Excel 2003 PL. Programowanie W VBA. Vademecum Profesjonalisty

IDZ DO
PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI
KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG
TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Excel 2003 PL.

Programowanie w VBA.
Vademecum profesjonalisty
Autor: John Walkenbach
Tumaczenie: Radosaw Meryk, Piotr Pilch
ISBN: 83-7361-504-0
Tytu oryginau: Excel 2003 Power Programming with VBA
Format: B5, stron: 872
Excel jeszcze bogatszy, porczniejszy i dostosowany do Twoich potrzeb

Moliwoci Excela s ogromne, jednak nie zawsze w peni odpowiadaj naszym
potrzebom. Najpopularniejszy obecnie arkusz kalkulacyjny zawiera take wiele
interesujcych funkcji ukrytych w tle i nieznanych typowemu uytkownikowi.
Czy istnieje sposb na wykorzystanie ukrytych funkcji Excela oraz dostosowanie tych
znanych do wymaga stawianych przez konkretne zadanie? Tak -- tym sposobem jest
Visual Basic for Applications (VBA). VBA to jzyk programowania umoliwiajcy
tworzenie aplikacji bazujcych na moliwociach innych aplikacji, w tym przypadku
na moliwociach Excela.
Ksika Excel 2003 PL. Programowanie w VBA. Vademecum profesjonalisty
przeznaczona jest dla wszystkich uytkownikw Excela, ktrzy chc pogbi swoj
wiedz o tej aplikacji i stworzy wasne, powizane z ni, programy. Przedstawia
podstawy programowania w Excelu oraz techniki zaawansowane wszystko, co jest
zwizane z projektowaniem aplikacji w Excelu i programowaniem w jzyku VBA.
Niezbdne wiadomoci o Excelu i wykorzystywanych przez
niego formatach plikw
Zasady projektowania aplikacji arkusza kalkulacyjnego
Programowanie w jzyku VBA
Tworzenie niestandardowych okien dialogowych formularzy UserForm
Pisanie narzdzi dla programu Excel
Praca z wykresami
Programowanie obsugi zdarze
Wsppraca z innymi aplikacjami
Tworzenie elementw aplikacji menu, paskw narzdzi i systemw pomocy
Operacje na plikach
Komponenty jzyka VBA
Niewielu uytkownikw Excela jest tak naprawd wiadomych jego moliwoci.
Przeczytaj niniejsz ksik i docz do tej elitarnej grupy.
5RKUVTGEK

!

Historia arkuszy kalkulacyjnych w zarysie ...........................................................................29
Wszystko zaczo si od programu VisiCalc ..................................................................29
Program 1-2-3 firmy Lotus..............................................................................................30
Program Quattro Pro........................................................................................................33
Program Microsoft Excel.................................................................................................34
Excel jako dobre narzdzie dla projektantw aplikacji .........................................................36
Rola Excela w strategii Microsoftu .......................................................................................38

" #

Mylenie obiektowe ...............................................................................................................39
Skoroszyty .............................................................................................................................40
Arkusze............................................................................................................................40
Arkusze wykresw ..........................................................................................................41
Arkusze makr XLM.........................................................................................................42
Arkusze dialogowe programw Excel 5/95.....................................................................42
Interfejs uytkownika w Excelu ............................................................................................42
Menu................................................................................................................................42
Menu podrczne ..............................................................................................................43
Paski narzdzi ..................................................................................................................43
Okna dialogowe...............................................................................................................44
Funkcja przecignij i upu..........................................................................................45
Skrty klawiaturowe........................................................................................................45
Inteligentne tagi ...............................................................................................................45
Panel zada ......................................................................................................................46
Wprowadzanie danych...........................................................................................................46
Formuy, funkcje i nazwy ......................................................................................................48
Dostosowywanie zawartoci okna Excela .............................................................................49
Zaznaczanie obiektw............................................................................................................49
Formatowanie ........................................................................................................................50
Formatowanie liczbowe...................................................................................................50
Formatowane stylu ..........................................................................................................50
Ksztaty ..................................................................................................................................51
Wykresy .................................................................................................................................52
Makra i programowanie.........................................................................................................52
Excel 2003 PL. Programowanie w VBA. Vademecum profesjonalisty
Dostp do bazy danych ..........................................................................................................53

Arkuszowe bazy danych..................................................................................................53
Zewntrzne bazy danych .................................................................................................55
Funkcje internetowe...............................................................................................................55
Funkcje zwizane z jzykiem XML ......................................................................................56
Narzdzia analizy...................................................................................................................56
Konspekty........................................................................................................................56
Automatyczne sumy czciowe.......................................................................................56
Dodatek Analysis ToolPak ..............................................................................................56
Tabele przestawne ...........................................................................................................57
Dodatek Solver ................................................................................................................58
Dodatki...................................................................................................................................58
Zgodno wersji.....................................................................................................................58
Opcje ochrony........................................................................................................................58
Ochrona formu przed nadpisaniem ................................................................................59
Ochrona struktury skoroszytu..........................................................................................59
Ochrona skoroszytu przy uyciu hasa ............................................................................60
Ochrona kodu jzyka VBA przy uyciu hasa.................................................................60
System pomocy Excela ..........................................................................................................61

$#%& #&'
(
Formuy..................................................................................................................................63
Obliczanie formu ..................................................................................................................63
Odwoania do komrki lub zakresu .......................................................................................64
Dlaczego warto stosowa odwoania, ktre nie s wzgldne? ........................................65
Notacja W1K1 .................................................................................................................65
Odwoania do innych arkuszy lub skoroszytw ..............................................................66
Zastosowanie nazw ................................................................................................................67
Nadawanie nazw komrkom i zakresom.........................................................................67
Nadawanie nazw istniejcym odwoaniom .....................................................................68
Stosowanie nazw z operatorem przecicia ......................................................................69
Nadawanie nazw kolumnom i wierszom.........................................................................70
Obszar obowizywania nazw ..........................................................................................70
Nadawanie nazw staym ..................................................................................................70
Nadawanie nazw formuom.............................................................................................71
Nadawanie nazw obiektom..............................................................................................73
Bdy formu ..........................................................................................................................73
Formuy tablicowe .................................................................................................................74
Przykad formuy tablicowej ...........................................................................................74
Kalendarz oparty na formule tablicowej .........................................................................75
Zalety i wady formuy tablicowej....................................................................................75
Metody zliczania i sumowania ..............................................................................................76
Zastosowanie funkcji LICZ.JEELI lub SUMA.JEELI ...............................................76
Zastosowanie formu tablicowych do zliczania i sumowania .........................................77
Inne narzdzia zliczajce .................................................................................................79
Uywanie daty i czasu ...........................................................................................................79
Wprowadzanie daty i czasu .............................................................................................79
Stosowanie dat sprzed roku 1900 ....................................................................................80
Tworzenie megaformu..........................................................................................................81
)

*+
Uruchamianie Excela .............................................................................................................85
Obsugiwane formaty plikw arkuszy kalkulacyjnych..........................................................87
Pliki arkusza kalkulacyjnego 1-2-3 firmy Lotus .............................................................87
Pliki arkusza kalkulacyjnego Quattro Pro .......................................................................88
Spis treci
Formaty plikw baz danych ............................................................................................88

Formaty plikw tekstowych ............................................................................................89
Inne formaty plikw ........................................................................................................89
Pliki tworzone przez Excel ....................................................................................................89
Pliki formatu XLS ...........................................................................................................90
Pliki obszaru roboczego...................................................................................................90
Pliki szablonw................................................................................................................91
Pliki paskw narzdzi......................................................................................................91
Pliki dodatkw.................................................................................................................92
Excel i jzyk HTML ..............................................................................................................92
W jaki sposb Excel korzysta z formatu HTML? ...........................................................93
Zwikszanie zoonoci...................................................................................................94
Tworzenie interaktywnych plikw HTML......................................................................94
Importowanie i eksportowanie plikw XML.........................................................................96
Czym jest XML? .............................................................................................................96
Importowanie zawartoci plikw XML przy uyciu mapy .............................................97
Importowanie zawartoci plikw XML do listy..............................................................99
Eksportowanie zawartoci plikw XML z Excela ..........................................................99
Ustawienia Excela w rejestrze systemu Windows...............................................................100
Rejestr systemu Windows .............................................................................................100
Ustawienia Excela .........................................................................................................101

