Zacznik do Uchway Nr VI/39/2011 Rady Miejskiej Gminy Stszew z dnia 29 marca 2011r w sprawie przyjcia Gminnego programu opieki

nad zabytkami dla Gminy Stszew na lata 2011 2014.

GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY STSZEW NA LATA 2011 2014

WRZESIE 2010 R.

Spis treci: 1. 1.1. 1.2. 1.3. 2. 2.1. 2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. 2.1.4. Wstp. Postanowienia oglne. Cel opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami. Uwarunkowania zewntrzne opieki nad zasobami dziedzictwa kulturowego. Zakres opieki nad zabytkami sprawowanej na obszarze gminy, okrelony przez opracowania odnoszce si do Wielkopolski. Strategia rozwoju wojewdztwa wielkopolskiego. Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa wielkopolskiego. Wielkopolski wojewdzki program opieki nad zabytkami na lata 2008 2011. Inne dokumenty o zasigu wojewdzkim dotyczce problematyki zwizanej z dziedzictwem kulturowym (opracowanie szlakw turystycznych itp.) oraz pozostae uwarunkowania zewntrzne. Powiatowy program opieki nad zabytkami powiatu poznaskiego na lata 2008 2011. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego Gminy Stszew. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwyszym znaczeniu dla Gminy Stszew (wykaz obiektw wpisanych do rejestru zabytkw). Wykaz obiektw zabytkowych nieruchomych gminna ewidencja zabytkw (w jej skad wchodz take obiekty wpisane do rejestru zabytkw). Zespoy najcenniejszych zabytkw ruchomych na terenie Gminy Stszew. Krajobraz kulturowy. Zabytki archeologiczne. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytkw z terenu gminy. Wykaz stanowisk o wasnej formie krajobrazowej. Zestawienie liczbowe stanowisk archeologicznych. Uwarunkowania wewntrzne opieki nad zabytkami dziedzictwa kulturowego na obszarze Gminy Stszew. Ocena szans i zagroe dla rodowiska kulturowego Gminy Stszew. Stan zachowania zabytkw nieruchomych, ruchomych i dziedzictwa archeologicznego. Stan zachowania zabytkw nieruchomych. Stan zachowania zabytkw nieruchomych wpisanych do rejestru zabytkw bdcych wasnoci Gminy Stszew. Stan zachowania zabytkw ruchomych. Stan zachowania zabytkw archeologicznych. 5 5 5 6 8 8 8 9 12 13

2.1.5. 3. 3.1. 3.2.

13 14 14 16

3.3. 3.4. 3.5. 3.5.1. 3.5.2. 3.5.3. 4. 4.1. 4.2. 4.2.1. 4.2.2. 4.2.3. 4.2.4.

31 32 33 33 34 34 36 36 38 38 41 41 42 2

4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 5. 6. 6.1.

6.2. 6.2.1. 6.2.2. 6.3. 6.3.1. 6.3.2. 6.4. 6.4.1. 7.

8. 9.

Uwarunkowania wynikajce ze studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy. Uwarunkowania wynikajce z miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego gminy. Uwarunkowania wynikajce z Planu rozwoju lokalnego Gminy Stszew w latach 2007 2013. Uwarunkowania wynikajce z zasad ochrony przyrody i rwnowagi ekologicznej. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami. Kierunki dziaa suce realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami. Realizacja celu strategicznego polegajca na wdroeniu koncepcji rewitalizacji historycznego zaoenia urbanistycznego Stszewa prowadzona przez cay okres wanoci niniejszego Programu. Gminna ewidencja zabytkw. Dziaania weryfikacja gminnej ewidencji zabytkw nieruchomych oraz sporzdzenie gminnej ewidencji zabytkw maej architektury. Dziaanie sporzdzenie gminnej ewidencji zabytkw archeologicznych. Promocja regionu i edukacja przez prezentacj lokalnych zasobw dziedzictwa kulturowego. Dziaanie udostpnianie i promocja zabytkw nieruchomych. Dziaanie edukacja w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego. Sprawowanie opieki nad zachowanymi zabytkami w regionie. Dziaanie zahamowanie procesw degradacji zabytkw i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania. Instrumentarium realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami (z zakresu: instrumentw prawnych, instrumentw finansowych, instrumentw spoecznych oraz koordynacji i kontroli). Monitoring dziaania gminnego programu opieki nad zabytkami. Niektre zewntrzne rda finansowania gminnego programu opieki nad zabytkami.

45 45 47 49 50 51 51

51 51 52 53 53 54 54 54 57

59 60

1.

Wstp

1.1. Postanowienia oglne 3

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Ilekro w niniejszym programie mowa jest o: Ustawie rozumie si przez to ustaw z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568 z pniejszymi zmianami). Gminie rozumie si przez to gmin Stszew. Miecie rozumie si przez to miasto Stszew. Programie rozumie si przez to Gminny program opieki nad zabytkami dla Gminy Stszew na lata 2011 2014. Konserwatorze rozumie si przez to waciwego miejscowo konserwatora zabytkw. Studium rozumie si przez to Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Gminy Stszew zatwierdzone uchwa Rady Miejskiej Gminy Stszew nr XXXIX/370/10 z dnia 28 wrzenia 2010r.

1.2. Cel opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami. Opracowanie gminnego programu opieki nad zabytkami ma na celu popraw stanu zachowania rodowiska kulturowego w Gminie Stszew. rodkiem do tego prowadzcym jest ustalenie w tym programie uwarunkowa dotyczcych finansowania i organizacji dziaa opiekuczych wobec rodowiska kulturowego oraz dziaa edukacyjnych i wychowawczych wobec miejscowej spoecznoci. W planowanym okresie realizacji tego programu w latach 2011 2014 spodziewanym efektem bdzie poprawa stanu technicznego istniejcych na terenie Gminy Stszew zabytkw, ochrona i zapewnienie waciwego rozwoju zabytkowej przestrzeni urbanistycznej miasta, a take wykorzystanie istniejcych dbr kultury w celu stworzenia produktu turystycznego, jaki bdzie mona wykorzysta z powodzeniem dla rozwoju gminy oraz zwikszenia jej atrakcyjnoci gospodarczej oraz tworzenia nowych miejsc pracy zwizanych z opiek nad zabytkami. Wanym elementem tego programu jest take pooenie nacisku na uwraliwienie mieszkacw na potrzeby zwizane z utrzymaniem i ochron rodowiska kulturowego. Zadania te wynikaj z zapisw w art. 85 ust. 1, Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 poz. 1568 z pniejszymi zmianami) mwicych, e w krajowym programie ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami okrela si w szczeglnoci cele i kierunki dziaa oraz zadania ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami, warunki i sposb finansowania planowanych dziaa, a take harmonogram ich realizacji. Ten zakres jest take waciwy dla programu sporzdzonego w skali gminy. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami zostay przez Ustawodawc okrelone w art. 87 ust. 2 w/w ustawy, a w szczeglnoci program ma na celu: 1. wczenie problemw ochrony zabytkw do systemu zada strategicznych, wynikajcych z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; 2. uwzgldnianie uwarunkowa ochrony zabytkw, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, cznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i rwnowagi ekologicznej; 3. zahamowanie procesw degradacji zabytkw i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4. wyeksponowanie poszczeglnych zabytkw oraz walorw krajobrazu kulturowego; 4

5. podejmowanie dziaa zwikszajcych atrakcyjno zabytkw dla potrzeb spoecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjajcych wzrostowi rodkw finansowych na opiek nad zabytkami; 6. okrelenie warunkw wsppracy z wacicielami zabytkw, eliminujcych sytuacje konfliktowe zwizane z wykorzystaniem tych zabytkw; 7. podejmowanie przedsiwzi umoliwiajcych tworzenie miejsc pracy zwizanych z opiek nad zabytkami. W obecnym systemie prawnym wszelkie dziaania majce na celu ochron zabytkw i opiek nad zabytkami w Wielkopolsce, a w tym na terenie Gminy Stszew, realizuje Wielkopolski Wojewdzki Konserwator Zabytkw, kierujc Wojewdzkim Urzdem Ochrony Zabytkw w Poznaniu. Dodatkowo w odniesieniu do terenu powiatu poznaskiego cz kompetencji WWKZ na podstawie porozumienia midzy Wojewod Wielkopolskim i Starost Poznaskim z dnia 24 marca 2009 roku (Dz. Urz. Woj. Wlkp. Nr 85, poz. 1212) zostaa przekazana Powiatowemu Konserwatorowi Zabytkw, ktry dziaa od 1 marca 2010 roku. 1.3. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami. Podstaw prawn dla opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami dla Gminy Stszew stanowi: 1. Konstytucja R.P. z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r, Nr 78, poz. 483) - Zgodnie z art. 5: Rzeczpospolita Polska strzee () dziedzictwa narodowego. Rozumiejc zabytki jako dobro narodowe, wsplne, natomiast art. 82 konstytucji mwi: obowizkiem obywatela () jest troska o dobro wsplne. 2. Art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 8 marca 1999 roku o samorzdzie gminnym (Dz. U. z 2001r, Nr 142, poz. 1591 z pniejszymi zmianami) okrelajcy, e do zada wasnych gminy naley zaspakajanie potrzeb zbiorowych wsplnoty, w szczeglnoci m.in. w sprawach kultury, w tym ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami. 3. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003r, Nr 162, poz. 1568 z pniejszymi zmianami): a. Art. 87 ust. 1 stanowicy, e burmistrz sporzdza na okres 4 lat gminny program opieki nad zabytkami; b. Art. 87 ust. 3 stanowicy, e gminny program opieki nad zabytkami przyjmuje rada gminy po uzyskaniu opinii wojewdzkiego konserwatora zabytkw; c. Art. 87 ust. 4 stanowicy, e gminny program opieki nad zabytkami jest ogaszany w wojewdzkim dzienniku urzdowym; d. Art. 87 ust. 5 stanowicy, e z realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami burmistrz sporzdza co 2 lata sprawozdanie, ktre przedstawia radzie gminy; oraz akty prawne suce realizacji zada okrelonych w niniejszym programie opieki nad zabytkami: e. Art. 22 ust. 4, 5 i 6 nakadajcy na gmin obowizek prowadzenia gminnej ewidencji zabytkw w formie zbioru kart adresowych zabytkw z terenu gminy, objtych wojewdzk ewidencj zabytkw; 5

f. Art. 71 ust. 1 i 2 zakadajcy sprawowanie opieki nad zabytkami, w tym finansowanie prac konserwatorskich i budowlanych przy zabytku, do ktrego tytu prawny posiada gmina i jest to zadanie wasne samorzdu; g. Art. 81 ust. 1 i 2 dajcy prawo udzielania przez organ stanowicy gminy, w trybie okrelonym przepisami odrbnymi, dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru zabytkw w wysokoci do 100% nakadw koniecznych w wykonanie przez wnioskodawc prac; 2.

Uwarunkowania zewntrzne opieki nad zasobami dziedzictwa kulturowego.

2.1. Zakres opieki nad zabytkami sprawowanej na obszarze gminy, okrelony przez opracowania odnoszce si do Wielkopolski. 2.1.1. Strategia rozwoju wojewdztwa wielkopolskiego. Strategia rozwoju wojewdztwa wielkopolskiego do roku 2020 jest dokumentem opracowanym przez Urzd Marszakowski Wojewdztwa Wielkopolskiego, a przyjtym przez Sejmik Wojewdztwa Wielkopolskiego dnia 19 grudnia 2005 roku. Strategia ta okrela uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju wojewdztwa. Ustalenia tej strategii stanowi podstaw do sporzdzenia planu zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa, przez co jej ustalenia maj bezporedni wpyw na zachowanie i popraw jakoci krajobrazu kulturowego. Misja ta zostaa zdefiniowana nastpujco: a. promocja posiadanych przez wojewdztwo uwarunkowa geograficznych, takich jak: pooenie czy rodowisko przyrodnicze oraz uwarunkowa kulturowych opartych o wielowiekow tradycj; b. ochrona dbr kultury, w tym zabytkw i ich efektywne wykorzystanie; c. stworzenie warunkw dla wzrostu poziomu ycia wszystkim mieszkacom regionu; W szczeglnoci strategia ta definiuje dziaania majce na celu zwikszenie konkurencyjnoci gospodarki w stosunku do innych regionw Europy. Proponuje si tam unowoczenienie gospodarki lokalnej, a w tym zwikszenie udziau kultury, przez co rwnie i zabytkw. Wrd celw operacyjnych strategii zakada si m.in. wzrost znaczenia dziedzictwa kulturowego, ktre w rozwoju Wielkopolski powinno peni nastpujce funkcje: a. czynnika integracji spoecznej; b. instrumentu promocji regionu, przyczyniajc si do rozwoju gospodarczego; c. bazy dla turystyki i usug kulturalnych. Realizacja tych funkcji powinna by realizowana poprzez inwestycje w instytucje kultury, ochron dorobku kulturalnego, wsparcie dziaa powikszajcych dorobek kulturalny regionu i promocj aktywnoci kulturalnej mieszkacw. Spodziewane dla opieki nad zabytkami rezultaty tak ukierunkowanych dziaa w Gminie Stszew to: 6

a. b.

c. d. e. f. g.

osignicie spoecznej akceptacji i wiadomoci wagi spraw zwizanych z ochron rodowiska kulturowego; wzmocnienie identyfikacji mieszkacw z miejscem zamieszkania (dua ilo mieszkacw spoza Gminy Stszew budujcych tu swoje domy); powstrzymanie degradacji istniejcej substancji zabytkowej; poprawa estetyki przestrzeni historycznej; szersze zaangaowanie sektora prywatnego w ochron dziedzictwa kulturowego; wykorzystanie atrakcyjnego pod wzgldem krajobrazowym i przyrodniczym otoczenia miasta dla jego rozwoju; promocja i rozwj produktu turystycznego;

2.1.2. Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa wielkopolskiego. Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa wielkopolskiego zosta przyjty uchwa nr XLII/628/2001 Sejmiku Wojewdztwa Wielkopolskiego z dnia 26 listopada 2001 roku i zmieniony uchwa nr XLVI/690/10 Sejmiku Wojewdztwa Wielkopolskiego z dnia 26 kwietnia 2010 roku. W rozdziale Zaoenia oglne, dokonano umiejscowienia tego dokumentu w systemie ksztatowania adu przestrzennego. Plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa wielkopolskiego jest jednym z trzech dokumentw obok Strategii rozwoju wojewdztwa wielkopolskiego do 2020 r. i Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, ktre wspdecyduj o przyszoci regionu. Obok znaczenia politycznego, plan zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa jest dokumentem, ktry wypenia poredni poziom planistyczny midzy Koncepcj Polityki Przestrzennego Zagospodarowania Kraju a studiami uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gmin. Jest to opracowanie wyraajce podstawowe priorytety planistyczne dla ksztatowania rozwoju przestrzennego Wielkopolski s. 14. W rozdziale Kultura i dziedzictwo narodowe, podkrelono warto tosamoci regionalnej. Opiera si ona na tradycji regionalnej i najwaniejszych cechach wyrniajcych region terytorialnie, historycznie, spoecznie i kulturowo s. 120. Tosamo regionalna jest wanym elementem dziedzictwa kulturowego. Wielkopolska jest regionem, ktry przez wiele stuleci zachowywa swoj odrbno polityczno administracyjn, jego zwizki w znaczeniu historycznym jak i geograficznym, przekraczaj obecne granice wojewdztwa. s. 120. W dokumencie omwiono wielkoci zachowanej substancji zabytkowej w regionie. Na terenie wojewdztwa wielkopolskiego zewidencjonowano 70 694 stanowisk archeologicznych, a w ich obrbie 92 668 faktw osadniczych. Rozkad tych stanowisk jest bardzo nierwnomierny. Najwiksza ich koncentracja wystpuje na obszarze powiatw: poznaskiego, koniskiego, wgrowieckiego, szamotulskiego, kociaskiego, gnienieskiego. s. 121. W ewidencji zabytkw znajduje si 77 781 zabytkw nieruchomych (), z czego do rejestru Wielkopolskiego Wojewdzkiego Konserwatora Zabytkw wpisanych jest 6 220 zabytkw nieruchomych. Dla potrzeb planu o charakterze regionalnym ograniczono si do wymienienia obiektw najwybitniejszych, charakterystycznych dla poszczeglnych epok stylowych. s. 122. W ramach omwienia dziedzictwa kulturowego okrelono sposoby udostpniania zabytkw oraz treci historycznych, ktrych s ilustracj. Szlaki kulturowe s jednym z 7

