PROGRAM OCHRONY RODOWISKA MIASTA I GMINY STALOWA WOLA

Stalowa Wola 2009 rok

Spis treci

I. I.1 I.2 I.3 II. II.1 II.2 II.3 II.4 II.5 II.6 II.7 II.8 II.9 III. III.1

WSTP.

4 4 5 7 7 7 8 9 10 11 11 14 15 15 17 17 17 20 22 24 24 27 29 29 32 39 39 44 46

Wprowadzenie. Cel opracowania. Metodyka opracowania.

CHARAKTERYSTYKA STANU ISTNIEJCEGO. Oglna charakterystyka. Ludno, dane demograficzne. Warunki klimatyczne. Budowa geologiczna, geomorfologia. Warunki hydrogeologiczne. Wody powierzchniowe. Pokrywa glebowa. Surowce mineralne. Lasy. STAN SRODOWISKA Wody podziemne. III.1.1 III.1.2 III.1.3 Jako wd podziemnych. rda zanieczyszczenia wd podziemnych. Ochrona wd podziemnych.

III.2

Wody powierzchniowe. III.2.1 III.2.2 Jako wd rzeki San. Ochrona przed powodzi.

III.3

Gospodarka wodno-ciekowa.
III.3.1 III.3.2 Zaopatrzenie w wod. Odprowadzanie ciekw.

III.4

Stan powietrza atmosferycznego. III.4.1 III.4.2 Jako powietrza atmosferycznego. rda zanieczyszczenia powietrza.

III.5

Haas.

III.6 III.7 III.8 III.9

Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujce. Odnawialne rda energii. Ochrona powierzchni ziemi. Ochrona przyrody.

49 51 58 59 64 65 65 66 66 67

III.10 Funkcja rekreacyjna terenw lenych III.11 Zapewnienie bezpieczestwa ekologicznego. III.12 Edukacja ekologiczna. IV. IV.1 IV.2 USTALENIA PROGRAMU. Cele i zaoenia programu. Cele i kierunki dziaa w ramach pola strategicznego Ochrona i poprawa rodowiska. IV.2.1 IV.2.2 IV.2.3 IV.2.4 IV.2.5 IV.2.6 IV.3 Gospodarka odpadami. Gospodarka ciekowa i ochrona przed powodzi Ochrona przyrody. Ochrona powietrza atmosferycznego. Ochrona przed haasem. Promieniowanie elektromagnetyczne

67 73 81 83 85 86 88

Cele i kierunki dziaa w ramach pola strategicznego Racjonalne Uytkowanie zasobw rodowiska. IV.3.1 IV.3.2 IV.3.3 Gospodarka wodna. Gospodarka zasobami surowcw ziemnych. Bezpieczestwo ekologiczne.

88 90 92 94

IV.4

Cel i kierunki dziaa w ramach pola strategicznego Edukacja ekologiczna i promowanie walorw przyrodniczych. rda finansowania zamierzonych celw. Szacunkowe koszty realizacji programu. Zarzdzanie programem ochrony rodowiska. Mierniki efektywnoci programu. Streszczenie programu ochrony rodowiska. Zaczniki Sownik okrele, sformuowa i skrtw uytych w programie Bibliografia

V VI VII VIII IX. X XI XII

96 111 112 114 115 117 126 128

I. WSTP. I.1 Wprowadzenie.

Wrd zasad polityki ekologicznej, zarwno Polski jak i Unii Europejskiej, bardzo wan rol odgrywa, to e problemy ochrony rodowiska powinny by rozwizywane na moliwie najniszym poziomie, za interwencja wadz centralnych potrzebna jest jedynie tam, gdzie wadze lokalne nie problemw. Efektem przyjcia powyszej zasady byo w Polsce po roku 1990 sukcesywne przekazywanie kompetencji i obowizkw zwizanych z zapewnieniem waciwego stanu rodowiska przyrodniczego samorzdom lokalnym. Obecnie to wanie samorzd gminny w decydujcym stopniu wpywa na sposb realizacji zada z zakresu planowania przestrzennego, gospodarki wodno ciekowej, gospodarki odpadami itp. Inicjatywy podejmowane na poziomie lokalnym w zasadniczy sposb wpyn s w stanie samodzielnie rozwiza powstaych

na moliwoci wywizania si Polski z zobowiza w zakresie ochrony rodowiska zapisane w Traktacie pomidzy naszym krajem a Uni Europejsk. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 z p. zm.) nakada na wszystkie szczeble administracji w tym gminy obowizek opracowania programw ochrony rodowiska w celu realizacji przyjtej polityki

ekologicznej pastwa. Kolejn, niezwykle wan zasad polityki ekologicznej jest zasada

zrwnowaonego rozwoju. Oznacza ona, e wsparcie dla rozwoju gospodarczego i spoecznego odbywa si bdzie z poszanowaniem wymaga ochrony rodowiska, tak aby pozostawi moliwo korzystania z zasobw przyrodniczych przyszym

pokoleniom. Zasada ta znalaza swoje potwierdzenie w art. 5 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Gminy akceptujc zasad zrwnowaonego rozwoju, powinny szuka takich kierunkw dziaa, ktre prowadzi bd do poprawiania jakoci ycia mieszkacw. Naley dy do ograniczania emisji zanieczyszcze do powietrza, wd i ziemi, zmniejszenia energochonnoci, wodochonnoci, materiaochonnoci przemysu,

zachowania cennych systemw przyrodniczych, ochrony krajobrazu i biornorodnoci, rozwijania aktywnoci obywatelskiej zwizanej ze rodowiskiem. Realizacja powyszych celw nie bdzie moliwa, jeeli aktywno gmin nie zostanie zaplanowana i ujta w spjny program dziaa.

I.2 Cel opracowania.

Gwnym zadaniem Programu jest okrelenie celw polityki ochrony rodowiska na terenie gminy Stalowa Wola. Przyjte w programie cele powinny uwzgldni konieczno realizacji zarwno lokalnych priorytetw ochrony rodowiska jak i strategii dziaa wynikajcych z programw wyszego szczebla. W oczywisty sposb cele te nie mog by sprzeczne z priorytetami polityki ekologicznej pastwa. Dlatego te

przygotowany Program Ochrony rodowiska dla Gminy Stalowa Wola uwzgldnia uwarunkowania powiatowe i wojewdzkie. Ponadto program ochrony rodowiska okrela: cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram dziaa proekologicznych, rodki niezbdne do osignicia celw, w tym mechanizmy prawno i rodki finansowe do ich realizacji. ekonomiczne

I.3 Metodyka opracowania programu.

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Stalowa Wola opracowany zosta zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 z p. zm.). Rada Miejska uchwala Program Ochrony rodowiska. Z wykonania niniejszego Programu, raport, ktry zostanie Prezydent Miasta bdzie co dwa lata sporzdza

przedstawiany Radzie. Gminny Program Ochrony rodowiska

podlega opiniowaniu na szczeblu powiatu. Gminne to, e na programy ochrony rodowiska realizowane maj bd za cele zadanie midzy innymi

poziomie

lokalnym

ekologiczne

pastwa.

Dlatego te w niniejszym dokumencie uwzgldniono priorytety zawarte dokumentach:

w nastpujcych

Program wykonawczy do II Polityki ekologicznej pastwa na lata 2002 2010, Polityka ekologiczna pastwa na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem na lata 2011 2014, Krajowy plan gospodarki odpadami , Krajowy program oczyszczania ciekw komunalnych, Krajowy program zalesiania, Narodowy Plan Rozwoju 2007 2013 Ponadto wykorzystano nastpujce materiay: Strategia Rozwoju Wojewdztwa Podkarpackiego, Program Ochrony rodowiska dla Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2008 2011 z uwzgldnieniem lat 2012 - 2015,

 Plan Gospodarki Odpadami dla Wojewdztwa Podkarpackiego, Strategia Rozwoju Powiatu Stalowowolskiego, Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Stalowa Wola Program Ochrony rodowiska Wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Powiatu Stalowowolskiego na lata 2004 - 2015, Strategia Rozwoju Miasta Stalowej Woli, Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Stalowej Woli, Wieloletni program inwestycyjny pn. Poprawa stanu infrastruktury w Gminie Stalowa Wola , Wytyczne sporzdzania programw ochrony rodowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, Aktualnie obowizujce przepisy prawne.

W programie przyjto zasady, lece u podstaw polityki ekologicznej Unii Europejskiej i Polski tj.: zasad zrwnowaonego rozwoju, zasad przezornoci, zasad prewencji, zasad zanieczyszczajcy paci, zasad rwnego dostpu do rodowiska postrzegan w kategoriach:

a) sprawiedliwoci midzypokoleniowej, b) sprawiedliwoci midzyregionalnej i midzygrupowej, c) rwnowaenia szans midzy czowiekiem a przyrod, zasad uspoeczniania, zasad subsydiarnoci, zasad efektywnoci ekologicznej i ekonomicznej.

Dokument ten okrela rwnie: aktualn sytuacj ekologiczn na terenie gminy Stalowa Wola, priorytetowe dziaania zwizane z ekologi z podziaem na okresy, ekologiczne, przestrzenne i ekonomiczne uwarunkowania rozwoju gminy, harmonogram konkretnych zada w zakresie ochrony zasobw przyrody, racjonalnego gospodarowania rodowiskiem, wzrostu wiadomoci ekologicznej. Program ten dotyczy gminy Stalowa Wola, tym niemniej bierze on pod uwag ronego rodzaju powizania, w tym powizania przestrzenne i przyrodnicze z ssiednimi gminami. Ponadto uwzgldnia on ustrojow pozycj samorzdu gminy i jego kompetencji wynikajcych z przepisw prawa ochrony rodowiska.

Opracowany program ma form otwart, co oznacza, e w przypadku zmiany wymaga prawnych, pojawianiu si nowych problemw bd braku moliwoci wykonania niektrych przedsiwzi w terminach przewidzianych w tym programie, dokument programu bdzie cyklicznie co 4 lata aktualizowany.

II. CHARAKTERYSTYKA STANU ISTNIEJCEGO. II.1 Oglna charakterystyka.

Miasto Stalowa Wola pooone jest w poudniowo-wschodniej czci Polski, w szerokim pasie rwniny nadrzecznej Sanu, na skraju Puszczy Sandomierskiej, w centrum Kotliny Sandomierskiej, w widach Wisy i Sanu. Teren gminy ksztatuj dwa mezoregiony: Rwnina Tarnobrzeska oraz Dolina Dolnego Sanu. Tereny miasta pooone s na wysokoci od 151 do 160 m n.p.m. Od 1 stycznia 1999 roku administracyjnie gmina wchodzi w skad wojewdztwa podkarpackiego. Stalowa Wola jest jedyn gmin miejsk w powiecie stalowowolskim. Jest miastem o znaczeniu ponadlokalnym, stanowi siedzib wadz gminnych i jest stolic powiatu stalowowolskiego, w skad ktrego wchodzi 6 gmin : Stalowa Wola, Pysznica, Zaleszany, Bojanw, Zaklikw, Radomyl n/Sanem. Od pnocy graniczy z gminami Zaleszany i Radomyl, od wschodu z gmin Pysznica, od poudnia z gminami: Bojanw i Nisko a od zachodu z gmin Grbw. Granice gminy obejmuj obszar o powierzchni 82,5 km2, ktry zamieszkuje ponad 67 tys. osb. Gmina Stalowa Wola jest miastem o ponad 70-letniej historii powstaym w wyniku realizacji programu Centralnego Okrgu Przemysowego, ktry mia zdecydowany wpyw na rozwj i charakter miasta. Stalowa Wola jest miastem typowo przemysowym zapewniajcym liczne miejsca pracy mieszkacom okolicznych gmin wiejskich.

Zlokalizowany w miecie przemys zbrojeniowy, maszynowy, hutniczy i energetyczny stanowi dotychczas podstaw intensywnego rozwoju miasta. Stalowa Wola jest centrum administracyjnym, gospodarczym, edukacyjnym, handlowo-usugowym, kulturalnym

i sportowym powiatu.

II.2

Ludno, dane demograficzne.

Liczba ludnoci w miecie Stalowa Wola /stan na 31.12.2007/ wynosia 66 297

mieszkacw, w tym 34 334 kobiet. Gsto zaludnienia wynosia 803 mieszkacw na 1 km

2

i jest wysza od redniej w powiecie stalowowolskim o 672 osb na 1 km2. Ludno miasta Stalowa Wola stanowi 60,0 % oglnej liczby mieszkacw powiatu

stalowowolskiego.

Tabela 1 Ludno powiatu stalowowolskiego.

Ludno Miasto, powiat, wojewdztwo Stalowa Wola stalowowolski podkarpackie ogem mczyni kobiety na 1km
2

w wieku przedproduk cyjnym 11893 21634 454089 produkcyjnym 44202 70927 1323015 poprodukcyjnym 8893 15961 320234

Kobiety na 100 mczyzn 107 105 105

66297 109562 2106446

31963 53480 1029583

34334 56082 1076863

803 131 118

rdo: Dane GUS, 2007

Ludno miasta w latach 2000 2007

Ludno
80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2000 2001 2002
ogem

2003

2004

2005
kobiety

2006

2007

mczyni

Przyrost naturalny/stan na 31.12.2007/ jest dodatni, ale obserwuje si tendencj spadkow. Tabela 2. Ruch naturalny ludnoci w powiecie stalowowolskim /w liczbach

bezwzgldnych/ Miasto, powiat wojewdztwo Stalowa Wola Powiat stalowowolski podkarpackie

rdo: Dane GUS, 2007

Maestwa 478 753 13766

Liczba urodze Liczba zgonw 571 944 20967 492 978 17910

Przyrost naturalny 79 -34 3057

Na zmiany demograficzne duy wpyw maj take migracje ludnoci. Obserwuje si zwikszajce si z roku na rok saldo migracji. W roku 2007 saldo migracji wynosio-546. Struktura wiekowa ludnoci miasta Stalowa Wola

13% 4%

21%

18% 13% 13%

18%

0-19 lat

20-29 lat

30-39 lat

40-49 lat

50-59 lat

60-64 lat

65 i wicej

Tabela 3. Migracje ludnoci Miasto, powiat Stalowa Wola powiat Saldo migracji Napyw Odpyw ogem -546 -341 na 1000 ludnoci -8,1 -2,5

488 1169

1034 1510

rdo: Dane GUS, 2007

II.3

Warunki klimatyczne.
Miasto Stalowa Wola ley w obrbie klimatu podgrskich nizin i kotlin. Warunki

klimatyczne charakteryzuj si upalnym latem, ciep zim i stosunkowo ma iloci opadw. Klimat terenu objtego opracowaniem ekofizjograficznym tworz masy

powietrza polarno-morskiego wystpujcego gwnie latem i zim oraz powietrza polarno-kontynentalnego pojawiajcego si najczciej w sezonie wiosennym

i jesiennym. Dominuj wiatry o prdkociach 2-5 m/s gwnie poudniowo-zachodnie, zachodnie i pnocno-zachodnie, przy czym w okresie miesicy letnich, wiatry te wystpuj z czstoci piciokrotnie wiksz ni wschodnie. Z kolei w sezonie wiosennym oraz jesiennym przewaga wiatrw zachodnich nad wiatrami wschodnimi jest niewielka. redni opad roczny wynosi okoo 700 mm, przy czym na okres od maja do padziernika przypada okoo 65 % rocznej wielkoci opadw. Maksymalna ilo opadw przypada przewanie na lipiec, za minimalna na luty. Deszcze ulewne notuje si przecitnie okoo 25 dni w roku. Potencjalny okres wystpowania opadw niegu wynosi okoo 140 dni w roku, a czas trwania zimy termicznej okoo 80 dni. Ilo dni z pokryw nien wynosi 60-90, a przecitna jej grubo wynosi 5-15 cm.

rednia roczna temperatura powietrza wynosi okoo 7,6C, przy czym rednia temperatura powietrza w styczniu wynosi okoo -3,7C, a w lipcu okoo 18,2C. Okres wegetacyjny jest duszy od redniej dla Polski i wynosi 210-220 dni. Przymrozki wczesne (jesienne) wystpuj w kocu wrzenia lub w pierwszej dekadzie padziernika, natomiast szkodliwe przymrozki pne (wiosenne) wystpuj jeszcze w maju, a niekiedy

i w czerwcu.

II.4 Budowa geologiczna, geomorfologia.

Miasto Stalowa Wola pooone jest w obrbie makroregionu Kotlina

Sandomierska i mezoregionu Dolina Dolnego Sanu. Pod wzgldem geologicznym miasto Stalowa Wola znajduje si na terenie duej jednostki geologicznej zwanej Zapadliskiem Przedkarpackim. W budowie geologicznej Zapadliska Przedkarpackiego bior udzia i trzeciorzdu zalgajce na kambryjskim podou. Osady kambru wystpuj na gbokoci kilkuset metrw i s reprezentowane s przez piaskowce kwarcytowe z przewarstwieniami muowcw. Trzeciorzd tworz morskie osady miocenu (tortonu i sarmatu) o miszoci kilkuset metrw. Torton reprezentuj muowce bryowe nieuwarstwione, piaskowce kwarcowe, gipsy, margle ilaste i wapniste z wkadkami tuficznymi, wapienie litotamniowe utwory czwartorzdu

i mikrokrystaliczne

oraz piaski lune. Gipsy, wapienie i margle wystpuj lokalnie

siarkowane. Miszo osadw tej serii wynosi ok. 75-79 m. Wyej zalegaj utwory dolnego sarmatu zbudowane z warstwowanych osadw ilastych tzw. iw krakowieckich, ktre reprezentowane s przez iy margliste, muowce ilaste lokalnie zapiaszczone i muowce wapniste o miszoci od 72 do 91 m

Osady trzeciorzdu s przykryte warstw osadw czwartorzdowych, ktre w rejonie Stalowej Woli osigaj miszo ok. 30 m. Czwartorzd tworz utwory plejstocenu i holocenu. Plejstocen to osady wodnolodowcowe, wyksztacone przewanie w postaci wirw, pospek, piaskw rednio

i drobnoziarnistych , piaskw pylastych, piaskw zaglinionych, muowcw oraz glin zwaowych. Holocen to utwory deluwialne i zastoiskowe. Tworz je piaski , namuy i gliny deluwialne wystpujce w obrbie niskiej terasy nadzalewowej i wiry facji korytowej i wyszego terasu zalewowego. W obnieniach terenu i starorzecza wystpuj lokalnie namuy torfiaste i torfy. Pod wzgldem morfologicznym obszar miasta Stalowej Woli pooony jest rzeki San oraz piaski kwarcowe

w obrbie rwniny rozcitej dolin Sanu. W rzebie terenu wyrniaj si we wschodniej

10

czci miasta dolina rzeki San, a w zachodniej

cig pagrkowatych wydm. Krawdzie

doliny Sanu osigaj wysoko kilkunastu metrw . Generalnie teren miasta stanowi rwnina nachylona w kierunku pnocno wschodnim rozcita dolin rzeki San. Pewnym urozmaiceniem w morfologii terenu miasta

s wystpujce w czci zachodniej

wzniesienia o wzgldnej wysokoci 5-15 m,

o charakterze wydmowym, oraz wystpujce lokalnie deniwelacje terenu bdce pozostaoci po prowadzonej w ubiegych latach eksploatacji piaskw. Rnica wysokoci midzy najniej pooonym w dolinie Sanu (147 m npm), a najwyej wyniesionym punktem stanowicym szczyt wydmy zachodniej (188,3 m npm) wynosi 41,3m. Obszar miasta znajduje si w obrbie zlewni rzeki San.

II.5

Warunki hydrogeologiczne.
Warunki hydrogeologiczne zwizane s z budow geologiczn rejonu Stalowej

Woli. Wystpuje tu jeden uytkowy poziom wodonony zwizany utworami czwartorzdu. Wody tego poziomu zaopatrzenia w wod. Wystpujce w podou czwartorzdu osady trzeciorzdowe praktycznie bezwodne. stanowi dla miasta

z piaszczystymi gwne rdo

i kambryjskie s

Czwartorzdowy poziom wodonony wchodzi w skad pooonego w widach Wisy i Sanu Gwnego Zbiornika Wd Podziemnych nr 425, Dbica-Stalowa Wola-Rzeszw GZWP

o powierzchni cakowitej 2194 km2. W obrbie Stalowej Woli znajduje si pnocnej czci tego Zbiornika. wodononej odbywa si poprzez infiltracj opadw

niewielki fragment Zasilanie atmosferycznych

warstwy

w zwizku z czym

pooenie zwierciada wody podlega wahaniom

sigajcym ok. 1,0 m. Studnie wiercone ujmujce wody tego poziomu charakteryzuj si do wysokimi wydajnociami. Woda surowa ujmowana w studniach charakteryzuje podwyszona zawartoci elaza oraz manganu, obniona warto pH.

II.6

Wody powierzchniowe.

Gmina Stalowa Wola pooona jest w pasie rwniny nadrzecznej rzeki San i zajmuje fragment Doliny Dolnego Sanu. Przez wschodni jej cz przepywa rzeka San, natomiast przez tereny poudniowo wschodnie Stalowej Woli przepywa rzeka Barcwka bdca lewobrzenym dopywem Sanu oraz jej lewobrzeny dopyw Jelonek. Ponadto na obszarze Gminy Stalowa Wola wystpuj pojedyncze rowy melioracyjne, suce do odwodnienia terenu. Obecnie w wikszoci rowy te peni rol odbiornikw wd opadowych.

11

Rzeka San. Przez teren gminy rzeka San przepywa na dugoci okoo 7 km tj. od km 23+000 rzeki (most drogowy w m. Brandwica) do km 30+300 rzeki ( Elektrownia Stalowa Wola). Rzeka San na w/w odcinku ma nieregularn lini brzegw, poronit krzakami wierzby i rolinnoci trawiast. Wzdu rzeki San przepywajcej przez tereny gminy Stalowa Wola na przewaajcej dugoci znajduj si way przeciwpowodziowe majce na celu ochron przed powodzi i tak:

prawobrzeny wa przeciwpowodziowy rzeki San w km 26+000 30+055 ( ok. 4.0 km ), w tym od km 28+280 do 30+055 odcinek nowy,

lewobrzeny wa przeciwpowodziowy rzeki San w km 18+800 27+400 ( ok. 8.6 km ). Od mostu na rzece San w Stalowej Woli w kierunku na Elektrowni Stalowa Wola na dugoci ok. 1.5 km znajduj si tereny nieobwaowane, ktre s terenami zalewowymi. Na tych terenach pooona jest cz obiektw Elektrowni Stalowa Wola, Zakadw Produkcji Pustakw oraz osiedle Swoy.

Rzeka San przepywajca przez miasto Stalowa Wola.

12

Rzeka Barcwka. Rzeka Barcwka uchodzi jako lewobrzeny dopyw do Sanu w okolicy Elektrowni Stalowa Wola. Na odcinku 2.0 km od ujcia jest ciekiem nieuregulowanym. Pynie szerokim ukiem, jej lewy brzeg jest wysoki i naraony na erozj. Szeroko koryta jest zmienna od 2.5 m do 5.5 m. Brzegi i koryto s silnie zadrzewione i zakrzaczone,

w dnie rzeki znajduj si pniaki a nawet powalone drzewa. Powstae w zwizku z tym przetamowania przyspieszaj erozj brzegow, szczeglnie wysokiego brzegu

w pobliu Elektrowni Stalowa Wola. Rzeka Jelonek. Rzeka Jelonek przepywajcy przez osiedle Hutnik wpada do rzeki Barcwki w km 0+680. Jest ciekiem uregulowanym, wymiary koryta w odcinku ujciowym wynosz: szer. dna 2.0 m; nachylenie skarp 1 : 1,5, posiada umocnienia faszynowe ktre s w wielu miejscach uszkodzone. Sporadycznie wykonywana konserwacja rzeki Barcwki i Jelonka, polegajca na

wykaszaniu i odmulaniu, doprowadzia do znacznego ich zaronicia, co w znacznym stopniu utrudnia przepyw wd, ktre powoduj podtapianie przylegych terenw.

Rowy melioracyjne. Pnocne tereny gminy Stalowa Wola (dzielnica Charzewice) przecinaj rowy

melioracyjne, ktre w wyniku rozbudowy miasta zostay przeksztacone w system kanaw odprowadzajcych wody opadowe i roztopowe. W skad systemu wchodz rowy A B C D i luza waowa. Rw A o nastpujcych parametrach: dugo rowu L = 1365 m szeroko dna b = 1.5 m nachylenie skarp 1:1.5 rw ten wpada poprzez luz waow dwuotworow 2 x 1250 mm do rzeki San w km 22+100. Rw B o nastpujcych parametrach: dugo rowu L = 1719 m szeroko dna b = 1.0 m nachylenie skarp 1:1.5 Rw C o nastpujcych parametrach: dugo rowu L = 1579 m szeroko dna b = 1.2 m nachylenie skarp 1:1,5

13

Rw D dugoci 600 m odprowadza wody z terenu parku podworskiego. W odcinku ujciowym przebudowany w ramach modernizacji ul. Ogrodowej. Jedyny rw melioracyjny, speniajcy nadal swoj funkcj, przebiega na nieduej dugoci po granicy wschodniej Gminy Stalowa Wola , wzdu dziaek pracowniczych pooonych w okolicy prawobrzenego wau przeciwpowodziowego rzeki San. Rw Toboa (potoczna nazwa) o nastpujcych parametrach: dugo rowu L = 1200 m, szeroko dna przy ujciu wynosi 0.6 m. Ma on swj pocztek w Gminie Pysznica, odwadnia tereny rolnicze tej gminy, przepywa na niewielkim odcinku na pograniczu z Gmin Stalowa Wola wzdu dziaek

pracowniczych, po czym uchodzi do rzeki Pyszanka prawobrzenego dopywu rzeki San. Jest to urzdzenie zaniedbane, brak konserwacji spowodowa zamulenie i zakrzaczenie rowu, co w rezultacie znacznie utrudnia przepyw wd w rowie. Zestawienie ciekw wodnych wraz z ich dugociami na terenie miasta Stalowa Wola.

Nazwa rzeki/cieku San Barcwka Jelonek Rw A Rw B Rw C Rw D Rw Toboa Razem

km rzeki/cieku 7,00 2,00 3,70 1,365 1,719 1,579 0,60 1,20 19,163

II.7 Pokrywa glebowa.

Na analizowanym obszarze przewaaj tereny zurbanizowane (wykorzystywane gwnie pod obiekty przemysowe 49,36 %). Tereny lasw i gruntw lenych obejmuj ponad 12 % powierzchni obszaru. Niespena 8 % gruntw to tereny ujte w ewidencji gruntw jako tereny rolne (tereny gruntw rolnych klasy V i VI, tereny pastwisk trwaych i nieuytkw). Z uwagi na wieloletni przemysowy charakter wykorzystania gruntw, gleby te s silnie przeksztacone i zdegradowane oraz na znacznych powierzchniach pokryte powierzchniami szczelnymi.

14

II.8 Surowce mineralne.

Jedynym surowcem mineralnym wystpujcym w granicach miasta Stalowa Wola s piaski wieku holoceskiego. Piaski te w charakterze wydm zalegaj lokalnie w zachodniej czci miasta. Obecnie na terenie Stalowej Woli nie jest prowadzona dziaalno w zakresie

wydobywania kopalin. Do 2004 r. firma Prefabet Stalowa Wola Jamnica Stalowa Wola prowadzia eksploatacj zoa piaskw

do produkcji betonw komrkowych na podstawie koncesji

udzielonej decyzj Wojewody Podkarpackiego z dnia 13.04.2000 r., O.II.7412-30/00. Udokumentowane w 1994 r. geologiczne zasoby zoa wynosiy 229,3 tys. m3. W 2004 roku eksploatacj zakoczono. Wg Dodatku Nr 1 do dokumentacji geologicznej zoa obrbie zoa pozostay zasoby w wielkoci

piaskw Stalowa Wola Jamnica w

34,8 tys. m3. S to zasoby uwizione w pasie ochronnym wyrobiska. W zwizku z tym, e waciciel zoa nie zamierza prowadzi dalszej dziaalnoci w zakresie wydobywania kopalin nie bd one eksploatowane. kopalin w Polsce. Wyrobisko poeksploatacyjne jest w trakcie rekultywacji z przeznaczeniem na wysypisko odpadw komunalnych. Aktualnie na terenie miasta nie s prowadzone prace poszukiwawcze surowcw mineralnych. Zasoby te zostay skrelone z bilansu zasobw

II. 9

Lasy.
Powierzchnia lasw ogem w gminie Stalowa Wola wynosi 4 987 ha.