!"
+
,#- .-#-& "!
+
Robocza definicja aplikacji arkusza kalkulacyjnego ...........................................................105
Projektant i uytkownik kocowy .......................................................................................106
Kim s projektanci i czym si zajmuj? ........................................................................107
Klasyfikacja uytkownikw arkuszy kalkulacyjnych ...................................................108
Odbiorcy aplikacji arkusza kalkulacyjnego...................................................................108
Rozwizywanie problemw przy uyciu aplikacji arkusza kalkulacyjnego........................109
Podstawowe kategorie aplikacji arkusza kalkulacyjnego ....................................................110
Arkusze kalkulacyjne tworzone szybko i niestarannie..................................................111
Arkusze kalkulacyjne przeznaczone wycznie do uytku prywatnego........................111
Aplikacje jednego uytkownika ....................................................................................112
Aplikacje typu spaghetti.............................................................................................112
Aplikacje uytkowe .......................................................................................................112
Dodatki zawierajce funkcje arkusza ............................................................................113
Jednoblokowe budety ..................................................................................................113
Modele warunkowe .......................................................................................................114
Aplikacje przechowujce dane i udzielajce do nich dostpu.......................................114
Aplikacje komunikujce si z bazami danych...............................................................115
Aplikacje pod klucz ...................................................................................................115
(
#.- &.-#-& "
/
Podstawowe etapy projektowania........................................................................................117
Okrelenie wymaga uytkownika ......................................................................................118
Planowanie aplikacji speniajcej wymagania uytkownika ...............................................119
Okrelenie najwaciwszego interfejsu uytkownika ..........................................................121
Tworzenie niestandardowych okien dialogowych ........................................................122
Zastosowanie kontrolek ActiveX w arkuszu .................................................................122
Dostosowanie menu.......................................................................................................123
Dostosowywanie paskw narzdzi................................................................................125
Tworzenie skrtw klawiaturowych .............................................................................127
Rozpoczcie prac projektowych....................................................................................127
Zadania realizowane z myl o kocowym uytkowniku ...................................................127

Testowanie aplikacji ......................................................................................................128
Zwikszanie odpornoci aplikacji .................................................................................128
Tworzenie aplikacji intuicyjnej i estetycznie wygldajcej ..........................................131
Tworzenie systemu pomocy przeznaczonego dla uytkownika....................................132
Dokumentowanie prac projektowych............................................................................132
Przekazanie aplikacji uytkownikom ............................................................................132
Uaktualnianie aplikacji w razie koniecznoci ...............................................................133
Pozostae kwestie dotyczce projektowania ........................................................................134
Wersja Excela zainstalowana przez uytkownika .........................................................134
Wersja jzykowa............................................................................................................134
Szybko systemu..........................................................................................................135
Tryby karty graficznej ...................................................................................................135
#$% & ' "

/
$. & -#01

Podstawowe informacje o jzyku BASIC ...........................................................................139
Jzyk VBA...........................................................................................................................139
Modele obiektowe .........................................................................................................140
Porwnanie jzyka VBA z jzykiem XLM...................................................................140
Wprowadzenie do jzyka VBA ...........................................................................................140
Edytor Visual Basic .............................................................................................................144
Uruchomienie edytora VBE ..........................................................................................144
Okna edytora Visual Basic ............................................................................................145
Zastosowanie okna Project Explorer ...................................................................................146
Dodanie nowego moduu VBA .....................................................................................147
Usuwanie moduu VBA.................................................................................................148
Eksportowanie i importowanie obiektw ......................................................................148
Zastosowanie okien Code ....................................................................................................148
Minimalizacja i maksymalizacja okien .........................................................................149
Przechowywanie kodu rdowego jzyka VBA ..........................................................149
Wprowadzanie kodu rdowego jzyka VBA .............................................................150
Dostosowywanie edytora Visual Basic................................................................................155
Zakadka Editor .............................................................................................................156
Zakadka Editor Format.................................................................................................158
Zakadka General...........................................................................................................159
Zastosowanie zakadki Docking....................................................................................160
Rejestrator makr Excela.......................................................................................................160
Co waciwie rejestrator makr zapisuje? .......................................................................161
Wzgldne czy bezwzgldne?.........................................................................................162
Opcje zwizane z rejestrowaniem .................................................................................165
Modyfikowanie zarejestrowanych makr .......................................................................166
Obiekty i zbiory ...................................................................................................................167
Hierarchia obiektw ......................................................................................................168
Zbiory ............................................................................................................................168
Odwoywanie si do obiektw ......................................................................................169
Waciwoci i metody ..........................................................................................................169
Waciwoci obiektw...................................................................................................170
Metody obiektw...........................................................................................................171
Obiekt Comment..................................................................................................................172
Pomoc dotyczca obiektu Comment .............................................................................172
Waciwoci obiektu Comment .....................................................................................173
Metody obiektu Comment .............................................................................................173
Spis treci
Zbir Comments ............................................................................................................174

Waciwo Comment ...................................................................................................175
Obiekty podlegajce obiektowi Comment ....................................................................175
Sprawdzanie, czy komrka zawiera komentarz ............................................................177
Dodanie nowego obiektu Comment ..............................................................................177
Kilka przydatnych waciwoci obiektu Application ....................................................178
Obiekty Range .....................................................................................................................179
Waciwo Range.........................................................................................................180
Waciwo Cells...........................................................................................................181
Waciwo Offset.........................................................................................................182
Co naley wiedzie o obiektach?.........................................................................................184
Podstawowe zagadnienia, ktre naley zapamita ......................................................184
Dodatkowe informacje na temat obiektw i waciwoci .............................................185
*
#."&-#01
*
Przegld elementw jzyka VBA ........................................................................................189
Komentarze ..........................................................................................................................191
Zmienne, typy danych i stae ...............................................................................................192
Definiowanie typw danych..........................................................................................193
Deklarowanie zmiennych ..............................................................................................196
Zasig zmiennych ..........................................................................................................197
Zastosowanie staych.....................................................................................................201
Zastosowanie acuchw...............................................................................................202
Zastosowanie dat ...........................................................................................................203
Instrukcje przypisania ..........................................................................................................204
Tablice .................................................................................................................................205
Deklarowanie tablic.......................................................................................................205
Deklarowanie tablic wielowymiarowych ......................................................................206
Zmienne obiektowe..............................................................................................................207
Typy danych definiowane przez uytkownika ....................................................................208
Funkcje wbudowane ............................................................................................................208
Manipulowanie obiektami i zbiorami ..................................................................................211
Konstrukcja With ... End With ......................................................................................211
Konstrukcja For Each ... Next .......................................................................................212
Sterowanie wykonywaniem procedur..................................................................................214
Instrukcja GoTo.............................................................................................................214
Konstrukcja If ... Then...................................................................................................215
Konstrukcja Select Case ................................................................................................218
Wykonywanie bloku instrukcji w ramach ptli.............................................................221

2& . %-#01
/
Deklarowanie i tworzenie procedur Sub jzyka VBA.........................................................227
Deklarowanie procedury Sub ........................................................................................227
Zasig procedury ...........................................................................................................228
Wykonywanie procedur Sub................................................................................................229
Wykonywanie procedury przy uyciu polecenia Run Sub/UserForm ..........................230
Uruchamianie procedury z poziomu okna dialogowego Makro ...................................230
Wykonywanie procedury przy uyciu skrtu opartego na klawiszu Ctrl......................231
Wykonywanie procedury przy uyciu niestandardowego menu...................................232
Wywoywanie procedury z innej procedury..................................................................233
Wykonywanie procedury przy uyciu przycisku paska narzdzi..................................237
Wykonywanie procedury poprzez kliknicie obiektu ...................................................238
Wykonywanie makra po wystpieniu zdarzenia ...........................................................239
Wykonywanie procedury z poziomu okna Immediate ..................................................239
Przekazywanie argumentw procedurom ............................................................................240

Metody obsugi bdw .......................................................................................................243
Przechwytywanie bdw ..............................................................................................243
Przykady kodu rdowego obsugujcego bdy ........................................................245
Rzeczywisty przykad wykorzystujcy procedury Sub .......................................................247
Cel..................................................................................................................................247
Wymagania projektowe.................................................................................................247
Dostpne informacje......................................................................................................248
Sposb realizacji............................................................................................................248
Co naley wiedzie? ......................................................................................................249
Wstpne rejestrowanie makra........................................................................................249
Wstpne przygotowania ................................................................................................250
Pisanie kodu rdowego...............................................................................................251
Tworzenie procedury sortujcej ....................................................................................252
Dodatkowe testy ............................................................................................................255
Usuwanie problemw ....................................................................................................256
Dostpno narzdzia ....................................................................................................258
Ocenianie projektu.........................................................................................................259

3 & . 4&&
(
Porwnanie procedur Sub i Function...................................................................................261
Dlaczego tworzy si funkcje niestandardowe? ....................................................................261
Pierwszy przykad procedury Function ...............................................................................262
Funkcja niestandardowa ................................................................................................262
Zastosowanie funkcji w arkuszu....................................................................................263
Zastosowanie funkcji w procedurze jzyka VBA .........................................................264
Analiza funkcji niestandardowej ...................................................................................264
Procedury Function..............................................................................................................265
Deklarowanie funkcji ....................................................................................................265
Zasig funkcji ................................................................................................................266
Wykonywanie procedur Function .................................................................................267
Argumenty procedury Function...........................................................................................268
Przykady funkcji .................................................................................................................268
Funkcja pozbawiona argumentw .................................................................................269
Kolejna funkcja pozbawiona argumentw ....................................................................270
Funkcja z jednym argumentem......................................................................................270
Funkcja z dwoma argumentami.....................................................................................273
Funkcja pobierajca tablic jako argument ...................................................................274
Funkcja uywajca opcjonalnych argumentw.............................................................274
Funkcja zwracajca tablic jzyka VBA .......................................................................276
Funkcja zwracajca warto bdu ................................................................................278
Funkcja o nieokrelonej liczbie argumentw ................................................................280
Emulowanie funkcji SUMA Excela ....................................................................................280
Funkcje wykrywajce i usuwajce bdy.............................................................................283
Okno dialogowe Wstawianie funkcji...................................................................................284
Definiowanie kategorii funkcji......................................................................................285
Dodanie opisu funkcji....................................................................................................286
Dodatki przechowujce funkcje niestandardowe ................................................................287
Interfejs API systemu Windows ..........................................................................................287
Przykady zastosowania funkcji interfejsu API systemu Windows ..............................288
Identyfikacja katalogu systemu Windows.....................................................................288
Wykrywanie wcinicia klawisza Shift.........................................................................289
Dodatkowe informacje na temat funkcji interfejsu API................................................290
Spis treci

