UCHWAA Nr XXXVII/230/2009 RADY POWIATU W WYSZKOWIE z dnia 27 maja 2009 r.

w sprawie uchwalenia Programu Ochrony rodowiska dla Powiatu Wyszkowskiego na lata 2008 - 2011 z perspektyw do 2015 roku (aktualizacja). Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorzdzie powiatowym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1592 z pn. zm.), art. 17, art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 kwietnia 2001r. Prawo ochrony rodowiska (Dz.U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 z pn. zm.) Rada Powiatu uchwala, co nastpuje: 1. Uchwala si Program Ochrony rodowiska dla Powiatu Wyszkowskiego na lata 2008 - 2011 z perspektyw do 2015 roku (aktualizacja). 2. Programu Ochrony rodowiska dla Powiatu Wyszkowskiego na lata 2008 - 2011 z perspektyw do 2015 roku (aktualizacja) - stanowi zacznik do uchway. 3. Wykonanie uchway powierza si Zarzdowi Powiatu. 4. Uchwaa wchodzi w ycie po upywie 14 dni od daty ogoszenia w Dzienniku Urzdowym Wojewdztwa Mazowieckiego. Przewodniczca Rady: Magorzata lesik - Nasiadko

Zacznik do uchway nr XXXVII/230/2009 Rady Powiatu w Wyszkowie z dnia 27 maja 2009r.

PROGRAM OCHRONY RODOWISKA DLA POWIATU WYSZKOWSKIEGO NA LATA 2008 2011 Z PERSPEKTYW DO 2015 ROKU (aktualizacja) Streszczenie Niniejszy Program ochrony rodowiska jest sporzdzony zgodnie z zapisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony rodowiska (Dz.U. z 2008 Nr 25, poz. 150 z pn. zm.). W Programie zawarte s cele, priorytety i dziaania dla powiatu wyszkowskiego, ktre przyczyni si do jego rozwoju zgodnie z zasad zrwnowaonego rozwoju. Postawione przed powiatem zadania maj by wykonane w okresie do roku 2011, uwzgldniono rwnie perspektyw do roku 2015. Cele te speniaj wytyczne zawarte w strategicznych dokumentach o znaczeniu krajowym, regionalnym, jak i lokalnym: Polityka ekologiczna pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007 2010 Projekt Polityki Ekologicznej Pastwa na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2011 2014 Strategia Rozwoju Kraju 2007 2015 Narodowa Strategia Spjnoci 2007 2013 Krajowego program zwikszania lesistoci (aktualizacja, 2003) Plan Zagospodarowania Przestrzennego Wojewdztwa Mazowieckiego (2004) Program Moliwoci Wykorzystania Odnawialnych rde Energii dla Wojewdztwa Mazowieckiego (2006)

Strategia Rozwoju Wojewdztwa Mazowieckiego do roku 2020 Programu ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r. (aktualizacja, 2007) Program zwikszania lesistoci dla Wojewdztwa Mazowieckiego do roku 2020 (2007) Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Mazowieckiego 2007 2013 Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Wyszkowskiego na lata 2004 2006 z uwzgldnieniem kolejnego okresu programowania Unii Europejskiej na lata 2007 2013 Strategii zrwnowaonego rozwoju powiatu wyszkowskiego do roku 2015 aktualizacja Program zapewnia popraw standardu ycia mieszkacw powiatu. Gwarantuje wzrost gospodarczy i rozwj powiatu przy jednoczesnym zachowaniu istniejcych miejsc cennych przyrodniczo. Zadaniem Programu jest rwnie wdroenie wymogw Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony rodowiska oraz polepszenie jakoci rodowiska. Cel ten mona osign poprzez realizacj zada szczegowych. Program zawiera ogln charakterystyk powiatu: pooenie geograficzne, charakterystyk rodowiska przyrodniczego oraz sytuacj spoeczno gospodarcz i charakterystyk w zakresie wyposaenia w infrastruktur ochrony rodowiska. Ponadto w Programie znajduje si diagnoza stanu poszczeglnych elementw rodowiska: powietrza, wd powierzchniowych i podziemnych, gleby oraz obszarw chronionych. W Programie zawarto informacje dotyczce systemu zarzdzania Programem i form finansowania dziaa proekologicznych oraz harmonogram dziaa dla powiatu. Na podstawie analizy stanu rodowiska oraz biorc pod uwag zapisy dokumentw wyszego szczebla oraz dokumentw lokalnych, w dalszej czci Programu zostay wyznaczone cele polityki ekologicznej powiatu wyszkowskiego: Nadrzdnym celem polityki ekologicznej powiatu wyszkowskiego jest: Ochrona rodowiska przyrodniczego, poprawa jakoci rodowiska oraz poprawa standardu ycia i bezpieczestwa ekologicznego mieszkacw powiatu wyszkowskiego Cele gwne Programu ochrony rodowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2008 2011 z perspektyw do 2015 roku: 1) ograniczenie emisji substancji i energii do rodowiska, 2) ochrona rodowiska przyrodniczego, 3) racjonalne gospodarowanie zasobami rodowiska, 4) poprawa stanu bezpieczestwa ekologicznego powiatu, 5) podnoszenie wiadomoci ekologicznej lokalnego spoeczestwa. Cele te powinny by realizowane poprzez dziaania, wedug zamieszczonego harmonogramu. Bd one wykonywane przez Starostwo Powiatowe, Urzdy Gmin i inne instytucje (np. Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska, Regionalny Zarzd Gospodarki Wodnej w Warszawie, Generaln Dyrekcj Drg Krajowych i Autostrad itd.) oraz jednostki gospodarcze, przedsibiorcw, organizacje ekologiczne i Nadlenictwa Wyszkw oraz Drewnica. Zacznikiem do Programu ochrony rodowiska jest opracowany Plan gospodarki odpadami dla powiatu wyszkowskiego, w ktrym przedstawione s zadania powiatu w zakresie poprawy gospodarki odpadami. Wstp Niniejszy dokument sporzdzono zgodnie z zapisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony rodowiska (tekst jedn. Dz.U. z 2008 Nr 25, poz. 150 z pn. zm.), ktra wprowadzia obowizek wykonywania programw ochrony rodowiska dla wojewdztw, powiatw i gmin. Uwzgldniono przy tym zalecenia zawarte w Wytycznych sporzdzania programw ochrony rodowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym (Ministerstwo rodowiska, 2002). Opracowanie to stanowi aktualizacj wczeniej przyjtego Programu ochrony rodowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2004 2011 (uchwaa Rady Powiatu w Wyszkowie nr XXIII/160/2005 z dn. 11 lutego 2005r.). Poniszy Program zawiera charakterystyk i ocen rodowiska przyrodniczego z uwzgldnieniem wystpujcych zagroe rodowiska. Jako opracowanie planistyczne nakrela on jednak przede wszystkim kierunki dziaa, ktre naley podejmowa w celu poprawy ochrony rodowiska.

Zagadnienia omwione w Programie s zgodne z celami i zadaniami zawartymi w Programie Ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r., ktry okrela strategi ochrony, racjonalnego wykorzystania zasobw i poprawy standardw jakoci rodowiska na terenie wojewdztwa, ponadto formuuje cele i priorytety ekologiczne z wyszczeglnieniem rodkw finansowych i zakresem dziaa proekologicznych. Program ten zawiera rwnie, stosownie do zalece Ministra rodowiska, wytyczne do sporzdzania programw powiatowych, co uatwia wykonanie analogicznego harmonogramu w powiatowym programie ochrony rodowiska. Cele ekologiczne zawarte w programie wojewdzkim s zgodne z polityk ekologiczn pastwa okrelon w dokumentach: Polityka ekologiczna pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007 2010, Projektem Polityki Ekologicznej Pastwa na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2011 2014. Dokumenty te precyzuj sposoby osignicia celw tej polityki w formie pakietw zada inwestycyjnych i pozainwestycyjnych, dziaa w sferze prawa, programowania, mechanizmw ekonomicznych, planowania przestrzennego, bada naukowych, kontroli, monitoringu oraz wsppracy midzynarodowej. Dla ujednolicenia polityk ekologicznych pastw Unii Europejskiej przyjto czteroletnie okresy planowania wraz z przewidywaniem dziaa w perspektywie kolejnych czterech lat. Zgodnie z ustaw Prawo ochrony rodowiska wojewdzkie, powiatowe i gminne programy ochrony rodowiska powinny przyjmowa analogiczne przedziay czasowe. Niniejsza aktualizacja Programu ochrony rodowiska dla powiatu wyszkowskiego zakada realizacj poszczeglnych zada priorytetowych w latach 2008 2011 z perspektyw do roku 2015. Niniejszy Program stanowi podstaw dla dziaa samorzdu powiatowego w zakresie polityki ekologicznej i tworzenia innych programw na poziomie powiatu (np. program usuwania wyrobw zawierajcych azbest) jak rwnie gminnych programw ochrony rodowiska. Obejmuje on zadania wasne powiatu, zadania koordynowane oraz szczegowe wytyczne do sporzdzenia programw gminnych. Wyszczeglnione tu zadania powinny by uwzgldnione przy tworzeniu listy priorytetw ekologicznych w planach funduszy ochrony rodowiska na rnych szczeblach (Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej) oraz przy udostpnianiu funduszy pomocowych. Realizacja zada w zakresie poprawy standardw jakoci rodowiska oraz jego ochrony bdzie wymaga wsppracy samorzdw na rnych szczeblach i wsppracy z podmiotami gospodarczymi. 1. Cele i zasady polityki ekologicznej 1.1. Zasady polityki ekologicznej pastwa Polityka ekologiczna powiatu powinna by cakowicie zgodna z polityk ekologiczn pastwa i odzwierciedla kierunki poprawy stanu rodowiska oraz racjonalnego wykorzystania zasobw naturalnych sformuowane w Programie ochrony rodowiska wojewdztwa mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r. Dodatkowo Program ochrony rodowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2008 2011 z perspektyw do roku 2015 aktualizacja, zwany dalej Programem, powinien by zgodny z innymi nadrzdnymi opracowaniami planistycznymi i programowymi takimi jak: Polityka ekologiczna pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektyw na lata 2007 2010 Projekt Polityki Ekologicznej Pastwa na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2011 2014 Strategia Rozwoju Kraju 2007 2015 Narodowa Strategia Spjnoci 2007 2013 Krajowego program zwikszania lesistoci (aktualizacja, 2003) Plan Zagospodarowania Przestrzennego Wojewdztwa Mazowieckiego (2004) Program Moliwoci Wykorzystania Odnawialnych rde Energii dla Wojewdztwa Mazowieckiego (2006) Strategia Rozwoju Wojewdztwa Mazowieckiego do roku 2020 Program zwikszania lesistoci dla Wojewdztwa Mazowieckiego do roku 2020 (2007) Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Mazowieckiego 2007 2013.

Celem gwnym polityki ekologicznej pastwa jest, przyjta w Konstytucji RP, zasada zrwnowaonego rozwoju. Zasada ta oznacza przyjcie modelu rozwoju, w ktrym zaspokajanie biecych potrzeb spoecznych oraz potrzeb przyszych pokole bdzie traktowane rwnoprawnie i bdzie udziaem wszystkich grup spoecznych, a racje spoeczne, ekonomiczne i ekologiczne traktowa naley rwnorzdnie. Rzd realizujc Strategi zrwnowaonego rozwoju Polski do 2025r. przyj: Polityk ekologiczna pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektyw na lata 2007 2010 i Projekt Polityki Ekologicznej Pastwa na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2011 2014. W dokumentach tych okrelono cele i zasady realizacji polityki pastwa w zakresie ochrony rodowiska z uwzgldnieniem programw wykonawczych, a take oszacowaniem nakadw na realizacj tyche celw. Celami realizacyjnymi Polityki ekologicznej pastwa na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2011 2014 s: wzmacnianie systemu zarzdzania ochron rodowiska, ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobw przyrody, zrwnowaone wykorzystanie materiaw, wody i energii, dalsza poprawa jakoci rodowiska i bezpieczestwa ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszkacw Polski, ochrona klimatu. Wymienione powyej cele (oprcz pierwszego) zgodne s z celami VI Programu Dziaa na Rzecz rodowiska UE (Decyzja 1600/2002/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lipca 2002r. ustanawiajca szsty wsplnotowy program dziaa w zakresie rodowiska naturalnego) oraz Odnowion Strategi UE dotyczc Trwaego Rozwoju (Odnowiona Strategia UE dotyczca Trwaego Rozwoju, dokument nr 10117/06 stanowicy zacznik do noty Rady Unii Europejskiej z dnia 9 czerwca 2006r.). W ten sposb realizacja krajowej polityki ekologicznej wpisywa si bdzie w osiganie celw tej polityki na poziomie caej Wsplnoty. Strategia Rozwoju Kraju 2007 2015 Strategia Rozwoju Kraju 2007 2015 jest podstawowym dokumentem strategicznym na poziomie krajowym, ktry okrela cele do osignicia w obszarze rozwoju spoeczno gospodarczego kraju oraz warunki, ktre powinny zapewni ten rozwj. Strategia, jak i inne dokumenty o charakterze strategicznym, programowym, planistycznym, sporzdzona zostaa zgodnie z zasad zrwnowaonego rozwoju, czyli rwnorzdnego uwzgldniania rozwoju gospodarczego, spoecznego i ochrony rodowiska. Celem strategii, ktra uwzgldnia te cele Unii Europejskiej w zakresie zrwnowaonego rozwoju, jest polepszenie jakoci ycia mieszkacw Polski. Jednym z piciu priorytetw Strategii jest poprawa infrastruktury technicznej i spoecznej. W ramach tego priorytetu wskazuje si na konieczno realizacji inwestycji z zakresu ochrony rodowiska sucych ochronie zasobw wodnych, poprawie czystoci wd i powietrza, zapewniajcych oszczdno energii i zabezpieczajcych przed katastrofami naturalnymi. Ujte w Strategii cele pozwol na efektywne wykorzystania funduszy krajowych oraz unijnych. Strategia jest rdem odniesienia dla innych strategii i programw krajowych (w tym do Narodowej Strategii Spjnoci), regionalnych i lokalnych. Narodowa Strategia Spjnoci 2007 2013 NSS okrela priorytety, obszary i system wdraania funduszy unijnych takich jak: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Spoeczny, Fundusz Spjnoci na lata 2007 2013. Cel strategiczny NSS to zapewnienie warunkw do wzrostu konkurencyjnoci gospodarki. Realizacja NSS odbywa si poprzez Programy Operacyjne (zarzdzane przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego) i 16 Regionalnych Programw Operacyjnych (zarzdzanych przez zarzdy wojewdztw). Wrd PO wyrnia si m.in. PO Infrastruktura i rodowisko, ktrego celem jest wzrost atrakcyjnoci inwestycyjnej regionw Polski poprzez rozwj infrastruktury przy uwzgldnieniu zasad ochrony rodowiska, zdrowia spoeczestwa, zachowania tosamoci kulturowej i rozwoju spjnoci terytorialnej. W PO Infrastruktura i rodowisko okrelono 7 priorytetw zwizanych z ochron rodowiska: 1) Gospodarka wodno ciekowa, 2) Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi, 3) Zarzdzanie zasobami i przeciwdziaanie zagroeniom rodowiska, 4) Przedsiwzicia dostosowujce przedsibiorstwa do wymogw ochrony rodowiska,

5) Ochrona przyrody i ksztatowanie postaw ekologicznych, 6) Transport przyjazny rodowisku, 7) Bezpieczestwo transportu i krajowe sieci transportowe, 8) Infrastruktura energetyczna przyjazna rodowisku. 1.2. Polityka ekologiczna na poziomie wojewdztwa Dokumentem nadrzdnym wytyczajcym cele i kierunki dziaa m. in. w zakresie polityki ekologicznej (ochrony rodowiska) wojewdztwa jest Strategia rozwoju wojewdztwa mazowieckiego do roku 2020. Cele sformuowane w Strategii zostay zaadaptowane dla potrzeb wojewdzkiego programu ochrony rodowiska. Zachowany jest wic cisy zwizek strategii z programem ochrony rodowiska, ktry stanowi rozwinicie strategii rozwoju wojewdztwa w odniesieniu do ochrony rodowiska. Ponisze cele okrelone w strategii s jednoczenie celami gwnymi polityki ekologicznej wojewdztwa, wynikajcymi z polityki ekologicznej pastwa, ujtymi w Programie ochrony rodowiska dla wojewdztwa mazowieckiego: 1) zmniejszanie zanieczyszcze rodowiska, 2) zrwnowaone wykorzystanie materiaw, wody i energii, 3) rozwj proekologicznych form dziaalnoci w gospodarce, 4) utworzenie spjnego systemu obszarw chronionych, ochrona ekosystemw cennych pod wzgldem przyrodniczym, ochrona i rozwj ekosystemw lenych, 5) poprawa stanu bezpieczestwa ekologicznego, 6) podnoszenie poziomu wiedzy ekologicznej. W Programie Ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r. okrelono szereg zada o charakterze priorytetowym do zrealizowania do roku 2010. Cz z nich dotyczy bezporednio powiatu wyszkowskiego. Poniej zostay one zaprezentowane. Oprcz nich w niniejszym programie odniesiono si rwnie do innych zada oglnie przesanych do wszystkich powiatw. Tabela nr 1. Kierunki dziaa przewidziane do realizacji do 2014r. okrelone w Programie ochrony rodowiska dla wojewdztwa mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r. odnoszce si do uwarunkowa powiatu wyszkowskiego Cel gwny Zmniejszanie zanieczyszcze rodowiska (wd powierzchniowych, podziemnych, gleb, powietrza, dotyczy to rwnie odpadw, haasu i promieniowania elektromagnetycznego) Kierunki dziaa do 2014r. Budowa, rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ciekw komunalnych i systemw kanalizacji zbiorczej Ograniczenie spywu zanieczyszcze powierzchniowych z rolnictwa Wspieranie realizacji indywidualnych systemw oczyszczania ciekw Realizacja monitoringu ekologicznego gleby i ziemi Wprowadzanie produkcji rolnej zgodnie z ustaw o rolnictwie ekologicznym Podnoszenie poziomu wiedzy uytkownikw gleb i gruntw Eksploatacja z surowcw w oparciu o zasady racjonalnej gospodarki Wspdziaanie i wsppraca z administracj samorzdow, rzdow, przedsibiorcami, organizacjami spoecznymi, instytucjami kontrolnymi w dziedzinie ochrony rodowiska a zwaszcza gospodarki odpadami Ograniczenie emisji zanieczyszcze z duych rde spalania paliw pozwolenia zintegrowane Eliminowanie wgla jako paliwa w kotowniach lokalnych i gospodarstwach domowych Zwikszenie wykorzystania odnawialnych rde energii w szczeglnoci energii geotermalnej i z biomasy Promocja ekologicznych nonikw energii Minimalizacja emisji ponadnormatywnego haasu do rodowiska

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

9. 10. 11. 12. 13.

Zrwnowaone wykorzystanie materiaw, wody i energii oraz rozwj proekologicznych form dziaalnoci gospodarczej (w szczeglnoci w rolnictwie, transporcie i eksploatacji kopalin)

Utworzenie spjnego systemu obszarw chronionych, ochrona ekosystemw cennych pod wzgldem przyrodniczym, ochrona i rozwj ekosystemw lenych Poprawa bezpieczestwa ekologicznego (w zakresie ochrony przed powodzi, susz, osuwiskami i poarami, a take zmniejszenie ryzyka zwizanego z transportem substancji niebezpiecznych oraz wystpowaniem awarii przemysowych)

14. Propagowanie rozwiza technicznych i organizacyjnych zapobiegajcych powstawaniu i przenikaniu haasu do rodowiska 15. Preferowanie maokonfliktowych lokalizacji obiektw przemysowych przy opracowywaniu planw zagospodarowania przestrzennego i w procedurach inwestycyjnych 16. Wprowadzenie do miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego zapisw powiconych ochronie przed polami elektromagnetycznymi 17. Opracowanie systemu informowania spoeczestwa o oddziaywaniu pl elektromagnetycznych na danym terenie (media) 1. Optymalizacja zuycia wody poprzez propagowanie wrd indywidualnych uytkownikw oszczdnego korzystania z wody 2. Promocja najlepszych dostpnych technik (BAT) w zakresie zmniejszenia materiaochonnoci i odpadowoci produkcji 3. Wspieranie podmiotw gospodarczych w zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami rodowiska 4. Upowszechnianie wykorzystania odnawialnych rde energii 5. Wzmocnienie struktur zarzdzania rodowiskowego 6. Stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej 7. Propagowanie rolnictwa ekologicznego i agroturystyki 8. Podnoszenie poziomu wiedzy rolnikw na temat stosowania nawozw sztucznych i naturalnych 9. Ochrona przeciwhaasowa przy budowie nowych drg i przebudowie istniejcych szlakw komunikacyjnych 10. Tworzenie warunkw dla rozwoju ruchu rowerowego 11. Tworzenie warunkw dla turystycznego wykorzystania szlakw wodnych gwnych rzek wojewdztwa mazowieckiego (Bug, Narew), jako element realizacji europejskiego Programu Aktywizacji Drg Wodnych 1. Okrelenie obszarw predysponowanych do objcia ochron prawn 2. Wczenie obszarw cennych przyrodniczo do europejskiej sieci ekologicznej NATURA 2000 3. Upowszechnianie biologicznych i ekologicznych metod ochrony lasw 4. Upowszechnianie funkcji edukacyjnych lasw 1. Wdroenie systemw ostrzegania i ochrony przeciwpowodziowej 2. Zwikszenie retencyjnoci zlewni oraz poprawa stanu technicznego i urzdze zabezpieczenia przeciwpowodziowego, realizacja Programu Maej Retencji Wojewdztwa Mazowieckiego 3. Zwikszenie liczby inwestycji zwizanych z budow i modernizacj obwaowa przeciwpowodziowych wzdu rzek Bug, Narew 4. Opracowanie systemu ratowniczo ganiczego na wypadek zaistnienia awarii zakadu o zwikszonym ryzyku wystpienia awarii przemysowej 5. Opracowanie standardw prawidowych zachowa spoeczestwa w sytuacji wystpienia zagroenia rodowiska z tytuu awarii przemysowych, w tym transportu materiaw niebezpiecznych i prowadzenie konsekwentnej akcji edukacyjnej w mediach 6. Prowadzenie staej informacji i szkole dla spoeczestwa w zakresie zagroe wynikajcych z powanych awarii przemysowych 1. Rozszerzenie zakresu szkole dla pracownikw administracji publicznej w zakresie edukacji ekologicznej, podejmowania decyzji o realizacji inwestycji mogcych pogorszy stan rodowiska, wsppracy z organizacjami pozarzdowymi i lokalnymi samorzdami itp. 2. Organizowanie akcji promocyjnych i konkursw w zakresie efektywnoci energetycznej, oszczdzania wody ochrony przed haasem oraz

Wzrost poziomu wiedzy ekologicznej (w zakresie edukacji ekologicznej spoeczestwa i w dziaalnoci gospodarczej)

3. 4.

5. 6. 7.