Pod wzgldem przyrodniczym lasy znajduj si w VI Krainie Maopolskiej i 10 Dzielnicy Niziny Sandomierskiej (Mezoregiony Niziny Nadwilaskiej, Puszczy Sandomierskiej i Puszczy Solskiej). W okoo 90 % s to siedliska borowe, pozostae to siedliska lasowe i olsowe. Drzewostany mao zrnicowane przewaaj jednopitrowe gospodarcze drzewostany z du przewag sosnowych. Gwnym gatunkiem lasotwrczym jest sosna zajmujca 88% powierzchni. Pozostae wystpujce gatunki to brzoza, olcha, joda, db oraz modrzew, buk, grab. Okoo 4 455 ha lasw w gminie Stalowa Wola to lasy pastwowe administrowane przez Nadlenictwo Rozwadw. Cae Nadlenictwo Rozwadw swoj powierzchni obejmuje 15 633 ha, podzielone na dwa obrby lene Rozwadw i Pysznica. Niemale cao gruntw znajduje si w wojewdztwie podkarpackim, jedynie nieco ponad 6 ha w wojewdztwie lubelskim, obejmuj swoj powierzchni 4 powiaty stalowowolski (54%), niaski (23%), tarnobrzeski (23%) oraz janowski. Przecitny wiek

drzewostanw nadlenictwa wynosi okoo 59 lat. Na uwag zasuguj drzewostany

15

wieku

powyej

100

lat,

ktrych

na

terenie

nadlenictwa

jest

435

ha.

S to gwnie drzewostany sosnowe , dbowe i jodowe. Lasy nadlenictwa w 80% to lasy ochronne, czyli takie, ktre prcz funkcji produkcyjnych peni inne role i zadania, np. s ostoj chronionych zwierzt, chroni gleb i ujcia wody pitnej. Lasy te daj schronienie wielu rzadkim gatunkom fauny bielik, orlik krzykliwy, bocian czarny, krogulec, sowa uszata, kobuz, nietoperze, uraw, koziorg dbosz, popielica, koszatka) oraz flory bluszcz, warzynek wilczeyko, rosiczka okrgolistna, widaki, dugosz krlewski i inne. W pobliu Stalowej Woli w kompleksie Sochy spotykamy bogate zbiorowiska rolinne, w ktrym dominuj 170 letnie topole czarne.

130 ha to lasy komunalne Stalowej Woli. Wok i w obrbie miasta cz si one z zadrzewieniami miejskimi. Lasy komunalne su gwnie celom rekreacyjnym jako teren wypoczynku, maj take za zadanie ochron miasta przed szkodliw emisj do powietrza substancji z zakadw przemysowych (elektrowni, huty, mleczarni). Gospodarka lena w lasach komunalnych prowadzona jest na podstawie uproszczonego planu urzdzenia lasu obowizujcego na lata 2003 - 2012. Wskazania gospodarcze zawarte w planie przewiduj urzdzenie lasu o charakterze wypoczynkowo zdrowotnym jako jeden obrb spacerowo wypoczynkowy, przy czym jednoczenie prowadzona bdzie gospodarka lena majca na celu produkcj surowca drzewnego. Gatunkiem dominujcym w lasach komunalnych jest sosna z niewielk domieszk gatunkw liciastych brzozy, dbu czerwonego i olszy. S to drzewostany jednopitrowe. W terenach przylegych do elektrowni i mleczarni wystpuj drzewostany sosnowe z dobrym uksztatowaniem II pitra poprzez drzewostan dbu czerwonego, sosny, brzozy, osiki i pojedynczo buka. Wanie w tym drzewostanie obserwowany jest spadek szkd spowodowanych emisj substancji do powietrza w stosunku do lat wczeniejszych. Zwizane jest to z dziaalnoci proekologiczn pobliskich zakadw (elektrowni

i mleczarni) w efekcie czego nastpuje regeneracja aparatu asymilacyjnego drzew. Na obszarach lasw speniajcych rol wypoczynkowo rekreacyjn, oddalonych od rde emisji zanieczyszcze gdzie wystpuj modsze drzewostany sosnowe rwnie

zaobserwowano uszkodzenia aparatu asymilacyjnego w sabym stopniu. Na terenie gminy nie ma wyznaczonej granicy rolno - lenej, z uwagi na bezporednie ssiedztwo zainwestowania miejskiego z terenami lenymi. Inn form wasnoci s lasy Huty Stalowa Wola S.A. stanowice wasno Skarbu Pastwa. Gospodarka lena prowadzana jest na podstawie planu urzdzania lasu sporzdzonego na lata 19952004, zatwierdzonego przez Ministerstwo Ochrony

rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa.

16

II.

STAN RODOWISKA

III.1 Wody podziemne.

III.1.1 Jako wd podziemnych.

Wedug Mapy Obszarw Gwnych Zbiornikw Wd Podziemnych (GZWP) w skali 1:500 000 wedug stanu CAG z dnia 30.09.2001 r., Pastwowy Instytut Geologiczny Zakad Hydrogeologii i Geologii Inynierskiej, Warszawa, grudzie 2001, Stalowa Wola ley w granicach Gwnego Zbiornika Wd Podziemnych nr 425 (GZWP 425).

W oparciu o zasoby wodne tego zbiornika, bazuj w miecie komunalne ujcia wody Krzyowe Drogi i Stare Ujcie a take ujcia wody innych podmiotw z terenu Gminy. Badania jakoci wd zbiornika Nr 425 w latach 1991- 2005 realizowane byy w ramach krajowego monitoringu wd podziemnych. W roku 2006 rozpoczto proces dostosowywania dotychczas funkcjonujcej krajowej sieci pomiarowej monitoringu wd podziemnych do wymaga Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE. Modyfikacja sieci pomiarowej polega przede wszystkim na zmianie przedmiotu monitoringu z dotychczasowych rnych poziomw uytkowych wd

podziemnych na wyznaczone jednolite czci wd podziemnych (JCWPd). W granicach administracyjnych Gminy Stalowa Wola znajduje si wyznaczona w 2006 jednolita czci wd podziemnych o numerze 127.

Tabela 4. Charakterystyka JCWPd 127 Kod JCWPd Powierzchnia [m2] PL_GB2200_127 8933981863 Dugo geograficzna 22,56930 Szeroko geograficzna 50,33747

Wg opracowania WIO Stan rodowiska w wojewdztwie podkarpackim w latach 20002007, Rzeszw 2008 r.

W obrbie jednolitych czci wd podziemnych zostay wyznaczone punkty pomiarowe, ktre tworz sie monitoringow reprezentatywn dla struktur hydrogeologicznych. Na terenie gminy Stalowa Wola zlokalizowany jest punkt pomiarowy nr 94

o charakterystyce: Tabela 5. Charakterystyka punktu pomiarowego Monitoringu Diagnostycznego Stanu Chemicznego. Nr punktu 94 PL01G127_010 Identyfikator UE Wsprzdne pkt. X 715562,37 Y 303173,46 127 Krakw JCWPd RZGW

Wg opracowania WIO Stan rodowiska w wojewdztwie podkarpackim w latach 20002007, Rzeszw 2008 r.

17

Prbki wody podziemnej, pobrane w 2007 roku z punktu monitoringowego nr 94 poddano analizie w zakresie 46 oznacze, spord nich do oceny jakoci wykorzystano 29 wskanikw: temperatura, tlen rozpuszczony, amoniak, arsen, azotany, azotyny, bor, chlorki, chrom, cynk, przewodno, fluorki, fosforany, glin, kadm, krzemionka, magnez, mangan, mied, nikiel, odczyn pH, oglny wgiel organiczny, ow, potas, siarczany, sd, wap, wodorowglany, elazo. Pastwow sub hydrogeologiczn zobligowan do wykonywania bada i oceny stanu wd podziemnych z mocy ustawy Prawo wodne, jest Pastwowy Instytut Geologiczny. Ze wzgldu na nie wd zakoczone podziemnych prace w legislacyjne, roku, dla okrelenia zostay poziomu zasady

zanieczyszczenia

2007

wykorzystane

klasyfikacji okrelone w rozporzdzeniu Ministra rodowiska z dnia 11 lutego 2004 roku w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wd powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wynikw i prezentacji stanu tych wd (Dz. U. nr 32 poz. 284) uwzgldniajce pi klas jakociowych wd podziemnych, zdefiniowanych nastpujco:

I II III

klasa klasa klasa-

wody bardzo dobrej jakoci wody dobrej jakoci wody zadowalajcej jakoci wody niezadowalajcej jakoci

IV klasa

klasa

wody zej jakoci

Tabela 6. Klasyfikacja wd podziemnych w 2007 roku w punkcie pomiarowym Nr 94 Nr punktu Klasa wody Wody Przekroczone wskaniki klasa IV 94 Stalowa Wola
1)

Wody pitne przekroczone wskaniki1) Cr, Mn, Fe, Ni

IV

Gruntowe

Cr, HCO3

wg rozporzdzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakoci

wody przeznaczonej do spoycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61;poz. 417) Wg opracowania WIO Stan rodowiska w wojewdztwie podkarpackim w latach 20002007, Rzeszw 2008 r.

W zwizku ze zmian systemu klasyfikacyjnego jakoci wd podziemnych, okrelenie trendw zmian jakoci wd podziemnych w rejonie Stalowej Woli jest utrudnione.

18

Nie budzi jednak wtpliwoci fakt, e zanieczyszczenie wd podziemnych w rejonie Stalowej Woli jest wynikiem urbanizacji i uprzemysowienia miasta i wie si gwnie ze skadowaniem odpadw - przemysowych i komunalnych. Od sierpnia 2008 roku obowizuje rozporzdzenie Ministra rodowiska z dnia 23 lipca 2008 roku w sprawie kryteriw i oceny stanu wd podziemnych (Dz. U. Nr 143; poz. 896), ktre okrela nowe zasady oceny stanu wd podziemnych, a w szczeglnoci: - klasyfikacj elementw fizykochemicznych i ilociowych stanu wd podziemnych; - definicje klasyfikacji stanu ilociowego oraz stanu chemicznego wd podziemnych; - sposb interpretacji wynikw bada; - sposb prezentacji stanu wd podziemnych; - czstotliwo dokonywania ocen jakoci poszczeglnych elementw oraz stanu wd. Nowa klasyfikacja elementw fizykochemicznych stanu wd podziemnych obejmuje pi klas jakoci wd:

klasa

wody bardzo dobrej jakoci, w ktrych:

wartoci elementw fizykochemicznych s ksztatowane wycznie w efekcie naturalnych procesw zachodzcych w wodach podziemnych i mieszcz si w zakresie ste charakterystycznych dla badanych wd podziemnych (ta hydrogeochemicznego), wartoci elementw fizykochemicznych nie wskazuj na wpyw dziaalnoci czowieka II klasa wody dobrej jakoci, w ktrych:

wartoci niektrych elementw fizykochemicznych s podwyszone w wyniku naturalnych procesw zachodzcych w wodach podziemnych, wartoci elementw fizykochemicznych nie wskazuj na wpyw dziaalnoci czowieka albo jest to wpyw bardzo saby, III klasawody zadowalajcej jakoci, w ktrych wartoci elementw

fizykochemicznych s podwyszone w wyniku naturalnych procesw zachodzcych w wodach podziemnych lub sabego wpywu dziaalnoci czowieka, IV klasa wody niezadowalajcej jakoci, w ktrych wartoci elementw fizykochemicznych s podwyszone w wyniku naturalnych procesw

zachodzcych w wodach podziemnych oraz wyranego wpywu dziaalnoci czowieka, V klasa wody zej jakoci, w ktrych wartoci elementw fizykochemicznych

potwierdzaj znaczcy wpyw dziaalnoci czowieka.

Ocen stanu chemicznego wd podziemnych przeprowadza si bdzie w odniesieniu do punktu pomiarowego i jednolitej czci wd podziemnych.

19

III.1.2 rda zagroenia dla jakoci wd podziemnych

W obszarze komunalnych uj wody wystpuje jedno pitro wodonone zwizane z piaszczysto wirowymi utworami czwartorzdu. Zasilanie pitra czwartorzdowego odbywa si gwnie przez infiltracj opadw atmosferycznych przez drobnoziarniste i nieco pylaste piaski, w znacznie mniejszym stopniu przez zasilanie wodami

powierzchniowymi Sanu. Wody podziemne w rejonie Stalowej Woli s sabo izolowane od powierzchni terenu, w zwizku z czym naraone s na bezporednie przenikanie zanieczyszcze

z powierzchni. Na podstawie wyznaczonego czasu przesikania pionowego przez stref aeracji

do poziomu wodononego, rejony komunalnych uj wody zostay zaliczone do: i rednio zagroonych ( czas przesikania od 5 do 15 lat). obszarw silnie zagroonych ( czas przesikania poniej 5 lat)

W dokumentacji hydrogeologicznej komunalnych uj wody, jako gwne zagroenia dla jakoci wd podziemnych wskazano: - zagroenia obszarowe: zabudowa miejska i przemysowa Stalowej Woli, - zagroenia liniowe: drogi komunikacji samochodowej i kolejowej, - zagroenia punktowe: obiekty stanowice potencjalne ogniska zanieczyszcze dla wd podziemnych ( skadowiska odpadw, magazyny, stacje paliw). Aktualnie do obiektw stwarzajcych najwiksze ryzyko powodowania zanieczyszczenia wd podziemnych na terenie miasta zalicza si: 1) stawy osadowe nr 1 - 6 przeznaczone do skadowania odpadw przemysowych, w tym niebezpiecznych (osady z unieszkodliwiania ciekw galwanicznych, trawialniczych i malarskich, a take zawarto licznych odolejaczy) na terenie zabudowy przemysowej Huty Stalowa Wola, eksploatowane do roku 2002, przeznaczone do rekultywacji ; 2) funkcjonujce miejsce magazynowania odpadw paleniskowych Jelnia, o powierzchni 55 ha, ktrego uytkownikiem jest Elektrownia Stalowa Wola S.A. Umieszczone zostay tam mieszanki popioowo-ulowe z mokrego odprowadzania gazw paleniskowych; 3) skadowisko odpadw komunalnych Stalowa Wola - 1, eksploatowane w latach 19701999; przeznaczone do rekultywacji; 4) skadowisko odpadw komunalnych Stalowa Wola - 2, eksploatowane na terenie zabudowy przemysowej Huty Stalowa Wola od 1988 do 2001 roku, przeznaczone do rekultywacji. Skadowiska te nie posiadaj stosownych zabezpiecze przed migracj zanieczyszcze do rodowiska wodnego. I tak wpyw skadowisk odpadw komunalnych zaznacza si

20

wzrostem ste zwizkw azotu, amoniaku, chlorkw oraz przewodnoci elektrolitycznej badanej wody. Miejsce magazynowania odpadw paleniskowych Jelnia przyczynia si do wzrostu mineralizacji i alkalizacji wd w jego rejonie. Natomiast w otworach obserwacyjnych w rejonie staww osadowych Huty Stalowa Wola, wystpuje podwyszona koncentracja metali cikich, zwizkw organicznych i substancji ropopochodnych. W granicach GZWP 425 zlokalizowane jest take funkcjonujce skadowisko odpadw innych ni niebezpieczne i obojtne, na ktrym skadowane s odpady komunalne. Skadowisko to, z uwagi na konieczno ochrony wd podziemnych, wybudowane zostao zgodnie z wymaganiami aktualnych przepisw z zakresu ochrony rodowiska. Dna niecek s uszczelnione warstwami glin s deluwialnych, take skarpy matami boczne bentonitowymi niecek. Wyniki i foli bada

polietylenow.

Uszczelnione

z prowadzonego wok skadowiska monitoringu lokalnego, nie wskazuj na negatywny wpyw eksploatowanego skadowiska na jako wd podziemnych. Nie odnotowano na terenie gminy zanieczyszczenia wd zwizanych z funkcjonowaniem obiektw stacji paliw. Oprcz wymienionych skadowisk, problemem s tereny gdzie w dalszym cigu nie ma kanalizacji deszczowej (obszar ul. Przemysowej). Zlokalizowanych jest tam wiele drobnych zakadw produkcyjno usugowo handlowych, ktre czsto

w sposb niekontrolowany odprowadzaj nieoczyszczone cieki deszczowe z terenu drg dojazdowych, parkingw i placw manewrowych, bezporednio do ziemi. Problem jest o tyle bardziej istotny, e omawiany obszar znajduje si na granicy wewntrznej i zewntrznej strefy ochrony poredniej komunalnych uj wody.

W wyniku zrealizowania zada zwizanych z uporzdkowaniem gospodarki wodnociekowej w ramach Projektu pn. Gospodarka wodno ciekowa w Stalowej Woli, ograniczone lub zlikwidowane zostay natomiast potencjalne rda zanieczyszcze wd podziemnych takie jak.: brak sieci kanalizacji komunalnej na terenie niektrych osiedli mieszkaniowych ( stwarzajce zagroenia liczne szamba), zbyt maa efektywno technologii oczyszczania ciekw w Miejskiej Oczyszczalni ciekw, niezadowalajcy stan techniczny sieci wodocigowej, niezadowalajcy stan techniczny sieci kanalizacji komunalnej.

21

III.1.3 Ochrona wd podziemnych.

Dla ochrony wd podziemnych w dokumentacji hydrogeologicznej dotyczcej GZWP nr 425, zatwierdzonej decyzj MOZNiL nr KDH1/013/6037/97 z 18 lipca 1997 r. ustalone zostay obszary ochronne Zbiornika o cznej powierzchni 3023 km2. Dla ustalonych obszarw ochronnych sprecyzowane zostay zakazy, nakazy i ograniczenia majce na celu zminimalizowanie ryzyka ewentualnego zanieczyszczenia warstwy wodononej, takie jak : zakaz wprowadzania nieoczyszczonych ciekw do ziemi i wd powierzchniowych; zakaz budowy uj wd podziemnych do celw nie zwizanych z zaopatrzeniem w wod ludnoci lub produkcj ywnoci; zakaz lokalizowania nowych inwestycji bez koniecznych zabezpiecze na obszarach aglomeracji miejskich i przemysowych; zakaz lokalizowania inwestycji szkodliwych dla rodowiska wodnego lub mogcych pogorszy ten stan ze wzgldu na wytwarzane przez nie cieki, emitowane pyy i gazy oraz skadowane odpady, w szczeglnoci: lokalizowania skadowisk odpadw niebezpiecznych i innych ni niebezpieczne

nie zabezpieczonych przed przenikaniem do podoa substancji toksycznych lub innych szkodliwych dla rodowiska; budowy baz paliw pynnych i obiektw ich przeadunku bez koniecznych zabezpiecze; prowadzenia rurocigw transportujcych substancje chemiczne mogce zanieczyci wody; budowy autostrad bez koniecznych zabezpiecze; nakaz likwidacji nielegalnych skadowisk i wysypisk odpadw; nakaz wybudowania sieci kanalizacyjnych w celu zorganizowania prawidowej

gospodarki ciekowej na obszarach aglomeracji miejskich, przemysowych i wiejskich; nakaz stosowania technologii nie pogarszajcych stanu rodowiska wodno-gruntowego na obszarach przemysowych i wiejskich; nakaz ograniczenia emisji pyowych i gazowych na obszarach przemysowych; nakaz stosowania rodkw ochrony rolin, dla ktrych czas poowicznego rozpadu w glebie jest zdecydowanie krtszy ni 6 miesicy dla obszarw wiejskich, intensywnej produkcji sadowniczej i lenych; nakaz waciwego zagospodarowania wyrobisk poeksploatacyjnych na obszarach eksploatacji surowcw ceramiki budowlanej; nakaz wprowadzenia lokalnego monitoringu jakoci wd podziemnych dla obszarw przemysowych, i lenej. otworowej eksploatacji siarki, intensywnej produkcji sadowniczej

22

Dla

ochrony

uj

wd

podziemnych,

na

podstawie

przepisw

ustawy

dnia

24 padziernika 1974 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 38, poz. 230 z pniejszymi zmianami) oraz rozporzdzenia Ministra Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa z dnia 5 listopada 1991 r. w sprawie ustanawiania stref ochronnych uj i rde wody (Dz. U. Nr 116, poz. 504) Wojewoda Podkarpacki decyzj z dnia 21 listopada 2000 r. znak: O-III-2-6814/5/00 ustanowi strefy ochronne komunalnych uj wody Krzyowe Drogi oraz Stare Ujcie. Ustanowiona powierzchnia wewntrznego terenu ochrony poredniej ujcia Krzyowe Drogi wynosi ok. 1,1 km2 , a Starego Ujcia - 1,0 km2 . W granicach wewntrznych terenw ochrony poredniej uj wprowadzone zostay nastpujce zakazy i ograniczenia w uytkowaniu gruntw: zakaz lokalizacji nowych uj wody z wyjtkiem budowy studni zastpczych, zakaz wykonywania wykopw o gbokoci wikszej ni 4 m, zakaz prowadzenia prac ziemnych o gbokoci 4 m bez naleytego nadzoru i zabezpiecze, zakaz poboru kruszywa.

Ustanowiony zewntrzny teren ochrony poredniej ujcia Krzyowe Drogi i Stare Ujcie, obejmuje wsplny teren o powierzchni 18 km2, z wyczeniem terenw zajtych pod strefy ochrony bezporedniej oraz pod wewntrzne tereny ochrony poredniej. W uytkowaniu gruntw pooonych w granicach zewntrznego terenu ochrony

poredniej studni gbinowych wprowadzone zostay ograniczenia polegajce na zakazie lokalizacji na tym terenie obiektw mogcych wpyn ujemnie na ilo i jako ujmowanej wody, a w szczeglnoci : zakazie lokalizacji inwestycji szczeglnie szkodliwych dla rodowiska i zdrowia ludzi, zakazie lokalizacji nowych inwestycji mogcych pogorszy stan rodowiska bez stosownych zabezpiecze, zakazie przechowywania i skadowania odpadw promieniotwrczych. uytkownik uj zosta zobowizany w/w decyzj do wykonania sieci

Ponadto,

monitoringu wd podziemnych. Utworzona sie monitoringu tworzy w sumie 9 otworw piezometrycznych,

zlokalizowanych w rnej odlegoci od uj. Badania jakoci wody w otworach obserwacyjnych prowadzone s z czstotliwoci 1 x w kwartale. Niezmiernie wanym zagadnieniem jest prowadzenie lokalnego monitoringu wd

podziemnych w pobliu obiektw stwarzajcych potencjalne ryzyko zanieczyszczenia wd podziemnych tj.: skadowisk odpadw, magazynw, baz i stacji paliw pynnych. Prowadzenie monitoringu lokalnego, umoliwia rozpoznawanie i przeciwdziaanie

ewentualnym ujemnym skutkom zanieczyszczenia.

23

Obecnie

obowizek

prowadzenia

lokalnego

monitoringu

wd

podziemnych

w rejonie skadowisk odpadw oraz baz i stacji paliw pynnych wynika wprost z przepisw prawnych tj. rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunkw prowadzenia monitoringu skadowisk odpadw oraz rozporzdzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada bazy i stacje paliw pynnych, rurocigi przesyowe dalekosine suce do transportu ropy naftowej i produktw naftowych i ich usytuowanie.

III. 2 Wody powierzchniowe.

III.2.1 Jako wd rzeki San. Ze wzgldu na sw rang gospodarcz i przyrodnicz wody rzeki San objte s systematycznymi badaniami w ramach monitoringu rzek. W 2006 roku Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Rzeszowie prowadzi badania jakoci wd powierzchniowych dla potrzeb: klasyfikacji oglnej jakoci wd, oceny poziomu azotanw i wskanikw eutrofizacji, oceny przydatnoci wd do bytowania ryb w warunkach naturalnych, oceny przydatnoci wd do zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczon do spoycia, oceny jakoci wd granicznych.

Dla potrzeb klasyfikacji oglnej, badania jakoci wd rzeki San i jego najwaniejszych dopyww prowadzone byy w 36 punktach pomiarowych. Oceny wd powierzchniowych oraz klasyfikacj dokonywano wedug 5 klas,

zdefiniowanych nastpujco: I II III IV klasa klasa klasa klasa wody bardzo dobrej jakoci, wody dobrej jakoci, wody zadowalajcej jakoci, wody niezadowalajcej jakoci,

klasa -

wody zej jakoci.

Wyniki bada w 2006 roku wykazay, e w Sanie nie wystpuj wody klasyfikowane na poziomie I klasy. W grnym biegu rzeki, na dopywie do zbiornika zaporowego Solina, jako wd utrzymywaa si w II klasie, natomiast w pozostaych punktach wody Sanu klasyfikowano na poziomie III klasy oraz rzadziej IV klasy. W omawianym okresie w Sanie nie stwierdzono wd w V klasie.

24

Tabela 7. Wyniki klasyfikacji oglnej jakoci wd w rzece San w punktach pomiarowokontrolnych w pobliu Stalowej Woli Punkt pomiarowo- Km kontrolny /nazwa rzeki Klasyfikacja oglna wd1) Wartoci Przydatno wd do bytowania ryb3)

jakoci graniczne wskanikw eutrofizacji2)

Powyej Niska Brandwica Ujcie do Wisy

1

39,4 23,3 4,0

IV IV IV

zachowane zachowane zachowane

nieprzydatne nieprzydatne

)Wg rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 11.02.2004 r. w sprawie klasyfikacji dla

prezentowania stanu wd powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wynikw i prezentacji stanu tych wd (Dz. U. Nr 32, poz. 284).
2

)Wg rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 23.12.2002 r. w sprawie kryteriw

wyznaczania wd wraliwych na zanieczyszczenie zwizkami azotu ze rde rolniczych (Dz. U. Nr 241, poz. 2093).
3

Wg rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 04.10.2002 r. w sprawie wymaga, powinny odpowiada wody rdldowe bdce rodowiskiem ycia ryb

jakim

w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455). Wg opracowania WIO Raport za rok 2006, Rzeszw 2007 r.

W 2007 roku rozpoczto realizacj ustalonego na lata 2007-2009 programu monitoringu stanu wd uwzgldniajcego wymagania Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE. Badania monitoringowe rzek prowadzone s w jednolitych czciach wd

powierzchniowych, tj. wydzielonych w systemie hydrograficznym jednostkach, dla ktrych przyszociowo opracowywane bd programy wodno-rodowiskowe. Jednake z uwagi na nie zakoczone prace legislacyjne dotyczce sposobu oceny stanu wd, oceny jakoci wd powierzchniowych za 2007 rok, Podkarpacki Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska dokona w oparciu o zasady stosowane od 2004 roku, uwzgldniajce 5 klas jakoci wd. Wyniki bada zlewni nr 229 ( San od Tanwi do Ujcia) zestawiono w tabeli poniej:

25

Tabela 8. Klasyfikacja jakoci powierzchniowych wd pyncych badanych w 2007 roku. Zlewnia 229 Kod jednolitej czci wd powierzchniowych Rzeka Punkt pomiarowy Km rzeki Klasyfikacja Przydatno jakoci wd
1)

wd do bytowania ryb2)

PLRW20002122999
1

San

Wrzawy

4,0

IV

Nieprzydatne

) Wg rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 11.02.2004 r. w sprawie klasyfikacji dla

prezentowania stanu wd powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wynikw i prezentacji stanu tych wd (Dz. U. Nr 32, poz. 284).
2

) Wg rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 04.10.2002 r. w sprawie wymaga, powinny odpowiada wody rdldowe bdce rodowiskiem ycia ryb

jakim

w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455). Wg opracowania WIO Stan rodowiska w wojewdztwie podkarpackim w latach 20002007, Rzeszw 2008 r.

Decydujcy wpyw na jako wd rzeki San ma ilo i jako dopywajcych ciekw. Rzeka bezporednio jak i przez liczne swoje dopywy wzdu caego biegu jest odbiornikiem ciekw komunalnych i przemysowych. Do najwaniejszych rde zanieczyszczenia Sanu nale: rozproszone rda ciekw bytowo gospodarczych w rdlanej czci zlewni, oczyszczalnie ciekw komunalnych w Sanoku, Dynowie, Przemylu, Jarosawiu, Kronie, Przeworsku, Strzyowie, Horycu Zdroju, Lubaczowie., Leajsku, Nowej Sarzynie, Sokoowie Maopolskim, Rudniku, Nisku, Stalowej Woli, cieki przemysowe z Sanoka, Zakadw Chemicznych w Nowej Sarzynie, z terenu zabudowy przemysowej Huty Stalowa Wola oraz wody pochodnicze z Elektrowni Stalowa Wola S.A. Bezporedni wpyw oczyszczonych ciekw komunalnych z Miejskiej Oczyszczalni

w Stalowej Woli oraz przemysowych z Centralnej Oczyszczalni ciekw w Stalowej Woli, odprowadzanych wsplnym kolektorem zrzutowym do rzeki San w 2007, przedstawia ponisza tabela.

26

Tabela 9. Wyniki badania wpywu ciekw odprowadzanych z Miejskiej i Centralnej Oczyszczalni ciekw w Stalowej Woli na poziom ste zanieczyszcze w rzece San w 2007 r. Wskanik badany Jednostka rednia warto wskanika w odprowadzanych ciekach Odczyn BZT5 ChZTCr Azot oglny Fosfor oglny Zawiesina oglna Chlorki Siarczany Substancje ekstrahujce eterem naftowym elazo oglne Indeks fenolowy Cynk Mied Nikiel Chrom oglny Chrom Ow
1 +6 1)

rednia warto wskanika w rzece Przed zrzutem 8,15 9,35 39,4 1,9 0,14 23,6 15,3 50,8 Za zrzutem 8,2 10,1 51,1 2,9 0,25 29,2 21,8 56,7

pH mgO2/dm3 mgO2/dm
3 3

11,55 29,7 13,43 1,44 13,1

3

mgNog/dm

mgPog/dm3 mg/dm3 mgCl/dm

45,9 85,8

mgSO4/dm3 mg/dm3

si

<5

<5

<5

mgFe/dm3 mg/dm
3

1,03 0,009 <0,06 <0,01 0,02 <0,05 <0,02 0,03

1,07 <0,002 <0,05 <0,006 <0,007 <0,027 <0,02 <0,012

1,19 <0,002 <0,05 <0,006 0,013 <0,027 <0,02 <0,022

mgZn/dm3 mgCu/dm mgNi/dm

3

mgCr/dm3 mgCr+6/dm3 mgPb/dm

3

) Mieszanina oczyszczonych ciekw komunalnych i przemysowych, odprowadzana

do Sanu wsplnym kolektorem zrzutowym. Wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli.