## #."&-#01

Przetwarzanie zakresw.......................................................................................................291
Kopiowanie zakresu ......................................................................................................292
Przenoszenie zakresu.....................................................................................................293
Kopiowanie zakresu o zmiennej wielkoci ...................................................................293
Zaznaczanie rnego typu zakresw i identyfikowanie ich ..........................................294
Wprowadzanie wartoci do komrki.............................................................................296
Wprowadzanie wartoci do nastpnej pustej komrki ..................................................297
Wstrzymywanie wykonywania makra
w celu pobrania zakresu zaznaczonego przez uytkownika.......................................298
Zliczanie zaznaczonych komrek..................................................................................299
Okrelanie typu zaznaczonego zakresu .........................................................................300
Wydajne przetwarzanie komrek zaznaczonego zakresu przy uyciu ptli..................302
Usuwanie wszystkich pustych wierszy..........................................................................303
Okrelanie, czy zakres zawiera si w innym zakresie ...................................................304
Okrelanie typu danych zawartych w komrce.............................................................304
Odczytywanie i zapisywanie zakresw .........................................................................305
Lepsza metoda zapisywania zakresu .............................................................................306
Przenoszenie zawartoci tablic jednowymiarowych .....................................................308
Przenoszenie zawartoci zakresu do tablicy typu Variant.............................................308
Zaznaczanie maksymalnej wartoci zakresu .................................................................309
Zaznaczanie wszystkich komrek okrelonego formatu ...............................................310
Przetwarzanie skoroszytw i arkuszy ..................................................................................312
Zapisywanie wszystkich skoroszytw...........................................................................312
Zapisywanie i zamykanie wszystkich skoroszytw ......................................................312
Korzystanie z waciwoci skoroszytu ..........................................................................312
Synchronizowanie arkuszy ............................................................................................313
Metody programowania w jzyku VBA ..............................................................................314
Przeczanie wartoci waciwoci typu logicznego .....................................................314
Okrelanie liczby drukowanych stron ...........................................................................315
Wywietlanie daty i czasu .............................................................................................315
Pobieranie listy czcionek ...............................................................................................317
Sortowanie tablicy .........................................................................................................318
Przetwarzanie grupy plikw ..........................................................................................319
Funkcje przydatne w procedurach jzyka VBA ..................................................................320
Funkcja FileExists .........................................................................................................321
Funkcja FileNameOnly..................................................................................................321
Funkcja PathExists ........................................................................................................321
Funkcja RangeNameExists............................................................................................322
Funkcja SheetExists.......................................................................................................322
Funkcja WorkbookIsOpen.............................................................................................322
Pobieranie wartoci z zamknitego skoroszytu .............................................................322
Funkcje przydatne w formuach arkusza .............................................................................324
Funkcje zwracajce informacje o formatowaniu komrki ............................................324
Wywietlanie daty w trakcie zapisywania lub drukowania pliku..................................325
Obiekty nadrzdne.........................................................................................................326
Zliczanie komrek, ktrych wartoci zawieraj si pomidzy dwoma wartociami ....327
Zliczanie widocznych komrek zakresu........................................................................328
Okrelanie ostatniej niepustej komrki kolumny lub wiersza.......................................328
Czy acuch jest zgodny z wzorcem?............................................................................330
Wydzielanie n-tego elementu acucha.........................................................................331
Funkcja wielofunkcyjna ................................................................................................332
Funkcja SHEETOFFSET ..............................................................................................333
Zwracanie maksymalnej wartoci ze wszystkich arkuszy.............................................334
10
Zwracanie tablicy zawierajcej unikatowe, losowo uporzdkowane liczby cakowite ....335

Porzdkowanie zakresu w losowy sposb.....................................................................336
Funkcje interfejsu API systemu Windows...........................................................................338
Okrelanie skojarze plikw .........................................................................................338
Okrelenie informacji dotyczcych domylnej drukarki ...............................................339
Okrelenie aktualnej rozdzielczoci karty graficznej ....................................................340
Dodanie dwiku do aplikacji .......................................................................................340
Odczytywanie zawartoci rejestru systemu Windows i zapisywanie w nim danych ....342
% ( $)* "+,

&#& # &
& &#5 &"#5
)/
Okno wprowadzania danych................................................................................................347
Funkcja InputBox jzyka VBA .....................................................................................347
Metoda InputBox Excela ...............................................................................................349
Okno komunikatu funkcja MsgBox jzyka VBA...........................................................351
Metoda GetOpenFilename Excela .......................................................................................354
Metoda GetSaveAsFilename Excela ...................................................................................357
Okno wybierania katalogu ...................................................................................................357
Wybieranie katalogu przy uyciu funkcji interfejsu API systemu Windows................358
Wybieranie katalogu przy uyciu obiektu FileDialog...................................................360
Wywietlanie wbudowanych okien dialogowych Excela....................................................360
Zastosowanie zbioru Dialogs.........................................................................................361
Dodatkowe informacje na temat wbudowanych okien dialogowych............................362
Zastosowanie argumentw z wbudowanymi oknami dialogowymi..............................363
Bezporednie wybieranie pozycji menu ........................................................................363

$. & '#6 4
(+
Wstawianie nowego formularza UserForm .........................................................................365
Dodawanie kontrolek do formularza UserForm ..................................................................366
Kontrolki okna Toolbox.......................................................................................................367
Kontrolka CheckBox .....................................................................................................367
Kontrolka ComboBox....................................................................................................367
Kontrolka CommandButton ..........................................................................................367
Kontrolka Frame............................................................................................................367
Kontrolka Image ............................................................................................................369
Kontrolka Label.............................................................................................................369
Kontrolka ListBox .........................................................................................................369
Kontrolka MultiPage .....................................................................................................369
Kontrolka OptionButton ................................................................................................369
Kontrolka RefEdit..........................................................................................................370
Kontrolka ScrollBar.......................................................................................................370
Kontrolka SpinButton....................................................................................................370
Kontrolka TabStrip ........................................................................................................370
Kontrolka TextBox ........................................................................................................370
Kontrolka ToggleButton................................................................................................370
Modyfikowanie kontrolek formularza UserForm................................................................370
Modyfikowanie waciwoci kontrolki................................................................................371
Zastosowanie okna Properties .......................................................................................372
Wsplne waciwoci ....................................................................................................373
Zdobywanie dodatkowych informacji o waciwociach..............................................373
Uwzgldnienie wymaga uytkownikw preferujcych korzystanie z klawiatury ......373
Spis treci
11
Wywietlanie i zamykanie formularzy UserForm ...............................................................375

Wywietlanie formularza UserForm .............................................................................375
Zamykanie formularza UserForm .................................................................................377
Procedury obsugi zdarze.............................................................................................378
Przykad tworzenia formularza UserForm...........................................................................378
Tworzenie formularza UserForm ..................................................................................378
Pisanie kodu rdowego procedury wywietlajcej okno dialogowe ..........................381
Testowanie okna dialogowego ......................................................................................381
Dodawanie procedur obsugi zdarze............................................................................382
Sprawdzanie poprawnoci danych.................................................................................384
Ukoczenie tworzenia okna dialogowego.....................................................................384
Zdarzenia powizane z formularzem UserForm..................................................................385
Zdobywanie informacji na temat zdarze .....................................................................385
Zdarzenia formularza UserForm ...................................................................................386
Zdarzenia zwizane z kontrolk SpinButton .................................................................386
Wsppraca kontrolki SpinButton z kontrolk TextBox ...............................................388
Odwoywanie si do kontrolek formularza UserForm ........................................................390
Dostosowywanie okna Toolbox do wasnych wymaga .....................................................391
Modyfikacja ikon lub tekstu podpowiedzi ....................................................................391
Dodawanie nowych zakadek ........................................................................................391
Dostosowywanie lub czenie kontrolek ......................................................................392
Dodawanie nowych kontrolek ActiveX ........................................................................392
Tworzenie szablonw formularzy UserForm ......................................................................393
Lista kontrolna zwizana z tworzeniem formularzy UserForm...........................................394
)
##'#6 4
+
Tworzenie formularza UserForm penicego funkcj menu ...............................................395
Zastosowanie w formularzu UserForm kontrolek CommandButton ............................395
Zastosowanie w formularzu UserForm kontrolki ListBox............................................396
Zaznaczanie zakresw przy uyciu formularza UserForm..................................................397
Tworzenie okna powitalnego...............................................................................................398
Wyczanie przycisku Zamknij formularza UserForm........................................................400
Zmiana wielkoci formularza UserForm .............................................................................401
Powikszanie i przewijanie arkusza przy uyciu formularza UserForm .............................402
Zastosowania kontrolki ListBox ..........................................................................................404
Kontrolka ListBox .........................................................................................................404
Umieszczanie pozycji w kontrolce ListBox ..................................................................405
Identyfikowanie zaznaczonej pozycji............................................................................408
Identyfikowanie wielu zaznaczonych pozycji kontrolki ListBox .................................409
Wiele list w jednej kontrolce ListBox ...........................................................................410
Przenoszenie pozycji kontrolki ListBox........................................................................410
Przemieszczanie pozycji kontrolki ListBox ..................................................................412
Stosowanie wielokolumnowych kontrolek ListBox......................................................413
Zastosowanie kontrolki ListBox do wybierania wierszy arkusza .................................415
Uaktywnianie arkusza za pomoc kontrolki ListBox....................................................417
Zastosowania kontrolki MultiPage ......................................................................................418
+
2&& 5&#&'#6 4
)
Wywietlanie wskanika postpu zadania ...........................................................................421
Tworzenie samodzielnego wskanika postpu zadania.................................................422
Wywietlanie wskanika postpu zadania za pomoc kontrolki MultiPage .................424
Wywietlanie wskanika postpu zadania bez korzystania z kontrolki MultiPage.......426
Kreatory interaktywne sekwencje okien dialogowych ...................................................427
Konfigurowanie kontrolki MultiPage w celu utworzenia kreatora ...............................428
Dodawanie przyciskw do formularza UserForm kreatora...........................................428
12
Programowanie przyciskw kreatora ............................................................................429