8. 9.

zrwnowaonego transportu Upowszechnianie w spoeczestwie wiedzy o ochronie lasu Dziaania na rzecz wzrostu wiadomoci ekologicznej spoecznoci lokalnych, wadz szczebla lokalnego w zakresie rozumienia celw ochrony przyrody i rnorodnoci biologicznej, stae podejmowanie dziaa informacyjnych, promocyjnych, edukacyjnych w formie audycji i publikacji w rodkach masowego przekazu, kursw, szkole, wystaw, konkursw, imprez masowych itp. Wzmacnianie etatowe komrek ochrony rodowiska i gospodarki wodnej Wdraanie zasad ekologizacji gospodarki lenej Promowanie podmiotw gospodarczych posiadajcych wdroone systemy zarzdzania rodowiskowego (EMAS, ISO 14001) i znaki jakoci Wspieranie zachowania i powstawania zielonych miejsc pracy Wykorzystanie funduszy strukturalnych na cele modernizacji urzdze ochrony rodowiska stanowicych integraln cz wyposaenia przedsibiorstw

1.3. Uwarunkowania wynikajce z polityki na poziomie powiatu Na poziomie powiatu cele dotyczce szeroko pojtej ochrony rodowiska zostay sformuowane w Strategii zrwnowaonego rozwoju powiatu wyszkowskiego do roku 2015 aktualizacja (zacznik do uchway nr X/80/2007 Rady Powiatu w Wyszkowie z dnia 27 czerwca 2007r.) w sposb nastpujcy: Cel nadrzdny: Rozwinity Powiat Wyszkowski ze swoj kultur i tradycjami, bogactwem przyrody, ze zgodnym i zasobnym spoeczestwem. Cel gwny: Zachowanie walorw przyrodniczych i krajobrazowo kulturowych. Cele szczegowe 1.1. Zachowanie walorw krajobrazowych, szczeglnie dolin rzecznych 1.2. Utworzenie obszarw chronionych i nowych uytkw ekologicznych 1.3. Likwidacja zagroe rodowiska 1.4. Powikszanie lesistoci i dbao o stan sanitarny lasw 1.5. Edukacja ekologiczna Podniesienie wiadomoci ekologicznej 1.6. Ochrona walorw kulturowo krajobrazowych W postaci dziaa powysze cele zostay w pewnym stopniu skonkretyzowane w Planie Rozwoju Lokalnego Powiatu Wyszkowskiego na lata 2004 2006 z uwzgldnieniem kolejnego okresu programowania Unii Europejskiej na lata 2007 2013 (zacznik do uchway nr XXXI/214/2005 Rady Powiatu Wyszkowskiego z dnia 28 padziernika 2005r.). 1.4. Limity racjonalnego wykorzystania zasobw rodowiska W Polityce ekologicznej pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007 2010, ustalone zostay nastpujce waniejsze limity krajowe, zwizane z racjonalnym wykorzystaniem zasobw naturalnych i popraw stanu rodowiska (wszystkie dotycz celw do osignicia najpniej do 2010r.): 1) zmniejszenie wodochonnoci produkcji o 50% w stosunku do stanu w 1990r. (w przeliczeniu na PKB), 2) ograniczenie materiaochonnoci produkcji o 50% w stosunku do 1990r. w taki sposb, aby uzyska co najmniej rednie wielkoci dla pastw OECD (w przeliczeniu na jednostk produkcji, warto produkcji lub PKB), 3) ograniczenie zuycia energii o 50% w stosunku do 1990r. i 20% w stosunku do 2000r. w przeliczeniu na jednostk PBK), 4) dwukrotne zwikszenie udziau odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w procesach produkcyjnych odpadw przemysowych w porwnaniu ze stanem z 1990r., 5) pena (100%) likwidacja zrzutw ciekw nieoczyszczonych z miast i zakadw przemysowych,

6) zmniejszenie adunku zanieczyszcze odprowadzanych do wd powierzchniowych w stosunku do stanu z 1990r., z przemysu o 50%, z gospodarki komunalnej (na terenie miast i osiedli wiejskich) o 30% i ze spywu powierzchniowego rwnie o 30%, 7) ograniczenie emisji pyw o 75%, dwutlenku siarki o 56%, tlenkw azotu o 31%, lotnych zwizkw organicznych (poza metanem) o 4% i amoniaku o 8% w stosunku do stanu w 1990r. Wymienione powyej limity powinny by osignite najpniej do 2010r. i stanowi one punkt odniesienia w zakresie realizacji celw wojewdzkiej i powiatowej polityki ekologicznej. Zgodnie z wymogami polityki ekologicznej aspekty ekologiczne powinny by uwzgldniane we wszystkich politykach sektorowych oraz planach i programach tworzonych na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym. Zaznaczy naley, e przedstawione wartoci s limitami krajowymi, dotychczas nie sporzdzono limitw dla poszczeglnych regionw. 2. Oglna charakterystyka Powiatu Biorc pod uwag fakt, i niniejszy dokument stanowi aktualizacj Programu ochrony rodowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2004 2011, zawierajcego szerok charakterystyk rodowiska przyrodniczego (budowa geologiczna i uksztatowanie terenu, warunki klimatyczne, zasoby glebowe, surowcowe i wodne oraz przyrodnicze i krajobrazowe) w niniejszym dokumencie skupiono si w szczeglnoci na analizie stanu jakoci powyszych zasobw przyrodniczych. Ponadto przedstawiono spoeczno gospodarcz charakterystyk powiatu wyszkowskiego oraz stopie wyposaenia jego obszaru w infrastruktur techniczn. 2.1. Pooenie powiatu Powiat wyszkowski pooony jest w pnocno wschodniej czci wojewdztwa mazowieckiego, w odlegoci ok. 60km od Warszawy. Administracyjnie powiat skada si z szeciu gmin: jednej miejsko wiejskiej (miasto i gmina Wyszkw) oraz piciu wiejskich (gmina Braszczyk, Dugosiodo, Rznik, Somianka, Zabrodzie). W powiecie jest 241 miejscowoci cznie z miastem, zorganizowanych w 170 soectw. Siedzib powiatu jest miasto Wyszkw. Powiat wyszkowski rozciga si midzy dolinami Bugu i Narwi, graniczc z powiatami: woomiskim, legionowskim, putuskim, makowskim, ostrockim, ostrowskim i wgrowskim. 2.2. rodowisko przyrodnicze powiatu Wedug podziau fizyczno geograficznego Polski (Kondracki J, 2002r.) powiat wyszkowski pooony jest w obrbie: makroregionu Nizina Pnocnomazowiecka oraz mezoregionw: Dolina Dolnej Narwi, Midzyrzecze omyskie, Dolina Dolnego Bugu oraz Rwnina Woomiska. Rzeba terenu w obrbie powiatu jest konsekwencj budowy geologicznej najmodszych utworw, uksztatowanych w wyniku dziaalnoci akumulacyjnej ldolodu zlodowacenia rodkowopolskiego oraz dziaalnoci fluwioglacjalnej wd polodowcowych. Obecnie istotnym czynnikiem ksztatujcy rzeb terenu powiatu wyszkowskiego jest gospodarcza dziaalno czowieka. Na podstawie wierce geologicznych w podou stwierdzono wystpowanie osadw zwizanych genetycznie z ostatni epok lodowcow. Reprezentuj je: szara glina zwaowa oraz wodno lodowcowe piaski i wiry. Wystpuj tu rwnie osady pochodzenia rzecznego, piaski wydmowe, a w dolinie Bugu namuy bagienne i torfy. Warunki morfologii, geologiczne i wodne w obrbie powiatu wyszkowskiego s niezbyt korzystne dla wytworzenia urodzajnych gleb rolniczych. Oglny wskanik jakoci rolniczej przestrzeni produkcyjnej wedug szacunkw wasnych Instytutu Upraw, Nawoenia i Gleboznawstwa w Puawach wynosi dla powiatu wyszkowskiego 48,9 (dla wojewdztwa mazowieckiego 59,4, dla kraju 66,6). Gleby dobre i rednie (klasy III i IV) stanowi na terenie powiatu ok. 30% uytkw rolnych (w wojewdztwie mazowieckim 55,7%, w kraju 60,5%). Najwyszej jakoci gleby wystpuj na terenie gminy Somianka, najniszej na terenie gminy Dugosiodo. Gleby I i II klasy bonitacyjnej w powiecie nie wystpuj w ogle. Obszar powiatu wyszkowskiego nie jest obszarem zasobnym w surowce mineralne. Wrd udokumentowanych z surowcw mineralnych podstawow grup stanowi kopaliny pospolite, do ktrych nale gwnie kruszywa, surowce ilaste i piaski. Zasoby wd powierzchniowych powiatu wyszkowskiego stanowi zasadniczo wody pynce i ich starorzecza (wchodzce w skad zlewiska Wisy). Gwne zasoby stanowi rzeka Bug z lewobrzenym dopywem

rzek Liwiec. Uzupenieniem zasobw s rzeka Narew oraz mniejsze cieki powierzchniowe, m.in. Fiszor, Ruda, Prut, Tucheka, Struga, Wymakracz, Kabat, Kana Zambski. Dugo rzeki Bug (III rzdowy lewobrzeny dopyw Narwi) w obrbie powiatu wyszkowskiego wynosi 29,85 km po lewej stronie (20+550 50+400 km) i 70,135 km po prawej (4+950 75+085 km). Rzeka Liwiec (gmina Wyszkw) charakteryzuje si pytk dolin o zmiennej szerokoci od ok. 5 do 50 m. Liwiec uchodzi do rzeki Bug w rejonie wsi Kamieczyk. Rzeka Narew na przestrzeni ok. 15km stanowi pnocno zachodni granic powiatu wyszkowskiego, a szeroko jej doliny w obrbie powiatu waha si od 1,5km do 3,0km. Na pograniczu doliny Narwi usytuowane s gminy Dugosiodo i Rznik. Wody podziemne na terenie powiatu wyszkowskiego zwizane s przede wszystkim z utworami czwartorzdowymi i trzeciorzdowymi oraz kredowymi i jurajskimi. Ze wzgldw eksploatacyjnych najwiksze znacznie posiada poziom czwartorzdowy, co ma zwizek z jego atwoci odnawiania i pytkim wystpowaniem. W obrbie powiatu wyszkowskiego posiadaj lokalizacj dwa gwne zbiorniki wd podziemnych: GZWP nr 221 oraz GZWP nr 215A (wg Kleczkowskiego). Pierwsz warstw wodonon stanowi wody podskrne na og na gbokoci do 1 5m, o zwierciadle swobodnym, bardzo naraone na zanieczyszczenia pochodzce z powierzchni terenu, w zwizku z czym praktycznie nieuytkowane. Drugi poziom wodonony wystpuje na gbokoci 20 45m p.p.t. i stanowi go wody o zwierciadle napitym, stabilizujce si na gbokoci ok. 1 10 m. Trzeci poziom wodonony wystpuje na gbokoci ok. 50 60m p.p.t. i jest najbardziej zasobny w wod. S to wody o zwierciadle napitym, stabilizujce si na gbokoci 1 4,5m. Lasy i tereny lene stanowi w powiecie wyszkowskim ponad 32% cakowitej jego powierzchni i charakteryzuj si urozmaiconym skadem gatunkowym oraz licznymi stanowiskami gatunkw rzadkich i chronionych (wskanik lesistoci dla wojewdztwa mazowieckiego wynosi 21,9%, dla kraju 28,5%, dla Europy 33%). Najwikszy odsetek lasw w strukturze uytkowania terenu charakteryzuje gmin Braszczyk, najmniejszy gmin Somianka. W strukturze wasnociowej lasw na terenie powiatu dominuj lasy pastwowe ok. 80%. W strukturze wiekowej drzewostanw w lasach pastwowych dominuj lasy w II i III klasie wieku (20 60 lat). W lasach prywatnych przewaa drzewostan mody w II klasie wieku (do 40 lat). Drzewostany powyej 80 lat zajmuj nie wicej ni 10% powierzchni lenych. Znaczny odsetek tutejszych lasw stanowi drzewostan nasadzony przez czowieka. Dominujcymi typami siedliskowymi s w obrbie powiatu: br mieszany wiey, las mieszany wiey oraz br wiey. Funkcje administratora w stosunku do lasw pastwowych pooonych na terenie powiatu wyszkowskiego peni dwa Nadlenictwa: Wyszkw (po prawej stronie Bugu obejmuje gminy: Braszczyk, Dugosiodo, Rznik, Somianka oraz Wyszkw) i Drewnica (po lewej stronie Bugu obejmuje gminy: Zabrodzie i Wyszkw). 2.3. rodowisko spoeczno gospodarcze powiatu Powiat wyszkowski jest powiatem typowo rolniczym, na struktur przestrzenn, ktrego skadaj si obszary zurbanizowane miasta Wyszkw oraz tereny wiejskie zrnicowane pod wzgldem zasobw i wyposaenia. Sie osadnicza ma w gwnej mierze ukad pasmowo koncentryczny z wyksztaconym orodkiem regionalnym, jaki stanowi miasto Wyszkw oraz ze stref osadnictwa zwizanego z osi doliny Bugu. Funkcjonuje take pi lokalnych orodkw obsugi mieszkacw, tj. miejscowoci gminne: Braszczyk, Dugosiodo, Rznik, Somianka oraz Zabrodzie. Powiat wyszkowski zajmuje powierzchni 87.649ha. Zamieszkuje go 72.481 mieszkacw, a gsto zaludnienia wynosi 82 osoby/ km2. Powierzchni oraz liczb ludnoci i gsto zaludnienia gmin wchodzcych w skad powiatu wyszkowskiego przedstawia ponisza tabela nr 2. Tabela nr 2. Charakterystyka gmin powiatu wyszkowskiego Lp. Charakterystyka 1. powierzchnia [ha] 2. ludno [osoby] 3. Gsto zaludnienia Braszczyk Dugosiodo 16.761 16.745 8.367 8.052 49 48 Rznik Somianka Wyszkw Zabrodzie 16.742 11.638 16.560 9.203 6.882 5.496 38.093 5.591 41 47 228 61 Powiat 87.649 72.481 82

[osb/ km2]
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych Urzdw Gmin (na dzie 31 maja 2008r.)

Pod wzgldem uytkowania powierzchni terenu grunty orne zajmuj 40% powierzchni powiatu wyszkowskiego, za ki i pastwiska 19%. Lasy oraz tereny lene zajmuj ponad 32% powierzchni powiatu. Ponisza tabela nr 3 przedstawia uytkowanie terenu gmin wchodzcych w skad powiatu wyszkowskiego. Tabela nr 3. Uytkowanie terenu gmin powiatu wyszkowskiego Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Gmina Braszczyk Dugosiodo Rznik Somianka Wyszkw Zabrodzie grunty orne 27,0 35,0 34,0 60,0 41,0 46,0 Uytkowanie terenu [%] ki i pastwiska lasy i tereny lene 18,0 46,0 21,0 32,0 23,0 38,0 13,0 15,0 14,0 32,0 23,0 23,0

pozostae grunty 9,0 12,0 5,0 12,0 13,0 8,0

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych Urzdw Gmin (na dzie 31 maja 2008r.)

Dominujc gazi gospodarki na terenie powiatu wyszkowskiego jest rolnictwo. W produkcji zwierzcej przewaa hodowla trzody chlewnej i byda. W strukturze zasieww dominuj zboa (ponad 30% powierzchni gruntw ornych). Ponadto w uprawie znajduj si ziemniaki oraz w mniejszym stopniu roliny przemysowe, przede wszystkim buraki cukrowe. Sady stanowi ok. 2% oglnej powierzchni uytkw rolnych. Dziaalno pozarolnicz na terenie powiatu wyszkowskiego prowadzi 5.478 podmiotw gospodarczych, ktrych struktur przedstawia ponisza tabela nr 4. Tabela nr 4. Struktura podmiotw gospodarczych wg sekcji w gminach powiatu wyszkowskiego Sekcja gospodarcza rolnictwo, owiectwo, rybowstwo dziaalno produkcyjna zaopatrzenie w energi elektryczn, gaz i wod budowlane handel hotele i restauracje transport, czno porednictwo finansowe obsuga nieruchomoci administracja publiczna i obrona narodowa edukacja ochrona zdrowia i opieka socjalna pozostaa dziaalno usugowa Razem: Liczba Braszczyk Dugosiodo Rznik Somianka Wyszkw Zabrodzie 8 0 0 15 b.d. 0 4 4 1 4 b.d. 23 0 0 0 0 b.d. 4 100 60 5 40 10 3 0 3 10 127 370 170 80 4 38 9 7 0 0 1 199 512 130 48 1 70 0 0 0 0 6 22 278 68 54 0 32 3 4 0 1 9 48 238 b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. b.d. 3.812 51 59 1 22 8 0 0 0 2 98 268

rdo: dane Urzdw Gmin na dzie 31 maja 2008r. b.d. brak danych (ze wzgldu na brak prowadzenia ewidencji w oparciu o wymienione sekcje)

Na terenie powiatu wyszkowskiego brak cikiego przemysu, dominuj tu mae i rednie zakady produkcyjne oraz liczne zakady usugowe, charakteryzujce si rnym stopniem oddziaywania na rodowisko przyrodnicze.

Ze wzgldu na niezaprzeczalne walory przyrodnicze i krajobrazowe na terenie powiatu wyszkowskiego coraz wiksze znaczenie posiadaj usugi okooturystyczne, zwizane z rozwijajc si turystyk pobytow oraz turystyk piesz, konn i wodn. Aktywnie na terenie powiatu rozwijaj si rwnie gospodarstwa agroturystyczne. 2.4. Infrastruktura techniczna na terenie powiatu Pod pojciem infrastruktury technicznej rozumie naley urzdzenia, sieci przesyowe i zwizane z nimi obiekty wiadczce niezbdne i podstawowe usugi dla okrelonej jednostki przestrzenno gospodarczej w zakresie m.in. dostarczania ciepa, wody, usuwania ciekw i odpadw oraz transportu. Przez teren powiatu wyszkowskiego przebiegaj nastpujce odcinki drg krajowych: nr 8 prowadzca od przejcia granicznego do Czech w Kudowie Sonem do przejcia granicznego na Litw w Budzisku przez Piotrkw Trybunalski Warszaw Wyszkw Biaystok Suwaki, jest jednym z gwnych szlakw komunikacyjnych midzy poudniow a wschodni czci kraju oraz droga nr 62 Strzelno Radziejw Wocawek Pock Wyszogrd Nowy Dwr Mazowiecki Wyszkw Wgrw Siemiatycze. Droga krajowa Nr 8 na terenie powiatu wyszkowskiego do 2013r. zostanie drog ekspresow. Sie drg publicznych na terenie powiatu uzupeniaj dwie drogi wojewdzkie: nr 618 Goymin Putusk Wyszkw oraz nr 694 Przyjmy Brok granica wojewdztwa, a take drogi powiatowe i gminne. Tylko cz drg na terenie powiatu ma dostosowane parametry techniczne do normatywu szerokoci i korony drogi. Zasadniczym problemem wszystkich drg jest ich niedostateczna nono oraz zy stan nawierzchni lub podbudowy, wymagajcy cigej modernizacji. Ze wzgldu na ochron rodowiska oraz jako funkcjonowania lokalnych spoecznoci najistotniejszym elementem infrastruktury technicznej s sieci wodno kanalizacyjne, ktrych charakterystyk prezentuj ponisze tabele nr 5 i 6. Tabela nr 5. Charakterystyka sieci wodocigowej w gminach powiatu wyszkowskiego Lp. Charakterystyka Braszczyk Dugosiodo Rznik Somianka Wyszkw Zabrodzie Powiat 1. dugo czynnej sieci 105,1 36,5 140,4 96,2 339,2 79,3 796,7 wodocigowej [km] 2. liczba przyczy wodoci2.309 562 2.053 1.145 5.222 902 12.193 gowych [szt.] 3. procent zwodocigowa95,0 25,8 95,0 96,0 97,0 16,3 nia gminy [%] 4. liczba mieszkacw ob7.620 2.100 6.882 5.400 36.800 3.600 62.402 sugiwanych przez sie 5. liczba mieszkacw ko747 5.952 0 96 1.150 1.991 10.079 rzystajcych z innych rde wody
rdo: dane Urzdw Gmin na dzie 31 maja 2008r.

Tabela nr 6. Charakterystyka sieci kanalizacyjnej w gminach powiatu wyszkowskiego Lp. Charakterystyka 1. dugo czynnej sieci kanalizacyjnej [km] 2. liczba przyczy kanalizacyjnych [szt.] 3. procent skanalizowania gminy [%] 4. liczba mieszkacw obsugiwanych przez sie Braszczyk Dugosiodo Rznik Somianka Wyszkw Zabrodzie Powiat 16,4 11,41 24,2 3,0 108,8 12,2 176,01 632 25,0 2.085 303 9,2 850 545 31,0 2.403 118 7,0 380 2.170 75,0 27.000 187 3,3 768 3.955 33.486

rdo: dane Urzdw Gmin na dzie 31 maja 2008r.

Ponisza tabela nr 7 prezentuje krtk charakterystyk gminnych oczyszczalni ciekw, funkcjonujcych na terenie powiatu wyszkowskiego.

Tabela nr 7. Charakterystyka gminnych oczyszczalni ciekw komunalnych na terenie powiatu wyszkowskiego Lp. Gmina/ Parametry Rok uruchomienia 1993 2003 1998 1996 2000 1984 1996 Typ Przepustowo maksymalna [m3/ d] 350 260 500 400 150 11.450 200 RLM

1. Braszczyk, ul. Przyjemna, gm. Braszczyk 2. Udrzynek, gm. Braszczyk 3. Kornaciska, gm. Dugosiodo 4. Rznik, gm. Rznik 5. Somianka Parcele, gm. Somianka 6. Rybienko Stare, gm. Wyszkw 7. Zabrodzie, ul. Szkolna, gm. Zabrodzie

BIOBLOK BIS 90 CBR FOS APIS BIOBLOK BIS 400 SBR mechaniczno biologiczna BIOBLOK BIS 100

2.300 710 3.750 1.930 1.240 44.250 2.170

rdo: dane Urzdw Gmin na dzie 31 maja 2008r.

Powysze oczyszczalnie pracuj ze sprawnoci pozwalajc osign dla odprowadzanych do rodowiska ciekw normy jakoci wynikajce z zapisw rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 24 lipca 2006r. w sprawie warunkw, jakie naley speni przy wprowadzaniu ciekw do wd lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczeglnie szkodliwych dla rodowiska wodnego (Dz.U. Nr 137, poz. 984). Obecnie na terenie powiatu wyszkowskiego posiadaj lokalizacj trzy gminne skadowiska odpadw komunalnych, ktrych charakterystyk przedstawia tabela nr 8. Tabela nr 8. Charakterystyka gminnych skadowisk odpadw komunalnych na terenie powiatu wyszkowskiego Lp. Nazwa i adres obiektu, waciciel Powierzchnia Rok Pojemno Czy Aktualna [ha] uruchomienia planowana skadowisko jest roczna ilo rok [Mg] zrekultywowane skadowanych zamknicia odpadw [Mg] 0,85 1989 2009 27.500 NIE 100*

1. Skadowisko w Bosewie Nowym Urzd Gminy w Dugosiodle 2. Skadowisko w Jankach Zakad Gospodarki Komunalnej w Somiance 3. Skadowisko w Tumanku ZADM w Wyszkowie

2,37

1982 2008

10.500

NIE

5,97

1971 2007

292.600

TAK

* - s to wycznie odpady z miejsc publicznych, tj. place, ulice, cmentarz i targowisko gminne rdo: dane Urzdw Gmin na dzie 31 maja 2008r.

Na terenie powiatu nie posiadaj lokalizacji adne instalacje do unieszkodliwiania bd innego zagospodarowania odpadw komunalnych, w tym take sortownie odpadw. Wszystkie gminy powiatu wyszkowskiego w celu skadowania odpadw komunalnych wytwarzanych przez mieszkacw korzystaj z usug skadowisk zewntrznych. 3. Ocena stanu rodowiska przyrodniczego z okreleniem strategii dziaa na rzecz jego ochrony Gwnym rdem danych zawartych w niniejszym rozdziale s raporty opracowywane przez Wojewdzkiego Inspektora Ochrony rodowiska w Warszawie dotyczce stanu rodowiska w wojewdztwie mazowieckim. Najaktualniejsze dane pochodz z nastpujcych opracowa: Roczna ocena jakoci powietrza w wojewdztwie mazowieckim raport za rok 2007, Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Warszawie, 2008r.