najwaniejszych elementw generujcych rozwj turystyki. Bogata przeszo historyczna i kulturowa Wielkopolski stwarza wiele moliwoci do przeprowadzania szlakw kulturowych, a tym samym do promocji Wielkopolski w skali lokalnej, krajowej czy midzynarodowej. s. 127 W odniesieniu do Gminy Stszew opisano szlak o nazwie: Trasa Krnicka to trasa turystyczna dla zmotoryzowanych, wyznaczona w 1998 r. na terenie wojewdztwa wielkopolskiego, finansowana ze rodkw UE () Prowadzi z Poznania poprzez Krnik park arboretum, Rogalin paac i galeria sztuki, Puszczykowo Muzeum im. Arkadego Fiedlera Pod Totemem, Wielkopolski Park Narodowy Muzeum Przyrodnicze w Jeziorach i Szreniaw Muzeum Rolnictwa i Przemysu Rolno Spoywczego. s. 128 W rozdziale Problemy zwizane z ochron dziedzictwa kulturowego, omwiono najpowaniejsze konflikty w zagospodarowaniu przestrzennym. Wskazano, e obszary o wyjtkowych walorach kulturowych powinny by uwolnione od tranzytowego ruchu komunikacyjnego. Analiza stanu zagospodarowania sieci osadniczej wykazaa, e w wielu miastach drogi ponadlokalne przebiegaj przez obszary objte ochron. () Budowa obwodnic miejskich powinna by kadorazowo czona z przebudow rynku, przywracajc mu historyczn funkcj lokalnego wza ycia spoeczno gospodarczego. s. 131. W rozdziale Ochrona i wykorzystanie dziedzictwa kulturowego, stwierdzono: zadbane i sukcesywnie rewaloryzowane rodowisko kulturowe wzmacnia poczucie tosamoci z miejscem urodzenia, wpywa na podniesienie jakoci adu przestrzennego, przynosi wymierne korzyci gospodarcze poprzez uzyskiwanie dochodw z turystyki. Najwaniejsze nurty dziaania, majce na celu osignicie optymalnego stanu rodowiska kulturowego to: - ochrona istniejcych zasobw materialnych i duchowych, - kreowanie nowych jakoci w obrbie poszczeglnych dziedzin skadajcych si na kultur, a zwaszcza kreowanie nowej jakoci przestrzeni, - ksztatowanie wiadomoci, - upowszechnianie wiedzy o rodowisku kulturowym Wielkopolski wrd mieszkacw regionu, kraju i za granic. W odniesieniu do polityki ochrony dbr kultury w Planie zagospodarowania przestrzennego wojewdztwa wielkopolskiego, ktry operuje w zapisie graficznym skalami o znacznym stopniu oglnoci, szczeglne znaczenie ma ochrona obszarowa, a wic ochrona caych ukadw przestrzennych miast i wsi, ochrona krajobrazw kulturowych w parkach kulturowych i w strefach kulturotwrczych, szlakw kulturowych oraz pojedynczych obiektw. () Najwaniejsze dziaania w ramach ochrony dbr kultury i dziedzictwa narodowego w ramach planowania przestrzennego to: - zwikszenie nakadw na ochron dziedzictwa kulturowego, zarwno w budecie pastwa, jak i w budetach samorzdowych, - wpisanie do rejestru zabytkw wszystkich zachowanych zaoe i ukadw urbanistycznych, - poszerzenie ewidencji zasobw dziedzictwa kulturowego wojewdztwa wielkopolskiego. () - dalsze prowadzenie archeologicznych bada osadniczych, - wzbogacanie dokumentacji dotyczcej obiektw dziedzictwa kulturowego () 8

promocja szlakw kulturowych, parkw kulturowych, pomnikw historii, a take obiektw wpisanych na listy dziedzictwa europejskiego, - podnoszenie wizerunku wojewdztwa jako produktu turystycznego, poprzez prawidow informacj turystyczn w celu dotarcia do okrelonych atrakcji turystycznych. ss. 215-216. W rozdziale Ochrona ukadw urbanistycznych i ruralistycznych, wymieniono elementy, ktre jej podlegaj, s nimi: rozplanowanie ulic, rynkw i placw miejskich, parametry kwartaw, pasma zieleni, doliny rzeczne, dominanty przestrzenne wie kociow i ratuszy, panoramy, osie widokowe oraz wszelkie formy specyficznej zabudowy miejskiej. () Podobny system powinien obj rwnie ukady ruralistyczne. Ochrona kompleksowa architektury wiejskiej wraz z ukadami przestrzennymi i podziaami wasnociowymi jest moliwa do zrealizowania na terenach, ktrych gwnym motorem rozwoju stanie si turystyka, a wic przede wszystkim na terenach parkw krajobrazowych i parkw kulturowych oraz w rejonach kulturotwrczych. Waciw form ochrony jest adaptowanie zabytkowych obiektw architektury wiejskiej jako obiektw rekreacji indywidualnej. Najwartociowsze obiekty, dla ktrych nie da si zapewni ochrony w istniejcych zespoach zabudowy powinny si znale w skansenach. () Ochrona ukadw przestrzennych, urbanistycznych i ruralistycznych powinna by rozpatrywana wraz z nawarstwieniami kulturowymi, w ktrych obecna jest caa sekwencja dziejw. Jest to dziaanie niezbdne dla zachowania cigoci historycznej tworzenia si sieci osadniczej. Sprzymierzecem systemowych dziaa wspierajcych moe si sta aspekt ekonomiczny w postaci korzyci gospodarczych, uzyskiwanych z turystyki na terenach o atrakcyjnych i zadbanych rdmieciach pojedynczych wybitnych obiektach z historycznym tem kulturowym, nadajcym caoci oczekiwany klimat. s. 217. Z terenem gminy zwizane s take zagadnienia zwizane ze zmianami w obrbie drg krajowych i wojewdzkich, w szczeglnoci w zwizku z planowan przebudow drogi ekspresowej S 5 na odcinku Wze Guchowo Stszew Zamysowo, s. 284 (tabela).
-

2.1.3. Wielkopolski wojewdzki program opieki nad zabytkami na lata 2008 2011. 17 grudnia 2007 roku uchwa nr XVIII/243/07 Sejmiku Wojewdztwa Wielkopolskiego przyjto Wielkopolski wojewdzki program opieki nad zabytkami na lata 2008 2011. Do powstania tego dokumentu, podobnie jak w przypadku programw gminnych, samorzd wojewdztwa zosta zobowizany ustaw z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z 2003 roku, z pn. zm.). Zadania samorzdu wojewdztwa, jakkolwiek w sposb istotny rni si od zada jakie realizuj samorzdy gminne, z uwagi na podejmowan opiek nad tym samym dziedzictwem, powinny dy do odszukiwania wsplnych paszczyzn dziaania. Niewtpliwie tak wspln paszczyzn bd te dobra dziedzictwa kulturowego, ktrych warto wykracza poza mikroregion gminy tworzc obraz dziedzictwa kulturowego Wielkopolski. Odszukiwanie tych elementw moe pomc samorzdom gminny, we wsppracy z samorzdem wojewdztwa, w prowadzeniu dziaa na rzecz ratowania najlepszych obiektw zabytkowych, ich szerszej promocji itp. W Wielkopolskim wojewdzkim programie opieki nad zabytkami na lata 2008 2011, Gmina Stszew zasadniczo nie jest uwidoczniona. Przyczyny tego stanu rzeczy naley szuka przede wszystkim w podstawowym charakterze omawianego dokumentu. Daleko idca synteza 9

przedstawienia zagadnie zwizanych z opiek nad zabytkami w Wielkopolsce, pozwolia wydoby jedynie najcenniejsze zabytki naszego regionu. W gronie wyrnionych znalaza si Wolsztyska kolej wraz z parowozowni (Wolsztyn - Rakoniewice Stszew - Pozna), ktr wymieniono w ramach omwienia Wielkopolskich szlakw dziedzictwa szlakw dworcw i kolei, (s. 61). 2.1.4. Inne dokumenty o zasigu wojewdzkim dotyczce problematyki zwizanej z dziedzictwem kulturowym (opracowanie szlakw turystycznych itp.) oraz pozostae uwarunkowania zewntrzne. Wielkopolski Park Narodowy, zajmujcy cz gminy zosta utworzony na mocy rozporzdzenia Rady Ministrw z dnia 16 kwietnia 1957r, a rozporzdzenie Rady Ministrw z 1996 r. rozszerzyo jego powierzchni i utworzyo wok niego stref ochronn tzw. otulin. W 2006 r. zostaa opracowana Strategia zrwnowaonego rozwoju turystyki i rekreacji Mikroregionu Wielkopolskiego Parku Narodowego Zgodnie z ustaw o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 92, poz. 880) jest to teren objty ochron, wyrniajcy si szczeglnymi walorami przyrodniczymi, naukowymi, spoecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, na ktrym ochronie podlega caa przyroda oraz walory krajobrazowe. Dziaania na tym terenie podlegaj przepisom w/w ustawy. Obszar ten jest udostpniany w celach naukowych, edukacyjnych, kulturowych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych w sposb, ktry nie wpynie negatywnie na przyrod w parku narodowym. Zalesienie gminy siga 18% jej powierzchni, co wpywa w pewnym zakresie na ograniczenia zwizane z jej rozwojem przestrzennym. Zmusza to do waciwego i zrwnowaonego gospodarowania istniejc przestrzeni gminy. 2.1.5. Powiatowy program opieki nad zabytkami powiatu poznaskiego na lata 2008 2011. Powiatowy program opieki nad zabytkami powiatu poznaskiego na lata 2008 2011 zosta opracowany przez Poznaskie Towarzystwo Przyjaci Nauk i zatwierdzony Uchwa Rady Powiatu Poznaskiego Nr XX/151/III/2008 z dnia 25 czerwca 2008 roku. W rozdziale Szlaki turystyczne poruszono zagadnienie wczenia zasobw kulturowych rozlokowanych w rnych miejscach powiatu poznaskiego w obrb inicjatyw upowszechniajcych wiedz o naszym regionie. Gwnymi zadaniami inicjowanych i istniejcych szlakw s: wspieranie spoecznoci lokalnych (rozwj lokalnej przedsibiorczoci, tworzenie miejsc pracy i dodatkowych rde dochodw, ochrona tradycyjnych zawodw), korzystanie z lokalnych zasobw (walorw przyrodniczych, kulturowych, bazy noclegowej i ywieniowej oraz innych produktw miejscowych), a take wspieranie i ochrona dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego (s. 33). Poruszajc kwesti funkcjonowania infrastruktury turystycznej na terenie powiatu poznaskiego, wymieniono szlak turystyczny (kulturowy) przebiegajcych przez teren Gminy Stszew (ss. 33 38). Rowerowy Piercie Powiatu Poznaskiego jest tras biegnc dookoa miasta Poznania i przebiega przez Mosin, Stszew, okolice Tarnowa Podgrnego, Murowan Golin, Kostrzyn i Krnik. 10

W rozdziale Chronione wartoci przyrodnicze krajobrazu kulturowego (ss. 38 43) m. in. poruszono kwesti wartoci Wielkopolskiego Parku Narodowego w kontekcie lokalnego rodowiska kulturowego. Park zaoony w 1957 roku zajmuje cz obszaru Gminy Stszew. W ramach szeroko pojtej ochrony rodowiska przyrodniczego i przyrodniczo kulturowego poruszono rwnie zagadnienie wystpowania pomnikw przyrody. W odniesieniu do obszaru Gminy Stszew naley wymieni okazy zachowane na obszarach Wielkopolskiego Parku Narodowego.

3.

Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy.

W latach 2003 2004 zosta opracowany przez Wojewdzkim Urzd Ochrony Zabytkw w Poznaniu Raport o stanie zabytkw w Gminie Stszew. Zostay tam okrelone zasoby zabytkw na terenie gminy oraz stan ich zachowania. Wykazano w tym opracowaniu take potrzeby zwizane z przeprowadzeniem niezbdnych prac remontowych i wykonaniem dokumentacji technicznej, konserwatorskiej oraz historycznej. Wytypowane zostay rwnie obiekty, ktre naley obj ochron prawn poprzez wpis do rejestru zabytkw. 3.1. Obiekty zabytkowe nieruchome o najwyszym znaczeniu dla gminy wpisane do rejestru zabytkw.
Bdlewo - zesp paacowy i folwarczny: - paac, 1866, nr rej.: 1493/A z 27.11.1973 - budynek bramny, 2 po. XIX, nr rej.: j.w. - park, pocz. XIX, nr rej.: j.w. - strwka, 1866, nr rej.: 2/A z 24.03.1999 - stajnia wyjazdowa, 1866, nr rej.: j.w. - folwark, nr rej.: 3/A z 24.03.1999: - 4 obory, chlewnie, 2 po. XIX - 2 stodoy, 2 po. XIX - kunia, 2 po. XIX - dom ogrodnika, 2 po. XIX Jeziorki - koci ewangelicki, ob. rzym.- kat. fil. p.w. w. Teresy, 1896-97, nr rej.: 2628/A z 24.09.1997 - park, XVIII/XIX, nr rej.: 1809/A z 20.08.1980 d - koci p.w. w. Jadwigi, drewn., 1610, 1854, nr rej.: 2402/A z 21.12.1932 - dzwonnica, drewn., 1863, nr rej.: 1099/A z 29.04.1970 Modrze - koci par. p.w. w. Idziego, (1784), 1936, nr rej.: 750/Wlkp/A z 21.12.1932 i z 5.06.2009 - cmentarz kocielny, nr rej.: j.w. - ogrodzenie z bramami, mur., nr rej.: j.w. - zesp paacowy, nr rej.: 1819/A z 5.02.1981: - paac, 2 po. XIX, 1930 - park, 1 po. XIX - spichlerz, 1840 Sapowice

11

- zesp paacowy, po. XIX, nr rej.: 1786/A z 31.05.1979: - paac - park Skrzynki - dwr, 2 po. XIX, nr rej.: 2188/A z 29.05.1990 Stszew - historyczny ukad urbanistyczny miasta, XIV- pocz. XX, nr rej.: 690/Wlkp/A z 14.08.2008 - koci par. p.w. w. Trjcy, 2 po. XV, XVIII, nr rej.: 2409/A z 21.12.1932 - pozostaoci zamku, tzw. Paska Gra, nr rej.: 2410/A z 14.01.1933 - dom, Rynek 8, szach., XVIII/XIX, nr rej.: 1185/A z 24.07.1970 - dom, Rynek 9, pocz. XIX, nr rej.: 1186/A z 24.07.1970 - dom, Rynek 19, szach., XVIII/XIX, nr rej.: 1187/A z 24.07.1970 - przepust ceglany, na trasie Pozna Wrocaw, pocz. XX, nr rej.: 1902/A z 14.01.1983 Strykowo - zesp paacowy: - paac, 1900, nr rej.: 2210/A z 7.08.1991 - park, pocz. XX, nr rej.: 1813/A z 20.08.1980 Tomice - koci par. p.w. w. Barbary, 1463, XVIII, nr rej.: 2412/A z 21.12.1932 Trzebaw - ruiny zameczku Klaudyny Potockiej, na wyspie jeziora Greckiego, 1822, nr rej.: 1753/A z 17.03.1977 - park dworski, 2 po. XIX, nr rej.: 1837/A z 25.02.1981 Wronczyn - park dworski, nr rej.: 1847/A z 20.03.1981

3.2. Wykaz obiektw zabytkowych nieruchomych gminna ewidencja zabytkw (w jej skad wchodz take obiekty wpisane do rejestru zabytkw). Zgodnie z art. 21 Ustawy o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami ewidencja zabytkw jest podstaw do sporzdzania programw opieki nad zabytkami przez wojewdztwa, powiaty i gminy. Ewidencj zostaj objte zabytki architektury i budownictwa, w tym zespoy i obiekty o istotnych, lokalnych walorach historycznych, kulturowych i krajobrazowych oraz zabytki archeologiczne. Obowizek prowadzenia gminnej ewidencji zabytkw nieruchomych spoczywa na Burmistrzu Gminy. Gminna ewidencja nie jest dokumentem zamknitym. Winna by uzupeniana i weryfikowana. W zaoeniu ma by ona dokumentem otwartym, w miar potrzeb aktualizowanym. Do ewidencji gminnej doczone s rwnie karty adresowe obiektw wpisanych do rejestru zabytkw, jak rwnie historycznych zespow budowlanych, cmentarzy, ukadw zieleni zabytkowej i krajobrazu kulturowego. Jej zmiany nie powoduj niewanoci ustale w studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego, miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego oraz gminnego programu opieki nad zabytkami. Ewidencja gminna winna podlega okresowej aktualizacji, polegajcej m.in. na:

12

wykrelaniu z ewidencji obiektw nieistniejcych oraz gruntownie przebudowanych (zmiana bryy budynku, ukadu i wielkoci otworw okiennych, skucie wystroju elewacji itp.), w oparciu o dane dostarczane przez waciwego miejscowo konserwatora zabytkw, uzupenianiu o zmiany w statusie prawnym np. wpis do rejestru zabytkw, a take o nowe ustalenia naukowe, uzupenianiu i weryfikacji wykazu zespow stanowisk archeologicznych w oparciu o informacje przekazywane przez waciwego miejscowo konserwatora zabytkw.
Ulica Parkowa Parkowa Parkowa Parkowa Wiejska Parkowa 1 Numer pocztowy 1 1 1 1 Numer dziaki Obrb Bdlewo, nr 300 Obrb Bdlewo, nr 300 Obrb Bdlewo, nr 300 Obrb Bdlewo, nr 300 Obrb Bdlewo, nr 589 Obrb Bdlewo, nr 300 Obiekt paac kordegarda wiea bramna przy paacu oficyna paacowa kaplica park krajobrazowy Datowanie 1866 rok 1866 rok 1866 rok 4 wier XIX wieku 4 wier XIX wieku XVIII wiek / pocztek XIX wieku 1866 rok, 1905 rok koniec XIX wieku koniec XIX, pocztek XX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku 1889 rok 3 wier XIX wiek 1910 rok 1910 rok 1858 rok 1 wier XX wieku 1904 rok koniec XIX wieku 1889 rok okoo 1900 roku koniec XIX wieku lata 20 - te XX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku pocztek XX

Miejscowo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo

Bdlewo Bdlewo Bdlewo

Parkowa Wiejska Wiejska

Obrb Bdlewo, nr 300 Obrb Bdlewo, nr 302/3 Obrb Bdlewo, nr 302/3

stajnia paacowa obora obora

Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Bdlewo Grka

Wiejska Wiejska Wiejska Mosiska Szkolna Szkolna Wiejska Wiejska Wiejska Wiejska Wiejska Wiejska Wiejska Wiejska Wiejska Wiejska Wiejska Wiejska

