 tys. 165 tys. 120 tys. 120 tys. 1,1 mln 8,9 mln 3 mln 800 tys. lata realizacji 2009-2011 2011-2013 2014-2017 2010-2012 2011-2012 2010-2011 2011-2012 2009-2010 2010-2011 2010- 2011 2007-2010 2010- 2013 2011- 2013 cakowite szacunkowe koszty w z 5,5 mln 11 mln 4,5 mln 590 tys. 280 tys. 70 tys. 500 tys. 930 tys. 170 tys. 390 tys. 700 tys. 660 tys. 190 tys.
10. 2. rda i struktura finansowania. Pene wdraanie Programu... bdzie moliwe po stworzeniu sprawnego systemu jego finansowania. Podstawowymi rdami finansowania zada proekologicznych bd: rodki wasne inwestorw (budet gminy, podmioty gospodarcze), rodki pochodzce z dotacji i programw pomocowych krajowych (NFOiGW, WFOiGW,) i zagranicznych, wsparcie fundacji, osb prywatnych, firm. rdem finansowania przedsiwzi ekologicznych mog by te kredyty udzielane np. przez Bank Ochrony rodowiska z dopatami do oprocentowania przez fundusze ochrony rodowiska, kredyty komercyjne, kredyty midzynarodowych instytucji finansowych np. Banku wiatowego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. W latach 2007-2013 w wojewdztwie podkarpackim podzia rodkw unijnych na dziaania zwizane z ochron rodowiska odbywa si zgodnie z: 1) Regionalnym Programem Operacyjnym Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007- 2013 na realizacj, ktrego przeznaczono kwot 1,14 mld euro; 2) Programami Operacyjnymi opracowywanymi na poziomie krajowym, z ktrych najwaniejszy dla realizacji celw ekologicznych to Infrastruktura i rodowisko oraz Innowacyjna Gospodarka (m.in. dofinansowanie projektw rodowiskowych w przedsibiorstwach zwizanych m.in. ze zmniejszeniem wodochonnoci,
materiaochonnoci i energochonnoci) i Kapita Ludzki (m.in. podnoszenie kwalifikacji administracji i sub odpowiedzialnych za ochron rodowiska oraz szkolenia zwizane z edukacj ekologiczn); 3) programami Europejskiej Wsppracy Terytorialnej oraz Europejskiego Instrumentu Ssiedztwa i Partnerstwa (dotyczy zewntrznych granic UE): Program Polska-Sowacja (dofinansowanie ze rodkw EFR ma przekroczy 85 ml euro), Program dla Europy rodkowej [ang. akronim CEP], Program Wsppracy Midzyregionalnej INTERREG IV C, Program Polska-Biaoru-Ukraina (z budetem ponad 186 mln euro); 4) Programem Rozwoju Obszarw Wiejskich na lata 2007-2013 zgodnie z zaproponowanym przez MRiRW podziaem dla wybranych dziaa, do wojewdztwa podkarpackiego trafi ok. 300,43 mln euro pochodzcych z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich (kwota ta ulegnie zwikszeniu po dokonaniu przez MRiRW podziau na regiony rodkw na gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi). W latach 2007-2015 do wojewdztwa podkarpackiego moe trafi 2 746,91 mln euro, w ramach dziaa objtych Strategi Rozwoju Kraju (w tym warto dofinansowania unijnego wynosi moe 2 291,66 mln euro). Fundusze ekologiczne Istotnym wsparciem dla inwestorw bdzie dofinansowanie dziaa proekologicznych z celowych funduszy ekologicznych Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewdzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie. Z dniem 1 stycznia 2010 r. wesza w ycie ustawa z dnia 20 listopada 2009 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony rodowiska oraz niektrych innych ustaw, ktra przeksztaca Narodowy Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w pastwow osob prawn, a wojewdzki funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej w samorzdowe osoby prawne. Ustawa wprowadza usystematyzowanie katalogu celw z zakresu ochrony rodowiska i gospodarki wodnej, na ktre bd przeznaczane rodki przeksztaconych NFOiGW oraz WFOiGW. Okrela te struktury przeksztaconych organw, ich zadania i kompetencje, a take zasady gospodarki finansowej. Nowelizacja ustawy zakada ponadto uzupenienie katalogu form dofinansowania celw z zakresu