III.2.2 Ochrona przed powodzi. Wzdu rzeki San przepywajcej przez tereny Gminy Stalowa Wola

na przewaajcej dugoci znajduj si way przeciwpowodziowe majce na celu ochron przed powodzi i tak: prawobrzeny wa przeciwpowodziowy rzeki San w km 26+000 30+055

( ok. 4.0 km ), w tym od km 28+280 do 30+055 odcinek nowy, lewobrzeny ( ok. 8.6 km ). wa przeciwpowodziowy rzeki San w km 18+800 27+400

27

Od mostu na rzece San w Stalowej Woli w kierunku na Elektrowni Stalowa Wola na dugoci ok. 1.5 km znajduj si tereny nieobwaowane, ktre s terenami

zalewowymi. Na tych terenach pooona jest cz obiektw Elektrowni Stalowa Wola, Zakadw Produkcji Pustakw oraz osiedle Swoy. W zwizku z wystpujcymi w ostatnich latach wysokimi stanami wd na rzece San

powikszyy si szkody w brzegach rzeki i wystpia pilna potrzeba wykonania prac regulacyjnych. W 2000 r. suby Regionalnego Zarzdu Gospodarki Wodnej

w Krakowie podjy prace majce na celu

popraw stanu technicznego koryta rzeki

w obrbie miasta Stalowa Wola tj. roboty zwizane z zamkniciem kilkudzielnego koryta Sanu oraz likwidacj wyspy skierowujcej nurt rzeki w kierunku lewego brzegu i jego niszczenie. Roboty te miay niewielki zakres i zostay zaprzestane. W latach 2003 i 2004 opracowane zostay dokumentacje projektowe na wykonanie dalszych robt zabezpieczajcych na rzece San, ktre docelowo doprowadz do zabezpieczenia erodowanych brzegw oraz uporzdkowania koryta rzeki na terenie Stalowej Woli. W 2004 r. rozpoczto pobr wiru i piasku w ramach robt udronieniowych koryta

rzeki San w km 28+250 28+ 650 ( dugo okoo 400 mb ) poprzez likwidacj wyspy (odsypiska). czna ilo materiau przewidzianego do usunicia do 2009 r. wyniesie okoo 55000 m3 Rzeka San na w/w odcinku ma nieregularn lini brzegw, poronit krzakami wierzby i rolinnoci trawiast. Odsypisko w rodku koryta tworzy dwudzielny przepyw. Lewa jego cz o szybszym nurcie powoduje stale powikszajc si erozj lewego brzegu rzeki w pobliu ktrego stoj supy linii energetycznych oraz znajduj si tereny rekreacyjne przeznaczone dla mieszkacw Stalowej Woli. Wyspa uniemoliwia

korzystanie z wd innym uytkownikom, jak rwnie sprzyja powstawaniu zatorw lodowych w okresach zimowych. Ponadto w 2005 r. w ramach zadania Odtworzenie naturalnego koryta rzeki San w km 28+30029+600 w m. Stalowa Wola przystpiono do odcinkowego ubezpieczenia lewego brzegu i skarpy brzegowej rzeki San opaska brzegow, odtworzenia zniszczonej ostrogi oraz wykonania przetamowania pomidzy brzegiem rzeki i wysp. Rzeka San na odcinku objtym w/w zadaniem pynie korytem o szerokoci

ok. 100 250 m, odcinkowo uregulowanym systemem opasek, tam podunych i ostrg. W wyniku przepywu wd powodziowych , poniej mostu drogowego w m. Stalowa Wola, na brzegu lewym nastpuje proces erozji brzegu. Powyej mostu, przy brzegu lewym, w rejonie istniejcych wysp, zniszczony zosta system ostrg, co spowodowao

przedostawanie si wd poza gwne koryto rzeki tj. pomidzy wysp i stay brzeg i stworzyo zagroenie dla istniejcych przetamowa, stabilnoci linii brzegowej oraz drogi gruntowej a take dla kanau zrzutowego wd z Elektrowni Stalowa Wola.

28

Wykonanie wszystkich projektowanych robt spowodowaa zahamowanie procesu erozji lewego brzegu podczas przepywu wd powodziowych.

III.3 Gospodarka wodno-ciekowa.

III.3.1

Zaopatrzenie w wod.

Dla zaspakajania potrzeb zaopatrzenia w wod mieszkacw miasta Stalowa Wola, eksploatowane s dwa ujcia wd podziemnych, bazujce na zasobach poziomu wodononego w utworach czwartorzdowych Gwnego Zbiornika Wd Podziemnych (GZWP) nr 425 Dbica- Stalowa Wola- Rzeszw. Ujcie Krzyowe Drogi, zlokalizowane na terenie miasta Stalowa Wola w kierunku na zachd od centralnej zabudowy, rozcigajce si poudnikowo wzdu wschodniego skraju Puszczy Sandomierskiej. W skad ujcia wchodzi 16 studni wierconych. Wszystkie studnie ujcia pooone s na obszarze lenym. Zatwierdzone zasoby eksploatacyjne ujcia w kat. B wd podziemnych wynosz Q = 746 m3 /h przy depresji Se =3,7-10,5 m. Stare Ujcie, pooone na terenie kompleksu lenego rozcigajcego si

po wschodniej stronie drogi Stalowa Wola - Bojanw. W skad ujcia wchodzi 10 studni wierconych. Wydajno eksploatacyjna ujcia wynosi Q = 195 m3/h. Oba ujcia wody s eksploatowane przez Miejski Zakad Komunalny Sp. z o.o. w Stalowej Woli. Zgodnie z posiadanymi przez MZK Sp. z o.o. pozwoleniami wodno prawnymi oraz zaktualizowan dokumentacj hydrogeologiczn zasobw wodnych obu uj

komunalnych, aktualne zasoby wodne, bdce w dyspozycji wodocigw miejskich wynosz cznie Qe= 941m3/h. Wielko poboru wody z komunalnych uj wody w ostatnich latach ksztatowaa si na poziomie:

Tabela 10. Wielko poboru wody w latach 2005 -2007 z komunalnych uj wody. Rok Wielko wody [ty m3/rok]1 poboru Rzeczywista liczba mieszkacw Stalowej Woli2 Wielko zuycia wody przez statystycznego mieszkaca [dm3/d] 2005 r. 2006 r. 2007 r.
1

3100 3098 2982

68 079 67 221 66 279

125 126 123

)Wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli.

29

) Wg danych Urzdu Miasta w Stalowej Woli.

Poza ujciami komunalnymi na terenie miasta Stalowa Wola z wasnych uj wd podziemnych korzystaj podmioty: HSW Wodocigi Sp. z o.o. eksploatuje ujcie Ciemny Kt, o zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych Qe= 640 m3/h. Pobierana woda przeznaczona jest do spoycia przez pracownikw jak rwnie pod potrzeby produkcyjne zakadw zlokalizowanych w obrbie zabudowy przemysowej Huty Stalowa Wola. Okrgowa Spdzielnia
3

Mleczarska

eksploatuje

ujcie

zatwierdzonych

zasobach

w wysokoci Qe= 33 m /h. W latach 2006 2007 pobrano nastpujce iloci wody: Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 Szpital Miejski
3

47 434 m3, 42 935 m3, 49 935 m3. ujcie o zatwierdzonych zasobach w wysokoci

eksploatuje

Qe= 50 m /h. W latach 2006 2007, Szpital pobra nastpujce iloci wody: Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 29 747 m3, 27 237 m3, 23 565 m3.

Wytwrnia 15 m /h.
3

Wdek

eksploatuje

ujcie

zatwierdzonych

zasobach

wysokoci

Wszystkie istniejce dotychczas osiedla w miecie s wyposaone w sie wodocigow. Budowane nowe osiedla w sie wodocigow s wyposaane sukcesywnie. Na koniec 2008 roku dugo sieci wodocigowej w Stalowej Woli wynosia 153,46 km.

Ze wzgldu na jako ujmowanej wody (ponadnormatywne stenia elaza i manganu oraz obniony odczyn wody) , przed podaniem do sieci wodocigowej konieczne jest jej wczeniejsze uzdatnianie. 2008 roku, w ramach realizacji Projektu pn. Gospodarka wodno ciekowa

w Stalowej Woli; Kontrakt nr 4 ; zakoczona zostaa realizacja zadania pn. Budowa nowej Stacji Uzdatniania Wody w Stalowej Woli". Przedsiwzicie realizowane byo z

wykorzystaniem Funduszu Spjnoci, instytucj wdraajc by NFOiGW. Zadanie realizowane byo przez Gmin Stalowa Wola, beneficjentem kocowym by Miejski Zakad Komunalny Sp. z o.o. W ramach Kontraktu nr 4 wykonano: adaptacj dotychczasowej hydroforni na potrzeby laboratorium badania wody, hal filtrw z kompletem filtrw do dwustopniowej filtracji, ukad korekty pH (filtry I),

30

ukad redukcji elaza i manganu (filtry II),

pompowni wody surowej, zbiornik kontaktowy poredni, przeznaczony do magazynowania wody surowej, modernizacj instalacji przeznaczonej do dostarczania wody surowej do stacji oraz instalacji odprowadzania wody uzdatnionej, wyposaenie SUW w wytwornic podchlorynu sodu przeznaczonego do dezynfekcji wody, wyposaenie SUW w agregat prdotwrczy umoliwiajcy awaryjne zasilanie stacji. Proces technologiczny w wybudowanym obiekcie obejmuje: napowietrzanie wody, korekt odczynu przy zastosowaniu filtrw I ze zoem wglanowo-magnezowym, filtracj II przez filtry wypenione mineralnym zoem wielowarstwowym w celu

usunicia z wody zwizkw elaza i manganu, Maksymalna wydajno stacji wynosi 600 m3/h, natomiast maksymalna produkcja dobowa wody uzdatnionej 13 500 m3/d.

Budynek wybudowanej Stacji Uzdatniania Wody

Wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli

31

Hala filtrw wybudowanej Stacji Uzdatniania Wody

Wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli

W wyniku wczenia do eksploatacji nowej stacji, w uzdatnianej wodzie osignito wymagane pH; zawarto manganu i elaza redukowana jest do ste dopuszczalnych okrelonych w rozporzdzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakoci wody przeznaczonej do spoycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61; poz. 417).

Na terenie gminy wody powierzchniowe nie s ujmowane w celu zaopatrzenia ludnoci w wod przeznaczona do spoycia. Woda powierzchniowa jest ujmowana jedynie do celw przemysowych przez: Elektrowni Stalowa Wola S. A. Spka pobiera wod z rzeki San w iloci nie przekraczajcej 12 m3/s. Wykorzystana woda odprowadzana jest do kanau zrzutowego i stanowi rdo wody przemysowej dla HSW-Wodocigi Sp. z o.o. HSW-Wodocigi Sp. z o.o. - do celw produkcyjnych zakadw zlokalizowanych na terenie zabudowy przemysowej Huty Stalowa Wola, Spka pobiera wod z kanau zrzutowego Elektrowni Stalowa Wola S.A. i dostarcza j poszczeglnym odbiorcom.

III.3.2

Odprowadzanie ciekw.

W miecie Stalowa Wola odbiornikiem ciekw komunalnych, przemysowych i deszczowych wprowadzanych do wd - jest rzeka San. Do najwaniejszych bezporednich rde zanieczyszczenia wd Sanu na odcinku stalowowolskim nale cieki komunalne z terenu miasta, oglnospawne cieki z terenu

32

zabudowy przemysowej Stalowa Wola S.A. cieki komunalne z

Huty Stalowa Wola S.A. oraz wody pochodnicze z Elektrowni

miasta,

przed

wprowadzeniem

do

odbiornika,

oczyszczane

s w mechaniczno-biologicznej Miejskiej Oczyszczalni ciekw. Oglnospawne cieki ( sanitarne, przemysowe i deszczowe) z terenu zabudowy przemysowej Huty Stalowa Wola, przed wprowadzeniem do odbiornika oczyszczane s w lokalnych oczyszczalniach funkcjonujcych przy poszczeglnych zakadach, a take w kocowej, mechanicznej Centralnej Oczyszczalni ciekw. Mieszanina ciekw oczyszczonych z obu oczyszczalni odprowadzana jest wsplnym kolektorem zrzutowym do rzeki w 26+440 km jej biegu. W zakresie odprowadzania ciekw do rodowiska, oba zakady korzystaj ze wsplnego pozwolenia wodnoprawnego wydanego przez Starost Stalowowolskiego. Jako ciekw odprowadzanych do rodowiska oceniana jest w zakresie 18 wskanikw. cieki deszczowe prowadzane przez kanalizacj deszczow w Stalowej Woli

odprowadzane s do rzeki San bezporednio lub poprzez jego dopywy, lub te do ziemi. Przed wprowadzeniem do odbiornika, cieki deszczowe poddawane s podczyszczaniu

z substancji ropopochodnych i zawiesin. Do tego celu wykonane zostay podczyszczalnie ciekw deszczowych wyposaone w separatory substancji ropopochodnych oraz

piaskowniki.

Miasto Stalowa Wola - Miejska Oczyszczalnia ciekw (MO) w Stalowej Woli. Miasto Stalowa Wola posiada oczyszczalni ciekw komunalnych zlokalizowan w kierunku pnocno-wschodnim od centralnej zabudowy miasta, na terenach

nadrzecznych lewego brzegu rzeki San. Oczyszczalnia zostaa przekazana do eksploatacji w 1993 r. Realizowany w oczyszczalni proces technologiczny oparty jest na dwustopniowym oczyszczaniu ciekw w obiektach oczyszczania mechanicznego oraz biologicznego z przerbk osadu w zamknitych, wydzielonych komorach fermentacji. Iloci ciekw odprowadzonych z oczyszczalni do odbiornika w latach 2006- 2007 obrazuje tabela poniej:

Tabela 11. Ilo ciekw odprowadzonych z MO w latach 2006 -2007 do odbiornika.

2006 rok Lp. Miesic m3/m-c m3/d m3/m-c 2007 rok m3/d

1. 2. 3.

Stycze Luty Marzec

333 660 288 490 318 510

10 763 10 303 10 275

297 070 280 620 315 960

9 583 10 022 10 192

33

4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Kwiecie Maj Czerwiec Lipiec Sierpie Wrzesie Padziernik Listopad Grudzie

311 720 305 260 285 520 323 120 357 190 334 720 308 700 299 160 303 820 3 769 870

10 391 9 847 9 517 10 423 11 522 11 157 9 958 9 972 9 801

304 760 310 450 301 640 317 460 309 890 305 800 311 870 293 430 320 360 3 669 310

10 159 10 015 10 055 10 241 9 996 10 193 10 060 9 781 10 334

CZNIE [m3/r.]

Wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli

Stosowany

MO

do

2008

roku

proces

oczyszczania

ciekw,

nie

zapewnia

dostatecznego usuwania substancji biogennych; w odprowadzanych z oczyszczalni ciekach, w ponadnormatywnych steniach wystpoway zwizki azotu i fosforu. W celu osignicia obowizujcych norm jakociowych dokonana zostaa modyfikacja procesu technologicznego pod ktem poprawy efektywnoci eliminacji zwizkw biogennych.

Tabela 12. Wielko adunku zanieczyszcze odprowadzanych ze ciekami z MO w latach 2006 -2007 do odbiornika
Lp. adunek 2006 rok [Mg/rok] 1. 2. Azot oglny Fosfor oglny 163,1 32,42 2007rok [Mg/rok] 121,53 28,14

Wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli

W 2008 roku, w ramach realizacji Projektu pn. Gospodarka wodno ciekowa w Stalowej Woli; Kontrakt nr 3 Rozbudowa i modernizacja Miejskiej Oczyszczalni ciekw w Stalowej Woli", zakoczona zostaa rozbudowa i modernizacja MO. Zadanie realizowane byo przez Gmin Stalowa Wola, beneficjentem kocowym by Miejski Zakad Komunalny Sp. z o.o. Przewidziane do realizacji zadanie w ramach Kontraktu Nr 3, zostao ujte w A-KPOK pod pozycj 2-II-129. Celem rozbudowy i modernizacji Miejskiej Oczyszczalni ciekw bya: ochrona dolnego odcinka rzeki San nalecej do zlewni Wisy poprzez wyeliminowanie zrzutu ciekw nie oczyszczonych lub oczyszczonych w stopniu niezadowalajcym do wd powierzchniowych, ochrona zasobw gwnego zbiornika wd podziemnych GZWP Nr 425 stanowicego rdo wody pitnej dla Stalowej Woli oraz rezerwowe rdo wody dla miasta Rzeszowa. Zakres wykonanych prac obejmowa:

34

modernizacj koryta pomiarowego ciekw surowych, modernizacj osadnikw wtrnych, piaskownika, budynku krat oraz komory zasuw, budow stacji zlewnej ciekw dowoonych,

modernizacj komory na kanale omijajcym, osadnikw wstpnych, przepompowni ciekw i osadu surowego, modernizacj mieszade w WKF, budow przepompowni osadu zagszczonego, budow instalacji do dozowania koagulanta, NaOH i metanolu,

modernizacj

obiektw

gospodarki

osadami

zagszczaczy

osadu

przefermentowanego, skadowiska osadu, budow koryta pomiarowego ciekw oczyszczonych, budow obiektw instalacji i sieci biogazu. Ponadto wykonano: - wymiany istniejcych, w wikszoci wyeksploatowanych urzdze, na urzdzenia o wyszej sprawnoci i mniej energochonne, monta agregatw prdotwrczych zasilanych biogazem, modernizacj gospodarki biogazem (budowa instalacji odwodnienia i odsiarczania gazu, zastosowanie hermetyzacji, wentylacji i dezodoryzacji powietrza odlotowego).

Rozwizanie technologiczne w zmodernizowanej oczyszczalni oparto na usuwaniu wgla i azotu w procesie osadu czynnego z sekwencj reaktorw niedotlenionych i tlenowych poprzedzonych komor biologicznej defosfotacji. Dla zwikszenia efektywnoci

i stabilnoci defosfatacji zastosowano predenitryfikacj osadu powrotnego.

Widok Miejskiej Oczyszczalni ciekw w Stalowej Woli

Wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli

35

Zmodernizowana oczyszczalnia ciekw posiada przepustowo hydrauliczn 17 500 m3/d oraz zwikszon moliwo obcienia adunkiem zanieczyszcze do ok. 98 500 RLM z jednoczesnym podniesieniem efektu oczyszczania zwaszcza w zakresie redukcji zwizkw biogennych - azotu i fosforu. Wyniki bada jakoci Miejskiej ciekw oczyszczonych ciekw, z rozruchu technologicznego wartoci

modernizowanej

Oczyszczalni

wykazay

nastpujce

podstawowych wskanikw zanieczyszcze:

Tabela 13. Stenia podstawowych wskanikw zanieczyszcze w ciekach komunalnych /wyniki bada z rozruchu technologicznego/.
Lp. Wskanik badany Jednostka Stenie [mg/dm3] 1. 2. Azot oglny Fosfor oglny mg Nog/dm3 mg Pog/dm3 8,71 0,3

Wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli

Jako ciekw

oczyszczonych

odprowadzanych, ze

zmodernizowanej

oczyszczalni

odpowiada bdzie przepisom prawa polskiego i dyrektyw UE, zgodnie z ktrymi najwysze wartoci podstawowych wskanikw zanieczyszcze w ciekach oczyszczonych w oczyszczalniach komunalnych o wielkoci przekroczy: Azot oglny Fosfor oglny 15 mg Nog/dm3 2 mg Pog/dm3 15 000<RLM< 99 999, nie mog

Przy zaoeniu, e ilo ciekw odprowadzanych z oczyszczalni do rodowiska utrzyma si na poziomie roku 2007, a jako ciekw spenia bdzie wymagania okrelone w przepisach, do odbiornika odprowadzony bdzie adunek jak w tabeli poniej.

Tabela 14. Zakadana wielko adunkw zanieczyszcze odprowadzanych ze ciekami z MO do odbiornika, po modernizacji oczyszczalni.
Lp. 1. 2. adunek Azot oglny Fosfor oglny [Mg/rok] 55,0 7,3

Obliczenia wasne wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli

Realizacja przedsiwzicia pozwoli na polepszenie parametrw oczyszczania ciekw, a tym samym przyczyni si do poprawy jakoci wd rzeki San. Odprowadzany do odbiornika adunek zanieczyszcze ulegnie obnieniu o ok.
Nog. Pog.

= 66 Mg/rok = 21 Mg/rok

36

Dziki rozbudowie oczyszczalni ciekw, zlikwidowane zostanie odprowadzanie do wd ciekw oczyszczonych w niewystarczajcym stopniu. Odprowadzane cieki nie bd si przyczyniay do pogarszania jakoci wd odbiornika.

Huta Stalowa Wola S.A. Centralna Oczyszczalnia ciekw System kanalizacji oglnospawnej na terenie zabudowy przemysowej Huty Stalowa Wola, wyposaony jest w kocow, mechaniczn oczyszczalni ciekw oglnozakadowych Centraln Oczyszczalni ciekw (CO). Do CO dopywaj cieki wstpnie podczyszczone w lokalnych, chemicznych oczyszczalniach o rnym charakterze w zalenoci od rodzaju zanieczyszcze w ciekach surowych. Centralna Oczyszczalnia ciekw, eksploatowana przez Zakad HSW-Wodocigi

Sp. z o.o., zlokalizowana jest w bezporednim ssiedztwie Miejskiej Oczyszczalni ciekw. cieki z CO i z MO odprowadzane s do rzeki San wsplnym kolektorem zrzutowym. Centrala Oczyszczalnia ciekw posiada przepustowo hydrauliczn 100 000 m3/d, jednak faktyczna ilo oczyszczanych ciekw w okresie pogody bezdeszczowej nie przekracza 20 000 m3/d. Zmniejszone obcienie hydrauliczne CO spowodowane jest: zmian wielkoci i charakteru produkcji w Hucie Stalowa Wola w okresie

transformacji, sukcesywnym wprowadzaniem zamknitych obiegw wody przemysowej, wprowadzaniem technologii wodooszczdnych, racjonalnym gospodarowaniem wod.

Iloci ciekw odprowadzonych z oczyszczalni do odbiornika w latach 2006- 2007 obrazuje tabela poniej:

Tabela 15. Ilo ciekw odprowadzonych z CO w latach 2006 -2007 do odbiornika.

2006 rok Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Miesic Stycze Luty Marzec Kwiecie Maj Czerwiec Lipiec Sierpie Wrzesie Padziernik m /m-c 472 350 453 350 526 980 390 510 459 490 397 630 408 150 435 850 404 000 437 210
3

2007 rok m /m-c 472 560 420 320 406 570 393 690 381 400 383 930 459 670 436 770 470 570 433 070
3

m /d 15 237 16 191 16 999 13 017 14 822 13 254 13 166 14 060 13 467 14 104

m3/d 15 244 15 011 13 115 13 123 12 303 12 798 14 828 14 089 15 686 13 970

37

11. 12.

Listopad Grudzie
3

417 660 407 050

13 922 13 131 5 210 230

414 050 376 110 5 048 710

13 802 12 133

CZNIE [m /r.]

Wg danych HSW-Wodocigi Sp. z o.o. w Stalowej Woli

W latach 2006-2007 w trakcie przeprowadzania bada jakoci ciekw oczyszczonych odprowadzanych z CO, nie stwierdzono adnej prby z przekroczeniami najwyszych dopuszczalnych wartoci wskanikw okrelonych w pozwoleniu wodnoprawnym.

Tabela 16. Wielko adunku zanieczyszcze odprowadzanych ze ciekami z CO w latach 2006 -2007 do odbiornika.
Lp. adunek 2006 rok [Mg/rok] 1. 2. ChZTCr Substancje ekstrahujce 118,8 17,2 2007rok [Mg/rok] 122,7 25,2

si eterem naftowym 3. 4. elazo oglne Zawiesina oglna 14,6 86 7,1 80,8

Wg danych HSW-Wodocigi Sp. z o.o. w Stalowej Woli

Elektrownia Stalowa Wola S.A. Elektrownia Stalowa Wola odprowadza do rodowiska nastpujce rodzaje i wielkoci ciekw:

Tabela 17. Rodzaje i iloci ciekw wprowadzanych do rodowiska.

Rok Pochodniecze wprowadzane do rzeki San. Ilo ciekw w m3 Filtracyjne wprowadzane do potoku Jelonek, rz. Barcwki i rzeki San 2006 2007 2008 123 576 090 126 602 724 115 089 268 116 783 62 857 50 951

Ponadto cieki deszczowo przemysowe z terenu zakadu, ujmowane s w system kanalizacji burzowej, trafiaj do mechanicznej oczyszczalni i po oczyszczeniu zawracane s do produkcji wody technologicznej, su do uzupenienia obiegw wodno parowych.

38

III.4 Stan powietrza atmosferycznego.

III.4.1 Jako powietrza atmosferycznego. Podstawowym dokumentem okrelajcym wymagania dotyczce oceny

i zarzdzania jakoci powierza w krajach Unii Europejskiej jest Dyrektywa 96/62/EC z dnia 27.09.1996 r. w sprawie oceny i zarzdzania jakoci otaczajcego powietrza zwana dyrektyw ramow i dyrektywy pochodne lub ich projekty dotyczce

poszczeglnych zanieczyszcze (lub grup zanieczyszcze). Dyrektywy okrelaj kryteria jakoci powietrza oraz tworz zasady i mechanizmy dziaa majcych na celu: utrzymywanie jakoci powietrza na obszarach gdzie jest ona wystarczajca, planowanie poprawy jakoci powietrza na obszarach, gdzie nie spenia ona zaoonych kryteriw. W Polsce na podstawie przepisw zawartych w ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 z p. zm.) ochrona

powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakoci, okrelonej za pomoc poziomw substancji w powietrzu. Przez poziom substancji w powietrzu rozumiemy stenie tych substancji w powietrzu odniesione do ustalonego czasu lub opad substancji w odniesieniu do ustalonego czasu i powierzchni. Jak najlepsz jako powietrza maj zapewni dziaania na rzecz utrzymania poziomw substancji w powietrzu poniej poziomw dopuszczalnych lub co najmniej na tych poziomach. Decydujcy wpyw na jako powietrza na terenach zurbanizowanych maj emisje z pojazdw samochodowych oraz indywidualnych, komunalnych oraz przemysowych rde stacjonarnych. Najwikszy wpyw (szczeglnie zim) wywiera energetyczne spalanie paliw. Mona wyodrbni emitory wysokie, oddziaujce na wiksze odlegoci (emitory punktowe to due obiekty przemysowe), oraz emitory niskie, majce wpyw

na bezporednie ich ssiedztwo. Energetyczne spalanie paliw (wgiel, drewna, gaz ziemny, olej opaowy) jest rdem emisji podstawowej: dwutlenku wgla, dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyu. Stenie tych substancji wykazuje zmienno w cigu

roku ronie w sezonie grzewczym a maleje latem. Poziom ste substancji podstawowych w skali kraju wskazuje tendencj spadkow, oprcz wzrostu emisji dwutlenku azotu, wynikajcej z oddziaywania ruchu samochodowego. Procesy technologiczne realizowane w zakadach przemysowych mog by rdem substancji tzw. specyficznych (dioksyny, amoniak, benzopiren, zwizki metali cikich itp.). Majc na uwadze konieczno monitorowania jakoci powietrza oraz ochrony przed emisjami, zosta naoony ustawowy obowizek na Wojewdzkich Inspektorw Ochrony rodowiska, oceny stanu powietrza w obrbie wydzielonych jednostek terytorialnych chlorowcopochodne wglowodory,

39

zwanych strefami. Do roku 2006, najczciej strefa pokrywa si z obszarem powiatu lub aglomeracji powyej 250 000 mieszkacw miasto Stalowa Wola naleao do strefy stalowowolskiej (strefa obejmowaa obszar powiatu). Zgodnie z rozporzdzeniem Ministra rodowiska z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w ktrych dokonuje si oceny jakoci powietrza (Dz. U. Nr 52 poz. 310), miasto Stalowa Wola znajduje si w strefie tarnobrzesko leajskiej, kod strefy PL.18.09.z.05. Stref tworz cztery powiaty: tarnobrzeski, stalowowolski, niaski i leajski. Oceny jakoci powietrza dokonuje si co roku, na podstawie pomiarw ste w staych punktach lub pomiarw wskanikowych, oblicze modelowych, obiektywnych metod szacowania czy metod czonych. Wyboru okrelonej metody oceny dokonuje si w oparciu o informacje o poziomach zanieczyszcze (grnego i dolnego progu oszacowania) uzyskane w wyniku przeprowadzenia oceny wstpnej. Obowizek prowadzenia oceny dotyczy nastpujcych zanieczyszcze: dwutlenku siarki dwutlenku azotu, tlenku wgla, ozonu benzenu, pyu zawieszonego PM10, oowiu, kadmu, niklu, arsenu, benzo(a)pirenu, ozonu Do zanieczyszcze, ktre naley uwzgldnia w ocenie rocznej dokonywanej pod ktem spenienia kryteriw zwizanych z ochron rolin/ekosystemu zalicza si: dwutlenek siarki, tlenek azotu, ozon. Poszczeglne klasy stref decyduj o potrzebie podjcia dziaa w celu poprawy jakoci powietrza. Dla zanieczyszcze, dla ktrych okrelony jest margines tolerancji obowizuje trjstopniowa skala klasyfikacji: Klasa A poziom zanieczyszcze nie przekracza poziomu dopuszczalnego nie ma wymaganego podejmowania dziaa, Klasa B poziom zanieczyszcze chocia jedn substancj mieci si pomidzy poziomem dopuszczalnym, a poziomem dopuszczalnym powikszonym o margines tolerancji wymagane jest okrelenie obszarw przekrocze

40

wartoci dopuszczalnych, Klasa C poziom zanieczyszcze chocia jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny powikszony o margines tolerancji wymagane jest okrelenie obszarw przekrocze wartoci dopuszczalnych oraz wartoci dopuszczalnych powikszonych o margines tolerancji oraz opracowania programu ochrony powietrza (POP). Dla zanieczyszcze bez okrelonego marginesu tolerancji obowizuje dwustopniowa klasyfikacja stref: Klasa A poziom zanieczyszcze nie przekracza poziomu dopuszczalnego nie ma wymaganego podejmowania dziaa, Klasa C poziom zanieczyszcze chocia jednej substancji przekracza poziom dopuszczalny powikszony o margines tolerancji wymagane jest okrelenie obszarw przekrocze wartoci dopuszczalnych oraz wartoci dopuszczalnych powikszonych o margines tolerancji oraz opracowania programu ochrony powietrza (POP).