Zalenoci programowe w kreatorach...........................................................................430
Wykonywanie zada za pomoc kreatorw ..................................................................431
Emulacja funkcji MsgBox ...................................................................................................432
Emulacja funkcji MsgBox: kod funkcji MyMsgBox ....................................................433
Jak dziaa funkcja emulujca MsgBox ..........................................................................434
Wykorzystanie funkcji MyMsgBox ..............................................................................435
Niemodalne okna dialogowe ...............................................................................................435
Obsuga wielu przyciskw formularza UserForm
za pomoc jednej procedury obsugi zdarze...................................................................438
Wybr koloru za pomoc formularza UserForm .................................................................441
Wywietlanie wykresw w formularzach UserForm...........................................................442
Metoda 1. zapisanie wykresu do pliku ..........................................................................443
Metoda 2. zastosowanie kontrolki ChartSpace z pakietu OWC....................................444
Wywietlanie arkuszy w formularzach UserForm...............................................................446
Udostpnianie kontrolki Spreadsheet ............................................................................447
Dodawanie kontrolki Spreadsheet w formularzu UserForm .........................................447
Prosty przykad zastosowania kontrolki Spreadsheet
komponentw sieci WWW pakietu Office ................................................................447
UserForm Deluxe: ulepszony formularz danych .................................................................450
Opis ulepszonego formularza danych............................................................................450
Instalacja dodatku ulepszonego formularza danych.................................................450
Wykorzystanie ulepszonego formularza danych...........................................................451
%
( - . +,"
(
3 & & -#01
)++
Wprowadzenie .....................................................................................................................455
Zastosowanie jzyka VBA do tworzenia narzdzi ..............................................................456
Co decyduje o przydatnoci narzdzia?...............................................................................456
Operacje tekstowe anatomia narzdzia...........................................................................457
Podstawy tworzenia narzdzia Operacje tekstowe........................................................458
Okrelenie wymaga dla narzdzia Operacje tekstowe ................................................458
Jak dziaa narzdzie Operacje tekstowe?.......................................................................458
Skoroszyt narzdzia Operacje tekstowe ........................................................................459
Formularz UserForm dla narzdzia Operacje tekstowe ................................................459
Modu kodu ThisWorkbook ..........................................................................................461
Modu VBA Module1....................................................................................................462
Modu formularza UserForm1.......................................................................................463
Poprawa wydajnoci narzdzia Operacje tekstowe .......................................................464
Zapisywanie ustawie narzdzia Operacje tekstowe.....................................................465
Implementacja procedury Cofnij ...................................................................................466
Ocena realizacji projektu ...............................................................................................468
Dziaanie narzdzia Operacje tekstowe.........................................................................469
Dodatkowe informacje na temat narzdzi Excela................................................................469
/
3% . &
)/
Wykorzystanie jzyka VBA do tworzenia tabel przestawnych...........................................471
Tworzenie tabel przestawnych ......................................................................................471
Analiza zarejestrowanego kodu tworzenia tabeli przestawnej ......................................473
Ulepszanie zarejestrowanego kodu tworzenia tabeli przestawnej.................................473
Zoone tabele przestawne...................................................................................................474
Dane dla zoonej tabeli przestawnej ............................................................................475
Kod tworzcy tabel przestawn ...................................................................................475
Jak dziaa zoona tabela przestawna?...........................................................................477
Spis treci
13
Tworzenie tabel przestawnych na podstawie zewntrznej bazy danych .............................478

Jednoczesne tworzenie wielu tabel przestawnych ...............................................................479
Modyfikowanie tabel przestawnych ....................................................................................482
*
$# #
)*+
Podstawowe wiadomoci o wykresach................................................................................485
Pooenie wykresu.........................................................................................................485
Model obiektu Chart......................................................................................................486
Rejestrowanie makr dotyczcych wykresw .......................................................................487
Zarejestrowany kod makra tworzcego wykres ............................................................487
Ulepszanie zarejestrowanego kodu tworzenia wykresu ................................................489
Popularne techniki jzyka VBA dotyczce wykresw ........................................................489
Wykorzystanie VBA do uaktywnienia wykresu ...........................................................490
Wykorzystanie VBA do deaktywacji wykresu..............................................................491
Sprawdzanie, czy wykres uaktywniono.........................................................................492
Usuwanie elementw z kolekcji ChartObjects lub Charts ............................................492
Formatowanie wykresw za pomoc VBA ...................................................................493
Przetwarzanie wszystkich wykresw w ptli ................................................................494
Zmiana rozmiarw i wyrwnywanie obiektw ChartObject ........................................494
Inne techniki przetwarzania wykresw................................................................................496
Zastosowanie nazw w formule SERIE ..........................................................................496
Zastosowanie jzyka VBA w celu okrelenia danych
wykorzystywanych na wykresie.................................................................................497
Zastosowanie jzyka VBA w celu okrelenia zakresu danych
wykorzystywanych na wykresie.................................................................................500
Wykorzystanie VBA do wywietlania dowolnych etykiet danych na wykresie ...........503
Wywietlanie wykresu w oknie UserForm....................................................................505
Zdarzenia zwizane z wykresami ........................................................................................507
Przykad wykorzystania zdarze zwizanych z wykresami ..........................................507
Obsuga zdarze dla wykresw wbudowanych.............................................................511
Zastosowanie zdarze dla wykresw wbudowanych ....................................................512
Jak uatwi sobie prac z wykresami? .................................................................................514
Drukowanie wbudowanych wykresw..........................................................................515
Tworzenie martwych wykresw ................................................................................515
Wykorzystanie zdarzenia MouseOver do wywietlania tekstu .....................................517
Wykresy animowane .....................................................................................................518
Tworzenie wykresu krzywych hipocykloidalnych ........................................................519
Tworzenie wykresu-zegara............................................................................................520
Co mona zrobi z wykresami bez uycia makr?................................................................522
Sterowanie seriami danych za pomoc automatycznego filtrowania............................522
Zapisywanie wielu wykresw w arkuszu-wykresie ......................................................523
Tworzenie samorozszerzajcego si wykresu ...............................................................524
Tworzenie interaktywnego wykresu..............................................................................530

%" 7
+ +
Typy zdarze, ktre mona monitorowa w Excelu............................................................535
Najwaniejsze informacje o zdarzeniach.............................................................................536
Sekwencje zdarze ........................................................................................................536
Gdzie naley umieci procedury obsugi zdarze?......................................................537
Wyczanie obsugi zdarze ..........................................................................................538
Wprowadzanie kodu procedury obsugi zdarze...........................................................539
Procedury obsugi zdarze z argumentami....................................................................540
Zdarzenia poziomu skoroszytu ............................................................................................541
Zdarzenie Open..............................................................................................................541
Zdarzenie Activate.........................................................................................................543
14
Zdarzenie SheetActivate................................................................................................543
Zdarzenie NewSheet......................................................................................................544
Zdarzenie BeforeSave....................................................................................................544
Zdarzenie Deactivate .....................................................................................................544
Zdarzenie BeforePrint....................................................................................................545
Zdarzenie BeforeClose ..................................................................................................546
Zdarzenia poziomu arkusza .................................................................................................547
Zdarzenie Change ..........................................................................................................547
Monitorowanie modyfikacji w wybranym zakresie komrek.......................................549
Zdarzenie SelectionChange ...........................................................................................551
Zdarzenie BeforeRightClick..........................................................................................552
Zdarzenia dotyczce wykresw ...........................................................................................553
Zdarzenia dotyczce aplikacji..............................................................................................553
Wczenie obsugi zdarze poziomu aplikacji ..............................................................554
Sprawdzanie, czy skoroszyt jest otwarty.......................................................................556
Monitorowanie zdarze poziomu aplikacji ...................................................................557
Zdarzenia dotyczce formularzy UserForm ........................................................................558
Zdarzenia niezwizane z obiektami .....................................................................................559
Zdarzenie OnTime.........................................................................................................560
Zdarzenie OnKey...........................................................................................................561

