Analiza jakociowa - polega na identyfikacji zwizkw lub zawartych w substancji pierwiastkw. Mona j wykona w dwojaki sposb.

Pierwszy to zastosowanie wiadomych wzorcw. Parametry retencji takie jak: czas retencji, temp. wrzenia, liczba at. C w staych warunkach s stae dla danych substancji. Inaczej mwic ta sama substancja w tych samych warunkach bdzie miaa te same parametry retencji. Porwnujc te parametry z parametrami wzorcw pozwala nam zidentyfikowa substancji. W przypadku gdy nie posiadamy odpowiedniego wzorca przydaje si drugi sposb. Wykorzystuje on istniejce zalenoci parametrw retencji z niektrymi wasnociami fizykochemicznymi zwizkw lub grup zwizkw. Przykadem takiego zestawienia moe by na przykad zestawienie logtr z tempw [Tw]. Zwizkw danej grupy daje na wykresie linie prosta. Tak samo jest w przypadku zestawienia logtr z liczba at. C Tworz one zalenoci liniowe, dziki ktrym jestemy w stanie przewidzie z jakim zwizkiem mamy do czynienia lub chocia dziki wskazaniu np. liczby at. C pozwoli nam zacieni grup przeszukiwanych zwizkw.

Wyznaczanie iloci pek teoretycznych - jest kluczowym elementem potrzebnym do okrelenia sprawnoci kolumny. Sprawno kolumny jest to jej zdolno do rozdziau substancji. Pka teoretyczna jest to najmniejsza cze kolumny, w ktrej osignity jest stan rwnowagi stenia substancji badanej w fazie ruchomej i stacjonarnej. Wysoko pek teoretycznych obliczamy ze wzoru: H = L/N Gdzie: L dugo kolumny N liczba pek teoretycznych Istnieje kilka metod analizy ilociowej: metoda kalibracji metoda normalizacji wewntrznej metoda wzorca wewntrznego Pka teoretyczna najmniejsza cz objtoci kolumny, w ktrej zostaje osignity stan rwnowagi pomidzy steniem substancji chromatografowanej w fazie ruchomej i w fazie stacjonarnej W tym wiczeniu skupimy si na drugiej metodzie czyli normalizacji wewntrznej. Jest ona najprostsz metoda. Polega na wyznaczeniu powierzchni piku kadego skadnika. Sumujc te powierzchnie i przyjciu, e warto sumy odpowiada caej prbce mona t sum rozdzieli kolejno na powierzchnie poszczeglnych skadnikw prbki i mnoy przez 100. Procent powierzchniowy i tego skadnika Wynik tak obliczonych procentw jest zawsze rwny 100%. Daje nam to ju oglny obraz wygldu skadu naszej prbki. Jednak metoda ta nie jest metod pozbawion bdw. Poprawno wynikw wymaga stosowania wspczynnikw korekcyjnych. Powierzchnia pikw nie jest bowiem miar iloci zwizku wprowadzonego na kolumn, gdy wskazania detektora zale nie tylko od iloci skadnika, ale take od jego przewodnictwa cieplnego (dla katarometru) czy tez budowy chemicznej (dla FID-u), lub innych czynnikw. Zastosowanie wspczynnika korelacyjnego polega na traktowaniu jednego ze skadnikw mieszaniny jako substancj wzorcow i przyjmuje si umownie, e jej wspczynnik korekcyjny jest rwny

jednoci. Oblicza si dla kadego skadnika znanej mieszaniny, zblionej skadem do badanej, wspczynniki f (wagowy i objtociowy) w stosunku do wspomnianego wzorca. Indeksy retencji - to parametry charakterystyczne dla danego zwizku w danej temperaturze i w obecnoci okrelonej fazy stacjonarnej w odrnieniu od innych parametrw retencji. Indeksy retencji w niewielkim stopniu zale od temperatury kolumny. Indeksy retencji substancji niepolarnych nie zmieniaj si podczas zmiany niepolarnej fazy stacjonarnej na polarna,natomiast zmiana taka wystpuje w przypadku zwizkw polarnych