1 52 58 4 4 54 54 64 66 65 38 59 63

Obrb Bdlewo, nr 302/3 Obrb Bdlewo, nr 302/2 Obrb Bdlewo, nr 240 Obrb Bdlewo, nr 627/1, 627/2 Obrb Bdlewo, nr 253 Obrb Bdlewo, nr 253 Obrb Bdlewo, nr 305 Obrb Bdlewo, nr 305 Obrb Bdlewo, nr 324/1 Obrb Bdlewo, nr 324/3 Obrb Bdlewo, nr 324/2 Obrb Bdlewo, nr 174 Obrb Bdlewo, nr 311 Obrb Bdlewo, nr 318 Obrb Bdlewo, nr 302/3 Obrb Bdlewo, nr 302/3 Obrb Bdlewo, nr 302/3 Obrb Bdlewo, nr 302/3 Obrb Trzebaw, nr 266/5

kunia magazyn gospoda czworak szkoa pralnia szkoa budynek gospodarczy szeciorak szeciorak omiorak stodoa dom gospoda chlewnia stodoa stodoa dom ogrodnika budynek

13

gospodarczy Grka Grka Grka Jeziorki Pocztowa Obrb Trzebaw, nr 266/5 Obrb Trzebaw, nr 266/2 Obrb Trzebaw, nr 266/5 Obrb Jeziorki, nr 27 chlewnia kancelaria obora

wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku 1897 rok

Jeziorki

Plac Parkowy

Obrb Jeziorki, nr 36/1

Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Jeziorki Krplewo Krplewo Krplewo Krplewo Krplewo Krplewo

Ogrodowa Plac Parkowy Ogrodowa Plac Parkowy Plac Parkowy Plac Parkowy Plac Parkowy Ogrodowa Plac Parkowy Bukowska Ogrodowa Pocztowa Poznaska Ogrodowa Bukowska Bukowska Plac Parkowy Pocztowa Plac Parkowy Pocztowa Pocztowa Pocztowa Plac Parkowy Kanaowa Kanaowa Kanaowa Kanaowa Kanaowa Kanaowa

2 2

Obrb Jeziorki, nr 28/4 Obrb Jeziorki, nr 36/1 Obrb Jeziorki, nr 36/8 Obrb Jeziorki, nr 36/8 Obrb Jeziorki, nr 36/8 Obrb Jeziorki, nr 36/9 Obrb Jeziorki, nr 36/9 Obrb Jeziorki, nr 36/8 Obrb Jeziorki, nr 36/1 Obrb Jeziorki, nr 79/2 Obrb Jeziorki, nr 28/2 Obrb Jeziorki, nr 21/3 Obrb Jeziorki, nr 79/1 Obrb Jeziorki, nr 36/4 Obrb Jeziorki, nr 28/7 Obrb Jeziorki, nr 7/12, 7/13 Obrb Jeziorki, nr 36/9 Obrb Jeziorki, nr 27 Obrb Jeziorki, nr 36/9 Obrb Jeziorki, nr 25 Obrb Jeziorki, nr 24/2 Obrb Jeziorki, nr 22 Obrb Jeziorki, nr 36/6 Obrb Krplewo 293/5 Obrb Krplewo 295/6, 295/7 Obrb Krplewo 41/5 Obrb Krplewo 43, 44 Obrb Krplewo 45/1 Obrb Krplewo 45/1

2 2 2 2 2 1 4/5 4 6 16 3 2

2 9 7 6 2 2 6 8 9 10 11

koci filialny p. w. w. Teresy, parafia Supia paac koniec XIX wieku, lata 20 - te XX wieku dom dyrektora 1936 rok kancelaria 1885 rok ania XIX / XX wiek, 1905 rok gorzelnia, kotownia 1875 rok stajnia, kunia, XIX / XX wiek warsztaty obora 1893 rok stajnia 1894 rok myn 1936 rok park XVIII / XIX wiek gociniec 1829 rok sala widowiskowa 1903 rok dom 1899 rok dom 1874 rok dom 1846 rok dom 1884 rok dom 1860 rok gara pugw 1910 rok parowych cmentarz stodoa koniec XIX wieku dom pocztek XX wieku dom pocztek XX wieku dom pocztek XX wieku lodownia XIX wiek dom pocztek XX wieku dwr koniec XIX wieku dom koniec XIX wieku dom koniec XIX wieku dom koniec XIX wieku dom koniec XIX wieku

14

Szkolna

26

Obrb d, nr 158/18

Szkolna

26

Obrb d, nr 222

d d d d d d d d d d d d Modrze

Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Kociuszki

26 27 12 12 21 21 24 25 26 26 12 26 6

Obrb d, nr 145/18 Obrb d, nr 191/3 Obrb d, nr 170 Obrb d, nr 170 Obrb d, nr 187 Obrb d, nr 187 Obrb d, nr 190/4, 190/5 Obrb d, nr 194/7 Obrb d, nr 158/18 Obrb d, nr 222 Obrb d, nr 170 Obrb d, nr 158/18 Obrb Modrze, nr 314

koci parafialny p.w. w. Jadwigi i Macieja Apostoa brama muru otaczajcego koci parafialny dzwonnica dom parafialny stodoa obora dom obora szkoa dom plebania mur wok kocioa parafialnego dom cmentarz parafialny kaplica p.w. witego Krzya i koci p. w. w. Idziego plebania paac spichlerz, magazyn czworak czworak gorzelnia park cmentarz rzymskokatolicki cmentarz rzymskokatolicki organistwka

1610 rok, restaurowany 1784 rok XVIII wiek

1863 rok 1911 rok koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku 1895 rok pocztek XX wieku pocztek XX wieku koniec XIX wieku XIX wieku koniec XIX wieku 1786 rok 1784 rok, koci z lat 30 - tych XX wieku pocztek XX wieku 1880 rok koniec XIX wieku przeom XIX / XX wiek pocztek XX wieku koniec XIX wieku 1 poowa XIX wieku XVIII wiek

Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze

Kociuszki Robocza Robocza Robocza Kociuszki Robocza Robocza Kociuszki Poznaska Kociuszki Kociuszki Poznaska Robocza Robocza Robocza

6 14 15 1 61 15 14

Obrb Modrze, nr 432/2 Obrb Modrze, nr 666/24 Obrb Modrze, nr 666/20 Obrb Modrze, nr 374/9 Obrb Modrze, nr 374/9 Obrb Modrze, nr 666/25 Obrb Modrze, nr 666/24 Obrb Modrze, nr 314 Obrb Modrze, nr 431, 432/1

8 14 13 14 15 15

Obrb Modrze, nr 314 Obrb Modrze, nr 316 Obrb Modrze, nr 295 Obrb Modrze, nr 666/24 Obrb Modrze, nr 666/25 Obrb Modrze, nr 666/25

przeom XIX / XX wiek pocztek XX wieku szkoa pocztek XX wieku zajazd koniec XIX wieku brama w ogrodzeniu koniec XIX wieku paacu stajnia koni 1870 rok roboczych rebiciarnia pocztek XX wieku

15

Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Modrze Piekary Piekary Piekary Piekary Piekary Piekary Piekary Piekary Piekary Piekary Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice

Robocza Robocza Robocza Robocza Robocza Kociuszki Kociuszki Poznaska Robocza Robocza Robocza Robocza Robocza Robocza Kociuszki Kociuszki Kociuszki Kociuszki kowa Dobieyska Dobieyska Dobieyska Dobieyska Dobieyska Wjazdowa Wjazdowa Wjazdowa Wjazdowa Wjazdowa Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Wska Bukowska Bukowska

15 15 15 15 15 55 60 62 2 5 6 10 11 15 9 17 18 20 1 4/5 4 5 3 2 2 2 2 2 2 27 24 27 25 22 27 24

Obrb Modrze, nr 666/12 Obrb Modrze, nr 666/25 Obrb Modrze, nr 666/25 Obrb Modrze, nr 666/25 Obrb Modrze, nr 666/24 Obrb Modrze, nr 379 Obrb Modrze, nr 359 Obrb Modrze, nr 30/13 Obrb Modrze, nr 274/8 Obrb Modrze, nr 374/10 Obrb Modrze, nr 374/13 Obrb Modrze, nr 666/10 Obrb Modrze, nr 666/9 Obrb Modrze, nr 666/15, 666/27 Obrb Modrze, nr 427 Obrb Modrze, nr 410 Obrb Modrze, nr 326 Obrb Modrze, nr 329 Obrb Modrze, nr 420 Obrb Piekary 154/2 Obrb Piekary 154/2 Obrb Piekary 154/2 Obrb Piekary 154/1 Obrb Piekary 5/3 Obrb Piekary 5/12 Obrb Piekary 5/12 Obrb Piekary 5/13 Obrb Piekary 5/13 Obrb Piekary 5/13 Obrb Sapowice, nr 200 Obrb Sapowice, nr 196/13 Obrb Sapowice, nr 200 Obrb Sapowice, nr 201/1 Obrb Sapowice, nr 46/19 Obrb Sapowice, nr 202 Obrb Sapowice, nr 196/11

obora 1870 rok kurnik, obecnie przeom XIX / XX magazyn wiek stodoa 1890 rok stodoa 1890 rok ogrodzenie folwarku pocztek XX wieku dom 1870 rok czworak 1905 rok dom owczarza 1890 rok czworak 1912 rok czworak 1905 rok czworak 1915 rok czworak 1874 rok czworak 1912 rok dom 1870 rok dom dom dom dom dom budynek gospodarczy dom dom dom czworak budynek gospodarczy rzdcwka obora spichlerz stodoa paac obora park oficyna paacowa szkoa brama stajnia 1911 rok koniec XIX wiek pocztek XX wieku 2 poowa XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku 1 poowa XIX wieku 2 poowa XIX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku 2 poowa XIX wieku 1900 rok 1 poowa XIX wieku okoo roku 1910 koniec XIX wieku po poowie XIX wieku 1890 rok

16

Sapowice

Bukowska

24

Obrb Sapowice, nr 196/13

Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Sapowice Skrzynki Skrzynki Skrzynki Supia Smtwko Smtwko Smtwko Srocko Mae

Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Bukowska Jeziorna Wska Wska Wska Wska Wska Wska Wska Wska Wska Dworcowa Dworcowa Dworcowa Szkolna

24 24 24 24 24 31 31 31 37 35 26 29 33 39/41 43 45 1 8 8 9 11 11 12 12 13 14

Obrb Sapowice, nr 196/13 Obrb Sapowice, nr 196/13 Obrb Sapowice, nr 196/13 Obrb Sapowice, nr 196/13 Obrb Sapowice, nr 196/13 Obrb Sapowice, nr 203/7 Obrb Sapowice, nr 203/7 Obrb Sapowice, nr 203/7 Obrb Sapowice, nr 203/4 Obrb Sapowice, nr 203/4 Obrb Sapowice, nr 196/2 Obrb Sapowice, nr 203/6 Obrb Sapowice, nr 203/4 Obrb Sapowice, nr 203/4 Obrb Sapowice, nr 27 Obrb Sapowice, nr 28 Obrb Sapowice, nr 203/3 Obrb Sapowice, nr 38 Obrb Sapowice, nr 38 Obrb Sapowice, nr 14 Obrb Sapowice, nr 35 Obrb Sapowice, nr 35 Obrb Sapowice, nr 32 Obrb Sapowice, nr 32 Obrb Sapowice, nr 32 Obrb Sapowice, nr 30 Obrb Skrzynki, nr 130/1 Obrb Skrzynki, nr 130/1 Obrb Skrzynki, nr 130/20 Obrb Supia, nr 212 Obrb Modrze 49/1 Obrb Modrze 45/1 Obrb Modrze 47/1 Obrb Srocko Mae 48

stajnia i powozownia, obecnie magazyn paszarnia stodoa stodoa kunia i stelmacharnia obora krochmalnia, kotownia magazyn waga dwojak dwojak dwojak dwojak czworak czworak dom czworak czworak dom obora dom dom budynek gospodarczy dom budynek gospodarczy dom

1890 rok

1900 rok 1885 rok 1885 rok okoo 1900 rok 1885 rok okoo 1900 roku okoo 1900 roku okoo 1900 roku przeom XIX / XX wiek przeom XIX / XX wiek przeom XIX / XX wiek przeom XIX / XX wiek okoo 1900 roku okoo 1900 roku okoo 1900 roku okoo 1900 roku okoo 1900 roku koniec XIX wieku koniec XIX wieku poowa XIX wieku 1912 rok 1891 rok

1926 rok pocztek XX wieku 1 poowa XIX wieku budynek inwentarski lata 20 - te XX wieku park paacowy poowa XIX wieku paac okoo poowy XIX wieku stodoa folwarczna koniec XIX wieku cmentarz 1850 rok rzymskokatolicki owczarnia 1860 rok czworak koniec XIX wieku czworak koniec XIX wieku park XIX wiek

17

Srocko Mae Srocko Mae Srocko Mae Srocko Mae Srocko Mae Srocko Mae Srocko Mae Srocko Mae Szosa Krajowa Nr 5 Stszew Grobla Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Baejewskiego Biaego Biaego Bukowska / Lipowa Dworcowa Kocielna Grobla Grobla Grobla Grobla Grobla Kosickiego Kosickiego Kosickiego Kosickiego Kosickiego Kosickiego Kosickiego Kosickiego Kosickiego Kosickiego 3

Obrb Srocko Mae 48 Obrb Srocko Mae 48 Obrb Srocko Mae 48 Obrb Srocko Mae 48 Obrb Srocko Mae 211/2 Obrb Srocko Mae 48 Obrb Srocko Mae 212/4 Obrb Srocko Mae 8 Obrb Stszew, nr 1042 Obrb Stszew, nr 1085 Obrb Stszew, nr 1098 Obrb Stszew, nr 1098 Obrb Stszew, nr 50 / 5 Obrb Stszew, nr 1274 Obrb Stszew, nr 1252 Obrb Stszew, nr 1043 Obrb Stszew, nr 1041 Obrb Stszew, nr 1040 Obrb Stszew, nr 1039 Obrb Stszew, nr 1038 Obrb Stszew, nr 1110 Obrb Stszew, nr 1107 Obrb Stszew, nr 1105 Obrb Stszew, nr 1104 Obrb Stszew, nr 1101 Obrb Stszew, nr 1100 Obrb Stszew, nr 1099 Obrb Stszew, nr 1086 Obrb Stszew, nr 1082 Obrb Stszew, nr 1081

obora obora obora stodoa czworak dwr czworak przepust drogowy dom dom dom dom dom dom Gra Zamkowa ziemny relikt zamku dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom

przeom XIX / XX wiek przeom XIX / XX wiek przeom XIX / XX wiek przeom XIX / XX wiek koniec XIX wieku przeom XIX / XX wiek koniec XIX wieku 1910 1 wier XX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku lata 30 - te XX wieku przeom XIX / XX wiek XIV - XVI wiek 1 wier XX wieku pocztek XX wieku 1 wier XX wieku lata 30 - te XX wieku lata 30 - te XX wieku 1 poowa XIX wieku koniec XIX wieku pocztek XX wieku koniec XIX wieku 4 wier XIX wieku koniec XIX wieku koniec XVIII wieku koniec XIX wieku 4 wier XIX wieku 1880 rok

2 1 1 2 5 20 4 1 3 4 5 6 1 5 7 8 10 11 12 13 15 16

18

Stszew

Kociaska

39

Obrb Stszew, nr 188

Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew

Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska

5 6 7 9 11 14 14 15 17 18 20 22 23 24 26 27 28 30 33 35 38 39 40 41 42 43 44 44 45

Obrb Stszew, nr 1200 Obrb Stszew, nr 1116 Obrb Stszew, nr 1196 Obrb Stszew, nr 1195 Obrb Stszew, nr 1194 Obrb Stszew, nr 1047 Obrb Stszew, nr 1046 Obrb Stszew, nr 1192 Obrb Stszew, nr 1548 Obrb Stszew, nr 1044 Obrb Stszew, nr 93 Obrb Stszew, nr 91 Obrb Stszew, nr 197 Obrb Stszew, nr 89 Obrb Stszew, nr 87 Obrb Stszew, nr 195 Obrb Stszew, nr 83 Obrb Stszew, nr 82 Obrb Stszew, nr 192 Obrb Stszew, nr 191 Obrb Stszew, nr 78 Obrb Stszew, nr 188 Obrb Stszew, nr 77 Obrb Stszew, nr 185 Obrb Stszew, nr 71 Obrb Stszew, nr 184 Obrb Stszew, nr 69 Obrb Stszew, nr 69 Obrb Stszew, nr 183

koci parafialny p.w. Najwitszej Maryi Panny dom dom dom dom dom dom oficyna dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom plebania dom dom dom dom dom stodoa dom

1905 rok

4 wier XIX wieku lata 30 - te XX wieku lata 20 -te XX wieku lata 20 -te XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku lata 30 - te XX wieku koniec XIX wieku pocztek XIX wieku okoo poowy XIX wieku lata 30 - te XX wieku koniec XIX wieku poowa XIX wieku lata 30 - te XX wieku poowa XIX wieku pocztek XX wieku poowa XIX wieku lata 30 - te XX wieku koniec XIX wieku pocztek XX wieku koniec XIX wieku 2 poowa XIX wieku poowa XIX wieku 1 wier XX wieku 4 wier XX wieku 1 wier XX wieku 1 wier XX wieku lata 20 - te XX wieku 2 poowa XIX

19

Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew

Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska Kocielna

47 51 53 55 58 64 66 67 68 69 73 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 3

