Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza

2010

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017

Zesp autorski:

mgr in. Emilia Krystek

mgr in. Katarzyna Kaczorowska

mgr in. Elbieta Mikua

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017

Spis treci Wstp....................................................................................................................................6 Stan rodowiska oraz zasobw naturalnych.........................................................................7 Oglna charakterystyka gminy Rozprza..........................................................7 Charakterystyka aktualnego stanu rodowiska oraz zasobw naturalnych w gminie Rozprza........................................................................................11 Warunki rodowiska geograficznego, klimat............................................11 Uytkowanie rolnicze terenu....................................................................12 Jako gleb.......................................................................................................12 Produkcja rolinna i zwierzca.........................................................................13 Przyroda oywiona...................................................................................15 Obszary i obiekty objte ochron...........................................................15 Zasoby kopalin.........................................................................................16 Stosunki wodne i jako wd...................................................................16 Wody podziemne..............................................................................................16 Wody powierzchniowe......................................................................................17 Wodocigi i kanalizacja....................................................................................18 Jako powietrza......................................................................................22 Haas 23 Pola elektromagnetyczne.........................................................................23 Odnawialne rda energii........................................................................23 Awarie przemysowe i inne nadzwyczajne zagroenia dla rodowiska...23 Standardy jakoci rodowiska.............................................................................................24 Tendencje przeobrae rodowiska....................................................................................25 Podstawowe kierunki i zakres dziaa w ochronie rodowiska........................................25 5.1 Podstawowe kierunki i zakres dziaa niezbdnych do zachowania i poprawy standardw jakoci rodowiska.................................................25 5.2 Cele ekologiczne na lata 2010 2017..................................................27 5.2.1 Zachowanie rnorodnoci biologicznej........................................27 5.2.3 Ochrona gleby................................................................................31 5.2.4 Ochrona wd..................................................................................32 5.2.5 Ochrona zasobw kopalin..............................................................33 5.2.6 Ochrona powietrza.........................................................................34 5.2.7 Ochrona przed haasem.................................................................35 5.2.8 Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym..............35 5.2.9 Gospodarka odpadami...................................................................36 5.2.10 Zmniejszenie energochonnoci gospodarki................................36 5.2.11 Bezpieczestwo chemiczne i biologiczne....................................37 Harmonogram rzeczowo-finansowy...................................................................................37 Instrumenty realizacji programu.........................................................................................38 Kontrola realizacji programu..............................................................................................41 Informacje o przeprowadzonych konsultacjach..................................................................42

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Wnioski wynikajce z Prognozy oddziaywania na rodowisko projektu Programu Ochrony rodowiska.................................................................................................................43 Streszczenie w jzyku niespecjalistycznym........................................................................45

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Spis tabel: Tabela 1. Struktura gleb gminy Rozprza wg klas bonitacyjnych Tabela 2. Stan zakwaszenia gleb na terenie gminy Rozprza Tabela 3. Konieczno rekultywacji terenw gruntw ornych Tabela 4. Struktura uytkowania gruntw Tabela 5. Oglna powierzchnia zasieww gwnych ziemiopodw w gminie Rozprza Tabela 6. Parki zabytkowe na terenie gminy Rozprza Tabela 7.Charakterystyka uj wd podziemnych eksploatowanych dla potrzeb wodocigu Tabela 8. adunki zanieczyszcze w ciekach wedug sprawozdania Oczyszczalni ciekw w Rozprzy Tabela 9. adunki zanieczyszcze w ciekach wedug sprawozdania Oczyszczalni ciekw w Milejowie Tabela 10. Przedsiwzicia krtko i dugoterminowe do realizacji na terenie gminy Rozprza

Spis wykresw: Wykres 1. Udzia procentowy gruntw ornych, sadw, k i pastwisk w cakowitej powierzchni uytkw rolnych w gminie Rozprza. Wykres 2. Stenie azotanw i azotu oglnego na rzece Luciy w punkcie pomiarowym w Rozprzy w roku 2006 Wykres 3. Stenie wskanikw tlenowych na rzece Luciy w punkcie pomiarowym w Rozprzy w roku 2006 Spis map: Mapa 1. Gmina Rozprza na tle powiatu piotrkowskiego Mapa 2. Gmina Rozprza

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Wstp Program Ochrony rodowiska to dokument, ktrego podstawow funkcj jest okrelenie celw i zada administracji pastwa i samorzdw w zakresie ochrony rodowiska, a take rozsdnej gospodarki jego zasobami. Ma on peni rol niejako narzdzia zarzdzania rodowiskiem. Zgodnie z ustaw z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo Ochrony rodowiska program ochrony rodowiska powinien okrela: 1) cele ekologiczne na lata 2010-2017, 2) priorytety ekologiczne, 3) rodzaj i harmonogram dziaa proekologicznych, rodki niezbdne do osignicia celw, 4) mechanizmy prawno-ekonomiczne i rodki finansowe. Wanym elementem programu ochrony rodowiska jest jego wdraanie. Przydatne mog si okaza tu takie instrumenty zarzdzania rodowiskiem jak: 1) miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, 2) gminne programy zrwnowaonego rozwoju Agenda 21, 3) procedury okrelania dopuszczalnych warunkw korzystania ze rodowiska (np. pozwolenia zintegrowane), 4) procedury zwizane z lokalizacj inwestycji i techniki okrelania wpywu na rodowisko (raport o oddziaywaniu na rodowisko), 5) procedury przegldw ekologicznych, 6) procedury oceny ryzyka rodowiskowego i zdrowotnego, 7) procedury dostpu do informacji o rodowisku i jego ochronie, 8) opaty korzystania ze rodowiska. Podczas planowania polityki ochrony rodowiska istotna jest ocena stanu aktualnego w zakresie gospodarki i przyjte tendencje na najblisze lata (strategia rozwoju), a take dziaania, ktre ju zostay podjte w celu poprawy, albo zapobiegnicia pogorszenia stanu rodowiska. Znaczenie ma rwnie stan wiadomoci ekologicznej mieszkacw gminy i jednoczenie ch podejmowania jakichkolwiek dziaa na rzecz ochrony rodowiska. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony rodowiska w art. 17 zobowizuje zarzdy wojewdztw, powiatw i gmin do opracowania programw ochrony rodowiska, ktrych celem jest realizacja polityki ekologicznej pastwa. Projekty programw gminnych s opiniowane przez zarzdy waciwych powiatw.

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Czci programu ochrony rodowiska jest plan gospodarki odpadami, opracowywany jako odrbny dokument zgodnie z wymaganiami okrelonymi w art. 14 i 15 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach. Gminny program ochrony rodowiska wraz z planem gospodarki odpadami pozostaj cile zwizane z ich odpowiednikami na szczeblu powiatowym. Stan rodowiska oraz zasobw naturalnych Oglna charakterystyka gminy Rozprza Gmina Rozprza pooona jest w wojewdztwie dzkim w powiecie piotrkowskim. Graniczy z gminami:

od zachodu: Wola Krzysztoporska od pnocy: Piotrkw Trybunalski od wschodu: Sulejw od poudnia: Rczno, ki Szlacheckie i Gorzkowice. Mapa 1. Gmina Rozprza na tle powiatu piotrkowskiego

Obszar gminy wynosi 163 km. Liczba mieszkacw wynosi 12156 osb, z czego 6254 osb to kobiety, za 5902 osb to mczyni (stan na dzie 30.12.2006 r.). Gsto zaludnienia na

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 1 km2 wynosia 74 osoby. Udzia ludnoci w wieku 0-18 lat wynosi 23,9%, za w wieku 1965 lat 59,6%. Podstawow dziedzin gospodarki gminy Rozprza jest rolnictwo. Uytki rolne zajmuj ogem powierzchni 10704 ha. Lasy i grunty lene stanowi 4243 ha gminy, pozostae grunty i nieuytki stanowi 1303 ha. Na terenie gminy funkcjonuje dobrze rozwinity system placwek owiatowych, s dwa gimnazja, 6 szk podstawowych i dwa przedszkola. Najwikszym obiektem szkolnym jest nowo wybudowane, nowoczesne Gimnazjum w Rozprzy. W gminie s 2 Orodki Zdrowia, apteka, 14 jednostek OSP. Mapa 2. Gmina Rozprza

Gmina Rozprza to rwnie miejsce ciekawe turystycznie. Na jej terenie znajduje si wiele interesujcych zabytkw, jak m.in.

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 KOCI PARAFIALNY W ROZPRZY

W Rozprzy znajduje si koci p. w. Nawiedzenia Najwitszej Marii Panny oraz w. Wojciecha i Stanisawa. Pierwsze wzmianki o drewnianym kociele w Rozprzy pochodz z 1406 roku. W latach 1763-67 roku na miejscu budowli drewnianej zosta wystawiony koci murowany z fundacji Szymona Zaremby. W latach 1914-19 wityni przebudowa architekt Feliks Nowicki. Z dawnego kocioa zachowano cztery przsa nawy, sklepione kolebkowo z lunetami i doln czci wiey.

KOCI PARAFIALNY W MILEJOWIE

W Milejowie znajduje si koci p.w. w. Marii Magdaleny. Okoo 1282 roku sulejowscy cystersi, bdcy wwczas wacicielami Milejowa wybudowali koci i zaoyli parafi.

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Pierwotny koci nie przetrwa do dzi. Dwukrotnie wznoszono na jego miejscu drewnian budowl. Wewntrz znajduje si obraz w. Marii Magdaleny z przeomu XVIII i XIX wieku, oraz dwa portrety w zakrystii pochodzce z XVIII wieku. KOCI PARAFIALNY W LUBIENIU

Koci p.w. NP Marii jest nowym kocioem, wybudowanym w stylu romaskim. Na cianach i na suficie znajduje si polichromia, namalowana w 1942 roku wedug projektu Jzefa Mehoffera. Jeden z aniow w sklepieniu, Narodziny Dziecitka oraz obraz w. Huberta namalowa sam Mehoffer. W kociele znajduje si rwnie obraz olejny na ptnie: Wniebowzicie Matki Boskiej z XVII wieku. Na uwag zasuguj rwnie znajdujce si na terenie Gminy miejsca pamici narodowej: CMENTARZ WOJENNY W MILEJOWIE

10

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 W ssiedztwie cmentarza parafialnego w Milejowie znajduje si jedyny na terenie gminy Rozprza cmentarz wojenny. Miejsce pochwku znalazo na nim 631 onierzy, ktrzy zginli stawiajc opr onierzom niemieckim w walkach toczonych na okolicznych terenach w roku 1939. Grb onierzy Wojska Polskiego

We wschodniej czci cmentarza parafialnego w Niechcicach znajduje si zbiorowy grb onierzy Wojska Polskiego, ktrzy polegli w obronie Ojczyzny w walce z najedc hitlerowskim w 1939 roku. Charakterystyka aktualnego stanu rodowiska oraz zasobw naturalnych w gminie Rozprza

Warunki rodowiska geograficznego, klimat Obszar gminy Rozprza pooony jest w obrbi mezoregionu Rwniny Piotrkowskiej stanowicej fragment Niziny rodkowopolskiej. Powierzchnia terenu jest lekko falista, wznosi si na wysoko ok. 200 m n.p.m., w dolinach rzecznych na okoo 180 m n.p.m. Pod wzgldem geologicznym gmina usytuowana jest w poudniowej czci Niecki dzkiej. Starsze pooenie tworz struktury mezozoiczne reprezentowane przez utwory kredy (margle, wapienie, opoki). Bezporednio na utworach kredy zalgaj osady czwartorzdu w postaci piaskw akumulacji lodowcowej z gazami. Utwory najmodsze, reprezentuj osady holoceskie, takie jak namuy i torfy wystpujce w lokalnych obnieniach terenu. Gmina Rozprza pooona jest w dzko - rednia roczna temperatura powietrza: 7,5 C 11 - Wieluskim rejonie klimatycznym, charakteryzujcym si nastpujcymi cechami klimatycznymi:

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 - rednia temperatura powietrza okresu zimowego (XI IV): - 1,5C, - rednia temperatura okresu letniego (V X): 14 14,5C, - rednia roczna suma opadw atmosferycznych: 600 mm., - dugo okresu wegetacyjnego: poniej 210 dni - rednia liczba dni z przymrozkami: 110-130 dni - dominujce kierunki wiatru w cigu roku: W (20 %), SW (10-12%).

