You are on page 1of 8

WOJEWODA LUBELSKI

Lublin, 2011- 04 - 06 NK-II.4131.155.2011

Rozstrzygnicie nadzorcze stwierdzajce niewano uchway Nr V/20/11 Rady Gminy Ucimw z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie okrelenia szczegowych zasad, sposobu i trybu umarzania, odraczania terminu zapaty oraz rozkadania na raty nalenoci pieninych majcych charakter cywilnoprawny, przypadajcych Gminie Ucimw, jak rwnie jednostkom podlegym oraz wskazania organu uprawnionego. Na podstawie art. 91 ust. 1 i ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorzdzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, z pn. zm.) stwierdzam niewano uchway Nr V/20/11 Rady Gminy Ucimw z dnia 28 lutego 2011 r. w sprawie okrelenia szczegowych zasad, sposobu i trybu umarzania, odraczania terminu zapaty oraz rozkadania na raty nalenoci pieninych majcych charakter cywilnoprawny, przypadajcych Gminie Ucimw, jak rwnie jednostkom podlegym oraz wskazania organu uprawnionego. Uzasadnienie Uchwaa Nr V/20/11 Rady Gminy Ucimw zostaa dorczona organowi nadzoru w dniu 7 marca 2011 r. Moc przedmiotowej uchway, podjtej na podstawie art. 59 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 57, poz. 1240) Rada Gminy Ucimw okrelia szczegowe zasady, sposb i tryb umarzania, odraczania terminu zapaty oraz rozkadania na raty nalenoci pieninych majcych charakter cywilnoprawny, przypadajcych Gminie Ucimw, jak rwnie jednostkom podlegym oraz wskazaa organy do tego uprawnione. W myl art. 59 ustawy o finansach publicznych, w przypadkach uzasadnionych wanym interesem dunika lub interesem publicznym nalenoci pienine majce charakter cywilnoprawny, przypadajce jednostce samorzdu terytorialnego lub jej jednostkom podlegym, mog by umarzane albo ich spata moe by odraczana lub rozkadana na raty, na zasadach okrelonych przez organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego, z zastrzeeniem ust. 4 (ust. 1). Organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego okreli szczegowe zasady, sposb i tryb

udzielania ulg, o ktrych mowa w ust. 1, warunki dopuszczalnoci pomocy publicznej w przypadkach, w ktrych ulga stanowi bdzie pomoc publiczn, oraz wskae organ lub osob uprawnione do udzielania tych ulg (ust. 2). Organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego moe, w drodze uchway, postanowi o stosowaniu z urzdu ulg, o ktrych mowa w ust. 1, w przypadku wystpienia okolicznoci wymienionych w art. 56 ust. 1 (ust. 3). Przepis art. 59 ust. 2 ustawy o finansach publicznych wskazuje obligatoryjne elementy, jakie winna zawiera uchwaa dotyczca umarzania, odraczania lub rozkadania na raty nalenoci pieninych majcych charakter cywilnoprawny przypadajcych jednostce samorzdu terytorialnego lub jej jednostkom podlegym. Jednym z tych elementw jest ustalenie warunkw dopuszczalnoci pomocy publicznej w przypadkach, w ktrych ulga stanowi bdzie pomoc publiczn. Jak wynika z treci ww. przepisu kompetencyjnego, organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego obowizany jest w podejmowanej uchwale okreli warunki dopuszczalnoci pomocy publicznej na ewentualno sytuacji, w ktrych udzielana ulga stanowiaby pomoc publiczn w rozumieniu przepisw odrbnych. Postanowienia uchway winny zatem rozstrzyga co najmniej jaki rodzaj pomocy publicznej jest dopuszczalny w przypadku udzielania ulg oraz wskazywa przesanki stosowania ulg w przypadku, gdy udzielenie ulgi mona zakwalifikowa jako pomoc publiczn. W ocenie organu nadzoru uchwaa Nr V/20/11 nie wypenia dyspozycji art. 59 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, bowiem nie ustala rodzaju pomocy publicznej, z ktr bd kojarzone ulgi oraz nie okrela warunkw dopuszczalnoci udzielania ulg, jako pomocy publicznej. W szczeglnoci nie mona uzna za wypenienie omawianej delegacji wprowadzenie zapisu 5 uchway, w ktrym stwierdzono, i przy rozpatrywaniu wnioskw o umorzenie, odroczenie bd rozoenie na raty spaty nalenoci przypadajcych od przedsibiorcw (w rozumieniu przepisw o dziaalnoci gospodarczej), niezalenie od przyjtych zasad udzielania ulg okrelonych niniejsz uchwa, naley rwnie stosowa postanowienia i procedury przewidziane w ustawie z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postpowaniu w sprawach dotyczcych pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r., Nr 59, poz. 404 ze zm.). Przepisy powoanej wyej ustawy obowizuj bowiem niezalenie od odesania zawartego w akcie niszego rzdu, jakim jest przedmiotowa uchwaa. Trzeba rwnie zauway, e ustawa o postpowaniu w sprawach dotyczcych pomocy publicznej w zakresie warunkw dopuszczalnoci pomocy publicznej odsya w art. 3 do postanowie art. 16, art. 36, art. 73 oraz art. 86-89 Traktatu WE, przy czym wskazanie zawarte w art. 3 ustawy ma charakter jedynie informacyjny, bowiem zasady udzielania pomocy publicznej zostay zawarte rwnie w regulacjach wtrnego prawa wsplnotowego. Organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego, realizujcy delegacj art. 59 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, winien rozstrzygn, jakiego rodzaju pomoc publiczna moe by przyznawana w ramach udzielania ulg oraz wyranie wskaza, ktre umorzenia, odroczenia lub rozoenia na raty