8& - &&#.-
+(
Uruchamianie innych aplikacji z poziomu Excela ..............................................................563
Zastosowanie funkcji Shell jzyka VBA.......................................................................563
Zastosowanie funkcji Windows API ShellExecute .......................................................566
Uaktywnianie aplikacji z poziomu Excela...........................................................................567
Wykorzystanie instrukcji AppActivate .........................................................................567
Uaktywnianie aplikacji pakietu Microsoft Office .........................................................567
Uruchamianie okien dialogowych Panelu sterowania .........................................................568
Wykorzystanie automatyzacji..............................................................................................569
Dziaania z obiektami innych aplikacji z wykorzystaniem automatyzacji....................569
Wczesne i pne wizanie.............................................................................................570
Prosty przykad pnego wizania ................................................................................572
Zarzdzanie Wordem z poziomu Excela .......................................................................573
Zarzdzanie Excelem z poziomu innej aplikacji ...........................................................576
Wysyanie spersonalizowanych wiadomoci e-mail z wykorzystaniem Outlooka .............577
Dziaania z obiektami danych ActiveX (ADO) ...................................................................579
Wysyanie wiadomoci e-mail z zacznikami z poziomu Excela ......................................581
Zastosowanie metody SendKeys .........................................................................................582

3 & ##& 9
+*+
Czym s dodatki?.................................................................................................................585
Porwnanie dodatku ze standardowym skoroszytem....................................................585
Po co tworzy si dodatki?..............................................................................................586
Meneder dodatkw Excela.................................................................................................587
Tworzenie dodatkw............................................................................................................588
Przykadowy dodatek...........................................................................................................589
Konfiguracja skoroszytu dla przykadowego dodatku ..................................................589
Testowanie skoroszytu uytego do utworzenia przykadowego dodatku .....................589
Wprowadzanie opisu dla przykadowego dodatku........................................................590
Utworzenie dodatku.......................................................................................................590
Instalowanie dodatku.....................................................................................................592
Dystrybucja dodatkw...................................................................................................592
Modyfikowanie dodatku................................................................................................592
Spis treci
15
Porwnanie plikw XLA i XLS ..........................................................................................594

Rozmiar i struktura plikw XLS i XLA ........................................................................594
Pliki XLA przynaleno do kolekcji z poziomu VBA ...........................................594
Widoczno plikw XLS i XLA ...................................................................................594
Arkusze i wykresy w plikach XLS i XLA.....................................................................595
Dostp do procedur VBA w dodatku ............................................................................596
Przykady przetwarzania dodatkw za pomoc kodu VBA ................................................597
Kolekcja AddIns ............................................................................................................598
Waciwoci obiektu AddIn...........................................................................................599
Zdarzenia zwizane z obiektami Addin.........................................................................602
Optymalizacja wydajnoci dodatkw ..................................................................................602
Maksymalizacja szybkoci kodu dodatkw ..................................................................602
Kontrolowanie rozmiaru pliku dodatku.........................................................................603
Problemy z dodatkami .........................................................................................................604
Zapewnienie zainstalowania dodatku............................................................................604
Odwoywanie si do innych plikw z poziomu dodatku...............................................605
Wykrywanie waciwej wersji Excela dla dodatku .......................................................605
% / 0!

3 & .9&
(
Paski narzdzi ......................................................................................................................609
Dziaania z paskami narzdzi ..............................................................................................609
Jak Excel zarzdza paskami narzdzi? ................................................................................610
Przechowywanie paskw narzdzi ................................................................................610
Problemy z dziaaniem paskw narzdzi.......................................................................611
Rczne dostosowywanie paskw narzdzi ..........................................................................611
Tryb dostosowywania paskw narzdzi ........................................................................612
Dystrybucja paskw narzdzi uytkownika ..................................................................615
Dziaania z kolekcj CommandBars....................................................................................617
Rodzaje paskw narzdzi ..............................................................................................617
Wywietlenie wszystkich obiektw CommandBar .......................................................617
Tworzenie paskw narzdzi ..........................................................................................618
Odwoywanie si do paskw narzdzi w VBA .............................................................619
Usuwanie paska narzdzi za pomoc kodu VBA..........................................................620
Waciwoci paskw narzdzi .......................................................................................620
Odwoywanie si do kontrolek na pasku narzdzi ........................................................625
Wyszczeglnienie kontrolek na pasku narzdzi............................................................626
Wywietlanie wszystkich kontrolek na wszystkich paskach narzdzi ..........................627
Dodawanie kontrolki na pasku narzdzi........................................................................628
Usuwanie kontrolki z paska narzdzi ............................................................................628
Waciwoci kontrolek paskw narzdzi.......................................................................629

3 & &
(
Pasek menu w Excelu ..........................................................................................................639
Modyfikowanie menu Excela przez uytkownika...............................................................640
Pojcia zwizane z systemem menu Excela ..................................................................640
Usuwanie elementw menu Excela...............................................................................641
Dodawanie elementw menu Excela.............................................................................641
Modyfikacja elementw menu Excela ..........................................................................642
Wykorzystanie jzyka VBA do dostosowywania menu w Excelu......................................642
Wywietlanie informacji o menu Excela.......................................................................643
Dodawanie nowego menu na pasku menu ....................................................................644
Usuwanie menu z paska menu.......................................................................................646
Dodawanie pozycji menu ..............................................................................................647
16
Wywietlanie klawisza skrtu wraz z nazw polecenia ................................................650

Odtwarzanie menu, ktre zostao usunite ....................................................................651
Wykorzystanie zdarze do programowania menu...............................................................652
Automatyczne dodawanie i usuwanie menu .................................................................652
Dezaktywacja lub ukrywanie menu...............................................................................653
Dziaania z poleceniami menu powizanymi z polami wyboru ....................................654
Tworzenie menu uytkownika atwy sposb..................................................................657
Utworzenie zastpczego paska menu arkusza kalkulacyjnego............................................659
Operacje z menu podrcznymi ............................................................................................660
Dodawanie pozycji do menu podrcznych....................................................................662
Usuwanie pozycji z menu podrcznych ........................................................................663
Dezaktywacja pozycji menu podrcznych ....................................................................663
Dezaktywacja menu podrcznych .................................................................................663
Przywracanie ustawie menu podrcznych...................................................................664
Tworzenie nowych menu podrcznych .........................................................................664
)
3 & # 9.#.-5
((/
Dlaczego naley tworzy systemy pomocy w aplikacjach? ................................................667
Systemy pomocy wykorzystujce komponenty Excela.......................................................668
Wykorzystanie komentarzy w celu tworzenia systemw pomocy................................668
Wykorzystanie pl tekstowych w celu utworzenia systemu pomocy ...........................670
Wykorzystanie arkusza do wywietlania tekstu pomocy ..............................................670
Wywietlanie pomocy w oknie UserForm ....................................................................671
Wykorzystanie asystenta pakietu Office do wywietlania pomocy ..............................674
Symulacja waciwoci Co to jest? za pomoc formularza UserForm ................................676
Wykorzystanie systemu HTML Help ..................................................................................677
Powizanie pliku pomocy z aplikacj..................................................................................678
Wizanie tematw pomocy z funkcjami VBA ....................................................................679
Inne sposoby wywietlania plikw pomocy HTML Help ...................................................680
Wykorzystanie metody Help .........................................................................................680
Wywietlanie pomocy z okna informacyjnego .............................................................680
Wywietlanie pomocy z okna InputBox........................................................................681
+
3 & .-#"&#5:#&
(*
Co to jest aplikacja user-oriented?.......................................................................................683
Przykadowa aplikacja Kreator amortyzacji poyczek ...................................................683
Obsuga Kreatora amortyzacji poyczek.......................................................................683
Struktura skoroszytu Kreatora amortyzacji poyczek ...................................................685
Jak dziaa Kreator amortyzacji poyczek? ....................................................................686
Potencjalne usprawnienia Kreatora amortyzacji poyczek ...........................................690
Wskazwki dotyczce projektowania aplikacji ...................................................................690
% .
01"
(
% #"&;
(+
Co to jest zgodno? ............................................................................................................695
Rodzaje problemw zgodnoci ............................................................................................696
Obsugiwane formaty plikw Excela...................................................................................697
Kiedy trzeba unika nowych waciwoci? .........................................................................698
Czy aplikacja bdzie dziaa na komputerach Macintosh?..................................................698
Tworzenie aplikacji dla wielu wersji narodowych ..............................................................699
Aplikacje obsugujce wiele jzykw ...........................................................................701
Obsuga jzyka w kodzie VBA .....................................................................................702
Wykorzystanie waciwoci lokalnych..........................................................................702
Identyfikacja ustawie systemu.....................................................................................703
Ustawienia daty i godziny .............................................................................................705
Spis treci
17
/
. - &.5#&#& .01
//
Wykonywanie popularnych operacji na plikach..................................................................707
Wykorzystanie polece jzyka VBA do wykonywania operacji na plikach.................707
Wykorzystanie obiektu FileSearch................................................................................710
Wykorzystanie obiektu FileSystemObject ....................................................................711
Wyszukiwanie plikw zawierajcych okrelony tekst ..................................................713
Operacje z plikami tekstowymi ...........................................................................................714
Otwieranie plikw tekstowych ......................................................................................714
Czytanie plikw tekstowych..........................................................................................715
Zapisywanie danych do plikw tekstowych..................................................................716
Uzyskanie numeru pliku................................................................................................716
Okrelanie lub ustawianie pozycji w pliku....................................................................716
Instrukcje pozwalajce na odczytywanie i zapisywanie plikw ...................................716
Przykady wykonywania operacji na plikach ......................................................................717
Importowanie danych z pliku tekstowego .....................................................................717
Eksportowanie zakresu do pliku tekstowego.................................................................718
Importowanie pliku tekstowego do zakresu ..................................................................719
Rejestrowanie wykorzystania Excela ............................................................................720
Filtrowanie pliku tekstowego ........................................................................................721
Importowanie wicej ni 256 kolumn danych do skoroszytu .......................................721
Eksportowanie zakresu do pliku HTML .......................................................................723
Eksportowanie zakresu do pliku XLM..........................................................................726
*
. - &.& &5-#01
/
Podstawowe informacje o rodowisku IDE.........................................................................729
Model obiektw rodowiska IDE ........................................................................................730
Kolekcja VBProjects .....................................................................................................731
Wywietlanie wszystkich komponentw projektu VBA .....................................................733
Zastpowanie moduu uaktualnion wersj .........................................................................734
Wykorzystanie jzyka VBA do generowania kodu VBA....................................................736
Wykorzystywanie kodu VBA do umieszczenia kontrolek w formularzu UserForm
w fazie projektowania.......................................................................................................738
Operacje z formularzami UserForm w fazie projektowania i wykonania.....................738
Dodanie 100 przyciskw CommandButton w fazie projektowania ..............................739
Programowe tworzenie formularzy UserForm ....................................................................741
Prosty przykad formularza UserForm ..........................................................................741
Skomplikowany przykad dynamicznego formularza UserForm..................................743