Rozporzdzeniem Ministra rodowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomw niektrych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47 poz. 281) zostay ustalone dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu oraz dopuszczalne czstoci

ich przekraczania.

Tabela 18. Dopuszczalne poziomy niektrych substancji w powietrzu dla terenu kraju, czas ich obowizywania, okresy, dla ktrych urednia si wyniki pomiarw, dopuszczalne czstoci przekraczania tych poziomw oraz marginesy tolerancji.
Nazwa Okres Poziom dopuszczalny substancji w powietrzu Dopuszczalna czsto Przekraczania poziomu dopuszczalne go w roku kalendarzowym Benzen Rok kalendarzowy Dwutlenek azotu Rok kalendarzowy 40 ----Jedna godzina 200 18 razy 5 ----60 3 15 30 15 6 40 2 10 20 10 4 20 1 5 10 5 2 0 0 0 2007 2008 2009 od 2010 Margines tolerancji [%] -------------[g/m3] substancji uredniania wynikw pomiarw

41

Tlenki azotu

Rok kalendarzowy

30

-----

Dwutlenek siarki

Jedna godzina 24 godziny Rok kalendarzowy

350 125 20

24 razy 3 razy -----

0 0 0

0 0 0

0 0 0

0 0 0

Ow

Rok kalendarzowy

0,5

-----

Ozon

8 godzin

120 18000 /m h od 1.01. 2010

3

25 dni -----

0 0

0 0

0 0

0 0

Okres od 1V 24000 31 (wegetacji) VII /m h do 31.12. 2009 Py zawieszony PM10 Tlenek wgla 24 godziny Rok kalendarzowy 8 godzin 10000 50 40
3

35 razy -----

0 0

0 0

0 0

0 0

-----

Na terenie miasta Stalowa Wola, ul. Niezomnych znajduje si manualna stacja monitoringu powierza, dokonywane s tam pomiary SO2, NO2, pasywne pomiary

benzenu przez WIO oraz staa stacja pomiarowe WSSE. Ponadto w ssiedztwie tj. w m. Nisko przy ul. Sopockiej znajduje si automatyczna stacja pomiarowa, dokonujca pomiarw automatycznie: SO2, NO2, CO, benzenu, manualnie: pyu zawieszonego PM10, benzo(a)pirenu, metali cikich As, Cd, Ni, Pb w pyle zawieszonym.

Jako

powietrza

atmosferycznego

na

terenie

wojewdztwa

monitorowana

bya

w 2007 roku przez Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Rzeszowie oraz Wojewdzk Stacj Sanitarno-Epidemiologiczn w Rzeszowie. Na podstawie caorocznych serii pomiarowych ze stacji monitoringowych, danych emisyjnych, wykonywane zostao opracowanie pod nazw Ocena jakoci powietrza w wojewdztwie podkarpackim za rok 2007 przez WIO w Rzeszowie.

42

Ocena jakoci powietrza wykonana za rok 2007, pod ktem ochrony zdrowia, pozwala na stwierdzenie, e w zakresie: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku wgla, benzenu, pyu PM10, arsen, kadm, nikiel, ow, benzo(a)piren, w strefie tarnobrzesko leajskiej poziom zanieczyszcze nie przekracza poziomu dopuszczalnego i pozwala j zakwalifikowa do klasy A (dla poszczeglnych substancji). Dla ozonu zostaa utworzona jedna strefa obejmujca cae wojewdztwo podkarpackie. Stref t zakwalifikowano do klasy A. Dokonano rwnie oceny strefy pod ktem ich kwalifikacji ze wzgldu na ochron rolin. Badano poziomy zanieczyszcze: dwutlenku siarki, tlenkw azotu, ozonu, poziom zanieczyszcze nie przekracza poziomu dopuszczalnego i pozwala do klasy A (dla poszczeglnych substancji). Informacje (mapy WIO w Rzeszowie) dotyczce rozkadu ste: SO2, NO2, pyu PM10, benzenu, przedstawiono w zaczniku do niniejszego opracowania. j zakwalifikowa

Tabela 19. Ocena jakoci powietrza w strefie tarnobrzesko - leajskiej ze wzgldu na ochron zdrowia. Lp Substancja Symbol klasy dla obszaru strefy stalowowolskiej, (2006 r.) Symbol klasy dla obszaru strefy tarnobrzesko leajskiej (2007 r.)

1 2 3 4 5 6

SO2 NO2 PM 10 CO Benzen Ow

A A A A A A

A A A A A A

Informacja WIO Rzeszw.

Tabela 20. Ocena jakoci powietrza w strefie tarnobrzesko leajskiej ze wzgldu na ochron rolin. Lp Substancja Symbol klasy dla obszaru strefy, (2006 r.) Symbol klasy dla obszaru strefy, (2007r.)

1 2 3

SO2 NO2 Ozon

A A A

A A A

Informacja WIO Rzeszw.

43

III.4.2 rda zanieczyszczenia powietrza.

Najwikszym zakadem na terenie miasta emitujcym substancje do powietrza jest Elektrownia Stalowa Wola S.A.

Tabela 21. Rodzaj i ilo wyemitowanych do powietrza substancji w latach 2006-2008.

Rodzaj substancji Py SO2 CO2
czna (wgiel, gaz, biomasa) W tym z biomasy

Ilo wprowadzanych substancji [ Mg/rok ] 2006 rok 370 8 410 1 233 105 2007 rok 386 7 500 1 234 427 2008 rok 143 2 789 1 213 293

23 143 370

21 934 386

38 084 143

py

Informacja Elektrownia Stalowa Wola S.A.

Odprowadzanie substancji nastpuje przez ukad odpylania do 2 emitorw (kominw) o wysokoci 102 m (rednica wylotowa 6 m) i 120 m (rednica wylotowa 5,9 m) nad poziom terenu. Ochrona powietrza atmosferycznego w Zakadzie nastpuje poprzez: stosowanie skutecznych elektrofiltrw, redukcj emisji NO2 poprzez instalacje niskoemisyjnego spalania paliw, zakup wgla o niskiej zawartoci siarki, zainstalowanie systemu cisej kontroli sterowania procesem spalania na kotach OP380 w celu poprawy sprawnoci caego ukadu, co ma wpyw na zmniejszenie iloci spalanego wgla, a porednio na zmniejszenie emisji. Drugim rdem co do wielkoci iloci substancji emitowanych do powietrza

atmosferycznego jest kompleks zakadw znajdujcych si na terenie Huty Stalowa Wola S.A. Wedug stanu prawnego w roku 2002 - Huta Stalowa Wola zostaa podzielona na samodzielne spki w skad Grupy Kapitaowej HSW wchodzio 20 spek, z tego 19 spek w Stalowej Woli na terenie HSW i jedna spka w Zaklikowie. Wprowadzanie substancji do powietrza odbywa si w sposb zorganizowany emitorami w iloci 359, o wysokoci dominujcej 20 30 m. Powstajce w jednostkach Grupy Kapitaowej w procesach technologicznych substancje pyowe s czciowo redukowane w urzdzeniach do redukcji zanieczyszcze.

44

W zakadach wchodzcych w skad grupy zainstalowanych jest 91 sztuk urzdze odpylajcych.

Urzdzenia odpylajce* Cyklony Multicyklony Filtry tkaninowe Urzdzenia odpylajce mokre

* dane za 2001 rok

21 szt. 5 szt. 29 szt. 36 szt.

Wszystkie pracujce urzdzenia odpylajce s w dobrym stanie, a skuteczno ich dziaania wynosi od 95 do 99% i powyej.

Tabela 22. Rodzaj i ilo wyemitowanych do powietrza substancji w latach 2007-2008. Rodzaj substancji Dwutlenek siarki Tlenek azotu Py
Ilo wprowadzanych substancji [g/m3]

2007 rok 4 20 32

2008 rok 3 16 27

Zmiany wielkoci emisji w poszczeglnych latach wynikay: z likwidacji niektrych urzdze, zwikszania lub ograniczania czasu pracy urzdze, zmiany wielkoci produkcji. W cigu ostatnich lat dziaania w wyniku wpywu w/w czynnikw nastpio zmniejszenie wielkoci emitowanych substancji, chocia niektre z nich spowodowane zostay ograniczeniem produkcji. Elektrownia i Huta, zakady o najwikszej emisji przeprowadziy szereg prac modernizacyjnych takich jak: likwidacja turbiny, likwidacja starych piecw do wytopu stali. Efektem przeprowadzonych prac modernizacyjnych jest zmniejszenie emisji zanieczyszcze gazowych. Dziki temu, e w duych zakadach funkcjonuj wykwalifikowane suby ochrony rodowiska, oraz dziki wysokiej wiadomoci ekologicznej dyrekcji tych zakadw, stale podejmowane s w nich dziaania zmierzajce do minimalizacji wpywu na rodowisko.

45

III.5

Haas.
Emisja haasu jest jedn z najbardziej charakterystycznych cech ekosystemw

terenw zurbanizowanych. Do gwnych rde uciliwoci akustycznej nale: ruch samochodowy (w tym przede wszystkim ruch cikich samochodw ciarowych), ruch kolejowy, rda punktowe (zarwno zwizane z dziaalnoci gospodarcz jak i rekreacyjn tj.: festyny, dyskoteki). Poziom natenia haasu drogowego zaley od: natenia ruchu, rodzaju i wielkoci pojazdw, rodzaju i jakoci nawierzchni zwartoci zabudowy, uksztatowania terenu. Wedug Pastwowego Zakadu Higieny skala subiektywnego odczucia uciliwoci haasu przedstawia si nastpujco:

Tabela 23. Odczucia uciliwoci haasu w zalenoci od poziomu haasu. Uciliwo haasu. Maa rednia Dua Poziom haasu [dB]

L Aeq 52dB
52 < L Aeq 62dB

62 < LAeq 70dB

LAeq > 70dB

Bardzo dua

Najczciej klimat akustyczny ocenia si ilociowo przy pomocy poziomu dwiku (haasu). Podstawowym technicznym wskanikiem oceny haasu w rodowisku jest tak zwany rwnowany poziom dwiku A, okrelany symbolem LAeq. LAeq D rwnowany poziom dwiku dla A dla pory dnia (rozumiany jako przedzia czasu od godziny 600do 2200), LAeq N - rwnowany poziom dwiku dla A dla pory nocy (rozumiany jako przedzia czasu od godziny 2200do 600),

46

Haas w rodowisku (w tym haas drogowy) charakteryzuje si zmiennymi poziomami w czasie. Rwnowany poziom dwiku LAeq jest wskanikiem pozwalajcym opisa tego typu zjawiska akustyczne poprzez urednienie zmiennego cinienia akustycznego w czasie obserwacji. Przepisy okrelaj przedzia czasu, do ktrego moe by odniesiona warto

rwnowanego poziomu dwiku A, czyli czas odniesienia. Jako przedzia czasu odniesienia dla oceny poziomw haasu w przyjmowano: 1) dla oceny haasu drogowego oraz kolejowego: przedzia 16 godzin dla pory dnia od 600 do 2200, przedzia 8 godzin w porze nocy od 22oo do 600 , 2) dla instalacji i pozostaych obiektw i grup rde haasu: przedzia 8 kolejnych najniekorzystniejszych
00

godzin

dnia,

kolejno

po

sobie

nastpujcych dla pory od 6 -

do 22 ,

00

przedzia jednej najmniej korzystnej godziny nocy w porze od 22oo do 600 .

Dopuszczalne poziomy haasu w rodowisku odnosz si do rnych kategorii i rde haasu i s zrnicowane w zalenoci od funkcji urbanistycznej danego terenu. Dopuszczalne poziomy haasu komunikacyjnego w rodowisku zostay okrelone

w rozporzdzeniu Ministra rodowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. poz. 826)

(Dz. U. Nr 120

Tabela 24. Dopuszczalne poziomy haasu w rodowisku.

Lp Przeznaczenie terenu Dopuszczalny poziom haasu w dB

Drogi lub linie kolejowe

Pozostae obiekty i dziaalnoci bdce rdem haasu

LAeq D przedzia czasu odniesienia rwny 16 godzinom

LAeq N przedzia czasu odniesienia rwny 8 godzinom

LAeq D przedzia czasu odniesienia rwny 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie nastpujcym

LAeq N przedzia czasu odniesienia rwny 1 najmniej korzystnej godzinie nocy

a) Teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. b) Teren zabudowy zwizanej ze staym lub czasowym pobytem dzieci i modziey. c) Tereny domw opieki 55 50 50 40

47

spoecznej. d) Tereny szpitali w miastach. 2 a) Teren zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego. b) Tereny zabudowy zagrodowej. c) Tereny rekreacyjno wypoczynkowe. d) Tereny mieszkaniowo usugowe. 60 50 55 45

Obszar, ktry naraony jest na haas o szczeglnie wysokim poziomie, przekraczajcym granice uciliwoci, przy ktrym obserwuje si wyrany niekorzystny wpyw na zdrowie, okrela si jako zagroony haasem. Poziomy progowe, ustalone rozporzdzeniem Ministra rodowiska z dnia 9 stycznia 2002 r. (Dz. U. Nr 8 poz. 81), stanowi kryterium do wyznaczenia terenw ekstremalnie zagroonych haasem wymagajcych dziaa naprawczych.

Tabela 25. Wartoci progowe poziomu haasu komunikacyjnego.

Lp Przeznaczenie terenu Warto progowa poziomu haasu wyraona rwnowanym poziomem dwiku A w dB, drogi lub linie kolejowe Pora dnia przedzia czasu odniesienia rwny 16 godzin. 1 a) Teren zabudowy zwizanej ze staym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i modziey. b) Tereny zabudowy szpitalnej i domw opieki spoecznej. 65 60 Pora nocy przedzia czasu odniesienia rwny 8 godzin.

Tereny zabudowy mieszkaniowej.

75

67

W roku 2006 r. WIO w Rzeszowie przeprowadzi na

terenie miasta Stalowa

Wola, badania monitoringowe klimatu akustycznego w 24 punktach pomiarowych, zlokalizowanych przy gwnych trasach komunikacyjnych miasta. W 12 punktach

48

wykonywano pomiary w porze dziennej i porze nocnej, w pozostaych 12 tylko w porze dziennej. cznie przebadano 28,7 km drg. W wyniku przeprowadzonych pomiarw haasu, prawie we wszystkich punktach pomiarowych zanotowano przekroczenia dopuszczalnego poziomu haasu. Wartoci przekrocze dopuszczalnych poziomw haasu w porze dziennej zawieray si w granicach 0,3 dB do 13,1 dB, natomiast w porze nocnej do 0,7 dB do 8,2 dB. Najwysze poziomy haasu w porze dziennej zarejestrowano na ulicach wlotowych do miasta: ul. Brandwickiej (65,5 dB), ul. Sandomierskiej (68,1 dB) i ul. Rozwadowskiej (65,8 dB). Rwnie wysokie poziomy haasu stwierdzono na ul. Staszica (70,7 dB)- odcinek w centrum i ul. Klasztornej (66,5 dB) zjazd do specjalnej strefy ekonomicznej HSW. Najwysze poziomy haasu w porze nocnej

zanotowano na ul. Sandomierskiej i ul. Polnej. Wartoci przekrocze dopuszczalnych poziomw haasu w porze nocnej odnotowano we wszystkich punktach pomiarowych. Wartoci progowe haasu komunikacyjnego w porze dnia zostay przekroczone

(w niewielkim stopniu) w punkcie pomiarowym na ul. Rozwadowskiej (w pobliu szkoy obowizuje warto 65 dB). W punktach pomiarowych haasu nocnego nie zanotowano przekrocze wartoci progowych haasu. Do najcichszych ulic zaliczono ulice

wewntrzosiedlowe Skoczyskiego, Okulickiego i ul. Poniatowskiego. Przedstawienie graficzne poziomu haasu drogowego i natenie ruchu pojazdw przy gwnych trasach komunikacyjnych miasta Stalowa Wola w 2006 r. (wycig z informacji WIO) podano w zaczniku.

III.6

Elektromagnetyczne promieniowanie niejonizujce.

Urzdzenia i linie elektroenergetyczne s rdem oddziaywania

elektromagnetycznego promieniowania niejonizujcego stanowicego pewne zagroenie dla ludzi. Podobne s oddziaywania pl elektromagnetycznych wytwarzanych przez urzdzenia radiokomunikacyjne (nadajniki radiowe i telewizyjne, radiolinie, radiotelefony i urzdzenia radiolokacyjne). Szkodliwe oddziaywanie elektromagnetycznego

promieniowania niejonizujcego ujawnia si przy dugotrwaym przebywaniu czowieka w strefach wpywu pl w postaci zmian i dolegliwoci wzroku, ukadu nerwowego, ukadu sercowo-naczyniowego, a w skrajnych przypadkach w ukadzie hormonalnym, w krwi i szpiku kostnym. Dostatecznym rodkiem zabezpieczajcym przed wpywem tego promieniowania jest ustanowienie stref ograniczonego uytkowania terenu, gdy jego intensywno maleje ze wzrostem odlegoci od rda. Sztuczne pola elektromagnetyczne wystpuj obecnie wszdzie. Ich wystpowanie jest konsekwencj lawinowego rozwoju techniki.

49

rdem pl elektromagnetycznych na terenie miasta Stalowa Wola s w gwnej mierze: linie elektroenergetyczne wysokiego napicia 110 kV i wicej oraz zwizane z nimi stacje elektroenergetyczne, telewizyjne centra nadawcze, nadajniki radiowe, stacje bazowe telefonii komrkowej, urzdzenia emitujce pole elektromagnetyczne pracujce w zakadach

przemysowych, orodkach medycznych oraz bdce w dyspozycji policji i stray poarnej. rda elektromagnetycznego promieniowania niejonizujcego, ktre znajduj si

na terenie Stalowej Woli nie s istotnymi w problemie stanu rodowiska i dotycz bardzo ograniczonych obszarw. Na terenie miasta zlokalizowano 6 stacje bazowe telefonii komrkowej, Zgodnie z przedstawionymi Ocen Oddziaywania na rodowisko przekroczenie nate dopuszczalnych wystpuje w wolnej przestrzeni niedostpnej dla ludzi.

Tabela 24. Stacja bazowa telefonii komrkowej na terenie miasta Stalowa Wola. Lp. Lokalizacja stacji Zarzdzajcy

Na kominie Elektrowni Stalowa Wola POLKOMTEL S.A. Operator Sieci PLUS GSM S.A., ul. Energetykw 13 Al. Jerozolimskie 81 02-001 Warszawa

Na budynku Mostostalu ul. KEN

POLKOMTEL S.A. Operator Sieci PLUS GSM Al. Jerozolimskie 81 02-001 Warszawa

Na budynku Starostwa Powiatowego Polska Telefonia Komrkowa CENTERTEL ul. Podlena 15. Sp. z o.o. ul. Skierniewicka 10a, 00 900 Warszawa

MOSIR ul. Hutnicza, wiea strunobetonowa przy boisku.

PTC Stalowa Wola ul. Metalowcw

50

Wiea Cinie Rozwadw ul. Sandomierska.

S.A. Operator Sieci PLUS GSM Al. Jerozolimskie 81 02-001 Warszawa oraz Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o.

Operator Sieci ERA Al. Jerozolimskie 181 02-222 Warszawa

UL. Kwiatkowskiego (dziaka nr 102/68)

POLKOMTEL S.A. Operator Sieci PLUS GSM Al. Jerozolimskie 81 02-001 Warszawa

III.7 Odnawialne rda energii.

Jedn z wielu przyczyn prowadzcych do szybkiej degradacji rodowiska jest nadmierna zuycie energii uzyskiwanej w wyniku spalania paliw. Dlatego te istnieje potrzeba zmniejszenia emisji zanieczyszcze do rodowiska poprzez racjonalne

uytkowanie energii, wprowadzania energooszczdnych technologii oraz wykorzystania odnawialnych rde energii. Jako rda energii odnawialnej mog by wykorzystywane: - wody pynce, - soce, - wiatr, - biomasa. Zgodnie z przepisami UE, Polska zobowizaa si do 2010 r. pozyskiwa 7,5% a do 2020 r. 14% energii ze rde odnawialnych. Wykorzystanie wd jako rda energii wody pynce wykorzystywane mog by do produkcji energii elektrycznej poprzez budow maych elektrowni wodnych. Energia uzyskana w ten sposb pozbawiona jest szkodliwych emisji gazw i pyw. Nastpuje tutaj przeksztacenie rodowiska naturalnego polegajce na spitrzeniu wody w celu osignicia odpowiednich spadkw. Wykorzystywanie energii z biomasy biomasa moe by wykorzystywana w celach energetycznych w procesie spalania. Do spalania moemy przeznaczy som, wierzb energetyczn, drewno z lasw oraz odpady drzewne powstae przy konserwacji

51

terenw zieleni. Zrbki drewniane powstaj poprzez rozdrobnienie specjalnie do tego celu utrzymywanych plantacji. Plantacje energetyczne s to plantacje szybko rosncych drzew i krzeww, przeznaczonych wycznie do celw energetycznych. Obecnie

Elektrownia Stalowa Wola S.A. prowadzi prby z wykorzystaniem energii ze zrbkw z wierzby Salix viminals oraz odpadw drzewnych. Elektrownia posiada plantacj wierzby przy miejscu magazynowania odpadw

paleniskowych w Jelni.

Instalacja do rozdrabniania odpadw drzewnych na terenie Elektrowni Stalowa Wola S.A.

52

Zgromadzone odpady drzewne na terenie Elektrowni Stalowa Wola S.A.

Osady

powstajce

czasie

oczyszczania

ciekw

przerabiane

cigu

technologicznym przeznaczonym do przerbki osadw ciekowych. Proces ten przebiega w wydzielonych komorach fermentacyjnych (WKF) na drodze fermentacji metanowej. W wyniku tej przerbki nastpuje stabilizacja skadu chemicznego osadw, zlikwidowana zostaje s zdolno osadw do zagniwania, Proces a take czciowo osadw likwidowane na drodze

mikroorganizmy

chorobotwrcze.

unieszkodliwiania

fermentacji metanowej jest procesem wielofazowym, przebiegajcym przy wspudziale bakterii. Zalet procesu fermentacji oprcz stabilizacji osadw jest produkcja palnego gazu fermentacyjnego (biogaz), skadajcego si oglnie z metanu ( 56 70% ), dwutlenku wgla, azotu, siarkowodoru i tlenu. Warto opaowa i wynosi od 20 do 25 MJ/m . Biogaz powstajcy w trakcie fermentacji osadw jest ujmowany, oczyszczany staych, odsiarczany zbiorniku. z czci
3

gazu zaley od udziau metanu

(redukcja siarkowodoru) i magazynowany w bezcinieniowym

53

Bezcinieniowy zbiornik na biogaz w MO.

Wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli

Powstay biogaz w caoci przeznaczany jest do spalania w silnikach spalinowych, a przez wspprac z prdnic do wytwarzania energii elektrycznej (zesp kogeneracyjny). Wyprodukowana w ten sposb energia wykorzystywana jest na potrzeby wasne oczyszczalni. W kotowni zainstalowano: dwa moduy kogeneracyjne firmy Sokratherm typu FG104 o mocy elektrycznej 104 kWe i mocy cieplnej 1545 kWc kady,

54

Nowoczesne moduy kogeneracyjne wykorzystujce biogaz w MO.

Wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli

dwa koty wodne niskotemperaturowe typu Vitoplex x 300 firmy Viessmann o parametrach: moc cieplna kadego kota 270 kW pojemno wodna 445 l dopuszczalna temperatura wody w kotle 95 C cinienie dopuszczalne 0,4 MPa sprawno kota 96%

55

Koty wodne wykorzystujce biogaz w MO.

Wg danych MZK Sp. z o.o. w Stalowej Woli

Podstawowymi urzdzeniami wykorzystywanymi w kotowni s moduy kogeneracyjne, w ktrych spalany jest biogaz. W przypadku braku pokrycia mocy z moduu

kogeneracyjnego, wykorzystywane s rwnie koty wodne opalane biogazem. Koty wykorzystywane s take podczas postoju moduw kogeneracyjnych. W przypadku ograniczonej produkcji biogazu urzdzenia zainstalowane w kotowni pracuj spalajc gaz ziemny.

Wykorzystanie siy wiatru Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej opracowa map redniorocznych prdkoci wiatrw na terenie Polski. Wynika z niej, e na terenie Stalowej Woli tylko dolina Sanu jest stref wystpowania rednich rocznych prdkoci wiatru przekraczajcych 4 m/s. Jest to prdko uyteczna dla potrzeb energetycznych.

Wykorzystanie energii sonecznej - soce to rdo taniej i nieograniczonej energii cieplnej, ktrej wykorzystanie niesie za sob korzyci ekonomiczne i ekologiczne. Z powierzchni soca majcego temperatur okoo 6 000 K, dociera do kuli ziemskiej promieniowanie falowe o cakowitej mocy 1,75 X 1017 . Jest to 15 000 razy wicej ni aktualne zapotrzebowanie mocy na naszym globie. Energia soneczna moe by wykorzystana w kolektorach sonecznych lub ogniwach fotogalwanicznych do ogrzewania budynkw lub podgrzewania wody. W eksploatacji sonecznych instalacji grzewczych,

56

bardzo wany jest rozkad dawek napromieniowania w cigu roku. Panuje powszechny pogld, e w krajowych warunkach klimatycznych, energi soneczn warto pozyskiwa w sezonie ciepym tj. od kwietnia do padziernika. Preferowane s zatem instalacje

do podgrzewania wody lub wspomagajce ogrzewanie zimowe. Kraina Sandomierska w obrbie, ktrej pooone jest miasto Stalowa Wola, naley pod wzgldem solarnym do najbardziej uprzywilejowanych. Ilo energii jako otrzymuje powierzchnia pozioma przekracza lokalne zrnicowania pod 62,5 kcal/cm2/rok. W granicach miasta wystpuj nasonecznienia, uzalenione od ekspozycji

wzgldem

i nachylenia. Obecnie istotnym elementem ograniczajcym powszechne stosowanie tego typu instalacji jest jej koszt.

Wykorzystanie pomp cieplnych Istota dziaania pompy cieplnej polega na wykorzystaniu energii naturalnej, ktrej rdem moe by powietrze atmosferyczne, grunt, wody powierzchniowe lub podziemne. Wymusza ona przepyw ciepa z obszaru o niszej temperaturze do obszaru

o temperaturze wyszej, proces ten przebiega wbrew naturalnemu kierunkowi przepywu ciepa i zachodzi dziki dostarczonej z zewntrz energii. Pompy ciepa maj zastosowanie w systemach centralnego ogrzewania, ogrzewania podogowego, su do podgrzewania wody uytkowej oraz klimatyzacji. Praca pompy cieplnej w naturalny sposb rni si od pracy typowego kota, pomijajc oczywisty brak komina to: maksymalna temperatura zasilania uzyskiwana za pomoc pompy ciepa wynosi najczciej 55 65 0C zaley to od konstrukcji pompy ciepa. Drug wana cech pompy ciepa jest to e znakomita wikszo energii dostarczanej do ukadu pobiera z tak zwanego dolnego rda (woda studzienna, ziemia, powietrze). Pompa ciepa zastosowana do ogrzewania pomieszcze wypompowuje ciepo

z otoczenia o niskiej temperaturze i po podniesieniu temperatury czynnika roboczego oddaje ciepo do ogrzewanego pomieszczenia. W chodziarkach i zamraarkach ciepo jest odbierane z przechowywanych produktw (co obnia ich temperatur) a oddawane do pomieszczenia.