spaty nalenoci pieninych zawarte w uchwale mog by stosowane w przypadku gdy stanowi pomoc publiczn. Uyte w art. 59 ust. 2 ustawy sformuowanie organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego okreli nie pozostawia temu organowi adnej dowolnoci w zakresie tworzenia prawa miejscowego w tym przedmiocie. Innymi sowy w ramach upowanienia ustawowego organ stanowicy gminy ma obowizek wyda przepisy normujce materi nim objt. Pominicie przez rad gminy ktrego z wymienionych elementw upowanienia skutkuje brakiem penej jego realizacji i ma istotny wpyw na ocen zgodnoci z prawem podjtego aktu. Rada gminy obowizana jest bowiem przestrzega zakresu upowanienia udzielonego jej przez ustaw. Niewyczerpanie zakresu przedmiotowego przekazanego do uregulowania w drodze uchway, jako dziaanie zawajce upowanienie udzielone przez ustawodawc, skutkuje istotnym naruszeniem prawa uzasadniajcym stwierdzenie niewanoci uchway. Zgodnie z art. 94 Konstytucji RP organy samorzdu terytorialnego, na podstawie i w granicach upowanie zawartych w ustawie, ustanawiaj akty prawa miejscowego, obowizujce na obszarze dziaania tych organw. Przy tworzeniu aktw prawa miejscowego organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego winien cile przestrzega zakresu upowanienia ustawowego. Naley take stwierdzi, i inne zapisy uchway zostay podjte z istotnym naruszeniem prawa. W 2 uchway Rada Gminy postanowia, i postanowie uchway nie stosuje si do nalenoci przypadajcych Gminie lub jej jednostkom podlegym ktrych umarzanie, odraczanie terminw spaty oraz rozkadania na raty okrelaj odrbne przepisy. Odnoszc si do powyszych regulacji uchway naley stwierdzi, i zakres przedmiotowy uchway wyznaczy sam ustawodawca w powoanym wyej art. 59 ust. 2 w zw. z art. 59 ust. 1 ustawy o finansach publicznych. Zakresem tym objte s nalenoci pienine majce charakter cywilnoprawny, przypadajce jednostce samorzdu terytorialnego lub jej jednostkom podlegym. Tym samym wprowadzenie zastrzeenia okrelonego 2 uchway naley ocenia jako pozbawione podstaw prawnych. W 3 uchway Rada Gminy zawara definicje poj. Naley zauway, i wprowadzenie przez Rad Gminy do uchway w sprawie okrelenia szczegowych zasad, sposobu i trybu udzielania ulg, o ktrych mowa w ust. 1 definicji poj stanowi istotne naruszenie powszechnie obowizujcego 149 rozporzdzenia Prezesa Rady Ministrw z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie Zasad techniki prawodawczej (Dz. U. Nr 100, poz. 908). Stosownie do jego brzmienia, w akcie normatywnym niszym rang ni ustawa bez upowanienia ustawowego nie formuuje si definicji ustalajcych znaczenie okrele ustawowych; w szczeglnoci w akcie wykonawczym nie formuuje si definicji, ktre ustalayby znaczenie okrele zawartych w ustawie upowaniajcej. Sformuowany w cyt. przepisie zakaz ma charakter kategoryczny i jest konsekwencj wynikajcej z Konstytucji hierarchicznej budowy systemu rde prawa.