Stan rodowiska w wojewdztwie mazowieckim w 2006r., Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Warszawie, 2007r. 3.1. Powietrze atmosferyczne Powietrze, jako niezbdny do ycia zasobnik tlenu, ma decydujcy wpyw na zdrowie czowieka i otaczajc go przyrod. Z tego te powodu dbao o dobr jako powietrza stanowi jeden z istotniejszych priorytetw z zakresu ochrony rodowiska. W dokumentach okrelajcych polityk ekologiczn pastwa okrelono przedsiwzicia prowadzce do poprawy standardw jakoci powietrza oraz ustalono limity emisji, ktre naley osign do 2010r. W skali kraju osignicie tych limitw nie stwarza problemw, w skali powiatu naley dy do maksymalnego ograniczenia emisji zanieczyszcze do atmosfery. Na jako powietrza atmosferycznego w powiecie wyszkowskim najwikszy wpyw ma emisja zanieczyszcze ze rde lokalnych oraz napyw zanieczyszcze ze rde dalekiego zasigu, z aglomeracji warszawskiej i ssiednich powiatw. Wrd lokalnych rde zanieczyszcze, najwikszy wpyw maj: emisja punktowa z podmiotw gospodarczych, niska emisja z piecw wglowych w indywidualnych budynkach jednorodzinnych, zakadw przemysowych, gospodarstw ogrodniczych itp., transport samochodowy, nielegalne spalanie odpadw (w piecach domowych i innych). Do zwikszenia zanieczyszczenia atmosfery w powiecie przyczynia si rwnie emisja wywoana dziaalnoci zakadw typu: huta szka, wytwrnie mas bitumicznych, zakad energetyki cieplnej. rda energii odnawialnej, stanowice istotny czynnik zmniejszenia emisji zanieczyszcze do atmosfery, niestety na terenie powiatu wyszkowskiego s one wykorzystywane w bardzo ograniczonym zakresie (kolektory soneczne na prywatnych obiektach). Na podstawie rozporzdzenia Ministra rodowiska z dnia 6 marca 2008r. w sprawie stref, w ktrych dokonuje si oceny jakoci powietrza (Dz.U. Nr 52, poz. 310) na terenie wojewdztwa mazowieckiego wydzielono strefy, w ktrych dokonywane s coroczne badania jakoci powietrza. Powiat wyszkowski nie stanowi odrbnej strefy, lecz wchodzi w skad strefy ostrocko ostrowskiej (PL.14.13.z.05). Charakterystyk stanu jakoci powietrza atmosferycznego na terenie powiatu wyszkowskiego prezentuj ponisze tabele nr 9 10. Tabela nr 9. Klasyfikacja terenu powiatu wyszkowskiego z uwzgldnieniem kryteriw okrelonych w celu ochrony zdrowia Substancja Symbol klasy dla obszaru strefy nieobejmujcego obszarw ochrony uzdrowiskowej dla poszczeglnych czasw uredniania ste 1 godzina*/ 24 godziny** 24 godziny*/ rok ** wynikowa A* A* A A* A** A A** A** A A A

dwutlenek siarki dwutlenek azotu py zawieszony benzen ow

rdo: Roczna ocena jakoci powietrza w wojewdztwie mazowieckim raport za rok 2007, Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Warszawie, 2008r.

Tabela nr 10. Klasyfikacja terenu powiatu wyszkowskiego z uwzgldnieniem kryteriw okrelonych w celu ochrony rolin Substancja dwutlenek siarki dwutlenek azotu Symbol klasy dla obszaru strefy A A

rdo: Roczna ocena jakoci powietrza w wojewdztwie mazowieckim raport za rok 2007, Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Warszawie, 2008r.

Reasumujc powysze naley stwierdzi, e obszar powiatu wyszkowskiego ze wzgldu na ochron zdrowia oraz ze wzgldu na ochron rolin w oparciu o przeprowadzone badania zosta zakwalifikowany dla klasy A, czyli strefy, w ktrej poziom substancji zanieczyszczajcych nie przekracza poziomu dopuszczalnego. 3.1.1. Strategia dziaa Zgodnie z ustaw Prawo ochrony rodowiska ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakoci poprzez: utrzymanie poziomw substancji poniej dopuszczalnych dla nich poziomw lub co najmniej na tych poziomach, zmniejszenie poziomw substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych. Przeciwdziaanie zanieczyszczeniom powietrza powinno polega na ograniczaniu emisji z gwnych rde: energetyki komunalnej i przemysowej, procesw technologicznych w maych i rednich przedsibiorstwach, emisji niezorganizowanej ze rde mobilnych (zanieczyszczenia komunikacyjne). Zgodnie z art. 91 ustawy Prawo ochrony rodowiska dla stref, w ktrych stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomw powikszonych o margines tolerancji konieczne jest opracowanie Programw Ochrony Powietrza (POP), majcych na celu doprowadzenie do nie przekraczania norm w okrelonym czasie. Sytuacja ta nie ma miejsca w powiecie wyszkowskim. Utrzymanie wysokiej jakoci powietrza atmosferycznego w powiecie mona osign poprzez wykonanie nastpujcych dziaa krtko- i dugookresowych: inwentaryzacja i aktualizacja rde emisji substancji do powietrza i stworzenie bazy danych na ten temat, zwikszenie nadzoru nad podmiotami gospodarczymi odprowadzajcymi zanieczyszczenia do powietrza, zamiana kotowni wglowych i koksowych na kotownie, w ktrych nonikiem ciepa jest gaz i olej opaowy, budowa sieci gazowej, wprowadzanie do zakadw produkcyjnych, w ktrych jeszcze nie zostao to zastosowane, technologii ograniczajcych emisj zanieczyszcze powietrza, w tym wiksze wykorzystanie paliw ekologicznych np. ogrzewanie z wykorzystaniem biomasy, opracowanie programu rozwoju energetyki odnawialnej na terenie powiatu, promowanie i wykonywanie termoizolacji istniejcych budynkw, prowadzenie monitoringu zanieczyszcze powietrza atmosferycznego, uksztatowanie sprawnego lokalnego ukadu komunikacyjnego dla przemieszczania ludzi i towarw (modernizacja infrastruktury drogowej, bezkolizyjne przejazdy, ograniczanie ruchu samochodw ciarowych w obszarze zabudowy zwartej, budowa cieek rowerowych i tworzenie stref wolnych od ruchu samochodowego w dni wolne od pracy), nasadzenia drzew wzdu szlakw komunikacyjnych. edukacja spoecznoci lokalnej na rzecz odnawialnych rde energii. Zadania powysze odpowiadaj dziaaniom przewidzianym w Programie Ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r. 3.2. Wody podziemne Jako wd podziemnych na terenie wojewdztwa mazowieckiego badana jest w ramach monitoringu krajowego, prowadzonego przez Pastwowy Instytut Geologiczny. W powiecie wyszkowskim lokalizacj posiadaj dwa otwory obserwacyjno pomiarowe sieci krajowej monitoringu wd podziemnych: nr 1682 zlokalizowany jest w miecie Wyszkw, gmina Wyszkw oraz nr 1020 zlokalizowany jest w miejscowoci Braszczyk, gmina Braszczyk. Wedug ostatnich bada wody

podziemne w obu otworach obserwacyjno pomiarowych zostay zakwalifikowane do klasy II wody dobrej jakoci (wedug klasyfikacji zawartej w rozporzdzeniu Ministra rodowiska z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriw i sposobu oceny stanu wd podziemnych Dz.U. Nr 143, poz. 896). Na terenie powiatu wyszkowskiego rdem zanieczyszczenia wd gruntowych oraz podziemnych mog by: depozycja zanieczyszcze z powietrza na powierzchni terenu oraz naturalne procesy biologiczno chemiczne, zachodzce w powierzchniowej warstwie profilu glebowego. Ponadto zagroeniem s przeksztacenia powierzchni terenu i niekontrolowana produkcja rolnicza i hodowlana. Naley pamita, e jako wd gruntowych, a przez to porednio poziomw podziemnych, moe by zagroona poprzez: nieprawidow gospodark wodno ciekow, braki w sieci kanalizacyjnej, niezabezpieczone studnie kopane, nieszczelne zbiorniki bezodpywowe, dzikie skadowiska odpadw. 3.2.1. Strategia dziaa Wedug Polityki ekologicznej Pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007 2010, w dziedzinie ochrony wd podziemnych do 2010r. zadaniem priorytetowym jest zwikszenie skutecznoci ochrony zasobw wd podziemnych, zwaszcza gwnych zbiornikw tych wd. Wody podziemne powinny by wykorzystywane przede wszystkim dla zaopatrzenia ludnoci w wod do picia, a ponadto do produkcji ywnoci i rodkw farmaceutycznych. Wykorzystywanie wd podziemnych do innych celw powinno by ograniczane i eliminowane. Konieczne jest te monitorowanie stanu ilociowego i jakociowego gwnych zbiornikw wd podziemnych. Osignicie na terenie powiatu wyszkowskiego celu gwnego, jakim jest racjonalizacja gospodarki wodnej, postawionego w Programie Ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r. wymaga przede wszystkim realizacji zada dotyczcych rozbudowy i modernizacji sieci wodocigowej, kanalizacyjnej wraz z oczyszczalniami ciekw, jak rwnie wspierania systemw oczyszczania ciekw u uytkownikw indywidualnych, ograniczenia spywu zanieczyszcze powierzchniowych z rolnictwa oraz promowania i wdraania zamknitych obiegw wody. 3.3. Wody powierzchniowe Nieracjonalna gospodarka zasobami wodnymi oraz wykorzystywanie ciekw wodnych jako odbiornikw ciekw powoduje, e wody powierzchniowe s najsilniej przeksztaconym i zdegradowanym elementem rodowiska naturalnego w naszym kraju, take w powiecie wyszkowskim. Wedug danych WIO w 2006r. z terenu powiatu wyszkowskiego do wd powierzchniowych oraz do ziemi odprowadzono ogem 1,3hm3 ciekw przemysowych i komunalnych. Szczegowe dane dotyczce stanu ich oczyszczenia przedstawia ponisza tabela nr 11. Tabela nr 11. cieki przemysowe i komunalne odprowadzane do wd powierzchniowych lub do ziemi z terenu powiatu wyszkowskiego Ogem [hm3] Oczyszczone [hm ]
3

Nieoczyszczone [hm3]

razem mechanicznie chemicznie biologicznie z podwyszonym usuwaniem biogenw razem z zakadw przemysowych sieci kanalizacyjn

1,3 1,2 0,0 0,0 1,2 0 0,1 0,0 0,1

rdo: Stan rodowiska w wojewdztwie mazowieckim w 2006r., Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Warszawie, 2007r.

Na terenie powiatu wyszkowskiego badaniami monitoringu jakoci objte s dwie rzeki: Bug oraz Liwiec. Wyniki ostatnich bada monitoringowych (za rok 2006) dla powyszych ciekw przedstawia ponisza tabela nr 12. Pozostae cieki wodne, w tym rzeka Narew nie s objte na terenie powiatu wyszkowskiego badaniami monitoringu jakoci. Tabela nr 12. Ocena jakoci wd pyncych na terenie powiatu wyszkowskiego
Rzeka Punkt Km pomiarowo biegu kontr kont rzeki Klasa Wyniki pomiarw wskanikw i substancji odpowiadajcych IV lub V klasie jakoci oglna wd Nazwa klasa jednostka stenia wskanika wskanika redniomaksymalne minimalne roczne Somianka IV Zawiesina IV mg/l 26,3 112 5 BZT5 IV mg O2/l 4,04 9,0 1,5 ChZT Mn IV mg O2/l 12,73 20,4 6,0 ChZT Cr IV mg O2/l 37,97 59,8 19,0 azot Kjeldahla IV mg N/l 1,79 2,98 1,13 chlorofil a IV g/l 19,85 51,1 8,3 Lb. b. coli fek. IV n/100 ml 1499,2 4600 230 barwa V mg Pt/l 49 80 35 selen V mg Se/l 0,049 0,073 0,038 Wyszkw V barwa IV mg Pt/l 27 55 15 BZT5 IV mg O2/l 3 9 1 ChZT Mn IV mg O2/l 8,658 16 4,98 ChZT Cr IV mg O2/l 26,775 52 15,5 og.wg.org. IV mg C/l 10,13 21,5 4,75 azot Kjeldahla IV mg N/l 2,235 3,19 1,7 fosforany IV mg PO4/l 0,476 1,05 0,294 elazo IV mg Fe/l 0,662 1,33 0,209 arsen V mg As/l 0,21 0,21 0,21 selen V mg Se/l 0,025 0,053 0,011 Lb. b. coli fek. V n/100 l 4738,3 46000 230 og. lb. b. coli V n/100 l 11997 110000 930 Gmina

Bug

Popowo

11,7

Liwiec Kamieczyk

0,5

rdo: Stan rodowiska w wojewdztwie mazowieckim w 2006r., Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Warszawie, 2007r.

3.3.1. Strategia dziaa Jednym z podstawowych celw polityki ekologicznej Polski w zakresie gospodarki wodnej jest osignicie waciwego stanu ekologicznego wd oraz zapobieganie zanieczyszczeniom wd powierzchniowych, ze szczeglnym naciskiem na zapobieganie w miejscu ich powstawania. Do zada priorytetowych pastwa w zakresie ochrony wd powierzchniowych, wg Polityki ekologicznej pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007 2010, nale: zmniejszenie adunku zanieczyszcze przemysowych odprowadzanych do wd powierzchniowych (w stosunku do stanu z 1990r.) o 50% do 2010r., zmniejszenie na terenie miast i osiedli wiejskich adunku zanieczyszcze komunalnych odprowadzanych do wd powierzchniowych (w stosunku do stanu z 1990r.) o 30% do 2010r., zmniejszenie adunku zanieczyszcze pochodzcych ze spywu powierzchniowego odprowadzanych do wd powierzchniowych (w stosunku do stanu z 1990r.) o 30% do 2010r. Ze wzgldu na z jako wd powierzchniowych wystpujcych na terenie powiatu, dziaania na rzecz poprawy ich jakoci powinny by traktowane jako jeden z priorytetw programu ochrony rodowiska. Jednake, aby dziaania te byy skuteczne musz by prowadzone we wsppracy z ssiednimi powiatami i gminami, gdy na jako pyncych przez teren powiatu wyszkowskiego ciekw wpywaj zanieczyszczenia odprowadzane do wd take z obiektw zlokalizowanych poza jego obszarem. Podstawowe dziaania wasne i koordynowane dla powiatu, majce na celu popraw jakoci wd w zakresie badanych parametrw, powinny polega na: rozbudowie sieci kanalizacyjnej, modernizacji istniejcych i budowie nowych oczyszczalni ciekw, zlokalizowaniu i objciu nadzorem podmiotw gospodarczych w zakresie ograniczenia zrzutu ciekw nieoczyszczonych,

nadzorowaniu nad sposobem magazynowania i postpowania ze ciekami gromadzonymi w zbiornikach bezodpywowych, obudowie biologicznej brzegw ciekw i zbiornikw wodnych w celu ograniczenia spywu powierzchniowego z pl, zastosowaniu najlepszych dostpnych technik (BAT) w produkcji przemysowej i rolnej co pozwoli na zmniejszenie zapotrzebowania na wod oraz ograniczy wielko adunkw zanieczyszcze odprowadzanych do odbiornikw. 3.4. Gleby Najwikszy wpyw na jako gleb na terenie powiatu wyszkowskiego maj: motoryzacja, powstawanie dzikich skadowisk odpadw w miejscach do tego nie przeznaczonych, nieuporzdkowana gospodarka ciekowa, infiltracja zanieczyszcze z nieszczelnych zbiornikw bezodpywowych oraz stosowanie naturalnych nawozw (np. obornik), wysoka chemizacja rolnictwa oraz niewaciwe i nadmierne stosowanie nawozw i rodkw ochrony rolin, sucha i mokra depozycja zanieczyszcze z powietrza atmosferycznego, powane awarie przemysowe np. wypadki zwizane z transportem substancji niebezpiecznych. Niestety brak jest szczegowych danych na temat zanieczyszczenia gleb wystpujcych na terenie powiatu wyszkowskiego. 3.4.1. Strategia dziaania W celu ochrony gleb przed zanieczyszczeniem rekomenduje si podjcie dziaa majcych na celu: rozpoznanie jakoci gleb wystpujcych na terenie powiatu, likwidacj dzikich skadowisk odpadw, ograniczanie nierolniczego i nielenego przeznaczenia gruntw, prowadzenie zadrzewie i zakrzewie gruntw niskoprodukcyjnych, tj. gruntw rolnych V i VI klasy bonitacji, zakadanie trwaych uytkw zielonych, ktre wpywayby take na zmniejszenie erozji wiatrowej tworzc naturalne wiatrochrony, przywracanie lenego charakteru gruntom, ktre go utraciy, stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej, wdraanie programu rolno rodowiskowego oraz rolnictwa ekologicznego, dostosowanie formy zagospodarowania rolniczego lub lenego do rodzaju gleb - wapnowanie gleby i racjonalne stosowanie rodkw chemicznych i biologicznych w produkcji rolnej, rekultywacja gleb zdegradowanych oraz wyrobisk po eksploatacji kopalin, wykonanie powiatowej mapy zanieczyszczenia gleb. 3.5. Gospodarka odpadami Na terenie powiatu wyszkowskiego odpady wytwarzane s przez dziaajce podmioty gospodarcze, gospodarstwa domowe i obiekty infrastruktury. Szczegowo gospodarka odpadami na terenie powiatu zostaa omwiona w Planie gospodarki odpadami dla powiatu wyszkowskiego na lata 2004 2008 z perspektyw do 2015r.. 3.5.1. Strategia dziaania Gospodarka odpadami na terenie powiatu wymaga wprowadzenia dziaa, ktre pozwoliyby na popraw aktualnego stanu. Dlatego w ramach Planu Gospodarki Odpadami zostay wyznaczone cele polityki ekologicznej, ktre obejmuj nastpujce dziaania: tworzenie ponadlokalnych struktur organizacyjnych w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi, podniesienie skutecznoci selektywnej zbirki odpadw,

wprowadzenie zbirki odpadw biodegradowalnych udoskonalenie zbirki odpadw niebezpiecznych, ograniczenie iloci odpadw komunalnych ulegajcych biodegradacji kierowanych na skadowiska odpadw, ograniczenie masy odpadw opakowaniowych deponowanych na skadowiskach odpadw, likwidacja dzikich skadowisk, ksztatowanie wiadomoci ekologicznej w zakresie postpowania z odpadami. 3.6. Klimat akustyczny Haas, rozumiany jako kady uciliwy, przeszkadzajcy i szkodliwy dwik jest jednym z bardziej istotnych czynnikw determinujcych jako rodowiska. Powszechno wystpowania haasu powoduje wiele negatywnych skutkw, szczeglnie dla jakoci ycia i zdrowia czowieka. Na terenie powiatu wyszkowskiego, haas wystpujcy w rodowisku mona podzieli na dwie kategorie: haas przemysowy (pochodzcy od urzdze i instalacji przemysowych) oraz haas komunikacyjny (drogowy i kolejowy). Haas komunikacyjny (drogowy) na terenie powiatu, moe stanowi powany problem dla obszarw zurbanizowanych, a w szczeglnoci dla zabudowy mieszkaniowej. Liniowym rdem emisji haasu jest rwnie linia kolejowa Warszawa Ostroka. Warunkiem zachowania waciwego standardu akustycznego w budynkach zlokalizowanych w strefach oddziaywania tras komunikacyjnych jest wprowadzenie zabezpiecze akustycznych. Kolejne podstawowe rdo haasu zwizane jest z dziaalnoci produkcyjn czowieka. Haas wytwarzany przez rodki produkcji wystpuje zarwno w obiektach przemysowych, jak te i na zewntrz, przenikajc do otoczenia z niedostatecznie izolowanych hal przemysowych lub nieizolowanych i nie wyciszonych maszyn. Na obszarach o korzystnej sytuacji akustycznej naley podejmowa przede wszystkim dziaania prewencyjne celem niedopuszczenia do pogorszenia parametrw haasu. Naley przy tym stosowa metody planistyczne poprzez wprowadzanie do miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego zapisw dotyczcych ochrony przed haasem, a take poprzez wyznaczanie stref ograniczonego uytkowania wok zakadw przemysowych, szlakw komunikacyjnych i innych obiektw, gdzie przekraczane s progowe wartoci poziomu haasu. Ograniczanie istniejcego haasu polega w gwnej mierze na wyciszeniu jego rde, a wic np. na modernizacji technologii w przemyle celem zmniejszenia haaliwoci wytwarzanych wyrobw. Dopiero w przypadkach trudnoci technicznych w wyciszaniu rda haasu podejmowa naley prace ograniczajce jego rozprzestrzenianie si w rodowisku. Wykonuje si wwczas osony, ekrany (w tym z wykorzystaniem zieleni wysokiej i niskiej) lub dokonuje zmian konstrukcyjnych w budowie obiektw pozostajcych w strefie oddziaywania rde haasu. Na terenie powiatu wyszkowskiego brak jest punktu monitoringu emisji haasu do rodowiska w zwizku z czym ocena zagroenia rodowiska w tym zakresie nie jest moliwa. 3.6.1. Strategia dziaania Ze wzgldu na brak danych dotyczcych poziomu haasu wystpujcego na terenie powiatu wyszkowskiego, naleaoby dokona rozpoznania miejsc zagroonych nadmiernym haasem. Starosta jest zobowizany do wykonania map akustycznych, w terminie do 30 czerwca 2012r. dla aglomeracji powyej 100 tys. mieszkacw (art. 14 ustawy wprowadzajcej ustaw Prawo ochrony rodowiska). Na terenie powiatu nie wystpuj tak due aglomeracje, nie istnieje zatem potrzeba sporzdzania mapy akustycznej przez starost. Dziaania wasne i koordynowane majce na celu ograniczenie uciliwoci akustycznej na terenie powiatu, powinny opiera si na: inwentaryzacji rde uciliwoci akustycznej, ograniczeniu ruchu samochodowego poprzez wydzielanie stref wolnych od ruchu koowego, zwikszeniu nadzoru nad punktowymi rdami haasu, prowadzenie monitoringu haasu, ograniczeniu prdkoci pojazdw, np. poprzez budow progw spowalniajcych;

zwikszeniu izolacyjnoci budynkw w miejscach wystpowania przekrocze wartoci progowych haasu, w sytuacji gdy inne rozwizania ograniczenia emisji haasu nie daj skutecznych rezultatw, budowie ekranw akustycznych w miejscach wystpowania uciliwoci akustycznych (szlaki komunikacyjne) dla mieszkacw, poprawie stanu technicznego drg w celu obnienia emisji haasu komunikacyjnego. 3.7. Promieniowanie elektromagnetyczne Promieniowanie niejonizujce uwaa si obecnie za jedno z powaniejszych zanieczyszcze rodowiska. Powstaje ono w wyniku dziaania zespow sieci i urzdze elektrycznych bdcych w powszechnym uyciu (kuchenki mikrofalowe, telefony komrkowe, komputery, telewizory, lodwki itp.), urzdze elektromedycznych do bada diagnostycznych i zabiegw fizykochemicznych, jak rwnie stacji nadawczych, urzdze energetycznych, telekomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych. Obejmuje ono pola elektromagnetyczne w zakresie 0 300 GHz. Do najwaniejszych czynnikw majcych wpyw na oddziaywanie promieniowania elektromagnetycznego na zdrowie czowieka (tzw. parametrw pola) nale: odlego od rda promieniowania, natenie pola elektromagnetycznego i czas przebywania w tym polu (tzw. czas ekspozycji). Pola elektromagnetyczne w przeciwiestwie do wielu fizycznych czynnikw rodowiska, jak np. haas, nie s z reguy rejestrowane przez zmysy czowieka, co pomniejsza wiadomo wystpujcego w zwizku z nimi zagroenia. Ponadto, brak jest staego monitoringu w zakresie elektromagnetycznego promieniowania niejonizujcego, co uniemoliwia ocen stopnia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego wok obiektw i urzdze bdcych jego rdem. Zgodnie z art. 123 i 124 ustawy Prawo ochrony rodowiska Wojewdzki Inspektor Ochrony rodowiska w ramach pastwowego monitoringu rodowiska powinien prowadzi okresowe badania kontrolne poziomw pl elektromagnetycznych oraz aktualizowa corocznie rejestr zawierajcy informacje o terenach, na ktrych stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych poziomw pl elektromagnetycznych. Na terenie powiatu wyszkowskiego jak dotd nie s prowadzone badania emisji pl elektromagnetycznych do rodowiska. Na terenie powiatu stacje bazowe telefonii komrkowej zlokalizowane s: gmina Braszczyk m. Biaeboto Kurza, Nowa Wie, gmina Dugosiodo 2 wiee w m. Dugosiodo, m. Chrzczanka Wociaska, gmina Rznik m. Rznik, gmina Somianka m. Somianka, m. Jasieniec, gmina Zabrodzie m. Guchy, gmina Wyszkw m. Wyszkw, ul. Przemysowa, ul. Straacka, ul. Daszyskiego, m. Rybienko Stare. 3.7.1. Strategia dziaania W celu niedopuszczenia do przekroczenia obowizujcych standardw rodowiska podejmowa jednak naley dziaania prewencyjne (w tym na poziomie gmin): wyznacza w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego obszarw ograniczonego uytkowania wok urzdze elektroenergetycznych, radiokomunikacyjnych i radiolokacyjnych, prowadzi przemylan polityk lokalizacyjn dotyczc nowych obiektw, prowadzi monitoring pl elektromagnetycznych, prowadzi nadzr nad rdami emisji pl elektromagnetycznych, podnosi wiadomo spoeczestwa zwizan z wystpowaniem rde promieniowania i ich oddziaywaniem poprzez rnorodne media. 3.8. Tereny lene oraz ochrona przyrody W celu zachowania dobrego stanu lasu konieczne jest prowadzenie zrwnowaonej wielofunkcyjnej gospodarki lenej, czyli wykonywanie zada zmierzajcych do uksztatowania struktury lasw i ich wykorzystania w sposb i tempie zapewniajcym trwae zachowanie ich bogactwa biologicznego.