Uytkowanie rolnicze terenu gleb Due znaczenie dla rozwoju rolnictwa ma uksztatowanie powierzchni terenu, klimat i oczywicie jako gleb. Obszar gminy Rozprza pooony jest na terenach, ktre niegdy pokrywa ldold rodkowopolski. Dlatego gleby tego rejonu zwizane s z jego akumulacyjn dziaalnoci i utworami powstaymi w jej wyniku. S to w wikszoci utwory piaszczyste, piaszczystogliniaste oraz gliniaste. Gleby rejonu gminy Rozprza wyksztacone zostay na piaskach lunych, sabogliniastych lub gliniastych (gleby bielicowe i rdzawe) oraz na glinach lekkich i rednich lub piskw i glinie (gleby brunatne i powe). Tabela 1. Struktura gleb gminy Rozprza wg klas bonitacyjnych
Klasa bonitacyjna I II IIIa IIIb IVa IVb V VI VIz Razem Powierzchnia [ha] 0 2 480 1636 1954 2633 2825 1200 111 10841 Udzia w oglnej powierzchni gminy 0 0,01 2,9 10,1 12 16,2 17,4 7,4 0,68 66,69%

Przewaajc cze gruntw ornych gminy Rozprza stanowi gleby IV i V klas bonitacyjnych.

12

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Z bada przeprowadzonych na terenie powiatu piotrkowskiego wynika, e na obszarze gminy Rozprza, przewaaj gleby kwane (40% gleb). S to gleby o do znacznym stopniu degradacji. Stan zakwaszenia gleb na terenie gminy Rozprza prezentuje ponisza tabela. Tabela 2. Stan zakwaszenia gleb na terenie gminy Rozprza
Gleby Bardzo kwane Lekko kwasne Obojtne Procent 28 26 6

Na obszarze gminy nie stwierdzono gleb zasadowych. Tabela 3. Konieczno rekultywacji terenw gruntw ornych
Rodzaj nawoenia Wapnowanie Nawoenie fosforem Nawoenie magnezem Nawoenie potasem Procent ziem 50-60 60-70 50-60 70-80

kcja rolinna i zwierzca Dominujcym dziaem gospodarki gminy Rozprza jest rolnictwo. Uytki rolne zajmuj powierzchni 10704 ha, czyli 65,8 % powierzchni oglnej gminy, w tym 8796 ha to grunty orne. Tabela 4. Struktura uytkowania gruntw w gminie Rozprza (stan na rok 2006)
Powierzchnia [ha] Uytki rolne ogem Grunty rolne Uytki zielone sady ki pastwiska Lasy i grunty lene Pozostae grunty i nieuytki 10 704 8 796 52 1 528 328 4 243 1 303

13

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Wykres 1. Udzia procentowy gruntw ornych, sadw, k i pastwisk w cakowitej powierzchni uytkw rolnych w gminie Rozprza.

Uytki rolne w Gminie Rozprza

14% 1%

4%

81%
grunty orne sady ki pastwiska

Na terenie gminy przewaaj gospodarstwa indywidualne o powierzchni 7-15 ha. Ponisza tabela prezentuje ogln powierzchni zasieww gwnych ziemiopodw w gminie Rozprza. Tabela 5. Oglna powierzchnia zasieww gwnych ziemiopodw w gminie Rozprza (stan na rok 2002 r.)
Wyszczeglnienie Zboa ogem - pszenica - yto - jczmie - wie - pszenyto Roliny strczkowe jadalne na ziarno Ziemniaki Roliny przemysowe - buraki cukrowe - rzepak i rzepik Roliny pastewne Pozostae - w tym warzywa Ogem ha 5351,04 584,25 1526,75 420,04 206,90 719,40 1,29 656,76 6,00 2,20 3,80 446,39 76,43 39,32 Ogem % 81,80 16,90 44,20 12,10 6,00 20,80 0,00 10,00 0,10 0,00 0,10 6,80 1,20 0,60

14

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017

Przyroda oywiona Tereny lene gminy Rozprza skupiaj si przede wszystkim w jej wschodniej czci, zajmuj 25,6% powierzchni. Wikszo obszaru znajduje si w strefie Sulejowskiego Parku Krajobrazowego. Pospolitym zespoem lenym wystpujcym na tych obszarach jest br mieszany sosnowodbowy. Bory sosnowe reprezentowane s przez zespoy: boru chrobotkowego, suboceanicznego boru wieego, boru wilgotnego i boru bagiennego. Na obszarze Parku wystpuje kilkadziesit drzew pomnikowych, w tym pojedyncze dby w Lasach Lubieskich. Lasy wok miejscowoci Lubie s ponadto pene jagd i grzybw. Wrd licznie reprezentowanych, rnych grup wiata zwierzt najwiksz stanowi owady ldowe, np. motyle, chrzszcze, muchwki, pluskwiaki rwnoskrzyde, bonkwki. Ponadto wystpuje wiele gatunkw pazw (np. aba trawna, aba moczarowa, aba wodna, rzekotka, ropucha szara, kumak nizinny) oraz ptakw (np. jastrzb, myszow, kuropatwa, przepirka, baant, jaskka brzegwka, dymwka i oknwka, sowik szary i rdzawy, kopciuszek, kos, kwiczo, sikora bogatka, sjka, sroka, kawka, gawron, wrona, kruk, szpak, wrbel, ziba, czy, gil). Zrnicowana jest take fauna ssakw. W tutejszych lasach mona spotka jelenie, sarny, osie, dziki, lisy, kuny lene i domowe, borsuki, pimaki, bobry, zajce, krety, jee, a take gryzonie myszy lene i polne, szczury wdrowne i wiewirki. Obszary i obiekty objte ochron Na terenie gminy Rozprza znajduje si Sulejowski Park Krajobrazowy. Nie wystpuj rezerwaty przyrody. Utworzone s uytki ekologiczne o powierzchni 31,2 ha. Ponadto znajduj si 4 zabytkowe parki oraz pomniki przyrody oywionej. Tabela 6. Parki zabytkowe na terenie gminy Rozprza
Nr rejestru KL.IV-5340/27/83 KL.IV-5340/28/83 KL.IV-5340/39/83 KL.IV-5340/30/83 Opis obiektu Park zabytkowy Park zabytkowy Park zabytkowy Park zabytkowy Lokalizacja Mierzyn Niechcice Straszw Milejw

15

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Pomniki przyrody oywionej w gminie:

wie Wronikw (na gruntach p. Mirosawa i Wacawa Nowakw): 2 lipy drobnolistne, cis i wiz szypukowy. wie ochysko (na terenie parku PDPS): db szypukowy, wie Straszw (na terenie Szkoy Podstawowej): 2 dby szypukowy.

Zasoby kopalin Gmina nie naley do obszarw zasobnych w surowce mineralne. W jej granicach zlokalizowane s jedynie zoa piasku. Udokumentowane zoa piasku w gminie Rozprza wystpuj w miejscowociach:

Mierzyn, azy Due, Wola Niechcicka Stara.

Eksploatacja piasku nie odbywa si na skal przemysow, zaspokajane s jedynie potrzeby lokalne.

Stosunki wodne i jako wd

podziemne W obszarze objtym granicami gminy Rozprza, wody podziemne zwizane s gwnie z utworami grno-kredowymi oraz czwartorzdowymi. Podstawowy, uytkowy poziom wodonony wystpuje w utworach kredy grnej i tworz go margle, wapienie i opoki. Poziom grno-kredowy wystpuje gwnie na gbokoci od kilkunastu do 60 m ppt. Z tego poziomu wody ujmuj trzy studnie gbinowe zlokalizowane w miejscowoci: Biaocin, Mierzyn i Milejw. Czwartorzdowy poziom wodonony zwizany z utworami rnoziarnistych piaskw wodnolodowcowych i wystpuje na gbokoci od kilku do 40 m ppt. Wody tego poziomu wodononego wystpuj pod niewielkim cinieniem lub posiadaj charakter swobody. Dla gminy ma on znaczenie podrzdne. Tylko jedna studnia gbinowa w miejscowoci Lubie ujmuje wod dla potrzeb wodocigu z tego poziomu wodononego. W roku 2006 stwierdzono redni jako (IV klasa) wd podziemnych w ujciu w Niechcicach.

16

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017

powierzchniowe Przez obszar gminy przepywa rzeka Lucia, lewobrzeny dopyw Pilicy,

do ktrej uchodzi w km 157,8. Lucia prowadzi wody z kierunku poudniowo-zachodniego na pnocno-wschodni na odcinku ok. 14 km na obszarze gminy. Badania stopnia jej zanieczyszczenia prowadzone byy w 5 punktach pomiarowych. W punkcie pomiarowym w Rozprzy, ze wzgldu na barw, nisk zawarto tlenu rozpuszczonego, wysokie wskaniki CHZT-Mn i CHZT-Cr oraz zy stan sanitarny (w sumie 11% wskanikw), wody Luciy zaliczone zostay do klasy IV. Wykres 2. Stenie azotanw i azotu oglnego na rzece Luciy w punkcie pomiarowym w Rozprzy w roku 2006
25 20,5 stenie mg N/I 20 15 10 5 0 azot og. azoany 6

Wykres 3. Stenia wskanikw tlenowych na rzece Luciy w punkcie pomiarowym w Rozprzy w roku 2006.