Powyszy zakaz dotyczy wprowadzonych do uchway definicji nalenoci ( 3 pkt 5) oraz wanego interesu dunika ( 3 pkt 6). Naley zauway, e zdefiniowane w 3 uchway pojcia wystpuj w treci ustawy o finansach publicznych. Rada nie moe definiowa poj ustawowych, ktrych sama ustawa nie definiuje. Jeeli ustawodawca nie nadaje normatywnego znaczenia uywanym w ustawie zwrotom, to organ wydajcy akt wykonawczy bez wyranego wskazania nie jest upowaniony do formuowania desygnatw tych poj jzykiem prawnym. Zachodzi bowiem wysokie prawdopodobiestwo, i ten sam termin bdzie mia odmienne znaczenie na gruncie ustawy, anieli w kontekcie postanowie uchway rady gminy. Dwa jednakowe zwroty, ktrymi posuguje si prawodawca w akcie upowaniajcym oraz akcie wykonawczym, co do reguy nie mog mie odmiennego znaczenia. W 6 uchway Rada Gminy postanowia, i naleno moe by umorzona w caoci lub w czci, jeeli: 1) osoba fizyczna - zmara, nie pozostawiajc adnego majtku albo pozostawia majtek niepodlegajcy egzekucji na podstawie odrbnych przepisw, albo pozostawia przedmioty codziennego uytku domowego, ktrych czna warto nie przekracza kwoty 6.000 z; 2) osoba prawna - zostaa wykrelona z waciwego rejestru osb prawnych przy jednoczesnym braku majtku, z ktrego mona by egzekwowa naleno, a odpowiedzialno z tytuu nalenoci nie przechodzi z mocy prawa na osoby trzecie; 3) zachodzi uzasadnione przypuszczenie, e w postpowaniu egzekucyjnym nie uzyska si kwoty wyszej od kosztw dochodzenia i egzekucji tej nalenoci lub postpowanie egzekucyjne okazao si nieskuteczne; 4) jednostka organizacyjna nieposiadajca osobowoci prawnej ulega likwidacji; 5) zachodzi wany interes dunika lub interes publiczny tj. m. in. gdy: a) osoba fizyczna zaprzestaa prowadzenia dziaalnoci gospodarczej, a moliwoci patnicze dunika uniemoliwiaj spat nalenoci; b) nie mona ustali miejsca zamieszkania lub faktycznego pobytu dunika bd jego siedziby; c) nalenoci ulegy przedawnieniu. W ocenie organu nadzoru przyjte w wyej wymienionym przepisie uchway regulacje nie znajduj uzasadnienia w powszechnie obowizujcych przepisach prawa i w sposb istotny naruszaj art. 59 ust. 1 ustawy o finansach publicznych. Ustawodawca w art. 59 ust. 1 ustawy o finansach publicznych okreli przesanki umarzania wierzytelnoci z tytuu nalenoci pieninych o charakterze cywilnoprawnym, przypadajcych jednostce samorzdu terytorialnego lub jej jednostkom organizacyjnym. S nimi wany interes dunika lub interes publiczny. Przesanka to okoliczno (fakt) majca znaczenie dla postpowania (por. Sownik jzyka polskiego pod red. M. Szymczaka, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1998, tom II, str. 959).