Obrb Stszew, nr 182 Obrb Stszew, nr 178 Obrb Stszew, nr 177 Obrb Stszew, nr 176 Obrb Stszew, nr 31 / 2, 32 Obrb Stszew, nr 21 Obrb Stszew, nr 20 Obrb Stszew, nr 159 Obrb Stszew, nr 19 Obrb Stszew, nr 158 Obrb Stszew, nr 119 / 4 Obrb Stszew, nr 8 Obrb Stszew, nr 99, 100 Obrb Stszew, nr 7 Obrb Stszew, nr 98 Obrb Stszew, nr 6 Obrb Stszew, nr 97 Obrb Stszew, nr 5 Obrb Stszew, nr 96 Obrb Stszew, nr 4 Obrb Stszew, nr 95 Obrb Stszew, nr 1463 Obrb Stszew, nr 1249

Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew

Kocielna Kocielna Kocielna Kocielna Kocielna Kocielna Kocielna Kociuszki

3 3

Obrb Stszew, nr 1249 Obrb Stszew, nr 1249 Obrb Stszew, nr 1649 Obrb Stszew, nr 1243 Obrb Stszew, nr 1244 Obrb Stszew, nr 1224 Obrb Stszew, nr 1222 Obrb Stszew, nr 1055

1 2 5 6 1

wieku koniec XIX wieku 4 wier XIX wieku dom koniec XIX wieku dom pocztek XX wieku stodoa 1923 rok dom 1 wier XX wieku dom 1 wier XX wieku dom lata 30 - te XIX wieku dom pocztek XX wieku dom lata 30 - te XX wieku dom bractwa 3 wier XIX kurkowego wieku dom pocztek XX wieku dom koniec XIX wieku dom pocztek XX wieku dom koniec XIX wieku dom pocztek XX wieku dom koniec XIX wieku dom pocztek XX wieku dom koniec XIX wieku dom pocztek XX wieku dom koniec XIX wieku dom lata 30 - te XX wieku koci parafialny p. 2 poowa XV w. witej Trjcy wieku (okoo 1468 roku) wikariat koniec XIX wieku ogrodzenie z 1726 rok / po 1915 bramami roku wiadukt kolejowy przed rokiem 1909 dom 1876 rok dom 1928 rok dom 2 poowa XIX wieku dom 2 poowa XIX wieku dom lata 30 - te XX dom dom

20

Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew

Krnicka Krta Kunierska Kunierska Kunierska Kunierska Laskowa Laskowa Laskowa Laskowa Laskowa Laskowa Laskowa Laskowa Laskowa Mosiska Mosiska Mosiska Mosiska Mosiska Mosiska Mosiska Mosiska Mosiska Mosiska Ogrodowa Ogrodowa Ogrodowa Ogrodowa Ogrodowa Ogrodowa Polna

9 24 1 2 4 5 2 4 8 10 12 17 15 26 28 4 7 8 12 8 8 8 8 8 10 2 4 5 8 11 11 1

Obrb Stszew, nr 112 / 1 Obrb Stszew, nr 121 Obrb Stszew, nr 121 Obrb Stszew, nr 1209 Obrb Stszew, nr 1204 Obrb Stszew, nr 1203 Obrb Stszew, nr 1027 Obrb Stszew, nr 1026 Obrb Stszew, nr 1002 Obrb Stszew, nr 998, 1001 Obrb Stszew, nr 996, 997 Obrb Stszew, nr 73 Obrb Stszew, nr 74 Obrb Stszew, nr 983 Obrb Stszew, nr 940 / 2, 940 /3 Obrb Stszew, nr 1260 / 3 Obrb Stszew, nr 1271 / 12 Obrb Stszew, nr 1260 / 10 Obrb Stszew, nr 1260 / 9 Obrb Stszew, nr 1260 / 10 Obrb Stszew, nr 1260 / 10 Obrb Stszew, nr 1260 / 10 Obrb Stszew, nr 1260 / 10 Obrb Stszew, nr 1260 / 10 Obrb Stszew, nr 1260 / 10 Obrb Stszew, nr 1058 Obrb Stszew, nr 1060 Obrb Stszew, nr 1061 Obrb Stszew, nr 1063 Obrb Stszew, nr 1068 Obrb Stszew, nr 1068 Obrb Stszew, nr 189

dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom kunia dom stajnia, cieltnik, warsztat obora spichlerz bukaciarnia wozownia magazyn nawozw stajnia budynek przemysowy dom dom dom dom dom budynek gospodarczy obora

wieku koniec XIX wieku 1 wier XX wieku 4 wier XIX wieku 3 wier XIX wieku 1 poowa XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku 1906 rok 1936 / 37 rok koniec XIX wieku 4 wier XIX wieku koniec XIX wieku 1880 rok 1891 rok koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku przeom XIX / XX wiek 1880 rok 3 wier XIX wieku poowa XIX wieku 2 poowa XIX wieku 3 wier XIX wieku 2 poowa XIX wieku koniec XIX wieku pocztek XX wieku

21

Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew

Polna Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska

1 16 1 2 3 6 8 11 a 13

Obrb Stszew, nr 189 Obrb Stszew, nr 1257 Obrb Stszew, nr 1129 Obrb Stszew, nr 1243 Obrb Stszew, nr 1131 Obrb Stszew, nr 1246 Obrb Stszew, nr 1247 Obrb Stszew, nr 1185 / 1 Obrb Stszew, nr 1033

stodoa park dom dom dom dom dom remiza budynek gospodarczy, obecnie mieszkalny ogrodzenie dwr oficyna posterunek policji poczta dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom

pocztek XX wieku 1 poowa XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku pocztek XX wieku 4 wier XX wieku poowa XIX wieku koniec XIX wieku XIX wiek

Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew

Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Rynek Rynek

15 16 16 a 19 21 22 23 24 26 29 31 34 37 38 39 43 44 45 1 2

Obrb Stszew, nr 855 Obrb Stszew, nr 1260 / 12 Obrb Stszew, nr 1260 / 7 Obrb Stszew, nr 857 / 1 Obrb Stszew, nr 859 Obrb Stszew, nr 860 / 3 Obrb Stszew, nr 870 / 6 Obrb Stszew, nr 872 Obrb Stszew, nr 884 Obrb Stszew, nr 899 / 5 Obrb Stszew, nr 904 / 5 Obrb Stszew, nr 926 / 1 Obrb Stszew, nr 716 Obrb Stszew, nr 718 Obrb Stszew, nr 719 Obrb Stszew, nr 732 Obrb Stszew, nr 733 Obrb Stszew, nr 736 / 1 Obrb Stszew, nr 1219 Obrb Stszew, nr 1218

koniec XIX wieku pocztek XX wieku XIX / XX wiek pocztek XX wieku pocztek XX wieku 1 wier XX wieku 1 wier XX wieku lata 30 - te XX wieku lata 30 - te XX wieku pocztek XX wieku lata 20 - te XX wieku 1922 rok 1 wier XX wieku 1 wier XX wieku 1 wier XX wieku 1 wier XX wieku 1 wier XX wieku lata 30 - te XX wieku pocztek XIX wieku pocztek XX wieku

22

Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew

Rynek Rynek Rynek Rynek Rynek Rynek Rynek Rynek Rynek Rynek Rynek Rynek Rynek Rynek Skadowa Skadowa Skadowa Skadowa Skadowa Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szkolna Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna

3 4 5 6 8 9 11 12 13 18 19 20 21 23

Obrb Stszew, nr 1217 Obrb Stszew, nr 1216 Obrb Stszew, nr 1215 Obrb Stszew, nr 1214 Obrb Stszew, nr 1208 Obrb Stszew, nr 1122 Obrb Stszew, nr 1120 Obrb Stszew, nr 1096 Obrb Stszew, nr 1095 Obrb Stszew, nr 1088 Obrb Stszew, nr 1125 Obrb Stszew, nr 1126 Obrb Stszew, nr 1127 Obrb Stszew, nr 1129 Obrb Stszew, nr 1669 / 1 Obrb Stszew, nr 1669 / 1 Obrb Stszew, nr 1669 / 1 Obrb Stszew, nr 1669 / 1 Obrb Stszew, nr 1669 / 2

dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dworzec kolejowy magazyn pocztowy szalet magazyn karbidu wodocigowa wiea cinie szkoa dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom starcw dom dom dom dom dom dom

1900 rok 4 wier XIX wieku pocztek XX wieku 4 wier XIX wieku 2 poowa XVIII wieku poowa XIX wieku 4 wier XIX wieku koniec XIX wieku 1904 rok lata 20 - te XX wieku przeom XVIII / XIX wieku 4 wier XIX wieku 4 wier XIX wieku 4 wier XIX wieku przed 1909 rokiem przed 1909 rokiem przed 1909 rokiem przed 1909 rokiem przed 1909 rokiem 1876 rok poowa XIX wieku poowa XIX wieku poowa XIX wieku 1 poowa XIX wieku poowa XIX wieku 1 poowa / koniec XIX wieku poowa XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku 1895 rok lata 30 - te XX wieku koniec XIX wieku poowa XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku

1 2 3 6 7 10 12 15 1 2 3 5 7 8 9 10 11

Obrb Stszew, nr 1240, 1241 Obrb Stszew, nr 1239 / 1 Obrb Stszew, nr 1238 / 1 Obrb Stszew, nr 1235 Obrb Stszew, nr 1232 Obrb Stszew, nr 1228 Obrb Stszew, nr 1226 Obrb Stszew, nr 1005 Obrb Stszew, nr 1004 Obrb Stszew, nr 1004 Obrb Stszew, nr 1005 Obrb Stszew, nr 1007 Obrb Stszew, nr 1009 Obrb Stszew, nr 978 Obrb Stszew, nr 977 Obrb Stszew, nr 976 / 1 Obrb Stszew, nr 975 / 1

23

Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew

Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna Szpitalna lusarska lusarska lusarska lusarska lusarska Trzebawska Trzebawska Trzebawska Trzebawska Wojska Polskiego Wojska Polskiego Wojska Polskiego Wojska Polskiego Wojska Polskiego Wojska Polskiego Wojska Polskiego Bukowska Bukowska Kosickiego Kociaska Kociaska Kociaska Kociaska

12 13 15 16 17 18 / 19 20 / 21 22 / 23 24 1 4 5 6 7 1 3 3 5 2 4 8 14 / 16 9 10 / 12 18

Obrb Stszew, nr 974 Obrb Stszew, nr 973 Obrb Stszew, nr 970 Obrb Stszew, nr 1037 Obrb Stszew, nr 1036 Obrb Stszew, nr 1034, 1035 Obrb Stszew, nr 1030, 1031 Obrb Stszew, nr 1029 Obrb Stszew, nr 1029 Obrb Stszew, nr 1080 Obrb Stszew, nr 966 / 2 Obrb Stszew, nr 1074 Obrb Stszew, nr 1076 Obrb Stszew, nr 1078 Obrb Stszew, nr 1669 / 1, 1669 / 3 Obrb Stszew, nr 1669 / 1 Obrb Stszew, nr 1669 / 1 Obrb Stszew, nr 1669 / 1 Obrb Stszew, nr 853 / 1 Obrb Stszew, nr 852 / 1 Obrb Stszew, nr 852 / 1 Obrb Stszew, nr 847 / 3, 846 /1 Obrb Stszew, nr 1178 / 1 Obrb Stszew, nr 848 / 3, 849 /4 Obrb Stszew, nr 844 Obrb Stszew, nr 1415 Obrb Stszew, nr 1421

dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom dom gospodarczy dom dom dom czworak dom dom dom szkoa cmentarz ewangelicki cmentarz rzymskokatolicki dom dom obora spichlerz stodoa

koniec XIX wieku koniec XIX wieku pocztek XIX wieku pocztek XX wieku lata 30 - te XX wieku lata 30 - te XX wieku 1 wier XX wieku 1 wier XX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku lata 30 - te XX wieku lata 30 - te XX wieku koniec XIX wieku 1909 rok 1909 rok przed 1909 rokiem przed 1909 rokiem koniec XIX wieku koniec XIX wieku 1895 rok

koniec XIX wieku koniec XIX wieku pocztek XX wieku

1880 rok 2 poowa XIX wieku

14 54 54 54 52

Obrb Stszew, nr 1083 Obrb Stszew, nr 34, 35 Obrb Stszew, nr 2065 Obrb Stszew, nr 2065 Obrb Stszew, nr 38

pocztek XX

24

Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Stszew Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo

Mosiska Mosiska Kocielna Poznaska

2 10 3 13

Obrb Stszew, nr 1260 / 22 Obrb Stszew, nr 1263 / 5 Obrb Stszew, nr 1249 Obrb Stszew, nr 1033 Obrb Stszew

kancelaria stodoa cmentarz rzymskokatolicki dom ukad urbanistyczny dom dom dom dom dom paac obora remiza park szkoa zajazd dworzec budynek gospodarczy dom dom budynek gospodarczy dom ogrodnika gara rzdcwka stajnia wyjazdowa obora stajnia robocza kunia

wieku pocztek XIX wieku pocztek XX wieku XVIII wiek 1 poowa XIX wieku XIV - XX wiek 3 wier XIX wieku okoo poowy XIX wieku 2 poowa XIX wieku koniec XIX wieku poowa XIX wieku 1900 rok przeom XIX / XX wiek 4 wier XIX wieku XIX wiek okoo roku 1909 pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku 1 wier XX wieku przeom XIX / XX wiek pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku przeom XIX / XX wiek

Kociaska Kociaska Kociaska lusarska Wojska Polskiego Parkowa Parkowa Parkowa Parkowa Poznaska Poznaska Kolejowa Kolejowa Kolejowa Kolejowa Kolejowa Parkowa Parkowa Parkowa Parkowa Parkowa Parkowa Parkowa

13 25 37 9 3 3 32 32 3 8 34 4 4 1 2 2 23 4 32 32 32 32 32

Obrb Stszew, nr 1193 Obrb Stszew, nr 196 Obrb Stszew, nr 190 Obrb Stszew, nr 1133 Obrb Stszew, nr 1184 Obrb Strykowo, nr 47/25 Obrb Strykowo, nr 47/23 Obrb Strykowo, nr 47/23 Obrb Strykowo, nr 47/25 Obrb Strykowo, nr 115/1 Obrb Strykowo, nr 77 Obrb Strykowo, nr 449/6 Obrb Strykowo, nr 449/6 Obrb Strykowo, nr 446/2 Obrb Strykowo, nr 446/1 Obrb Strykowo, nr 446/2 Obrb Strykowo, nr 47/3 Obrb Strykowo, nr 47/30 Obrb Strykowo, nr 47/23 Obrb Strykowo, nr 47/23 Obrb Strykowo, nr 47/23 Obrb Strykowo, nr 47/23 Obrb Strykowo, nr 47/23

25

Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykowo Strykwko Tomice Tomice Tomice Tomice Tomiczki Trzebaw

Parkowa Parkowa Parkowa Parkowa Parkowa Parkowa Parkowa Parkowa Krtka Parkowa Parkowa Parkowa Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Poznaska Parkowa Parkowa Kolejowa Poznaska Spadzista Spadzista Spadzista Szkolna

32 32 32 11-13 15-17 3-9 32 10-16 2 1 1 1 35 41 43 43 62 50 46 46 32 18-24 4

Obrb Strykowo, nr 47/23 Obrb Strykowo, nr 47/23 Obrb Strykowo, nr 47/23 Obrb Strykowo, nr 45/6 Obrb Strykowo, nr 45/7 Obrb Strykowo, nr 45/5 Obrb Strykowo, nr 47/20 Obrb Strykowo, nr 47/6 Obrb Strykowo, nr 82 Obrb Strykowo, nr 72 Obrb Strykowo, nr 72 Obrb Strykowo, nr 72 Obrb Strykowo, nr 140 Obrb Strykowo, nr 137 Obrb Strykowo, nr 135/2 Obrb Strykowo, nr 135/2 Obrb Strykowo, nr 110 Obrb Strykowo, nr 104 Obrb Strykowo, nr 99 Obrb Strykowo, nr 99 Obrb Strykowo, nr 47/23 Obrb Strykowo, nr 47/5 Obrb Strykowo, nr 449/7 Obrb Strykowo, nr 448/18

stodoa i stolarnia spichlerz gorzelnia dwojak dwojak szeciorak kancelaria szeciorak dom dom obora stodoa dom dom dom stodoa dom dom dom stodoa suszarnia szeciorak rampa kolejowa obora dzwonnica koci parafialny p. w. w. Barbary cmentarz rzymskokatolicki dom mynarza cmentarz rzymskokatolicki dwr

4 4 4 20

Obrb Tomice, 184 Obrb Tomice, 184 Obrb Tomice, 184 Obrb Tomice 145 Obrb Tomice, 92

pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku 1908 - 1910 rok 1930 rok pocztek XX wieku 3 wier XIX wieku koniec XIX wieku 1913 rok pocztek XX wieku pocztek XX wieku lata 20 - te XX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku 1 poowa XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku przeom XIX / XX wiek XX wiek 1463 rok, okoo 1770 rok XX wiek pocztek XX wieku XX wiek okoo 1870 rok

Kulika

Obrb Trzebaw, nr 90/2

26

Trzebaw Trzebaw Trzebaw Trzebaw Trzebaw Trzebaw

Obrb Trzebaw, nr 90/2 Obrb Trzebaw, nr 90/2 Obrb Trzebaw, nr 302 Obrb Trzebaw, nr 90/2 Obrb Trzebaw 99/1 Obrb Trzebaw, nr 363

Kulika

Trzebaw Trzebaw Trzebaw Trzebaw Trzebaw Trzebaw Wielka Wie Wielka Wie Wielka Wie Wielka Wie Wielka Wie Witobel Witobel Witobel Witobel Wronczyn Wronczyn Wronczyn Wronczyn Wronczyn Wronczyn Wronczyn Wronczyn Wronczyn Wronczyn Krta Krta Krta Krta Krta 17