ochrony rodowiska i gospodarki wodnej oraz zastpienie systemu subfunduszy w NFOiGW systemem zobowiza wieloletnich. Z dniem 1 stycznia 2010 r. ustawa z dnia 20 listopada 2009 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony rodowiska oraz niektrych innych ustaw likwiduje powiatowe i gminne fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej, ktrych rodkami dysponuj odpowiednio starostowie i wjtowie (burmistrzowie lub prezydenci miast). Od 1 stycznia 2010 r. dotychczasowe tytuy przychodw gminnych i powiatowych funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej z tytuu opat i kar w dotychczasowych proporcjach stanowi dochody budetw gmin i powiatw. Podobnie nalenoci i zobowizania funduszy stanowi nalenoci i zobowizania budetw powiatw albo budetw gmin. Likwidacja powiatowych i gminnych funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej, wynika bezporednio z zaoe reformy finansw publicznych opracowanej przez Ministerstwo Finansw. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, przewiduje funkcjonowanie w sektorze finansw publicznych wycznie pastwowych funduszy celowych pozbawionych osobowoci prawnej. Dlatego, po wejciu w ycie tej ustawy, tj. 1 stycznia 2010 r., w sektorze finansw publicznych nie mog funkcjonowa inne rodzaje funduszy celowych, w szczeglnoci powiatowe i gminne fundusze ochrony rodowiska. Wedug znowelizowanych przepisw ustawy Prawo ochrony rodowiska rodki pienine zgromadzone na rachunkach bankowych dotychczasowych powiatowych funduszy i gminnych funduszy oraz odzyskane nalenoci pomniejszone o zobowizania funduszy, powiaty i gminy s obowizane przeznaczy na finansowanie ochrony rodowiska i gospodarki wodnej, w zakresie okrelonym w ustawie. Ponadto do zada powiatw i gmin naley finansowanie ochrony rodowiska i gospodarki wodnej w wysokoci nie mniejszej ni kwota wpyww z tytuu opat i kar rodowiskowych, stanowicych dochody budetw powiatw i gmin. rodki unijne W wyniku akcesji do Unii Europejskiej rozszerzyy si moliwoci wykorzystania funduszy zagranicznych, ktre w latach 2007-2015 bd peniy wan rol w finansowaniu ochrony rodowiska,
zwaszcza w kierunku mobilizowania rodkw krajowych i funduszy wasnych podmiotw realizujcych inwestycje w celu uzupeniania montau finansowego. Pierwszestwo w finansowaniu bd miay przedsiwzicia niezbdne dla realizacji rodowiskowych zobowiza Traktatu Akcesyjnego a wic dotyczce przede wszystkim realizacji Krajowego Programu Oczyszczania ciekw Komunalnych. W odniesieniu do finansowania ochrony rodowiska i gospodarki wodnej najwiksze znaczenie ze rodkw UE ma Fundusz Spjnoci, z ktrego na realizacj PO Infrastruktura i rodowisko planuje si przeznaczy ok. 37,6 mld euro w latach 2007-2013. rodki przeznaczane bd na: gospodark wodnociekow w aglomeracjach powyej 15 tys. RLM, kompleksowe przedsiwzicia z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi ze szczeglnym uwzgldnieniem odpadw niebezpiecznych, przywracanie terenom zdegradowanym wartoci przyrodniczych i ochrona brzegw morskich, retencjonowanie wody i poprawa stanu bezpieczestwa technicznego istniejcych urzdze wodnych oraz zapewnienie bezpiecznego przejcia wd powodziowych i lodw, zwikszenie stopnia wykorzystania energii pierwotnej w sektorze energetycznym i obnienie energochonnoci sektora publicznego, zwikszenie wytwarzania energii ze rde odnawialnych, w tym biopaliw, rozwj systemw przesyowych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej oraz budowa i rozbudowa magazynw gazu ziemnego. Istotne znaczenie w finansowaniu przedsiwzi bdzie mia take Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ze rodkami w skali kraju w wysokoci prawie 2 mld euro z przeznaczeniem w wikszoci na realizacj wojewdzkich Regionalnych Programw Operacyjnych. W Regionalnym