60 stenie w mg O 2/l 50 40 30 20 10 0 Rozprza tlen rozp. BZT5 ChZT-Mn ChZT-Cr OWO

17

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Na jako wd Luciy wpywaj przede wszystkim zanieczyszczenia wprowadzane do niej przez dopywy: Prudk, Bogdanwk z Kzk i Straw oraz spywy powierzchniowe. Drug rzek przepywajc przez teren gminy Rozprza jest rzeka Bogdanwka. Jest to lewostronny dopyw Luciy uchodzcy do niej w km 19,3. Pynie ona z kierunku pnocnozachodniego na poudniowy-wschd i przepywa przez gmin Rozprza na odcinku ok. 5 km. W kontrolowanym corocznie w pobliu ujcia w punkcie Rozprza (km 1,0) wody Bogdanwki zaliczone zostay do klasy IV, tj. niezadowalajcej jakoci. W klasie tej znalazy si wskaniki tlenowe: CHZT-Cr, CHZT-Mn, i oglny wgiel organiczny, oba wskaniki mikrobiologiczne: liczba bakterii grupy coli i liczba bakterii grupy coli typu kaowego, a take wskanik fizyczny- barwa (w sumie 12% badanych wskanikw). Przy poudniowych granicach gminy pooony jest Zbiornik Cieszanowicki. Zbiornik wodny Cieszanowice, utworzony zosta w roku 1997 (oddany do uytku w drugiej poowie 1998 roku) w dolinie rzeki Luciy. Jest on pooony na terenie gmin: Gorzkowice, ki Szlacheckie i Rozprza. Zbiornik Cieszanowice jest nieduym akwenem, powierzchnia zbiornika wynosi 217 ha, rednia gboko 3,38 m (najgbsze miejsce przy zaporze czoowej liczy sobie ok. 10 m), pojemno cakowita 7,34 mln m3, pojemno uytkowa 6,38 mln m3. Zbiornik powsta w wyniku spitrzenia wd Luciy zapor w km 27,5. Gwne funkcje zbiornika to: magazynowanie wody dla potrzeb nawadniania terenw rolniczych w dolinie Luciy, ochrona przed powodzi, energetyka wodna i rekreacja. Badania jakoci wody prowadzone byy w warstwie powierzchniowej w dwch punktach pomiarowych: przy wlocie rzeki Luciy i przy zaporze. W ostatecznej klasyfikacji, uwzgldniajcej cay okres bada, wody zbiornika Cieszanowice w obu punktach pomiarowych zostay zakwalifikowane do IV klasy, czyli wd niezadowalajcej jakoci.

igi i kanalizacja Na terenie gminy Rozprza zwodocigowanych jest 42 miejscowoci. Obejmujca je sie wodocigowa wynosi 166,0km (stan na rok 2009). Ujcia wody zlokalizowane s w miejscowociach: Biaocin, Milejw i Mierzyn (ujmujce do eksploatacji grno-kredowy poziom wodonony) oraz w miejscowoci Lubie (ujmujce czwartorzdowy poziom wodonony). Charakterystyk uj wd podziemnych eksploatowanych dla potrzeb wodocigu przedstawia ponisza tabela (stan na rok 2006).

18

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Tabela 7. Charakterystyka uj wd podziemnych eksploatowanych dla potrzeb wodocigu.
Wyszczeglnienie Dobowa zdolno produkcyjna(m/h) Woda pobrana z ujrzeczywisty pobr (ty.m/rok) Ujmowany poziom wodonony Biaocin 110 90.570 Grno-kredowy Mierzyn 44,0 90.570 Grno-kredowy Milejw 36,0 53.509 Grno-kredowy Lubie 12,0 10.380 Czwartorzdowy

Sie kanalizacyjna w gminie obejmuje miejscowoci: Rozprza, Magdalenka, Milejw, Niechcice. Stopie skanalizowania w/w miejscowoci jest nastpujcy:

Rozprza 66% Magdalenka 100% Milejw 10% Niechcice 82%.

Dugo kanalizacji sanitarnej wynosi 10,6 km (2009r.). Zacznik nr 2 przedstawia stan gospodarki wodno-ciekowej na terenie gminy Rozprza. Na terenie gminy dziaaj trzy oczyszczalnie ciekw zlokalizowane w Rozprzy, Milejowie oraz w Niechcicach.
OCZYSZCZALNIA CIEKW KOMUNALNYCH W ROZPRZY

Oczyszczalnia ciekw komunalnych w Rozprzy to oczyszczalnia typu mechanicznobiologicznego. Zgodnie z uzyskanym pozwoleniem wodnoprawnym (z dnia 18.12.2006r., znak: RS.I.622313/2006) oczyszczone cieki mog by odprowadzane do rzeki Bogdanwki poprzez rw otwarty w iloci: Qmaxh=32,50m/h oraz Qmaxd=750m/d, o dopuszczalnych steniach zanieczyszcze w ciekach: - Zawiesina 35,0 mg/l - BZT5 25,0 mgO2/l - ChZT 125,0 mgO2/l - pH 6,5 9,0 Do gwnych elementw wyposaenia oczyszczalni ciekw w Rozprzy nale: - Punkt zlewny ciekw dowoonych - Przepompownia ciekw surowych wraz z krat koszow wstpn

19

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 - Zblokowana oczyszczalnia mechaniczna - sitopiaskownik - Reaktor biologiczny z wydzielonymi strefami niedotlenion i tlenow - Osadniki wtrne 2 szt. - Zbiornik wody technologiczne - Komora stabilizacji osadu - Stacja dmuchaw - Stacja odwadniania osadu z higienizacj cieki dopywajce do oczyszczalni to gwnie cieki bytowo-gospodarcze, ktre z sanitarnego punktu widzenia s niebezpieczne, gdy zawieraj znaczne iloci gnijcych i fermentujcych substancji organicznych, bakterie, mikroorganizmy rolinne i zwierzce, w tym pasoyty. Wedug sprawozdania z oczyszczalni ciekw w Rozprzy za rok 2009, adunki zanieczyszcze w ciekach s nastpujce: Tabela 8. adunki zanieczyszcze w ciekach wedug sprawozdania Oczyszczalni ciekw w Rozprzy.
Rodzaje zanieczyszcze BZT5 ChZT(metod dwuchromianow) Zawiesiny Azot oglny Fosfor oglny cieki dopywajce do oczyszczalni (kg/rok) 14266 28532 11413 cieki odprowadzane do odbiornika (kg/rok) 870 3618 1023 -

Szacunkowa liczba osb korzystajcych z w/w oczyszczalni ciekw wynosi: 1750 ( Rozprza: 1630, Magdalenka: 120). Ilo ciekw dopywajcych do oczyszczalni w cigu roku wynosi 41 tys. m. Ilo osadw z oczyszczalni skadowych na jej terenie w cigu roku wynosi 3 ton masy suchej.
OCZYSZCZALNIA CIEKW KOMUNALNYCH W MILEJOWIE

Funkcjonujca w Milejowie oczyszczalnia ciekw komunalnych to oczyszczalnia typu NEBRASKA M 8 (RLM = 64). Oczyszczone cieki komunalne z terenu osiedla mieszkaniowego w Milejowie mog by odprowadzane do rowu melioracyjnego RB 2 w km. 0+002, ktry czy si rzek Luci. Uzyskane pozwolenie wodnoprawne zezwala na odprowadzanie oczyszczonych ciekw w iloci Qmaxd=8,0 m/d, o dopuszczalnych steniach: - Zawiesina 50 g/m

20

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 - BZT5 40,0 g 02/ m - ChZT 150,0 g 0/ m - pH 6,5 9,0 adunki zanieczyszcze w ciekach za rok 2009 prezentuje ponisza tabela. Tabela 9. adunki zanieczyszcze w ciekach wedug sprawozdania Oczyszczalni ciekw w Milejowie.
Rodzaje zanieczyszcze BZT5 ChZT (metod dwuchromianow) Zawiesiny Azot oglny Fosfor oglny cieki dopywajce do oczyszczalni (kg/rok) 612 1225 490 cieki odprowadzane do odbiornika (kg/rok) 42 102 22 -

Wybrane dane oczyszczalni: - Szacunkowa liczba osb obsugiwanych przez oczyszczalni: 88 - Ilo ciekw dopywajcych do oczyszczalni w cigu roku: 2 tys. m - Ilo ciekw oczyszczonych ogem: 2 tys. m
ROLNICZA OCZYSZCZALNIA CIEKW W NIECHCICACH

Oczyszczalnia funkcjonuje przede wszystkim dla potrzeb Przedsibiorstwa PrzemysowoRolnego NICHCICE Sp. z o.o. Przedsibiorstwo to uzyskao pozwolenie na przyjmowanie na oczyszczalni ciekw bytowych z miejscowoci Niechcice, podczyszczonej gnojowicy z tuczarni wi i podczyszczonych ciekw z masarni w Niechcicach. Na oczyszczalnie nie mog by przyjmowane cieki dowoone. Urzdzenia do podczyszczania i rozprowadzania ciekw skadaj si z nastpujcych elementw technologicznych: - pompowni dolnej (krata, piaskownik, studnia zbiorcza), - osadnika wstpnego wraz ze zbiornikami retencyjnymi, - poletek osadowych, - pl filtracyjnych o pow. 50 ha, - gruntw do rolniczego wykorzystania ciekw o pow. 150 ha. Roczna dawka nawozowa w ciekach stosowanych do rolniczego wykorzystania w drodze deszczowania wynosi powinna 300kg N/rok i 300kg K/ha, tj. przy Qmaxr = 357.000 m/rok, Qmaxd=980 m/dob.

21

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Przedsibiorstwo uzyskao pozwolenie na odprowadzanie ciekw do roww melioracyjnych w iloci; Qmax=100 m/d w czasie deszczowania oraz Qmax=400 m/d z pl filtracyjnych o dopuszczalnych steniach: - Zawiesina 50 mg/l - BZT5 30 mg O2/l - ChZT 150 mg O2/l - pH 6,5 9,0 - azot oglny 30 mg N/l - azot amonowy 6 mg N/l - fosfor oglny 5 mg P/l Z przeprowadzonych ocen dziaalnoci oczyszczalni w Niechcicach wynika, e nie ma ona negatywnego wpywu na rodowisko przyrodnicze najbliszego terenu. Oczyszczalnia cechuje si wysok jakoci oczyszczanych ciekw sigajcych dla wskanikw tlenowych do 98,4% i dla zawiesiny oglnej 97,8%.

Jako powietrza Ochrona powietrza atmosferycznego stanowi w caoksztacie zagadnie ochrony rodowiska jeden z najistotniejszych problemw. Powietrze, ktre nas otacza, jest nie tylko niezbdnym do ycia rdem tlenu, lecz stanowi cz rodowiska o decydujcym wpywie na zdrowie. Najczciej wystpujcymi, charakterystycznymi zanieczyszczeniami powietrza s pyy, tlenek i dwutlenek wgla, tlenki azotu i dwutlenek siarki. Gwnymi rdami zanieczyszcze powietrza powstajcymi na obszarze gminy Rozprza s: - emisje zanieczyszcze pochodzce z lokalnych kotowni, w wikszoci opalanych wglem - emisje spalin wytwarzanych przez pojazdy mechaniczne, szczeglnie na drogach krajowych Nr 1 i nr 91, gdzie obserwuje si wysokie natenie ruchu. Brak wikszych zakadw przemysowych na obszarze gminy Rozprza powoduje, e nie ma wikszych zagroe dla stanu czystoci powietrza atmosferycznego. Zanieczyszczenia w gminie powstaj w wyniku dziaania tzw. emisji niskiej oraz emisji spalin.

22

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017

Haas Haas jest czynnikiem, ktry niekorzystnie wpywa na zdrowie i samopoczucie czowieka. Jego szkodliwo i uciliwo zalena jest od fizycznych parametrw dwiku, a take od nastawienia odbiorcy. Gwne rda haasu na terenie gminy stanowi: - transport drogowy, szczeglnie uciliwy w bezporednim ssiedztwie drg krajowych; - urzdzenia w obiektach przemysowych - obiekty uytecznoci publicznej. Z uwagi na brak wystpowania na obszarze gminy Rozprza wikszych zakadw przemysowych najbardziej uciliwym rdem haasu na obszarze gminy jest komunikacja drogowa (zwaszcza w rejonach drg krajowych Nr 1 i Nr 91). Natenie tego rodzaju haasu bdzie stopniowo wzrasta ze wzgldu na zwikszajc si liczb pojazdw.