Obrb Trzebaw, nr 90/2 Obrb Trzebaw, nr 90/2 Obrb Trzebaw, nr 90/2 Obrb Trzebaw, nr 90/2 Obrb Trzebaw, nr 90/2 Obrb Trzebaw 99/1 Obrb Krplewo, nr 94/1 Obrb Krplewo, nr 107, 108 Obrb Krplewo, nr 110/2 Obrb Krplewo, nr 109 Obrb Krplewo, nr 94/1, 95 Obrb Witobel, nr 221/1 Obrb Witobel, nr 221/1 Obrb Witobel, nr 222 Obrb Witobel, nr 235/14 Obrb Wronczyn, nr 180 Obrb Wronczyn, nr 131/7 Obrb Wronczyn, nr 179/3 Obrb Wronczyn, nr 179/3 Obrb Wronczyn, nr 268 Obrb Wronczyn, nr 179/3 Obrb Wronczyn, nr 131/7 Obrb Wronczyn, nr 131/7 Obrb Wronczyn, nr 179/3 Obrb Wronczyn, nr 179/3

3 10 10 11 14

Gwna Gwna Gwna Gwna Gwna Gwna Gwna Gwna Gwna Gwna 64 66 66 66 66 64 64 66 66

pocztek XX wieku spichlerz pocztek XX wieku szkoa okoo 1905 roku park dworski 2 poowa XIX wieku dworzec kolejowy koniec XIX wieku ruiny zamku tzw. 1824 - 1825 rok, w zameczku na wyspie postpujcej ruinie jeziora Greckiego od 1848 roku stodoa pocztek XX wieku chlewnia pocztek XX wieku stodoa pocztek XX wieku gorzelnia pocztek XX wieku chlewnia pocztek XX wieku szalet dworca koniec XIX wieku kolejowego dwr przeom XIX / XX wiek stodoa koniec XIX wieku stodoa 1883 rok wozownia - ruina koniec XIX wieku obora koniec XIX wieku rzdcwka pocztek XX wieku obora 1 koniec XIX wieku obora 2 koniec XIX wieku stodoa 1887 rok kaplica p. w. w. pocztek XX Wawrzyca wieku szkoa pocztek XX wieku budynek przeom XIX / XX gospodarczy wiek obora 1903 rok gorzelnia 1864 rok kunia pocztek XX wieku stodoa pocztek XX wieku szalet pocztek XX wieku dwr XVIII / XIX wiek park 1 poowa XIX wieku

obora

27

Wronczyn Wronczyn Wronczyn Wronczyn Zamysowo Zamysowo Zamysowo Zamysowo Zamysowo Zamysowo Zaparcin

Gwna Gwna Gwna Gwna Twardowska Twardowska Twardowska Twardowska Twardowska Twardowska

70 39, 41, 43 53, 55 57, 59 34 34 40 40 40 40 19

Obrb Wronczyn, nr 179/2 Obrb Wronczyn, nr 272 Obrb Wronczyn, nr 322, 323 Obrb Wronczyn, nr 324, 325 Obrb Zamysowo 302/10 Obrb Zamysowo 302/11, 302/12 Obrb Zamysowo 302/11, 302/12 Obrb Zamysowo 302/11, 302/12 Obrb Zamysowo 302/11, 302/12 Obrb Zamysowo 302/11, 302/12 Obrb Wronczyn 548/2, 548/3, 549

dom dom dom dom budynek gospodarczy dom gara obora obora magazyn obora

pocztek XX wieku poowa XIX wieku poowa XIX wieku poowa XIX wieku koniec XIX wieku koniec XIX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku pocztek XX wieku

3.3. Zespoy najcenniejszych zabytkw ruchomych na terenie gminy. W gminie Stszew do rejestru zabytkw wojewdztwa wielkopolskiego wpisano sze zespow zabytkw ruchomych znajdujcych si w posiadaniu parafii rzymskokatolickich. Najwczeniej wpisanym do rejestru zabytkw zespoem jest znajdujcy si, w kociele parafialnym p.w. Wszystkich witych w Supi zbir 10 obiektw wyposaenia sakralnego. Wpisano go do rejestru zabytkw pod numerem 382/B decyzj z roku 1976. Reszta bogatego wyposaenia kocioa w Supi zostaa zewidencjonowana w roku 1992. W roku 1977 do rejestru zabytkw wpisano pod numerem 391/B, 7 obiektw znajdujcych si w kociele filialnym p.w. Niepokalanego Poczcia NMP w Stszewie, nalecym do parafii p.w. w. Trjcy oraz pod numerem 390/B, 2 figury flankujce gwne wejcie na cmentarz procesyjny kocioa parafialnego w Stszewie. W 2006 roku, pod numerem 80/Wlkp/B wpisano do rejestru zabytkw 51 obiektw nalecych do wyposaenia ruchomego kocioa p.w. w. Trjcy w Stszewie. Zdecydowana wikszo bogatego zespou wyposaenia tego kocioa cznie z interesujcym zespoem portretw proboszczw pochodzcym z XVIII i XIX wieku jest zewidencjonowana na kartach ewidencyjnych WUOZ w Poznaniu. Zesp wyposaenia kocioa parafialnego p.w. w. Barbary w Tomicach zosta wpisany do rejestru zabytkw w 2007 roku pod numerem 97/Wlkp/B. Wpisem tym objto ochron cenny zesp otarzy z XVIII wieku oraz zbir obrazw. Do najcenniejszych zabytkw w tym kociele zaliczy naley brzow pyt nagrobn biskupa Piotra Tomickiego wykonan w zakadzie Vischerw w Norymberdze. Cao wpisu obejmuje 25 obiektw. W tym samym 2007 roku do rejestru zabytkw pod numerem 105/Wlkp/B wpisano 32 obiekty wyposaenia kocioa p.w. w. Jadwigi w odzi. Na terenie gminy zewidencjonowano rwnie pojedyncze elementy z wystroju paacu Potockich w Bdlewie o indywidualnym, artystycznym charakterze. 28

Ponadto w roku 1997 na terenie Gminy Stszew prowadzono szczegow ewidencj zabytkowych kapliczek, krzyy i figur przydronych, w wyniku czego w zasobach archiwalnych WUOZ znajduj si karty ewidencyjne zabytkw pooonych m.in. w Bdlewie, Dbnie, Jeziorkach, Modrzu, Rybojedzku, Sapowicach, Supi, Strykowie, Trzebawiu, Wronczynie. 3.4. Krajobraz kulturowy. Na terenie Gminy Stszew znajduj si objte ochron prawn nastpujce parki paacowe w: Bdlewie (9,31 ha); Jeziorkach (12,65 ha); Modrzu (2,34 ha); Sapowicach (5,04 ha); Skrzynkach (1,40 ha); Stszewie (0,74 ha); Strykowie (10,36 ha); Trzebawiu (1,74 ha); Wronczynie (2,25 ha). Ponadto na terenie gminy znajduj si zabytkowe cmentarze, z ktrych aden nie jest wpisany do rejestru zabytkw. Wszystkie dotychczas rozpoznane cmentarze posiadaj w zbiorach WWKZ zasadnicz dokumentacj w postaci kart cmentarzy, ktre zawieraj podstawowe wiadomoci dotyczce nagrobkw, ukadu cmentarza, czasu powstania, stanu zachowania itp. Wystpuje 9 cmentarzy rzymsko katolickich w tym 2 przykocielne. Do tej pory nie prowadzono prac rozpoznawczych zwizanych z pozostaociami cmentarzy ewangelickich w okolicznych wsiach oraz cmentarza ydowskiego w Stszewie. 3.5. Zabytki archeologiczne. 3.5.1. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytkw. Zabytek archeologiczny, to zabytek nieruchomy, bdcy powierzchniow, podziemn lub podwodn pozostaoci egzystencji i dziaalnoci czowieka, zoon z nawarstwie kulturowych i znajdujcych si w nich wytworw bd ich ladw lub zabytek ruchomy, bdcy tym wytworem( art. 3 pkt. 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003r o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami, Dz. U. Nr 162, poz. 1568, ze zmianami). Zabytki archeologiczne s czci dziedzictwa kulturowego. Na zasb zabytkw archeologicznych skadaj si zarwno tzw. stanowiska archeologiczne warstwy kulturowe i obiekty archeologiczne, jak i ruchome zabytki z nich pochodzce i skarby. Europejska konwencja o ochronie archeologicznego dziedzictwa kulturowego sporzdzona w La Valetta dnia 16 stycznia 1992 r. (Dz. U. 96.120.564 ze zmianami) uznaje je jako rdo zbiorowej pamici europejskiej i instrument dla bada historycznych i naukowych. Na terenie Gminy Stszew znajduj si dwa stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytkw: MIEJSCOWO Krplewo Stszew OBSZAR AZP 54-25/43 55-25/19 NR REJESTRU 2054/A decyzja z dnia 20 stycznia 1986 1972/A decyzja z dnia 10 grudnia 1984 OBIEKT grodzisko fundamenty zamku z XIV w. oraz domniemane grodzisko 29

redniowieczne w Stszewie 3.5.2. Wykaz stanowisk o wasnej formie krajobrazowej. Stanowiska o wasnej formie krajobrazowej to wymienione wyej stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytkw: 1/ Grodzisko w Krplewie, 2/ Fundamenty zamku z XIV w. oraz domniemane grodzisko redniowieczne w Stszewie. 3.5.3. Zestawienie liczbowe zewidencjonowanych stanowisk archeologicznych cznie z ich funkcj oraz krtk analiz chronologiczn (opis koncentracji stanowisk archeologicznych uwarunkowania fizjograficzne). Podstawow i wiodc metod ewidencjonowania stanowisk archeologicznych jest oglnopolski program badawczo konserwatorski Archeologiczne Zdjcie Polski (AZP). Systematyzuje on dotychczasowy zasb wiedzy o rozpoznaniu archeologicznym terenu, poprzez jego obserwacj archeologiczn oraz uwzgldnianie informacji zawartych w archiwach, zbiorach muzealnych, instytucjach i publikacjach. Naley jednak pamita, e zbir dokumentacji AZP, reprezentujcy ewidencj zasobw archeologicznych, jest otwarty i cigle uzupeniany w procesie archeologicznego rozpoznania terenu. Do zbioru wczane s informacje o wszystkich sukcesywnie odkrywanych reliktach przeszoci niezalenie od charakteru bada, a take wszystkie biece informacje weryfikujce lub uzupeniajce dotychczasowe dane. W ten sposb dokumentacja stanowisk archeologicznych utworzona metod AZP jest rdem najbardziej aktualnej wiedzy o terenie. Ponisza tabela prezentuje zasoby archeologicznego dziedzictwa kulturowego na terenie Gminy Stszew.
Gmina Kategorie faktw osadniczych w obrbie stanowisk oglna ilo stan. archeo. 580

Grodziska

Cmentarzyska paskie

Cmentarzyska kurhanowe

Osady

Punkty osadnicze

lady osadnicze

Inne

Razem

Stszew

16

201

125

176

533

Obszar Gminy Stszew pooony jest na Wysoczynie Poznaskiej, w obrbie Rwniny Opalenickiej i Rwniny Poznaskiej. Gmina znajduje si okoo 24 km na poudnie od Poznania, przy trasie Pozna Wrocaw oraz przy linii kolejowej do Wolsztyna. Gmina ma zrnicowany charakter, jej pnocna cz jest zalesiona, a obszary na poudnie i na zachd od Stszewa maj charakter rolniczy.

30

W skad obszaru gminy wchodz czci dolin rynnowych z jeziorami Strykowskim, Witobelskim, Wielkowiejskim, Dbskim i Lipno, Tomickim, dolin rzeki Samicy oraz niewielkimi ciekami wodnymi i rowami melioracyjnymi. Do najwaniejszych stanowisk archiwalnych naley grodzisko w Modrzu. Grodzisko istniao jeszcze w pocztkach XIX wieku. W wieku XX byo bezskutecznie poszukiwane przez ekipy archeologw. Prawdopodobnie grodzisko znajdowao si na obecnym stanowisku 3 w Modrzu, za czym moe przemawia niemiecka mapa wykonana w kocu XIX w. w miejscu tym na mapie zaznaczono niewielkie, nieregularne okrge wzniesienie pooone wrd bagien, przy drodze z Modrza do Grodziska. Osadnictwo epoki kamienia nie miao charakteru staego, za wyjtkiem niewielkiego kompleksu stanowisk KPL w Bdlewie. Koncentracja osadnictwa pradziejowego i wczesnoredniowiecznego wystpuje wzdu doliny Samicy w rejonie miejscowoci Stszew, Krplewo, Wielka Wie, a take nad jeziorem Dbno, Lipno, Witobelskie, Strykowskie w obrbie miejscowoci Strykowo, i Sapowice. Wiksze koncentracje stanowisk archeologicznych wystpuj nad jeziorem Tomickim. Wyniki bada na tym obszarze wiadcz, e teren ten by intensywnie zasiedlony, a osadnictwo wystpowao tutaj we wszystkich okresach pradziejw i redniowiecza z wyran intensyfikacj w kulturze uyckiej, okresu wpyww rzymskich oraz we wczesnym redniowieczu. Najdawniejsza wzmianka o Stszewie pochodzi z 1298 roku i dotyczy kocioa parafialnego. Miasto jest ju wymieniane w 1394 roku, lecz data jego lokacji nie jest znana (przyjmuje si 1370 r.) i zawsze byo miastem prywatnym, w posiadaniu rodzin szlacheckich. Stszew zachowujcy do czasw obecnych czytelne redniowieczne rozplanowanie urbanistyczne z centralnym placem targowym oraz wychodzcymi z niego ulicami, posiada redniowieczne nawarstwienia kulturowe, ktre winny by objte ochron. 4.

Uwarunkowania wewntrzne opieki nad zasobami dziedzictwa i krajobrazu kulturowego na obszarze Gminy Stszew.

4.1. Ocena szans i zagroe dla rodowiska kulturowego Gminy Stszew. W planowaniu strategicznym sposobem na syntez i ocen m.in. na dziedzin majcych wpyw na rodowisko kulturowe moe by metoda analizy SWOT, stanowica zestawienie cech okrelajcych: S (Strong) silne strony, W (Weak) sabe strony, O (Opportunities) szanse, T (Threats) zagroenia. W odniesieniu do istniejcej sytuacji przestrzennej rodowiska kulturowego w Gminie Stszew mona to opisa w nastpujcy sposb: Silne strony: a. walory krajobrazowe i przestrzenne miasta oraz gminy, b. brak obiektw szczeglnie szkodliwych dla rodowiska, c. poczucie lokalnej tosamoci, d. istniejca baza usug turystycznych, w tym take w obiektach zabytkowych, 31

e. silne powizanie z aglomeracja poznask, f. wzrost popytu na tereny budowlane wrd przybyszw z zewntrz, gwnie z Poznania, g. walory przyrodnicze znajdujce si na terenie Wielkopolskiego Parku Narodowego, Sabe strony: a. zagroenie zerwania cigoci powiza ekologicznych, b. uciliwo transportu tranzytowego na trasie Pozna Wrocaw, rozdzielajcej gmin, c. zy stan techniczny najstarszych obiektw zabytkowych, dekapitalizacja tej zabudowy i zwizana z tym sabo wacicieli z uzyskaniem rodkw finansowych na remont tych obiektw, d. brak inwestorw zewntrznych zainteresowanych rewitalizacj istniejcych obiektw zabytkowych (m.in. ze wzgldu na struktur wasnociow - w wikszoci s to obiekty o wasnoci prywatnej), e. maa ilo obiektw wpisanych do rejestru zabytkw na terenie miasta, f. utrwalenie si substandardowych form handlu w miecie, szczeglnie przy ul. Poznaskiej, g. postpujca parcelacja historycznych obszarw zabudowy, h. zagszczanie istniejcej zabudowy, i. brak silnego nastawienia infrastruktury turystycznej na turyst weekendowego, Szanse ( w tym bezporednio zwizane z ochron zabytkw): a. rewitalizacja i odbudowa istniejcych obiektw zabytkowych, b. uwzgldnienie zagadnie z zakresu ochrony zabytkw w programach prorozwojowych gminy, c. uwzgldnianie zagadnie z zakresu ochrony zabytkw w planowaniu przestrzennym, d. udzia funduszy prywatnych w pracach zwizanych z ochron zabytkw, e. finansowanie ze rodkw gminnych prac remontowo konserwatorskich, f. moliwo pozyskania rodkw dla gminnego programu ochrony zabytkw dziedzictwa kulturowego z funduszy strukturalnych UE, g. rozwj dziaalnoci Muzeum Regionalnego, Zagroenia: a. brak potencjalnych inwestorw, b. rosnca migracja ludnoci Poznania na tereny podmiejskie, c. wzrost pozycji konkurencyjnej ssiednich samorzdw ze wzgldu na brak atrakcyjnych terenw inwestycyjnych, d. likwidacja korzystnych pocze kolejowych, e. degradacja zabytkw, f. brak wczenia zabytkw w promocji turystycznej miasta, g. niekontrolowana akcja inwestycyjna zwizana z powstawaniem nowej zabudowy mieszkaniowej, ingerujca w obszary o walorach zabytkowych, h. przedkadanie przez wacicieli obiektw zabytkowych interesu prywatnego ponad dobro i wartoci oglne, i. brak powszechnej wiadomoci o potencjalnej wartoci zastanych zasobw kulturowych, j. brak identyfikacji nowych mieszkacw miasta z jego historycznym charakterem, 32

ewolucja czci obszaru gminy jako sypialni dla mieszkacw prowadzcych sw dziaalno i aktywno zawodow w Poznaniu, l. brak identyfikacji nowych mieszkacw z lokaln spoecznoci, m. zabudowa wkraczajca w tereny otwarte tworzce system ekologiczny miasta,
k.