Programie Operacyjnym Wojewdztwa Podkarpackiego 2007-2013 oceniono wkad wsplnotowy odnonie Osi Priorytetowej 4 (Ochrona rodowiska i zapobieganie zagroeniom) na ok. 200 mln euro finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W ramach tego dziaania wspierane bd indywidualne projekty dot. zaopatrzenia w wod pitn oraz oczyszczania ciekw komunalnych w aglomeracjach od 2000 do 5000 RLM. Ponadto dziaanie to suy poprawie jakoci lokalnej infrastruktury przeciwpowodziowej, zagospodarowania odpadw oraz budowy i modernizacji rde i sieci ciepowniczych. Dofinansowanie znajd tu rwnie mae projekty suce wykorzystaniu w systemach energetycznych odnawialnych rde energii, jak rwnie inwestycje o lokalnym znaczeniu majce na celu podniesienie jakoci ukadu elektrycznego regionu. Oprcz tego dofinansowanie uzyskaj projekty zmierzajce ku poprawie i podniesieniu wiadomoci ekologicznej spoeczestwa z zakresu budowy, modernizacji i doposaenia infrastruktury sucej szeroko pojtej edukacji ekologicznej (punkty widokowe, cieki przyrodnicze, orodki dydaktyczno promocyjne, centra edukacji ekologicznej, itp.). Maksymalna wysoko dotacji ze rodkw UE wynosi bdzie od 50% do 85% kosztw kwalifikowanych inwestycji i wynika bdzie z przepisw dotyczcych pomocy publicznej, oraz mapy pomocy okrelajcej poziom dofinansowania. Kolejnym istotnym funduszem jest Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarw Wiejskich, ktry finansowa bdzie przedsiwzicia ujte w Programie Rozwoju Obszarw Wiejskich 2007-2013 (PROW). Szacuje si, e na O II PROW ujmujc m. in. wspfinansowanie (80%) programw rolnorodowiskowych, patnoci dla obszarw Natura 2000 i zwizane z wdraaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej oraz zalesianie przeznacza si w skali kraju ok. 5,5 mld euro. Struktura finansowania. Struktura wydatkw na ochron rodowiska wg rde finansowania od kilku lat utrzymuje si na podobnym poziomie tj. zdecydowanie dominuj wydatki ze rodkw wasnych (ok.40%), ze rodkw zagranicznych (ok.35%), funduszy ekologicznych (ok.15%). Wrd grup inwestorw nadal dominowa bd gminy (ok.55% wydatkw na ochron rodowiska i gospodark wodn) lecz przewiduje si sukcesywny wzrost udziau przedsibiorstw (do ok. 40%). rdem rodkw wasnych mog by m.in.: budety samorzdw, rodki wasne przedsibiorstw komunalnych, poyczki z NFOiGW, WFOiGW, budet pastwa, midzynarodowe instytucje finansowe (EBI, EBOR).
Strona 30
10. 3. Wdraanie i monitoring Programu.... Monitoring wdraania Programu oznacza, e regularnie oceniane i analizowane bd: - stopie wykonania dziaa - stopie realizacji przyjtych celw - rozbieno pomidzy przyjtymi celami i dziaaniami, a ich wykonaniem - przyczyny tych rozbienoci. Bezporedni odpowiedzialno za wdraanie programu ponosi Wjt Gminy i dziaajcy z jego upowanienia kierownik referatu. Zgodnie z ustaw Prawo ochrony rodowiska szczegowe informacje o realizacji Programu..., w kolejnych latach Wjt Gminy Kurywka bdzie przedkada Radzie Gminy sprawozdania z realizacji Programu co 2 lata. Bdzie wwczas take moliwo zmian w zapisach, gdy cele i zadania Programu... mog i bd ulega zmianie, wraz za zmieniajc si sytuacj prawn, spoeczn, gospodarcz czy stanem rodowiska. Informacje o planowanych wydatkach na ochron rodowiska winny by przedstawiane spoeczestwu gminy za porednictwem internetu i lokalnej prasy. Cele dugookresowe do 2017 r. i kierunki dziaa na lata 2010-2013 powinny by weryfikowane, co 4 lata. Zatem weryfikacja powinna mie miejsce w 2014 roku, a zdefiniowane cele i kierunki dziaa powinny obejmowa okres do 2021 roku. Zaproponowana procedura pozwoli na spenienie wymaga zapisanych w ustawie Prawo ochrony rodowiska, a dotyczcych okresu, na jaki jest przyjmowany gminny program ochrony rodowiska i systemu raportowania o stanie realizacji