Wedug Krajowego Programu Zwikszania Lesistoci lesisto kraju do roku 2020 ma wzrosn do 30%. W Programie Ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r. sformuowany zosta cel zwikszenie lesistoci i ochrona lasw. Wojewdzki Program Ochrony rodowiska planuje, aby do 2011r. lesisto wojewdztwa wzrosa do 25%. W przyjtym przez Samorzd Wojewdztwa Mazowieckiego Programie zwikszania lesistoci dla Wojewdztwa Mazowieckiego do roku 2020 okrelono skal zalesie w powiecie wyszkowskim na 4.625 ha. Obszary chronione wystpujce na terenie powiatu wyszkowskiego, maj wysok warto przyrodnicz i jednoczenie s ostoj dla rnych gatunkw rolin i zwierzt, dlatego konieczne jest stworzenie i utrzymanie warunkw korzystnych do ich rozwoju. W Programie Ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r. sformuowany zosta cel gwny utworzenie spjnego systemu obszarw chronionych. Na terenie powiatu wyszkowskiego wystpuj nastpujce formy ochrony przyrody: pomniki przyrody (tabela nr 13), uytki ekologiczne (tabela nr 14) oraz obszary NATURA 2000 (tabele nr 15 i 16). Tabela nr 13. Pomniki przyrody na terenie powiatu wyszkowskiego Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Gmina Braszczyk Dugosiodo Somianka Rznik Wyszkw Zabrodzie Powiat wyszkowski Ilo pomnikw Rodzaj pomnika 13 db szypukowy (8), modrzew polski (2), lipa drobnolistna (2), wiz (1) 1 db szypukowy 4 kasztan zwyczajny (2), lipa drobnolistna (1), klon zwyczajny (1) 1 topola czarna 18 db szypukowy (18) 7 db szypukowy (7) 44

rdo: Program ochrony rodowiska dla Powiatu Wyszkowskiego na lata 2004 2011

Tabela nr 14. Uytki ekologiczne na terenie powiatu wyszkowskiego Lp. 1. 2. 3. 4. Gmina Braszczyk Dugosiodo Somianka Rznik Powiat wyszkowski Powierzchnia uytkw ekologicznych [ha] 62,19 14,48 4,64 3,36 84,67 Liczba uytkw ekologicznych 32 21 7 12 72

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych rozporzdzenia nr 221 Wojewody Mazowieckiego z dnia 10 lipca 2001r. w sprawie wprowadzenia uytkw ekologicznych na terenie wojewdztwa mazowieckiego (Dz.U. Woj. Maz. Nr 162, poz. 2403).

Tabela nr 15. Obszary specjalnej ochrony ptakw na terenie powiatu wyszkowskiego Obszar NATURA 2000 Dolina Dolnego Bugu (PLB140001) Dolina Liwca (PLB140002) Puszcza Biaa (PLB140007) Dolina Dolnej Narwi (PLB140014) Braszczyk Dugosiodo Rznik Somianka powierzchnia [ha] 4.480,9 2.582,9 9.742,3 10.799,3 604,9 9.093,4 1.176,3 834,6 Wyszkw 5.248,0 271,5 561,5 Zabrodzie 1.102,3 -

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych Ministerstwa rodowiska

Tabela nr 16. Obszary ochrony siedliskowej na terenie powiatu wyszkowskiego Lp. Obszar Gmina Powierzchnia [ha] Typy wystpujcych siedlisk

1.

PLB140005 Ostoja Nadbuaska

Braszczyk Somianka m. Wyszkw Wyszkw Zabrodzie Wyszkw Zabrodzie

7.698,112

2.

PLB140015 Wydmy Lucynowsko Mostowieckie

427,76

nadrzeczne zarola wierzbowe, starorzecza i inne naturalne zbiorniki wodne, wydmy rdldowe z murawami szczotlichowymi zalewane muliste brzegi rzek, suche wrzosowiska oraz wydmy rdldowe z murawami szczotlichowymi

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych Ministerstwa rodowiska (aktualizacja 13.02.2008r.)

3.8.1. Strategia dziaania Zadania majce na celu ochron walorw przyrodniczych na terenie powiatu wyszkowskiego powinny opiera si na: prowadzeniu aktywnych prac ochronnych oraz egzekwowaniu przepisw ustawy o ochronie przyrody w odniesieniu do ich uytkownikw, respektowanie przez uytkownikw rodowiska zasad ekorozwojowych na terenach cennych przyrodniczo i krajobrazowo, podniesieniu wiadomoci ekologicznej mieszkacw na rzecz ochrony przyrody, wspieraniu gmin przy przygotowywaniu opracowa ekofizjograficznych ich obszarw, uwzgldnianie ochrony przyrody w decyzjach lokalizacyjnych, realizacja nadrzdnoci ochrony przyrody wobec innych funkcji na terenach chronionego krajobrazu, wsppracy z wojewdzkim konserwatorem przyrody w celu wprowadzenia lepszych procedur ochrony obszarw cennych przyrodniczo, ochrona starodrzeww, parkw wiejskich, wspieranie dziaa gmin, organizacji ekologicznych i indywidualnych obywateli majcych na celu tworzenie nowych form ochrony przyrody, motywowanie spoecznoci lokalnej do dziaa na rzecz utrzymania walorw przyrodniczych terenw. Do priorytetowych zada w zakresie ochrony terenw lenych nale: wzbogacanie skadu gatunkowego drzewostanw i obrzey lasu, uporzdkowanie ewidencji gruntw zalesionych, zalesienia na gruntach bdcych dotychczas sabymi gruntami rolnymi lub nieuytkami, odnawianie lasu w miejscach, w ktrych drzewa zostay wycite lub ulegy zniszczeniu przez huragany, poary itp., zabiegi pielgnacyjne wykonywane w rnych fazach rozwojowych drzewostanw, majce na celu ksztatowanie struktury gatunkowej, wysokociowej i wzmaganie procesw obiegu materii w drzewostanach, zabiegi hodowlane majce na celu zastpowanie osabionych i chorych drzew, modymi sadzonkami, wyznaczenie, tworzenie, powikszanie zwartych kompleksw lenych oraz lenych pasw izolacyjnych, prowadzenie zgodnych z charakterystyk siedliskow nasadze, prowadzenie kompleksowego monitoringu gospodarki lenej, uwzgldnienie pozytywnej roli lasw i zadrzewie i planach zagospodarowania przestrzennego. 3.9. Nadzwyczajne zagroenia rodowiska Nadzwyczajne zagroenia rodowiska, spowodowane powan awari lub katastrof naturaln, mog wywoywa znaczne zniszczenia w rodowisku lub pogorszenie jego stanu, a take stwarza bezporednie zagroenie dla zdrowia lub ycia ludzi. W ustawie Prawo ochrony rodowiska okrelono instrumenty prawne suce zapobieganiu wystpienia awarii, sposb postpowania i obowizki poszczeglnych organw administracji w przypadku wystpienia

awarii oraz wymagania wobec zakadw stwarzajcych zagroenie awari. Powane awarie podlegaj zgoszeniu do Gwnego Inspektora Ochrony rodowiska. Klsk ywioow, zgodnie z ustaw z dnia 18 kwietnia 2002r. o stanie klski ywioowej (Dz.U. Nr 62, poz. 558), jest katastrofa naturalna lub awaria techniczna, ktrej skutki zagraaj yciu lub zdrowiu duej liczby osb, mieniu w wielkich rozmiarach albo rodowisku na znacznych obszarach, a pomoc i ochrona mog by skutecznie podjte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych rodkw. Na terenie powiatu wyszkowskiego wystpuje ryzyko zaistnienia nadzwyczajnych zagroe rodowiska, ktre mog by zarwno wynikiem katastrof wywoanych przez siy natury, jak rwnie przez rnego typu awarie infrastruktury technicznej. Zagroenia bdce nastpstwem katastrofy naturalnej obejmuj na omawianym obszarze przede wszystkim zagroenia powodziowe i poarowe. Wszystkie gminy powiatu wyszkowskiego zagroone s powodzi gwnie od rzeki Bug na dugoci 75 km, rzeki Narew na odcinku 15 km oraz na kocowym odcinku rzeki Liwiec. W poniszej tabeli nr 17 przedstawiono prognozowan wielko obszarw zalewowych oraz liczb zagroonych osb. Wystpujce na terenie powiatu wezbrania powodziowe zaliczane s do powodzi opadowych oraz roztopowo zatorowych, przede wszystkim na rzece Bug. Zjawiska powodziowe wystpuj na przeomie okresu zimowego i wiosennego, tj. od marca do poowy kwietnia (zagroenia roztopowe i zatorowe spowodowane przez szybko topniejce niegi oraz nasilajce si zjawiska lodowe w rzekach) oraz w okresie letnim, na przeomie czerwca i lipca (spowodowane przez ulewne deszcze). Tabela nr 17. Prognozowane obszary zalewowe oraz potencjalna liczba osb zagroonych powodzi Gmina Gmina Braszczyk Gmina Dugosiodo Gmina Rznik Gmina Somianka Gmina Zabrodzie Miasto i Gmina Wyszkw Wielko obszarw zalewowego [ha] 2500 975 1100 200 703 780 Liczba zagroonych osb [szt.] 374 155 165 369 72 245

rdo: Program rozwoju lokalnego powiatu wyszkowskiego na lata 2004 2006, 2005r.

Zagroenie poarowe w powiecie wyszkowskim obejmuje przede wszystkim obszary gmin: Braszczyk, Dugosiodo i Rznik oraz poudniow cz gminy Wyszkw. Jest to zwizane z du powierzchni uytkw lenych i rodzi ryzyko wystpowania tzw. poarw przestrzennych. Tereny lene wchodzce w skad Nadlenictwa Wyszkw zaliczane s do II kategorii zagroenia poarowego lasu, natomiast Nadlenictwa Drewnica i Putusk do I kategorii zagroenia. Szczeglnie zagroone s tereny lasw niepastwowych, gdzie dominujcym drzewostanem jest sosna charakteryzujca si wysok palnoci. Ponadto zagroenie powoduje brak prowadzenia prac pielgnacyjnych (zaleganie duych iloci gazi, podsuszu, brak pasw przeciwpoarowych), czasami zy stan drg dojazdowych. Zagroenie poarowe lasw nasila si w okresie wiosennym i letnim (kwiecie padziernik). Lokalnie zagroenie poarowe moe stanowi zwarta zabudowa z ukadem wskich uliczek (szczeglnie w m. Wyszkw), co powoduje znaczne utrudnienie lub brak moliwoci manewrowania pojazdami stray poarnej. Czynnikami zwikszajcymi zagroenie poarowe s rwnie: rozwj infrastruktury oraz starzenie si instalacji elektrycznych na wsiach. Naley rwnie zauway, e w zwizku z du iloci nieuytkw, powane zagroenie stwarzaj poary traw, ktre niejednokrotnie przenosz si na budynki i obszary lene. Na terenie powiatu wyszkowskiego istnieje rwnie ryzyko wystpienia zagroe cywilizacyjnych. S one zwizane z transportem niebezpiecznych substancji, awari techniczn gazocigu, gwnych magistral typu energetycznego, instalacji gazowej, a take z awari urzdze przemysowych. Zagroenie mog powodowa zakady, ktre magazynuj niebezpieczne substancje. Na terenie gmin Wyszkw i Braszczyk potencjalne zagroenie stanowi rozszczelnienie lub awaria biegncego przez ich tereny gazocigu.

Do lokalnych skae moe rwnie doj w pobliu stacji paliw, gdzie s gromadzone znaczne iloci etyliny i oleju napdowego oraz znajduj si zbiorniki gazu propan butan. Na terenie powiatu wyszkowskiego znajduje si 7 stacji paliw, 7 stacji autogazu i 11 stacji paliw i autogazu. Eksplozja bd poar ktrego z tych obiektw powoduje powane niebezpieczestwo dla okolicznej ludnoci oraz rodowiska. Podobna sytuacja wystpuje na terenie zakadu JB Cosmetics Ltd. w Kamieczyku, gdzie w procesie produkcji wykorzystywany jest propan butan o technicznej nazwie Drivosol (2 zbiorniki naziemne po 25 ton) oraz na terenie PPU Pomel w Wyszkowie, gdzie znajduj si zbiorniki z 30 tonami propanu butanu. Na terenie powiatu istniej zakady, ktre wykorzystuj TSP (toksyczne rodki przemysowe) w procesie technologicznym. S to: Okrgowa Spdzielnia Mleczarska w Wyszkowie posiadajca w biecej eksploatacji 0,6 tony amoniaku w instalacji chodniczej, Przedsibiorstwo Energetyki Cieplnej w Wyszkowie posiadajce w swych zbiornikach 2 tony kwasu siarkowego. Istotnym zagroeniem na terenie powiatu wyszkowskiego jest take transport substancji niebezpiecznych, tj. amoniak, paliwa pynne, propan butan, materiay wybuchowe, chlor, kwas siarkowy, kwas solny, kwas azotowy, ug sodowy (substancje, dla ktrych najczciej rejestrowane byy przejazdy przez teren powiatu). Szczeglnie newralgicznym punktem przejazdu powyszych substancji jest przeprawa mostowa na rzece Bug. 3.9.1. Strategia dziaania W celu zapewnienia skutecznej ochrony ludnoci i rodowiska przed nadzwyczajnymi zagroeniami, naley prowadzi nastpujce dziaania: modernizacje i okresowe przegldy waw przeciwpowodziowych oraz oczyszczanie obszaru midzywala, wyznaczenie i wprowadzenie do miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego granic obszarw bezporedniego i potencjalnego zagroenia powodzi, wsppraca ze subami porzdkowymi w celu bezwzgldnego egzekwowania zakazu transportu substancji niebezpiecznych trasami do tego nie przeznaczonymi (w tym z centrw miast), kontrola transportu, nawizanie wsppracy z PKP w celu ustalenia procedur bezpieczestwa dotyczcych przewozu kolej substancji niebezpiecznych, propagowanie zasad przeciwdziaania zagroeniu poarowemu, uporzdkowanie lenych drg przeciwpoarowych (szczeglnie w obrbie lasw niepastwowych), uzupenienie oznakowania terenw lenych (wjazdy do lasu, parkingi lene) tablicami informacyjno ostrzegawczymi dotyczcymi bezpieczestwa, budowa systemu ratownictwa ekologiczno chemicznego (m.in. szkolenia jednostek operacyjnych, zapewnienie specjalistycznego sprztu), wykonywanie corocznego przegldu dotyczcego spenienia wymogw bezpieczestwa w zakadach stanowicym zagroenie wystpienia awarii przemysowej, sporzdzenie planw operacyjno ratowniczych dla gmin powiatu naraonych na skutki powanych awarii przemysowych, inwentaryzacja instalacji stanowicych potencjalne zagroenia rodowiska i zdrowia ludzi, prowadzenie i aktualizacja przez WIO elektronicznej bazy danych o zakadach mogcych powodowa powane awarie oraz o wystpujcych powanych awariach. 4. Polityka ekologiczna Powiatu Wyszkowskiego W niniejszym rozdziale okrelono cel nadrzdny polityki ekologicznej powiatu wyszkowskiego, cele gwne oraz priorytety ekologiczne. Na ich podstawie sformuowane zostay cele dugoterminowe wraz z kierunkami dziaa na lata 2008 2015 oraz cele krtkoterminowe wraz z dziaaniami przewidzianymi do realizacji na lata 2008 2011. 4.1. Cele polityki ekologicznej powiatu

Cele polityki ekologicznej powiatu wyszkowskiego zostay sformuowane na podstawie poniszych kryteriw: celw polityki ekologicznej okrelonych w dokumentach strategicznych o znaczeniu krajowym, wojewdzkim i lokalnym, takich jak: Polityka ekologiczna pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007 2010 Polityki Ekologicznej Pastwa na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2011 2014 Strategia Rozwoju Kraju 2007 2015 Narodowa Strategia Spjnoci 2007 2013 Krajowego program zwikszania lesistoci (aktualizacja, 2003) Plan Zagospodarowania Przestrzennego Wojewdztwa Mazowieckiego (2004) Program Moliwoci Wykorzystania Odnawialnych rde Energii dla Wojewdztwa Mazowieckiego (2006) Strategia Rozwoju Wojewdztwa Mazowieckiego do roku 2020 Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Mazowieckiego 2007 2013 Programu ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r. (aktualizacja, 2007) Program zwikszania lesistoci dla Wojewdztwa Mazowieckiego do roku 2020 (2007) Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Wyszkowskiego na lata 2004 2006 z uwzgldnieniem kolejnego okresu programowania Unii Europejskiej na lata 2007 2013 Strategia zrwnowaonego rozwoju powiatu wyszkowskiego do roku 2015 aktualizacja celw polityki ekologicznej przyjtych w poprzednim Programie Ochrony rodowiska dla Powiatu Wyszkowskiego na lata 2004 2011. Biorc pod uwag zapisy dokumentw wyszego szczebla oraz dokumentw lokalnych, nadrzdnym celem polityki ekologicznej powiatu wyszkowskiego jest: Ochrona rodowiska przyrodniczego, poprawa jakoci rodowiska oraz poprawa standardu ycia i bezpieczestwa ekologicznego mieszkacw powiatu wyszkowskiego Uwzgldniajc aktualne uwarunkowania rodowiskowe oraz spoeczno gospodarcze powiatu okrelono nastpujce cele gwne Programu: 6) 7) 8) 9) ograniczenie emisji substancji i energii do rodowiska, ochrona rodowiska przyrodniczego, racjonalne gospodarowanie zasobami rodowiska, poprawa stanu bezpieczestwa ekologicznego powiatu,

10) podnoszenie wiadomoci ekologicznej lokalnego spoeczestwa. 4.2. Priorytety ekologiczne powiatu Podstawowymi kryteriami, branymi pod uwag przy definiowaniu priorytetw ekologicznych dla powiatu wyszkowskiego, poza zapisami przytoczonych powyej strategicznych dokumentw, byy: wymogi wynikajce z najwaniejszych ustaw z zakresu szeroko pojmowanej ochrony rodowiska, czyli ustawy Prawo ochrony rodowiska, ustawy o odpadach, ustawy - Prawo Wodne i ustawy o ochronie przyrody, wynegocjowane przez Polsk okresy przejciowe dotyczce implementacji dyrektyw Unii Europejskiej, dysproporcja pomidzy stanem wymaganym a aktualnym, ponadlokalny wymiar dziaania, moliwo uzyskania wielokrotnej korzyci, moliwo uzyskania zewntrznego wsparcia finansowego.

Na podstawie przyjtych kryteriw ustalono nastpujce priorytety ekologiczne dla powiatu wyszkowskiego: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) gospodarka wodno ciekowa oraz ochrona zasobw wodnych, gospodarka odpadami, ochrona powietrza atmosferycznego, ochrona zasobw przyrody, ochrona przed haasem, rozwj edukacji ekologicznej, ochrona powierzchni ziemi i gleb, zwalczanie nadzwyczajnych zagroe rodowiska naturalnych i cywilizacyjnych, ochrona przed polami elektromagnetycznymi,

10) ochrona zasobw kopalin. 4.3. Cele dugoterminowe oraz kierunki dziaa przewidziane do realizacji do roku 2015 Majc na wzgldzie cel nadrzdny oraz cele gwne i priorytety ekologiczne sformuowane dla powiatu wyszkowskiego w poniszej tabeli nr 18 przedstawiono harmonogram rzeczowy realizacji celw dugoterminowych wraz z kierunkami dziaa. Ze wzgldu na brak stosownych danych nie uwzgldniono w nim szacunkowych kosztw realizacji. Tabela nr 18. Harmonogram rzeczowy realizacji celw dugoterminowych oraz dziaa na lata 2008 2015
Cel gwny ograniczenie emisji substancji i energii Cele dugoterminowe Kierunki dziaa osignicie lepszej kontynuacja jakoci powietrza termomodernizacji budynkw komunalnych, produkcyjnych i mieszkalnych na terenie powiatu zamiana (w obiektach samorzdowych) kotowni wglowych i koksowych na gazowe i olejowe promocja i wzrost wykorzystania odnawialnych rde energii kontynuacja rozbudowy sieci kanalizacyjnej promocja i wspieranie budowy przydomowych oczyszczalni ciekw osignicie lepszej ograniczenie spywu jakoci wd zanieczyszcze azotowych ze rde rolniczych ograniczenie/ eliminacja zrzutu substancji niebezpiecznych do wd ze rde przemysowych optymalizacja wykorzystania i modernizacja istniejcych oraz budowa nowych oczyszczalni ciekw Realizatorzy gminy, powiat, mieszkacy, przedsibiorcy rda finansowania rodki wasne gmin, powiatu, mieszkacy, przedsibiorcy, fundusze celowe, fundusze unijne rodki wasne gmin i powiatu, fundusze celowe

powiat, gminy

gminy, powiat, rodki wasne gmin, organizacje ekologicz- powiatu, przedsibiorne, przedsibiorcy cy, fundusze celowe gminy gminy rodki wasne gmin, fundusze celowe rodki wasne gmin, fundusze celowe

ograniczenie emisji substancji i energii

gminy, rolnicy

rolnicy

przedsibiorcy

przedsibiorcy, rodki zewntrzne, fundusze celowe

gminy, przedsibiorstwa wodocigowo kanalizacyjne

rodki wasne gmin, fundusze celowe, fundusze unijne

racjonalna gospodarka odpadami

doskonalenie selektywnej zbirki odpadw, w tym odpadw opakowaniowych, odpadw wielkogabarytowych, budowlanych, biodegradowalnych oraz niebezpiecznych usuwanie azbestu oraz odpadw zawierajcych azbest

gminy, powiat

rodki wasne gmin, powiatu, fundusze celowe, fundusze unijne

ochrona rodowiska przyrodniczego

likwidacja dzikich skadowisk ograniczenie uciliuwzgldnienie oddziawoci haasu i proywania p elektromieniowania elektro- magnetycznych i magnetycznego haasu w planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach lokalizacyjnych obiektw podnoszenie wiadomoci spoeczestwa zwizanej z wystpowaniem rde promieniowania i ich oddziaywania preferowanie rozwiza technicznych i organizacyjnych zapobiegajcych powstawaniu haasu usprawnianie systemu komunikacyjnego w szczeglnoci poprzez popraw nawierzchni oraz dostosowanie parametrw technicznych drg do natenia i rodzaju realizowanego ruchu ochrona dziedzictwa tworzenie nowych przyrody i zachowanie form ochrony biornorodnoci przyrody, wczenie planowanych obszarw do sieci NATURA 2000 ochrona istniejcych ju obszarw i obiektw podlegajcych ochronie na mocy prawa oraz respektowanie przez uytkownikw rodowiska zasad ekorozwoju na terenach cennych przyrodniczo i krajobrazowo program odbudowy populacji zwierzyny drobnej (zajc, kuropatwa) na terenie powiatu

podmioty gospodarcze, mieszkacy, gminy, powiat gminy gmin

przedsibiorcy, osoby fizyczne, rodki wasne gmin, powiatu, fundusze celowe rodki wasne gmin, fundusze celowe rodki wasne gmin