4.2. Stan zachowania zabytkw nieruchomych, ruchomych i dziedzictwa archeologicznego. 4.2.1. Stan zachowania zabytkw nieruchomych. Miasto Stszew zachowao a do czasw obecnych czytelne redniowiecze rozplanowanie urbanistyczne z centralnym rynkiem oraz wychodzcymi z niego ulicami. Ukad ten zosta objty ochron poprzez wpis do rejestru zabytkw. Niezbdne jest okrelenie gabarytw i form szyldw reklamowych i tablic informacyjnych oraz zasad ich umieszczania na budynkach w miecie, co ma istotne znaczenie w utrzymaniu estetyki ulic i placw. Zachowana zabudowa mieszkalna Stszewa pochodzi w zdecydowanej wikszoci z XIX i pocztkw XX stulecia. Na terenie miasta znajduj si trzy budynki mieszkalne wpisane do rejestru zabytkw. Jeden, przy Rynku 8 jest siedzib Muzeum Regionalnego i uytkowany jest na cele wystawiennicze, poddaje si go biecym remontom i naprawom. Istotne, z konserwatorskiego punktu widzenia, w prawidowym zagospodarowaniu Rynku, jest uzupenienie zabudowy w pnocno zachodniej pierzei. Wiele historycznych budynkw zachowanych w obrbie centrum miasta powinno zosta poddanych remontom, jak rwnie docelowej rewaloryzacji, zwaszcza w zakresie wygldu elewacji. Zreszt w tym zakresie dostrzec mona w ostatniej dekadzie sporo prywatnych inicjatyw, ktre wymagaj jedynie merytorycznego wsparcia. Najcenniejszym zabytkiem na terenie miasta jest koci parafialny p.w. w. Trjcy. witynia w swym zasadniczym zrbie utrzymana w stylu gotyckim z XV wieku, zostaa przebudowana i barokizowana w 1771 roku, a nastpnie rozbudowana w 1937 roku. Budynek jest w dobrym stanie technicznym, w latach 1995 1997 przeprowadzono wymian tynkw na elewacjach, osuszono przyziemie poprzez zaoenie kanau osuszajcego oraz dokonano malowania wntrza wityni, a take zamontowano nowe ogrzewanie. Cennym i niestety cakowicie opuszczonym zabytkiem miasta jest wzgrze zamkowe. Teren, ktry kryje pozostaoci zamku wymaga opracowania kompleksowego programu rewaloryzacyjnego. Drug, cenn wityni na terenie Gminy Stszew jest pnogotycki koci parafialny p.w. w. Barbary w Tomicach, wzniesiony w 1463 roku i barokizowany w 1770 roku. W 2006 roku zostaa opracowana dokumentacja projektowa dotyczca zabezpieczenia konstrukcji kocioa wraz z rewaloryzacj jego elewacji oraz wntrza. Wynika z niej, e dziaanie to podjto ze wzgldu na osabienie walorw nonych wielu elementw konstrukcyjnych. Od 2006 roku prowadzone s prace remontowo zabezpieczajce. W nastpnych latach wykonano wzmocnienie murw obwodowych, wzmocniono przypor poudniowo wschodni, uzupeniono tynki i fragmenty cegy. Przeprowadzono remont wiby, opierze i pokrycia dachowego. W ostatnim czasie podjto rwnie prace remontowe klatki schodowej. Pozostae witynie na terenie gminy, tj.: koci p.w. w. Idziego w Modrzu i koci p.w. w. Teresy od Dziecitka Jezus w Jeziorkach, s w lepszym stanie technicznym. W Modrzu wykonano remont elewacji i wiey. Jedyny drewniany koci na terenie gminy znajduje si w 33

odzi (koci p.w. w. Jadwigi oraz drewniana dzwonnica). W latach 80 XX wieku by on poddany generalnemu remontowi konstrukcji drewnianej cian. Docelowo naley przewidzie dokonanie przegldu konstrukcji oraz pokrycia dachowego oraz wykonanie impregnacji rodkami owadobjczymi, grzybobjczymi oraz ognioochronnymi. Na terenie gminy znajduje si 8 zespow paacowo parkowych lub dworsko parkowych oraz parkw wpisanych do rejestru zabytkw, wikszo obiektw jest utrzymana w zadowalajcym stanie technicznym. Zespoy paacowo parkowe w Bdlewie, Sapowicach, Skrzynkach i w Strykowie s uytkowane i w zadowalajcym stanie technicznym. Obiekty znajdujce si w bezporednim ssiedztwie paacu w Bdlewie peni funkcj orodka konferencyjnego Instytutu Matematycznego PAN w Warszawie. Stajnia oraz budynek bramny w wie zostay poddane pracom remontowo adaptacyjnym na cele konferencyjne, a paac jest uytkowany jako obiekt hotelowo gastronomiczny. Obecnie przy paacu wymieniono posadzk

tarasu. Park zachowany jest w dobrym stanie, jest na bieco porzdkowany i pielgnowany. Przeprowadzono w nim czciow rewaloryzacj ukadu kompozycyjnego. Zesp paacowo parkowy w Strykowie zosta poddany generalnemu remontowi, a budynek paacu adaptacji na hotel i restauracj. W paacu zostay ukoczone prace remontowe i obiekt utrzymany jest w dobrym stanie technicznym. W obrbie zaoenia parkowego w 2005 roku dokonano rozbudowy oficyny. Park jest systematycznie porzdkowany i poddawany zabiegom sanitarnym. W paacu w Sapowicach mieci si orodek wypoczynkowo konferencyjny Biblioteki Raczyskich. Paac jest poddawany na bieco pracom remontowym i zabezpieczajcym, w ostatnim czasie dokonano wymiany pokrycia dachowego. Park jest utrzymywany w dobrym stanie. Na bieco prowadzone s prace pielgnacyjne. Wskazana jest rewaloryzacja ukadu kompozycyjnego. Dwr w Skrzynkach jest uytkowany jako obiekt hotelowo restauracyjny i take jest zachowany w dobrym stanie technicznym. Otaczajcy park nie jest wpisany do rejestru zabytkw. W najgorszym stanie technicznym znajduj si ruiny tzw. zameczku na wyspie Jeziora Greckiego. Obiekt nieuytkowany od poowy XIX wieku ulega systematycznej degradacji na skutek dziaania warunkw atmosferycznych. Konieczne jest porozumienie midzy Urzdem Miejskim w Stszewie, Wielkopolskim Parkiem Narodowym i Wielkopolskim Wojewdzkim Konserwatorem Zabytkw, tj. kompetentnymi instytucjami odpowiedzialnymi za powstrzymanie postpujcej degradacji. WWKZ wyda pozwolenia na prace remontowe i zabezpieczenie obiektu w formie trwaej ruiny. W 2005 roku zrealizowany zosta jest pierwszy etap prac polegajcy na odgruzowaniu wntrza oraz wycicia krzeww i samosiejek z otoczenia obiektu. Oczekiwane s dalsze prace konserwatorskie. Zesp paacowo parkowy w Modrzu zosta sprzedany prywatnemu wacicielowi, ktry przeprowadzi prace zabezpieczajce przy konstrukcji dachowej, pooeniu nowego pokrycia dachowego oraz naprawie opierze, rynien i rur spustowych. Obecnie realizowany jest kolejny etap remontu, polegajcy na naprawie elewacji oraz zabiegach konserwatorskich we wntrzach. 34

W parku przeprowadzono prace porzdkowe, ukazujc dawny ukad kompozycyjny. Wskazana jest dalsza rewaloryzacja obiektu. Do rejestru zabytkw wpisano budynek spichlerza w obrbie zabudowa folwarcznych w Modrzu. Obiekt ten znajduje si w stanie zadawalajcym. Folwark w Bdlewie jest jedynym zespoem tego typu wpisanym do rejestru zabytkw. Wikszo zabudowa gospodarczych znajduje si w zym stanie technicznym i wymaga podjcia prac remontowych. Osuszenia wymagaj mury obwodowe budynkw. Na terenie gminy znajduje si te kilka zespow folwarcznych, nie wpisanych do rejestru zabytkw, ktre prezentuj wysokie walory zabytkowe (m.in. Grka, Jeziorki, Modrze, Sapowice, Strykowo, Trzebaw i Wronczyn). W bardzo zym stanie znajduj si nieuytkowane zespoy lub czciowo opuszczone obiekty w Grce, Modrzu i Trzebawiu. Na terenie tych zespow konieczne jest przeprowadzenie prac remontowo adaptacyjnych.

4.2.2. Stan zachowania zabytkw nieruchomych wpisanych do rejestru zabytkw bdcych wasnoci Gminy Stszew. Gmina Stszew jest wacicielem zabytkowego domu, pooonego przy Rynku nr 8 w Stszewie, wzniesionego w 2 poowie XVIII wieku. Budynek zosta wpisany do rejestru zabytkw wojewdztwa wielkopolskiego w dniu 24 lipca 1970 roku, pod numerem 1185/A. Omawiany dom jest przykadem typowej dla XVIII wieku zabudowy pierzei rynkowych. W latach 60 tych i 70 tych XX wieku prowadzono badania architektoniczne, a nastpnie remontowe przy obiekcie. W archiwum WWKZ przechowywanych jest 15 rnego typu dokumentacji z lat 1961 1970. Od 1970 roku budynek jest siedzib Muzeum Regionalnego w Stszewie, powstao ono w 600 lecie otrzymania praw miejskich. Zbir eksponatw pochodzi w caoci z darw mieszkacw Stszewa i okolic. Muzeum jest miejscem prezentacji staej ekspozycji powiconej historii Stszewa i okolicy oraz wielu wystaw czasowych. Po przeprowadzonym remoncie kapitalnym siedziby muzeum na pocztku lat 70 tych, do tej pory zasadniczo nie byo potrzeby prowadzenia powaniejszych dziaa naprawczych. 4.2.3. Stan zachowania zabytkw ruchomych. W gminie Stszew do rejestru zabytkw wojewdztwa wielkopolskiego wpisano sze zespow zabytkw ruchomych. Przewaajca cz zabytkowych wyposae kociow wpisanych do rejestru zabytkw z terenu Gminy Stszew poddana bya licznym zabiegom konserwatorskim. W roku 2006 w kociele parafialnym p.w. w. Trjcy w Stszewie przeprowadzone byy prace restauratorskie nagrobka ksiny Doroty Jabonowskiej oraz epitafium Piotra Bronisza. W tym samym roku konserwowano 2 otarze boczne z XIX wieku. W 2010 roku kontynuowano dziaania renowacyjne przy otarzu bocznym w. Krzya z XVII i XVIII wieku wraz z jego 8 rzebami. Ukoczono rwnie remont wntrza krypty, w ktrej wyeksponowano zabytkowe trumny zmarych fundatorw kocioa z rodziny Jabonowskich. Przedsiwzicia te wykonywane byy czciowo ze rodkw Wielkopolskiego Wojewdzkiego Konserwatora Zabytkw. 35

W 2004 roku prowadzono prace konserwatorskie przy cennej rzebie Matki Boskiej z Dziecitkiem wraz z obrazem Arbor Virginis. W tym czasie w kociele przeprowadzono rwnie prace malarskie. W latach 2007 2010 w kociele p.w. w. Jadwigi w odzi sukcesywnie wykonywano prace konserwatorskie przy otarzu gwnym i 2 otarzach bocznych. Pozostaa cz wyposaenia tego kocioa wymaga rwnie prac konserwatorskich. Pozostae zespoy wyposae kociow z terenu Gminy Stszew do tej pory nie doczekay si zadawalajcych prac konserwatorskich. W tej grupie znajduje si zesp wyposaenia kocioa parafialnego p.w. w. Barbary w Tomicach. Do tej pory w kociele tym skupiono si gwnie na dziaaniach ratujcych budowl. Jednak, z uwagi na upywajcy czas, dziaania renowacyjne zabytkw ruchomych staj si coraz pilniejsze. W kociele znajduje si cenny zesp otarzy z XVIII wieku, obrazw oraz bardzo wartociowa brzowa pyta nagrobna bpa. Piotra Tomickiego wykonana w zakadzie Vischerw w Norymberdze. Otarze zostay w minionych dziesicioleciach wtrnie przemalowane, a ich stan techniczny jest niezadowalajcy. Koniecznym jest opracowanie kompleksowego programu prac konserwatorskich wyposaenia kocioa, cznie z przeprowadzeniem bada i odkrywek na tynkach na okoliczno wystpowania polichromii oraz w celu ustalenia pierwotnej kolorystyki. W zym stanie technicznym znajduj si take kamienne pyty nagrobne wmurowane w ciany wityni pod chrem. Na skutek wieloletniej penetracji przez wilgo materia kamienny uleg czciowej destrukcji, wystpuj liczne zawilgocenia i zasolenia. Obiekty te winny by poddane konserwacji wraz z uzupenieniem ubytkw. Brzowa pyta nagrobna Piotra Tomickiego winna by poddana estetycznej konserwacji przez specjalist z zakresu konserwacji metalu. Drugim zespoem wymagajcym podjcia prac konserwatorskich jest bogate wyposaenie znajdujce si w kociele parafialnym p.w. Wszystkich witych w Supi. Zachowane obiekty wymagaj przeprowadzenia prac renowacyjnych i odwieenia. 4.2.4. Stan zachowania dziedzictwa archeologicznego oraz istotne zagroenia dla zabytkw archeologicznych. Na terenie gminy Stszew znajduj si 2 stanowiska wpisane do rejestru zabytkw. 1. Grodzisko w miejscowoci Krplewo, stan. 1, pooone w lesie. W chwili obecnej nie zagraa im dziaalno gospodarcza czowieka. Stan zachowania dobry, nie wymagajcy adnych zabiegw konserwatorskich. 2. Fundamenty zamku z XIV w. w Stszewie, pooone na terenie nieuytkowanym rolniczo. Wymaga oznakowania i odsonicia rzeby terenu. Zagroeniem dla wszystkich grodzisk s nielegalne poszukiwania z wykrywaczami metalu. Niesie to za sob konieczno corocznej inspekcji terenowej na tych stanowiskach. Jednake podstawow i najliczniejsz grup, ktra skada si na archeologiczne dziedzictwo kulturowe s stanowiska archeologiczne nie wpisane do rejestru zabytkw, ujawnione gwnie podczas bada AZP. Najlepiej zachowane s stanowiska archeologiczne pooone na nieuytkach, terenach niezabudowanych oraz terenach zalesionych.

36

W myl art. 6 pkt. 3 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z pniejszymi zmianami) wszystkie zabytki archeologiczne bez wzgldu na stan zachowania podlegaj ochronie i opiece. Aktualnie zagroeniem dla stanowisk archeologicznych s inwestycje budowlane i przemysowe, nielegalna eksploatacja pianic i wirowni. Istotne zagroenie dla zachowania substancji zabytkowej stanowisk archeologicznych zlokalizowanych w obrbie p uprawnych stanowi gboka orka. Niektre zagroenia pojawiy si w cigu ostatnich lat, jak na przykad dziaalno tzw. poszukiwaczy skarbw z wykrywaczami metali, ktrych rozmiarw nie potrafimy oceni. Dziaalno ta szczeglnie zagraa cmentarzyskom zlokalizowanym na terenie gminy. Wiele zagroe wynika z przyspieszonego rozwoju gospodarczego jak ju wspomniano z uycia cikiego sprztu w rolnictwie, z rozwj budownictwa na obrzeach miast czy z budowy drg. A zatem podstawowym zagroeniem dla stanowisk archeologicznych oraz nawarstwie kulturowych s wszelkie inwestycje zwizane z zabudowaniem i zagospodarowaniem terenu, ktre wymagaj prowadzenia prac ziemno-budowlanych. Wysoki stopie zurbanizowania ma sama miejscowo Stszew. Historyczna zabudowa miasta nakazuje szczegln ochron pradziejowych, redniowiecznych i nowoytnych nawarstwie kulturowych w jego obrbie. Aby zapobiec zniszczeniu stanowisk archeologicznych, prace ziemne prowadzone w strefie ochrony stanowisk archeologicznych wymagaj prowadzenia prac archeologicznych w zakresie uzgodnionym z waciwym miejscowo konserwatorem zabytkw. Jest to szczeglnie wane podczas takich inwestycji jak budowa obwodnic, drg, zbiornikw retencyjnych, kopal kruszywa, gdy inwestycje te z uwagi na szerokopaszczyznowy charakter prac ziemnych, w bezpowrotny sposb niszcz substancj zabytkow i obiekty archeologiczne. Przebudowa ukadw urbanistycznych, ruralistycznych i zaoe paacowo-parkowych prowadzi czsto do naruszenia redniowiecznych i nowoytnych nawarstwie kulturowych. W zwizku z tym wszystkie prace ziemne wymagaj jednoczesnego prowadzenia bada archeologicznych. Wyniki bada czsto stanowi jedyn dokumentacj nastpujcych po sobie epizodw osadniczych na tym terenie. Pozwalaj skorygowa, uszczegowi i potwierdzi dane ze rde pisanych. Pozyskany w trakcie bada materia ruchomy umoliwia uzupenienie danych o kulturze materialnej mieszkacw. Zagroeniem dla dziedzictwa archeologicznego jest te rozwj turystyki zwaszcza nad rzekami, jeziorami i w obszarach lenych. Tereny te, atrakcyjne obecnie pod wzgldem rekreacyjnym, czsto byy rwnie okupowane przez ludzi w pradziejach i wczesnym redniowieczu. Dostp do wody, ktry stanowi podstaw egzystencji osadniczej umoliwia tworzenie niezwykle licznych osad o metryce sigajcej od epoki kamienia po czasy nowoytne. Rozwj przemysu, turystyki, budownictwa mieszkaniowego, moe stanowi istotne zagroenie dla zabytkw archeologicznych, dlatego wane jest wypenianie przez inwestorw wymogw konserwatorskich okrelonych przez waciwego miejscowo konserwatora zabytkw. Najwikszym zagroeniem dla stanowisk archeologicznych oraz nawarstwie kulturowych na terenie Gminy Stszew, s jak ju wspomniano wczeniej, wszelkie inwestycje zwizane z zabudowaniem i zagospodarowaniem terenu. Nale do nich midzy innymi planowane na najblisze lata inwestycje: 1. Budowa oczyszczalni ciekw i kanalizacji sanitarnych we wsiach o zabudowie zwartej. 37

Wie Supia inwestycja planowana na lata 2011 2012,

Trzebaw inwestycja planowana na lata 2010 2011, Stszew kontynuacja prac w latach 2010 2011 2. Modernizacja drg lokalnych i budowa nowych nawierzchni prowadzona bdzie przez cay czas trwania programu opieki nad zabytkami.
3.