programu. Realizacja szeregu zada wymaga udziau gminy, administracji rzdowej i samorzdowej szczebla powiatowego i wojewdzkiego, przedsibiorcw. Wymaga take szerokiego wsparcia spoecznego, w tym pozarzdowych organizacji ekologicznych. Uczestnikiem realizacji Programu... bd take: administracja zajmujca si kontrol przestrzegania prawa w zakresie ochrony rodowiska, prowadzca monitoring jego stanu oraz administrujca poszczeglnymi komponentami rodowiska (Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Rzeszowie, Regionalny Zarzd Gospodarki Wodnej w Krakowie, Regionalna Dyrekcja Lasw Pastwowych w Kronie) oraz jednostki dysponujce celowymi rodkami finansowymi (np. Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa). Program ochrony rodowiska winien zosta rozpowszechniony wrd spoeczestwa gminy poprzez jego publikacj na stronie internetowej gminy (w caoci). Wany jest dobr odpowiednich wskanikw monitorujcych postpy wdraania Programu.... Przykady takich wskanikw dla poszczeglnych dziedzin przedstawiono poniej. rodowisko przyrodnicze i ochrona przyrody: - Liczba inwestycji proekologicznych na terenach cennych przyrodniczo, - Ilo kontroli przeprowadzonych w zakresie przestrzegania przepisw o ochronie przyrody, - Ilo obiektw poddanych ochronie, - Powierzchnia gruntw zalesionych w poszczeglnych latach, - Wskanik lesistoci, - Stopie uszkodzenia lasw, - Liczba poarw i zniszcze/uszkodze elementw rodowiska, - Liczba zmodernizowanych lub poddanych konserwacji obiektw melioracyjnych. Powietrze atmosferyczne: - Liczba zakadw, ktre wprowadziy technologie energooszczdne i niskoemisyjne, czy te stosujcych zasady czystej produkcji,
- Liczba zakadw, ktre zastosoway urzdzenia redukujce emisj, - Liczba kotowni ekologicznych, liczba zmodernizowanych kotowni, - Liczba gospodarstw (mieszkacw) stosujcych urzdzenia lub systemy energooszczdne, - Liczba obiektw, gospodarstw (mieszkacw) wykorzystujcych energi soneczn, energi ciepln powstajc przy wykorzystaniu pomp cieplnych. Zasoby wodne i gospodarka wodno-ciekowa: - Jako wody do picia, - Jako wd podziemnych i powierzchniowych, - Dugo sieci kanalizacyjnej, ilo gospodarstw przyczonych do kanalizacji, - Liczba rde punktowych odprowadzania ciekw, - Liczba wydanych pozwole wodnoprawnych, - Ilo wd podziemnych, dobrej jakoci, zuyta w procesach produkcyjnych, - Jako wody w kpieliskach. Ochrona powierzchni ziemi i gleb: - Udzia powierzchni terenw o glebach przydatnych do produkcji zdrowej ywnoci, - Dostpno informacji o jakoci gleb na terenie gminy i stopie znajomoci tej kwestii wrd rolnikw, - Powierzchnia terenw poddanych pracom rekultywacyjnym. Haas i promieniowanie elektromagnetyczne: - Ilo instalacji emitujcych pola elektromagnetyczne i haas o znaczcych parametrach. Tereny przemysowe: - Stopie wykorzystania istniejcych terenw przemysowych, - Powierzchnia terenw przemysowych poddanych pracom rekultywacyjnym. Powane awarie przemysowe i drogowe: - Liczba awarii o charakterze rodowiskowym. Edukacja ekologiczna: - Liczba i nakad publikacji promujcych walory przyrodnicze gminy oraz dotyczcych ochrony rodowiska, - Dugo szlakw turystycznych pieszych, rowerowych. Ilo cieek dydaktycznych, - Liczba zorganizowanych szkole i programw edukacyjnych i ich uczestnikw, - Liczba szk uczestniczcych w konkursach zwizanych z ochron rodowiska, - Liczba dziaa wsplnych z organizacjami ekologicznymi, - Liczba osb korzystajcych z danych o rodowisku i jego ochronie, - Liczba bezrobotnych zatrudnionych przy pracach na rzecz rodowiska, - Stopie akceptacji spoecznej przedsiwzi z zakresu ochrony rodowiska, - Liczba rolnikw, ktrzy prowadz gospodarstwa eko- i agroturystyczne lub inne o preferencjach ekologicznych, - Liczba zakadw posiadajcych certyfikaty ISO 14000 lub rwnorzdne.