Pola elektromagnetyczne Z punktu widzenia ochrony rodowiska istotne znaczenie maj rda promieniowania elektromagnetycznego emitujce fale radiowe o czstotliwoci w przedziale 0,1 300 MHz i mikrofale w zakresie od 300 do 300 000 MHz. Na obszarze gminy maszty telefonii komrkowej zlokalizowane s w Rozprzy: - Polkomtel: ul. Sportowa, - Centertel: ul. Al. 900 - lecia. Przez pnocno-zachodni cz gminy przebiega linia wysokiego napicia.

Odnawialne rda energii Wedug danych uzyskanych w Urzdzie Gminy Rozprza na terenie gminy jako niekonwencjonalne rdo energii wykorzystywane s zrbki drewniane. Awarie przemysowe i inne nadzwyczajne zagroenia dla rodowiska Na terenie gminy Rozprza najwiksze zagroenie dla rodowiska naturalnego mog stworzy awarie lub katastrofy zwizane z transportem substancji niebezpiecznych do miejsc utylizacji ( przez obszar gminy przebiega droga krajowa Nr 1 i Nr 91 oraz linia kolejowa relacji Radomsko - Piotrkw Trybunalski). Takie zagroenie stwarzaj rwnie zlokalizowane na

23

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 obszarze gminy stacje paliw w miejscowociach: Rozprza, Ignacw, Niechcice oraz stacje Auto-Gaz w Woli Niechcickiej Starej, Janwce i Rozprzy. Na obszarze gminy moe wystpi rwnie potencjalne zagroenie powodziowe, w zwizku z przepywem przez teren gminy rzeki Luciy oraz zagroenie poarowe (w zwizku z wystpowaniem terenw lenych i rolniczych, a wic tzw. atwopalnych). Standardy jakoci rodowiska Gwnym celem polityki ekologicznej pastwa jest gospodarowanie rodowiskiem zapewniajce zachowanie tego rodowiska w stanie odpowiadajcym potrzebom zdrowotnym i bytowym czowieka, biorc pod uwag rwnie przyszo. Zatem naley dy do likwidacji i zapobiegania negatywnym skutkom dziaalnoci gospodarczej oraz do racjonalnego wykorzystania zasobw przyrodniczych (gospodarka wodna, lenictwo, rolnictwo), surowcowych i terenowych (planowanie przestrzenne). Podczas tworzenia regionalnych i lokalnych programw ochrony rodowiska okrelony powinien zosta stan rodowiska, a przede wszystkim istniejce zasoby (czysto powietrza, wd, stan powierzchni ziemi) oraz potrzeby wynikajce z planw rozwoju spoecznego i gospodarczego. Potrzeby te stanowi podstaw do okrelenia wymaga w zakresie stanu rodowiska, a wic standardu jakoci rodowiska. Stan rodowiska w Gminie Rozprza mona oceni nastpujco:

jako powietrza atmosferycznego - w wyniku przeprowadzonej rocznej oceny jakoci powietrza powiat piotrkowski ziemski w 2006 roku, podobnie jak w latach 2004-2005, w dziedzinie ochrony zdrowia ludzi zakwalifikowany zosta do klasy C, ze wzgldu na ponadnormatywne stenia ozonu troposferycznego, co oznacza przekroczenie wartoci dopuszczalnej powikszonej o margines tolerancji wg Rozporzdzenia Ministra rodowiska (Dz. U. nr 87 z 2002r., poz. 796); natomiast w dziedzinie ochrony rolin powiat zaklasyfikowa si do klasy A, co oznacza, e poziom zanieczyszcze nie przekracza wartoci dopuszczalnych; jako wd stan wd powierzchniowych jest niezadowalajcej jakoci (IV klasa), natomiast wody podziemne s zadowalajcej jakoci (klasa III) jako gleb na terenie gminy przewaaj gleby kwane IV i V klasy bonitacyjnej.

24

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Tendencje przeobrae rodowiska Zagroenia dla rodowiska jakie mog wystpi w gminie Rozprza mog mie swoje rda przede wszystkim w dziaalnoci czowieka. Takie bowiem zagroenia pochodzenia naturalnego jak: wichury, opady nawalne, powodzie, nie wystpuj z czstotliwoci, ktra wymagaaby podjcia specjalnych dziaa zapobiegawczych. Obszar gminy nie naley rwnie do terenw zagroonych w wyniku dziaalnoci przemysowej. Zatem mona si spodziewa, e w zakresie czystoci wd, na popraw jakoci wd powierzchniowych oraz zmniejszenie zagroenia wd podziemnych jest w stanie wpyn uporzdkowanie gospodarki ciekowej, optymalne stosowanie nawozw i rodkw ochrony rolin w rolnictwie oraz odpowiednio prowadzona gospodarka odpadami komunalnymi. W miar zmniejszenia iloci rde energii cieplnej z zastosowaniem takich paliw jak wgiel byaby szansa rwnie na popraw stanu powietrza, gdyby nie wzrastajcy poziom emisji pochodzenia komunikacyjnego, ktrego raczej nie da si unikn. Wie si to rwnie bezporednio z jednoczesnym nasileniem haasu komunikacyjnego. Z kolei objcie ochron prawn terenw cennych przyrodniczo spowoduje z pewnoci wzrost rnorodnoci biologicznej i krajobrazowej. Podstawowe kierunki i zakres dziaa w ochronie rodowiska 5.1 Podstawowe kierunki i zakres dziaa niezbdnych do zachowania i poprawy standardw jakoci rodowiska II Polityka Ekologiczna Pastwa w zakresie racjonalnego uytkowania zasobw naturalnych jako gwny cel wyznacza zmniejszenie zuycia surowcw nieodnawialnych. Sposobem na jego osignicie ma by redukcja iloci odpadw w wyniku wprowadzania technologii maoodpadowych, a take poprzez odzysk skadnikw wytwarzanych odpadw. Rozsdnemu wykorzystywaniu zasobw naturalnych ma rwnie suy strategia ochrony wd. Polega ona na przywrceniu jakoci wd powierzchniowych i podziemnych do stanu zgodnego z planowanym sposobem ich uytkowania oraz potrzebami zwizanymi z ich ekologicznymi funkcjami. Zatem wody podziemne powinny by wykorzystywane wycznie jako woda pitna i do celw przemysu spoywczego, z kolei dla potrzeb rolnictwa, przemysu i energetyki powinna by pobierane wody powierzchniowe, poddawane wczeniejszemu oczyszczaniu przed i po zastosowaniu.

25

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Zgodnie z Polityk w roku 2010 ma nastpi cakowity zanik zrzutu ciekw nie oczyszczonych z miast i zakadw przemysowych oraz redukcja adunku zanieczyszcze w stosunku do stanu z 1990 r. o 50% w ciekach przemysowych, o 30% w ciekach komunalnych z miast i osiedli wiejskich, i o 30% ze spywu powierzchniowego w rolnictwie. Jednoczenie powinno nastpi zmniejszenie zuycia wody do celw przemysowych o 50% (w przeliczeniu na warto produkcji sprzedanej). Bardzo wanym celem Polityki Ekologicznej Pastwa jest obnienie energochonnoci gospodarki. Dotyczy to zarwno procesw wytwrczych, jak i w sektorze usug konsumpcji. Do roku 2010 przewidziany zosta spadek zuycia energii w przeliczeniu na jednostk krajowego produktu o 25%, a o 50% do 2025 r. w stosunku do 2000 r. Ma to zapewni osignicie planowanych w skali UE wskanikw zmniejszenia zuycia nieodnawialnych surowcw energetycznych. Zakada si, e efekt ten zostanie pogbiony dziki zwikszeniu udziau energii ze rde odnawialnych (energia wody i wiatru, energia geotermiczna, energia soneczna, spalanie biomasy i odpadw), co najmniej dwukrotnie w roku 2010 w stosunku do roku 2000. Celem redniookresowym (do 2010 r.) w tej dziedzinie zgodnie z II Polityk Ekologiczn Pastwa s zadania zwizane z wykorzystaniem odnawialnych rde energii wprowadzonych do wojewdzkich i powiatowych programw zrwnowaonego rozwoju, wojewdzkich, powiatowych i gminnych planw energetycznych i planw zagospodarowania przestrzennego. Odnonie ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami, cele ekologiczne okrelane s przez konwencje i porozumienia midzynarodowe, ktrych Polska jest stron, bd te przygotowuje si do uczestnictwa. Zgodnie z nimi do 2010 r. naley zmniejszy emisj: pyw rednio o 75%, dwutlenku siarki o 56%, tlenkw azotu o 31%, lotnych zwizkw organicznych o 4% (poza metanem), amoniaku o 8% (w stosunku do stanu w 1990 r.). W latach 2008 2012 naley natomiast zmniejszy emisj gazw cieplarnianych do wielkoci nie przekraczajcej 94% tej emisji w 1988r. W II Polityce Ekologicznej Pastwa, przyjtej przez Rad Ministrw w czerwcu 2000 r., a nastpnie przez Sejm Rzeczypospolitej w sierpniu 2001 r., ustalone zostay waniejsze limity krajowe, zwizane z racjonalnym wykorzystaniem zasobw naturalnych i popraw stanu rodowiska (wszystkie dotycz celw do osignicia najpniej do 2010 r.). Limity te dotycz ograniczenia: wodochonnoci, materiaochonnoci i energochonnoci gospodarki oraz skali recyklingu i zagospodarowania odpadw. Cz z nich okrela skal zmniejszenia emisji zanieczyszcze powietrza i adunkw zanieczyszcze odprowadzanych do wd powierzchniowych, a take 26

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 wycofania niektrych wyrobw. Limity te nie byy korygowane przy sporzdzaniu Polityki ekologicznej pastwa na 2003 2006 z uwzgldnieniem perspektywy na lata 2007 2010. Wszystkie limity musz by uwzgldnione w wojewdzkich programach ochrony rodowiska, a nastpnie w programach powiatowych i gminnych. W II Polityce Ekologicznej Pastwa nie dokonano podziau limitw krajowych na limity regionalne, gdy nie byo ku temu dostatecznych podstaw planistycznych. Rwnie ustawa Prawo ochrony rodowiska nie wprowadzia zasad wypenienia i rozdziau przestrzennego lub branowego (nakadanych przez protokoy do konwencji oraz dyrektywy UE) puapw emisji niektrych zanieczyszcze do powietrza. Dlatego te wskaniki limitw naley traktowa jako wielkoci orientacyjne, przeznaczone do porwna midzyregionalnych i porwna tempa realizacji celw polityki ekologicznej pastwa w poszczeglnych powiatach i gminach z tempem realizacji tej polityki na szczeblu krajowym. W trakcie dalszych prac nad polityk ekologiczn pastwa limity te mog ulec dalszym zmianom i korektom. Oczywicie przestrzegania wymagaj okrelone prawem standardy emisyjne dla emisji zanieczyszcze do rodowiska. 5.2 Cele ekologiczne na lata 2010 2017