57

III. 8 Ochrona powierzchni ziemi

Gospodarcza dziaalno czowieka, zwaszcza rozwj przemysu, intensyfikacja transportu i zwizanej z tym infrastruktury transportowej, niewaciwa agrotechnika,

intensyfikacj produkcji rolnej, jest przyczyn pogarszania si stanu jakoci powierzchni ziemi, jej niekorzystnego przeksztacania i pogbiajcej si degradacji gleb. Na terenie Stalowej Woli najwiksze ryzyko spowodowania zanieczyszczenia powierzchni ziemi stwarzaj zakady przemysowe, komunalne skadowisko odpadw, skadowisko

odpadw przemysowych HSW Stalowa Wola, miejsce magazynowania wykorzystywanych popiow Elektrowni Stalowa Wola Jelnia, stacje paliw. Lokalne zanieczyszczenia mog wystpowa rwnie w pobliu tras o intensywnym ruchu komunikacyjnym. Standardy jakoci gleby i ziemi zostay okrelone rozporzdzeniem Ministra rodowiska z dnia 9 wrzenia 2002 r. w sprawie standardw jakoci gleby oraz standardw jakoci gleby. Standardy te uwzgldniaj funkcj aktualn i planowan i okrelone zostay dla nastpujcych grup rodzajw gruntw: grupa A; nieruchomoci gruntowe wchodzce w skad obszarw ochronnych

na podstawie przepisw prawa wodnego i o ochronie przyrody grupa B; grunty zaliczone do uytkw rolnych z wyczeniem gruntw pod stawami

i rowami, grunty lene, a take zurbanizowane z wyczeniem terenw przemysowych, uytkw kopalnych oraz terenw komunikacyjnych - grupa C; tereny przemysowe, uytki kopalne, tereny komunikacyjne. Zgodnie z ustaw z 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony rodowiska, waciwy starosta jest zobowizany do prowadzenia rejestru terenw, na ktrych stwierdzono przekroczenie standardw jakoci gleby. Wg stanu na dzie 31.12. 2008 r. na terenie gminy Stalowa Wola nie stwierdzono przekroczenia wymaganych standardw jakoci gleby i ziemi dla okrelonych rodzajw gruntw.

58

III. 9 Ochrona przyrody.

Gmina Stalowa Wola obejmuje swym zasigiem cenne obszary pod wzgldem przyrodniczo - krajobrazowym. Jednym z nich jest park podworski w Charzewicach, w ktrym na uwag zasuguje przepikna aleja dbowa pooona na obrzeach parku. W parku mona spotka wiele drzew uznanych za pomniki przyrody midzy innymi : buk, sosny wejmutki, jesion wyniosy. Oprcz drzew pomnikowych w parku moemy zobaczy wiele ciekawych okazw drzew liciastych (derenia jadalnego, korkowca, kilka odmian lip, kasztanowce biae i czerwone, magnolie) i iglastych (cisy, cyprysy, jody kalifornijskie).

Zarzdzeniem Nr 2

Wojewody Tarnobrzeskiego z dnia 4.03.1997 r. (Dz. Urz.

Wojewdztwa Tarnobrzeskiego z 1997 r. Nr 5 poz. 41) w sprawie uznania tworw przyrody za pomniki przyrody, objto ochron: 1) klona pospolitego rosncego w dzielnicy Rozwadw, na gruntach nalecych do Parafii Rzymsko Katolickiej p.w. w. 2) jesiona wyniosego rosncego na dziace nr 1413 przy drodze Rozwadw Sandomierz (przy zachodniej granicy parku).

Zarzdzeniem Nr 34

Wojewody Tarnobrzeskiego z dnia 30.12.1988 r. (Dz. Urz.

Wojewdztwa Tarnobrzeskiego z 1989 r. Nr 1 poz. 2) w sprawie uznania tworw przyrody za pomniki przyrody, objto ochron: 1) lip drobnolistn rosnc na dziace nr 1091 w parku podworskim w Charzewicach, 2) buka pospolitego rosncego na dziace nr 1095 w parku podworskim w Charzewicach, 3) dwie sosny wejmutki rosnce na dziace nr 1095 w parku podworskim

w Charzewicach, 4) jesiona wyniosego rosncego na dziace nr 1097 w parku podworskim

w Charzewicach, 5) topol czarn rosnc w oddziale 1d, w Lenictwie Sochy.

Ponadto w rejestrze Wojewdzkiego Konserwatora Przyrody znajduj si zabytki przyrody : okazy topoli

nastpujce

czarnej (4 sztuki) w ramach byego rezerwatu "Sochy" (zniesionego

w 1970 r. z powodu zbyt duego zniszczenia drzewostanu), grupa 28 topoli biaych i 3 topole czarne na obszarze pomidzy waem

przeciwpowodziowym a korytem rzeki San w pnocno wschodniej czci miasta.

59

Na uwag zasuguje rwnie, ze wzgldw krajobrazowych, obszar Skarpy nad Sanem oraz aleja kasztanowa prowadzca do byego rezerwatu Sochy.

Ziele w parku podworskim w Charzewicach.

60

Alejka w parku podworskim w Charzewicach Natura 2000. Europejska Sie Ekologiczna Natura 2000 jest systemem ochrony zagroonych skadnikw rnorodnoci biologicznej kontynentu europejskiego System Natura 2000 zosta opracowany celem zachowania zarwno zagroonych

wyginiciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunkw rolin i zwierzt w skali Europy, ale te typowych wci jeszcze powszechnie wystpujcych siedlisk przyrodniczych, charakterystycznych dla 9 regionw biogeograficznych tj.: alpejskiego, atlantyckiego, borealnego, kontynentalnego, panoskiego, makaronezyjskiego, rdziemnomorskiego, stepowego, czarnomorskiego. W Polsce wystpuj dwa regiony: kontynentalny 96% powierzchni kraju i alpejski 4% powierzchni kraju. Sie Natura 2000 tworz dwa typy obszarw: Specjalnych Obszarw Ochrony (siedliskowej) (SOO) oraz Obszarw

Specjalnej Ochrony (ptakw) (OSO). Obszary te wyznaczone s na podstawie tzw. Dyrektywy Ptasiej (z 1979 r., 79/409/EWG) oraz tzw. Dyrektywy Siedliskowej (z 1992 r., 92/43/EWG) Wyznaczenie SOO i OSO nakada na pastwa czonkowskie Unii

Europejskiej obowizek zachowania wartoci przyrodniczych, ktre byy podstaw ich wytypowania. Na podstawie oglnych zalece Dyrektyw Polska zostaa zobligowana do zaprojektowania sieci NATURA 2000. Na granicy zachodniej i poudniowo zachodniej miasta, wchodzc niewielkimi odcinkami na powierzchni ponad 40 ha na teren miasta, znajduje si obszar NATURA 2000

61

Puszcza Sandomierska, kod obszaru PLB 180005 (obszar pokazany w zacznikach mapowych). Obszar Puszcza Sandomierska pooony jest w poudniowo wschodniej czci Polski w widach Wisy i Sanu. Obejmuje znaczn cz jednego z wikszych lenych

kompleksw w Polsce, cigncego si poudnikowo na terenie Kotliny Sandomierskiej pomidzy Tarnobrzegiem i Stalow Wol na pnocy i Rzeszowem na poudniu. W przeszoci teren ten zosta i terenw rolniczych. Rolnictwo pozostaje tu w duym stopniu ekstensywne, ze wzgldu na to, e dominuj tu piaszczyste gleby bielicowe. Przez puszcz przepywaj rzeki g i Trzeniwka, prawobrzene dopywy Wisy. Rzeka g wraz z dopywami Przywr i Zyzog zachoway w znacznej czci swj naturalny charakter. W rejonie Budy Stalowskiej znajduje si znaczny kompleks znaturalizowanych staww rybnych. Mniejsze kompleksy staww rybnych znajduj si w miejscowociach Babule i Grbw. Dominujcym typem uytkowania ziemi s lasy (ok. 46%) i tereny rolnicze (ok. 48 %). W granicach obszaru znajduje si wiele wsi i przysikw. Puszcza Sandomierska stanowi cenn ostoj wielu gatunkw ptakw. Obszar ten szczeglnie cenny jest z punktu widzenia wystpowania duej liczebnoci bociana czarnego, bociana biaego, ptakw drapienych. W przypadku kraski, podgorzaki i czapli biaej obszar stanowi miejsce gniazdowania ponad 10% populacji tych ptakw. Ponadto obszar Puszczy Sandomierskiej jest miejscem licznego wystpowania w okresie lgowym wiergotka polnego, lelka, dudka, dziciow (redniego, czarnego, biaoszyjego, czciowo odlesiony, tworzc obecnie mozaik lasw

zielonosiwego i zielonego), gsiorka, skowronka borowego, trzmielojada. Dla obszaru Puszczy Sandomierskiej okrelono nastpujce zagroenia: osuszanie terenw podmokych, regulacja rzek, nieuregulowana gospodarka ciekami, nieuregulowana gospodarka odpadami, gospodarka lena, owiectwo, kusownictwo, fragmentacja ekosystemw rozbudowan sieci drg i presja motoryzacji, brak waloryzacji oraz wielkoobszarowych obszarw chronionych wyszej rangi, chemizacja rolnictwa i nieprawidowa gospodarka ziemi, emisja zanieczyszcze z zakadw przemysowych Stalowej Woli, Mielca, Niska, Tarnobrzegu i Rzeszowa. Rzd Polski przesa do Komisji Europejskiej oficjaln polsk propozycj sieci Natura 2000. Organizacje ekologiczne uznay te propozycje za wysoce niewystarczajce i przesay swoje propozycje tzw. Shadow List obszarw Natura 2000.

62

W okresie

opracowywania niniejszego dokumentu, na licie tej znajduje si obszar

Dolina Dolnego Sanu kod obszaru pltmp380 (obszar pokazany w zacznikach mapowych). Wyznaczony teren obejmuje najciekawsze i najbardziej cenne przyrodniczo fragmenty doliny dolnego Sanu na odcinku Leajsk ujcie rzeki. Dolina Dolnego Sanu to druga obok doliny Wisy centralna dolina Kotliny Sandomierskiej. Dugo odcinka wynosi 125 km a szeroko od 7 km do 17 km, cechuje j rzeba typowa dla rzek w stadium dojrzaym. Zasadniczymi elementami jej budowy s: szerokie holoceskie dno doliny oraz rwnie obszerna terasa plejstoceska. W obrbie holoceskiego dna wystpuj dwa poziomy terasowe, s nisza terasa zalewowa (gowa) i wysze terasa zalewowa (rdzinna). Wspczesny San pomimo zabudowy koryta cechuje si procesem korytowym waciwym rzekom korytowym. W okresie niskich stanw wd, rzeka tworzy piaszczyste odsypy w postaci pla i awic. Do obszaru wczony jest fragment stromego zbocza doliny w okolicach Zarzecza. Na wyznaczonym odcinku doliny zlokalizowane jest miasto Stalowa Wola posiadajce przemysowy charakter, zasadniczo dominuje

tu jednak krajobraz rolniczy i leny. Celem ochrony w obszarze jest zachowanie mozaiki siedliskowej charakterystycznej dla wikszych dolin rzecznych. Najwiksze znaczenie

maj kompleks zbiorowisk przykorytowych (gi wierzbowe, zioorola i pionierska rolinno na piaszczystych odsypach i namuliskach) oraz rnego typu ki od suchych przez wiee po wilgotne i o zmiennym uwilgotnieniu. Nie bez znaczenia jest rwnie

stosunkowo duy udzia starorzeczy, szczeglnie w pnocnej czci obszaru z bogat flora wodn. Na suchych postaciach k i pastwisk w midzywalu wyksztacaj si

ciekawe ciepolubne zbiorowiska z pogranicza muraw napiaskowych i kserotermicznych z liczn reprezentacja skrzypu gazistego oraz niewielk populacj gincego w Polsce storczyka cuchncego. Ponadto na obszarze tym wystpuje wiele rzadkich gatunkw zwierzt: ssaki - wydra europejska, bbr europejski, pazy - traszka grzebieniasta, kumak nizinny, ryby - ming strumieniowy, kieb biaopetwy, bole, ranka, piskorz, kieb Kesslera, bezkrgowce czerwoczyk niepraka, pachnica dbowa, zgniotek cynobrowy. Dla obszaru Dolina Dolnego Sanu okrelono nastpujce zagroenia: intensyfikacja rolnictwa oraz zaniechanie uytkowania k i pastwisk, intensyfikacji gospodarki rybackiej w starorzeczach, zalesianie k i nieuytkw, niewaciwa gospodarka lena (soniny w midzywalu), zmiany wasnoci z pastwowej na prywatn (starorzecza), zabudowa brzegw i eutrofizacja starorzeczy, osuszanie ternu, konserwacja infrastruktury melioracyjnej, brak zastawek na rowach melioracyjnych, przy obecnych suchych latach ma duy wpyw

63

na wilgotno k oraz wysoko zwierciada wody w starorzeczach, neofityzacja, poary, zmiany klimatyczne ocieplanie, spadek iloci opadw atmosferycznych.

III.10

Funkcja rekreacyjna terenw lenych.

Na terenie Nadlenictwa Rozwadw znajduje si cieka edukacyjno przyrodnicza Ciemny Kt. cieka usytuowana jest na terenie lenictw Ciemny Kt i Burdze. Prowadzi przez malowniczy, ciekawie uksztatowany, pagrkowaty teren lasw

sosnowych i brzozowych, ktra koczy si przy obiekcie turystycznym Grzybek , gdzie przy ognisku mona odpocz na onie natury. W Nadlenictwie urzdzona jest izba edukacyjno przyrodnicza, gdzie zgromadzono wiele eksponatw. Przez teren lenictwa Charzewice na dugoci 2,1 km przebiega rowerowa cieka edukacji przyrodniczej. Rol wypoczynkow i rekreacyjn spenia park znajdujcy si w centrum miasta oraz ogrd jordanowski. Uzupenieniem zieleni wysokiej i nie tylko s zadrzewienia miejskie, wprowadzane na place midzy blokami oraz pasy wzdu ulic i drg. Rosncy ruch koowy na ulicach Stalowej Woli jak rwnie rosnc popularno rowerw jako rodka transportu czy sposobu wypoczynku doprowadzia do powstania na trenie miasta tras (drg) rowerowych wzdu ulicy Energetykw oraz ulicy Solidarnoci. Okolice Stalowej Woli to tereny o duych walorach turystycznych. Obfito starych drzewostanw lenych tworzy atrakcyjne rodowisko naturalne i sprzyja rozwojowi turystyki warto zobaczy: Park Krajobrazowy Lasy Janowskie o powierzchni okoo 40 tysicy hektarw. Wikszo obszaru Parku stanowi lasy z drzewostanami pochodzenia

naturalnego, sosnowe i mieszane. Lasy wraz z kompleksami wodnymi w tym torfowiskami s siedliskami wielu rzadkich i chronionych rolin, zwierzt oraz ptakw. W parku we wsi Jastkowice na uwag zasuguje rezerwat leny o pow. 45,68 ha. Zosta on utworzony w celu ochrony fragmentu dawnej Puszczy Sandomierskiej, obejmuje on wielogatunkowy las mieszany w skad, ktrego wchodz takie drzewa jak : joda, wierk, grab, sosna, buk, olcha, jawor, brzoza. Interesujce jest te runo lene. Spotka tu mona m.in. czerniec groszkowy, czosnek niedwiedzi, ywiec gruczoowaty. Innym rezerwatem jest rezerwat Imielty ug utworzony w 1988 roku obejmujcy powierzchni 738 ha.

Teren ten stanowi rozlege i bezodpywowe zagbienie. Zachowane naturalnie bagno Imielty ug jest przykadem obrazujcym powolne zarastanie zbiornika wodnego. Wrd rolin spotkamy tu rosiczk i widaka torfowego. Na terenie parku

64

znajduje si obszar specjalnej ochrony ptakw w ramach programu Natura 2000. Trwaj rwnie prace nad wyznaczeniem na terenie w/w rezerwatw specjalnych obszarw ochrony siedlisk w ramach Natura 2000. We wsi Pniw i Orzechw godny zwiedzania jest rezerwat florystyczny "Pniw" o pow. 4,15 ha z najwikszymi skupiskami kotewki - jadalnego orzecha wodnego. Przez Stalow Wol przebiega wiele szlakw turystycznych pieszych, wodnych, motorowych i rowerowych. Prowadz one przez najciekawsze miejscowoci pooone wzdu Sanu.

III.11 Zapewnienie bezpieczestwa ekologicznego.

Na terenie gminy Stalowa Wola, nastpujce zakady: 1. Elektrownia Stalowa Wola S.A., ul. Energetykw 13, 2. Huta Stalowa Wola S. A., ul. Kwiatkowskiego 1, 3. Okrgowa Spdzielnia Mleczarska w Stalowej Woli, ul. Staszica 1, 4. Solbet Sp. z o. o. , ul. Spacerowa 4, 5. Przedsibiorstwo Przemysu Spirytusowego POLMOS Warszawa S. A., Wytwrnia Wdek w Stalowej Woli, ul. Niezomnych 27, zostay zakwalifikowany jako zakady o zwikszonym lub duym ryzyku wystpienia powanych awarii. W zwizku z tym zostay one zobowizane do opracowania programu operacyjno ratunkowego. Podstawowe zagroenia wi si substancji niebezpiecznych. Wadze miast nie posiadaj w praktyce moliwoci wpywania na zagroenia zwizane z transportem substancji niebezpiecznych przez teren miast zarwno w odniesieniu do transportu kolejowego jak i samochodowego. Inn form zagroe dla rodowiska przyrodniczego i yjcych tu mieszkacw s katastrofy naturalne. Najwiksze ryzyko zwizane jest z wystpieniem powodzi lub poarw. Dotychczasowe dowiadczenia wskazuj, e najczstszymi przyczynami rwnie z transportem drogowym i kolejowym

powstawania poarw obok przyczyn naturalnych jest wypalanie traw oraz nieumylne i celowe podpalenia.

III.12 Edukacja ekologiczna.

Bez

znaczcego

zaangaowania

spoecznoci

lokalnej

realizacja

niniejszego

Programu Ochrony rodowiska jak i Planu Gospodarki Odpadami bdzie bardzo trudna.

65

Dlatego te niezbdnym bdzie podniesienie wiadomoci ekologicznej spoeczestwa miasta Stalowa Wola przejawiajcej si w postaci pozytywnych zachowa

proekologicznych we wszystkich dyscyplinach ycia. Edukacja ekologiczna czyli podnoszenie wiadomoci ekologicznej spoeczestwa jest podstawowym warunkiem spenienia zaoe realizacji idei zrwnowaonego rozwoju. Dotyczy to zarwno modego pokolenia, jak i ludzi dorosych na wszystkich paszczyznach ycia codziennego.

IV. USTALENIA PROGRAMU.

IV.1 Cele i zaoenia programu.
Nadrzdnym celem programu jest wdroenie polityki ekologicznej pastwa

na obszarze gminy Stalowa Wola. Natomiast zaoenia Programu Ochrony rodowiska Miasta i Gminy Stalowa Wola wynikaj z celw i kierunkw dziaa, limitw okrelonych w Polityce Ekologicznej Pastwa, Programie Ochrony rodowiska dla Wojewdztwa Podkarpackiego, Programie Ochrony rodowiska dla Powiatu Stalowowolskiego, oceny stanu aktualnego rodowiska oraz obowizujcych przepisw prawnych. Cele strategiczne w zalenoci od dziedziny rodowiska, obejmuj okrelon ilo

priorytetw ( krtkookresowych i redniookresowych) oraz dziaa inwestycyjnych i nieinwestycyjnych zapewniajcych osignicie przyjtych zaoe. Cele strategiczne oraz zawarte w ich ramach priorytety krtkookresowe oraz

redniookresowe wymienione s w Programie w kolejnoci okrelonej potrzebami wynikajcymi ze stopnia wanoci i pilnoci ich realizacji. Formuujc list zada wzito pod uwag: ponadlokalny wymiar planowanego przedsiwzicia, spodziewany efekt ekologiczny, stan techniczny urzdze, moliwoci uzyskania zewntrznego wsparcia finansowego.

Dodatkowo w opracowaniu uwzgldniono pola strategiczne zawarte w Programie Ochrony rodowiska dla Powiatu Stalowowolskiego tj.: 1. Ochrona i poprawa jakoci rodowiska, 2. Racjonalne uytkowanie zasobw rodowiska, 3. Edukacja ekologiczna, dostp do informacji i poszerzenie dialogu

spoecznego.

66

IV. 2

Cele i kierunki dziaa w ramach pola strategicznego

Ochrona i poprawa jakoci rodowiska.

W ramach pola strategicznego Ochrona i poprawa jakoci rodowiska planuje si realizacj nastpujcych celw.

IV.2.1 Gospodarka odpadami.

Zgodnie z zaoeniami i wytycznymi do opracowania planw gospodarki odpadami na poszczeglnych szczeblach polityka na poziomie gminy musi by zgodna z oglnymi zasadami hierarchii w zakresie gospodarki odpadami obowizujcymi w Polsce i Unii Europejskiej. Dziaania podejmowane przez gmin w zakresie gospodarki odpadami powinny

uwzgldnia: powizanie systemu zbirki odpadw z wymogami technologicznymi obiektw bazowych, wprowadzenie systemu selektywnej zbirki odpadw zmierzajcego do maksymalnego ograniczenia odpadw komunalnych przeznaczonych do skadowania, zmniejszenie kosztw transportu do niezbdnego minimum, kontrol nad wszystkimi odpadami ze szczeglnym uwzgldnieniem odpadw komunalnych i opakowaniowych, edukacj spoeczn oraz podnoszenie wiadomoci ekologicznej.

Jako cel gwny zwizany z gospodarka odpadami okrelono Ograniczenie iloci wytwarzanych odpadw oraz wdroenie nowoczesnego systemu

ich wykorzystania i unieszkodliwiania.

Przedstawiajc

harmonogram

planowanych

przedsiwzi

posuono

si nastpujcymi podziaami: 1) stopie szczegowoci cele oglne, priorytety do realizacji w ramach poszczeglnych celw i zadania szczegowe, 2) stopie zaangaowania gminy w zadanie zadania wasne, zadania koordynowane, zadania inne, 3) horyzont czasowy realizacji przedsiwzicia krtko-, rednio- i dugookresowe, 4) charakter zadania inwestycyjne i nieinwestycyjne.

67

Tabela .Ustalenie celu i priorytetw do realizacji na terenie miasta Stalowa Wola, zwizanych z gospodark odpadami.

Cel

Ograniczenie iloci wytwarzanych odpadw oraz wdroenie nowoczesnego systemu ich wykorzystania i unieszkodliwiania.

Priorytety

Wyszczeglnienie dziaa.

Okres realizacji do 2011 r.

Okres realizacji do 2019 r.

Objcie wszystkich wytwrcw odpadw z miasta Stalowa Wola systemem gospodarki odpadami.

X*

Organizacja i rozwj systemu selektywnej zbirki odpadw.

Opracowanie i wdroenie systemowych rozwiza w zakresie gospodarki odpadami wielkogabarytowymi, budowlanymi, niebezpiecznymi i ulegajcymi biodegradacji.

Zakoczenie budowy kwatery nr 3 skadowiska odpadw innych ni niebezpieczne i obojtne.

Rekultywacja kwater skadowiska odpadw.

Budowa ZZO Stalowa Wola Tarnobrzeg.

Edukacja ekologiczna w zakresie gospodarki odpadami.

Likwidacja powstajcych dzikich skadowisk odpadw.

*X - zadanie do realizacji

68

Tabela . Lista przedsiwzi w podziale na inwestycyjne i pozainwestycyjne przewidziane do realizacji w ramach programu w perspektywie 2008 2019.
Lp Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca /Rodzaj zadania Szacunkowe koszty w tys.PLN 2008 - 2012 2013 - 2019 Potencjalne rdo finansowania Numer priorytetu do realizacji

Przedsiwzicia inwestycyjne

Prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania odpadw komunalnych. Rozbudowa sieci selektywnej zbirki.

MZK, Gmina, przedsibiorcy. Docelowo ZZO/ K,I

1 800

2 600

rodki MZK, rodki wasne, rodki pomocowe, rodki przedsibiorcw. 2

Objcie zorganizowanym systemem odbierania odpadw komunalnych 100% mieszkacw.

MZK, Gmina, przedsibiorcy/ K

20

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki przedsibiorcw. 1

Rozbudowa istniejcej instalacji do doczyszczania odpadw suchych z selektywnej zbirki lub budowa nowej

MZK, Gmina/ W,K

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki zwizku gmin. 2,6

Budowa w ramach ZZO stanowiska do demontau odpad

Gmina, przedsibiorcy,

1 200

300

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki przedsibiorcw, rodki zwizku gmin. 3,6

wielkogabarytowych oraz zwizek stanowiska do rozdrabiania gruzu budowlanego. gmin/ W,K

Monitoring skadowiska.

MZK/ I

400

500

rodki MZK, rodki pomocowe. 4,5

Rozbudowa punktw zbierania odpadw.

MZK, Gmina, zarzdcy nieruchomoci/ W,K

3 300

rodki MZK, rodki wasne, rodki zarzdcw nieruchomoci, rodki pomocowe. 3

69

Zakoczenie budowy kwatery nr 3 skadowiska odpadw innych ni niebezpieczne i obojtne.

MZK/ I

3 000

rodki MZK, rodki pomocowe. 4

Zamkniecie i rekultywacja kwatery nr 2 skadowiska odpadw innych ni niebezpieczne i obojtne.

MZK/ I

3 000

rodki MZK, rodki pomocowe.

Rekultywacja skadowisk odpadw komunalnych Stalowa Wola 1 i Stalowa Wola 2

Gmina/ W

6 000

rodki wasne, rodki pomocowe. 5

10

Zamkniecie i rekultywacja kwatery nr 3 skadowiska odpadw.

MZK/ I

3 500

rodki MZK, rodki pomocowe. 5

11

Budowa stacji przeadunkowej odpadw.

Gmina, MZK/ W

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki zwizku gmin, rodki spek. 6

12

Udzia w tworzeniu i budowie podmiotu zajmujcego si termiczn utylizacja odpadw.

Gmina, zwizek gmin, przedsibiorcy/ W,I

1 000

1 000

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki zwizku gmin, rodki przedsibiorcw. 2,6

13

Budowa ZZO (sortownia, instalacja do zagospodarowania odpadw ulegajcych biodegradacji, instalacja do produkcji paliw z odpadw itp.).

Gmina, zwizek gminny, spki gmin przedsibiorcy/ W,I

43 850

13 680

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki zwizku gmin, rodki spek gmin, rodki przedsibiorcw. 6

14

Rozbudowa skadowisk dla ZZO.

Gmina, zwizek gminny, spki gmin przedsibiorcy/ I

1 500

4 050

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki zwizku gmin, rodki spek gmin, rodki przedsibiorcw.

70

15

Zamykanie i rekultywacja skadowisk w ramach ZZO.

Gmina, zwizek gminny, spki gmin przedsibiorcy/ I

2 800

1 120

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki zwizku gmin, rodki spek gmin, rodki przedsibiorcw.

5,6

16

Monitoring skadowisk w ramach ZZO

Gmina, zwizek gminny, spki gmin przedsibiorcy/ W,I

110

165

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki zwizku gmin, rodki spek gmin, rodki przedsibiorcw.

Przedsiwzicia pozainwestycyjne
1 Kontrola stanu zawierania umw przez wacicieli nieruchomoci z podmiotami prowadzcymi dziaalno w zakresie zbierania odpadw. 2 Wspieranie wdraania ekonomicznych i Gmina, zwizek X X Przedsiwzicie nie wymaga nakadw ( w ramach dziaalnoci wasnej). 2,3 Gmina/ W X X Przedsiwzicie nie wymaga nakadw ( w ramach dziaalnoci wasnej). 1

ekologicznych technologii gmin/ W,I odzysku i unieszkodliwiania odpadw.

Prowadzenie dziaa edukacyjno informacyjnych promujcych waciwe postpowanie z odpadami komunalnymi.

Gmina, organizacje odzysku, organizacje ekologiczne, przedsibiorcy, media/ W,I

32

40

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki organizacji odzysku. 6

71

Kontrolowanie przez gmin wypeniania warunkw i ustale zawartych w wydanych w wydanych zezwoleniach podmiotom prowadzcym dziaalno w zakresie odbierania odpadw komunalnych i unieszkodliwiania odpadw.

Gmina/ W

Przedsiwzicie nie wymaga nakadw ( w ramach dziaalnoci wasnej). 2,3

Zapewnienie przepywu strumienia odpadw zgodnie z uchwalonym planem gospodarki odpadami.

Gmina/ W

Przedsiwzicie nie wymaga nakadw ( w ramach dziaalnoci wasnej). 2,3

Wsppraca samorzdu gminnego z organizacjami odzysku i przemysu w celu stymulowania rozwoju rynku surowcw wtrnych i produktw zawierajcych surowce wtrne.