Budowa trasy ekspresowej S 5 prawdopodobnie obejmie wszystkie lata realizacji naszego programu. Wedug projektu trasa bdzie przebiega w sposb nastpujcy:

z Poznania przez tereny WPN, potem midzy Krplewem i Wielk Wsi,

za Zamysowem zlokalizowano wze drogowy Stszew, ktry jest skrzyowaniem z drog ze Stszewa w kierunku Strykowa. midzy Zamysowem i Srockiem Maym zlokalizowano MOP.

dalej droga biegnie w kierunku Srocka Maego gdzie zlokalizowano wze drogowy Wronczyn, ktry jest skrzyowanie z drog z Bdlewa do Wronczyna.

4.3. Uwarunkowania wynikajce ze studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Gminy Stszew zostao uchwalone Uchwa Rady Gminy Stszew uchwa nr XXXIX/370/2010 z dnia 28.09.2010r. W Studium zostay okrelone zasoby obiektw zabytkowych zlokalizowanych na terenie gminy, w tym obiekty ujte w rejestrze zabytkw, w wojewdzkiej ewidencji zabytkw oraz spis zabytkowych parkw oraz cmentarzy. Okrelono take opisowo zasoby dziedzictwa archeologicznego, jakie si znajduje na terenie gminy Stszew. W Studium zostay take okrelone kierunki rozwoju gminy w zwizku ze znajdujcym si na jej terenie zabytkowym dziedzictwem. (s. 105) Okrelono tam, e liczne lady osadnictwa kulturowego w rejonie Stszewa oraz bogaty rejestr zabytkw kultury polskiej, wiadczcych o znaczeniu miasta.. 4.4. Uwarunkowania wynikajce z miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego gminy. Na terenie gminy obowizuje 39 planw zagospodarowania przestrzennego. Obejmuj one w wikszoci obszary poza strefami ochrony konserwatorskiej. Na obszarach nie objtych tymi planami inwestycje w Gminie Stszew dla obszarw pozbawionych planw realizowane byy na podstawie indywidualnych decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowaniu terenw. Na takich obszarach inwestycje mona praktycznie realizowa wycznie przy spenieniu wymogw ustawowych, wynikajcych z tzw. dobrego ssiedztwa, dostpu do drg publicznych, istniejcego uzbrojenia, na gruntach nie wymagajcych 38

wyczenia z produkcji rolnej lub lenej, w zgodzie z przepisami szczeglnymi, bd na podstawie decyzji dla inwestycji celu publicznego Plany zagospodarowania przestrzennego, w ktrych ujte s wytyczne dot. ochrony zabytkw i dziedzictwa kulturowego: - uchwaa nr XV/140/2000 z dnia 29.06.2000r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Stszewa rejon ulic: lusarska, Szpitalna, Laskowa, Kanaowa i kana Samica. Wprowadzono w punkcie 2 zapis, e celem planu jest umoliwienie KZA ewidencji terenw osadnictwa poprzez obowizek powiadomienia go o wszelkich pracach ziemnych prowadzonych na terenie objtym planem. - uchwaa nr XXXV/371/2006 z dnia 28.08.2006r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenw zabudowy mieszkaniowej w rejonie ul. Trzebawskiej dziaki nr ewid. 1673, 1676, 1664, 1664/2. W punkcie 3 Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytkw oraz dbr kultury wspczesnej wprowadzono zapis, e na terenie zewidencjonowanych stanowisk archeologicznych, objtych ochron konserwatorsk zgodnie z odrbnymi przepisami- wprowadza si obowizek prowadzenia bada archeologicznych podczas prac ziemnych, w zakresie uzgodnionym z WWKZ. - uchwaa nr XXXVII/399/2006 z dnia 26.10.2006r. w sprawie zmiany miejscowego planu oglnego zagospodarowania przestrzennego miasta Stszew w rejonie ul. Mosiskiej dz. nr 1659/5 i cz dziaki nr 1660/15. W punkcie 3 Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytkw oraz dbr kultury wspczesnej wprowadzono zapis, e z uwagi na wystpowanie na terenie objtym planem zewidencjonowanych stanowisk archeologicznych, objtych ochron konserwatorsk zgodnie z ustaw z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami (Dz. U. nr 162, poz. 1568 ze zmianami) wprowadza si obowizek prowadzenia bada archeologicznych podczas prac ziemnych, w zakresie uzgodnionym z WWKZ. - uchwaa nr XXXVII/398/2006 z dnia 26.10.2006r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenw zabudowy mieszkaniowej w rejonie ul. Trzebawskiej i Mosiskiej. W punkcie 3 wprowadzono zapis, e na terenie objtym planem nie wystpuj obiekty i tereny chronione w myl ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami (Dz. U. nr 162, poz. 1568 ze zmianami). - uchwaa nr XXXII/343/2006 z dnia 10.04.2006r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenw usug w Stszewie dziaki nr ewid. 598/1, 598/3 i 598/4. W 14 wprowadzono zapis, e dla dziaa wprowadza si nastpujce zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytkw oraz dbr kultury wspczesnej dla ochrony archeologicznego dziedzictwa kulturowego ustala si obowizek uzgadniania z WWKZ przed uzyskaniem pozwolenia na budow wszelkich prac ziemnych zwizanych z zabudowaniem lub zagospodarowaniem terenu celem ustalenia obowizujcego inwestora zakresu bada archeologicznych. - uchwaa nr XXV/268/2005 z dnia 30.06.2005r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy Stszew fragment wsi Strykowo i Sapowice. W 10 Ustalenia dotyczce zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytkw wprowadzono zapis, e na obszarze objtym planem znajduj si zewidencjonowane stanowiska archeologiczne bdce pod ochron konserwatorsk, oznaczone na rysunku planu orientacyjnie lini 39

kropkowan, a wystpujce prawdopodobnie na terenach oznaczonych symbolami: 3MNL, 4MNL, 13MNL, 13MNLrs, 15MNL, 17MNL, 18MNL, 19MNL. W zwizku z powyszym prace ziemne podczas inwestycji na obszarze wystpowania stanowisk archeologicznych wymagaj bada archeologicznych w zakresie uzgodnionym z WWKZ (art. 6 ust. 1 p. 3a, art. 145 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami - Dz. U. nr 162, poz. 1568 ze zmianami). - uchwaa nr XXV/267/2005 z dnia 30.06.2005r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Stszew we wsi Skrzynki dla dz. nr 89/1 i 89/2. W 10 Ustalenia dotyczce zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytkw wprowadzono zapis, e na obszarze objtym planem znajduje si zewidencjonowane stanowisko archeologiczne podlegajce ochronie konserwatorskiej, zlokalizowane w poudniowo wschodniej czci terenu na pograniczu z drog powiatow KD 32213. W zwizku z powyszym prace ziemne podczas inwestycji na w/w terenie wymagaj bada archeologicznych w zakresie uzgodnionym z WWKZ (art. 6 ust. 1 p. 3a, art. 145 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami - Dz. U. nr 162, poz. 1568 ze zmianami). - uchwaa nr XXV/280/2005 z dnia 29.09.2005r. w sprawie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Stszew terenu w Srocku Maym dziaki nr ewid. 27 i 28. W 10 Ustalenia dotyczce zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytkw wprowadzono zapis, e na obszarze objtym planem znajduje si zewidencjonowane stanowisko archeologiczne o orientacyjnym zasigu oznaczonym na rysunku planu lini kropkowan, w rejonie terenu o symbolu 3PG/0/12. Przed przystpieniem do prac ziemnych na obszarze wystpowania stanowisk archeologicznych inwestor jest zobowizany do przeprowadzenia wyprzedzajcych interwencyjnych bada archeologicznych. Zakres prac archeologicznych naley uzgodni z WWKZ przed otrzymaniem pozwolenia na budow. Podczas zdejmowania warstwy humusu istnieje konieczno prowadzenia staych nadzorw archeologicznych, a w przypadku natrafienia na obiekty archeologiczne przed podjciem robt ziemnych wykonanie niezbdnych bada archeologicznych w zakresie uzgodnionym z WWKZ, prace ziemne podczas inwestycji na w/w terenie wymagaj bada archeologicznych w zakresie uzgodnionym z WWKZ (art. 6 ust. 1 p. 3a, art. 145 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami - Dz. U. nr 162, poz. 1568 ze zmianami). 4.5. Uwarunkowania wynikajce z Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Stszew w latach 2007 2013. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Stszew w latach 2007 2013 zosta uchwalony w 2006 roku uchwa nr 382 przez Rad Miejsk Gminy Stszew. Plan bdzie realizowany w okresie od 2007 do 2013 roku, a wic jest to okres zgodny z czasem projektowania funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Plan jest dokumentem zgodnym z wyej wymienion Strategi i obejmuje przedsiwzicia suce realizacji celw strategicznych Gminy Stszew. Jest to dokument uwzgldniajcy zasady pomocy finansowej okrelone w projekcie Regionalnego Programu Operacyjnego dla wojewdztwa wielkopolskiego na lata 2007 2013. W planie zostay oglnie okrelone obiekty zabytkowe, jakie znajduj si na terenie gminy. 40

W wyniku przeprowadzonej analizy i konsultacji spoecznych ustalono, e jednym z zada inwestycyjnych przeznaczonych do realizacji na terenie Gminy Stszew w latach od 2007 do 2013 roku jest: Rewitalizacja obszaru miasta Stszewa (zadanie nr 29). Zadanie obejmuje inwestycje w infrastrukturze technicznej, spoecznej, turystycznej i rekreacyjnej Stszewa. Przewiduje si midzy innymi: 1. Renowacj i aranacje mostu nad rzek Samic wraz z przylegociami. 2. Przygotowanie miejsca nad rzek Samic, przy mocie jako punktu startu i zakoczenia pieszych i rowerowych tras turystycznych np: w kierunku kocioa i rdeka w Tomicach. 3. Zagospodarowanie wjazdu do Stszewa od strony Poznania (parking i punkt turystyczny w stron jeziora Lipno, wiey widokowej, Rynku, kocioa, miejsca startu tras spacerowych) oraz zagospodarowanie wjazdu do Stszewa od strony Wrocawia. 4. Przygotowanie miejsca widokowego nad jeziorem Lipno (parking, pocztek cieek turystycznych wzdu brzegw jeziora do kampingu). 5. Odrestaurowanie dawnej wiey cinie utworzenie punktu widokowego. 6. Urzdzenie skansenu transportu i podry kolejowej. Zadanie realizowane bdzie w latach 2007 2013, a planowane nakady oszacowane przez Urzd Miejski bd wynosi 1 300 000 z. W ramach rezultatw zrealizowania zadania przewiduje si utworzenie na zaniedbanych terenach miasta Stszew atrakcyjnych miejsc turystycznych, utworzenie nowych miejsc pracy w obsudze ruchu turystycznego, zapewnienie mieszkacom Gminy Stszew i osobom przyjezdnym dobrych warunkw do odpoczynku oraz zabezpieczenie przed zniszczeniem obiektw dziedzictwa kulturowego Stszewa. 4.6. Uwarunkowania wynikajce z zasad ochrony przyrody i rwnowagi ekologicznej. Podstawowe normy prawne okrelajce zakres ochrony przyrody zawarte s w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 roku, o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880, z 2004 roku, z pniejszymi zmianami) Do obszarw chronionego krajobrazu maj zastosowanie m.in. art. 23 i 24. Powoanie i funkcjonowanie obszarw chronionego krajobrazu angauje zarwno administracj pastwow (wojewod), jak i samorzd gminny. Z oglnych zapisw zwizanych z ochron tych obszarw na szczegln uwag zasuguj wskazania zawarte w art. 24, w podpunktach 3, 5 i 9, w ktrych porednio chronione s zabytkowe zadrzewienia rdpolne, czy inne zabytkowe formy ziemne. Najwiksza zaleno midzy ochron przyrody i opiek nad zabytkami wystpuje w odniesieniu do ochrony pomnikw przyrody. W art. 40, jest mowa o ochronie przyrody z uwzgldnieniem wartoci przyrodniczych, naukowych, kulturowych, historycznych lub krajobrazowych. Dziki takiej formule, omawiana ustawa w istotny sposb wcza si w obszar ochrony zabytkowych kompleksw zieleni. Na terenie gminy znajduj si nastpujce pomniki przyrody: a. 9 dbw szypukowych (Grka, Strykowo, Wronczyn, Dbienko, Tomice, Zamysowo, Modrze), 41

3 lipy drobnolistne (d, Jeziorki), 1 cis pospolity (Stszew), 1 jesion wyniosy (d), 1 platan kolonisty (Modrze), 1 sumak octowiec (Stszew), 2 ywotniki olbrzymie (Stszew), Uytki ekologiczne na terenie gminy Stszew: a. rdo wodne arnowiec, Ponadto w granicach gminy zlokalizowane s nastpujce rezerwaty przyrody: a. Bagno Dbienko, b. Grabina im. prof. A. Wodziczki c. Jezioro Greckie d. Jezioro Skrzynka e. Trzcieliskie Bagno f. Czapliniec Na terenie miasta s take specjalne obszary ochrony (SOO) proponowane przez Rzd RP do wczenie do Sieci Natura 2000 Ostoja Wielkopolska. Krajobraz urozmaicaj malownicze cigi jeziorne. cznie na terenie gminy jest 9 jezior: Bochynek (4,0 ha), Dbno (23,2 ha), Greckie (96,3 ha), Lipno (8,2 ha), dzko Dymaczewskie (124,9 ha), Strykowskie (305,3 ha), Tomickie (39,3 ha), Wielkowiejskie (6,9 ha) i Witobelskie (101,3 ha). Szczeglnie ciekawy jest cig rynnowo ozowy Bukowsko Mosiski z jeziorami: Tomickim, Wielkowiejskim, Witobelskim, dzko Dymaczewskim, ktre le w dolinie rzeki Samica. Na zachd od Stszewa znajduje si rynna Jeziora Strykowskiego. Natomiast na wschd od miasta cignie si rynna Jeziora Rosnowskiego oraz Jeziora Greckiego.

b. c. d. e. f. g.

5.

Cele gminnego programu opieki nad zabytkami.

Zagadnienia zwizane z opiek nad zabytkami stanowi dla samorzdu gminnego istotny obszar dziaania ze wzgldu na zasb obiektw zabytkowych i ich znaczenie dla prestiu gminy. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami zostay przez Ustawodawc okrelone w art. 87 ust. 2 ustawy. W zwizku z tym przyjmuje si nastpujce cele gminnego programu opieki nad zabytkami: 1. Realizacja celu strategicznego rewitalizacja zabytkowego obszaru miasta. 2. Konsekwentne i planowe realizowanie zada kompetencyjnych samorzdu dotyczcych opieki nad zabytkami jako potwierdzenie uznania znaczenia dziedzictwa kulturowego dla rozwoju miasta. 3. Zahamowanie procesw degradacji zabytkw i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania. 4. Wyeksponowanie poszczeglnych zabytkw oraz walorw krajobrazu kulturowego wczenie problemw ochrony zabytkw do systemu zada strategicznych.

42

5. Uwzgldnianie uwarunkowa ochrony zabytkw, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, cznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i rwnowagi ekologicznej. 6. Podejmowanie dziaa zwikszajcych atrakcyjno zabytkw dla potrzeb spoecznych, turystycznych i edukacyjnych. 7. Wspieranie inicjatyw sprzyjajcych wzrostowi rodkw finansowych przeznaczanych na opiek nad zabytkami. 8. Okrelenie warunkw wsppracy z wacicielami zabytkw, eliminujcych sytuacje konfliktowe zwizane z wykorzystaniem tych zabytkw. 9. Podejmowanie przedsiwzi umoliwiajcych tworzenie miejsc pracy zwizanych z opiek nad zabytkami. 10. Przygotowanie wacicieli i dysponentw obiektw zabytkowych do wykorzystania w opiece nad zabytkami funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. 11. Uregulowanie stanu formalno prawnego obiektw i obszarw zabytkowych.

6.

Kierunki dziaa suce realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami.

6.1. Realizacja celu strategicznego polegajca na wdroeniu koncepcji rewitalizacji historycznego zaoenia urbanistycznego Stszewa prowadzona przez cay okres wanoci niniejszego Programu. W szczeglnoci dziaania te bd polegay na: Opracowaniu Lokalnego Programu Rewitalizacji, Dokoczeniu prac remontowych na pycie Rynku; Rewitalizacji traktu od Rynku przez ulic Poznask a do stacji kolejowej i wiey cinie; Podjciu dziaa majcych na celu pozyskanie rodkw na realizacj Lokalnego Programu Rewitalizacji.