5.2.1 Zachowanie rnorodnoci biologicznej Aktualny stan rnorodnoci biologicznej i krajobrazowej gminy jest wypadkow oddziaywa antropogenicznych i naturalnych procesw przyrodniczych, przy czym to gwnie dziaania gospodarcze ksztatuj stan rodowiska i przyrody terenu. Istotne negatywne skutki tych oddziaywa w cigu wielu lat uwarunkowane s przez nastpujce czynniki: 1) intensyfikacja i chemizacja rolnictwa, 2) niedostatki w zarzdzaniu przestrzeni oraz w zarzdzaniu ochron rodowiska, 3) zanieczyszczenia rodowiska (gwnie wd), zrzut nieoczyszczonych lub niedoczyszczonych ciekw, 4) bezporednia dewastacja rodowiska (nielegalne skadowanie odpadw, podpalanie, niszczenie rolin, zwierzt, grzybni), 5) kusownictwo, poary lasw. Dewastacja zasobw przyrody wynika przede wszystkim z odprowadzania nieoczyszczonych ciekw, a take poarw. Szczeglnie uciliw form antropopresji jest zajmowanie pod

27

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 zabudow rozproszon terenw o wybitnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, w tym zabudowa dolin rzecznych. Poprawa w zakresie ochrony rnorodnoci biologicznej wymaga wzmocnienia roli obszarw chronionych. Zatem utrzymanie dotychczasowego i sukcesywne przywrcenie podanego stanu rnorodnoci biologicznej i krajobrazowej wie si ze zwikszeniem skutecznoci wszystkich dziaa i narzdzi wzmacniajcych rnorodno biologiczn i krajobrazow, szczeglnie skutecznoci narzdzi planistycznych (plan zagospodarowania przestrzennego) jako narzdzia ochrony przyrody i krajobrazu oraz ksztatowania adu przestrzennego. Niezbdna jest rwnie w tym celu likwidacja obszarw konfliktowych, wzrost spoecznej wiadomoci ekologicznej oraz uzyskanie spoecznej akceptacji dla niezbdnych dziaa. Wanym elementem jest rozwj rolnictwa ekologicznego, podobnie jak ekologizacja gospodarki lenej. Kolejnym istotnym problemem ochrony rnorodnoci biologicznej jest zapewnienie spjnoci chronionych obszarw. Jest to szczeglnie istotne z uwagi na wdraanie sieci Natura 2000. Ochrona obszarw Natura 2000 powinna by realizowana wielosektorowo i na wiele sposobw. Kierunki dziaa 1) zwikszenie skutecznoci narzdzi planistycznych (plan zagospodarowania przestrzennego) jako narzdzia ochrony przyrody i krajobrazu, 2) intensyfikacja nadzoru nad inwestycjami realizowanymi w ssiedztwie lub wewntrz parkw krajobrazowych (dotyczy zwaszcza drg oraz budownictwa letniskowego i mieszkaniowego), 3) zwikszenie powierzchni terenw objtych ochron prawn oraz wzmocnienie cigoci i spjnoci przestrzennej systemu obszarw chronionych w granicach gminy i na styku z ssiednimi gminami, w szczeglnoci uwzgldnienie koncepcji systemu europejskiej sieci obszarw chronionych NATURA 2000, 4) wzmocnienie ochrony gatunkowej rolin i zwierzt na terenie gminy, 5) wspieranie rolnictwa ekologicznego, w tym zwaszcza wspieranie tradycyjnych praktyk rolniczych na terenach przyrodniczo cennych w celu utrzymania urozmaiconego krajobrazu rolniczego, 6) podniesienie poziomu wiadomoci ekologicznej spoeczestwa w zakresie korzyci z zachowania rnorodnoci biologicznej i krajobrazowej, 7) ochrona i denaturalizacja cigw i pocze ekologicznych ze szczeglnym uwzgldnieniem dolin rzecznych, 28

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 8) bieca ochrona obszarw i obiektw prawnie chronionych, 9) rygorystyczne przestrzeganie wymaga ochrony przyrody w odniesieniu do obiektw turystycznych i rekreacyjnych w aspekcie walorw przyrodniczych, 10) ustanawianie uytkw ekologicznych i zespow przyrodniczo-krajobrazowych na terenach rolniczych, gdzie wystpuj pozostaoci ekosystemw i cennych fragmentw krajobrazw, 11) wprowadzanie odpowiednich procedur lokalizacyjnych chronicych tereny cenne przyrodniczo przed przeinwestowaniem, 12) opracowanie planw ochrony siedlisk gatunkw, ktre s zagroone, 13) budowa przej dla zwierzt nad trasami komunikacyjnymi i przepawek dla organizmw wodnych, 14) selektywny dostp do terenw cennych przyrodniczo oraz ochrona tych terenw przed zainwestowaniem i tzw. dzikim zagospodarowaniem, 15) promowanie zachowa zgodnych z zasadami ochrony przyrody i krajobrazu, 16) rozwj sieci szlakw turystycznych i przyrodniczych cieek dydaktycznych, 17) monitoring ruchu turystycznego, szczeglnie na obszarach chronionych, 18) zachowanie tradycyjnych praktyk gospodarczych na terenach cennych przyrodniczo, 19) wdraanie programw rolno-rodowiskowych, 20) utrzymanie tradycyjnych rozogw pl, zadrzewie rdpolnych i maych zagbie wraz z wystpujc flor. 5.2.2 Wzbogacenie i racjonalna eksploatacja zasobw lenych Lasy speniaj wielorakie funkcje produkcyjne i spoeczne. Przede wszystkim jednak maj bardzo wane znaczenie ekologiczne w ochronie bilansu wodnego obszaru gminy, poprawy jakoci powietrza oraz ochrony gleb. S pewnego rodzaju czynnikiem rwnowagi ekologicznej i bezpieczestwa ekologicznego. Rwnoczenie peni rol gwnego gwaranta rnorodnoci ekosystemowej, gatunkowej i genetycznej. Tereny lene i wody powierzchniowe stanowi o atrakcyjnoci gminy Rozprza dla turystyki i wypoczynku. Z tego wzgldu naley zwrci szczegln uwag na waciw gospodark tymi zasobami z tendencj do podwyszenia standardw jakoci rodowiska. Do najistotniejszych problemw na obszarze gminy zwizanych z zasobami lenymi nale: 1) intensywna penetracja lasw w okresie letnim w poszukiwaniu runa lenego,

29

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 2) rozwj zabudowy terenw nielenych pooonych pomidzy kompleksami lenymi przez co likwidacji ulegaj naturalne trasy przemieszczania si zwierzyny, 3) uszkodzenia i zmniejszenie odpornoci lasw ze wzgldu na ich monokulturowy charakter, 4) podatno nasadze porolnych na gradacj owadw i choroby. Racjonalna gospodarka zasobami lenymi wymaga realizacji nastpujcych kierunkw dziaa w perspektywie krtko- i redniookresowej: 1) dostosowanie lasw do bezpiecznego speniania funkcji spoecznych (turystyka, edukacja), egzekwowanie zasad ochrony zasobw lenych, 2) intensyfikacja zalesie, zwaszcza na gruntach odogowych oraz nieprzydatnych i mao przydatnych dla rolnictwa, 3) restytucja znieksztaconych lub zdegradowanych ekosystemw lenych, 4) przebudowa monokultur lenych i wzbogacanie skadu gatunkowego sztucznych odnowie lenych, 5) podjcie odpowiednich dziaa zwizanych z niewystarczajcym poziomem wiadomoci w spoeczestwie dotyczcym konsekwencji ekonomicznych problemw ekologicznych (poprzez szeroko rozumian edukacj ekologiczn). Rezultatami tych dziaa powinny by nastpujce efekty: 1) zapewnienie lasom waciwego znaczenia w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz w ochronie krajobrazu, 2) wzmocnienie wodochronnych, glebochronnych i klimatotwrczych funkcji lasw, 3) rozwj roli lenictwa w gospodarce regionu oraz rozwj roli ekosystemw lenych w zaspakajaniu potrzeb spoecznych. Wanym narzdziem realizacji dziaa w zakresie ochrony zasobw lenych jest wdraanie zalece planw ochrony przyrody w nadlenictwach. rodkami do zapewnienia skutecznoci w realizacji tych zada zgodnie celami polityki pastwa jest m.in. szeroka edukacja i informacja, nie tylko pracownikw lenictwa ale take spoeczestwa, na temat celw i efektw wprowadzanych dziaa. Niezbdne jest take przygotowanie i wdraanie odpowiednio adresowanych programw edukacyjno-informacyjnych. Kierunki dziaa 1) powikszanie i ochrona zasobw lenych i dostosowanie lasw i lenictwa do wypeniania rnych funkcji przyrodniczych i spoecznych, 2) podniesienie powszechnej wiadomoci funkcji lasw oraz celw i zada trwaego i zrwnowaonego lenictwa, 30

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 3) zalesianie terenw nieprzydatnych rolniczo, 4) tworzenie spjnych kompleksw lenych szczeglnie w obszarze korytarzy ekologicznych i wododziaw, 5) lokalizacja zalesie i zadrzewie zgodnie z planami zagospodarowania, 6) stay monitoring rodowiska lenego w celu przeciwdziaania stanom niepodanym (poary, choroby, szkody przemysowe), 7) rozszerzenie usug doradczych, informacji i szkole dla wacicieli lasw, 8) poprawa rozpoznania zasobw rnorodnoci biologicznej w lasach, 9) racjonalne przeznaczanie obszarw lenych na cele nielene, 10) opracowanie i wdraanie Regionalnego Programu Operacyjnego Polityki Lenej Pastwa, 11) odnowa zieleni dolin rzecznych. 5.2.3 Ochrona gleby Rolnictwo jest dominujc gazi gospodarki gminnej. Przewaajc cze gruntw ornych gminy Rozprza stanowi gleby IV i V klas bonitacyjnych Z bada przeprowadzonych na terenie powiatu piotrkowskiego wynika, e na obszarze gminy Rozprza, przewaaj gleby kwane (40% gleb). S to gleby o do znacznym stopniu degradacji. Znaczna cz wystpujcych gleb wymaga wapnowania, zwikszonego nawoenia potasem, fosforem i magnezem. Wedug II polityki ekonomicznej Pastwa ochrona gleby powinna polega na racjonalnym wykorzystaniu jej zasobw, czcym w sobie racjonalno ekonomiczn, zwaszcza w ujciu dugookresowym, oraz racjonalno ekologiczn poprzez:

ograniczeniu zakresu zagospodarowywania gleb w sposb, ktry nie odpowiada w peni ich przyrodniczym walorom, poprzez przeciwdziaanie przejmowaniu gleb nadajcych si do wykorzystania rolniczego lub lenego, a take stwarzajcych np. cenne moliwoci w zakresie tworzenia sucych zachowaniu rnorodnoci biologicznej uytkw ekologicznych, na inne cele, zwaszcza dla potrzeb realizacji rnego typu inwestycji,

zmniejszeniu skali ogranicze, jakie dla optymalnego wykorzystania biologicznego potencjau gleb w ramach zagospodarowania rolniczego, lenego lub czysto ekologicznego stwarzaj procesy degradacji spowodowanej emisj zanieczyszcze, a take erozj oraz niewaciw agrotechnik (w tym niewaciwie wykonanymi

31

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 melioracjami) na terenach podatnych na erozj, wok ciekw i zbiornikw wodnych, itp.,

lepszym dostosowaniu do naturalnego, biologicznego potencjau gleb, formy ich zagospodarowania rolniczego lub lenego (wybr: rolnicze czy lene) oraz przyjtych kierunkw i intensywnoci produkcji (rodzaju uprawianych lub hodowanych gatunkw oraz stosowanych metod uprawy i hodowli), z ewentualnym uwzgldnieniem moliwoci korygowania naturalnych wasnoci gleby (np. poprzez nawoenie, najlepiej organiczne, lub odkwaszajce wapnowanie), a take z uwzgldnieniem warunkw ekonomicznej opacalnoci, eliminacji produkcji rolniczej, lub odpowiedniej zmianie struktury upraw, na glebach zanieczyszczonych substancjami niebezpiecznymi dla zdrowia, wszdzie tam, gdzie stopie tego zanieczyszczenia przekracza dopuszczalne wskaniki.