WIO, organizacje ekologiczne, powiat, gminy

rodki wasne gmin, powiatu,, organizacje ekologiczne, budet, fundusze celowe

powiat, gminy, miesz- rodki wasne gmin, kacy, podmioty powiatu, mieszkacy, gospodarcze przedsibiorcy, fundusze celowe gminy, powiat, wojewdztwo, GDDKiA, rodki wasne gmin, powiatu, wojewdztwa, fundusze celowe, fundusze unijne

gmina, powiat, budet, fundusze unijne Wojewdzki Konserwator Przyrody

gminy, osoby prywatne

rodki wasne gmin, fundusze celowe, budet, fundusze unijne

powiat, koa owieckie fundusze celowe

ochrona lasw i zwikszenie lesistoci powiatu

ochrona gleb

ochrona zasobw wd podziemnych

ochrona zasobw kopalin

racjonalne gospodarowanie zasobami rodowiska

ograniczenie materiaochonnoci, wodochonnoci, energochonnoci i odpadowoci gospodarki

rozwj proekologicznych form dziaalnoci gospodarczej

wyszkowskiego uporzdkowanie ewidencji gruntw zalesionych ograniczenie nierolniczego i nielenego przeznaczenia gruntw prowadzenie gospodarki lenej zgodnej z zasadami proekologicznymi nadzorowanie procesu zalesiania rwnolegle z dziaaniami prowadzcymi do rnicowania struktury gatunkowej i wiekowej lasw promowanie rolnictwa ekologicznego, stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej, wdraanie programu rolnorodowiskowego przywracanie wartoci uytkowej glebom, ktre ulegy degradacji kontynuacja budowy sieci wodocigowych oraz dalsza poprawa standardw zaopatrzenia w wod, ograniczenie marnotrawstwa i strat w systemach wodocigowych racjonalne wykorzystanie z oraz eliminacja nielegalnego wydobycia promowanie i wdraanie najlepszych dostpnych technik (BAT) w zakresie zmniejszania materiaochonnoci i odpadowoci produkcji, oraz wprowadzanie urzdze sucych w ochronie wd i powietrza wspieranie dziaa podmiotw gospodarczych w zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami rodowiska stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolnej rozwj rolnictwa ekologicznego i agroturystyki

powiat, gminy

rodki wasne gmin, powiatu rodki wasne gmin

gminy

gminy, nadlenictwa, osoby prywatne

budet, nadlenictwa, rodki wasne gmin, osoby prywatne budet, nadlenictwa, rodki wasne gmin, powiatu

gminy, powiat, nadlenictwa

powiat, gminy, ODR, AR i MR

rodki wasne gmin, powiatu, ODR, AR i MR

wojewdztwo, powiat, budet, rodki wasne gminy, osoby prywat- powiatu, gmin, osoby ne prywatne gminy rodki wasne gmin, fundusze celowe, unijne, mieszkacy

gminy, powiat, przedsibiorcy

rodki wasne gmin, powiatu, przedsibiorcy

przedsibiorcy, starostwo, gminy

przedsibiorcy, fundusze celowe, kredyty preferencyjne i komercyjne

gminy, powiat, organizacje ekologiczne

rodki wasne gmin, powiatu, fundusze celowe, kredyty preferencyjne i komercyjne,

ODR, gminy, rolnicy

ODR, rodki wasne gmin, rolnicy, fundusze celowe ODR, AR i MR, gminy, ODR, AR i MR, rodki rolnicy wasne gmin, rolnicy, fundusze celowe

poprawa stanu bezpieczestwa ekologicznego powiatu

zapobieganie wystpowaniu nadzwyczajnych zagroe

wdraanie Programu gminy, przedsibiorcy moliwoci wykorzystania odnawialnych rde energii dla wojewdztwa mazowieckiego doposaenie jednogminy, powiat, stek stray poarnej w KP PSP sprzt do ratownictwa techniczno chemiczno ekologicznego wyznaczanie lub budowa miejsc postojowych dla pojazdw przewocych substancje niebezpieczne propagowanie zasad przeciwdziaania zagroeniu poarowemu opracowanie systemu ratowniczo ganiczego na wypadek zaistnienia awarii, obejmujcego zakady o zwikszonym i duym ryzyku wystpienia awarii cige organizowanie szkole dla pracownikw samorzdowych edukacja rolnikw i kadr w zakresie rolnictwa ekologicznego, Dobrych Praktyk Rolniczych, programw rolnorodowiskowych wspieranie dziaa organizacji pozarzdowych w zakresie edukacji ekologicznej wspieranie imprez masowych o tematyce ekologicznej: Dzie Ziemi, Dzie Ochrony rodowiska, Sprztanie wiata, cige podejmowanie dziaa edukacyjnych, promocyjnych w formie publikacji, konkursw, szkole, imprez masowych integracja systemw informacji o rodowisku i jego zagroeniach promocja walorw przyrodniczych powiatu na targach, wystawach, imprezach o charakterze lokalnym, regionalnym, krajowym gminy, zarzdcy drg

rodki wasne gmin, przedsibiorcy, fundusze celowe

rodki wasne gmin, powiatu, WK PSP, KP PSP, fundusze celowe, Samorzd Wojewdztwa Mazowieckiego budet pastwa, rodki wasne gmin, fundusze strukturalne

gminy, nadlenictwa, KP PSP, OSP, szkoy gminy, KP PSP

rodki wasne gmin, nadlenictwa, KP PSP, szkoy rodki wasne gmin, KP PSP

podnoszenie wiapoprawa stanu wiadomoci ekologicznej domoci ekologicznej lokalnej spoecznoci spoeczestwa

gminy, organizacje ekologiczne, powiat, ODR, WFO i GW, M powiat, gminy, ODR

rodki wasne gmin, budet, fundusze celowe rodki wasne gmin, powiatu, ODR, fundusze celowe

podnoszenie wiapoprawa stanu wiadomoci ekologicznej domoci ekologicznej lokalnej spoecznoci spoeczestwa

gminy, powiat

rodki wasne gmin, powiatu, fundusze celowe, sponsorzy rodki wasne gmin, powiatu, fundusze celowe, sponsorzy

gminy, powiat, organizacje ekologiczne

zwikszanie aktywnoci spoeczestwa na rzecz ochrony rodowiska

gminy, powiat, Wojewoda, Marszaek, WIO, SANEPID, RZGW, Nadlenictwa gminy, powiat, organizacje

rodki wasne gmin, powiatu, wojewdztwa, fundusze celowe, sponsorzy rodki wasne gmin, powiatu, organizacje, fundusze unijne

4.4. Cele krtkoterminowe oraz kierunki dziaa przewidziane do realizacji do roku 2011 Cele krtkoterminowe oraz dziaania przewidziane do realizacji do roku 2011 podzielone zostay zgodnie z Wytycznymi sporzdzania programw ochrony rodowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym na cele (zadania) wasne powiatu oraz cele (zadania) koordynowane i przedstawione w poniszych tabelach nr 19 oraz 20, przy czym: cele (zadania) wasne powiatu (W) s finansowane w caoci lub czciowo ze rodkw bdcych w dyspozycji powiatu, cele (zadania) koordynowane (K) to zadania zwizane z ochron rodowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobw naturalnych, ktre s finansowane ze rodkw przedsibiorstw oraz ze rodkw zewntrznych, bdcych w dyspozycji organw i instytucji szczebla gminnego, wojewdzkiego i centralnego, bd instytucji dziaajcych na terenie powiatu, ale podlegych bezporednio organom gminnym, wojewdzkim, bd centralnym. Zadania wasne powiatu podane zostay z zakresem informacji niezbdnym do pniejszego kontrolowania postpw w realizacji Programu. Zadania koordynowane podane zostay ze stopniem szczegowoci dostpnym na szczeblu powiatu rozszerzonym o informacje uzyskane w rnorodnych instytucjach np. WIO, MZDW, GDDKiA, WZM i UW, nadlenictwach itd. oraz w urzdach gmin wchodzcych w skad powiatu wyszkowskiego. Przy konstruowaniu tabeli zada wasnych powiatu i zada koordynowanych zastosowano nastpujce zasady: 1) cele gwne nawizuj do sensu wybranych celw gwnych okrelonych w programie wojewdzkim: krtkoterminowe cele szczegowe zamieszczone w programie powiatowym swoim sensem nawizuj do wybranych celw szczegowych z programu wojewdzkiego, 2) zadania (przedsiwzicia) do rozwizania przypisane poszczeglnym celom szczegowym wynikaj z: zapisw obowizujcego prawa (np. planw gospodarki odpadami), umieszczenia w strategiach rozwoju powiatu lub wojewdztwa zada podobnych, zwizanych z ochron rodowiska, analizy uwarunkowa lokalnych sygnalizowanych podczas zbierania materiaw do projektu niniejszej aktualizacji programu, 3) potencjalne rda finansowania naley traktowa orientacyjnie. Podane sformuowania oznaczaj: budet dotacje celowe przekazane z budetu pastwa lub wojewdztwa na zadania realizowane przez powiat lub gmin, fundusze celowe rodki Narodowego Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, WFO i GW, PFO i GW, AW i RSP, AR i MR i innych funduszy celowych, rodki zewntrzne rodki wasne przedsibiorstw, uczestnikw, organizacji, dotacje uzyskane z rnych rde, kredyty i poyczki, fundusze unijne rodki zagraniczne, nie wchodzce w skad budetu pastwa (fundusze przedakcesyjne, strukturalne, fundusz spjnoci) 4) okres realizacji zada inwestycyjnych okrelony zosta w wikszoci na podstawie opracowanych ju planw lub projektw technicznych. Niektre okresy realizacji zada bdcych czci zada okrelonych w planie wojewdzkim lub polityce ekologicznej pastwa zostay wyznaczone w tych planach i nie mog ulec zmianie. Kilka zada zostao umieszczonych w planie ze wzgldu na wymogi ustawowe, z okrelonym w ustawach terminem ich realizacji. Okres realizacji zada, ktre powinny by wykonywane nieprzerwanie, cyklicznie lub sporadycznie podczas caego okresu realizacji programu, okrelono jako praca ciga. Szacunkowe koszty realizacji celw krtkookresowych okrelono wycznie dla zada wasnych powiatu (ze wzgldu na dostpno danych). Oszacowania dokonano na podstawie oglnej znajomoci cen realizacji podobnych zada, istniejcych dokumentw strategicznych, w szczeglnoci Wieloletni Plan Inwestycyjny dla Powiatu Wyszkowskiego na lata 2007 2013, Plan Rozwoju Drg Powiatowych w latach 2007 2013 oraz danych przekazanych przez Urzdy Gmin: Braszczyk, Dugosiodo, Rznik, Somianka, Wyszkw i Zabrodzie.

Tabela nr 19. Krtkoterminowy harmonogram rzeczowo finansowy realizacja celw i zada wasnych powiatu wyszkowskiego do roku 2011
Cele Dziaanie Termin szczegowe realizacji krtkoterminowe ograniczenie ograniczenie wspieranie dziaa na rzecz 2008 2011 emisji substan- niskiej emisji rozwoju odnawialnych rde cji i energii energii termomodernizacje budynkw 2008 2011 oraz wymiana kotowni wglowych na bardziej przyjazne rodowisku (gazowe, olejowe) w obiektach powiatowych modernizacja drogi 28 548 2007 2013 Wyszkw Somianka Popowo Kocielne modernizacja drogi 28 542 Rznik Somianka modernizacja drogi 28 526 od drogi nr 18 Dugosiodo Lubiel Nowy Rznik modernizacja drogi 28 523 Dugosiodo Skarzyn Czerwin modernizacja drogi 28 527 Knurowiec Dugosiodo Goworowo Ostroka modernizacja drogi 28 533 od drogi nr 18 Turzyn Braszczyk Niemiry do drogi nr 18 modernizacja drogi 28 556 Kuligw Drszew Niegw Karolinw Sitne modernizacja drogi 28 535 Jegiel Porzdzie Obryte modernizacja drogi 28 536 Wyszkw Porzdzie Dugosiodo modernizacja drogi 28547 Gadczyn Popowo Ko. modernizacja drogi 28 532 Porba Kocby Tuchlin Trzcianka modernizacja drogi 28 543 Wola Mystkowska Porzdzie ograniczenie osignicie lepnawizanie wsppracy z 2007 2011 emisji substan- szej jakoci wd ssiednimi powiatami, w celu cji i energii w zakresie bada- ustalenia strategii ochrony nych parametrw rzeki Bug wspieranie dziaa gmin w dziaanie zakresie zwikszenia nadzoru cige nad magazynowaniem ciekw w zbiornikach bezodpywowych oraz kontrol nad ich regularnym wywozem ograniczanie inwentaryzacja rde ucili- 2007 2011 uciliwoci woci akustycznej haasu i promie- nadzr nad rdami emisji dziaanie niowania elektroCel gwny rda finansowania rodki wasne powiatu, fundusze celowe, unijne rodki wasne powiatu, fundusze celowe Szacunkowe koszty 4.000

50.000

rodki wasne powiatu, gmin, fundusze unijne, wpaty mieszkacw

41.395.200

rodki wasne powiatu

2.000

rodki wasne powiatu

2.000

rodki wasne powiatu, fundusze celowe rodki wasne powiatu

10.000 15.000

pl elektromagnetycznych i haasu ochrona roochrona przyrody wspieranie przez samorzd dowiska przyi krajobrazu z powiatu inicjatyw dotyczcych rodniczego uwzgldnieniem tworzenia obszarw i obiektw chronionych wymogw UE uwzgldnianie ochrony przyrody w decyzjach lokalizacyjnych, realizacja nadrzdnoci ochrony przyrody wobec innych funkcji na terenach chronionego krajobrazu motywowanie spoecznoci lokalnej do dziaa na rzecz utrzymania walorw przyrodniczych terenw zwikszenie lesi- aktualizacja oraz uzupenienie stoci w powiecie uproszczonych planw urzdzania i inwentaryzacji lasw prywatnych na terenie powiatu ustalenie i wyznaczenie terenw przewidzianych do zalesienia zgodnie z zaoeniami Programu Zwikszania Lesistoci dla Wojewdztwa Mazowieckiego do 2020r. ochrona gleb wykonanie powiatowej mapy zanieczyszczenia gleb ochrona roochrona gleb opracowanie i realizacja podowiska przywiatowego programu rekulrodniczego tywacji zdegradowanych gleb i nielegalnych wyrobisk racjonalne usprawnienie kontynuacja szkolenia sub gospodarowa- zarzdzania roochrony rodowiska w zakrenie zasobami dowiskiem sie prawa ochrony rodowiska rodowiska i korzystania ze wsplnotowych rodkw finansowych przygotowanie programw (np. usuwania azbestu, maej retencji, itp.) oraz baz danych o istotnym znaczeniu dla powiatu poprawa stanu zapobieganie opracowanie systemu ratowbezpieczestwa wystpowaniu niczego na wypadek wystekologicznego nadzwyczajnych pienia NZ powiatu zagroe podnoszenie edukacja ekoloprowadzenie dziaa majcych wiadomoci giczna i podnona celu podnoszenie wiadoekologicznej szenie poziomu moci ekologicznej mieszkalokalnej spowiadomoci cw ecznoci ekologicznej wprowadzenie procedur zamieszkacw pewniajcych szeroki udzia spoeczestwa w postpowaniu w sprawach ochrony rodowiska dalsze zapewnienie spoeczestwu powszechnego dostpu do informacji o rodowisku dalsze wspieranie wprowadzania programw edukacyjnych dla uczniw oraz organizacji konkursw ekologicznych

magnetycznego

cige dziaanie cige budet, fundusze celowe 15.000

dziaanie cige

rodki wasne powiatu

biece rodki

dziaanie cige

rodki wasne powiatu, fundusze celowe

biece rodki

2008 2011 rodki wasne powiatu, fundusze celowe

100.000

2008 2011 rodki wasne powiatu, fundusze celowe i unijne (PROW)

20.000

2009 2010 rodki wasne powiatu, fundusze celowe 2008 2011 rodki wasne powiatu, budet, fundusze celowe 2008 2011 rodki wasne powiatu, budet, fundusze celowe

50.000 200.000

15.000

2008 2011 rodki wasne powiatu, fundusze celowe

20.000

2009 2010 rodki wasne powiatu

5.000

2008 2011 rodki wasne powiatu, fundusze celowe

10.000

dziaania cige

rodki wasne powiatu

biece rodki

dziaania cige

rodki wasne powiatu

biece rodki

dziaania cige

rodki wasne powiatu, fundusze celowe

50.000

wspieranie organizacji szkole praca ciga rodki wasne powiai programw edukacyjnych tu, budet, fundusze dla rolnikw, przedsibiorcw celowe, ODR i in. wspieranie imprez masowych 2008 2011 rodki wasne powiao tematyce ekologicznej: Dzie tu, budet, fundusze Ziemi, Dzie Ochrony rodocelowe wiska, Sprztanie wiata, Dni Pola, itp. zwikszenie akpromowanie osb i organiza- 2009 2011 rodki wasne powiatu tywno spoecji aktywnie dziaajcych na czestwa na rzecz rzecz rodowiska rodowiska Razem (z wyczeniem inwestycji drogowych): Razem:

10.000

40.000

50.000

668.000 42.063.200

Tabela nr 20. Krtkoterminowy harmonogram rzeczowy realizacja celw i zada koordynowanych dla powiatu wyszkowskiego do roku 2011
Cele szczegowe krtkoterminowe ograniczenie utrzymanie stanemisji substan- dardw jakoci cji i energii powietrza oraz dopuszczalnych poziomw emisji Cel gwny Dziaanie Termin realizacji 2009 Realizatorzy rda finansowania rodki wasne powiatu, budet

ograniczenie niskiej emisji

inwentaryzacja i aktualizacja powiat, WIO rde emisji substancji do powietrza i stworzenie bazy danych na ten temat monitoring jakoci powietrza 2008 2011 WIO, oraz emisji zanieczyszcze ze przedsibiorcy rde punktowych nadzr nad podmiotami go2008 2011 WIO, powiat, spodarczymi emitujcymi gminy zanieczyszczenia do powietrza, wspieranie ich dziaa na rzecz zwikszenia skutecznoci oczyszczania gazw odlotowych modernizacje drg krajowych, 2008 2011 zarzdcy drg, wojewdzkich i gminnych w powiat, gminy celu ograniczenia emisji ze rde komunikacyjnych budowa sieci gazowej w gminach, wymian kotowni wglowych i koksowych na gazowe, olejowe, termomodernizacje budynkw 2008 2011 powiat, gminy, mieszkacy, przedsibiorcy

budet, przedsibiorcy, rodki wasne powiatu, gmin, budet

wykorzystanie energii odnawialnej

wspieranie dziaa podmiotw prywatnych i publicznych na rzecz zwikszenia efektywnoci wykorzystania energii osignicie lepinwentaryzacja i aktualizacja szej jakoci wd rde emisji zanieczyszcze w zakresie bada- do wd i stworzenie bazy nych parametrw danych na ten temat budowa, modernizacja i rozbudowa sieci kanalizacyjnej, podzia kanalizacji oglnospawnej na kanalizacj sanitarn i kanalizacj wd opadowych budowa oczyszczalni ciekw z dostosowaniem do wymogw UE

2008 2011 powiat, gminy, organizacje ekologiczne 2008 2011 WIO, powiat

rodki wasne powiatu, gmin, fundusze celowe, fundusze unijne, zarzdcy drg rodki wasne powiatu, gmin, przedsibiorcy, mieszkacy, fundusze celowe, fundusze unijne rodki wasne powiatu, gmin, fundusze celowe budet, rodki wasne powiatu

2008 2011 gminy

rodki wasne gmin, fundusze celowe SPO Rozwj Obszarw Wiejskich rodki wasne gmin, fundusze celowe SPO

2008 2011 gminy

ograniczenie osignicie lepemisji substan- szej jakoci wd cji i energii w zakresie badanych parametrw

ograniczenie spywu powierzchniowego z pl do rzek poprzez obudow biologiczn ciekw zwikszenie nadzoru nad magazynowaniem ciekw w zbiornikach bezodpywowych oraz kontrola nad ich regularnym wywozem ograniczenie spywu zanieczyszcze azotowych ze rde rolniczych przez budow pyt obornikowych i zbiornikw na gnojwk ograniczenie/ eliminacja zrzutu substancji niebezpiecznych do wd ze rde przemysowych monitoring jakoci wd powierzchniowych osignicie mak- realizacja zada okrelonych symalnych pow powiatowym i gminnych ziomw odzysku planach gospodarki odpadami odpadw (podniesienie skutecznoci i minimalizacja selektywnej zbirki odpadw, ich skadowania prowadzenie zbirki odpadw oraz wytwarzania biodegradowalnych, wielkogabarytowych i budowlanych, udoskonalenie zbirki odpadw niebezpiecznych, ograniczenie masy odpadw opakowaniowych deponowanych na skadowiskach, aktualizacja inwentaryzacji i usunicie azbestu z terenu gmin, likwidacja dzikich skadowisk, ksztatowanie wiadomoci ekologicznej w zakresie postpowania z odpadami) ograniczanie egzekwowanie zaoe miejuciliwoci scowych planw zagospodahaasu i promie- rowania przestrzennego w niowania elektro- zakresie haasu i emisji promagnetycznego mieniowania elektromagnetycznego zwikszenie nadzoru nad punktowymi rdami haasu, interwencje WIO, w przypadku stwierdzenia powanych narusze zasad emisji haasu przemysowego do rodowiska, prowadzce nawet do eliminacji rde haasu ograniczenie ograniczanie prowadzenie monitoringu emisji substan- uciliwoci haasu i pl elektromagnecji i energii haasu i promie- tycznych, prowadzenie bazy niowania elektro- danych magnetycznego uwzgldnienie oddziaywania p elektromagnetycznych i haasu w planach zagospodarowania przestrzennego i decyzjach lokalizacyjnych

2008 2011 gminy, rolnicy

Rozwj Obszarw Wiejskich rodki wasne gmin, fundusze celowe rodki wasne gmin

2008 2011 gminy

2008 2011 gminy, rolnicy

rodki wasne gmin, rolnicy

2008 2011 przedsibiorcy

dziaanie WIO cige 2008 2011 powiat, gminy

przedsibiorcy, rodki zewntrzne, fundusze celowe budet rodki wasne powiatu, gmin, fundusze celowe, budet, fundusze unijne

dziaanie cige

gminy, WIO

rodki wasne gmin, budet

dziaanie cige

WIO

budet

dziaanie cige

WIO, powiat

budet, rodki wasne powiatu

dziaanie cige

gminy

rodki wasne gmin

ochrona rodowiska przyrodniczego i krajobrazu

ochrona rodowiska przyrodniczego i krajobrazu

obiektw, prowadzenie przemylanej polityki lokalizacyjnej dotyczcej nowych obiektw poprawa stanu technicznego drg w celu obnienia emisji haasu komunikacyjnego budowa ekranw akustycznych w miejscach wystpowania uciliwoci akustycznych (szlaki komunikacyjne) dla mieszkacw zwikszenie izolacyjnoci budynkw w miejscach wystpowania przekrocze wartoci progowych haasu, w sytuacji gdy inne rozwizania ograniczenia emisji haasu nie daj skutecznych rezultatw ochrona przyrody wspieranie gmin przy przygoi krajobrazu z towywaniu opracowa ekofiuwzgldnieniem zjograficznych ich obszarw wymogw UE wsppraca z wojewdzkim konserwatorem przyrody w celu wprowadzenia lepszych procedur ochrony obszarw cennych przyrodniczo popieranie dziaa gmin, organizacji ekologicznych i indywidualnych obywateli majcych na celu tworzenie nowych form ochrony przyrody prowadzeniu aktywnych prac ochronnych oraz egzekwowanie przepisw ustawy o ochronie przyrody w odniesieniu do ich uytkownikw, respektowanie przez uytkownikw rodowiska zasad ekorozwojowych na terenach cennych przyrodniczo i krajobrazowo ochrona ekosys- uporzdkowanie ewidencji temw lenych gruntw zalesionych wyznaczenie, tworzenie, powikszanie zwartych kompleksw lenych oraz lenych pasw izolacyjnych prowadzenie kompleksowego monitoringu gospodarki lenej zwikszenie prowadzenie zalesie sabych lesistoci gruntw rolnych, nieuytkw w powiecie prowadzenie gospodarki lenej zgodnej z zasadami proekologicznymi (wzbogacanie skadu gatunkowego drzewostanw i obrzey lasu, zabiegi pielgnacyjne wykonywane w rnych fazach rozwojowych drzewostanw,

dziaanie cige

zarzdcy drg

2008 2011 zarzdcy drg, powiat, gminy

zarzdcy drg, fundusze celowe, fundusze unijne zarzdcy drg, fundusze celowe, fundusze unijne