<#
/)
Czym jest modu klasy? .......................................................................................................749
Przykad: utworzenie klasy NumLock.................................................................................750
Wstawianie moduu klasy..............................................................................................750
Dodawanie kodu VBA do moduu klasy.......................................................................751
Wykorzystanie klasy NumLock ....................................................................................753
Dodatkowe informacje na temat moduw klas ..................................................................754
Nadawanie nazwy klasie obiektw................................................................................754
Programowanie waciwoci obiektw .........................................................................754
Programowanie metod obiektw ...................................................................................756
Zdarzenia definiowane w module klasy ........................................................................757
Przykad: klasa CSVFileClass .............................................................................................757
Zmienne poziomu moduu dla klasy CSVFileClass......................................................757
Definicje waciwoci klasy CSVFileClass...................................................................758
Definicje metod klasy CSVFileClass ............................................................................758
Wykorzystanie obiektw CSVFileClass .......................................................................760
18

,& .#&& ."&
/(
Pytania dotyczce Excela.....................................................................................................764
Pytania dotyczce edytora Visual Basic ..............................................................................768
Pytania dotyczce procedur .................................................................................................771
Pytania dotyczce funkcji ....................................................................................................776
Pytania dotyczce obiektw, waciwoci, metod i zdarze................................................779
Pytania dotyczce formularzy UserForm ............................................................................788
Pytania dotyczce dodatkw................................................................................................793
Pytania dotyczce paskw polece......................................................................................795
2
11
= 2%#&& #
*
Pomoc techniczna Microsoftu .............................................................................................801
Opcje pomocy technicznej.............................................................................................801
Baza wiedzy firmy Microsoft ........................................................................................802
Macierzysta strona programu Microsoft Excel .............................................................802
Narzdzia pakietu Microsoft Office w internecie..........................................................802
Internetowe grupy dyskusyjne .............................................................................................802
Grupy dyskusyjne powicone arkuszom kalkulacyjnym.............................................803
Grupy dyskusyjne Microsoftu .......................................................................................803
Wyszukiwanie informacji w grupach dyskusyjnych .....................................................804
Witryny WWW....................................................................................................................805
Strona Spreadsheet ........................................................................................................805
Pearson Software Consulting.........................................................................................805
Strona o Excelu Stephena Bullena.................................................................................805
Strony o Excelu Davida McRitchie ...............................................................................806
Strona o Excelu Jona Peltiera ........................................................................................806
Mr. Excel .......................................................................................................................806
Najczciej zadawane pytania .......................................................................................806
= 1
8&- '&- 01
*/
Wywoywanie funkcji Excela w instrukcjach VBA ............................................................810
= , >#%901
*/
= = 2;?.##,=@<
*
Wymagania systemowe .......................................................................................................821
Korzystanie z pyty CD-ROM w systemie Windows..........................................................821
Co znajduje si na pycie CD-ROM ....................................................................................822
Materiay utworzone przez autora tej ksiki................................................................822
Aplikacje........................................................................................................................834
Rozwizywanie problemw.................................................................................................835

* /
Rozdzia 17.

Wedug niektrych uytkownikw Excela tabele przestawne s jego najbardziej innowacyjn i oferujc najwiksze moliwoci waciwoci. Jest to take unikatowa cecha
Excela (aden inny arkusz kalkulacyjny ni nie dysponuje). Po raz pierwszy pojawia
si w Excelu 5.
Ten rozdzia nie jest wprowadzeniem w tematyk tabel przestawnych. Zakadam, e
czytelnicy znaj t waciwo i potrafi rcznie tworzy i modyfikowa tabele. Jak
wiadomo, utworzenie tabeli przestawnej na podstawie danych z bazy danych lub listy
umoliwia wykonywanie podsumowa danych w sposb, ktry bez ich zastosowania
nie byby moliwy. Poza tym jest to sposb niezwykle szybki. Dodatkowo tabele przestawne mona tworzy i modyfikowa za pomoc kodu w jzyku VBA.
Tabele przestawne Excela znacznie ulepszono w Excelu 2000. Wykorzystano tam
wydajniejsze metody buforowania danych, a take wprowadzono obsug wykresw
powizanych z tabelami przestawnymi. Z tego powodu pewna cz materiau
zawartego w niniejszym rozdziale nie dotyczy Excela 97 lub wersji wczeniejszych.

W tym podrozdziale zaprezentowano prosty przykad wykorzystania jzyka VBA w celu
utworzenia tabeli przestawnej. Baza danych, pokazana na rysunku 17.1, zawiera cztery
pola: ,
,

i . Kady rekord opisuje wielko sprzeday
jednego reprezentanta handlowego w okrelonym miesicu.

Na rysunku 17.2 pokazano tabel przestawn utworzon na podstawie danych. Wykonuje ona podsumowania sprzeday wedug reprezentantw handlowych oraz miesicy.
Zawiera nastpujce pola:

pole strony w tabeli przestawnej;
pole wiersza w tabeli przestawnej;

pole kolumny w tabeli przestawnej;
pole danych w tabeli przestawnej, w ktrym wykorzystano funkcj .
472
Cz V Zaawansowane techniki programowania

Z tej prostej bazy
danych atwo mona
utworzy tabel
przestawn

Tabela przestawna
utworzona
na podstawie danych
zamieszczonych
na rysunku 17.1
Zanim utworzyem t tabel przestawn, wczyem rejestrator makr. Wygenerowany

kod zaprezentowano poniej:

!"##$
%&'()*
+,$
+()-.!(/!0$
! %

%
+ (),$
%
1()%
'-,$
+2
3 ()*
%
3 4
" %
-#$
%
+ ()"!
/,
"!
/,

"" %
%
'-$
5
#
6 )*
5
#
)
Rozdzia 17. Tabele przestawne
473
7#"
"" %
%
'-$
5
#'8#

6 )*
5
#
)
7#"
"" %
%
'-$
5
#9
6 )*
!
5
#
)
7#"
" %
%
'-$
##+5
#" %
%
'-$
5
#'-#:,-'-#:,*

7#
Kod wygenerowany przez rejestrator makr zaley od sposobu, w jaki utworzylimy tabel przestawn. W przykadzie utworzyem tabel przestawn, ktra bya pusta, dopki
nie przecignem pola z paska narzdzi Tabela przestawna. Alternatywn metod jest
kliknicie przycisku Ukad w drugim kroku kreatora Tabela przestawna i zdefiniowanie
ukadu tabeli przestawnej przed jej utworzeniem.
Mona oczywicie wykona zarejestrowane makro, co spowoduje utworzenie kolejnej,
identycznej tabeli przestawnej.