Kierunki dziaa 1) zwikszenie stopnia zalesienia tzw. gruntw marginalnych, nieprzydatnych dla rolnictwa, oraz gruntw na wododziaach, 2) ograniczenie skali oraz intensywnoci naturalnej i antropogenicznej erozji gleb, a take zakresu wystpowania jej negatywnych skutkw, 3) wdraanie zasad Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych, 4) racjonalne zuycie rodkw ochrony rolin i nawozw, 5) opracowanie i podjcie na realizacji krajowego rolniczego programu uytkowania rekultywacji gleb zdegradowanych nierolnicze, 6) ochrona gleb przed negatywnym wpywem transportu i infrastruktury transportowej, 7) waciwe utrzymanie i odbudowa urzdze melioracyjnych, 8) wspieranie i promowanie rolnictwa ekologicznego. 5.2.4 Ochrona wd Gwny problem ochrony wd podziemnych to rnorodne zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego i bytowego oraz zanieczyszczenia atmosferyczne. Z kolei na degradacj wd powierzchniowych wpywaj przede wszystkim zrzuty ciekw z oczyszczalni ciekw w Rozprzy, Milejowie i Niechcicach oraz niekontrolowane, tzw. dzikie zrzuty ciekw z terenw zabudowanych, trafiajce do gruntw, roww obszarach (zerodowanych,

zakrzaczonych itp.), z czciowym ich wyczeniem pod zalesienia i inne cele

32

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 melioracyjnych, bd bezporednio do ciekw. Takie dzikie cieki porednio

zanieczyszczaj take wody podziemne zrzut do gruntu. W sumie duy stopie degradacji wd wynika z rozwoju sieci wodocigowej, przy sabym rozwoju sieci kanalizacyjnej oraz spyww wd z nawoonych pl uprawnych do sieci rzecznej. Kierunki dziaa: 1) inwentaryzacja i likwidacja dzikich punktw zrzutu ciekw, 2) rozbudowa sieci kanalizacyjnej w gminie, 3) opracowanie regionalnego programu oczyszczania ciekw komunalnych wraz z programem budowy, rozbudowy i modernizacji systemw, 4) poprawa jakoci wody pitnej poprzez rozwj i modernizacj systemw wodocigowych, 5) ograniczenie adunkw zanieczyszcze pochodzcych ze rde przemysowych i przestrzennych (rozproszonych) oraz powierzchniowych i rolniczych, 6) zwikszenie stopnia retencji wd w ciekach wodnych, 7) likwidacja nieczynnych uj wody, 8) budowa midzygminnych systemw kanalizacyjnych transportujcych cieki do jednej oczyszczalni ciekw, aby wykorzysta maksymalnie zdolnoci istniejcych oczyszczalni, 9) pene zagospodarowanie osadw ciekowych, 10) budowa oczyszczalni przydomowych w miejscach wskazanych w koncepcji gospodarki wodnociekowej, 11) likwidacja nieszczelnych zbiornikw bezodpywowych stanowicych potencjalne rdo zanieczyszcze wd podziemnych, 12) ochrona zasobw wd podziemnych 13) ochrona wd w zlewniach, 14) podejmowanie dziaa ograniczajcych wpyw zanieczyszcze obszarowych na zasoby wodne. 5.2.5 Ochrona zasobw kopalin Najwaniejszym celem w zakresie ochrony surowcw mineralnych, okrelonym w Polityce Ekologicznej Pastwa, jest uzupenienie zasad gospodarowania zasobami kopalin o zalecenia wynikajce z potrzeby wdraania rozwoju zrwnowaonego.

33

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Tak sformuowany cel zakada, e korzystanie z zasobw kopalin powinno opiera si na dokonaniu oceny opacalnoci gospodarczej planowanego wydobycia kopalin w odniesieniu do kosztw i strat wynikajcych z nieodwracalnej degradacji rodowiska przyrodniczego. Uatwieniem w dokonywaniu takiej oceny mog by midzy innymi ograniczenia koncesjonowania wydobycia surowcw mineralnych, wynikajce z ustale gminnych planw zagospodarowania przestrzennego. Wan rol gminy jest take ustalanie odpowiednich kierunkw rekultywacji wyrobisk poeksploatacyjnych oraz likwidowanie nielegalnego wydobywania kopalin, bdcego niekontrolowan ingerencj w rodowisko przyrodnicze. 5.2.6 Ochrona powietrza

Jako powietrza na terenie gminy mona okreli jako dobr, z tendencjami do lokalnego pogarszania si. Gwnymi rdami zanieczyszcze powietrza powstajcymi na obszarze gminy Rozprza s: - emisje zanieczyszcze pochodzce z lokalnych kotowni, w wikszoci opalanych wglem - emisje spalin wytwarzanych przez pojazdy mechaniczne, szczeglnie na drogach krajowych Nr 1 i nr 91, gdzie obserwuje si wysokie natenie ruchu. Brak wikszych zakadw przemysowych na obszarze gminy Rozprza powoduje, e nie ma wikszych zagroe dla stanu czystoci powietrza atmosferycznego. W celu poprawy stanu powietrza naleaoby przede wszystkim ograniczy tzw. nisk emisj, czyli emisj z indywidualnych gospodarstw domowych, pojazdw samochodowych. Cel osign mona chociaby wprowadzajc w miejsce wgla paliwa czyste, gaz ziemny, olej opaowy, bd wykorzystujc niekonwencjonalne rda energii, jak np. spalanie biomasy (wierzba energetyczna). Kierunki dziaa: 1) 2) ograniczenie wglowych, opracowywanie i realizacja planu zaopatrzenia w energi (zgodnie z Prawem Energetycznym) uwzgldniajcego zasady ochrony rodowiska (w tym powietrza atmosferycznego), 3) 4) wzmoenie nadzoru nad osiganiem i przestrzeganiem normatyww emisyjnych w jednostkach gospodarczych, ograniczanie stosowania paliw staych w systemach ogrzewania, emisji zanieczyszcze powietrza z indywidualnych palenisk

34

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 5) 6) 7) 8) 9) dziaania organizacyjne ograniczajce uciliwo emisyjn rodkw transportu drogowego, rozwj i ksztatowanie nowych obszarw zieleni, bieca modernizacja drg, zastpowanie wgla bardziej ekologicznymi nonikami energii oraz stosowanie materiaw energooszczdnych w budownictwie, termomodernizacja budynkw uytecznoci publicznej i budynkw mieszkalnych, 10) wdraanie nowoczesnych technologii, przyjaznych rodowisku (BAT). 11) zrnicowanie rde pozyskiwania energii. 5.2.7 Ochrona przed haasem Szczeglnie wysokie natenie haasu wystpuje przy wzach komunikacyjnych. Natenie haasu komunikacyjnego wzrasta ze wzgldu na zwikszajc si ilo pojazdw i wiksze natenie ruchu (zwaszcza samochodw ciarowych). Zagroenie haasem przemysowym na terenie gminy nie istnieje. Kierunki dziaa: 1) rozwj monitoringu haasu i systemu kompleksowych ocen klimatu akustycznego z wykorzystaniem zaawansowanych modeli matematycznych, 2) opracowanie programu zmniejszenia istniejcych uciliwoci np. poprzez budow ekranw, 3) wczenie problematyki ochronnej przed haasem do planw zagospodarowania przestrzennego, 4) kontrola emisji haasu do rodowiska z obiektw dziaalnoci gospodarczej. 5.2.8 Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym Na terenie gminy Rozprza nie wystpuj przekroczenia natenia niejonowego pola elektromagnetycznego. Rol samorzdu gminnego obecnie w perspektywie z najbliszych ochrony lat przed jest przestrzeganie obowizujcych promieniowania. przepisw zakresu promieniowaniem

niejonizujcym, szczeglnie na etapie lokalizacji inwestycji zwizanych z emisj tego typu

35

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 5.2.9 Gospodarka odpadami Zakres gospodarki odpadami i dziaania z ni zwizane zostay opisane w osobnym dokumencie: Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Rozprza. 5.2.10 Zmniejszenie energochonnoci gospodarki Zmniejszenie energochonnoci gospodarki to jeden z podstawowych celw polityki ekologicznej pastwa. Dziaanie to dotyczy procesw gospodarczych, wytwrczych, sfery usug, a take pokrycia potrzeb ludnoci. Zaoenia polityki energetycznej pastwa przewiduj, e w 2010 roku zuycie powinno zmniejszy si o okoo 25% w stosunku do roku 2000. Osignicie tego celu wie si ze zwikszeniem zaangaowania ze strony instytucji publicznych, przedsibiorstw, a take mieszkacw w dziaania zmierzajce do wprowadzenia energooszczdnych technologii. Osignicie zmniejszenia energochonnoci gospodarki przyczyni si do zmniejszenia zuycia zasobw naturalnych, jak rwnie emisji zanieczyszcze do powietrza. Kierunki dziaa: 1) szerokie wprowadzenie energooszczdnych technologii i urzdze w tych dziedzinach produkcji i usug, ktrych aktywno zostanie utrzymana lub bdzie wzrasta, a take szerokiego wprowadzenia takich technologii i urzdze do stosowania w gospodarstwach domowych, instytucjach publicznych i obiektach uytecznoci publicznej, 2) zmniejszenie strat energii, poprawa parametrw energetycznych budynkw oraz dalsze podnoszenia sprawnoci wytwarzania energii, 3) rozwj energetyki odnawialnej, 4) popularyzacja i wdraanie najlepszych praktyk w dziedzinie wykorzystania energii ze rde odnawialnych, w sferze rozwiza technologicznych, administracyjnych i finansowych, 5) co najmniej podwojenie wykorzystania energii ze rde odnawialnych w stosunku do roku 2000.