2008 2011 powiat, gminy, mieszkacy, podmioty gospodarcze

rodki wasne powiatu, gmin, mieszkacy, podmioty gospodarcze

2009

powiat

2008 2011 powiat, gminy

rodki wasne powiatu, fundusze celowe rodki wasne powiatu, gmin

2008 2011 powiat

rodki wasne powiatu, fundusze celowe

2008 2011 powiat, gminy, organizacje ekologiczne, mieszkacy, przedsibiorcy

rodki wasne powiatu, gmin, organizacje ekologiczne, fundusze celowe

2008 2011 powiat, gminy 2008 2011 gminy, nadlenictwa

rodki wasne powiatu, gmin budet, rodki wasne gmin, nadlenictwa budet, nadlenictwa budet, rodki wasne gmin, fundusze unijne (PROW) AR i MR, budet, nadlenictwa, rodki wasne gmin

2008 2011 nadlenictwa

2008 2011 gminy, AR i MR, nadlenictwa

dziaania cige

gminy, nadlenictwa

ochrona gleb

majce na celu ksztatowanie struktury gatunkowej i wiekowej, prowadzenie zgodnych z charakterystyk siedliskow nasadze) wspdziaanie z Nadlenic2008 2011 gminy, nadlenictwami w celu ochrony istnietwa jcych lasw, zahamowanie urbanizacji terenw lenych inwentaryzacji terenw zde2008 2011 wojewoda gradowanych i wymagajcych rekultywacji stosowanie zasad Dobrej 2008 2011 powiat, gminy, Praktyki Rolniczej, wdraanie ODR, AR i MR programu rolnorodowiskowego rekultywacja gleb zdegrado2008-2011 powiat, gminy, wanych osoby prywatne, wojewoda

budet, rodki wasne gmin

wojewoda

rodki wasne powiatu, gmin, ODR, AR i MR rodki wasne gmin, osoby prywatne, fundusze celowe wojewoda fundusze celowe, nadlenictwa rodki wasne powiatu, gmin

ochrona rodowiska przyrodniczego i krajobrazu

racjonalne gospodarowanie zasobami rodowiska

dalsze popieranie dziaa gmin w zakresie likwidacji dzikich skadowisk odpadw ochrona zasobw ograniczenie wykorzystania wd podziemwd podziemnych do celw nych innych ni zaopatrzenie ludnoci w wod do picia ograniczenie nadmiernego zuycia wody podziemnej, poprzez egzekwowanie przyjtego regulaminu zaopatrzenia w wod i odprowadzenia ciekw ochrona wd podziemnych przed ich ilociow i jakociow degradacj ograniczenie dziaania na rzecz zmniejszemateriaochonnia iloci wytwarzanych odnoci, wodopadw, zarwno przez mieszchonnoci, ener- kacw jak i podmioty gogochonnoci spodarcze i odpadowoci promowanie i wdraanie gospodarki najlepszych dostpnych technik (BAT) w zakresie zmniejszania materiaochonnoci i odpadowoci produkcji, wprowadzanie zamknitych obiegw wody w celu zmniejszenia zapotrzebowania na wod i ograniczenia wielkoci adunkw zanieczyszcze wprowadzanych wspieranie dziaa sektora prywatnego, majcych na celu budow na terenie powiatu instalacji opartych na wykorzystaniu odnawialnych rde energii zmniejszenie promocja i ograniczenie presji rolnictwa spywu zanieczyszcze azotana rodowisko nowych ze rde rolniczych poprzez budow pyt obornikowych, zbiornikw na gno-

2008-2011

Powiat, nadlenictwa

2008 2011 powiat, gminy

2008 2011 gminy

rodki wasne powiatu, gmin

dziaanie cige

gminy

rodki wasne gmin rodki wasne gmin, organizacje, fundusze celowe, przedsibiorcy przedsibiorcy, fundusze celowe, kredyty preferencyjne i komercyjne

2008 2011 gminy, mieszkacy, organizacje odzysku, przedsibiorcy 2008 2011 powiat, gminy, przedsibiorcy

2008 2011 powiat, gminy

rodki wasne powiatu, gmin, fundusze celowe, fundusze unijne

2008 2011 ODR, gminy, rolnicy

ODR, AR i MR, rolnicy, fundusze celowe

jwk promocja i stosowanie zasad Dobrej Praktyki Rolnej

2008 2011 ODR, gminy, rolnicy

racjonalne gospodarowanie zasobami rodowiska

zmniejszenie presji rolnictwa na rodowisko

wspieranie rozwoju rolnictwa 2008 2011 ODR, AR i MR, ekologicznego i zintegrowagminy, rolnicy nego wg zasad ujtych w Programie rozwoju rolnictwa ekologicznego na lata 20052013 dla wojewdztwa mazowieckiego promocja i utrzymanie trady2008 2011 ODR, AR i MR, cyjnego, urozmaiconego gminy, rolnicy krajobrazu rolniczego poprzez zachowanie tradycyjnych praktyk gospodarczych na terenach przyrodniczo cennych wdraanie programw rolno- 2008 2011 ODR, AR i MR, rodowiskowych rolnicy wyznaczenie i wprowadzenie do miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego granic obszarw bezporedniego i potencjalnego zagroenia powodzi modernizacja i konserwacja oraz okresowe przegldy waw przeciwpowodziowych na Bugu i Narwi, oczyszczanie terenu midzywala propagowanie zasad przeciwdziaania zagroeniu poarowemu uporzdkowanie lenych drg przeciwpoarowych, uzupenienie oznakowania terenw lenych tablicami informacyjno-ostrzegawczymi dotyczcymi bezpieczestwa poarowego modernizacja sprztu OSP, doposaenie jednostek stray poarnej w sprzt do ratownictwa techniczno -chemiczno - ekologicznego uwzgldnienie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wymogw ochrony przed nadzwyczajnymi zagroeniami rodowiska lub/i katastrofami naturalnymi wykonywanie corocznego przegldu dotyczcego spenienia wymogw bezpieczestwa w zakadach stwarzajcych zagroenie wystpienia awarii przemysowej sporzdzenie planw operacyjno ratowniczych dla gmin powiatu naraonych na skutki 2008 2011 gminy

ODR, rodki wasne gmin, rolnicy, fundusze celowe ODR, AR i MR, rodki wasne gmin, rolnicy, fundusze celowe

ODR, AR i MR, rodki wasne gmin, rolnicy, fundusze celowe

poprawa stanu ochrona bezpieczestwa przed powodzi ekologicznego powiatu

ODR, AR i MR, rolnicy, fundusze celowe rodki wasne gmin

2008 2011 urzd wojewdz- urzd wojewdzki, powiat, RZGW ki, rodki wasne powiatu RZGW

ochrona przeciwpoarowa

dziaania cige dziaania cige

gminy, nadlenictwa, KP PSP, OSP, szkoy nadlenictwa

rodki wasne gmin, nadlenictwa, KP PSP rodki wasne nadlenictwa

2008 2011 gminy, KP PSP

zapobieganie nadzwyczajnych zagroeniom rodowiska

2008 2011 gminy

rodki wasne gminy, WK PSP, KP PSP, fundusze celowe, Wojewoda rodki wasne gmin

dziaanie cige

PSP

budet

poprawa stanu zapobieganie bezpieczestwa nadzwyczajnych ekologicznego zagroeniom

2008 2011 gminy, PSP, PERN

budet, fundusze unijne

powiatu

rodowiska

podnoszenie wiadomoci ekologicznej lokalnej spoecznoci

powanych awarii przemysowych prowadzenie i aktualizacja 2008 2011 powiat, WIO przez WIO elektronicznej bazy danych o zakadach mogcych powodowa powane awarie oraz o wystpujcych powanych awariach edukacja wspieranie dziaa gmin w 2008 2011 powiat, gminy, ekologiczna zakresie prowadzenia edukacji organizacje ekoi podnoszenie ekologicznej i tworzenia cenlogiczne poziomu wiatrum edukacji ekologicznej domoci ekolowspieranie wprowadzania 2008 2011 gminy, szkoy, gicznej mieszka- programw edukacyjnych dla organizacje ekocw uczniw logiczne

budet

tworzenie i budowa ekologicznych cieek dydaktycznych wspieranie dziaa organizacji pozarzdowych w zakresie edukacji ekologicznej realizacja szkole i programw edukacyjnych dla przedsibiorcw, nauczycieli, i in. edukacja rolnikw i kadr w zakresie rolnictwa ekologicznego, Dobrych Praktyk Rolniczych, programw rolnorodowiskowych motywowanie gmin do organizowania imprez masowych o tematyce ekologicznej: Dzie Ziemi, Dzie Ochrony rodowiska, Sprztanie wiata, Dni Pola zwikszenie wspieranie rozwoju gospoaktywno spoe- darstw agroturystycznych czestwa na rzecz rodowiska promocja walorw przyrodniczych powiatu na targach, wystawach, imprezach o charakterze lokalnym, regionalnym, krajowym zwikszenie realizacja Programu Praca i aktywno spoe- rodowisko czestwa na rzecz rodowiska

2008 2011 powiat, gminy, organizacje ekologiczne, nadlenictwa 2008 2011 powiat, gminy, organizacje ekologiczne, 2008 2011 powiat, gminy, organizacje ekologiczne, ODR, M 2008 2011 powiat, gminy, ODR

rodki wasne powiatu, gmin, budet, fundusze celowe rodki wasne gmin, powiatu, organizacje ekologiczne, fundusze celowe rodki wasne powiatu, gmin, fundusze celowe rodki wasne powiatu, gmin, fundusze celowe rodki wasne powiatu, gmin, fundusze celowe, budet rodki wasne powiatu, gmin, budet, fundusze celowe rodki wasne powiatu, gmin, fundusze celowe

2008 2011 powiat, gminy, organizacje ekologiczne

2008 2011 gminy, powiat, ODR

2008 2011 gminy, powiat, organizacje

rodki wasne powiatu, gmin, ODR, przedsibiorcy rodki wasne powiatu, gmin, organizacje

podnoszenie wiadomoci ekologicznej lokalnej spoecznoci

2008 2011 samorzd Wojewdztwa Mazowieckiego Wojewdzki Urzd Pracy, WZM i UW, powiat 2008 2011 powiat, gminy, organizacje ekologiczne 2008 2011 gminy, powiat

organizowanie konkursw, wystaw, imprez aktywizujcych spoeczestwo do troski o rodowisko promowanie osb i organizacji aktywnie dziaajcych na rzecz rodowiska promowanie podmiotw gospodarczych posiadajcych

samorzd Wojewdztwa Mazowieckiego Wojewdzki Urzd Pracy, WZM i UW, rodki wasne powiatu rodki wasne powiatu, gmin, fundusze celowe rodki wasne powiatu, gmin rodki wasne powiatu, gmin

2008 2011 gminy, powiat, organizacje eko-

certyfikaty ekologiczne, wspieranie dziaa zmierzajcych do osignicia certyfikatw

logiczne

W poniszej tabeli nr 21 przedstawiono gminne zadania inwestycyjne, przewidziane do realizacji w okresie programowania niniejszego Programu. Tabela nr 21. Zadania inwestycyjne przewidziane do realizacji na terenie powiatu wyszkowskiego w latach 2008 2015
Lp. Nazwa zadania inwestycyjnego Realizujcy Termin realizacji Orientacyjna Udzia wasny warto [tys. z] projektu [tys. z] 4.200,0 1.050,0 3.000,0 750,0 5.000,0 750,0 6.000,0 900,0

1. Budowa kanalizacji sanitarnej w gm. Rznik Gm. Rznik 2. 3. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Niegw Gm. Zabrodzie i Zabrodzie 4. Budowa 300 przydomowych oczyszczalni cieGm. Zabrodzie kw w m. Gaj, Guchy, Wysychy, Dbinki, Lipiny 5. Budowa przydomowych oczyszczalni ciekw Gm. Somianka na terenie gminy 6. Budowa stacji uzdatniania wody w m. Somianka 7. Rozbudowa oczyszczalni ciekw i kanalizacji Gm. Dugosiodo sanitarnej w m. Dugosiodo 8. Budowa stacji uzdatniania wody i sieci wodocigowej w m. Stare Bosewo 9. Rozbudowa sieci wodocigowej na terenie gminy 10. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Nowe Bosewo 11. Budowa przydomowych oczyszczalni ciekw na terenie gminy 12. Rekultywacja skadowiska odpadw komunalnych w m. Nowe Bosewo 13. Budowa sieci kanalizacji deszczowej w m. Dugosiodo 14. Budowa oczyszczalni ciekw w m. Trzcianka Gm. Braszczyk 15. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Trzcianka i Niemiry etap I 16. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Trzcianka i Niemiry etap II 17. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Dudowizna 18. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Budykierz, Biaeboto Kobyla, Biaeboto Kurza, Biaeboto Stara Wie, Nowa Wie etap I 19. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Budykierz, Biaeboto Kobyla, Biaeboto Kurza, Biaeboto Stara Wie, Nowa Wie etap II 20. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Budykierz, Biaeboto Kobyla, Biaeboto Kurza, Biaeboto Stara Wie, Nowa Wie etap II 21. Budowa oczyszczalni ciekw w m. Turzyn 22. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Turzyn 23. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Leszczyd Gm. Wyszkw Stary i Leszczyd Pustki 24. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Tumanek, Lucynw i Lucynw Duy

2009 2012 2012 2013 2009 2010 2010 2012

2008 2009 2009 2012 2009 2011 2009 - 2011 2009 2016 2011 2016 2009 2016 2009 2010 2009 2011 2008 2008 2009 2009 2010

200,0 1.535,0 4.000,0 4.000,0 10.000,0 10.000,0 1.000,0 600,0 600,0 4.375,0 3.280,4 3.280,4 2.845,2 4.062,7

100,0 500,0 1.000,0 1.000,0 2.000,0 2.000,0 200,0 100,0 200,0 656,2 492,0 492,0 711,3 609,4

2011

4.062,7

609,4

2012

4.062,7

609,4

2013 2013 2007 2010 2007 2010

2.000,0 300,0 2.333,8 350,0 2.253,5 udzia wasny nie przekroczy 10.410,5 50% wartoci zadania

25. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Rybno, Rybienko Stare, Tulewo i Tulewo Grne 26. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Rybienko Nowe 27. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Wyszkw, ul. I AWP 28. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Olszanka i Sitno 29. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Leszczyd Pustki, Leszczyd Dziaki i Leszczyd Podwieltki 30. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Leszczyd Nowiny 31. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Wyszkw, osiedla Zakrzie 32. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Wyszkw, osiedla Na Skarpie 33. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Wyszkw, osiedla Nad Bugiem 34. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Suwiec Kamieczyk 35. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Deskurw 36. Budowa kanalizacji sanitarnej w m. Drogoszewo rdo: dane Urzdw Gmin na dzie 31 maja 2008r.

2007 2010 2007 2010 Gm. Wyszkw 2007 2010 2011 2013 2011 2013

7.289,6 8.308,7 3.615,6 udzia wasny nie przekroczy 1.309,0 50% wartoci zadania 2.111,1

2011 2013 2011 2013 2011 2013 2011 2013 2014 2015 2014 2015 2014 2015

1.413,4 2.000,0 2.512,0 2.700,0 4.297,6 2.000,0 2.000,0

5. Uwarunkowania realizacyjne programu 5.1. Instrumenty zarzdzania Polityka ekologiczna na szczeblu regionalnym i lokalnym jest realizowana za pomoc rnych instrumentw, tj.: instrumenty prawne, finansowe, spoeczne. Instrumentarium suce realizacji polityki ochrony rodowiska wynika z szeregu ustaw, wrd ktrych najwaniejsze to: prawo ochrony rodowiska, prawo wodne, ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, o ochronie przyrody, o odpadach, prawo geologiczne i grnicze, prawo budowlane. Wrd instrumentw zarzdzania ochron rodowiska mona wyrni instrumenty o charakterze politycznym (np. Polityka Ekologiczna Pastwa, wojewdzkie / powiatowe i gminne programy ochrony rodowiska), instrumenty prawno administracyjne oraz instrumenty o charakterze horyzontalnym (systemy zintegrowanego zarzdzania rodowiskiem, monitoring rodowiska, system statystyki, spoeczna partycypacja, dziaania edukacyjne, narzdzia polityki technicznej i naukowej, konwencje, umowy i porozumienia midzynarodowe). Do instrumentw prawnych nale: pozwolenia na wprowadzanie do rodowiska substancji lub energii, pozwolenia na wprowadzanie gazw lub pyw do powietrza oraz przyjmowanie zgosze instalacji nie wymagajcych pozwole, pozwolenia na wprowadzanie ciekw do wd lub do ziemi, pozwolenia na wytwarzanie odpadw, zatwierdzanie programw gospodarki odpadami niebezpiecznymi, zezwolenia na odzysk, unieszkodliwianie, zbieranie i transport odpadw, pozwolenia na emitowanie haasu do rodowiska, pozwolenia na emitowanie pl elektromagnetycznych, pozwolenia wodno-prawne, pozwolenia zintegrowane,

koncesje geologiczne na rozpoznanie i eksploatacj surowcw mineralnych, procedury oceny oddziaywania na rodowisko przedsiwzi mogcych znaczco oddziaywa na rodowisko. Poprzez system pozwole mona bezporednio wpywa na ochron rodowiska realizowan w zakadach przemysowych. Szczeglnym instrumentem prawnym jest pomiar stanu rodowiska okrelany mianem monitoringu. Prowadzony on jest zarwno jako badania jakoci rodowiska, jak te w odniesieniu do iloci i jakoci zasobw rodowiskowych. Monitoring by zwykle zaliczany do instrumentw informacyjnych, jako bardzo wana podstawa analiz, ocen czy decyzji. Obecnie, wprowadzenie bada monitoringowych jako obowizujcych przez zapisy w niektrych aktach prawnych czyni je instrumentem o znaczeniu prawnym. Do instrumentw finansowych nale: opaty za korzystanie ze rodowiska, administracyjne kary pienine, odpowiedzialno cywilna, karna i administracyjna, kredyty i dotacje z funduszy ochrony rodowiska, opaty eksploatacyjne za pozyskiwanie kopalin. Wrd instrumentw spoecznych jako gwny wyrni naley wspdziaanie. Wanym elementem skutecznego zarzdzania realizujcego zasady zrwnowaonego rozwoju s uzgodnienia i usprawnienia instytucjonalne. Do ksztatowania wiadomoci ekologicznej spoeczestwa oraz przyjaznych dla rodowiska nawykw i codziennych postaw, czyli szeroko rozumianej edukacji ekologicznej, podejmowane s rnorodne dziaania. U podstaw skutecznoci tych dziaa ley rzetelnie i przystpnie przekazywana wiedza o stanie rodowiska. W spoeczestwie zaczyna istnie coraz wiksza potrzeba posiadania takiej wiedzy. Edukacja, informacja oraz komunikacja s ze sob cile powizane, bowiem dobra i waciwa informacja potguje proces edukacji. Z drugiej strony, w przypadku osignicia waciwego poziomu edukacji, komunikacja z grupami zadaniowymi jest atwiejsza, a przekazywane informacje s waciwie wykorzystywane. Rzetelna informacja o stanie rodowiska i dziaaniach na rzecz jego ochrony, a take umiejtno porozumiewania si ze spoeczestwem s niezbdne dla sukcesu realizowanej edukacji ekologicznej. 5.2. Monitoring Monitoring jest podstaw oceny efektywnoci wdraania polityki rodowiskowej, a take dostarcza informacji, w oparciu o ktre mona oceni, czy stan rodowiska ulega polepszeniu czy pogorszeniu. Rozrniamy dwa rodzaje monitoringu: monitoring jakoci rodowiska, monitoring polityki rodowiskowej. Monitoring rodowiska moe by traktowany jako system kontroli stanu rodowiska, dostarczajcy informacje o efektach wszystkich dziaa na rzecz ochrony rodowiska. Jest narzdziem wspomagajcym prawne, finansowe i spoeczne instrumenty zarzdzania rodowiskiem. Badanie stanu rodowiska realizowane jest w ramach Pastwowego Monitoringu rodowiska, koordynowanego przez jednostki Inspekcji Ochrony rodowiska. Badanie to jest systemem pozyskiwania, gromadzenia, przetwarzania i udostpniania informacji o rodowisku pozwalajcym na ocen prawidowoci realizowanej polityki ekologicznej. Naley tutaj wymieni nastpujce segmenty podlegajce ocenie: monitoring wd powierzchniowych, monitoring wd podziemnych, monitoring wody pitnej, monitoring jakoci powietrza, monitoring gleb, monitoring haasu. Monitoring polityki ochrony rodowiska oznacza, e wdraanie Programu bdzie podlegao regularnej ocenie w zakresie: okrelenia stopnia wykonania zada,

okrelenia stopnia realizacji przyjtych celw, oceny rozbienoci pomidzy celami i zadaniami, analizy przyczyn powstaych rozbienoci. 5.3. Struktura zarzdzania rodowiskiem Zarzdzanie rodowiskiem odbywa si na poziomach wojewdzkim, powiatowym oraz gminnym i obejmuje dziaania podejmowane odpowiednio w skali wojewdztwa, powiatu i gminy. Dziaania na rzecz rodowiska podejmowane s take przez podmioty gospodarcze korzystajce ze rodowiska, ktre kieruj si gwnie efektami ekonomicznymi i zasadami konkurencji rynkowej, ale take gosami opinii spoecznej. Na tym szczeblu zarzdzanie rodowiskiem odbywa si poprzez: dotrzymywanie wymaga zawartych w pozwoleniach emisyjnych, porzdkowanie i modernizacj technologii, eliminowanie technologii uciliwych dla rodowiska, instalowanie urzdze ochrony rodowiska, sta kontrol emisji zanieczyszcze. Instytucje dziaajce w ramach administracji odpowiedzialnych za wykonywanie i egzekwowanie przepisw prawa ochrony rodowiska maj na celu zapobieganie zanieczyszczeniu rodowiska przez: racjonalne planowanie przestrzenne, kontrolowanie gospodarczego korzystania ze rodowiska, porzdkowanie dziaalnoci zwizanej z gospodarczym korzystaniem ze rodowiska, instalowanie urzdze ochrony rodowiska. 5.4. Gwne dziaania w ramach zarzdzania rodowiskiem Najwaniejsze dziaania w ramach zarzdzania rodowiskiem dotycz: wdraania Programu Ochrony rodowiska koordynacja wdraania Programu, weryfikacja celw i ich realizacji, ocena wdroenia celw, wsppraca z rnymi jednostkami, edukacji i komunikacji ze spoeczestwem oraz systemu informacji o rodowisku rozwj rnorodnych form edukacji ekologicznej, wikszy stopie wykorzystania mediw w celu informowania spoeczestwa o planowanych dziaaniach z zakresu ochrony rodowiska w tym realizacji programu, wydawanie ulotek i broszur informacyjnych itp., systemw zarzdzania rodowiskiem stymulowanie zakadw oraz instytucji wdraajcych system zarzdzania rodowiskiem, monitoringu stanu rodowiska monitoringu wd powierzchniowych i podziemnych, monitoringu powietrza oraz kontroli naraenia mieszkacw na skutki zanieczyszczenia powietrza, bada monitoringowych gleb. 5.5. Zarzdzanie Programem Ochrony rodowiska Podstawow zasad realizacji Programu Ochrony rodowiska dla Powiatu Wyszkowskiego powinna by zasada wykonywania zada przez jednostki zwizane z systemem zarzdzania rodowiskiem, wiadome istnienia programu i ich uczestnictwa w nim. Z punktu widzenia programu mona wyodrbni nastpujce podmioty: uczestniczce w organizacji i zarzdzaniu programem jednostki administracji rzdowej, samorzdowej, instytucje finansujce, organizacje pozarzdowe, itp., realizujce zadania programu (gminy powiatu wyszkowskiego, zakady przemysowe, nadlenictwa, RZGW w Warszawie, itp.), kontrolujce przebieg realizacji i efekty programu, spoeczno powiatu jako gwny podmiot odbierajcy wyniki dziaa programu.