Kod jzyka VBA dotyczcy dziaa z tabelami przestawnymi moe si wydawa niejasny.
Aby zarejestrowane makro nabrao sensu, trzeba pozna kilka obiektw (opis kadego
z nich znajduje si w pomocy online):

zbir obiektw
obiektu ;

zbir obiektw
obiektu ;

zbir pl obiektu
;

! zbir danych dla pola okrelonej kategorii;

metoda obiektu
tworzca tabel przestawn
na podstawie danych w buforze tabeli przestawnej;

metoda obiektu tworzca tabel przestawn.
Jak si przekonamy w nastpnym punkcie, korzystanie z tej metody nie jest

konieczne.

Podobnie jak w przypadku wikszoci zarejestrowanych makr, zaprezentowany wczeniej
przykad nie jest tak wydajny, jak mgby by. Mona go uproci i uczyni bardziej
zrozumiaym. Kod z listingu 17.1 pozwoli utworzy identyczn tabel przestawn.
474

Lepszy sposb generowania tabeli przestawnej za pomoc kodu VBA
! %

+ %!" !"
+ % %

%!") !"##$
%&'()*
+,$
+()! ##
%) %!"! %
$
%
+ (),$
%
1()%
'-
" %
5
# 6 )*
5
#
5
#96 )*
!
5
#
5
#'8#
6 )*
5
#
5
#'-#:6 )*
+5
#
7#"
7#
Procedur
uproszczono (co moe przyczyni si do zwikszenia jej
przejrzystoci), deklarujc tylko dwie zmienne obiektowe: oraz . Zastpuj
one indeksowane odwoania do pl
"
oraz
"
#
. Nowy obiekt
tworzy si za pomoc metody , a nowy obiekt

za pomoc metody
obiektu
. W ostatniej sekcji
kodu nastpuje dodanie pl do tabeli przestawnej i okrelenie lokalizacji wewntrz niej
(pola strony, kolumny, wiersza i danych).
W pierwotnie wygenerowanym makrze znajdowa si zakodowany na twardo zakres
danych sucy do utworzenia obiektu
(tzn. $% &'&&(&)*$). W procedurze
tabela przestawna jest tworzona na podstawie biecego regionu otaczajcego komrk &. Dziki temu zyskujemy pewno, e makro bdzie
dziaa poprawnie po wprowadzeniu dodatkowych danych.
Kod byby bardziej uniwersalny, gdyby w zbiorze 5
# zastosowano indeksy
zamiast literaw. W ten sposb makro dziaaoby nawet wtedy, gdy uytkownik
zmieniby nagwki kolumn. Na przykad bardziej uniwersalny kod zawieraby odwoanie
5
# zamiast 5
# . Kod zastosowany w pokazanym
przykadzie najlepiej pasuje do sytuacji, kiedy ukad kolumn nie bdzie si zmienia.
Najlepszym sposobem poznania potrzebnych obiektw, metod i waciwoci jest jak zwykle
zarejestrowanie wykonywanych dziaa w makrze. Nastpnie warto przestudiowa tematy
pomocy online, aby zrozumie sposb uycia poszczeglnych elementw. Niemal w kadym przypadku zarejestrowane makra wymagaj modyfikacji. Mona te napisa kod od
pocztku, bez wykorzystywania rejestratora makr, ale to wymaga pewnego dowiadczenia.

W tym podrozdziale zaprezentuj kod VBA tworzcy stosunkowo zoon tabel przestawn.
475

Na rysunku 17.3 zaprezentowano fragment bazy danych w arkuszu, zbudowanej z 15 840
wierszy zawierajcych hierarchiczne dane budetowe firmy. Korporacja skada si z 5
oddziaw, a kady oddzia z 11 wydziaw. W kadym wydziale s cztery kategorie
budetowe, a kada kategoria zawiera po kilka pozycji. Kwoty budetu oraz rzeczywicie
wydane rodki s zapisane dla kadego z 12 miesicy.

Dane z tego
skoroszytu bd
zestawione w tabeli
przestawnej
Ten przykad jest dostpny na pycie CD-ROM doczonej do ksiki.
Na rysunku 17.4. pokazano tabel przestawn utworzon na podstawie zaprezentowanych wyej danych. Warto zwrci uwag, e tabela przestawna zawiera obliczane pole
+,
oraz cztery obliczane pola -.&, -./, -.) i -.*, zawierajce podsumowania
dla poszczeglnych kwartaw.

Kod VBA z listingu 17.2 tworzy tabel przestawn.

Tworzenie tabeli przestawnej dla wielu oddziaw
! %

+ %!" !"
+ % %

''
;'#)5

476

Tabela przestawna
utworzona
na podstawie danych
z rysunku 17.3
;<--%
-,=

67 1*
''
+'
&
)5

"-%
-+

67 > % 4
''
+'
&
)%
; -2
'-
%!") !"##$
%&'()*
+,$
+()! ##
+ # -
"##
"1)-%
-
; -
'-' #2
%) %!"! %
$
%
+ ()"-%
-,$
%
1()%
-?#:
" %
+ #'@
5
#A+BC6 )*
5
#
5
#B7BD!6 )*
! E5
#
5
#6++BC6 )*
5
#
5
#?;+F7%6 )*
+5
#
5
#7!AB%7A+%GB6 )*
+5
#
+ #'
H:9 #
- #"&

!

#5
###6#"&
,)?;+F7%I7!AB%7A+%GB
5
#6#"&
6 )*
+5
#
477
+ #'@

-&"
5
#B7BD!!

#B##$
G
,)&JEJ
5
#B7BD!!

#B##$
GK,)GJJ!-
5
#B7BD!!

#B##$
G/,)E'JJ-
5
#B7BD!!

#B##$
G0,) LJEJ>
-
-&"' -&
5
#B7BD! BG
5
#B7BD! BGK
5
#B7BD! BG/
5
#B7BD! BG0
)0
)M
)K
)N
#&2' #'@

5
#-?;+F7%!' )?#:-H
5
#-7!AB%7A+%GB!' )--&&#-H
5
#-6#"&
!' )6#"&
-H
7#"
''
;'#)%
7#

!
Procedura
z listingu 17.2 najpierw usuwa arkusz %
#
.0, jeeli taki wczeniej istnia. Nastpnie tworzy obiekt
, wstawia nowy
arkusz o nazwie %
.0 i w kocu tworzy tabel przestawn. Do tabeli
przestawnej dodawane s nastpujce pola:
,
1 pole wiersza;

pole kolumny;
+
1 pole strony;
2% pole danych;
,.
3.,
pole danych.
Nastpnie wykorzystano metod zbioru %

w celu utworzenia obliczanego pola +,
, ktrego warto jest wyliczana poprzez odjcie wartoci faktycznie
wydanej kwoty (pole 4546 53 67- ) od kwoty budetu (pole 2785). Cztery
obliczane pola su do wyliczenia kwartalnych podsumowa. Domylnie obliczane pola
s dodawane po prawej stronie tabeli przestawnej, a zatem potrzebny jest dodatkowy
kod, aby umieci je obok miesicy, ktrych dotycz (np. pole -. jest umieszczone za
polem ). Na koniec kod modyfikuje podpisy wywietlane w tabeli przestawnej (np.
nazwa %!332785 jest zastpowana nazw 2%391:).
Tworzc t procedur, najpierw wygenerowaem kod za pomoc rejestratora makr,
a nastpnie go poprawiem, aby sta si czytelniejszy i wydajniejszy.
478

W poprzednim przykadzie rdem danych by arkusz. Jak wiadomo, Excel umoliwia
wykorzystanie zewntrznych rde danych do tworzenia tabel przestawnych. Przykad
zaprezentowany w tym podrozdziale demonstruje kod VBA potrzebny do utworzenia
tabeli przestawnej na podstawie danych zapisanych w bazie danych Access.
Baza danych Accessa zawiera pojedyncz tabel, w ktrej umieszczono te same
dane, ktrych uyto w poprzednim przykadzie.
Kod z listingu 17.3 tworzy tabel przestawn. Zaoono, e plik bazy danych budet.
mdb jest zapisany w tym samym katalogu, co arkusz.

Generowanie tabeli przestawnej na podstawie danych z zewntrznej bazy danych
! %
5 +?
+ %!" !"
+ % %

++?5

+!
+O&
;<- -,:

67 1*
''
+'
&
)5

" -+

67 > % 4
; -2
'-
%!") !"##$
%&'()*
7*

P:# '
-&#&"
+?5
)%" "QR#:#
CS"' H9-
! )6+?!(+1)+T+?O)Q+?5

'&
O&)7E7!%U56?;+F7%
" %!"
! )!
! #%*)O&
7#"
+ #-
"##
"1) -
; -
'-
%) %!"! %
$
479
%
+ ()" -,$
%
1()?#: -
" %
+ #'@
5
#A+BC6 )*
5
#
5
#B7BD!6 )*
! E5
#
5
#6++BC6 )*
5
#
5
#?;+F7%6 )*
+5
#
5
#7!AB%7A+%GB6 )*
+5
#
7#"
7#
Argument %, metody zbioru

okrelono jako ;5;.
W przykadzie zaprezentowanym w poprzednim podrozdziale (w ktrym wykorzystano
dane z bazy danych w arkuszu) argument %, by typu ;7 . Obiekt

w celu pobrania danych z pliku zewntrznego potrzebuje nastpujcych informacji:
acucha poczenia opisujcego typ rda danych oraz nazw pliku,
acucha zapytania, ktrym jest instrukcja SQL okrelajca zwracane rekordy i pola.
W tym przykadzie acuch poczenia okrela rdo danych ODBC, ktrym jest plik
Accessa o nazwie budet.mdb. acuch zapytania okrela w tym przypadku ca tabel
2785. Informacje te s przekazywane do obiektu
poprzez ustawienie waciwoci
oraz !!;. Po zapisaniu danych w buforze tabeli przestawnej
nastpuje utworzenie tabeli za pomoc metody
.
SQL jest standardowym jzykiem sucym do tworzenia zapyta do bazy danych.
Wicej informacji mona uzyska w pomocy online. Warto rwnie zakupi ksik
powicon temu jzykowi, co pozwoli pozna go dokadniej.