36

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 5.2.11 Bezpieczestwo chemiczne i biologiczne Pojcie bezpieczestwo chemiczne i biologiczne obejmuje dwa rne zagadnienia, a mianowicie: 1) zarzdzanie ochron rodowiska przed chemikaliami (wytwarzanie, przetwarzanie, dystrybucja, skadowanie, stosowanie), 2) ochrona przed biotechnologi i organizmami modyfikowanymi genetycznie. W wojewdztwie dzkim zakres wytwarzania i stosowania chemikaliw nie jest duy. Na terenie gminy Rozprza praktycznie nie wystpuj zakady speniajce kryteria zaliczenia ich do zakadw o duym ryzyku wystpowania powanej awarii przemysowej ze wzgldu na rodzaj i ilo stosowanych substancji chemicznych. Na terenie gminy Rozprza najwiksze zagroenie dla rodowiska naturalnego mog stworzy awarie i katastrofy zwizane z transportem substancji niebezpiecznych do miejsc utylizacji (przez obszar gminy przebiega droga krajowa Nr 1 i Nr 91 oraz linia kolejowa relacji Radomsko - Piotrkw Trybunalski). Takie zagroenie stwarzaj rwnie zlokalizowane na obszarze gminy stacje oraz stacje Auto-Gaz. Kierunki dziaa: 1) dokonanie rejestracji obiektw objtych wymogami dyrektywy Seveso II (na niszym kryterium substancji niebezpiecznych), 2) wczenie zagadnienia powanych awarii przemysowych i transportowych w problematyk planowania przestrzennego. Harmonogram rzeczowo-finansowy Tabela 10. Przedsiwzicia krtko- i dugoterminowe do realizacji na terenie gminy Rozprza
Lp. PRZEDSIWZICIE PLANOWANY TERMIN REALIZACJI SZACOWANY KOSZT REALIZACJI [TYS. Z] RDO FINANSOWANIA

ZAOPATRZENIE W WOD 1 Budowa kanalizacji w Milejowie, Milejowcu, Janwce i Longinwce Przebudowa Oczyszczalni ciekw w Niechcicach Przebudowa Oczyszczalni ciekw w Rozprzy 2010 15000 Budet Gminy

GOSPODARKA CIEKOWA 2 3 2010 2010 4000 4000 Budet gminy, Poyczki z WFO i GW Poyczki z WFO i GW

37

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017

TRANSPORT DROGOWY 4 5 6 7 8 Przebudowa drg gminnych w Milejowie Przebudowa drogi gminnej w Mierzynie Przebudowa drogi gminnej Rajsko Due - Bryszki Wspfinansowanie modernizacji drogi powiatowej w miejscowoci Rzepki Przebudowa Rynku Piastowskiego w Rozprzy oraz ulic przylegych 2010 2010-2011 2010-2011 2010 2010-2013 500 600 1 700 350 7300 rodki wasne rodki wasne rodki wasne rodki wasne WFOiGW, NFOiGW Fundusze UE rodki wasne WFOiGW, NFOiGW Fundusze UE

GOSPODARKA ODPADAMI Zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla Gminy Rozprza EDUKACJA EKOLOGICZNA 9 10 Edukacja ekologiczna dzieci i modziey Organizacja: -Dnia Ziemi, -Dnia Ochrony rodowiska, -Sprztania wiata Termomodernizacja budynku Szkoy Podstawowej w Rozprzy Termomodernizacja budynku Szkoy Podstawowej w Milejowie Termomodernizacja budynku komunalnego w Rozprzy Kadego roku Kadego roku OCHRONA POWIETRZA 11 12 13 2010-2011 2010-2011 2010-2011 650 310 145 rodki wasne rodki wasne rodki wasne b.d. b.d. rodki wasne WFOiGW, NFOiGW rodki wasne WFOiGW, NFOiGW

Instrumenty realizacji programu Realizacja programu wymaga rnorodnych instrumentw. Jednym z waniejszych, lecz nie jedynym, jest finansowanie programu ochrony rodowiska. Rwnie istotnym elementem wdraania jest waciwe wykorzystanie rozwiza o charakterze organizacyjnym. Zatem aby polityka ekologiczna efektywnie bya realizowana i egzekwowana jest ona wspomagana przede wszystkim przez nastpujce instrumenty: prawne, finansowe, spoeczne i strukturalne. Instrumenty prawne: Kontrola przestrzegania wymogw ochrony rodowiska naley do zada marszaka, starosty, wjta. Podstawowym z kolei organem majcym prawo wydawania decyzji administracyjnych, w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej, nalecych do waciwoci powiatu jest starosta. Tak wic starosta wydaje m.in.: 38

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 1) pozwolenia wodnoprawne, 2) decyzje o emisji do powietrza, 3) decyzje dotyczce haasu, 4) decyzje o wykonaniu przegldu ekologicznego istniejcego obiektu, 5) decyzje dotyczce gospodarowania odpadami. Wprowadzanie wymogw Dyrektywy IPPC spowoduje konieczno stosowania zintegrowanego podejcia do zapobiegania i ograniczania emisji z prowadzonych procesw technologicznych oraz zasady ochrony rodowiska jako caoci. Takie pozwolenia umoliwiaj ocen oddziaywania poszczeglnych podmiotw na wszystkie elementy rodowiska caociowo. Bd to pozwolenia o charakterze globalnym, obejmujce wszystkie analizowane aspekty rodowiskowe. Pozwolenia bd wydawane w oparciu o analizy porwnawcze najlepszych dostpnych technik i technologii (BAT). Instrumentem prawnym jest rwnie monitoring stanu rodowiska. Pastwowy monitoring rodowiska koordynuj organy Inspekcji Ochrony rodowiska. Instrumenty finansowe: Finansowanie inwestycji jest jednym z podstawowych instrumentw realizacji programu ochrony rodowiska. Gwnymi formami pozyskiwania rodkw finansowych na rzecz ochrony rodowiska s opaty i kary za gospodarcze korzystanie ze rodowiska. Istotnymi rdami s rwnie fundusze celowe powoane do wspomagania realizacji zada zwizanych z ochron rodowiska. Opaty za gospodarcze korzystanie ze rodowiska maj rwnie peni funkcj mobilizatora podmiotw gospodarczych do podejmowania dziaa w zakresie ochrony rodowiska np.: 1) instalowania odpowiednich urzdze ochronnych, 2) dokonywania wyboru najlepszej (z punktu widzenia minimalizacji negatywnego oddziaywania na rodowisko) dostpnej technologii, 3) optymalizacji lokalizacji inwestycji, 4) oszczdnego korzystania z zasobw rodowiska. Opaty te pobierane s zatem za wprowadzanie gazw i pyw do powietrza atmosferycznego, pobr wody, odprowadzanie ciekw, skadowanie odpadw, zmian sposobu uytkowania gruntw rolnych i lenych na cele nierolnicze i nielene oraz usuwanie drzew i krzeww. Stanowi one nastpnie fundusze celowe np. powiatowy fundusz ochrony rodowiska. rdem wspomagajcym fundusze celowe s jak wczeniej zostao wspomniane kary. Pobierane s one za dziaanie niezgodne z obowizujcym prawem, w tym z wydanymi pozwoleniami, decyzjami i koncesjami. 39

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 rodki z funduszy celowych na inwestycje proekologiczne mona pozyskiwa przez dotacje i poyczki z: 1) Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, 2) Wojewdzkiego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, 3) Powiatowego Funduszu Ochrony rodowiska, 4) Gminnego Funduszu Ochrony rodowiska. Powoane Powiatowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej oraz Gminne Fundusze Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej z dniem 1 stycznia 2010 r., zgodnie z ustaw przyjt przez Sejm z dnia 9 padziernika 2009 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony rodowiska oraz niektrych ustaw, przekazan obecnie do Senatu i podpisu przez Prezydenta RP ulegaj likwidacji. rodki z opat za gospodarcze korzystanie ze rodowiska stanowi maj dochd budetu powiatu lub gminy, bez wskazania na co te rodki maj by wykorzystywane. Instrumenty spoeczne: Na instrumenty spoeczne skadaj si gwnie: edukacja ekologiczna, informacja i komunikacja oraz wsppraca i wspdziaanie. aden jednak z tych elementw dobrze nie funkcjonuje sam. Dobra bowiem informacja podwysza poziom edukacji, a waciwa edukacja usprawnia komunikacj i wspprac z odpowiednimi grupami zadaniowymi. Wspdziaanie i wsppraca spoecznoci z samorzdem terytorialnym wymaga systemu udostpniania i upowszechniania informacji, a take umoliwiania skutecznego udziau spoeczestwa w ochronie rodowiska. Istotne znaczenie w tym systemie moe mie rozszerzenie zakresu dostpu informacji o zamieszczanie ich na stronie internetowej organw samorzdu. Konieczne jest rwnie stworzenie i systematyczne aktualizowanie publicznych rejestrw udostpniajcych do wgldu wszystkie decyzje, pozwolenia, wykazy, strategie, plany, programy a take karty informacyjne oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko, raporty oddziaywania na rodowisko. Bardzo wanym instrumentem jest edukacja ekologiczna. Jej gwnym celem jest ksztatowanie wiadomoci ekologicznej spoeczestwa. Ponadto jest to sposb na wyuczenie w spoeczestwie przyjaznych dla rodowiska nawykw i codziennych postaw. Powysze dziaania mog by realizowane midzy innymi w formie szkole, przeprowadzanych na rnych poziomach, poczwszy ju od dzieci w wieku przedszkolnym, szkoy, a skoczywszy na specjalistycznych adresowanych do poszczeglnych grup zawodowych czy organizacji.

40

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 Podstaw efektywnoci edukacji jest rzetelne informowanie spoeczestwa

na temat stanu rodowiska poprzez wydawanie oglnodostpnych raportw o stanie rodowiska. Istotne jest rwnie komunikowanie si ze spoeczestwem przy podejmowaniu decyzji o dziaaniach inwestycyjnych. Instrumenty strukturalne: Pod pojciem instrumentw strukturalnych kryj si narzdzia istotne dla formuowania, integrowania i wdraania polityk rodowiskowych. Zalicza si do nich midzy innymi strategie, programy wdroeniowe i systemy zarzdzania rodowiskowego. Jednym z programw wdroeniowych jest program ochrony rodowiska, ktry jest zarwno planem ochrony rodowiska do 2015 roku, jak i programem wdroeniowym na najblisze 4 lata (2008 - 2011). Systemy zarzdzania rodowiskowego charakteryzuj si wczeniem rodowiska i jego ochrony do celw strategicznych firmy. Jest to realizowane przez wprowadzanie takich systemw jak: 1) systemy sformalizowane np. normy ISO 14000 EMAS, 2) systemy niesformalizowane np. Program Czystszej Produkcji. Kontrola realizacji programu Gminny Program Ochrony rodowiska stanowi jeden z wielu instrumentw zarzdzania rodowiskiem. Weryfikacja planu operacyjnego oraz aktualizacja programu wraz z ocen stopnia wykonania przedsiwzi i osigania wyznaczonych celw umoliwi osignicie unifikacji zarzdzania programem z zarzdzaniem rodowiskiem. Uczestnicy realizacji programu Ze wzgldu na penic rol mona wyrni cztery grupy uczestnikw, biorcych udzia w realizacji programu; 1) podmioty uczestniczce w organizacji i zarzdzaniu programem, 2) podmioty realizujce zadania programu, 3) podmioty kontrolujce przebieg realizacji i efekty programu, 4) spoeczno gminy jako gwny podmiot odbierajcy wyniki dziaa programu. Wanym elementem w procesie realizacji programu jest uspoecznienie procesu. Wwczas zapewniona jest jego akceptacja a take odpowiedzialno za wyniki realizacji przez szerokie grono partnerw.