Strona 32
XI. STRESZCZENIE W JZYKU NIESPECJALISTYCZNYM. W opracowaniu przedstawiono stan rodowiska przyrodniczego na terenie gminy Kurywka, dokonano jego oceny (porwnanie z istniejcymi wymogami - przepisami) i na tej podstawie zaprojektowano szereg dziaa niezbdnych do przeprowadzenia w gminie. Kwestie w zakresie ochrony rodowiska okrelaj pooenie gminy, zagadnienia zwizane z wodami powierzchniowymi, podziemnymi, klimatem oraz rodowiskiem przyrodniczym. Dane dotyczce gminy pochodz z: Urzdu Gminy w Kurywce, serwisu internetowego gminy oraz opracowa archiwalnych. Naley podkreli, i stan rodowiska na omawianym terenie jest zadowalajcy, cho mona wyrni kilka obszarw, gdzie wyranie wida opnienia w kwestii wspierania jego ochrony. Do obszarw tych nale: ochrona powietrza atmosferycznego - obnianie wielkoci emisji gazw i pyw pochodzcych z palenisk domowych, kotowni wglowych, poprzez zamian na paliwa ekologiczne, gospodarka wodno-ciekowa - konieczno szybszego rozwoju sieci kanalizacyjnej, edukacja ekologiczna, ktra wprawdzie nie przekada si natychmiast na stan rodowiska naturalnego, lecz jest dziaaniem niezbdnym, ktrego owoce bdzie mona zbiera w przyszoci. W innych obszarach rodowiska jego stan jest lepszy, co nie zwalnia jednak z obowizku realizacji dziaa przewidzianych dla tych obszarw. W opracowaniu okrelono dziaania krtko- i dugoterminowe w podziale na lata 2010-2013 oraz do roku 2017. Do dziaa tych wpisano ju te, ktre s w trakcie biecej realizacji oraz te, ktre s projektowane na lata nastpne. Realizacja zaproponowanych dziaa wie si z koniecznoci wydatkowania niekiedy znacznych rodkw finansowych. W zwizku z tym, w jednym z rozdziaw przedstawiono przybliony preliminarz rodkw niezbdnych dla realizacji tych dziaa. Naley podkreli, i w miar upywu czasu pewnej korekcie (zmianie) bd ulega dziaania, a wraz z nimi rodki przewidziane do ich realizacji. Realizacja programu pozostaje w zakresie Rady Gminy oraz Wjta, ktry co 2 lata ma jej przedkada sprawozdanie z realizacji przedmiotowego Programu.
Strona 33
XII. SPIS LITERATURY I WYKORZYSTANYCH MATERIAW. 1. Program ochrony rodowiska dla Gminy Kurywka, Rzeszw 2004 r. przyjty uchwa Rady Gminy Kurywka Nr XVI/111/2004 w dniu 10.12.2004 r. 2. Plan gospodarki odpadami dla Gminy Kurywka, Rzeszw 2004 r. przyjty uchwa Rady Gminy Kurywka Nr XVI/111/2004 w dniu 10.12.2004 r. 3. Program ochrony rodowiska dla powiatu leajskiego na lata 2009-2012, z perspektyw do 2016 r., Leajsk 2009 r. 4. Aktualizacja planu gospodarki odpadami dla powiatu leajskiego, Leajsk 2009 r. 5. Programu ochrony rodowiska dla wojewdztwa podkarpackiego na lata 2008-2011, z uwzgldnieniem lat 2012-2015, Rzeszw 2008 r. 6. Projekt Planu gospodarki odpadami dla Gminy Kurywka na lata 2010-2013 z uwzgldnieniem lat 2014-2017, Kurywka 2010 r. 7. Dane na temat rodowiska przyrodniczego gminy Urzd Gminy w Kurywce. 8. GUS: Dane statystyczne [strona internetowa http://www.stat.gov.pl]. 9. Informacja o stanie rodowiska w wojewdztwie podkarpackim w latach 1999-2008, Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Rzeszowie, Rzeszw 2009 r. 10. Raport o stanie rodowiska w wojewdztwie podkarpackim w 2009 roku, Rzeszw 2010 r. 11. Geografia fizyczna Polski, 1998. PWN w Warszawie 12. Bilans zasobw kopalin i wd podziemnych w Polsce Ministerstwo rodowiska, Warszawa 2009 r.
Strona 34

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany Strona 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany Strona 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU.

Zacznik Nr 1 do Uchway Nr V/30/2011 Rady Gminy Kurywka z dnia 24 lutego 2011 r.

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

Id: BUKXV-PJWZN-IEIDK-DIJWF-LMLGU. Podpisany

You might also like