Konstrukcja przepisu art. 59 ust. 1 wskazuje, i uyte w nim zwroty wany interes dunika oraz interes publiczny odnosz si do hipotezy normy prawnej i wskazuj sytuacj faktyczn, w ktrej mona dokona umorzenia nalenoci pieninej, odroczenia jej spaty lub rozoenia na raty, na zasadach okrelonych przez organ stanowicy. Pojcie wany interes dunika oraz interes publiczny s pojciami nieostrymi, co powoduje, e ich tre powinna by oceniana w realiach konkretnej, indywidualnej sprawy. Ocena, czy taki interes zachodzi, dokonywana jest przez organ do tego uprawniony (wskazany w uchwale), w oparciu o zgromadzony w sprawie materia dowodowy. Przesanki te maj bowiem charakter klauzul generalnych. Ich zastosowanie zostao pozostawione uznaniu organu rozstrzygajcego, opartym na rozwaeniu okolicznoci (stanu faktycznego) w kadym indywidualnym przypadku. Przesanek tej oceny nie moe stanowi natomiast organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego w drodze uchway. Przyjmujc w 6 uchway przesanki umarzania w caoci nalenoci pieninych o charakterze cywilnoprawnym Rada Gminy Ucimw wkroczya w materi ustawow, modyfikujc okrelone przez ustawodawc przesanki stosowania ulg, o ktrych mowa w art. 59 ust. 1 ustawy o finansach publicznych. Zdaniem organu nadzoru, organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego nie jest uprawniony do formuowania innych, ni wskaza to ustawodawca, przesanek bdcych podstaw do dokonania wspomnianego umorzenia, odraczania lub rozkadania na raty. W tym zakresie zachowuj aktualno wyroki Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego w Lublinie z dnia 28 lutego 2007 r., sygn. akt I SA/Lu 64/07, z dnia 26 czerwca 2007 r., sygn. akt I SA/Lu 839/06 oraz z dnia 7 wrzenia 2007 r., sygn. akt I SA/Lu 372/07. Z 7 uchway wynika take, i przesanki umorzenia nalenoci o charakterze cywilnoprawnym, okrelone 6 uchway, stosuje si take do umorzenia nalenoci pieninych z urzdu. W myl art. 59 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego moe, w drodze uchway, postanowi o stosowaniu z urzdu ulg, o ktrych mowa w ust. 1, w przypadku wystpienia okolicznoci wymienionych w art. 56 ust. 1, tj.: 1) osoba fizyczna - zmara, nie pozostawiajc adnego majtku albo pozostawia majtek niepodlegajcy egzekucji na podstawie odrbnych przepisw, albo pozostawia przedmioty codziennego uytku domowego, ktrych czna warto nie przekracza kwoty 6.000 z; 2) osoba prawna - zostaa wykrelona z waciwego rejestru osb prawnych przy jednoczesnym braku majtku, z ktrego mona by egzekwowa naleno, a odpowiedzialno z tytuu nalenoci nie przechodzi z mocy prawa na osoby trzecie; 3) zachodzi uzasadnione przypuszczenie, e w postpowaniu egzekucyjnym nie uzyska si kwoty wyszej od kosztw dochodzenia i egzekucji tej nalenoci lub postpowanie egzekucyjne okazao si nieskuteczne;

4) jednostka organizacyjna nieposiadajca osobowoci prawnej ulega likwidacji; 5) zachodzi wany interes dunika lub interes publiczny. Jak wynika z regulacji przyjtych w 6 uchway Rada Gminy zastosowaa zabieg legislacyjny polegajcy na recypowaniu przesanek, okrelonych w art. 56 ust. 1 ustawy do wskazanego przepisu uchway. Organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego moe (upowanienie fakultatywne), w drodze uchway, postanowi o stosowaniu z urzdu ulg, o ktrych mowa w ust. 1, w przypadku wystpienia okolicznoci wymienionych w art. 56 ust. 1 powoanej ustawy (art. 59 ust. 3). Na podstawie ww. upowanienia organ stanowicy moe w treci uchway wskaza, ktre z okolicznoci okrelonych wprost w art. 56 ust. 1 ustawy uzasadniaj stosowanie ulg z urzdu. Nie jest natomiast uprawniony do utosamiania przesanek stosowania ulg z urzdu oraz na wniosek, jak to uczyniono w kwestionowanym przepisie 6 i 7 uchway. Majc na uwadze zakwestionowanie regulacji 6 uchway nie znajduje uzasadnienia prawnego take jej 7, w ktrym Rada Gminy wymienia rodzaj dokumentw wymaganych przy skadaniu wniosku o umorzenie nalenoci. W rozdziale 4 uchway Rada Gminy okrelia zasady i sposoby udzielania pozostaych ulg w spacie nalenoci majcych charakter cywilnoprawny przypadajcych Gminie jak rwnie jednostkom podlegym. W myl 8 uchway, w przypadkach uzasadnionych wanymi wzgldami spoecznymi (np. trudn sytuacj majtkow, zdrowotn, moliwociami patniczymi dunika) lub gospodarczymi (np. uzasadnionym interesem Gminy) mona odroczy termin zapaty nalenoci pieninej w caoci lub w czci albo rozoy je w caoci lub w czci na raty, biorc pod uwag realne moliwoci patnicze dunika jak rwnie uzasadniony interes Gminy (ust.1). Odroczenie terminu zapaty nalenoci pieninej bd rozoenia na raty moe nastpi tylko na wniosek dunika (ust. 2). Stosownie do 9 uchway, okres odroczenia terminu spaty nalenoci nie moe przekroczy 12 miesicy, natomiast okres spaty nalenoci rozoonej na raty nie moe by duszy ni 24 miesice (ust. 1). Od nalenoci pieninej, ktrej termin patnoci zosta odroczony, bd w przypadku ktrej podjto decyzj o rozoeniu patnoci na raty, ustawowe odsetki nie podlegajc naliczeniu w okresie od dnia ustalenia nowego terminu wnoszenia rat lub nowego terminu wniesienia nalenoci do upywu terminu zapaty (ust. 2). Odroczenie terminu zapaty bd rozoenia na raty moe nastpi w przypadkach, gdy zastosowanie takiej ulgi rokuje zapat caej nalenoci ( 10). Zdaniem organu nadzoru powysze regulacje uchway nie znajduj uzasadnienia w powszechnie obowizujcych przepisach prawa, a zatem zostay przyjte bez podstawy prawnej. Jak ju wspomniano, udzielenie ulgi na wniosek dunika moe nastpi wycznie w przypadkach okrelonych w art. 59 ust. 1 ustawy o finansach publicznych. Rada Gminy nie jest natomiast wadna do okrelania innych