41

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 W celu zdobycia zasobw technicznych i finansowych istotne jest rwnie partnerstwo ze wszystkimi lokalnymi, krajowymi i midzynarodowymi programami dziaajcymi w regionie. Struktura zarzdzania programem Gwnym wykonawc programu jest zarzd gminy. Zarzd ten wspdziaa z zarzdem powiatu, a take z instytucjami dziaajcymi w ramach podsystemw: spoecznym, gospodarczym i technicznym oraz z jednostkami samorzdu terytorialnego. Poza tym nieodzowna jest wsppraca z instytucjami, ktre dysponuj odpowiednim instrumentarium wynikajcym z kompetencji. Kontrola realizacji programu Kontrola realizacji programu polega na ocenie i analizie nastpujcych elementw: 1) stopnia wykonania dziaa, 2) stopnia realizacji przyjtych celw, 3) rozbienoci pomidzy przyjtymi celami i dziaaniami a ich wykonaniem, 4) przyczyny tych rozbienoci. Oceny postpw we wdraaniu programu w zakresie przedsiwzi na lata 2008 2011 bdzie dokonywa zarzd gminy poprzez wyznaczonego w tym celu koordynatora wdraania programu. Co dwa lata bdzie wykonywany raport z wykonania programu, na podstawie ktrego okrelona zostanie aktualizacja programu. Rwnie co dwa lata bd oceniane przedsiwzicia przewidziane na lata 2012 2015. Powysza procedura pozwoli na spenienie wymaga ustawy Prawo ochrony rodowiska dotyczcych okresu na jaki przyjmowany jest gminny program ochrony rodowiska i systemu raportowania o stanie realizacji programu. Tak wic do dziaa kontrolujcych naleyt realizacj programu nale: 1) ocena postpw we wdraaniu programu ochrony rodowiska co roku, 2) raport z wykonania programu co dwa lata, 3) aktualizacja programu co cztery lata. Informacje o przeprowadzonych konsultacjach Zgodnie z zapisami ustawy Prawo ochrony rodowiska projekt Programu zosta przesany do zaopiniowania do Starostwa Powiatowego oraz w ramach strategicznej oceny oddziaywania na rodowisko Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony rodowiska, Pastwowemu Wojewdzkiemu Inspektorowi Sanitarnemu. Projekt Programu oraz Prognoza zostay przekazane rwnie do konsultacji spoecznych.

42

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 W okresie konsultacji projekt oraz Prognoza dostpne byy w siedzibie Urzdu Gminy. Projekt zaopiniowano pozytywnie. Wnioski wynikajce z Prognozy oddziaywania na rodowisko projektu Programu Ochrony rodowiska Postpowanie w sprawie strategicznej oceny oddziaywania na rodowisko odbywa si oparciu o Prognoz oddziaywania na rodowisko. Gwnym celem dokumentu jest identyfikacja oddziaywania na rodowisko realizacji zaoe Programu Ochrony rodowiska. Zawiera informacje zgodne z art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 padziernika 2008r. o udostpnianiu informacji i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz. U. Nr 199 poz. 1227). Kierunki dziaa poddano analizie oraz odniesiono do zasobw i stanu rodowiska na terenie gminy. Na tej podstawie identyfikowano moliwe skutki oddziaywania na rodowisko realizacji zaoe Programu Ochrony rodowiska. Przedstawiono gwne cele Programu, wnioski z analizy stanu rodowiska i dziaania zmierzajce do ochrony i poprawy stanu rodowiska na terenie gminy. Przedstawiono cele i kierunki dziaa dokumentw krajowych regulujcych dziaania zmierzajce do poprawy stanu rodowiska oraz wskaniki monitoringu realizacji postanowie Programu Ochrony rodowiska. Rozwizania zastosowane w Programie zgodne s z zapisami w dokumentach wyszego rzdu; s w peni zasadne, z ekologicznego oraz ekonomicznego punktu widzenia, std nieuzasadnione jest stosowanie alternatywnych. Jednak z uwagi na lokalne uwarunkowania wskazane byoby przedstawienie moliwoci etapowania inwestycji. Realizacja dziaa Programu nie bdzie powodowa transgranicznego oddziaywania na rodowisko. Realizacja Programu wpynie przede wszystkim na: zmniejszenie zuycia zasobw naturalnych, zwikszenie wykorzystania odnawialnych rde energii, oczekuje si zachowania czystych zasobw wd podziemnych, popraw jakoci wd powierzchniowych oraz zwikszenia atrakcyjnoci turystycznej wd powierzchniowych, rozwj i modernizacja systemw retencyjnych bdzie zapobiega wylewom rzek oraz wpywa na popraw bilansu wodnego, w

43

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 poprawa jakoci powietrza, zlikwidowanie zagroenia wynikajcego z niewaciwego skadowania odpadw oraz ograniczy zuycie surowcw naturalnych, zachowanie potencjau gleb, przywrcenia walorw przyrodniczych terenw zdewastowanych i zdegradowanych, a wic i ograniczenia zanieczyszczenia gleby, zmniejszenie zagroenia erozj, utrzymanie i przywrcenie zasobw i walorw przyrodniczych oraz biornorodnoci i krajobrazu, zwikszenie wiadomoci ekologicznej (szczeglnie w zakresie gospodarki odpadami, gospodarki ciekowej, oszczdnoci energii), uporzdkowanie infrastruktury technicznej, polepszenie jakoci ycia mieszkacw. osignicie jak najlepszych efekty uytkowania w sposb zgodny z zasadami ochrony przyrody,

Oddziaywania negatywne identyfikuje si gwnie z faz budowy lub rozbudowy: drg, kanalizacji, sieci wodocigowej, oczyszczalni ciekw. Zagodzenie negatywnych oddziaywa etapu budowy odnosi si bdzie do odpowiedniego prowadzenie prac budowlanych oraz waciwe wykorzystanie maszyn i urzdze. W celu zapobiegania wzrostowi wydzielanych spalin, haasu, wyciekw olejw i smarw naley zadba, aby sprzt i rodki transportowe byy dobrej jakoci, prawidowo utrzymane i wyposaone. Wskazane jest zastosowanie opoczy zakrywajcych skrzyni adunkow pojazdw przewocych mieszanki cementowe, ktre ogranicz emisj szkodliwych gazw i oparw. Maszyny powinny by waciwie eksploatowane, poniewa obcione powoduj wzrost emisji spalin i haasu. Istotne jest kontrolowa stan techniczny wykorzystywanych urzdze, by nie dopuci do sytuacji awaryjnych. Naley zminimalizowa (nawet wykluczy) prawdopodobiestwo przedostania si produktw ropopochodnych. Szczeglnie istotne jest gospodarowanie odpadami powstajcymi przy pracach; niedopuszczalne jest pozostawienie jakichkolwiek odpadw (smarw, olejw). Substancje niebezpieczne powinny by skadowane w bazach sprztowo magazynowych. Planowane obiekty i instalacje musz spenia standardy budowlane i emisyjne, by waciwie eksploatowane i konserwowane. Musz by pod staym monitoringiem. Szczegowa analiza oddziaywa na rodowisko poszczeglnych inwestycji moliwa bdzie na etapie wydawania decyzji rodowiskowej.

44

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017

Streszczenie w jzyku niespecjalistycznym Program Ochrony rodowiska dla gminy Rozprza na lata 2010 2013,

z perspektyw na lata 2014 2017 wykonany zosta zgodnie z wymogiem Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony rodowiska (art.17). Gmina Rozprza pooona jest w wojewdztwie dzkim w powiecie piotrkowskim. Obszar gminy wynosi 163 km. Liczba mieszkacw wynosi 12156 osb. Podstawow dziedzina gospodarki gminy Rozprza jest rolnictwo. W Programie Ochrony rodowiska dla gminy Rozprza dokonano oglnej charakterystyki gminy oraz charakterystyki aktualnego stanu rodowiska oraz zasobw naturalnych w gminie. Opisano takie elementy jak: - warunki rodowiska geograficznego, klimat, - uytkowanie rolnicze terenu (jako gleb, produkcja rolinna i zwierzca), - przyroda oywiona, - obszary ograniczonego uytkowania - zasoby kopalin, - stosunki wodne i jako wd (wody podziemne i powierzchniowe, wodocigi i kanalizacja), - jako powietrza, - haas, pole elektromagnetyczne, - odnawialne rda energii, - awarie przemysowe i inne nadzwyczajne zagroenia dla rodowiska. W oparciu o istniejcy stan rodowiska przedstawione zostay standardy jakoci rodowiska, tendencje przeobrae rodowiska i podstawowe kierunki i zakres dziaa w ochronie rodowiska, w tym cele ekologiczne na lata 2010 2017, polegajce przede wszystkim na:

zachowaniu rnorodnoci biologicznej, wzbogaceniu i racjonalnej eksploatacji zasobw lenych, ochronie gleby, ochronie wd, ochronie zasobw kopalin, ochronie powietrza i ochronie przed haasem, ochronie przed promieniowaniem elektromagnetycznym, gospodarce odpadami,

45

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017

zmniejszeniu

energochonnoci

gospodarki

oraz

zapewnieniu

bezpieczestwa

chemicznego i biologicznego. W harmonogramie rzeczowo-finansowym wyznaczono cele ekologiczne i kierunki dziaa bdce odzwierciedleniem polityki ekologicznej gminy. Przedsiwzicia te to:

zaopatrzenie w wod

- kontynuacja budowy sieci wodocigowej-ulica Kolejowa w Rozprzy oraz budowy sieci kanalizacyjnej i modernizacji wodocigu w Alejach 900 - lecia - budowa kanalizacji w Milejowie, Milejowcu, Janwce i Longinwce

gospodarka ciekowa

- przebudowa Oczyszczalni ciekw w Niechcicach - przebudowa Oczyszczalni ciekw w Rozprzy

transport drogowy - przebudowa drogi Zmona Wola-azy Due - przebudowa drogi przez m. Bagno - przebudowa ulic na osiedlu przy ulicy Sportowej w Rozprzy - modernizacja drg dojazdowych do pl Nr: 818, 370, 466, 320, 166, - wspfinansowanie modernizacji drogi powiatowej w miejscowoci Rzepki gospodarka odpadami - wydatki na zakupy inwestycyjne ZGKG w Rozprzy. Reasumujc stwierdzi naley, e niniejszy Program, jako dokument planistyczny, suy bdzie jako wskanik dziaa, ktre naley wdraa na terenie gminy Rozprza w celu osignicia okrelonych w Polityce Ekologicznej Pastwa zaoe z zakresu szeroko rozumianej ochrony rodowiska.

Materiay rdowe:

46

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017 1. Informacja o stanie rodowiska na terenie miasta Piotrkowa Tryb. i powiatu

piotrkowskiego ziemskiego w roku 2006, WIO w odzi, Delegatura w Piotrkowie Tryb., Piotrkw Tryb., listopad 2007 r. 2. 3. 4. 5. 6. Raport o stanie rodowiska w wojewdztwie dzkim w 2005 r., WIO Program Ochrony rodowiska i Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Program Ochrony rodowiska Wojewdztwa dzkiego, d, http://www.rozprza.pl Dane dostarczone przez Urzd Gminy w Rozprzy w odzi, Biblioteka Monitoringu rodowiska, d, 2006 r. Piotrkowskiego na lata 2004-2007, kwiecie 2004 r.

47

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017

48

Program Ochrony rodowiska dla Gminy Rozprza na lata 2010 - 2017

49