Gmina/ W

Przedsiwzicie nie wymaga nakadw ( w ramach dziaalnoci wasnej). 2,3,6

Monitorowanie stopnia oraz sposobu realizacji zada ujtych w GPGO

Gmina/ W

Przedsiwzicie nie wymaga nakadw ( w ramach dziaalnoci wasnej). 1-7

Opracowanie GPGO

Gmina/ W

40

rodki wasne.

Opracowanie programu rozwoju selektywnego zbierania odpadw komunalnych.

Gmina/ W

Przedsiwzicie nie wymaga nakadw ( w ramach dziaalnoci wasnej). 2,3

10

Bieca likwidacja miejsc nielegalnego skadowania odpadw.

Gmina/ W

120

120

rodki wasne. 8

72

12

Opracowanie koncepcji dotyczcej sposobu postpowania z komunalnymi odpadami zmieszanymi.

Gmina, zwizek gmin, przedsibiorcy/ W,I

40

rodki wasne, rodki pomocowe. 4

13

Opracowanie koncepcji dotyczcej sposobu selektywnej zbirki odpadw ulegajcych biodegradacji wraz z instalacj do ich przetwarzania.

Gmina, zwizek gmin, przedsibiorcy/ W,I

40

rodki wasne, rodki pomocowe.

14

Tworzenie regionalnych systemw gospodarki odpadami komunalnymi.

Gmina, zwizek gmin, przedsibiorcy/ W,I

100

rodki wasne, rodki pomocowe. 4

15

Opracowanie modelu zbirki odpadw niebezpiecznych.

Gmina/ W

30

rodki wasne. 3

IV.2.2 Gospodarka ciekowa i ochrona przed powodzi.

Przyjmujc kryteria wyboru i hierarchizacji przedsiwzi ekologicznych oraz ich podzia na perspektyw czasow 2008 2011 tj. cele krtkookresowe i 2012 2015 tj. cele redniookresowe, zwrcono szczegln uwag na uciliwo poszczeglnych komponentw dla rodowiska, najistotniejsze zadania zmierzajce do poprawy aktualnego stanu rodowiska wodnego. Ponadto wrd najwaniejszych kryteriw, branych pod uwag byy: Polityka ekologiczna pastwa na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem na lata 2011 2014, zadania i kierunki wynikajce z II Polityki ekologicznej pastwa oraz Program wykonawczego do II Polityki ekologicznej pastwa na lata 2002 2010, kryteria wynikajce z Krajowego programu oczyszczania ciekw komunalnych, kryteria wynikajce z Strategii Rozwoju Wojewdztwa Podkarpackiego, zadania i kierunki okrelone w Programie Ochrony rodowiska dla Wojewdztwa Podkarpackiego,

73

 kryteria wynikajce z Strategii Rozwoju Powiatu Stalowowolskiego, zadania i kierunki okrelone w Powiatowym Programie Ochrony rodowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami na lata 2004 2015 dla Powiatu Stalowowolskiego,

zadania i kierunki okrelone w Strategii Rozwoju Miasta Stalowej Woli kryteria wynikajce z Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Stalowej Woli, wymogi wynikajce z aktualnie obowizujce przepisw prawnych, likwidacja lub zmniejszenie oddziaywania tzw. gorcych punktw na rodowisko, ponadlokalny wymiar przedsiwzicia, moliwoci uzyskania zewntrznego wsparcia finansowego, obecne zaawansowanie inwestycji, wielokrotno korzyci z tytuu zrealizowanego przedsiwzicia.

W zakresie gospodarki ciekowej na terenie miasta Stalowej Woli przewiduje si: 1. Rozbudow systemw kanalizacji sanitarnej w taki sposb, aby obejmowa wszystkich uytkownikw sieci wodocigowej. 2. Budow kanalizacji deszczowej przy drogach i systemw oczyszczajcych spywy opadowe z drg. 3. Modernizacja odcinkw kanalizacji stanowicej w obecnej chwili kanalizacj oglnospawn, rozdzia na kanalizacj sanitarn i deszczow. 4. Denie do realizacji zada w gospodarce ciekowej wynikajcych ze zobowiza midzynarodowych Polski (Dyrektywa 91/271/EWG) i zapisw Prawa wodnego.

W zakresie zarzdzania wodami oraz ochrony przeciwpowodziowej planuje si: 1. Przebudowa i modernizacja urzdze melioracji wodnych tak szczegowych jak i podstawowych. 2. Budowa oraz bieca konserwacja systemu obiektw i urzdze zabezpieczajcych przed powodzi. 3. Wprowadzenie do planw zagospodarowania przestrzennego zapisw dotyczcych lokalizacji zabudowy na terenach zalewowych.

74

Tabela .Ustalenie celu i priorytetw do realizacji na terenie miasta Stalowej Woli, zwizanych z gospodark wodn.

Cel

Ksztatowanie stosunkw wodnych i ochron przed powodzi .

Priorytety

Wyszczeglnienie dziaa.

Okres realizacji do 2011 r.

Okres realizacji do 2015 r. X

Uporzdkowanie gospodarki ciekowej w miecie.

Zapewnienie skutecznej ochrony wd podziemnych.

Ochrona przed powodzi.

Przebudowa i konserwacja urzdze do ksztatowania stosunkw wodnych.

Edukacja ekologiczna mieszkacw w zakresie waciwego gospodarowania wod.

Tabela .Lista przedsiwzi w podziale na inwestycyjne i pozainwestycyjne przewidziane do realizacji w ramach programu w perspektywie 2008 2011.
Lp. Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca /Rodzaj zadania. 2008 Szacunkowe koszty w tys. PLN 2009 2010 2011 Potencjalne rdo finansowania Numer priorytetu do realizacji.

Przedsiwzicia inwestycyjne
1 Rozbudowa i modernizacja Miejskiej Oczyszczalni ciekw w Stalowej Woli. MZK, Gmina/ W* 18 343 rodki wasne, rodki pomocowe. 1,2

Budowa systemu kanalizacji sanitarnej wzdu nowoprojektowanej ulicy w (TSSE), czcej ul. Solidarnoci z ul. Przyszowsk.

MZK, Gmina/ I,W

348,5

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

75

Modernizacja kolektora A ciekw sanitarnych od ul. Staszica do ul. Czarnieckiego oraz kolektorw przyczeniowych.

MZK, Gmina/ W

1029,8

rodki wasne, rodki pomocowe

1,2

Budowa przepompowni ciekw sanitarnych P-3 na osiedlu Hutnik.

MZK, Gmina/ W

78,1

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

Budowa przepompowni ciekw sanitarnych P-1 przy ul. 1-go Sierpna.

MZK, Gmina/ W

79,3

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

Modernizacja sieci kanalizacyjnej na osiedlu Hutnik, ulice: cz Wakowicza, Piekowskiego, Wyspiaskiego, Koper, Parkingowa, Wyczkowskiego, Kossaka.

MZK, Gmina/ W

770,3

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

Przebudowa kolektora kanalizacji sanitarnej w ul. Dmowskiego pomidzy ul. Podlen a ul. Kiliskiego.

MZK, Gmina/ W

52,5

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

Przebudowa kolektora kanalizacji sanitarnej po istniejcej trasie w ul. Poniatowskiego.

MZK, Gmina/ W

89,6

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

Przebudowa kolektorw przyczowych kanalizacji sanitarnej budynkw Nr: 2, 6, 10, 12 przy ul. Poniatowskiego.

Zarzdcy budynkw, Gmina/ W

88,6

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki zarzdcw budynkw.

1,2

10

Przebudowa kolektora kanalizacji sanitarnej przyczowego budynkw

MZK, Gmina/ W

49,1

rodki wasne, rodki

1,2

76

przy

Al. Jana Pawa II,

pomocowe.

Nr 2 i 4.

11

Przebudowa kanalizacji sanitarnej wzdu ul. Ofiar Katynia.

MZK, Gmina/ W

333,5

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

12

Modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej w ul. eromskiego, przebudowa odcinka kolektora sanitarnego B od przepompowni P-1 do ul. Ks. J. Popieuszki.

MZK, Gmina/ W

104,7

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

13

Przebudowa kolektorw przyczowych kanalizacji sanitarnej, budynkw Nr 3,5,7,9,11 przy ul. Poniatowskiego i Nr 5,7,9,11 przy ul. Czarnieckiego.

MZK, Gmina/ W

230,7

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

14

Budowa systemu kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej, tocznej i dwch przepompowni ciekw w ulicach wierkowej, Brzozowej i Modrzewiowej.

MZK, Gmina/ W

99,9

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

15

Budowa systemu kanalizacji sanitarnej na osiedlu Rozwadw w ulicach: Straacka, Kociuszki, Sobieskiego, Jagieloska, Kochanowskiego, Beyskiego, Poprzeczna, Kopernika, Batorego i w czci ulic: Klasztornej, Traugutta, Rozwadowskiej.

MZK, Gmina/ W

134,2

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

16

Budowa systemu kanalizacji sanitarnej na osiedlu Rozwadw

MZK, Gmina/ W

56,1

rodki wasne, rodki

1,2

77

w ulicach: Polna, Dolina, Grochowa. 17 Budowa systemu kanalizacji sanitarnej na osiedlu Piaski II. MZK, Gmina/ W 141,6

pomocowe.

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

18

Budowa systemu kanalizacji sanitarnej na osiedlu Charzewice w ulicach Sandomierska, Wsplna, Rana, Lipowa, Starowiejska, Parkowa.

MZK, Gmina/ W

203,4

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

14.

Budowa kanalizacji deszczowej w ul. Ofiar Katynia, Hutniczej, Orzeszkowe, 1-go Sierpnia i ks. J. Popieuszk.

MZK, Gmina/W

80,4

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

15

Przebudowa kolektora deszczowego zachodniego.

MZK, Gmina/ W

845,7

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

16

Budowa systemu kanalizacji deszczowej na osiedlu Rozwadw w ulicach: Straacka, Targowa, Mieszka I, Rynek, Jagielloska, Sobieskiego, Dbrowskiego, Polna, Kociuszki, Klasztorna.

MZK, Gmina/ W

145,9

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

17

Bieca kontrola sprawnoci systemu odprowadzania ciekw oraz kontrola szczelnoci szamb.

MZK, Gmina/ I,W

rodki MZK, rodki wasne.

1,2

18

Ujmowanie i oczyszczanie odciekw z zamykanych kwater skadowisk odpadw.

MZK/ I

300

rodki MZK, rodki pomocowe.

19

Konserwacja urzdze melioracyjnych tj. rzeki Barcwka, cieku Jelonek, roww odwadniajcych

PZMiUW, Gmina/ I,W

60

70

70

80

rodki PZMiUW, rodki wasne.

3,4

78

20

Poprawa oraz udronienie koryta rzeki San.

RZGW/ I

rodki RZGW.

3,4

20

Konserwacja waw p.powodziowych.

PZMiUW/ I

25

30

30

35

rodki PZMiUW

3,4

21

Ograniczanie powierzchniowego dopywu zanieczyszcze do wd powierzchniowych i podziemnych ze rde obszarowych i liniowych poprzez nasadzenia zieleni.

Waciciele gruntw/ I

rodki wacicieli gruntw.

1,2

22

Budowa nowych i przebudowa istniejcych urzdze do ksztatowania stosunkw wodnych tj. przepustw, sekcji mostowych itp.

Zarzdcy drogi, Gmina/ I,W

180

300

rodki zarzdcy drg, rodki wasne, rodki pomocowe.

3,4

Przedsiwzicia pozainwestycyjne
1 Opracowanie i wdraanie programw edukacyjnych dla mieszkacw w zakresie wpywu niewaciwego gospodarowania ciekami dla stanu wd i gleby. MZK, szkoy, Gmina/ K 5 5 5 5 rodki MZK, rodki wasne, rodki WFOiGW, rodki PFOiGW. rodki GFOiGW. 2 Doskonalenie systemu wymiany informacji, komunikacji i cznoci w zakresie ochrony przeciwpowodziowej w miecie. Gmina/ W 1 1 1 rodki wasne. 3 5

79

Tabela

Lista

przedsiwzi

przewidzianych

do

realizacji

ramach

programu

w perspektywie 2011 2014.

Lp Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca/Rodzaj zadania Szacunkowe koszty w tys. PLN Potencjalne rdo finansowania Numer priorytetu do realizacji

2012 - 2015

Przedsiwzicia inwestycyjne
1 Budow kanalizacji deszczowej przy drogachm i systemw oczyszczajcych spywy opadowe z drg. 2 Budowa systemu kanalizacji sanitarnych na osiedlach MZK, Gmina/ I,W 400 rodki MZK, rodki wasne, rodki pomocowe. 1,2 Zarzdcy drg, Gmina/ W 700 rodki zarzdcw drg, rodki wasne, rodki pomocowe. 1,2

Poprawa i modernizacja ju istniejcej sieci kanalizacji sanitarnej.

MZK/ I,K

500

rodki MZK, srodki pomocowe.

1,2

Regulacja cieku Jelonek oraz budowa obwaowa cofkowych cieku.

RZGW, PZMIUW Gmina/ W

40 000

rodki RZGW, rodki PZMiUW, rodki pomocowe, rodki wasne.

3,4

Konserwacja urzdze melioracji wodnych.

PZMiUW, Gmina/ I,W

90

rodki PZMiUW rodkiwasne.

3,4

Budowa nowych, przebudowa istniejcych urzdze do ksztatowania stosunkw wodnych

PZMiUW, Gmina/ I,W

200

rodki PZMiUW , rodki wasne, rodki pomocowe.

3,4

Budowa waw

RZGW Krakw,

8 000

rodki RZGW, rodki PZMiUW, rodki pomocowe, rodki wasne.

3,4

p.powodziowych rzeki San. PZMiUW, Gmina/ K,I (lewy brzeg rzeki na odcinku do mostu w

kierunku Elektrowni.

Przedsiwzicia pozainwestycyjne
1 Wdraanie programw edukacyjnych dla mieszkacw w zakresie wpywu niewaciwego gospodarowania ciekami dla stanu wd i gleby. MZK, szkoy, Gmina/ K 24 rodki MZK, rodki wasne, rodki WFOiGW, rodki PFOiGW. 5

80

Doskonalenie systemu wymiany informacji, komunikacji i cznoci w zakresie ochrony przeciwpowodziowej w miecie.

Gmina/ W

rodki wasne.

IV.2.3 Ochrona przyrody.

Przeprowadzono ocen stanu istniejcego rodowiska i na jej podstawie dokonano wyboru celu i zada zmierzajcych do ochrony przyrody i krajobrazu na terenie gminy.

Przewiduje si nastpujce dziaania: 1. Edukacj mieszkacw miasta na temat koniecznoci ochrony przyrody i krajobrazu. 2. Obejmowanie prawnymi formami ochrony przyrody obszarw o szczeglnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych. 3. Aktualizacj Programu Ochrony rodowiska i Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy i Miasta Stalowa Wola. 4. Ochrona dolin rzecznych i innych korytarzy ekologicznych. 5. Opracowanie i wdraanie programw tworzenia obszarw terenw zieleni w miecie.

Celem nadrzdnym w niniejszym rozdziale bdzie Ochrona przyrody, krajobrazu oraz rnorodnoci biologicznej.
Tabela . Lista przedsiwzi do realizacji w ramach programu w perspektywie 2008 2015.
Lp Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca/ Rodzaj zadania Termin realizacji, szacunkowa wielko rodkw na realizacj w tys. PLN 2008 2011 2012 2015 Potencjalne rdo finansowania

Edukacja mieszkacw miasta na temat koniecznoci ochrony przyrody i krajobrazu.

Organizacje zajmujce si ochron rodowiska, stowarzyszenia, Gmina/ I,W

20

24

rodki wasne, rodki organizacji, stowarzysze, rodki pomocowe.

Aktualizacja Programu Ochrony rodowiska oraz Planu Gospodarki Odpadami dla Gminy i Miasta.

Gmina/ W

20

30

rodki wasne.

81

Opracowanie i wdraanie programw tworzenia i porzdkowania obszarw terenw zieleni w miecie.

Gmina/ W

120

160

rodki wasne, rodki pomocowe.

Objcie ochron prawn obszarw o szczeglnych walorach przyrodniczych.

Gmina/ W

rodki wasne, rodki WFOiGW.

Opracowanie Programu Ochrony rodowiska dla Gminy i Miasta Stalowa Wola oraz aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami.

Gmina/ W

90

rodki wasne.

IV.2.4 Ochrona powietrza atmosferycznego.

Dokonano wyboru celu oraz planowanych przedsiwzi sucych jego realizacji w perspektywie do 2011 r. oraz perspektywie redniookresowej do 2015 r. W miecie Stalowa Wola przewiduje si: 1. Wykonanie termorenowacji budynkw. 2. Realizacj przedsiwzi ukierunkowanych na redukcj tzw. niskich emisji. 3. Rozwj systemw wykorzystania energii odnawialnej. 4. Poprawa nawierzchni drg krajowych, wojewdzkich, powiatowych, miejskich. 5. Budowa tras rowerowych. 6. Dziaania zwizane z wprowadzeniem najlepszych dostpnych technik (BAT) w przemyle i energetyce. 7. Wprowadzenie do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zasad ochrony rodowiska przed emisjami. 8. Wzmocnienie dziaalnoci kontrolnej w zakresie oddziaywania emisyjnego podmiotw korzystajcych ze rodowiska.

82

Tabela . Ustalenie celu i priorytetw do realizacji na terenie miasta Stalowa Wola, zwizanych z ochron powietrza.

Cel

Ograniczenie zanieczyszcze powietrza i przeciwdziaanie zmianom klimatu.

Priorytety

Wyszczeglnienie dziaa.

Okres realizacji do 2011 r.

Okres realizacji do 2015 r. X

Termorenowacja obiektw.

Ograniczenie tzw. niskiej emisji i punktowej na terenie gminy.

Rozwj systemw wykorzystania energii odnawialnej.

Zmniejszenie emisji ze rodkw transportu poprzez popraw infrastruktury drogowej na terenie gminy.

Prowadzenie dziaa edukacyjnych oraz administracyjnych majcych na celu ograniczanie zanieczyszcze powietrza.

Tabela .Lista przedsiwzi do realizacji w ramach programu w perspektywie 2008 2015.

Lp Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca/ Rodzaj zadania Termin realizacji, szacunkowa wielko rodkw na realizacji w tys. 2008 2011 1 Wykonanie termorenowacji obiektw podlegych gminie tj: przedszkoli, szk i innych budynkw, ktrych wacicielem jest Gmina Stalowa Wola. Gmina/ W 5 000 PLN 20122015 15 000 rodki wasne, rodki pomocowe. 1 Potencjalne rdo finansowania Numer prioryte -tu do realizacji

83

Przebudowa sieci gazowej na terenie miasta.

PGNiG/ I

300

800

rodki PGNiG

Budowa systemu wykorzystania energii odnawialnej, midzy innymi przedszkola 11, 12 (szkoy, w przyszoci basen)

MOSiR, Gmina/ I,W

1 000

1 000

rodki wasne, rodki pomocowe, rodki

2,3

Dziaania promocyjne na rzecz wykorzystania w budownictwie materiaw energooszczdnych a w przemyle rozwiza zgodnych z BAT.

Przedsibiorcy/ K,

50

100

rodki przedsibiorstw oferujcych energooszczdne materiay budowlane.

Wprowadzenie do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zasad ochrony przed zanieczyszczeniem powietrza.

Gmina/ W

30

30

rodki wasne.

2,4

Wzmocnienie dziaalnoci kontrolnej w zakresie emisji do atmosfery.

WIO, Starostwo Powiatowe w Stalowej Woli, Gmina/ I

b.d.

b.d.

rodki podmiotw uprawnionych do kontroli.

Poprawa nawierzchni drg miejskich, powiatowych, wojewdzkich i krajowych.

Zarzdcy drg, Gmina/ W,K

20 000

30 000

rodki zarzdcw drg, rodki wasne, rodki pomocowe.

Budowa cieek rowerowych przy drogach miejskich, powiatowych, wojewdzkich i krajowych. miejskich.

Zarzdcy drg, Gmina/ W,K

1 500

1 500

rodki zarzdcw drg, rodki wasne, rodki pomocowe.

Zmiana nonikw energii w budynkach pozostaych: wsplnot mieszkaniowych, indywidualnych wacicieli itp.

Waciciele obiektw/ I

b.d.

b.d.

rodki wacicieli obiektw, rodki pomocowe.

2,3

11

Budowa instalacji do wykorzystania gazu skadowiskowego.

MZK, Gmina/ I

1 500

1 500

rodki MZK, rodki wasne, rodki pomocowe.

12

Rozbudowa systemu wykorzystania biomasy w systemie wytwarzania energii.

Elektrownia Stalowa Wola/ I

b.d.

b.d.

rodki Elektrowni, rodki pomocowe.

84

13

Budowa bloku gazowego w Elektrowni Stalowa Wola.

Elektrownia Stalowa Wola/ I

rodki Elektrowni, rodki pomocowe.

14

Budowa stacji monitoringu stanu Miasto/ W powietrza na terenie miasta.

70

rodki wasne.

IV.2.5 Ochrona przed haasem.

Dokonano wyboru i hierarchizacji przedsiwzi zmierzajcych do poprawy aktualnego stanu akustycznego rodowiska oraz ich podzia na perspektyw czasow

2008 2011 tj. cele krtkookresowe i 2012 2015 tj. cele redniookresowe. W celu ograniczania haasu w miecie Stalowa Wola przewiduje si: 1. Wprowadzenie do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zasad ochrony rodowiska przed haasem. 2. Wzmocnienie dziaalnoci kontrolnej w zakresie oddziaywania akustycznego podmiotw korzystajcych ze rodowiska. 3. Poprawa nawierzchni drg miejskich, powiatowych, wojewdzkich i krajowych.

4. Budowa cieek rowerowych przy drogach miejskich, powiatowych, wojewdzkich i krajowych. 5. Budowa chodnikw przy drogach miejskich, powiatowych, wojewdzkich i krajowych.

Celem nadrzdnym w niniejszym rozdziale bdzie Ochrona przed haasem na terenie miasta Stalowa Wola.
Tabela .Lista przedsiwzi do realizacji w ramach programu w perspektywie 2008 2015.
Lp Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca/Rodzaj przedsiwzicia Termin realizacji, szacunkowa wielko rodkw na realizacj w tys. PLN 2008 2011 2012 2015 Potencjalne rdo finansowania.

Wprowadzenie do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zasad ochrony przed haasem.

Gmina/ W

20

20

rodki wasne,

85

Wzmocnienie dziaalnoci kontrolnej w zakresie oddziaywania akustycznego podmiotw korzystajcych ze rodowiska.

WIO, Starostwo Powiatowe w Stalowej Woli, Gmina/ I

b.d.

b.d.

rodki podmiotw uprawnionych do kontroli.

Poprawa nawierzchni drg miejskich, powiatowych, wojewdzkich, krajowych.

Zarzdcy drg, Gmina/ W,K

rda pochodzenia oraz warto rodkw podano w tabeli dot. emisji zanieczyszcze do powietrza.

Budowa cieek rowerowych przy drogach miejskich, powiatowych, wojewdzkich, krajowych.

Zarzdcy drg, Gmina/ W,K

rda pochodzenia oraz warto rodkw podano w tabeli dot. emisji zanieczyszcze do powietrza.

Budowa chodnikw przy drogach miejskich, powiatowych, wojewdzkich, krajowych.

Zarzdcy drg, Gmina/ W,K

500

1 500

rodki zarzdcw drg, rodki wasne, rodki pomocowe.

Budowa nowych odcinkw drg tj: obwodnicy Stalowej Woli.

GDDKiA w Warszawie, Gmina/ I,W

200

20 000

rodki GDDKiA, rodki wasne, rodki pomocowe.

IV.2.6 Promieniowanie elektromagnetyczne.

Celem dugoterminowym powinien by rozwj systemw elektroenergetycznych i teleinformatycznych zapewniajcych odpowiedni jako i pewno obsugi, przy respektowaniu maksymalnej ochrony przed dziaaniem emitowanych pl

elektromagnetycznych i kontrola emisji do rodowiska promieniowania. Dlatego te naley podejmowa dziaania takie jak:

1. Modernizacja wyeksploatowanych urzdze i sieci celem dostosowania ich parametrw technicznych i eksploatacyjnych do obecnie obowizujcych standardw,
2. Wdroenia szeroko rozumianej oszczdnoci uytkowania energii elektrycznej, 3. Przestrzegania wyznaczonych stref ochronnych zabezpieczajcych ludzi przed szkodliwym dziaaniem pl elektromagnetycznych.

86

Celem gwnym do realizacji jest Ochrona przed polami elektromagnetycznymi.

Tabela .Lista przedsiwzi zwizanych z ochron przed polami elektromagnetycznymi do realizacji w ramach programu w perspektywie 2008 2015.
Lp Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca/ Rodzaj zadania Termin realizacji, szacunkowa wielko rodkw na realizacj w tys. PLN 2008 - 2011 2012 2015

Potencjalne rdo finansowania

Wprowadzenie do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszarw, na ktrych bdzie mona lokalizowa urzdzenia emitujce promieniowanie elektromagnetyczne.

Gmina/ W

rodki wasne.

Okresowe pomiary natenia pl WIO/ I elektromagnetycznych.

b.d.

b.d.

rodki WIO.

Remonty, przebudowy sieci elektrycznych.

87

IV.3

Cele

kierunki

dziaa

ramach

pola

strategicznego

Racjonalne uytkowanie zasobw rodowiska .

IV.3.1 Gospodarka wodna.

W zakresie zaopatrzenia w wod w miecie Stalowa Wola przewiduje si:

1. Denie do rozbudowy i modernizacji systemw zaopatrzenia w wod.

2. Sporzdzenie wykazu wd podziemnych, ktre mog by w przyszoci wykorzystane do zaopatrzenia ludnoci w wod. 3. Edukacja oraz propagowanie postaw i zachowa motywujcych ludno do oszczdzania wody. Ustalenie celu i priorytetw do realizacji na terenie miasta Stalowa Wola, zwizanych z zaopatrzeniem w wod mieszkacw. Tabela

Cel

Zapewnienie sprawnego systemu zaopatrzenia w wod miasta Stalowa Wola.

Priorytety

Wyszczeglnienie dziaa.

Okres realizacji do 2011 r.

Okres realizacji do 2015 r. X

Uporzdkowanie i racjonalizacja spodarki wodnej w miecie.

Zapewnienie skutecznej ochrony wd podziemnych.

Tabela . Lista przedsiwzi w podziale na inwestycyjne i pozainwestycyjne przewidziane do realizacji w ramach programu w perspektywie 2008 2011.
Lp. Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca /Rodzaj zadania. 2008 Szacunkowe koszty w tys. PLN 2009 2010 2011 Potencjalne rdo finansowania Numer priorytetu do realizacji.

Przedsiwzicia inwestycyjne

Modernizacja Stacji Uzdatniania Wody w Stalowej Woli.

MZK, Gmina/ I,W

4 344

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

Przebudowa sieci wodocigowej 400, przejcie pod torami PKP

MZK, Gmina/ W

199,5

rodki wasne, rodki

1,2

88

relacji Lublin Przeworsk. 3 Przebudowa wodocigu po istniejcej trasie wzdu Al. Jana Pawa II MZK, Gmina/ W 152,1

pomocowe.

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

Racjonalizacja zuycia wody poprzez kontrol stanu szczelnoci wodocigw przesyowych, wymian licznikw wody.

MZK, zarzdcy nieruchomoci/ I

b. d.

b. d.

b. d.

b. d.

rodki MZK, rodki zarzdcy nieruchom.

Budowa sieci wodocigowej na osiedlu Zasanie.

Gmina/ W

50

200

200

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,2

Przedsiwzicia pozainwestycyjne

Opracowanie i wdraanie programw edukacyjnych dla mieszkacw w zakresie: oszczdnoci wody.

MZK, szkoy, Gmina/ K

rodki MZK, rodki wasne, rodki PFOiGW oraz WFOiGW.

1,2

Rozpoznanie problemu starych studni ewidencja ich i zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem.

Waciciele studni, Gmina/ W

rodki wasne, rodki wacicieli studni.

Uwzgldni w dokumentach planistycznych strefy ochronne uj wd oraz ograniczenia wynikajce z lokalizacji GZWP 425

MZK, Gmina/ W

rodki wasne, , rodki pomocowe.

1,2

89

Tabela

Lista

przedsiwzi

przewidzianych

do

realizacji

ramach

programu

perspektywie 2012 2015.

Lp Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca/Rodzaj zadania Szacunkowe koszty w tys. PLN Potencjalne rdo finansowania Numer priorytetu do realizacji

2012 - 2015

Przedsiwzicia inwestycyjne

Poprawa i modernizacja ju istniejcej sieci wodocigowych.

MZK/ I,K

1 500

rodki MZK.

1,2

Racjonalizacja zuycia wody poprzez kontrol stanu szczelnoci wodocigw, wymian licznikw.

MZK, zarzdcy nieruchomoci/ K

20

rodki MZK, rodki zarzdcw nieruchomosci.

1,2

Budowa sieci wodocigowej na osiedlach: Nad Bekiem i Rozwadw III .

MZK, Gmina/ I,W

500

rodki MZK, rodki wasne, rodki pomocowe,

1,2

Przedsiwzicia pozainwestycyjne

Wdraanie programw edukacyjnych dla mieszkacw w zakresie koniecznoci oszczdzania wody.