Indeks retencji - substancji jest rwny 100x liczbie atomw wgla hipotetycznego n-alkanu majcego taki sam zredukowany czas retencji jak badana substancja. Zgodnie z konwekcj alkany maj w kadej temperaturze i dla kadej fazy ciekej indeks rwny liczbie atomw wgla x100, np. n-pentan 500, n-oktan 800. W szeregach homologicznych obserwuje si zaleno pomidzy parametrami retencji i wielkociami takimi jak liczba atomw wgla, liczba grup CH2 i temperatura wrzenia. Mog one by uzyskane do identyfikacji nieznanych zwiazkw. Jeeli wykreli tR w funkcji liczby atomw wgla, to otrzymane proste s charakterystyczne dla kadego szeregu homologicznego w danej temperaturze. W ten sposb udaje si na tej drodze przyporzdkowanie nieznanego zwizku do szeregu homologicznego i tym samym take jego identyfiakcj. Analiza jakociowa metod analizy wzorca wewntrznego(metoda kalibracji bezwzgldnej). Stosuje si w kadych przypadkach chromatografii. Dwu, trzy krotnie nastrzykuje si prbk badan, przy czym piki musz by podobne(musz si pokrywa wysokoci i szerokoci pikw). Natomiast, gdy si nie pokrywaj trzeba powtrzy nastrzyki a powtrz si piki. Nastpnie naley zrobi kalibracj dla danej substancji. W tym celu nastrzykuje si rne objtoci pojedynczej substancji wzorcowej lub mieszaniny wzorcowej. W tym przypadku mieszanina musi odpowiada substancji, ktr chcemy oznacza. Drugi wariant to te same objtoci wzorca, ale o rnych steniach. Na podstawie otrzymanych analiz oblicza si redni wielko wysokoci, powierzchni piku i wykrela si wykres zalenoci wysokoci(powierzchni) piku od iloci(stenia) substancji wzorcowej. Na wykresie zaleno powierzchni piku od stenia substancji przedstawiona jest w postaci krzywej wzorcowej. Z wykresu mona odczyta stenie oznaczanej substancji znajc powierzchni piku tej substancji, po przez poprowadzenie linii poziomej przy okrelonej wartoci powierzchni piku substancji oznaczanej do krzywej wzorcowej i rzutowanie pionowo na o x, z ktrej bdziemy mogli odczyta stenie oznaczanej substancji. Metoda ta wymaga wzorcw o duej czystoci i jest czasochonna oraz jest czua na bdy w dozowaniu. Zmiany warunkw analizy w istotnym stopniu wpywaj na wyniki, dlatego analizy przeprowadzane powinny by w jednakowych warunkach chromatografowania.

Analizy jakociowej w chromatografii dokonuje si na podstawie pomiarw cakowitych czasw retencji poszczeglnych substancji. Najpierw dokonuje si pomiarw cakowitych czasw retencji dla substancji wzorcowych a nastpnie dla prbki badanej. W celu zidentyfikowania skadu prbki badanej porwnuje si otrzymane cakowite czasy retencji dla substancji wzorcowych z prbka badan. Jeli kilka substancji ma bardzo zblione czasy retencji do siebie, dokonuje si analizy na dwch rnych kolumnach ( o rnych wypenieniach). Cakowity czas retencji ( tr) czas od momentu wprowadzenia prbki do maksimum piku danej substancji na wyjciu z kolumny. Maksimum piku odpowiada maksymalnemu steniu substancji w detektorze. Wykresy logarytmiczne. Wykres zalenoci logarytmu czasu retencji od liczby atomw wgla ma posta linii prostej. Wykonujc wykresy dla kilku szeregw homologicznych otrzymuje si linie proste w przyblieniu rwnolege. Wykres zalenoci logarytmu czasu retencji od temperatury wrzenia ma rwnie posta linii prostych ( w niektrych przypadkach amanych) przechodzcych przez rodek wykresu przedstawiajcego wspzaleno czasw retencji dwch kolumn. Wykresy dla szeregw homologicznych nie przechodz przez pocztek ukadu wsprzdnych.

Wspczynniki korekcyjne wspczynniki uwzgldniajce rne reakcje detektora na poszczeglne skadniki. Analiza jakociowa metod analizy wzorca wewntrznego(metoda kalibracji bezwzgldnej). Stosuje si w kadych przypadkach chromatografii. Dwu, trzy krotnie nastrzykuje si prbk badan, przy czym piki musz by podobne(musz si pokrywa wysokoci i szerokoci pikw). Natomiast, gdy si nie pokrywaj trzeba powtrzy nastrzyki a powtrz si piki. Nastpnie naley zrobi kalibracj dla danej substancji. W tym celu nastrzykuje si rne objtoci pojedynczej substancji wzorcowej lub mieszaniny wzorcowej. W tym przypadku mieszanina musi odpowiada substancji, ktr chcemy oznacza. Drugi wariant to te same objtoci wzorca, ale o rnych steniach. Na podstawie otrzymanych analiz oblicza si redni wielko wysokoci, powierzchni piku i wykrela si wykres zalenoci wysokoci(powierzchni) piku od iloci(stenia) substancji wzorcowej. Na wykresie zaleno powierzchni piku od stenia substancji przedstawiona jest w postaci krzywej wzorcowej. Z wykresu mona odczyta stenie oznaczanej substancji znajc powierzchni piku tej substancji, po przez poprowadzenie linii poziomej przy okrelonej wartoci powierzchni piku substancji oznaczanej do krzywej wzorcowej i rzutowanie pionowo na o x, z ktrej bdziemy mogli odczyta stenie oznaczanej substancji. Metoda ta wymaga wzorcw o duej czystoci i jest czasochonna oraz jest czua na bdy w dozowaniu. Zmiany warunkw analizy w istotnym stopniu wpywaj na wyniki, dlatego analizy przeprowadzane powinny by w jednakowych warunkach chromatografowania.