przesanek umorzenia nalenoci pieninych o charakterze cywilnoprawnym. Tre ustawowego upowanienia zawartego w art. 59 ust. 2 ustawy nie przewiduje kompetencji dla organu stanowicego jednostki samorzdu terytorialnego, by mia aktem prawa miejscowego okrela, ucila czy rozwija przesanki przyznawania tych ulg. W 12 ust. 1 uchway Rada Gminy postanowia, e projekt uchway (porozumienia), o ktrym mowa w 11 powinien zawiera midzy innymi: 1) nazw aktu, miejsce na nr i dat oraz podstaw prawn; 2) okrelenie przedmiotu warunki umorzenia, odroczenia bd rozoenia na raty spaty gdy ulga udzielona jest na wniosek dunika oraz uzasadnienie. W ocenie organu nadzoru powysza regulacja uchway przyjta zostaa bez podstawy prawnej i wykracza poza przyznane radzie gminy art. 59 ust. 2 ustawy o finansach publicznych upowanienie. Powoany przepis uprawnia rad gminy do okrelenia m. in. szczegowych zasad i trybu udzielania ulg, o ktrych mowa w art. 59 ust. 1 ww. ustawy. Wedug sownika jzyka polskiego (Nowy sownik jzyka polskiego Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002, str. 1243 i 1050) zasada to regua, norma postpowania, prawo podstawowe. Tryb to ustalony porzdek, zwyczaj zaatwiania okrelonych spraw, metoda postpowania, sposb, system. Organ stanowicy jednostki samorzdu terytorialnego moe wic w drodze uchway ustali tylko sposb, metody i normy postpowania, przy zaatwianiu spraw zwizanych z udzielaniem powyszych ulg. Rada gminy nie moe za w ramach wyej wymienionego ustawowego upowanienia okrela kwestii umownych, ktre nale do kompetencji organu przyznajcego ulg i co do ktrych to regulacji bd miay zastosowanie bezporednio przepisy ustawy Kodeks cywilny. W 21 uchway Rada Gminy postanowia, i traci moc uchwaa Nr XXXVI/196/06 Rady Gminy Ucimw z dnia 31 sierpnia 2006 r. w sprawie szczegowych zasad i trybu umarzania odraczania lub rozkadania na raty spat nalenoci pieninych przypadajcych Gminie Ucimw i jej jednostkom organizacyjnym, do ktrych nie stosuje si przepisw ustawy Ordynacja wyborcza. Jak wynika z art. 119 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzajce ustaw o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241, ze zm.), przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych, zachowuj moc do czasu wejcia w ycie przepisw wykonawczych wydanych na podstawie ustawy z dnia 27 kwietnia 2009 r., nie duej jednak ni do dnia 31 grudnia 2010 r. W wietle powyszego nie znajduje podstaw prawnych rozstrzygnicie przez Rad Gminy o utracie mocy uchway Nr XXXVI/196/06 z dnia 31 sierpnia 2006 roku, wydanej na podstawie art. 43 ust. 2 ustawy o finansach publicznych z 30 czerwca 2005 r., bowiem uchwaa ta przestaa obowizywa z mocy ustawowych przepisw przejciowych z dniem 31 grudnia 2010 r.

Biorc powysze pod uwag, stwierdzenie niewanoci uchway Nr V/20/11, jest uzasadnione. Na niniejsze rozstrzygnicie nadzorcze przysuguje skarga do Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego w Lublinie, zoona za moim porednictwem, w terminie 30 dni od daty jego dorczenia.

Wojewoda Lubelski Genowefa Tokarska

Otrzymuj: 1) Wjt Gminy Ucimw 2) Przewodniczcy Rady Gminy Ucimw

You might also like