MZK, szkoy, Gmina/ K

15

rodki MZK, rodki wasne, rodki PFOiGW i WFOiGW.

1,2

IV.3.2 Gospodarka zasobami surowcw ziemnych. Dokonano wyboru celu i priorytetw zmierzajcych do racjonalnego wykorzystania zasobw glebowych, surowcw mineralnych oraz rekultywacji terenw zdegradowanych. W tym celu przewiduje si nastpujce dziaania: 1. Rekultywacja terenw powyrobiskowych z surowcw mineralnych. 2. Inwentaryzacja a nastpnie rekultywacj terenw zdegradowanych (jeli takie si znajduj). 3. Umoliwienie (w miar potrzeb), uzyskania koncesji na pobr surowcw mineralnych. 4. Zapobieganie degradacji gleby poprzez wprowadzanie zakrzacze, zadrzewie, zalesiania oraz upraw energetycznych gboko korzenicych si.

90

5. Podnoszenie wiadomoci ekologicznej lokalnych spoecznoci. 5. Prowadzenie gospodarki lenej zgodnie z zasadami hodowli lasu.

Tabela .

Cel

Wykorzystanie zasobw glebowych, surowcw mineralnych oraz rekultywacja terenw zdegradowanych.

Priorytety

Wyszczeglnienie dziaa.

Okres realizacji do 2011 r.

Okres realizacji do 2015 r. X

Ochrona zasobw surowcw mineralnych.

2 3

Ochrona terenw lenych. Zachowanie naturalnej rzeby terenu i likwidacja powstaych szkd.

X X

X X

Tabela . Lista przedsiwzi zwizanych z wykorzystanie zasobw glebowych, surowcw mineralnych oraz rekultywacja terenw zdegradowanych programu w perspektywie 2008 2015.
Lp Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca/ Rodzaj zadania Termin realizacji, szacunkowa wielko rodkw na realizacj w tys. PLN 2008 2011 2012 2015 Potencjalne rdo finansowania Nr priorytetu do realizacji

do realizacji w ramach

Rozbudowa lenej cieki przyrodniczo dydaktycznej.

Lasy pastwowe, Gmina/ I

40

40

rodki lasw pastwowych, WFOiGW, rodki wasne.

Opracowanie uproszczonych planw urzdzenia lasw dla lasw miejskich

Gmina/ W

60

rodki wasne

91

Zapobieganie degradacji gleby poprzez wprowadzanie zakrzacze, zadrzewie, zalesiania oraz upraw energetycznych gboko korzenicych si.

Waciciele gruntw/ K

50

60

rodki wacicieli gruntw, lasw pastwowych.

Inwentaryzacja

Wojewoda,

50

b.d.

rodki wacicieli gruntw, fundusz ochrony gruntw, WFOiGW

a nastpnie rekultywacja waciciele gruntw terenw zdegradowanych. zdegradowanych/ I

Rekultywacja wyrobiska piasku dla fabryki domw tzw. Kaczych Dow

Gmina/ W

1 000

1 000

rodki wasne, rodki pomocowe.

1,3

IV.3. 3 Bezpieczestwo ekologiczne.

Dokonano wyboru celu i priorytetw zwizanych z zapewnieniem bezpieczestwa ekologicznego na terenie miasta Stalowa Wola .

Przewiduje si tutaj nastpujce dziaania: 1. Eliminacj ruchu drogowego tranzytowego z miasta. 2. Kreowanie waciwych zachowa spoeczestwa w sytuacji wystpienia zagroenia dla rodowiska. 3. Wzmoenie kontroli pojazdw przewocych materiay niebezpieczne. 4. Poprawa infrastruktury przeciwpoarowej i ratownictwa ekologicznego.

Celem nadrzdnym w niniejszym rozdziale Zapewnienie bezpieczestwa ekologicznego.

92

Tabela .Lista przedsiwzi do realizacji w ramach programu w perspektywie 2008 2015.

Lp Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca/Rodzaj zadania Termin realizacji, szacunkowa wielko rodkw na realizacj w tys. PLN 2008 2011 2012 2015 Potencjalne rdo finansowania.

Wdraanie programw edukacyjnych w zakresie w przypadku wystpienia powanych awarii lub innych klsk.

PSP, KPP, Miasto/ I,

rodki PSP, rodki KPP, rodki wasne.

Doposaenie w sprzt ratownictwa ekologicznego formacje stray poarnej

PSP, Miasto/ I

300

400

rodki PSP, rodki wasne.

3.

Budowa obwodnicy miasta

GDDKiA, Miasto/ W,I

Zadanie zostao ujte w tabeli nr.

93

IV.4 Cel i kierunki dziaa w ramach pola strategiczne Edukacja ekologiczna i promowanie walorw przyrodniczych .
Przeprowadzono analiz stanu istniejcego i na jej podstawie dokonano wyboru celu i priorytetw zwizanych z edukacj ekologiczn terenie miasta.

Przewiduje si nastpujce dziaania: 1. Wprowadzanie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej na wszystkich stopniach edukacji. 2. 3. 4. Edukacj dorosych podniesienie wiadomoci ekologicznej. Aktywizacja spoecznoci lokalnej w zakresie proekologicznych zachowa. Uatwienie dostpu do informacji z moliwoci wypowiedzenia si na tematy dotyczce rodowiska na terenie miasta.

Celem nadrzdnym w niniejszym rozdziale bdzie Edukacja ekologiczna mieszkacw i promocja walorw przyrodniczych .

Tabela Nr Tabela .Lista przedsiwzi do realizacji w ramach programu w perspektywie 2008 2015.
Lp Opis przedsiwzicia Jednostka realizujca/Rodzaj przedsiwzicia Termin realizacji, szacunkowa wielko rodkw na realizacj w tys. PLN 2008 2011 2012 2015 Potencjalne rdo finansowania.

Ksztatowanie nawykw i zachowa proekologicznych zachowa dzieci i rodzicw. (Przedstawienia szkolne o tematyce ekologicznej dla rodzicw, konkursy dla dzieci, rajdy rowerowe itp.).

Szkoy, placwki kulturalne, organizacje ekologiczne/ I,K

80

100

rodki finansowe szk, placwek kulturalnych, rodki organizacji ekologicznych, PFOiGW, WFOiGW, rodki pomocowe.

Zaangaowanie obywateli gminy w procesy decyzyjne zwizane z ochron rodowiska.

Gmina/ W

Nie wymagane rodki finansowe.

Rozbudowa lenej cieki przyrodniczo dydaktycznej.

Lasy pastwowe, Gmina/ I

Zadanie ujto w tabeli

94

Utworzenie w Urzdzie Miasta systemu udostpniania informacji o rodowisku speniajcego wymagania Prawa ochrony rodowiska.

Gmina/ W

0,5

rodki wasne.

Egzekwowanie przepisw, zwaszcza dotyczcych porzdku i czystoci, gospodarki wodno ciekowej.

MZK, Gmina/ W,I

rodki wasne, rodki MZK.

Dofinansowanie wybranych projektw realizowanych przez szkoy oraz inne organizacje a zwizane z ochron rodowiska.

Gmina/ W

30

40

rodki wasne, rodki PFOiGW, rodki WFOiGW

95

V. RDA FINANSOWANIA ZAMIERZONYCH CELW.

Nakady inwestycyjne na ochron rodowiska wg rde finansowania dla gminy Stalowa Wola na lata 2007 2008 przedstawiono w poniszych tabelach. Tabela Nr . Nakady na inwestycje zwizane z ochron rodowiska w gminie 2007 r.

Lp. rdo finansowania 1 2 3 4 5 6 7 rodki wasne rodki z budetu wojewody/marszaka rodki zagraniczne rodki funduszy ekologicznych Kredyty i poyczki Inne rodki Ogem

Nakady w PLN

% budetu miasta

6 906 531

4%

637 654

0,38%

7 544 185

4,5%

rdo: Urzd Miasta Stalowa Wola.

Tabela Nr Nakady na inwestycje zwizane z ochron rodowiska w gminie w 2008 r.

Lp. rdo finansowania 1 2 3 4 5 6 7 rodki wasne rodki z budetu wojewody/marszaka rodki zagraniczne rodki funduszy ekologicznych Kredyty i poyczki Inne rodki Ogem

Nakady w PLN

% budetu miasta

2 527 876

1,7%

306 645

0,2%

2 833 521

1,9%

rdo: Urzd Miasta Stalowa Wola.

Realizacj zada wasnych gminy mona przewidzie ze stosunkowo du doz pewnoci. Jednak pena ich realizacja zalee bdzie od dynamiki dziaa wadz samorzdowych. Realizacja zada koordynowanych bdzie w znacznej mierze

96

uzaleniona od stanu finansw Pastwa i kondycji przedsibiorstw, ktre bd musiay dostosowa sposb i zakres korzystania ze rodowiska do aktualnych standardw. W kontekcie zasad dofinansowania zada zwizanych z ochron rodowiska zarwno przez instytucje krajowe, jak i dysponujce rodkami Unii Europejskiej, najistotniejsza bdzie moliwo zgromadzenia tzw. wkadu wasnego w wysokoci minimum 15 25% wartoci zadania inwestycyjnego. Wikszo samorzdw gminnych bardzo powanie traktuje szans dofinansowania ich przedsiwzi w obszarze ochrony rodowiska z funduszy strukturalnych. Szczegowo analizuj swoje potrzeby, szacuj budety oraz zdolno partycypacji w kosztach przez inne podmioty. Coraz dokadniej znane s im rwnie cele zawarte w Narodowym Planie Rozwoju. Narodowy Plan Rozwoju zosta przygotowany na podstawie wytycznych zawartych w Rozporzdzeniu Rady Europy Nr 1260 z 21 czerwca 1999 r. (1260/99/WE). Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007 2013 okrela cele priorytetowe dziaania oraz ramy instytucjonalne i finansowe dziaa strukturalnych pastwa. W ramach Narodowego Planu Rozwoju realizowanych bdzie trzy gwne cele

strategiczne: 1. Utrzymanie gospodarki na ciece wysokiego wzrostu gospodarczego, 2. Wzmocnienie konkurencyjnoci regionw i przedsibiorstw oraz wzrost zatrudnienia, 3. Podniesienie poziomu spjnoci spoecznej, gospodarczej i przestrzennej. Priorytety strategiczne zawarte w planie to: inwestycje rozumiane jako wzrost inwestycji odpowiadajcych wyzwaniom

postpu technologicznego i spoeczestwa informacyjnego, rozbudowujcych i modernizujcych infrastruktur techniczna, zatrudnienie rozumiane jako denie do tworzenia nowych miejsc pracy oraz zwikszanie zatrudnialnoci, eksport rozumiany jako ksztatowanie proeksportowej orientacji gospodarki, przedsibiorczo gospodarczej, innowacyjno w spoeczestwie, ochrona rynku rozumiana jako ochrona konkurencji, integracja spoeczna rozumiana jako dziaania oparte na zasadach dialogu wzajemnoci i rwnorzdnoci, rozumiana jako kreowanie postaw innowacyjnych rozumiana jako tworzenie nowych obszarw aktywnoci

wiedza i kompetencja rozumiane jako poprawa jakoci ksztacenia i jego upowszechnianie,

aktywizacja i mobilno rozumiana jako uzyskanie mobilnoci zasobw siy roboczej w celu lepszego dostosowania popytu i poday na rynku pracy,

97

gospodarowanie przestrzeni zorientowane na jej ekonomiczn waloryzacj przy zapewnieniu niezbdnej ochrony zasobw przyrodniczych.

Dla realizacji celw i priorytetw okrelono 31 kierunkw dziaa. Jednymi z wymienionych kierunkw s: poprawa stanu rodowiska przyrodniczego, gospodarowanie przestrzeni, sprawiedliwy dostp do zasobw naturalnych, zapewnienie bezpieczestwa ekologicznego kraju. Narodowy Plan Rozwoju realizowany bdzie midzy innymi rodkami Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Spoecznego (EFS), Funduszu Spjnoci (FS), Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarw Wiejskich (EFRROW), Europejskiego Funduszu Rybowstwa (EFR).

Wsparcie Wsplnoty dla Polski w latach 2007 2013 bdzie wdraane za pomoc programw operacyjnych: infrastruktura i rodowisko, innowacyjna gospodarka, kapita ludzki, rozwj Polski Wschodniej, pomoc techniczna, europejska wsppraca terytorialna, regionalne programy operacyjne.

Program

Operacyjny

Infrastruktura

rodowisko

gwnym

celem

programu jest podniesienie atrakcyjnoci

inwestycyjnej regionw poprzez rozwj

infrastruktury technicznej przy rwnoczesnej ochronie i poprawie stanu rodowiska. Koncentruje si na dziaaniach o charakterze strategicznym, ponadregionalnym.

W ramach programu realizowanych bdzie 17 priorytetw: I. II. III. IV. Gospodarka wodno ciekowa, Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi, Zarzdzanie zasobami i przeciwdziaanie zagroeniom rodowiska, Przedsiwzicia dostosowujce przedsibiorstwa do wymogw ochrony rodowiska, V. VI. VII. VIII. Ochrona przyrody i ksztatowanie postaw ekologicznych, Drogowa i lotnicza sie TEN T, Transport przyjazny rodowisku, Bezpieczestwo transportu i krajowe sieci transportowe,

98

IX. X. XI. XII. XIII.

Infrastruktura drogowa w Polsce Wschodniej, Infrastruktura energetyczna przyjazna rodowisku, Bezpieczestwo energetyczne, Bezpieczestwo i dziedzictwo kulturowe, Bezpieczestwo zdrowotne i poprawa efektywnoci systemu ochrony zdrowia,

XIV. XV. XVI. XVII.

Infrastruktura szkolnictwa wyszego, Pomoc techniczna Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Pomoc techniczna Fundusz Spjnoci, Konkurencyjno regionw.

Na realizacj tego Programu na tata 2007 2013 przeznaczono ponad 36 mld euro.

Program Europejskiej Wsppracy Terytorialnej celem programu jest wsppraca w wymiarze transgranicznym, transnarodowym i midzyreginalnym.

Przewiduje si realizacj nastpujcych programw EWT z udziaem Polski: 1.Wsppraca transgraniczna, - trzy dwustronne programy na granicy polsko niemieckiej (z udziaem Meklemburgii, Brandenburgii i Saksonii), - Polska Republika Czeska, - Polska Sowacja, - Polska Litwa, - Polska Szwecja Dania. 2. Wsppraca transnarodowa, - obszar Europy rodkowo Wschodniej, - region Morza Batyckiego. 3. Program wsppracy midzyregionalnej obejmujcy cae terytorium UE.

Regionalny Program Operacyjny dla Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2007 - 2013. Celem gwnym programu jest wzrost krajowej i midzynarodowej

konkurencyjnoci gospodarki oraz poprawa dostpnoci przestrzennej Podkarpacia. Cele szczegowe to: Tworzenie warunkw dla rozwoju przedsibiorczoci i gospodarki opartej na wiedzy. Poprawa dostpnoci i atrakcyjnoci inwestycyjnej regionu poprzez realizacj

przedsiwzi w zakresie sieci komunikacyjnej, informatycznej i energetycznej.

99

Zapobieganie

degradacji

rodowiska

oraz

zagroeniom

naturalnym

i technologicznym, a take efektywna gospodarka zasobami naturalnymi. Tworzenie warunkw dla rozwoju kapitau spoecznego poprzez inwestycje w edukacj, ochron zdrowia, pomoc spoeczn, sport, turystyk oraz kultur. Zmniejszenie wystpujcych wewntrz wojewdztwa rnic rozwojowych. Osie priorytetowe RPO WP: O 1. Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka Dziaania w ramach osi to: 1.1 1.2 1.3 1.4 Wsparcie kapitaowe przedsibiorczoci. Instytucje otoczenia biznesu. Regionalny system innowacji. Promocja gospodarcza i aktywizacja inwestycyjna regionu

O 2. Infrastruktura techniczna. Dziaania w ramach osi to: 2.1 2.2 Infrastruktura komunikacyjna. Infrastruktura energetyczna.

O 3. Spoeczestwo informacyjne. W ranach tej osi nie przewidziano dziaa. O 4. Ochrona rodowiska i zapobiegania zagroeniom. Dziaania w ramach osi: 4.1 4.1 Infrastruktura ochrony rodowiska. Infrastruktura wodnymi. 4.2 4.3 Zachowanie oraz ochrona rnorodnoci biologicznej i krajobrazowej. Zwalczanie i zapobieganie zagroeniom. przeciwpowodziowa i racjonalna gospodarka zasobami

O 5. Infrastruktura techniczna. Dziaania w ramach osi: 5.1 5.2 5.3 Infrastruktura edukacyjna. Infrastruktura ochrony zdrowia i pomocy spoecznej. Infrastruktura sportowa i rekreacyjna.

O 6. Turystyka i kultura. W ramach tej osi nie przewidziano dziaa. O 7. Spjno wewntrzregionalna. Dziaania w ramach osi: 7.1 7.2 7.3 Rewitalizacja miast. Rewitalizacja obszarw zdegradowanych. Aktywizacja obszarw zmarginalizowanych gospodarczo.

O 8. Pomoc techniczna.

100

Dziaania w ramach osi: 8.1 8.2 Wsparcie procesu zarzdzania i wdraania. Informowanie promocja oraz wsparcie przygotowania i realizacji projektw.

Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweski Mechanizm Finansowy. Polska w 2003 r. na mocy podpisanego porozumienia staa si czonkiem

Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), stanowi go 25 krajw Unii Europejskiej oraz Norwegia, Lichtenstein i Islandia. Jednym z elementw podpisanej wwczas umowy byo przyznanie Polsce rodkw finansowych w postacie dwch i instrumentw: Norweskiego

Mechanizmu

Finansowego

Europejskiego

Obszaru

Gospodarczego

Mechanizmu Finansowego. cznie Polska w ramach obu mechanizmw ma otrzyma 533,51 mln EURO w latach 2004 2009. W ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego wydzielono sze obszarw priorytetowych, na ktre maj by przyznane rodki finansowe: Ochrona rodowiska, w tym rodowiska ludzkiego poprzez m. in. redukcj zanieczyszcze i promowanie odnawialnych rde energii. W ramach tego priorytetu kwalifikuje si nastpujce projekty: 1) ograniczanie korzystania z indywidualnych systemw ogrzewania na rzecz podczenia 2) zastpienia do zbiorczych/komunalnych sieci cieplnych, przestarzaych rde energii cieplnej nowoczesnymi

energooszczdnymi i ekologicznymi rdami energii, 3) inwestycje w zakresie odnawialnych rde energii, tj. wykorzystania energii wodnej (mae elektrownie wodne do 5 MW), energii sonecznej oraz biomasy w indywidualnych systemach grzewczych, 4) budowa, przebudowa i modernizacja komunalnych oczyszczalni ciekw oraz systemw kanalizacji zbiorczej, 5) organizacja selektywnej zbirki odpadw, a nastpnie zagospodarowywanie ich poprzez odzysk, 6) promowanie zrwnowaonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystywanie

i zarzdzanie zasobami. W ramach tego priorytetu kwalifikuje si nastpujce projekty: a) zmniejszanie energo -, materiao i wodochonnoci produkcji i usug poprzez popraw efektywnoci wykorzystania zasobw

produkcyjnych, b) wykorzystanie odnawialnych rde energii, c) wspieranie procesu tworzenia zielonych miejsc pracy i zielonych zamwie,

101

d) dziaania na rzecz poprawy poziomu edukacji ekologicznej, poprzez tworzenie sieci nauczania na rzecz rodowiska, e) dziaania zachcajce do ochrony, poprawy i przywracania

rnorodnoci biologicznej, w tym zasobw morskich oraz obszarw wczonych do sieci Natura 2000, f) dziaania na rzecz wsparcia gospodarki lenej,

g) ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transport publiczny i odnowa miast, h) rozwj zasobw ludzkich poprzez m. in. Promowanie wyksztacenia

i szkole, wzmacnianie w samorzdzie i jego instytucjach potencjau z zakresu administracji lub suby publicznej, a take wzmacnianie wspierajcych go procesw demokratycznych, i) j) opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem, badania naukowe.

W ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego mog by wspierane dziaania podejmowane w ramach wszystkich szeciu priorytetw Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, oraz na zasadach pierwszestwa nastpujce obszary priorytetowe: 1. Wdraanie przepisw z Schengen, wspieranie Narodowych Planw Dziaania

z Schengen, jak rwnie wzmacnianie sdownictwa, 2. Ochrona rodowiska, ze szczeglnym uwzgldnieniem wzmocnienia zdolnoci

administracyjnych do wprowadzenia w ycie odpowiednich przepisw istotnych dla realizacji projektw inwestycyjnych. W ramach tego priorytetu kwalifikuje si nastpujce projekty: a) usprawnienie wdraania i egzekucji prawa z zakresu ochrony rodowiska, b) wspieranie budowy i zdolnoci instytucjonalnych administracji

odpowiedzialnej ochron rodowiska, c) gromadzenie i upowszechnianie informacji o najlepszych dostpnych technikach ( zgodnie z Dyrektyw 96/61/EC) i o czystej produkcji, d) rozwj systemw zarzdzania rodowiskiem, e) polityka regionalna i dziaania transgraniczne, f) pomoc techniczna przy acguis communautaire

Zasady finansowania NMF: poziom C, dofinansowanie 85-90% organizacje pozarzdowe, poziom B, dofinansowanie 85% samorzd terytorialny, poziom A, dofinansowanie 60% inne podmioty, min. kwota dofinansowania 250 tys. euro,

102

 refundacja wydatkw pomoc de minimis nie moe przekroczy 200 tys. euro maksymalnego puapu publicznego wsparcia, przyznanego w cigu 3 lat.

Szwajcarsko Polski Program Wsppracy. Program ten jest form bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Szwajcari, Polsce i 9 innym pastwom czonkowskim Unii Europejskiej, ktre przystpiy do niej 1 maja 2004 r. Na mocy umowy midzynarodowej, zawartej 20 grudnia 2007 r., ponad 1 mld frankw szwajcarskich trafi do 9 nowych pastw czonkowskich, z czego niemal poowa tj. 489 mln CHF przeznaczona bdzie na pomoc dla naszego kraju. Celem programu jest zmniejszenie rnic spoeczno gospodarczych istniejcych pomidzy Polsk, a wyej rozwinitymi pastwami UE oraz rnic na terytorium Polski pomidzy orodkami miejskimi a regionami sabo rozwinitymi pod wzgldem

strukturalnym. Program zakada, e co najmniej 40% rodkw zostanie rozdysponowanych w czterech wojewdztwach ciany poudniowo wschodniej tj.: lubelskim, maopolskim,

podkarpackim, witokrzyskim. W ramach Szwajcarsko Polskiego Programu wsppracy obowizuje 5-letni okres zacigania zobowiza i 10-letni okres wydatkowania, ktry rozpocz si 14 czerwca 2007 r., tj. w dniu przyznania pomocy finansowej Polsce przez Parlament Szwajcarski. Wsparcie mona uzyska na: 1. Bezpieczestwo, stabilno, wsparcie reform, 2. rodowisko i infrastruktura: odbudowa, przebudowa i rozbudowa infrastruktury rodowiskowej oraz poprawa stanu rodowiska (m.in. zarzdzanie odpadami staymi), systemy energii odnawialnej, poprawa wydajnoci energetycznej, poprawa publicznych systemw transportowych, biornorodnoci i ochrona ekosystemw oraz wsparcie transgranicznych inicjatyw rodowiskowych. 3. Sektor prywatny, 4. Rozwj spoeczny i zasobw ludzkich. Poziom dofinansowania wynosi: do 60% cakowitych kosztw kwalifikowanych projektu, do 85% cakowitych kosztw kwalifikowanych w przypadku projektw otrzymujcych dodatkowe rodki finansowe z budetu jednostek administracji publicznej szcebla centralnego, regionalnego lub lokalnego, do 90 % cakowitych kosztw kwalifikowanych w przypadku projektw realizowanych przez organizacje pozarzdowe,

103

 do 100% cakowitych kosztw w przypadku projektw dotyczcych budowy zdolnoci instytucjonalnych oraz pomocy technicznej.

Innymi rdami finansowania niniejszego programu s fundusze ekologiczne. Ustawa z dnia 27 kwietna 2001 r. Prawo ochrony rodowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 z p. zm.), okrelia zasady funkcjonowania funduszy. Fundusze zostay podzielone na nastpujce poziomy administracyjne: - Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (NFOiGW), - Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (WFOiGW), - Powiatowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (PFOiGW), - Gminny Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (GFOiGW),

Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (NFOiGW) jest najwiksz w Polsce instytucj finansujc przedsiwzicia z dziedziny ochrony

rodowiska. Zakres dziaania Funduszu obejmuje finansowe wspieranie przedsiwzi proekologicznych o zasigu oglnokrajowym oraz ponadregionalnym. Podstawowymi formami finansowania zada proekologicznych przez NFOiGW s preferencyjne poyczki i dotacje. Uzupeniaj je inne formy finansowania, np. dopaty do preferencyjnych kredytw bankowych, uruchamianie ze swych rodkw linii kredytowych w bankach czy zaangaowanie kapitaowe w spkach prawa handlowego. NFOiGW administruje rwnie rodkami zagranicznymi przeznaczonymi na ochron rodowiska w Polsce, pochodzcymi z pomocy zagranicznej. Dotacje udzielane s przede wszystkim na: edukacj ekologiczn, przedsiwzicia pilotowe dotyczce wdroenia postpu technicznego i nowych technologii o duym stopniu ryzyka lub majcych eksperymentalny charakter, monitoring, ochron przyrody, ochron i szczeglnej ochrony oraz hodowl lasw wchodzcych w na obszarach lenych wymagajcych kompleksw

skad

promocyjnych, ochron przed powodzi, ekspertyzy, badania naukowe, programy wdraania nowych technologii, prace projektowe i studialne, rodki, zapobieganie lub likwidacj nadzwyczajnych zagroe. ktrymi dysponuje NFOiGW, pochodz gwnie z opat za korzystanie

ze rodowiska i administracyjnych kar pieninych. Przychodami Narodowego Funduszu s take w szczeglnoci:

104

wpywy z opat produktowych, wpywy z opat i kar pieninych ustalanych na podstawie przepisw ustawy Prawo geologiczne i grnicze,

wpywy z opat za przyznanie uprawnie do emisji i opat za wpis do Krajowego Rejestru Uprawnie do Emisji pobieranych na podstawie ustawy o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazw cieplarnianych i innych substancji, a take wpywy z kar pieninych,

wpywy

opat

rejestracyjnych

zwizku

wydawaniem

pozwole

zintegrowanych.

Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej posiada

osobowo prawn, co umoliwia mu udzielanie dotacji i poyczek preferencyjnych. rodki Wojewdzkich funduszy przeznacza si na wspomaganie dziaalnoci Gminnych i Powiatowych Funduszy Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej oraz

na dofinansowanie m.in.: inwestycji ekologicznych realizowanych ze rodkw pochodzcych z Unii

Europejskiej oraz funduszy krajowych, dziaa zwizanych z utrzymaniem i zachowaniem parkw oraz ogrodw, bdcych przedmiotem ochrony na podstawie przepisw o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami, bada, upowszechniania ich wynikw, a take postpu technicznego w zakresie ochrony rodowiska i gospodarki wodnej, opracowywania i wdraania nowych technik i technologii, w szczeglnoci dotyczcych ograniczania emisji i zuycia wody, a take efektywnego

wykorzystywania paliw, zapobiegania lub usuwania skutkw zanieczyszczenia rodowiska, w przypadku gdy nie mona ustali podmiotu za nie odpowiedzialnego, systemu kontroli wnoszenia przewidzianych ustaw opat za korzystanie

ze rodowiska, a w szczeglnoci tworzenia baz danych podmiotw korzystajcych ze rodowiska obowizanych do ponoszenia opat, opracowywania planw sucych gospodarowaniu zasobami wodnymi oraz

utworzenia katastru wodnego, prowadzenia obserwacji terenw zagroonych ruchami masowymi ziemi oraz terenw, na ktrych wystpuj te ruchy, innych zada sucych ochronie rodowiska i gospodarce wodnej, wynikajcych z zasady zrwnowaonego rozwoju, ustalonych w planach dziaalnoci

wojewdzkich funduszy, w tym na programy ochrony rodowiska, programy

105

ochrony powietrza, programy ochrony przed haasem, plany gospodarki odpadami, plany dziaa krtkoterminowych, o ktrych mowa w art. 92 ust. 1, a take na realizacj powyszych planw i programw, zada zwizanych ze zwikszeniem lesistoci kraju oraz zapobieganiem

i likwidacj szkd w lasach spowodowanych przez czynniki biotyczne i abiotyczne, opracowa planw ochrony obszarw objtych ochron na podstawie ustawy o ochronie przyrody oraz prowadzenie monitoringu przyrodniczego, przeciwdziaania klskom ywioowym i likwidacji ich skutkw dla rodowiska, dziaa polegajcych na zapobieganiu i likwidacji powanych awarii i ich skutkw.

