Statystyczne sterowanie procesem

SPC (ang. Statistical Process Control)

Trzy filary SPC: 1. sporzdzenie dokadnego diagramu procesu produkcji; 2. pobieranie losowych prbek (w regularnych odstpach czasu i na wielu etapach procesu produkcji) i dokonywanie pomiarw na tych prbkach; 3. wykorzystanie tych przyczyn). zaobserwowanych sygnaw rozregulowania procesu do wykrywania przyczyn ich powstania (w celu usunicia

Statystyczne sterowanie procesem jest strategi systematycznej, etapowej optymalizacji procesu produkcji.

Podstawowy cel SPC: wykrycie rozregulowa, tzn. "wyowienie" tych prbek wyrobu, ktre s (pod jakim wzgldem) istotnie rne od innych prbek Znalazszy tak prbk mona zaj si ustaleniem przyczyny owego odbiegania od "normy". W SPC przez "norm" rozumie si typowy (uregulowany) przebieg procesu produkcji, a nie jakkolwiek, ustalon wczeniej, warto nominaln. Uwaga! Moe si zdarzy, e po zaobserwowaniu odstpstwa od normy nie bdziemy zainteresowani jego usuniciem (np. w przypadku wykrycia niespodziewanego poprawienia obserwowanego wskanika jakoci).

Podstawowe zasady SPC: 1. znajd sygna rozregulowania procesu (tzn. nietypow prbk); 2. wykryj przyczyny zaobserwowanego rozregulowania; 3. uyj uzyskan informacj do poprawy jakoci procesu.

Kontrola odbiorcza

Statystyczne sterowanie procesem

Metody statystyczne

Cel: Usunicie wadliwych wyrobw zanim dotr do odbiorcy, czyli usuwanie skutkw niewaciwego dziaania ogniw procesu produkcji.

Cel: Wyszukiwanie niewaciwie dziaajcych ogniw procesu produkcji i poprawa ich dziaania.

Przyczyny zmiennoci

Przyczyny losowe ang. chance causes, common causes

Przyczyny wyznaczalne (specjalne) ang. assignable causes, special causes

Definicje wg normy ISO: Przyczyny losowe - czynniki, wystpujce zwykle w duej liczbie, przy czym kady z nich ma wzgldnie mae znaczenie, prowadzce do zmiennoci, ktre nie musza by koniecznie zidentyfikowane. UWAGA - Przyczyny losowe s czasem przedstawiane jako oglne przyczyny zmiennoci. Przyczyna wyznaczalna - czynnik (zwykle systematyczny), ktry moe by wykryty i zidentyfikowany jako powodujcy zmiany waciwoci jakociowej lub zmiany poziomu procesu. Stan statystycznie uregulowany - stan, w ktrym zmienno midzy obserwowanymi wynikami badania prbki moe by przypisana zespoowi przyczyn losowych i ktry nie ulega zmianom w czasie. (ang. state of statistical control) Proces uregulowany (proces stabilny) - proces, w ktrym kada z miar jakoci (np. warto rednia i rozrzut lub frakcja jednostek niezgodnych lub rednia liczba niezgodnoci produktu lub usugi) jest w stanie statystycznie uregulowanym. (ang. process in control; stable process)

Karty kontrolne Shewharta

(Dr Walter A. Shewhart - 1924) Model oglny karty Shewharta:
UCL = W + kW CL = W LCL = W kW

UCL (ang. upper conltrol limit) - grna granica (linia) kontrolna CL (ang. center line) LCL (ang. lower control limit) - linia centralna - dolna granica (linia) kontrolna

Linia centralna - linia na karcie kontrolnej reprezentujca warto redni rejestrowanej miary statystycznej, obliczon na podstawie serii obserwacji w dugim czasie lub reprezentujca zaoon z gry warto tej miary. Granice kontrolne - granice pomidzy ktrymi z bardzo duym prawdopodobiestwem uregulowanym. znajduje si warto rozpatrywanego parametru statystycznego, jeeli proces jest w stanie statystycznie

UCL

LCL

Proces uregulowany

UCL

LCL

Sygna alarmowy

Procedury SPC su w praktyce do kontroli trzech wielkoci: parametru pooenia (przede wszystkim redniej) parametru rozproszenia (rozstpu lub odchylenia standardowego) wadliwoci.

Karty kontrolne

do oceny alternatywnej (control charts by attributes)

do oceny liczbowej (control charts by variableses)

UWAGA Klasyczne karty do oceny liczbowej skonstruowane s przy zaoeniu, e badana cech ma rozkad normalny. W przypadku kart do kontroli wartoci redniej dopuszczalne s "niedue" odstpstwa od tego zaoenia, przy czym wraliwo tych kart wzrasta wraz ze wzrostem skonoci rozkadu badanej cechy. Przy "duych" odstpstwach od normalnoci rozkadu cechy konieczne jest pobieranie licznych prbek bd zastosowanie karty kontrolnej uwzgldniajcej rzeczywist posta rozkadu prawdopodobiestwa badanej cechy. Karty odchylenia standardowego s bardzo wraliwe na odstpstwa od zaoe o normalnoci rozkadu badanej cechy.

UWAGA (yciowa) Lepiej stosowa karty kontrolne nawet wtedy, gdy pewne zaoenia o rozkadzie procesu nie s spenione, anieli pozostawi proces bez jakiejkolwiek kontroli.

Jak czsto naley pobiera prbki? Wskazwki zawarte w normach i renomowanych podrcznikach s "do oglne": raz na dzie w przypadku produkcji nie majcej charakteru masowego; co godzin - w przypadku produkcji masowej.

Problem: szybkie wykrywanie rozregulowania (gwny cel kart kontrolnych) czste prbkowanie proces naley czsto kontrolowa

zwikszenie kosztw kontroli

Wybr czstoci prbkowania powinien by wynikiem kompromisu midzy szybkoci wykrywania rozregulowa a kosztami kontroli. proces naley czsto kontrolowa Przy wyznaczaniu czstoci prbkowania najwaniejsze jest

dowiadczenie sub kontroli jakoci.