ROZSTRZYGNICIE NADZORCZE WOJEWODY MAZOWIECKIEGO Nr LEX.P.4131.4.2011 z dnia 29 kwietnia 2011 r. Na podstawie art. 91 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990r.

o samorzdzie gminnym (Dz.U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591, z 2002r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806, z 2003r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, z 2004r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203, Nr 214, poz. 1806, z 2005r. Nr 172, poz. 1441, z 2006r. Nr 17, poz. 128, Nr 175, poz. 1457, Nr 181, poz. 1337, z 2007r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218, z 2008r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458, z 2009r. Nr 52, poz. 420 i Nr 157 poz. 1241, z 2010r. Nr 28 poz. 142 i 146 oraz nr 106 poz. 675) stwierdzam niewano uchway nr 26/VI/2011 Rady Gminy Bielsk z dnia 24 marca 2011r. w sprawie przyjcia regulaminu przyznawania niektrych skadnikw wynagrodzenia nauczycieli w szkoach i placwkach owiatowych prowadzonych przez gmin Bielsk. Uzasadnienie Przedmiotow uchwa Rada Gminy Bielsk wprowadzia regulamin przyznawania niektrych skadnikw wynagrodzenia nauczycieli w szkoach i placwkach owiatowych prowadzonych przez gmin Bielsk, stanowicy zacznik nr 1 do uchway. Zapisy tego regulaminu, wskazane w petitum niniejszego rozstrzygnicia, w sposb istotny naruszaj przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity Dz.U. z 2006r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) oraz rozporzdzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005r. w sprawie wysokoci minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, oglnych warunkw przyznawania dodatkw do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za prac w dniu wolnym od pracy (Dz.U. Nr 22, poz. 181 ze zm.). W 2 pkt 3, 3 ust. 8, 4 ust. 10, 6 ust. 5 Rada Gminy ustalia przypadki, w ktrych nauczycielowi nie przysuguje: dodatek za wysug lat, dodatek motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy. Regulacje te zostay przyjte bez umocowania prawnego. Zgodnie z norm kompetencyjn zawart w art. 30 ust. 6 ustawy Karta Nauczyciela upowaniajc organy stanowice jednostek samorzdu terytorialnego do ustalania w regulaminie m.in. wysokoci oraz szczegowych warunkw przyznawania dodatkw do wynagrodzenia, ustawodawca okreli jednoczenie granice przyznanej kompetencji prawotwrczej, ktra daje radzie gminy uprawnienia do konkretyzacji, w postaci norm prawa miejscowego, wycznie materii zakrelonej tym przepisem. Stanowic w tym zakresie rad gminy zobowizana jest rwnie do uwzgldnienia regulacji zawartych w wyej wymienionym rozporzdzeniu MENiS. Z przepisw tych jednoznacznie wynika, e rada gminy ma okreli wysoko stawek dodatkw oraz warunki ich przyznawania. Wszelkie inne regulacje dotyczce dodatkw wykraczaj poza ramy przyznanego przez ustawodawc uprawnienia do decydowania w przedmiotowym zakresie. Wskazanie przez rad gminy sytuacji, kiedy nauczycielowi nie przysuguje, bd traci on prawo do dodatku do wynagrodzenia nie znajduje uzasadnienia w normie kompetencyjnej i w istocie prowadzi do pozbawienia tego dodatku. Kompetencja rady nie obejmuje uprawnienia do odbierania nauczycielom elementw wynagrodzenia przyznanych ustaw. Dodatki s bowiem integraln czci wynagrodzenia za prac wraz z pyncymi std konsekwencjami m.in. w zakresie moliwoci zmiany ich wysokoci lub pozbawienia do nich prawa. Czynno zmiany wysokoci dodatku lub