Podstawowym rdem przychodw WFOiGW s wpywy z tytuu: opat za skadowanie odpadw i kar zwizanych z niezgodnym z przepisami prawa ich skadowaniem, opat za gospodarcze korzystanie ze rodowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz za szczeglne korzystanie z wd i urzdze wodnych, kar za naruszanie warunkw korzystania ze rodowiska.

Dochodami WFOiGW mog by take rodki z tytuu: posiadania udziaw w spkach, odsetek od udzielnych poyczek, emisji obligacji, zyskw ze sprzeday i posiadania papierw wartociowych, zacigania kredytw, oprocentowania rachunkw bankowych i lokat, pat z innych funduszy, wpyww z przedsiwzi organizowanych na rzecz ochrony rodowiska

i gospodarki wodnej, dobrowolnych wpat, zapisw i darowizn osb fizycznych i prawnych, wiadcze rzeczowych i rodkw pochodzcych z fundacji, innych dochodw okrelonych przez Rad Ministrw.

Powiatowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Powiatowe fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej (PFOIGW)

utworzone zostay na pocztku 1999 r. wraz z utworzeniem powiatowego szczebla administracji pastwowej. Fundusze te nie maj osobowoci prawnej. Dochodami PFOIGW jest 10 % wpyww z: opat za skadowanie i magazynowanie odpadw i kar zwizanych z niezgodnym z przepisami prawa ich skadowaniem lub magazynowaniem, opat za gospodarcze korzystanie ze rodowiska,

106

administracyjnych kar pieninych (poza opatami i karami za usuwanie drzew i krzeww, ktre w caoci stanowi przychd gminnego funduszu).

Dochody PFOiGW przekazywane s na rachunek starostwa, w budecie powiatu maj charakter dziau celowego. Powiatowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej przeznacza rodki na realizacj przedsiwzi w zakresie zgodnym z ustaw Prawo ochrony rodowiska a mianowicie m.in. na: edukacj ekologiczn oraz propagowanie dziaa proekologicznych i zasady zrwnowaonego rozwoju, wspomaganie realizacji zada pastwowego monitoringu rodowiska, wspomaganie innych systemw kontrolnych i pomiarowych oraz bada stanu rodowiska, a take systemw pomiarowych zuycia wody i ciepa, realizowanie rodowiska i zada modernizacyjnych i inwestycyjnych, instalacji lub sucych urzdze ochronie ochrony

gospodarce wodnej, w

tym

przeciwpowodziowej i obiektw maej retencji wodnej, urzdzanie i utrzymywanie terenw zieleni, zadrzewie, zakrzewie oraz parkw, realizacj przedsiwzi zwizanych z gospodark odpadami i ochron powierzchni ziemi, przedsiwzicia zwizane z ochron powietrza, przedsiwzicia zwizane z ochron wd, profilaktyk zdrowotn dzieci na obszarach, na ktrych wystpuj przekroczenia standardw jakoci rodowiska, wspieranie wykorzystania lokalnych rde energii odnawialnej oraz pomoc dla wprowadzania bardziej przyjaznych dla rodowiska nonikw energii, wspieranie ekologicznych form transportu, dziaania z zakresu rolnictwa ekologicznego, bezporednio oddziaujce na stan gleby, powietrza i wd, w szczeglnoci na prowadzenie gospodarstw rolnych produkujcych metodami ekologicznymi pooonych na obszarach szczeglnie chronionych na podstawie przepisw ustawy o ochronie przyrody, prowadzenie obserwacji terenw zagroonych ruchami masowymi ziemi oraz terenw, na ktrych wystpuj te ruchy, realizacj przedsiwzi zwizanych z ochron powierzchni ziemi, inne zadania ustalone przez rad powiatu, suce ochronie rodowiska i gospodarce wodnej, wynikajce z zasady zrwnowaonego rozwoju, w tym na programy ochrony rodowiska.

107

Gminny Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. Na dochd Gminnego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (GFOiGW) skada si: cao wpyww z opat za usuwanie drzew i krzeww, 50% wpyww z opat za skadowanie odpadw na terenie gminy, 20% wpyww z opat i kar z terenu gminy za pozostae rodzaje gospodarczego korzystania ze rodowiska i wprowadzanie w nim zmian oraz szczeglne korzystanie z wd i urzdze wodnych. Dysponentem GFOiGW jest Gmina. Dochody te mog by wykorzystane na m.in.: edukacj ekologiczn oraz propagowanie dziaa proekologicznych i zasady zrwnowaonego rozwoju, wspomaganie realizacji zada pastwowego monitoringu rodowiska, wspomaganie innych systemw kontrolnych i pomiarowych oraz bada stanu rodowiska, a take systemw pomiarowych zuycia wody i ciepa, realizowanie rodowiska i zada modernizacyjnych i inwestycyjnych, instalacji lub sucych urzdze ochronie ochrony

gospodarce wodnej, w

tym

przeciwpowodziowej i obiektw maej retencji wodnej, urzdzanie i utrzymywanie terenw zieleni, zadrzewie, zakrzewie oraz parkw, realizacj przedsiwzi zwizanych z gospodark odpadami, przedsiwzicia zwizane z gospodark odpadami i ochron powierzchni ziemi, przedsiwzicia zwizane z ochron powietrza, przedsiwzicia zwizane z ochron wd, wspieranie ekologicznych form transportu, profilaktyk zdrowotn dzieci na obszarach, na ktrych wystpuj przekroczenia standardw jakoci rodowiska, wspieranie wykorzystania lokalnych rde energii odnawialnej oraz pomoc dla wprowadzania bardziej przyjaznych dla rodowiska nonikw energii. Wjtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast s zobowizani do corocznego

przedstawiania Radzie Gminy (miasta) oraz zatwierdzania zestawienia przychodw i wydatkw tego funduszu. Gminne fundusze nie s prawnie wydzielone ze struktury organizacyjnej gminy, a wic podobnie jak PFOiGW nie maj osobowoci prawnej i nie mog udziela poyczek. Celem dziaania GFOIGW jest dofinansowywanie przedsiwzi proekologicznych na terenie wasnej gminy. Zasady przyznawania rodkw ustalane s indywidualnie w gminach.

108

Ekofundusz. Geneza Ekofunduszu siga 1991 r., kiedy to Klub Paryski, zrzeszajcy pastwa bdce wierzycielami Polski, podj decyzj o redukcji polskiego dugu o 50%, pod warunkiem spaty pozostaej czci do 2010 r. Zaproponowa te ewentualn dalsz, 10% redukcj dugu, pod warunkiem przeznaczenia go na uzgodniony cel. Z kolei Rzd Polski zaproponowa, aby te dodatkowe 10% dugu mona byo przeznaczy na wsparcie przedsiwzi w ochronie rodowiska. Zgodnie ze statutem rodki Ekofunduszu mog by wykorzystane w celu: zmniejszenia emisji gazw powodujcych zmiany klimatu Ziemi (tzw. gazw cieplarnianych), zachowanie biornorodnoci polskiej przyrody.

Od 1998 r. jednym z priorytetw w dziaaniach Ekofunduszu staa si rwnie gospodarka odpadami. Fundacja wspiera najbardziej efektywne i nowatorskie przedsiwzicia zwizane z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadw oraz z rekultywacj gleb skaonych. Ekofundusz udziela wsparcia finansowego jedynie w formie bezzwrotnej dotacji. Z reguy wynosi ona 10-30% kosztw projektu. W wyjtkowych przypadkach, gdy inwestorem jest instytucja budetowa lub organ samorzdowy, dotacja ta moe siga 50%, a w ochronie przyrody, gdy partnerem Ekofunduszu jest spoeczna organizacja pozarzdowa, nawet 80%.

Banki. Coraz wicej bankw wykazuje zainteresowanie inwestycjami w zakresie ochrony rodowiska. Dziki wsppracy z funduszami ochrony rodowiska i gospodarki wodnej rozszerzaj one swoj ofert kredytow o kredyty preferencyjne przeznaczone na przedsiwzicia proekologiczne oraz nawizuj wspprac z podmiotami angaujcymi swoje rodki finansowe w ochronie rodowiska (fundacje, midzynarodowe instytucje finansowe). Kredyty preferencyjne pochodz ze rodkw finansowych gromadzonych przez banki, za fundusze ochrony rodowiska i gospodarki wodnej udzielaj dopat do wysokoci oprocentowania. W ten sposb ulega obnieniu koszt kredytu dla podejmujcego inwestycje

proekologiczne. Banki uruchamiaj te linie kredytowe w caoci ze rodkw funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej i innych instytucji. Szczegln rol na rynku kredytw na inwestycje proekologiczne odgrywa Bank Ochrony rodowiska. Oferuje on najwicej rodkw finansowych w formie preferencyjnych kredytw i dysponuje zrnicowan ofert dla prywatnych i samorzdowych inwestorw, a take osb fizycznych.

109

Wane miejsce na rynku kredytw ekologicznych zajmuj take midzynarodowe instytucje finansowe, a w szczeglnoci Bank wiatowy i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju. Korzystn ofert kredytow dostosowan do potrzeb i moliwoci samorzdw

dysponuje Bank Ochrony rodowiska S.A. (BO). Bank udziela: 1. Kredyty na wspprac z NFOiGW. S to kredyty przeznaczone na finansowanie inwestycji dotyczcych rnorodnych dziedzin ochrony rodowiska tj.: ochrony wd, ochrony atmosfery, ochrony powierzchni ziemi. 2. Kredyty we wsppracy z WFOiGW. Daj one moliwo finansowania

rnorodnych zada zgodnych z priorytetami regionalnymi. 3. Kredyty konsorcjalne. Bank jest take organizatorem finansowania projektw kredytami z wykorzystaniem rodkw funduszy ochrony rodowiska,

udostpnianych na konkretne zadania proekologiczne o wysokich kosztach realizacji. Wynikiem tych dziaa s kredyty o preferencyjnym oprocentowaniu. 4. Kredyty ze rodkw Fund. Fundacji Kredyty Europejski Fundusz s na Rozwoju inwestycje Wsi w Polskiej zakresie:

Counterpart

przeznaczone

zbiorowego zaopatrzenia w wod wsi i miast do 20 tys. mieszkacw, budowy, modernizacji drg publicznych gminnych i powiatowych lecych na terenach zamiejskich, agroturystyki. 5. Kredyty na przedsiwzicia termomodernizacyjne. Przeznaczone s one na realizacj przedsiwzi termomodernizacyjnych wasno jednostek samorzdu w budynkach stanowicych i wykorzystywanych

terytorialnego

do wykonywania zada publicznych.

6. Kredyty na zakup lub monta urzdze lub wyrobw sucych ochronie rodowiska. S to kredyty na zakup np.: materiaw do budowy kanalizacji sanitarnej, pomp ciepa, kolektorw sonecznych, materiaw do docieplania budynkw itp. 7. Kredyty z lini kredytowej skandynawskiego banku Nirdic Inwestment Bank (NIB). S to kredyty dla jednostek samorzdu terytorialnego na finansowanie inwestycji z dziedziny ochrony rodowiska. 8. Kredyty Kredyty z te linii s kredytowej przeznaczone na Europejskiego finansowanie Banku projektw Inwestycyjnego. inwestycyjnych

zwizanych

z rozwojem i utrzymaniem infrastruktury i edukacji oraz

ochron rodowiska realizowanych take przy udziale rodkw pomocowych UE. Kredyty z linii kredytowej Banku Rozwoju Rady Europy. Celem finansowania

s inwestycje samorzdowe z zakresu ochrony rodowiska oraz suce poprawie jakoci ycia.

110

Leasing. Wart zainteresowania form wspomagania inwestycji proekologicznych jest leasing. Polega on na oddaniu na okrelony czas przedmiotu w posiadanie uytkownikowi, ktry za opat korzysta z niego, z moliwoci docelowego nabycia praw wasnoci. Leasing jest jedn z najszybciej rozwijajcych si form finansowania inwestycji w Polsce. Wkracza on coraz bardziej w sfer finansowania inwestycji proekologicznych. Zwykle z leasingu korzysta podmiot, ktry nie posiada wystarczajcych rodkw na zakup potrzebnego sprztu lub, ktry nie posiada wystarczajcego zabezpieczenia potrzebnego do wzicia kredytu bankowego. Z tego powodu leasing uznawany jest za bardziej uniwersaln i elastyczn form finansowania dziaalnoci inwestycyjnej ni kredyt. Z punktu widzenia podmiotu gospodarczego najwikszymi zaletami leasingu s

moliwoci atwego dostpu do najnowszej techniki bez angaowania wasnych rodkw finansowych oraz rozoenie finansowania przedsiwzi w dugim okresie czasu, co jest szczeglnie istotne przy wielu rodzajach inwestycji ekologicznych.

VI. SZACUNKOWE KOSZTY REALIZACJI PROGRAMU.

Ustalajc koszty realizacji programu starano si uwzgldni: 1) rodki finansowe wasne, ktre mona przeznaczy na zadania zwizane z ochron rodowiska w gminie, 2) rodki finansowe moliwe do pozyskania, 3) moliwo pozyskania terenu pod realizacje projektw, 4) rodki finansowe przedsibiorstw.

Szacunkowe koszty realizacji poszczeglnych celw ochrony rodowiska na terenie gminy Stalowa Wola przedstawia tabela Nr .

Tabela Nr Szacunkowe koszty realizacji zada programu ochrony rodowiska. Lp. Cel do realizacji Szacunkowe koszty realizacji w latach w tys. PLN 2008 2011 1 Ograniczenie iloci wytwarzanych odpadw oraz wdroenie nowoczesnego systemu ich wykorzystania i unieszkodliwiania. 68 342,0 2012-2015 27 115,0

111

Ksztatowanie stosunkw wodnych i ochrona przed powodzi.

24 521,9

49 918,0

Ochrona przyrody, krajobrazu oraz rnorodnoci biologicznej.

165,0

309,0

Ograniczenie zanieczyszcze powietrza i przeciwdziaanie zmianom klimatu.

29 450,0

49 930,0

Ochrona przed haasem.

720,0

21 520,0

Ochrona przed polami elektromagnetycznymi.

4,0

4,0

Zapewnienie sprawnego systemu zaopatrzenia w wod miasta Stalowa Wola.

5 160,6

2 035,0

Wykorzystanie zasobw glebowych, surowcw mineralnych oraz rekultywacja terenw zdegradowanych.

1 140,0

1 160,0

Zapewnienie bezpieczestwa ekologicznego.

305,0

405,0

10

Edukacja ekologiczna mieszkacw i promocja walorw przyrodniczych.

112,5

146

Suma

129 921,0

152 542

VII. ZARZDZANIE PROGRAMEM OCHRONY RODOWISKA.

Realizacja niniejszego Programu ma na celu popraw stanu rodowiska na terenie gminy Stalowa Wola. Organem odpowiedzialnym za wdraanie i koordynacj dziaa okrelonych w Programie jest Prezydent Miasta . Zapewnia on spjno pomidzy wszystkimi programami dziaajcymi w gminie i umoliwia efektywne wykorzystanie rodkw finansowych i technicznych. Program realizowany bdzie przez wszystkie

jednostki odpowiedzialne za ochron rodowiska na terenie gminy w oparciu o aktualnie dostpne instrumenty: prawno ekonomiczne, finansowe, edukacyjne. Ponadto w program zostan zaangaowane podmioty gospodarcze korzystajce

ze rodowiska. Podmioty te kieruj si gwnie efektami ekonomicznymi i zasadami konkurencji rynkowej. W podmiotach tych zarzdzanie rodowiskiem odbywa si bdzie poprzez: dotrzymywanie wymaga stawianych przez przepisy prawa,

112

 modernizacj technologii, instalowanie urzdze ochrony rodowiska, sta kontrol emisji zanieczyszcze. Wyrni mona nastpujce grupy podmiotw uczestniczcych w Programie: podmioty uczestniczce w organizacji i zarzdzeniu Programem, podmioty realizujce zadania Programu, w tym instytucje finansowe, podmioty kontrolujce przebieg realizacji i efekty Programu, spoeczestwo gminy-miasta jako gwny podmiot odbierajcy wyniki dziaa programu. Prezydent Miasta co dwa lata sporzdza bdzie raport z wykonania zada programu. Ocenie programu suy bdzie monitorowanie, w cyklu dwuletnim stopnia wykonania zada przez wadze gminy. Raport i ocena Programu bd podstaw do aktualizacji lub weryfikacji Programu, ktra winna odbywa si przynajmniej raz na 4 lata.

Schemat zarzdzania Programem Ochrony rodowiska. RADA MIASTA

MARSZAEK ORGANIZACJE EKOLOGICZNO SPOECZNE, RADY OSIEDLI WOJEWDSTWA, ZARZD WOJEWDSTWA

PREZYDENT

WOJEWODA

INSTYTUCJE FINANSOWE

JEDNOSTKI REALIZUJCE PREDSIWZICIA

INSTYTUCJE KONTROLUJCE

ODBIR SPOECZNY

113

VIII. MIERNIKI EFEKTYWNOCI PROGRAMU.

Kontrola wdraania Programu i oceny jego realizacji prowadzona bdzie poprzez system miernikw jego efektywnoci. Mierniki te moemy podzieli zasadniczo na trzy grupy: mierniki ekonomiczne, mierniki ekologiczne, mierniki spoeczne (wiadomoci ekologicznej)

W tabeli Nr 38 przedstawiono wskaniki stanu rodowiska, ktre zostan wykorzystane do monitorowania programu.

Tabela Nr . Tabela .Wskaniki monitorowania programu. Lp. Wskanik Jednostka miary.

tys. m3/rok

Wskanik pocztkowy.

Wskaniki stanu rodowiska i zmiany presji na rodowisko. 1 Wielko poboru wody z komunalnych uj. 2 982

Wielko zuycia wody przez statystycznego mieszkaca.

dm3/d

123

3 4

Dugo sieci wodocigowej. Ilo odprowadzanych ciekw z: MO CO

km tys. m3/rok

153,5

3 669 5 049 Mg/rok

Wielko adunku zanieczyszcze wprowadzanych do odbiornika z MO Azot oglny, Fosfor oglny

121,5 28,1

Dugo sieci kanalizacyjnej: sanitarnej deszczowej

km 125,0 89,4 ha 4,50

Powierzchnia zbiornikw wodnych.

8 9

Jako wd rzeki San. Jako wd GZWP 425 (na terenie gminy Stalowa Wola).

klasa czystoci kasa czystoci

IV IV

10

Wskaniki stanu gospodarki odpadami podano w Programie Gospodarki Odpadami

114

11

Jako powietrza - klasa (wg kryterium ochrona zdrowia)

klasa

12 13

Dugo wykonanych cieek rowerowych. Wskanik lesistoci

km % 60

14

Powierzchnia terenw objtych ochron prawn. ha

15

Liczba obiektw przyrody oywionej i nieoywionej objtych ochron prawn.

szt.

42

Wskaniki wiadomoci spoecznej. 1. Liczba interwencji zgaszanych przez mieszkacw. 2 3 Liczba interwencji, ktre okazay si zasadne. Liczba przeprowadzonych kampanii edukacyjno informacyjnych dotyczcych zrwnowaonego rozwoju oraz ochrony rodowiska. szt. szt. b.d. b.d. szt. b.d.

IX. STRESZCZENIE PROGRAMU OCHRONY RODOWISKA.

Program Ochrony rodowiska dla Gminy i Miasta Stalowa Wola, zosta opracowany zgodnie z przepisani o ochronie rodowiska i obejmuje poszczeglne komponenty rodowiska znajdujce si na obszarze gminy Stalowa Wola. Postawione w programie cele do osignicia s zgodne z Polityk Ekologiczn Pastwa, Programem Ochrony rodowiska dla Wojewdztwa Podkarpackiego, Programem Ochrony rodowiska dla Powiatu Stalowowolskiego. Dugoterminowym celem opracowania jest denie do zrwnowaonego rozwoju gminy, gdzie ochrona rodowiska stanowi nierozczn cz procesw rozwojowych. Biorc pod uwag przeprowadzon analiz stanu aktualnego rodowiska oraz ocen

zagroe i moliwoci rozwoju gospodarczego gminy ustalono cele i kierunki dziaa w ramach nastpujcych p strategicznych: Ochrona i poprawa jakoci rodowiska, Racjonalne uytkowanie zasobw rodowiska, Edukacja ekologiczna i promocja walorw przyrodniczych.

W ramach pola strategicznego Ochrona i poprawa jakoci rodowiska zaplanowano realizacj nastpujcych celw: Ograniczenie iloci wytwarzanych odpadw oraz wdroenie nowoczesnego

systemu ich wykorzystania i unieszkodliwiania,

115

Ksztatowanie stosunkw wodnych i ochrona przed powodzi, Ochrona przyrody, krajobrazu oraz rnorodnoci biologicznej, Ograniczenie zanieczyszcze powietrza i przeciwdziaanie zmianom klimatu, Ochrona przed haasem, Ochrona przed polami elektromagnetycznymi. ramach pola strategicznego Racjonalne uytkowanie zasobw rodowiska,

zaplanowano realizacj nastpujcych celw: Zapewnienie sprawnego systemu zaopatrzenia w wod miasta, Wykorzystanie zasobw glebowych, surowcw mineralnych oraz rekultywacja terenw zdegradowanych, Zapewnienie bezpieczestwa ekologiczne.

W ramach pola strategicznego Edukacja ekologiczna i promocja walorw przyrodniczych zaplanowano dziaania, ktrych celem bdzie wzrost wiadomoci ekologicznej

spoeczestwa miasta, aktywizacja spoecznoci o rodowisku. Dla realizacji poszczeglnych celw okrelono

oraz stay dostp do informacji

priorytety

zadania

szczegowe

do realizacji. Zadanie te okrelono w przedziaach czasowych tj. lata 2008 2011 oraz lata 2012 2019. Realizacja wypenienia wyznaczonych zawartych celw, w zada ekologicznych bdzie elementem si

zapisw

polityce

ekologicznej

pastwa,

przyczyni

do zrwnowaonego rozwoju miasta oraz poprawy poszczeglnych komponentw rodowiska na terenie gminy Stalowa Wola.

116

X. ZACZNIKI

117

118

119

120

121

122

123

124

125

XI. SOWNIK OKRELE, SFORMUOWA I SKRUTW UYTYCH W PROGRAMIE.

1. acguis communautaire dorobek wsplny wsplne prawo UE, 2. BZT5 piciodobowe biochemiczne zapotrzebowanie tlenu, 3. CO tlenek wgla, 4. CO Centralna Oczyszczalnia ciekw, 5. ChZTCr ilo tlenu pobrana w procesie chemicznego utleniania ciekw za pomoc dwuchromianu potasu, 6. GDDKiA Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad, 7. GFOiGW Gminny Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej 8. MO Miejska Oczyszczalnia ciekw. 9. Neofityzacja forma degeneracji fitocenozy polegajca na wzrocie udziau gatunkw obcego pochodzenia (tzw. neofitw) wskutek celowego ich wprowadzania lub samoistnego ich wnikania, 10. Emisje rozumie si przez to wprowadzanie bezporednio lub porednio, w wyniku dziaalnoci czowieka, do powietrza, wody gleby lub ziemi: substancji lub energii takich jak ciepo, haas, wibracje lub pola

elektromagnetyczne, 11. MOSIR Miejski Orodek Sportu i Rekreacji, 12. NFOiGW Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, 13. NO2 dwutlenek azotu, 14. Ochrona krajobrazowa rozumie si przez to zrwnowaony rozwj obszaru oraz zachowanie cech charakterystycznych krajobrazu, 15. P fosfor, 16. PFOiGW Wodnej, 17. PM 10 py zawieszony, ziarna pyu o wymiarach mniejszych Powiatowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki

ni 10 mikrometrw, 18. POP Program Ochrony Powietrza, 19. PZMiUW Podkarpacki Zarzd Melioracji i Urzdze Wodnych, 20. RZGW Regionalny Zarzd Gospodarki Wodnej, 21. SO2 dwutlenek siarki, 22. Substancja rozumie si przez to pierwiastki chemiczne lub ich zwizki, mieszaniny lub roztwory wystpujce w rodowisku lub powstae w wyniku dziaalnoci czowieka, 23. Substancje niebezpieczne rozumie si przez to substancji albo mieszaniny substancji, ktre ze jedn lub wicej na swoje

wzgldu

126

waciwoci chemiczne, biologiczne lub promieniotwrcze mog w razie nieprawidowego obchodzenia si z nimi, spowodowa zagroenie ycia lub zdrowia ludzi lub rodowiska 24. cieki rozumie si przez to wprowadzanie do wd lub do ziemi: wody zuyte na cele bytowe lub gospodarcze, cieke odchody zwierzce, z wyjtkiem gnojwki i gnojowicy przeznaczonych do rolniczego wykorzystania w sposb i na zasadach okrelonych w przepisach o nawozach i nawoeniu,

wody opadowe lub roztopowe, ujte w systemy kanalizacyjne, pochodzce z powierzchni zanieczyszczonych w tym z centrw miast, terenw przemysowych i skadowych, baz transportowych oraz drg i parkingw o trwaej nawierzchni,

wody odciekowe ze skadowisk odpadw, wykorzystane solanki, wody lecznicze i termalne,

wody

pochodzce

odwodnienia

zakadw

grniczych,

wyjtkiem

wd

wprowadzanych do grotworu, jeeli rodzaje i ilo substancji zawartych w wodzie wprowadzonej do grotworu s tosame z rodzajami i ilociami zawartymi w pobranej wodzie, wody wykorzystane, wystpuj odprowadzane z obiektw gospodarki rybackiej, jeeli

w nich nowe substancje lub zwikszone zostan iloci substancji

w stosunku do zawartych w pobranej wodzie, 25. rodowisko rozumie si przez to og elementw przyrodniczych, w tym take przeksztaconych w wyniku dziaalnoci czowieka, a w szczeglnoci powierzchni ziemi, kopaliny, wody, powietrze, zwierzta i roliny, krajobraz oraz klimat, 26. WFOiGW Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, 27. WIO Wojewdzka Inspekcja Ochrony rodowiska w Rzeszowie, 28. Zadania Gminy: W K I - zadania wasne, - zadania koordynowane - zadania inne,

29. Zarzdcy drg - Zarzd Drg Powiatowych, Zarzd Drg Wojewdzkich, Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad, Oddzia Rzeszw. 30. ZPSGO Zbiorczy Punkt Selektywnego Gromadzenia Odpadw, 31. Zrwnowaony rozwj rozumie si przez to taki rozwj spoeczno gospodarczy, w ktrym nastpuje proces integrowania dziaa politycznych, gospodarczych i spoecznych, z zachowaniem rwnowagi przyrodniczej oraz

127

trwaoci podstawowych procesw przyrodniczych, w celu zagwarantowania moliwoci zaspokajania podstawowych potrzeb poszczeglnych spoecznoci lub obywateli zarwno wspczesnego pokolenia, jak i przyszych pokole,

XII. BIBLIOGRAFIA
1. Strategia Rozwoju Wojewdztwa Podkarpackiego. 2. Program Ochrony rodowiska dla Wojewdztwa Podkarpackiego na lata 2008 2011 z uwzgldnieniem lat 2012 - 2015. 3. Plan Gospodarki Odpadami dla Wojewdztwa Podkarpackiego. 4. Program Ochrony rodowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Powiatu Stalowowolskiego na lata 2004 2015. 5. Informacja Stan rodowiska w wojewdztwie podkarpackim w 2005 r. WIO Rzeszw. 6. Informacja Stan rodowiska w wojewdztwie podkarpackim w 2006 r. WIO Rzeszw. 7. Informacja Stan rodowiska w wojewdztwie podkarpackim w latach 2000 2007, WIO Rzeszw. 8. Studium Uwarunkowa i Kierunkw Zagospodarowania Przestrzennego Gminy i Miasta Stalowej Woli. 9. Strategia Rozwoju Gminy i Miasta Stalowa Wola. 10. Rocznik statystyczny 2006 r. GUS, Warszawa 2007. 11. Wytyczne do sporzdzania programw ochrony rodowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym. Warszawa 2002. 12. Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Pastwa na lata 2002 2010. Warszawa 2002. 13. Polityka Ekologiczna Pastwa na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2011-2014. Warszawa 2006. 14. Narodowy Plan Rozwoju na lata 2007 2013, Warszawa 2006. 15. Ekonomiczna wycena rodowiska przyrodniczego pod red. G. Andersona, J. leszyskiego, Wydawnictwo Ekonomia i rodowisko, Biaystok 1996. 16. Gospodarka odpadami na wysypiskach, ARKA KONSORCJUM, Pozna 1993. 17. Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Pastwa na lata 20022010, Warszawa, listopad 2002. 18. Ochrona rodowiska po reformie administracji publicznej, PROEKO

sp. z o.o., Warszawa 1999.

128

19. Poskrobka B: Sterowanie ekorozwojem tom I i III Regionalne i gospodarcze aspekty ekorozwoju, Wydawnictwo Politechniki Biaostockiej,

Biaystok, 1998. 20. Prof, dr hab. Franciszek Piontek, tom I, rozdzia I rodowisko przyrodnicze w strategii wzrostu gospodarczego i w rozwoju zrwnowaonym. 21. Poradnik i do opracowania rozwoju, gminnego M. programu W. ochrony Staszek, rodowiska Uniwersytet

zrwnowaonego

Kistowski,

Gdaski, Gdask 1998. 22. Programowanie rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej; J. Szlachta, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 1999.

129