W ostatnim przykadzie utworzymy kilka tabel przestawnych, ktre bd zawieray
podsumowania danych pobranych z ankiety wypenianej przez klientw. Dane s zapisane
w bazie danych w arkuszu (rysunek 17.5) zoonej ze 100 wierszy. Kady wiersz zawiera
dane o pci respondenta oraz odpowied od 1 do 5 dla kadej z 14 pozycji ankiety.
Na rysunku 17.6 pokazano kilka tabel przestawnych. Dla kadej pozycji ankiety utworzono
dwie tabele przestawne jedna wywietla dane w procentach, druga rzeczywiste wartoci.
Kod VBA z listingu 17.4 tworzy te tabele.

Tworzenie wielu tabel przestawnych na podstawie danych ze zoonej zewntrznej bazy
danych
%

%' # -&KM
'-&"
+ %!" !"
+ % %

480

Wyniki ankiety
bd podsumowane
w kilku tabelach
przestawnych

Tabele przestawne utworzone za pomoc procedury VBA
+&" "
+B1
+ B,B
''
;'#)5

;<- # ,:

67 1*
''
+'
&
)5

" # +

67 > % 4
+ #- #
&") "##
"1) #
; -2
'-
%!") !"##$
%&'()*
+,$
+()"+&$
! ##
)
5 )% 0
B1)"+&!
,JK
; -
'-
%) %!"! %
$
%
+ ()&"!
,N,$
%
1()B1
) J
+ #'@
" % 5
#B1
6 )*
+5
#
1)E- #' #-
5 )*
!
7#"
%##5
# 5
#()&B1,+
% 5
# HV6 )*
!
5
#
1*
)
5 )% 0
B1)"+&!
,JK
; -
'-
%) %!"! %
$
%
+ ()&"!
,,$
%
1()B1QK
) J
" % 5
#B1
6 )*
+5
#
1)
5 )*
!
481
482
!

)*
62!

7#"
%##5
# 5
#()&B1,+
% 5
# HV6 )*
!
5
#
1*

- ' &
&"
"(,5(5
'
,G &-<-#-
'
K,1-#-<
'
/,W-#&# &
'
0,#-<
'
X,!H <-#-
7#"
& - =

!
(B7!
5
7#
Tabele przestawne s tworzone w dwch ptlach, wszystkie na podstawie jednego obiektu

. Pocztek kadej kolejnej tabeli przestawnej jest wyliczany na podstawie
zmiennej .. Po utworzeniu tabeli kod zamienia kategorie liczbowe w pierwszej kolumnie
na tekst (np. warto & jest zastpowana tekstem Kategorycznie si nie zgadzam). Na
kocu s korygowane szerokoci kolumn.
!

Tabele przestawne Excela s elastyczne. Uytkownicy mog z atwoci zamieni pole
wiersza z polem kolumny lub ukry niektre pozycje w tabeli, nieistotne w danym momencie. Mona wprowadzi wasne elementy interfejsu, ktre jeszcze bardziej uatwi
modyfikacje. W przykadzie zaprezentowanym w tym podrozdziale pokazano tabel
przestawn, ktrej wygldem mona sterowa za pomoc przecznikw oraz pl wyboru
tak, jak pokazano na rysunku 17.7.

Uytkownik moe
skorzysta
z formantw w celu
modyfikowania tabel
przestawnych
483
Tabela przestawna zawiera cztery dodatkowe pola obliczane (-., -./, -.) i -.*), ktre
su do obliczania podsumowa kwartalnych. Kod wykonywany w przypadku zaznaczenia pierwszej wartoci przecznika (Tylko miesice) pokazuje listing 17.5. Procedura
jest prosta, przypomina procedury obsugi zdarze dla innych przecznikw.

Modyfikacja tabeli przestawnej
6' ? $!

%&
9
''
;'#)5

"" %
5
#9
B&3
)%
BE3
)%
B3
)%
BG3
)%
B3
)%
B!-3
)%
BE'3
)%
B3
)%
B-3
)%
B L3
)%
BE3
)%
B>3
)%
BG3
)5

BGK3
)5

BG/3
)5

BG03
)5

7#"
7#
Pola wyboru powoduj wczanie (wyczanie) podsumowa dla wierszy i kolumn.

Procedury obsugi tych zdarze zaprezentowano poniej:
!"? *$!

#

''
;'#)5

" %
!
>#)!"? *3

7#Y
!"? *K$!
# -&
''
;'#)5

" %
>#)!"? *K3

7#
Tabele przestawne mona oczywicie modyfikowa w rny sposb. Jak wspomniaem,

najprostszym sposobem utworzenia kodu VBA, ktry modyfikuje tabele przestawne,
jest wykorzystanie rejestratora makr podczas rcznych modyfikacji. Nastpnie wystarczy
wprowadzi poprawki w kodzie i skopiowa go do procedur obsugi zdarze wybranych
formantw.

Excel 2003 PL. Programowanie W VBA. Vademecum Profesjonalisty

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Excel 2003 PL. Programowanie W VBA. Vademecum Profesjonalisty

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

IDZ DO

Excel 2003 PL.

Excel jeszcze bogatszy, porczniejszy i dostosowany do Twoich potrzeb

Excel 2003 PL. Programowanie w VBA. Vademecum profesjonalisty

Dostp do bazy danych ..........................................................................................................53

Formaty plikw baz danych ............................................................................................88

      !"

,#- .-#-& "!

#.- &.-#-& "

Excel 2003 PL. Programowanie w VBA. Vademecum profesjonalisty

Zadania realizowane z myl o kocowym uytkowniku ...................................................127

 #$%  &  '    "

$. & -#01

Zbir Comments ............................................................................................................174

2& . %-#01

Excel 2003 PL. Programowanie w VBA. Vademecum profesjonalisty

Przekazywanie argumentw procedurom ............................................................................240

Excel 2003 PL. Programowanie w VBA. Vademecum profesjonalisty

Zwracanie tablicy zawierajcej unikatowe, losowo uporzdkowane liczby cakowite ....335

% (    $) *  "+,

Wywietlanie i zamykanie formularzy UserForm ...............................................................375

Excel 2003 PL. Programowanie w VBA. Vademecum profesjonalisty

Programowanie przyciskw kreatora ............................................................................429

(     - .    +,"

Tworzenie tabel przestawnych na podstawie zewntrznej bazy danych .............................478

Excel 2003 PL. Programowanie w VBA. Vademecum profesjonalisty

Porwnanie plikw XLA i XLS ..........................................................................................594

% /    0!

Excel 2003 PL. Programowanie w VBA. Vademecum profesjonalisty

Wywietlanie klawisza skrtu wraz z nazw polecenia ................................................650

Excel 2003 PL. Programowanie w VBA. Vademecum profesjonalisty

8&- '&- 01

= , >#%901

Cz V Zaawansowane techniki programowania

Zanim utworzyem t tabel przestawn, wczyem rejestrator makr. Wygenerowany

Rozdzia 17. Tabele przestawne

na podstawie danych w buforze tabeli przestawnej;

Jak si przekonamy w nastpnym punkcie, korzystanie z tej metody nie jest

    

Cz V Zaawansowane techniki programowania

Rozdzia 17. Tabele przestawne

Ten przykad jest dostpny na pycie CD-ROM doczonej do ksiki.

Cz V Zaawansowane techniki programowania

Rozdzia 17. Tabele przestawne

 #&2' #'@

Nastpnie wykorzystano metod  zbioru %

Cz V Zaawansowane techniki programowania

Rozdzia 17. Tabele przestawne

Argument  %, metody  zbioru 

Cz V Zaawansowane techniki programowania

Rozdzia 17. Tabele przestawne

Cz V Zaawansowane techniki programowania

Tabele przestawne s tworzone w dwch ptlach, wszystkie na podstawie jednego obiektu

!  

Rozdzia 17. Tabele przestawne

Pola wyboru powoduj wczanie (wyczanie) podsumowa dla wierszy i kolumn.

Tabele przestawne mona oczywicie modyfikowa w rny sposb. Jak wspomniaem,

You might also like

!"

,#- .-#-& "!

#.- &.-#-& "

#$% & ' "

$. & -#01

2& . %-#01

% ( $)* "+,

( - . +,"

% / 0!

8&- '&- 01

= , >#%901

#&2' #'@

Nastpnie wykorzystano metod zbioru %

Argument %, metody zbioru

!