pozbawiajca prawa do jego otrzymania, jako dotyczca skadnika wynagrodzenia za prac wymaga, co do zasady, wypowiedzenia warunkw pacy (art. 42 k.p.). Dodatkowo naley podkreli, e uregulowania zawarte w ww. przepisach regulaminu znajduj si ju w przepisach Karty Nauczyciela i Kodeksu pracy zatem o tym jakie skadniki wynagrodzenia przysuguj w okresach niewykonywania pracy czy te np. w okresie urlopu dla poratowania zdrowia rozstrzyga ustawa. Z kolei w 3 ust. 8 rada gminy wprowadzia zapis, i nauczyciel ukarany kar dyscyplinarn lub porzdkow nie otrzymuje dodatku motywacyjnego, czym rwnie przekroczya swoje kompetencje. Tego rodzaju zapis bezpodstawnie ogranicza prawo do dodatku motywacyjnego w razie ukarania nauczyciela poniewa wprowadzenie dodatkowych dolegliwoci podlega regulacji ustawowej. Ponadto w art. 76 ust. 1 Karty zosta wskazany enumeratywny katalog kar, wrd ktrych nie znajduje si jednak kara, kt-

ra polegaaby na odebraniu prawa do dodatku motywacyjnego w przypadku orzeczenia kary dyscyplinarnej czy porzdkowej. Jedynie zawieszenie w penieniu obowizkw, o czym mowa w art. 83 ust. 1 i 84 ust. 2 Karty Nauczyciela, powoduje utrat dodatku motywacyjnego i to tylko w przypadku podjcia decyzji o zawieszeniu nauczyciela w zwizku z wszczciem przeciwko niemu postpowania dyscyplinarnego. Za wydane z przekroczeniem ustawowej delegacji naley uzna rwnie te zapisy regulaminu, w ktrych uregulowano kwestie terminu od kiedy i za jakie okresy przysuguje nauczycielowi prawo do dodatku do wynagrodzenia oraz kiedy ono wygasa, tj: 2 pkt 1) dodatek za wysug lat przysuguje nauczycielowi: a) poczwszy od 1 dnia miesica kalendarzowego nastpujcego po miesicu, w ktrym nauczyciel naby prawo do dodatku lub wyszej stawki tego dodatku, jeeli nabycie nastpio w cigu miesica; b) za dany miesic, jeeli nabycie prawa do dodatku lub wyszej stawki nastpio od 1-go dnia miesica oraz 2) dodatek za wysug lat przysuguje za a) okres urlopu dla poratowania zdrowia, b) za okres nieobecnoci w pracy z powodu niezdolnoci do pracy wskutek choroby bd koniecznoci osobistego sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub innym czonkiem rodziny, za ktre nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie lub zasiek z ubezpieczenia spoecznego, 4 ust. 8: prawo do dodatku funkcyjnego powstaje od pierwszego dnia miesica nastpujcego po miesicu, w ktrym nastpio powierzenie stanowiska, a jeeli powierzenie nastpio pierwszego dnia miesica od tego dnia, 5 ust. 4 dodatek, o ktrym mowa w ust. 1 (tj. dodatek za warunki pracy) przysuguje w okresie faktycznego wykonywania pracy, z ktr dodatek jest zwizany oraz w okresie niewykonywania pracy, za ktry przysuguje wynagrodzenie liczone jak za okres urlopu wypoczynkowego lub wykonywanych prac, 4 ust. 11 dodatek funkcyjny, w stawce ustalonej dla dyrektora szkoy przysuguje wicedyrektorowi od pierwszego dnia miesica kalendarzowego nastpujcego po trzech miesicach zastpstwa.