Gwnym wykonawc Programu jest Starostwo Powiatu Wyszkowskiego natomiast bezporednim odbiorc spoeczestwo lokalne. Bezporednim realizatorem Programu bd podmioty gospodarcze planujce i realizujce inwestycje zgodnie z kierunkami nakrelonymi przez program. Proponuje si, aby Starosta wyznaczy osob odpowiedzialn za wdraanie Programu (Kierownika Programu), ktra speniaby rol koordynatora pomidzy Rad Powiatu, organizacjami pozarzdowymi, przedsibiorstwami i instytucjami monitorujcymi stan rodowiska. Osoba ta byaby rwnie odpowiedzialna za monitorowanie efektw Programu i uruchamianie procedur korygujcych. Za realizacj poszczeglnych zada odpowiada bd osoby lub jednostki organizacyjne, ktre po zakoczeniu prac nad zadaniami zobowizane bd do sporzdzenia sprawozdania z wykonania zadania, obejmujcego m.in. przedmiot, zakres i poniesione nakady. Wspomaganie zarzdzania rodowiskiem oraz podejmowanie decyzji w tym zakresie powinno by realizowane z wykorzystaniem narzdzi informatycznych klasy GIS. 6. Finansowanie programu Sytuacja budetowa wielu jednostek samorzdu terytorialnego jest bardzo trudna. Wikszo z nich nie jest w stanie samodzielnie podoa finansowaniu inwestycji ekologicznych, dlatego te dziaania ich ograniczaj si do utrzymania stanu istniejcego. Z powyszego wynika konieczno poszukiwania zewntrznych rde rodkw na realizacj inwestycji. Dla samorzdu powiatowego potencjalne moliwoci finansowania inwestycji i dziaa proekologicznych stwarzaj: rodki wasne inwestorw, poyczki, dotacje i dopaty do oprocentowania preferencyjnych kredytw udzielane przez Narodowy i Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank Ochrony rodowiska, z dopatami do oprocentowania lub ze rodkw donatorw, kredyty komercyjne, kredyty midzynarodowych instytucji finansowych (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Bank wiatowy), obligacje komunalne, zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje i programy pomocowe (np. z ekokonwersji poprzez EKOFUNDUSZ, fundusze Unii Europejskiej). Realizacja zada wymienionych w Programie wymaga koncentracji znacznych rodkw w krtkim czasie. Zakada si stosowanie takich metod realizacji poszczeglnych zada Programu, ktre charakteryzuj si uzyskaniem optymalnych efektw ekologicznych i ekonomicznych. Cel ten zostanie osignity poprzez sporzdzanie analiz finansowo ekonomicznych oraz ekologicznych kadego z zada. Taki tryb postpowania pozwoli na wybr optymalnych rozwiza technicznych, organizacyjnych i finansowych. Zakada si, e profesjonalne planowanie zada ochrony rodowiska, umoliwi osignicie odpowiednich wskanikw finansowych i ekonomicznych, a co za tym idzie dofinansowanie z dostpnych instrumentw finansowych Unii Europejskiej. Priorytetem Programu jest pozyskanie jak najwikszego ich udziau w realizacji poszczeglnych dziaa. W poniszej tabeli nr 22 przedstawiono wybrane rda finansowania przedsiwzi inwestycyjnych i pozainwestycyjnych z zakresu ochrony rodowiska. Tabela nr 22. Wybrane rda finansowania przedsiwzi inwestycyjnych i pozainwestycyjnych z zakresu ochrony rodowiska
rdo finansowania Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej www.nfosigw.gov.pl Formy, warunki i przedmiot udzielania dotacji dotacje, poyczki, poyczki patnicze, kredyty udzielane ze rodkw Narodowego Funduszu przez banki, dopaty do oprocentowania preferencyjnych kredytw i poyczek, umorzenia. Dotacje mog by udzielane na: przygotowanie dokumentacji niezbdnej do wystpienia o dofinansowanie przedsiwzi z funduszu Spjnoci oraz dokumentacji niezbdnej do przygotowania inwestycji do realizacji budowy, rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ciekw i Wysoko dofinansowania Minimalna wysoko dotacji jest okrelona w kryteriach wybory przedsiwzi. Poyczki nie moe przekroczy 80% kosztw przedsiwzicia. W razie finansowania przedsiwzicia jednoczenie ze rodkw Narodowego Funduszu i z niepodlegajcych zwrotowi rodkw zagranicznych, wysoko dofinansowania nie moe przekroczy 80% rnicy pomidzy planowanymi kosztami inwestycyjnymi przedsiwzicia a dofinansowaniem ze rodkw zagranicznych

Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie www.wfosigw.pl

kanalizacji speniajcych warunki okrelone w Krajowym programie oczyszczania ciekw komunalnych, przedsiwzicia realizowane w ramach priorytetowego programu Ksztatowanie ekologicznych postaw i zachowa spoeczestwa oraz profilaktyka zdrowotna dzieci i modziey z obszarw, na ktrych wystpuj przekroczenia standardw jakoci rodowiska, przedsiwzicia realizowane w ramach priorytetowego programu Wspieranie dziaalnoci pozarzdowych organizacji ekologicznych, przedsiwzicia realizowane w ramach priorytetowego programu Ochrona przyrody i krajobrazu, przedsiwzicia realizowane w ramach priorytetowego programu Zwikszenie lesistoci kraju oraz ochrona zasobw lenych, przedsiwzicia realizowane w ramach priorytetowego programu Zapobieganie klskom ywioowym i powanym awariom oraz usuwanie ich skutkw, przedsiwzicia realizowane w ramach priorytetowego programu Gospodarka wodna, przedsiwzicia realizowane w ramach priorytetowego programu Ochrona powierzchni ziemi i wd poprzez zapobieganie, powstawaniu odpadw, ich zagospodarowywanie oraz rekultywacj terenw zdegradowanych, przedsiwzicia realizowane w ramach priorytetowego programu Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem poprzez zapobieganie i ograniczenie emisji zanieczyszcze oraz oszczdzanie surowcw i energii Dotacje, preferencyjne poyczki, czciowe umorzenie udzielonej poyczki, dopaty do oprocentowania kredytw bankowych, kredyt w bankowych liniach kredytowych. proekologiczne zadania inwestycyjne i modernizacyjne (w tym rwnie zakupy inwestycyjne) realizowane przez jednostki sfery budetowej i jednostki samorzdowe oraz inne jednostki organizacyjne prowadzce dziaalno w zakresie ochrony zdrowia, profilaktyki zdrowotnej, pomocy spoecznej, owiaty i kultury, kompleksowej gospodarki odpadami, edukacja ekologiczna, ochrona przyrody, monitoring rodowiska, ochrona lasw i zalesienia, badania naukowe, zapobieganie i likwidacja skutkw nadzwyczajnych zagroe rodowiska, inwestycje w gospodarce wodnej zgodne z zasadami ochrony rodowiska, utrzymanie i rewaloryzacja zabytkowych parkw oraz zieleni chronionej, a take obiektw i zespow o szczeglnych walorach przyrodniczych i

Dotacje standardowo wynosz do 50% kosztu cakowitego przedsiwzicia, ale w uzasadnionych przypadkach poziom ten moe by wyszy. Poyczka na dofinansowanie wkadu krajowego nie moe przekroczy: 20% kosztw przedsiwzicia realizowanego w ramach ZPORR, SPO Restrukturyzacja Sektora ywnociowego oraz Rozwj Obszar Wiejskich, SPO Wzrost Konkurencyjnoci Przedsibiorstw, Inicjatywy Wsplnoty, Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego, 10% kosztw przedsiwzicia realizowanego z Funduszu Spjnoci. Wysoko poyczek na opracowanie dokumentacji nie moe wynosi wicej ni: 90% kosztw opracowania dla dokumentacji projektowej, 90% kosztw opracowania i nie wicej ni 100 000 pln dla dokumentacji niezbdnej

krajobrazowych, majcych zasadnicze znaczenie z punktu widzenia ochrony przyrody w wojewdztwie mazowieckim, opracowanie planw sucych gospodarowaniu zasobami przyrodniczymi, wodnymi oraz innych wynikajcych z ustaw, utworzenie katastru wodnego, inne przedsiwzicia o istotnym znaczeniu dla ochrony rodowiska i gospodarki wodnej w wojewdztwie mazowieckim, po zatwierdzeniu przez Rad Nadzorcz. Agencja Restrukturyzacji Dopaty, kredyty. i Modernizacji Rolnictwa Dopaty do upraw rolin energetycznych w Warszawie Kredyt na realizacj przedsiwzi inwestywww.arimr.gov.pl cyjnych w rolnictwie, przetwrstwie rolnospoywczym i usugach dla rolnictwa

do przygotowania wniosku w ramach ZPORR, 90% kosztw opracowania i nie wicej ni 300 000 pln dla dokumentacji niezbdnej do przygotowania wniosku do Funduszu Spjnoci.

Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej www.efrwp.com.pl

Obecnie Fundusz realizuje trzynacie regularnych programw operacyjnych, obejmujcych jedenacie preferencyjnych linii kredytowych m.in.: kredyty na inwestycje w zakresie budowy, modernizacji i remontu drg publicznych, gminnych i powiatowych, lecych na terenach zamiejskich, kredyty na inwestycje z zakresu zbiorowego zaopatrzenia wsi w wod, zlokalizowane na wsi i w miastach do 10 tys. mieszkacw, zwizane z: budow lub modernizacj sieci wodocigowych, budow lub modernizacj stacji wodocigowych, inwestycje wymienione powyej, realizowane cznie, tzn. obejmujce cznie ujcie wody i stacj wodocigow. inwestycje w zakresie zbiorowego odprowadzania i oczyszczania ciekw, zlokalizowane na wsi i w miastach do 10 tys. mieszkacw, zwizane z budow, modernizacj i wyposaeniem inwestycyjnym: oczyszczalni ciekw komunalnych, kanalizacji ciekowej do odprowadzania i transportu ciekw komunalnych, ochrona rodowiska na terenach wiejskich. W zakresie ochrony rodowiska na terenach wiejskich Fundusz udziela dotacji obejmujcych: budow i wyposaenie (kompaktory, wagi, urzdzenia do sortowania i inne specjalistyczne urzdzenia) gruntowych skadowisk odpadw wiejskich, zakup kontenerw (pojemnikw) do gromadzenia odpadw (z wyczeniem koszy na mieci, workw foliowych) na terenach wiejskich z zastrzeeniem, e kontenery (pojemniki) zakupione ze rodkw Funduszu bd stanowiy wasno inwestora w okresie rwnym okresowi amortyzacji

Wysoko dopat w danym roku ustala si jako iloczyn deklarowanej przez producenta rolnego powierzchni plantacji wierzby lub ry bezkolcowej wykorzystywanych na cele energetyczne i stawek dopat do 1 ha powierzchni takiej plantacji. Stawki dopat do 1ha ustala corocznie Rada Ministrw w drodze rozporzdzenia. Kwota kredytu nie moe przekroczy 80% wartoci nakadw inwestycyjnych skadajcych si na dziaalno w zakresie agroturystyki, nie wicej jednak ni 4 mln pln. Kredyty mog by udzielane do wysokoci 70% wartoci kosztorysowej zadania inwestycyjnego, jednake maksymalna jednostkowa kwota kredytu nie moe przekroczy 400 tys. pln. Kredyt moe by przyznany tylko w przypadku, gdy inwestor posiada z uwzgldnieniem ewentualnego kredytu Fundacji pene, udokumentowane pokrycie finansowe zadania inwestycyjnego. Kredyty mog by udzielane do wysokoci 70% wartoci kosztorysowej zadania inwestycyjnego, jednake maksymalna jednostkowa kwota kredytu nie moe przekroczy 700 tys.pln. Kredyt moe by przyznany tylko w przypadku, gdy inwestor posiada z uwzgldnieniem ewentualnego kredytu Fundacji pene, udokumentowane pokrycie finansowe zadania inwestycyjnego. subwencje: dla przedsiwzi o wartoci do 20 000 pln maksymalna wysoko dotacji nie moe przekracza 50% kosztw netto inwestycji. W kwocie bezwzgldnej jednostkowa kwota dotacji na jedno zadanie inwestycyjne nie moe przekracza: 100 tys. pln - gdy inwestycj realizuje jedna gmina, 120 tys. pln - gdy inwestycj realizuje zwizek/ porozumienie midzygminne.

Fundacja Na Rzecz Rozwoju Wsi Polskiej Polska Wie 2000 im. Macieja Rataja Warszawa Fundacja Wspomagania Wsi www.fww.org.pl

rodka Kredyty: budowa i modernizacja urzdze grzewczych zasilanych gazem lub olejem opaowym.

na projekt do 40 tys. pln.

Celem dziaania Fundacji jest wspieranie inicjatyw gospodarczych i spoecznych mieszkacw wsi i maych miast zwizanych z popraw stanu infrastruktury obszarw wiejskich. Zadania w zakresie ochrony rodowiska mog by finansowane w ramach programu Mae elektrownie wodne w Polsce, ktry stawia sobie za cel odtworzenie zdewastowanych jazw, zapr, mynw i innych obiektw rzecznych oraz promocj ekologicznie czystej energii. Fundusz Spjnoci W ramach Funduszu Spjnoci w ochronie Instytucja Zarzdzajca: rodowiska wspierane bd nastpujce Ministerstwo Gospodarki rodzaje projektw: i Pracy, Departament poprawa jakoci wd powierzchniowych, Koordynacji Funduszu czyli budowa, rozbudowa i/ lub moderniSpjnoci zacja systemw kanalizacji zbiorczej i www.fundusz wspolpraoczyszczalni ciekw cy.org.pl polepszenie jakoci i dystrybucji wody przeznaczonej do spoycia, czyli budowa nowych i modernizacja istniejcych oczyszczalni ciekw komunalnych oraz unowoczenienie urzdze uzdatniania wody pitnej, poprawa jakoci powietrza, czyli instalacje ochronne w miejskich przedsibiorstwach ciepowniczych i energetycznych, suce ograniczeniu emisji dwutlenku siarki i tlenkw azotu racjonalizacja gospodarki odpadami, czyli budowa, modernizacja i rekultywacja skadowisk odpadw komunalnych i przemysowych (niebezpiecznych) oraz rekultywacja skadowisk wyczonych z eksploatacji, wybudowanie instalacji do biologicznego i termicznego przetwarzania odpadw, wybudowanie instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadw niebezpiecznych, wprowadzenie selektywnej zbirki odpadw, w tym odpadw niebezpiecznych, komunalne systemy zbirki, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadw, zapewnienie bezpieczestwa przeciwpowodziowego Program Aktywizacji Dotacje, mikrokredyty, poyczki Obszarw Wiejskich Projekty infrastrukturalne w zakresie: wodowww.fapa.com.pl/jkp cigw wiejskich, kanalizacji wsi, systemw gospodarki odpadami staymi, drg gminnych i drg powiatowych Zintegrowany Program W programie znajduj si 4 dziaania, w Operacyjny Rozwoju ramach ktrych mona realizowa inwestycje Regionalnego w zakresie ochrony rodowiska: Dziaanie 1.2 Infrastruktura ochrony rodowiska, Dziaanie 3.1 Obszary wiejskie, Dziaanie 3.2 Obszary podlegajce restrukturyzacji,

Wysoko poyczki nie moe przekroczy 50% wartoci nakadw inwestycyjnych lub 200.000 pln.

Pomoc z Funduszu Spjnoci na okrelony projekt moe wynie maksymalnie od 80% do 85%. Pozostae co najmniej 15% musi zosta zapewnione przez beneficjenta. rodki te mog pochodzi np. z: budetu gminy; rodkw wasnych przedsibiorstw komunalnych; rodkw NFOIGW (dotacji, kredytw); budetu pastwa; innego niezalenego rda (np. z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju).

Maksymalny udzia dotacji: 30% dla wodocigw, 50% dla kanalizacji, odpadw, drg gminnych i powiatowych. Dofinansowanie mog uzyska projekty, ktre ze wzgldu na mniejsz skal oddziaywania (warto projektu poniej 10 mln euro) nie kwalifikuj si do Funduszu Spjnoci, co pozwala maym gminom korzysta ze rodkw unijnych na inwestycje suce ochronie rodowiska.

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju www.ebrd.com

Bank Wsppracy Europejskiej S.A. www.bwe.pl

Bank Inicjatyw SpoecznoEkonomicznych www.bise.pl

Bank Gospodarstwa Krajowego www.bgk.com.pl

Dziaanie 3.3 Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysowe i powojskowe. EBOR poprzez autoryzowane banki krajw Europy rodkowej finansuje projekty z zakresu ochrony rodowiska poprzez kredyty dla gmin, przedsibiorstw komunalnych oraz wadz lokalnych czy zwizkw gminnych. Specjalizuje si rwnie w Partnerstwie Publiczno Prywatnym, prowadzi Program Finansowania Inwestycji Infrastrukturalnych przeznaczony dla miast poniej 100 tys. mieszkacw, jak rwnie wsppracuje z bankami partnerskimi. Przedmiot kredytowania: wodocigi, kanalizacja, odpady stae, transport miejski i rewitalizacja. Kredyt termomodernizacyjny moe by przeznaczony na finansowanie przedsiwzi termo realizowanych w celu: zmniejszenia rocznego zapotrzebowania na dostarczan energi, zmniejszenia rocznych strat energii pierwotnej w lokalnym rdle ciepa i lokalnej sieci ciepowniczej, zmniejszenia kosztw zakupu ciepa dostarczanego do budynkw, zamiany konwencjonalnych rde energii na niekonwencjonalne. Kredyt na realizacj dugofalowych projektw ekologicznych. Kredyt na przedsiwzicia termo modernizacyjne majce na celu: zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na energi dostarczan do budynkw mieszkalnych lub sucych do wykonywania zada publicznych przez jednostki samorzdu terytorialnego, zmniejszenie rocznych strat energii w lokalnym rdle ciepa i lokalnej sieci ciepowniczej, wykonanie przyczy technicznych do scentralizowanego rda ciepa w zwizku z likwidacj lokalnego rda ciepa w celu zmniejszenia kosztw ogrzewania budynkw, zamian konwencjonalnych rde energii na rda niekonwencjonalne. Kredyty, premia termomodernizacyjna. Kredyt przeznaczony jest na czciowe sfinansowanie przygotowanych przez gminy i ich zwizki projektw inwestycji komunalnych przewidzianych do wspfinansowania z funduszy Unii Europejskiej. Do projektw tych zalicza si studium wykonalnoci inwestycji, analiz kosztw i korzyci oraz pozosta dokumentacj projektow, analizy, ekspertyzy i studia niezbdne do przygotowania realizacji inwestycji.

Powyej 5 milionw euro.

wysoko kredytu jest cile powizana z wielkociami wynikajcymi z audytu energetycznego, jest to 80% wartoci przedsiwzicia termo, okrelonego w przedmiotowym audycie, udzia wasny klienta musi by zachowany na poziomie 20% przedsiwzicia

Moliwo udzielenia kredytu do 70% oglnej sumy nakadw inwestycyjnych realizowanej inwestycji. Kredyt na termomodernizacj: Kwota kredytu nie moe przekroczy 80% kosztw realizacji przedsiwzicia.

Kwota kredytu nie moe przekroczy: 500 000 zotych na jeden projekt, 80% zaplanowanych kosztw netto. Kredyt moe by wypacany jednorazowo lub w ratach. Udzia wasny kredytobiorcy stanowi nie mniej ni 20% wartoci przedsiwzicia. Premia termomodernizacyjna jest form pomocy pastwa dla inwestora realizujcego przedsiwzicie termomodernizacyjne. Jest ona przyznawana przez Bank Gospodarstwa Krajowego w wysokoci 25% kwoty kredytu wykorzystanego na realizacj przedsiwzicia. Premia termomodernizacyjna stanowi spat czci kredytu zacignitego przez inwestora.

Bank Ochrony rodowiska S.A. www.bosbank.pl

Bank Ochrony rodowiska S.A. www.bosbank.pl

Kredyt na zakup lub monta urzdze i wyrobw sucych ochronie rodowiska Kredyty na przedsiwzicia z zakresu termomodernizacji Kredyty dla firm realizujcych inwestycje w formule Trzeciej strony Kredyty na zbiorowe zaopatrzenie w wod wsi i miast do 10 tys. mieszkacw Kredyty na instalacje gazowe w wiejskich obiektach uytecznoci publicznej Kredyty BO S.A. udzielane we wsppracy z wojewdzkimi funduszami ochrony rodowiska i gospodarki wodnej Inwestycyjne przedsiwzicia proekologiczne: ktrych celem jest uzyskanie oszczdnoci energii elektrycznej, energii cieplnej, zuycia wody lub z tytuu zmniejszenia opat za gospodarcze korzystanie ze rodowiska, suce skadowaniu lub zagospodarowywaniu odpadw, oczyszczaniu ciekw lub uzdatnianiu wody i ktrych efekty ekologiczne w wyrazie finansowym zapewniaj spat kredytu. Przedmiot kredytowania: urzdzenia suce do ujcia i poboru wody, jej magazynowania i rozprowadzania (budowa lub modernizacja stacji i sieci wodocigowych). Przedmiot kredytowania: Budowa i modernizacja urzdze grzewczych zasilanych gazem lub olejem w wiejskich obiektach uytecznoci publicznej (szkoy, orodki zdrowia, remizy, kluby rolnika itp.). Przedsiwzicia termomodernizacyjne, w wyniku ktrych nastpuje zmniejszenie: rocznego zapotrzebowania na energi zuywan na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody uytkowej, dostarczan do budynkw mieszkalnych i budynkw sucych do wykonywania przez jednostki samorzdu terytorialnego zada publicznych, co najmniej 10% w budynkach, w ktrych modernizuje si jedynie system grzewczy, co najmniej 15% w budynkach, w ktrych w latach 1985-2001 przeprowadzono modernizacj systemu grzewczego, co najmniej 25% w pozostaych budynkach, co najmniej 25% rocznych strat energii pierwotnej w lokalnym rdle ciepa i lokalnej sieci ciepowniczej, czyli: kotowni lub wle cieplnym, z ktrych nonik ciepa jest dostarczany bezporednio do instalacji ogrzewania i ciepej wody w budynku, ciepowni osiedlowej lub grupowym wymienniku ciepa wraz z sieci ciepownicz o mocy nominalnej do 11,6 MW, dostarczajcej ciepo do budynku lub lokalnej sieci ciepowniczej, jeeli budynki, do ktrych dostarczana jest z

Maksymalna kwota kredytu do 100% kosztw zakupu i kosztw montau, przy czym koszty montau mog by kredytowane w jednym z poniszych przypadkw: gdy sprzedawca, z ktrym Bank podpisa porozumienie jest jednoczenie wykonawc, gdy wykonawca jest jednostk autoryzowan przez sprzedawc, z ktrym Bank podpisa porozumienia, gdy Bank podpisa z wykonawc porozumienie dotyczce montau urzdze i wyrobw zakupionych wycznie na zasadach obowizujcych dla niniejszego produktu. Maksymalna kwota kredytu do 80% kosztw zadania. Maksymalna kwota kredytu 400 000 pln, lecz nie wicej ni 70% wartoci kosztorysowej zadania. Maksymalna kwota kredytu 40.000 pln (do 50% wartoci kosztorysowej zadania).