1. 2. 3. 4.

6.2. Gminna ewidencji zabytkw. 6.2.1. Dziaanie weryfikacja gminnej ewidencji zabytkw nieruchomych oraz sporzdzenie gminnej ewidencji zabytkw maej architektury. L.p. 1. Dziaanie Czas realizacji w latach Weryfikacja gminnej ewidencji zabytkw, ktra 2012 i 2014 zostaa sporzdzona w 2010 roku w formie zbioru kart adresowych zabytkw nieruchomych zewidencjonowanych przez waciwego miejscowo 43

2.

konserwatora zabytkw. Weryfikacja bdzie polega na uzupenianiu kart adresowych o uzyskane dane i w szczeglnych przypadkach dokumentacj fotograficzn oraz na wprowadzaniu do istniejcej ewidencji zmian powstaych w wyniku rozbirek, modernizacji i remontw obiektw. W trakcie prowadzenia prac inwentaryzacyjnych wyoni si grup wartociowych obiektw, ktr przedoy si waciwemu miejscowo konserwatorowi zabytkw do weryfikacji i ewentualnego wczenia do wojewdzkiej ewidencji zabytkw oraz gminnej ewidencji zabytkw. Sporzdzenie gminnej ewidencji zabytkw maej 2012 architektury w formie zbioru kart adresowych zabytkw w uzgodnieniu z waciwym miejscowo konserwatorem zabytkw, w tym take najciekawszych obiektw znajdujcych si na cmentarzach z terenu gminy.

6.2.2. Dziaanie sporzdzenie gminnej ewidencji zabytkw archeologicznych. L.p. 1. Dziaanie Wykonanie gminnej ewidencji zabytkw archeologicznych w formie kart zespou stanowisk archeologicznych zgodnie z zaleceniem waciwym miejscowo konserwatorem zabytkw. Sporzdzenie mapy dziedzictwa kulturowego miasta i gminy z naniesion lokalizacj obiektw i obszarw chronionych oraz stref ochrony stanowisk archeologicznych. Uzupenianie i weryfikowanie istniejcej ewidencji zabytkw archeologicznych poprzez wczane informacje o wszystkich sukcesywnie odkrywanych reliktach przeszoci niezalenie od charakteru bada. Czas realizacji w latach 2012

2.

2012

4.

2013

6.3. Promocja regionu i edukacja przez prezentacj lokalnych zasobw dziedzictwa kulturowego. 6.3.1. Dziaanie udostpnianie i promocja zabytkw nieruchomych. L.p. Dziaanie Czas realizacji w latach 44

1.

2.

3.

4.

5.

6.

Udostpnienie gminnej ewidencji zabytkw i Programu opieki nad zabytkami Gminy Stszew na lata 2011 2014 na stronie internetowej Urzdu Miejskiego Gminy Stszew. Publikowanie materiaw reklamowych i turystycznych popularyzujcych dziedzictwo kulturowe zachowane na terenie gminy. Wspieranie organizacji i stowarzysze w opracowaniu i publikacji materiaw dotyczcych historii i zabytkw miasta i gminy. Zbieranie i skupowanie materiaw archiwalnych (tj.: starych zdj, map, przedmiotw codziennego uytku itp.) zwizanych z histori gminy oraz mieszkacw. Popularyzacja wiedzy na temat obiektw zabytkowych poprzez umieszczenie tablic informacyjnych. Przygotowanie koncepcji projektu utworzenia na terenie gminy cieek dydaktycznych przedstawiajcych jej histori i zabytki. Przeprowadzenie spotka z wacicielami obiektw zabytkowych w celu ustalenia moliwoci i zasad ich udostpniania.

2011

2011 2014

2011 2014

2012

2012

2011 2014

6.3.2. Dziaanie edukacja w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego L.p. 1. Dziaanie Wczenie tematyki ochrony dziedzictwa kulturowego do zaj w szkoach podstawowych i gimnazjach. Informowanie modziey szkolnej o zasobach krajobrazu kulturowego gminy. Zorganizowanie w ramach zaj szkolnych wycieczek po najciekawszych i najwaniejszych miejscach zwizanych z histori gminy wraz z przedstawieniem obiektw zabytkowych. Czas realizacji w latach 2011 2014

2. 3.

2011 2014 2011 2014

Przewiduje si, e promocja regionu i edukacja przez prezentacj lokalnych zasobw dziedzictwa kulturowego odbywa si bdzie przy wiodcym udziale Muzeum Regionalnego w Stszewie. 6.4. Sprawowanie opieki nad zachowanymi zabytkami w regionie. 6.4.1. Dziaanie zahamowanie procesw degradacji zabytkw i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania. 45

L.p. 1.

2.

3.

4. 5.

Dziaanie Informowanie wacicieli obiektw zabytkowych o moliwociach pozyskania rodkw na ich remonty, w tym prowadzenie wykazu aktualnych rde finansowania opieki nad zabytkami, informowanie o terminach skadania wnioskw (Starostwo Powiatowe, Urzd Marszakowski, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego). Merytoryczna pomoc wacicielom zabytkw w tworzeniu wnioskw aplikacyjnych o rodki na ich odnow Nawizanie wsppracy z wacicielami obiektw znajdujcych si w gminnej ewidencji zabytkw w zakresie: a. Rozpowszechnianie informacji na temat profilaktyki konserwatorskiej stosowanej w odniesieniu do zabytkw. b. Zbieranie informacji na temat przeprowadzonych remontw i odnotowanie tych faktw w kartach adresowych obiektw. Aktywne zachcanie sektora prywatnego do zagospodarowania obiektw zabytkowych. Pomoc ze rodkw wasnych wacicielom obiektw zabytkowych w zakresie finansowania opieki nad zabytkami: a. Pomoc polegajca na dofinansowaniu niezbdnej dokumentacji wymaganej przez waciwego miejscowo konserwatora zabytkw w zwizku z dokonaniem wpisu do rejestru zabytkw. b. Dofinansowanie dokumentacji budowlanej, w tym inwentaryzacji, opinii o stanie technicznym, kosztorysu na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane, przy obiekcie zabytkowym wpisanym do rejestru zabytkw. c. Dotowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robt budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru zabytkw na zasadach okrelonych w art. 81 ustawy o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami. Dotacje bd przyznawane zgodnie z zasadami okrelonymi w Uchwale Rady Miejskiej Gminy nr 383 z 2006 roku

Czas realizacji w latach 2011 2014

2011 2014

2011 2014

2011 2014

2011 2014

2011 2014

2011 2014

2011 2014

46

okrelajcej Zasady i tryb postpowania, udzielania i rozliczania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane dla obiektw zabytkowych wpisanych do rejestru zabytkw.

6.

7.

8.

Wypracowanie zasad wprowadzenia ulg podatkowych dla wacicieli obiektw wpisanych do rejestru zabytkw. Interwencja wadz gminy przy racych naruszeniach prawa budowlanego gwnie dotyczcych rozbudowy i przebudowy zmieniajcej bry obiektw lub ich charakterystycznych elementw (zwaszcza na obszarach objtych ochron konserwatorsk i przy obiektach wpisanych do rejestru zabytkw). Prowadzenie przez Urzd Miejski w Stszewie biecych dziaa majcych na celu utrzymanie w naleytym stanie substancji zabytkowej obiektw bdcych wasnoci Gminy Stszew. Dziaania w zakresie odnowy zabytkowych cmentarzy. a. Podjcie dziaa majcych na celu objcie ochron prawn dawnych cmentarzy na terenie miasta i gminy. b. Rewitalizacja cmentarzy znajdujcych si w najgorszym stanie technicznym. c. Oznakowanie dawnych cmentarzy znajdujcych si na terenie gminy. d. Wczenie dawnych cmentarzy w system informacji wizualnej gminy oraz w system szlakw turystycznych.

d.

2011 2014

2011 2014

2011 2014

2011 2014

2011 2014 2011 2014 2011 2014

Przewiduje si, e Samorzd Gminy Stszew w latach 2011 2014 przeznaczy corocznie rodki w wysokoci 189 000 zotych na nastpujce dziaania: 1. Dotacje dla wacicieli obiektw zabytkowych. 2. Prace remontowe przy obiektach zabytkowych bdcych wasnoci Gminy. 3. Program rewitalizacji miasta Stszewa. 7.

Instrumentarium realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami (z zakresu: instrumentw prawnych, instrumentw
47

finansowych, instrumentw spoecznych oraz koordynacji i kontroli).

Podmiotem formuujcym gminny program opieki nad zabytkami jest samorzd gminny. Realizacja programu odbywa si bdzie poprzez zesp dziaa wadz gminy na rzecz osignicia celw w nim przyjtych. Samorzd powinien oddziaywa na rne podmioty majce do czynienia z obiektami i przestrzeniami zabytkowymi w celu utrzymania lub poprawy stanu zachowania substancji dziedzictwa kulturowego na terenie gminy. Gwnym odbiorc programu jest spoeczno gminy, ktra bezporednio odczuje efekty jego wdraania. Dostpne instrumentarium, jakie mona wykorzysta do realizacji niniejszego programu, wynika z obowizujcego prawa i przepisw w nim okrelonych oraz opartych na nich dziaaniach umocowanych w realiach finansw publicznych i instrumentw prawno ekonomicznych. Std mona wyrni pi rodzajw instrumentw, jakie naley wykorzystywa przy realizacji niniejszego programu: instrumenty prawne (wynikajce z przepisw prawnych dokumenty wydawane przez waciwego miejscowo konserwatora zabytkw, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, programy okrelajce polityk pastwa i wojewdztwa w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego), instrumenty koordynacji (strategia rozwoju miasta, plan rozwoju lokalnego, programy rozwoju infrastruktury miejskiej, programy ochrony rodowiska, programy prac konserwatorskich, plan ochrony Wielkopolskiego Parku Narodowego, studia i analizy, koncepcje, plany rewitalizacji, prowadzenie instytucji, w tym tworzenie podmiotw prawnych, wsppraca z orodkami akademickimi i naukowymi), instrumenty finansowe (dotacje, subwencje, dofinansowania, nagrody, zachty finansowe, zbirki spoeczne, programy operacyjne uwzgldniajce finansowanie z funduszy Wsplnoty Europejskiej), instrumenty spoeczne (edukacja kulturowa, informacja, wspdziaanie z organizacjami spoecznymi), instrumenty kontrolne (aktualizacja danych o stanie zabytkw na terenie miasta, stanu zagospodarowania przestrzennego miasta, monitoring rodowiska kulturowego, ciga weryfikacja zasobw gminnej ewidencji zabytkw itp.). Uruchomienie podanych instrumentw wymaga od wadz i spoecznoci lokalnej inicjatywy, a take konkretnych dziaa, ktre s prowadzone w wielu sferach dziaalnoci, w tym: wykorzystania istniejcych przepisw prawnych zwizanych z polityk ochrony zabytkw w celu przygotowania efektywnej polityki ochrony rodowiska kulturowego w miecie, wykorzystywania regionalnych programw dotyczcych ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami dla realizacji gminnego programu (programy na poziomie powiatu, wojewdztwa oraz kraju), 48

pozyskiwania wszelkich dostpnych rde finansowania opieki nad zabytkami i realizacji zada okrelonych w tym programie, wczania problematyki zwizanej z opiek nad zabytkami do planistycznych opracowa zwizanych z zagospodarowaniem przestrzennym miasta, tworzenia opracowa planistycznych odpowiednio dla potrzeb ochrony zabytkw oraz sporzdzanie analiz i oceny skutkw wpywu planowanych dziaa inwestycyjnych na rodowisko kulturowe miasta, koordynowania dziaa prowadzonych w stosunku do rodowiska kulturowego na terenie miasta, pozyskania poparcia spoecznego dla dziaa zwizanych z ochron zabytkw i opiek nad zabytkami, prowadzenia marketingu terytorialnego z uwzgldnieniem istniejcych na terenie miasta zasobw zabytkw oraz z wykorzystaniem stwarzanych przez nie moliwoci, prowadzenia cigego monitoringu zmian w zakresie rodowiska kulturowego, efektywnego zarzdzanie programem, wsppracy z organizacjami pozarzdowymi zajmujcymi si ochron zabytkw i opiek nad zabytkami. Gmina w odniesieniu do obiektw wpisanych do rejestru zabytkw planuje skorzystanie z Ustawy o podatkach i opatach lokalnych (Dz. U. z 12 stycznia 1991 roku) zwalniajcej z opodatkowania obiekty mieszkalne wpisane do rejestru zabytkw i waciwie uytkowane. Ponadto w odniesieniu do obiektw znajdujcych si w gminnej ewidencji zabytkw, wprowadzenie ulg podatkowych dla wacicieli warunkowane bdzie podjciem dziaa zmierzajcych do zabezpieczenia lub rewitalizacji tych obiektw.

8.

Monitoring dziaania gminnego programu opieki nad zabytkami.

W celu prawidowej realizacji zaoe niniejszego Programu opieki nad zabytkami przewiduje si, e Burmistrz Gminy Stszew powoa Zesp Koordynujcy. Gwnym koordynatorem Zespou bdzie kierownik Referatu Planowania Przestrzennego. W skad zespou wejd osoby zajmujce w Urzdzie Gminy Stszew nastpujce stanowiska: stanowisko ds. inwestycji, stanowisko ds. planowania i zagospodarowania przestrzennego, stanowisko ds. drg, stanowisko ds. zamwie publicznych, stanowisko ds. pozyskiwania i obsugi rodkw pomocowych. Przewiduje si moliwo powoania Spoecznej Rady Opieki nad Zabytkami, do ktrej mog by zaproszeni, oprcz czonkw Zespou Koordynacyjnego, m.in. radni, sotysi, waciciele obiektw zabytkowych, nauczyciele. Spoeczna Rada Opieki nad zabytkami bdzie miaa rol doradcz. Inicjatorem powoania Spoecznej Rady Opieki nad Zabytkami bdzie Przewodniczcy Rady Miejskiej Gminy Stszewa. 49

Proces osigania celw Programu opieki nad zabytkami bdzie monitorowany przez Zesp Koordynujcy, poprzez analiz stopnia ich realizacji (przynajmniej raz na dwa lata). Bdzie ona obejmowaa: monitoring gminnej ewidencji zabytkw, uwzgldniajcy informacje o stanie zachowania obiektw, zmianach lokalizacyjnych, zmianach stosunkw wasnociowych. ocen zawansowania prac zwizanych z rewitalizacj obiektw zabytkowych ocen realizacji programu wdraania tras turystyczno- edukacyjnych na terenie gminy ocen realizacji programu edukacji i promocji zabytkw ocen kontaktw z wacicielami obiektw, w zakresie dziaa zmierzajcych do rewitalizacji obiektw zabytkowych. Po upywie dwch lat i po zakoczeniu dziaania niniejszego Programu opieki nad zabytkami Zesp Koordynujcy przedstawi Burmistrzowi Gminy Stszew raport na temat stopnia zaawansowania realizacji powyej wymienionych zada. 9.

Niektre zewntrzne rda finansowania gminnego programu opieki nad zabytkami

Gwny obowizek dbania o stan zabytkw, a tym samym ponoszenia nakadw na prace konserwatorskie, spoczywa na wacicielach i posiadaczach zabytkw. Wsparciem dla zada z zakresu ochrony zabytkw s zewntrzne rda dofinansowania udzielane zgodnie z obowizujc ustaw z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytkw i opieki nad zabytkami. 1. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego (www.mkidn.gov.pl) w ramach swoich uprawnie tworzy programy wspierajce midzy innymi prace suce ochronie zabytkw. Rodzaje i zakresy ochrony zgodne s z aktualn polityk ochrony dziedzictwa kulturowego Rzdu Rzeczpospolitej. 2. Wielkopolski Wojewdzki Konserwator Zabytkw (wosoz.bip-i.pl/public) dotacje przyznawane s na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy obiektach wpisanych do rejestru zabytkw na podstawie wnioskw zoonych przez wacicieli, posiadaczy lub uytkownikw zabytkw. 3. Samorzd Wojewdztwa Wielkopolskiego (www.bip.umww.pl) budet wojewdztwa wielkopolskiego przewiduje rodki na pomoc finansow ukierunkowan na ochron zabytkw i opiek nad zabytkami. S to dotacje celowe z budetu na finansowanie lub dofinansowanie prac remontowych i konserwatorskich obiektw zabytkowych m. in. jednostek sektora finansw publicznych. 4. Fundusz Kocielny (www.mswia.gov.pl) dotacje udzielane wycznie na remonty i konserwacje zabytkowych obiektw o charakterze sakralnym i to tylko na wykonywanie podstawowych prac zabezpieczajcych obiektw. Z Funduszu nie finansuje si remontw i konserwacji obiektw towarzyszcych, wyposaenia obiektw sakralnych oraz otoczenia wityni, a take staych elementw wystroju wntrz. Podmiotami uprawnionymi do otrzymywania rodkw Funduszu Kocielnego s: osoby prawne Kocioa Katolickiego 50

osoby prawne innych kociow i zwizkw wyznaniowych dziaajcych na podstawie ustaw o stosunku Pastwa do kociow oraz zwizkw wyznaniowych osoby prawne kociow i zwizkw wyznaniowych wpisanych do rejestru kociow i zwizkw wyznaniowych, o ktrym mowa w art. 30 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolnoci sumienia i wyznania (Dz. U. z 2005 Nr 231, poz. 1965, z pn. zm.). 5. Ponadto istniej moliwoci zdobywania rodkw finansowych ze rde zewntrznych na zadania inwestycyjne i spoeczne do wspfinansowania z funduszy krajowych i zagranicznych Unii Europejskiej.

51