Prawo do dodatku do wynagrodzenia powstaje zawsze w dacie spenienia przesanek do otrzymania dodatku, z dniem objcia stanowiska czy funkcji lub te po wykonaniu okrelonych prac, od ktrych wysoko dodatku jest uzaleniona. Dotyczy to rwnie sytuacji, gdy objcie funkcji nastpuje w zastpstwie za niemajce podstawy prawnej naley wic uzna przyznanie wicedyrektorowi penicemu obowizki dyrektora dodatku w stawce jak dla dyrektora dopiero po trzech miesicach sprawowania funkcji. Natomiast okresy, za ktre dodatek przysuguje, analogicznie jak w przypadkach gdy dodatki nie przysuguj okrela ustawa, rada gminy nie moe wic ich ustala w regulaminie. Rada Gminy nie ma rwnie ustawowego umocowania do wprowadzania regulacji okrelajcych sposb wypaty poszczeglnych skadnikw wynagrodzenia, jak uczynia to w: 2 pkt 4, 4 ust. 12, 6 ust. 7, Regulaminu. Ustawodawca w art. 39 ust. 3 i 4 Karty Nauczyciela rozstrzygn w jaki sposb z dou czy z gry s wypacane skadniki wynagrodzenia, ustalajc jako zasad wypacanie wynagrodzenia z gry, a jako wyjtek wypat wynagrodzenia z dou, czyli za prac faktycznie wykonan. O sposobie wypaty decyduje wic to, czy wysoko danego skadnika wynagrodzenia moe by ustalona przed wykonaniem pracy czy te na podstawie prac wykonanych. Materia dotyczca sposobu wypaty wynagrodzenia nauczyciela zostaa wyczerpujco uregulowana w KN, zatem rada gminy stanowic w tym zakresie nie posiada upowanienia do takiego rozstrzygnicia. Dodatkowo organ nadzoru wskazuje, i ustalenie przez Rad zasady wypaty dodatku za warunki pracy z dou stanowi niedopuszczalna modyfikacj zapisw ustawowych, zezwalajcych na wypat w ten sposb tylko tych skadnikw wynagrodzenia, ktrych wysoko zaley od faktycznie wykonanej pracy. Dodatek za warunki pracy przysuguje nauczycielom, ktrzy wykonuj prac w warunkach wskazanych w 8 i 9 ww. Rozporzdzenia MENiS, bez wzgldu na ilo godzin w nich przepracowanych. Dlatego te niedopuszczalny jest zapis 5 ust. 4 i 5 regulaminu uzaleniajcy przyznanie dodatku za warunki pracy od iloci godzin przepracowanych w tych warunkach a take wysokoci wypacanego dodatku od czci przepracowanego w warunkach trudnych lub uciliwych obowizkowego wymiaru zaj. Rada Gminy wprowadzia do Regulaminu take niedopuszczalne zapisy dotyczce zbiegu prawa do poszczeglnych rodzajw dodatkw. I tak: w 4 ust. 6 stwierdzono, i: dyrektorowi przysuguje tylko jeden dodatek funkcyjny z tytuu penienia funkcji kierowniczych, a w razie zbiegu tytuw do dwch lub wicej dodatkw funkcyjnych, przysuguje dodatek wyszy co jest sprzeczne z zapisem 5 rozporzdzenia, z ktrego wynika, e uprawnienie do dodatku wynika z faktu penienia kadej z wymienionych w nim funkcji. Przepisy rozporzdzenia nie zawieraj regulacji ograniczajcych prawo do dodatku funkcyjnego w przypadku zbiegu

uprawnie z kilku tytuw, nie istnieje te ustawowe upowanienie dla rady gminy do wprowadzenia takich ogranicze, w 5 ust. 2 dotyczcym dodatku za warunki pracy, stwierdzono, i: w przypadku zbiegu tytuw do dodatku nauczycielowi przysuguje jeden dodatek w wysokoci, o ktrej mowa w ust. 1, za w 5 ust. 6, i w razie zbiegu prawa do dodatku za warunki pracy przysugujcego na podstawie niniejszego regulaminu oraz do dodatku przysugujcego na podstawie szczeglnych przepisw branowych, nauczycielowi przysuguje jeden, wybrany przez niego dodatek takie zapisy nie maj jednak podstawy prawnej. Zarwno KN jak i rozporzdzenie nie ograniczaj prawa nauczyciela do otrzymania dodatkw za trudne lub uciliwe warunki pracy jeeli nauczyciel spenia przesanki okrelone w 8 rozporzdzenia odnonie warunkw trudnych jak i w 9 odnonie warunkw uciliwych, czyli w razie zbiegu tytuw do obu przedmiotowych dodatkw. Przepisy prawa w sposb odrbny okrelaj przesanki do nabycia dodatku za trudne warunki pracy oraz dodatku za uciliwe warunki pracy. Oznacza to, e w razie spenienia przez nauczyciela przesanek do kadego z tych dodatkw, uzyskuje on uprawnienia do otrzymania obu przedmiotowych dodatkw.