Maksymalne kwota kredytu do 80% kosztw zadania

tych sieci energia, speniaj wymagania w zakresie oszczdnoci energii okrelone odpowiednimi przepisami lub zostay podjte dziaania majce na celu zmniejszenie zuycia energii dostarczanej do tych budynkw, wykonanie przyczy technicznych do scentralizowanego rda ciepa, w zwizku z likwidacj lokalnego rda ciepa, prowadzce do zmniejszenia kosztw ciepa dostarczanego do budynkw o co najmniej 20% w stosunku rocznym, cakowita lub czciowa zamiana rde energii z konwencjonalnych na niekonwencjonalne (w tym odnawialne), realizowane zgodnie z projektem budowlanym wykonanym na podstawie audytu energetycznego. rdo: opracowanie wasne

7. Sposoby kontroli oraz dokumentowania realizacji programu Zarzd Powiatu Wyszkowskiego odpowiada za wdroenie systemu opracowanego w Programie ochrony rodowiska i jest zobowizany do opracowania oraz wdroenia systemu monitoringu. Monitorowanie realizacji planu umoliwi ocen prawidowoci i efektywnoci dziaa oraz szybkie i elastyczne reagowanie na zmiany. Monitoring ochrony rodowiska polega bdzie gwnie na dziaaniach organizacyjno kontrolnych. System monitoringu i oceny zada oraz celw zawartych w Programie obejmuje: obligatoryjne terminy zawarte w aktach prawnych, system sprawozdawczoci organw urzdowych i podmiotw gospodarczych. Kontrola realizacji Programu wymaga take oceny stopnia realizacji przyjtych w nim celw i dziaa, przewidzianych do wykonania w okrelonym terminie. Naley systematycznie ocenia te stopie rozbienoci midzy zaoeniami, a realizacj programu oraz analizowa przyczyny tych niespjnoci. 7.1. Opiniowanie Programu Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach, niniejsza aktualizacja powiatowego programu ochrony rodowiska powinna zosta uchwalona przez rad powiatu do koca 2008r. Proces ten poprzedzony jest etapem opiniowania. Projekt Programu ochrony rodowiska podlega zaopiniowaniu przez zarzd wojewdztwa i organy gmin. Organ ten udziela opinii w terminie nie duszym ni 2 miesice od dnia otrzymania projektu. Nie udzielenie opinii w tym terminie uznaje si za opini pozytywn. 7.2. Sprawozdanie z realizacji oraz aktualizacja Programu Zarzd Powiatu ma obowizek sporzdza co 2 lata raport z realizacji programu ochrony rodowiska. Raport z realizacji Programu powinien obejmowa: ocen stopnia realizacji okrelonych w Programie celw i kierunkw dziaa, sprawozdanie z wykonanych zada pozainwestycyjnych i inwestycyjnych, zgodno wykonanych zada z harmonogramem prac, sprawozdanie z realizacji harmonogramu finansowania zaoonych przedsiwzi. podsumowanie z wnioskami i ewentualn rekomendacj nowelizacji Programu. Sprawozdanie moe zawiera take informacje dotyczce zaistniaych zmian w aktach prawnych, zaoeniach podstawowych, programach wyszego rzdu, itp., co bdzie powodowa konieczno weryfikacji planu i jego aktualizacj. Ustawa o odpadach wymaga, aby programy ochrony rodowiska aktualizowane byy nie rzadziej ni raz na 4 lata. Oznacza to, e nastpny program ochrony rodowiska powinien zosta zaktualizowany do koca 2012r. Jeeli zmiany w dziedzinie ochrony rodowiska bd znaczce, lub bdzie wymagaa tego sytuacja lokalna, program ochrony rodowiska powinien by zaktualizowany przed tym terminem.

Proces aktualizacji powinna poprzedzi weryfikacja dokumentu w celu oceny, ktre czci Programu wymagaj aktualizacji i w jakim zakresie. Weryfikacji podlega cay Program, tj. aktualny stan, wytyczone cele i dziaania, program krtko i dugoterminowy, okrelone zadania i harmonogram ich realizacji. Przy aktualizacji Programu niezbdna bdzie weryfikacja danych wyjciowych przyjtych przy opracowywaniu niniejszego dokumentu poprzez: udoskonalenie lub wprowadzenie nowej metodyki szacowania, ewentualnie: zamian danych szacowanych przez dane pomierzone, uzupenienie o dane uprzednio niedostpne lub nieuwzgldnione, w szczeglnoci w oparciu o informacje pozyskane drog monitoringu i kontroli. 7.3. Monitoring Programu Przebieg realizacji Programu musi by systematycznie kontrolowany (monitorowany). Starosta odpowiada za wdroenie systemu przedstawionego w Programie i jest zobowizany do opracowania oraz wdroenia systemu monitoringu. Monitoring ten ma istotne znaczenie informacyjne. Monitorowanie realizacji programu umoliwi ocen prawidowoci i efektywnoci dziaa oraz szybkie i elastyczne reagowanie na zmiany. Dotyczy to zarwno dziaa biecych, jak i okresowo dokonywanych ocen i aktualizacji celw i priorytetw. Kontrola przebiegu realizacji Programu oraz oceny realizacji Programu w aspekcie realizacji zaoonych celw opiera si bdzie o: 1) monitoring wdraania Programu, ktry polega bdzie na: okreleniu stopnia realizacji przyjtych celw oraz ocenie realizacji projektw inwestycyjnych w ochronie rodowiska, okreleniu stopnia rozbienoci (%) pomidzy przyjtymi celami i dziaaniami, a ich wykonaniem, analizie przyczyn tych rozbienoci. 2) monitoring skutkw realizacji Programu, w tym monitoring wiadomoci spoecznej, ktry prowadzony bdzie poprzez ocen: poprawy standardw jakoci rodowiska, poprawy poziomu i jakoci ycia mieszkacw. Analiza przyczyn rozbienoci powinna obejmowa ocen w zakresie: moliwoci finansowych realizacji dziaa i poszczeglnych zada, moliwoci technicznych wykonania zada (m.in. zasoby ludzkie, wyposaenie techniczne), stopnia zaangaowania instytucji odpowiedzialnych za realizacj dziaa, reakcji spoeczestwa na propozycje dziaa zawartych w Programie, aktualnych moliwoci prawnych, aktualnych priorytetw, okrelonych w dokumentach rzdowych i wojewdzkich. Dla niniejszej aktualizacji Programu wskaniki monitoringu przyjto za wskanikami okrelonymi w Programie Ochrony rodowiska dla Powiatu Wyszkowskiego na lata 2004 2011 oraz Programie Ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r., w ktrym okrelony zosta zestaw miernikw z zaleceniem ich stosowania do monitorowania zmian stanu rodowiska w skali wojewdztwa. W dostosowaniu do powiatu wyszkowskiego przyjto mierniki przedstawione w poniszej tabeli nr 23. Tabela nr 23. Wskaniki monitoringu dla Programu Ochrony rodowiska dla Powiatu Wyszkowskiego na lata 2008 2015
Lp. Wskanik Mierniki ekologiczne jako wd powierzchniowych i podziemnych Jednostka miary rdo informacji o wskaniku WIO

1.

% udziau wd pozaklasowych

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 1. 2. 3. 1. 2.

dugo sieci wodocigowej na terenie powiatu % zwodocigowania powiatu dugo sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu % skanalizowania powiatu ludnoci obsugiwanej przez oczyszczalni ciekw liczba przyzagrodowych oczyszczalni ciekw wielko emisji zanieczyszcze gazowych wielko emisji zanieczyszcze pyowych liczba instalacji produkujcych i wykorzystujcych energi odnawialn powierzchnia terenw zdegradowanych udzia gleb kwanych i bardzo kwanych oglna powierzchnia terenw lenych powierzchnia terenw lenych na 1 mieszkaca powierzchnia obszarw nowo zalesionych % powierzchni objty prawn ochron przyrody liczba pomnikw przyrody liczba uytkw ekologicznych powierzchnia uytkw ekologicznych powierzchnia innych form ochrony przyrody Mierniki spoeczne liczba projektw zrealizowanych na rzecz edukacji ekologicznej stopie uspoecznienia procesw decyzyjnych akcje informacyjno edukacyjnych Mierniki ekonomiczne jednostkowe koszty inwestycyjne poniesione na osignicie zakadanego efektu ekologicznego jednostkowe koszty eksploatacyjne ponoszone dla utrzymania uzyskanego efektu ekologicznego

km % powierzchni km % powierzchni % ogu ludnoci szt. Mg Mg szt. ha % % powierzchni gminy ha/ osob ha % szt. szt. ha ha szt. ilo ilo z z

powiat, gmina powiat, gmina powiat, gmina powiat, gmina GUS, powiat, gmina gmina WIO, GUS, powiat powiat, gmina WIO, powiat, gmina Stacja Chemiczno Rolnicza, WIO nadlenictwo, powiat, gmina, GUS nadlenictwo, gmina nadlenictwo, gmina Urzd Wojewdzki (Konserwator Przyrody), powiat

powiat, gmina powiat, gmina powiat, gmina gmina gmina

8. Wytyczne do sporzdzania gminnych programw ochrony rodowiska W celu zapewnienia cigoci i spjnoci dziaa zwizanych z ochron rodowiska, samorzdy sporzdzaj wojewdzkie, powiatowe i gminne programy ochrony rodowiska, ktre nastpnie s przyjmowane do realizacji w drodze uchway sejmiku wojewdztwa albo rady powiatu lub gminy. Programy te, podobnie jak Polityk ekologiczn pastwa, sporzdza si co 4 lata, z tym, e przewidziane w niej dziaania obejmuj w perspektywie kolejne 4 lata. Z uwagi na ustawowe terminy wykonania programw obowizuje zasada, zgodnie z ktr programy wyszego rzdu zawieraj wskazwki i wytyczne dla programw niszego rzdu. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa rodowiska przy sporzdzaniu gminnych programw ochrony rodowiska naley uwzgldnia co najmniej ustalenia zawarte w dokumentach: Polityce ekologicznej pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007 2010, Programie wykonawczym do II Polityki ekologicznej pastwa, Programie ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r., Programie ochrony rodowiska powiatu wyszkowskiego na lata 2008 2011 z uwzgldnieniem lat 2012 2015, Programie moliwoci wykorzystania odnawialnych rde energii na Mazowszu, Strategii Rozwoju Wojewdztwa Mazowieckiego do roku 2020, Programie zwikszania lesistoci dla Wojewdztwa Mazowieckiego do roku 2020, Regionalnym Programie Operacyjnym Wojewdztwa Mazowieckiego 2007 2013.

W gminnym programie ochrony rodowiska musz by uwzgldniane wszystkie wymagania obowizujcych przepisw prawnych (ustaw i przepisw wykonawczych), ktre bd obowizywa na dzie sporzdzania programu i bd dotyczy zagadnie ochrony rodowiska i racjonalnego wykorzystania zasobw naturalnych. W zwizku z koniecznoci dokonania harmonizacji polskiego prawa ochrony rodowiska z prawem Unii Europejskiej, przepisy zawarte w unijnych aktach prawnych w tym zakresie tj. w rozporzdzeniach, dyrektywach, decyzjach i uchwaach, s systematycznie transponowane do prawa krajowego. Ponadto, gminne programy ochrony rodowiska powinny by skoordynowane z: miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, lokalnymi planami rozwoju infrastruktury (jeli s): mieszkalnictwa, transportu, zaopatrzenia w energi, rozwoju gospodarki wodno ciekowej, itd, gminnymi planami gospodarki odpadami sporzdzonymi zgodnie z ustaw o odpadach, innymi dokumentami strategicznymi, sporzdzonymi na poziomie gminy. Cele i zadania ujte w wymienionych dokumentach powinny by wykorzystywane przy sporzdzaniu gminnych programw ochrony rodowiska jako: podstawa wyjciowa do konkretyzacji zada (np. do sporzdzenia na szczeblu gminnym konkretnego wykazu planowanych do budowy lub modernizacji oczyszczalni ciekw, skadowisk odpadw, systemu segregacji odpadw itd.), analogia do sformuowania lokalnych celw, planowanych do uzyskania, inspiracja do wprowadzenia podobnego zadania na szczeblu lokalnym, jeli zadanie ujte w wymienionych wyej dokumentach jest sformuowane oglnie bd dotyczy wyszego szczebla. Gminne programy ochrony rodowiska powinny okrela cele ekologiczne, priorytety, rodzaj i harmonogram dziaa proekologicznych oraz rodki niezbdne do osignicia celw, w tym mechanizmy prawno ekonomiczne i finansowe. Struktura gminnego programu ochrony rodowiska powinna nawizywa do struktury Polityki ekologicznej pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007 2011, a wic powinna zawiera, co najmniej nastpujce rozdziay: Racjonalne uytkowanie zasobw naturalnych (zmniejszanie materiaochonnoci, energochonnoci i wodochonnoci gospodarki, ochrona gleb, racjonalna eksploatacja lasw), Poprawa jakoci rodowiska (ochrona wd, ochrona powietrza, gospodarowanie odpadami, haas, pola elektromagnetyczne, nadzwyczajne zagroenia rodowiska, ochrona przyrody i biornorodnoci), Narzdzia i instrumenty realizacji programu (ramy prawa take w zakresie prawa lokalnego i decyzji organw samorzdowych, planowanie przestrzenne, powizania formalne i merytoryczne z analogicznymi programami niszego i wyszego szczebla administracyjnego, mechanizmy finansowania ochrony rodowiska), Nakady na realizacj programu (wielko nakadw i rda finansowania), Kontrola realizacji programu (procedury kontroli, mierniki realizacji programu, procedury weryfikacji programu). Program gminny powinien uwzgldnia: zadania wasne (pod zadaniami wasnymi naley rozumie te przedsiwzicia, ktre bd finansowane w caoci lub czciowo ze rodkw bdcych w dyspozycji gminy), zadania koordynowane (pod zadaniami koordynowanymi naley rozumie pozostae zadania, zwizane z ochron rodowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobw naturalnych, ktre s finansowane ze rodkw przedsibiorstw oraz ze rodkw zewntrznych, bdcych w dyspozycji organw i instytucji szczebla powiatowego, wojewdzkiego i centralnego). Zadania wasne powinny by w programie ujte z penym zakresem informacji niezbdnej do kontroli ich realizacji (opis przedsiwzicia, terminy realizacji, instytucja odpowiedzialna, koszty, rda finansowania). Zadania koordynowane powinny by w programie ujte z takim stopniem szczegowoci, jaki jest dostpny na terenie gminy.

Gminne programy ochrony rodowiska musz spenia warunki pozyskania wsparcia finansowego z funduszy strukturalnych i Funduszu Spjnoci, ktre w gwnej mierze udzielane bdzie jednostkom samorzdu terytorialnego na realizacj inwestycji ekologicznych. Szczegowe zagadnienia zwizane z opracowywaniem programw ochrony rodowiska na szczeblu wojewdzkim, powiatowym oraz gminnym zostay zawarte w Wytycznych sporzdzania programw ochrony rodowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym wydanych w 2002 roku przez ministerstwo rodowiska. Opracowanie to jest dostpne na stronie internetowej Ministerstwa rodowiska: www.mos.gov.pl 9. Analiza oddziaywania realizacji programu na rodowisko Przewidywane korzyci dla rodowiska w wyniku realizacji aktualizacji Programu ochrony rodowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2008 2011 z perspektyw do 2015 roku okrelono w sposb nastpujcy: ochrona powietrza atmosferycznego nastpi zmniejszenie niskiej emisji gazw szczeglnie pyu zawieszonego oraz poprawa stanu jakoci powietrza ochrona przed haasem nastpi poprawa stanu technicznego drg, a tym samym obniy si emisja haasu komunikacyjnego, ochrona przed polami elektromagnetycznymi - nastpi wzrost wiadomoci mieszkacw w zakresie zagroe jakie stwarzaj pole elektromagnetyczne, ochrona zasobw wodnych - nastpi zwikszenie liczby mieszkacw objtych sieci kanalizacyjn oraz zwikszenie iloci oczyszczanych ciekw. Nastpi polepszenie jakoci wd powierzchniowych. W wyniku zastosowania technologii zamknitego obiegu wody zmniejszy si zuycie tego cennego surowca, ochrona gleb - nastpi rekultywacja zdegradowanych terenw oraz poprawa jakoci gleb poprzez m.in. zastosowanie rolnictwa ekologicznego, ochrona przyrody - nastpi wzrost powierzchni obszarw objtych ochron, powstan plany ochrony umoliwiajce skuteczniejsz ochron przyrody, zwikszy si wiadomo ekologiczna spoeczestwa, zahamowana zostanie degradacja obszarw cennych przyrodniczo i odbudowana populacja rodzimej zwierzyny drobnej (zajca oraz kuropatwy) ochrona lasw - powierzchnia terenw zalesionych ulegnie zwikszeniu, wzronie odporno drzewostanu, zahamuje si niekorzystn antropopresj na najcenniejsze tereny, bezpieczestwo ekologicznego - wzronie stopie ochrony przeciwpowodziowej obszarw wzdu Bugu i Narwi, nastpi poprawa stanu urzdze wodnych, wzronie wiadomo spoeczestwa w zakresie zagroe naturalnych i cywilizacyjnych, rozwinie si nowoczesny system ratownictwa ekologiczno techniczno chemicznego, zarzdzanie rodowiskiem - nastpi wzrost wiadomoci ekologicznej spoeczestwa, samorzdowcw, wzronie aktywno mieszkacw w zakresie podejmowania dziaa sucych ochronie rodowiska, zmaleje bezrobocie, wzronie ilo przedsibiorstw posiadajcych certyfikaty ekologiczne. Przewidywane zagroenia dla rodowiska w wyniku realizacji aktualizacji Programu ochrony rodowiska dla powiatu wyszkowskiego na lata 2008 2011 z perspektyw do 2015 roku. Najwaniejszym zagroeniem dla rodowiska zwizanym z realizacj Programu moe by nieterminowe realizowanie zapisanych w nim dziaa. Poza tym negatywnie na rodowisko mog oddziaywa niektre zaproponowane przedsiwzicia inwestycyjne tj. promocja walorw przyrodniczych zwikszy presj turystw, a to bdzie wymaga rozwoju infrastruktury turystycznej w wyniku realizacji ktrej nastpi zajcie gruntu pod nowe obiekty kubaturowe itp., zwikszy si ilo turystw penetrujcych obszary chronione, a co za tym idzie wzronie presja czowieka na rodowisko, moe doj do nieprawidowego zagospodarowywania odpadw. Zaznaczy naley jednak, e zarwno w/w inwestycje, jak i inne np. modernizacja drg czy budowa nowych sieci kanalizacyjnych bd oddziaywa na rodowisko lokalnie. W celu minimalizacji oddziaywania tych obiektw na rodowisko naley ju na etapie projektowania zapewni rozwizania prowadzce do ograniczenia negatywnego oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko. W trakcie realizacji przedsiwzicia, jak i w czasie jego eksploatacji naley zwraca uwag na minimalizowanie negatywnego oddziaywania tych obiektw na rodowisko np. poprzez prawidowe zagospodarowanie odpadw, ograniczenie emisji haasu, zabezpieczenie terenu budowy, oszczdno wody, energii i surowcw.

10. Materiay rdowe 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) Obowizujce akty prawne Polityka Ekologiczna Pastwa na lata 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007 2010 Polityka Ekologiczna Pastwa na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2011 2014 Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Pastwa na lata 2002 2010 Programie Ochrony rodowiska Wojewdztwa Mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r. Strategia Rozwoju Wojewdztwa Mazowieckiego do roku 2020 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Wojewdztwa Mazowieckiego Regionalny Program Operacyjny Wojewdztwa Mazowieckiego 2007 2013 Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Wyszkowskiego na lata 2004 2006 z uwzgldnieniem kolejnego okresu programowania Unii Europejskiej na lata 2007 2013

10) Program ochrony rodowiska dla Powiatu Wyszkowskiego na lata 2004 2011 11) Strategii zrwnowaonego rozwoju powiatu wyszkowskiego do roku 2015 aktualizacja 12) Wieloletni Plan Inwestycyjny dla Powiatu Wyszkowskiego na lata 2007 2013 13) Plan Rozwoju Drg Powiatowych w latach 2007 2013 14) Powiaty w Polsce, Gwny Urzd Statystyczny, Warszawa 2007r. 15) Stan rodowiska w wojewdztwie mazowiecki w 2006r. Raport Wojewdzkiego Inspektoratu Ochrony rodowiska, Warszawa 2007r. 16) Roczna ocena jakoci powietrza w wojewdztwie mazowieckim raport za rok 2007, Wojewdzki Inspektorat Ochrony rodowiska w Warszawie, 2008r. 17) Wytyczne sporzdzania programw ochrony rodowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym. Ministerstwo rodowiska, Warszawa 2002r. Spis tabel: Tabela nr 1. Kierunki dziaa przewidziane do realizacji do 2014r. okrelone w Programie ochrony rodowiska dla wojewdztwa mazowieckiego na lata 2007 2010 z uwzgldnieniem perspektywy do 2014r. odnoszce si do uwarunkowa powiatu wyszkowskiego Tabela nr 2. Charakterystyka gmin powiatu wyszkowskiego Tabela nr 3. Uytkowanie terenu gmin powiatu wyszkowskiego Tabela nr 4. Struktura podmiotw gospodarczych wg sekcji w gminach powiatu wyszkowskiego Tabela nr 5. Charakterystyka sieci wodocigowej w gminach powiatu wyszkowskiego Tabela nr 6 Charakterystyka sieci kanalizacyjnej w gminach powiatu wyszkowskiego Tabela nr 7. Charakterystyka gminnych oczyszczalni ciekw komunalnych na terenie powiatu wyszkowskiego Tabela nr 8. Charakterystyka gminnych skadowisk odpadw komunalnych na terenie powiatu wyszkowskiego Tabela nr 9. Klasyfikacja terenu powiatu wyszkowskiego z uwzgldnieniem kryteriw okrelonych w celu ochrony zdrowia Tabela nr 10. Klasyfikacja terenu powiatu wyszkowskiego z uwzgldnieniem kryteriw okrelonych w celu ochrony rolin Tabela nr 11. cieki przemysowe i komunalne odprowadzane do wd powierzchniowych lub do ziemi z terenu powiatu wyszkowskiego Tabela nr 12. Ocena jakoci wd pyncych na terenie powiatu wyszkowskiego Tabela nr 13. Pomniki przyrody na terenie powiatu wyszkowskiego

Tabela nr 14. Uytki ekologiczne na terenie powiatu wyszkowskiego Tabela nr 15. Obszary specjalnej ochrony ptakw na terenie powiatu wyszkowskiego Tabela nr 16. Obszary ochrony siedliskowej na terenie powiatu wyszkowskiego Tabela nr 17. Prognozowane obszary zalewowe oraz potencjalna liczba osb zagroonych powodzi Tabela nr 18. Harmonogram rzeczowy realizacji celw dugoterminowych oraz dziaa na lata 2008 2015 Tabela nr 19. Krtkoterminowy harmonogram rzeczowo finansowy realizacja celw i zada wasnych powiatu wyszkowskiego do roku 2011 Tabela nr 20. Krtkoterminowy harmonogram rzeczowy realizacja celw i zada koordynowanych dla powiatu wyszkowskiego do roku 2011 Tabela nr 21. Zadania inwestycyjne przewidziane do realizacji na terenie powiatu wyszkowskiego w latach 2008 2015 Tabela nr 22. Wybrane rda finansowania przedsiwzi inwestycyjnych i pozainwestycyjnych z zakresu ochrony rodowiska Tabela nr 23. Wskaniki monitoringu dla Programu Ochrony rodowiska dla Powiatu Wyszkowskiego na lata 2008 2015 Przewodniczca Rady: Magorzata lesik- Nasiadko