Niezgodny z prawem jest rwnie zapis 5 ust. 1 w zakresie, w ktrym przyznaje si nauczycielom dodatek za prac w warunkach szkodliwych rozporzdzenie MENiS nie przewiduje takiego dodatku. W 3 ust. 1 Regulaminu Rada Gminy dokonaa przykadowego wyliczenia przesanek przyznawania dodatku motywacyjnego, ktry nie ma charakteru zamknitego (uycie zwrotu w szczeglnoci). Moe to sugerowa istnienie innych jeszcze, pozaregulaminowych warunkw przyznawania tego dodatku. Ponadto oglne warunki wymienione w 6 rozporzdzenia nie uzaleniaj przyznawania dodatku motywacyjnego od oceny pracy nauczyciela ( 3 ust. 1 pkt 3 Regulaminu) sformuowanej oglnie, bez wskazania o jak konkretnie ocen chodzi w ramach warunkw przyznawania dodatku motywacyjnego nie mona powoywa si na oglny, nieokrelony zapis, ktry w swej treci nie nawizuje do warunkw wskazanych w ww. 6 rozporzdzenia. Ponadto kwestie zwizane z przeprowadzeniem oceny pracy nauczyciela uregulowane s w art. 5c oraz art. 9c i nast. Karty Nauczyciela i stanowi one element postpowania o uzyskanie stopnia awansu zawodowego nauczyciela. Dokonywanie tej oceny suy zatem innym celom ni ustalenie prawa do dodatku motywacyjnego. W katalogu warunkw przyznawania dodatku motywacyjnego nie mieci si rwnie warunek dbaoci o estetyk i sprawno powierzonych pomieszcze, pomocy dydaktycznych lub innych urzdze szkolnych ( 3 ust. 1 pkt 2d). Organ nadzoru podkrela, i upowanienie ustawowe do dookrelenia zapisw ustawowych przez rad gminy dotyczy takich kwestii jak okrelenie wysokoci stawek dodatkw oraz szczegowych warunkw ich przyznawania, z zastrzeeniem, e te szczegowe warunki musz mieci si w ramach oglnych warunkw okrelonych w ww. rozporzdzeniu. Rol rady gminy jest bowiem uszczegowienie oglnych, wymienionych przez ustawodawc warunkw przyznawania nauczycielom dodatku motywacyjnego, a nie ustanawianie nowych warunkw. Moc 7 Regulaminu Rada Gminy utworzya specjalny fundusz nagrd w wysokoci 1% planowanego rocznego osobowego funduszu wynagrodze nauczycieli i okrelia w Regulaminie przyznawania nagrd Wjta Gminy Bielsk dla pracownikw pedagogicznych szk i placwek owiatowych z okazji Dnia Edukacji Narodowej stanowicym zacznik nr 3 do uchway szczegowe zasady przyznawania tych nagrd. Tymczasem, zgodnie z art. 49 ust. 1 organ stanowicy regulamin wynagradzania nauczycieli ustala w tym regulaminie jedynie podzia rodkw na nagrody dla organu prowadzcego szko i nagrody dyrektora szkoy oraz wysoko nagrody organu prowadzcego szko (organu wykonawczego) i nagrody dyrektora, natomiast kryteria i tryb przyznawania nagrd ze specjalnego funduszu powinien zosta uregulowany odrbn uchwa, zgodnie z art. 49 ust. 2 Karty Nauczyciela. Ponadto za niezgodny z prawem organ nadzoru uznaje zapis pkt III zacznika nr 3 do uchway, stwierdzajcy, i wnioski o przyznanie nagrody rozpatruje komisja powoana kadorazowo w formie zarzdzenia przez Wjta Gminy Bielsk. Upowanienie organu prowadzcego szko do ustalania kryteriw i trybu przyznawania nagrd dla nauczycieli nie obejmuje kompetencji do powoywania takiej komisji, ani tez do nakazywania organowi wykonawczemu jej powoania. Zabieg taki, polegajcy na utworzeniu dodatkowego ciaa (zespou), ktremu bez upowanienia ustawowego gwarantuje si formalny udzia w procesie decyzyjnym, prowadziby do koniecznoci rozszerzenia oceny prawidowoci procesu stosowania prawa o skadniki nieobjte delegacj ustawow (wyrok NSA z dnia 4.04.2003, II SA/WR 1948/02). Charakter wskazanych powyej narusze prawa oraz ich liczba przesdzaj, w ocenie organu nadzoru, o koniecznoci uchylenia przedmiotowej uchway w caoci. Majc na uwadze powysze, stwierdzi naley, e uchwaa nr 26/VI/2011 Rady Gminy Bielsk z dnia 24 marca 2011r. w sprawie przyjcia regulaminu przyznawania niektrych skadnikw wynagrodzenia nauczycieli w szkoach i placwkach owiatowych prowadzonych przez gmin Bielsk narusza obowizujce przepisy prawa w sposb istotny i w zwizku z tym naley stwierdzi jej niewano.

Zgodnie z art. 92 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorzdzie gminnym, stwierdzenie przez organ nadzoru niewanoci uchway organu gminy wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objtym stwierdzeniem niewanoci, z dniem dorczenia rozstrzygnicia nadzorczego. Na niniejsze rozstrzygnicie nadzorcze przysuguje skarga do Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego w Warszawie w terminie 30 dni od daty dorczenia, wnoszona za porednictwem organu, ktry zaskarone rozstrzygnicie wyda. Wojewoda Mazowiecki: Jacek Kozowski