Professional Documents
Culture Documents
PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI
KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Spis treci
Wstp..................................................................................................................................................................7
Rozdzia 1.
Rozdzia 3. Formatowanie.............................................................................................................................................37
Wprowadzenie.......................................................................................................................... 37
Przypomnienie.......................................................................................................................... 37
Formatowanie uatwia obliczenia............................................................................................. 40
Formatowanie warunkowe i niestandardowe............................................................................ 45
Autoformatowanie.................................................................................................................... 50
Rozdzia 4. Style.................................................................................................................................................................53
Wprowadzenie.......................................................................................................................... 53
Tworzenie stylw ..................................................................................................................... 53
Uywanie stylw ...................................................................................................................... 55
Style i szablony ........................................................................................................................ 57
Rozdzia 5. Zabezpieczenia..........................................................................................................................................59
Wprowadzenie.......................................................................................................................... 59
Czste zapisywanie pliku ......................................................................................................... 60
Ochrona pliku........................................................................................................................... 61
Ochrona skoroszytu.................................................................................................................. 63
Rozdzia 6. Formuy...........................................................................................................................................................75
Wprowadzenie.......................................................................................................................... 75
Adresy wzgldne i bezwzgldne .............................................................................................. 75
Przeliczanie rczne i automatyczne .......................................................................................... 78
Wywietlanie formu w komrkach.......................................................................................... 79
Formuy trjwymiarowe i adresowanie porednie.................................................................... 80
Szacowanie formu ................................................................................................................... 84
Zamiana formu na wartoci ..................................................................................................... 86
Bdy oblicze.......................................................................................................................... 87
Inspekcja formu....................................................................................................................... 91
Rozdzia 7.
Nazwy ...............................................................................................................................................................97
Wprowadzenie.......................................................................................................................... 97
Nazywanie staych.................................................................................................................... 97
Nazwy zakresw z adresowaniem bezwzgldnym ................................................................... 99
Nazwy zakresw z adresowaniem wzgldnym....................................................................... 101
Nazwy na poziomie arkusza i na poziomie skoroszytu .......................................................... 102
Nazywanie formu .................................................................................................................. 105
Nazywanie zakresw definiowanych dynamicznie ................................................................ 106
8.
Wykresy
Rozdzia
Wprowadzenie
Rzecz okropn, uciliw i nudn jest konieczno interpretowania danych zapisanych
w tabelach. Jest to jeszcze gorsze, jeeli s to tabele przygotowane przez kogo innego
lub przez nas, ale na tyle dawno, e zdylimy ju zapomnie, co w nich zostao zapisane. To tak, jakby w kawiarni zamiast gotowych lodw z bakaliami uraczono nas mas
lodow w termosie oraz orzechami, ktre mamy wyj z upin, migdaami, ktre mamy
posieka, itd. Gryzienie poszczeglnych ingrediencji nie da pojcia o smaku kompozycji.
Podobnie dane zapisane w tabelach s surogatem produktu. Najczciej s one dopiero
podstaw do wykonania analiz lub prezentacji. Zwykle chcemy si dowiedzie, czy jaka warto wzrasta, czy maleje, w ktrym miesicu zarobki byy najwiksze lub na
sprzeday jakiego produktu sklep najwicej traci. Wszystko to atwiej zobaczy na wykresach ni odczyta z danych zapisanych w tabelach.
W tym rozdziale zostay omwione rne typy wykresw standardowych: jak wygldaj, kiedy warto je stosowa itd. Dwa niewielkie przykady zastosowania wykresw
niestandardowych znalazy si w wiczeniach 8.17 i 8.18. Wicej informacji na temat
wykresw niestandardowych i nietypowego uycia wykresw standardowych mona
znale w mojej ksice Excel 2003 PL. 161 praktycznych porad, w rozdziale 12.
Wykresy1.
Krzysztof Masowski, Excel 2003 PL. 161 praktycznych porad, wydawnictwo Helion 2004.
112
Przygotuj arkusz i sporzd wykres pokazany na rysunku 8.1. Przekonaj si, e prezentacja graficzna jest dynamicznie zwizana z danymi rdowymi.
Rysunek 8.1.
Wykres lepiej do nas
przemawia ni tabelka
Wskazwka
Wykres zosta stworzony zgodnie z parametrami domylnymi.
Zmiany wartoci w komrkach arkusza powoduj zmian supkw na wykresie
i odwrotnie: zmiana wysokoci supkw na wykresie powoduje zmian danych
w komrkach.
Rozwizanie
1. Wpisz dane do arkusza i zaznacz zakres A1:B4.
2. Na standardowym pasku narzdzi nacinij przycisk Kreatora wykresw
i w oknie
dialogowym Kreator wykresw Krok 1 z 4 nacinij przycisk Zakocz. Zostanie
utworzony wykres pokazany na rysunku 8.1.
Rozdzia 8. Wykresy
113
Rysunek 8.2.
Wykres jest
dynamicznie
powizany
z wartociami,
jakie reprezentuje
Rysunek 8.3.
Zmiana wysokoci
supka na wykresie
na rysunku 8.4.
Rysunek 8.4.
Powizane danych
z wykresem dziaa
w obie strony
Komentarz
Zmiana w jedn stron jest powszechnie znana na og wszyscy wiedz,
e zmieniajc wartoci w komrkach, mona zmienia wykres. O zalenoci
odwrotnej wie znacznie mniej osb.
Zwr uwag na kroki 4. i 5. W obu punktach mona, oczywicie, klikn ten sam
supek, ale nie moe to by kliknicie dwukrotne (nastpujce raz za razem),
gdy spowodowaoby to przejcie do formatowania danego elementu wykresu.
114
wiczenie 8.2.
Jest to nietypowe wiczenie, gdy brak w nim zadania do wykonania. Celem jest wprowadzenie podstawowych poj, ktre bd uywane w nastpnych wiczeniach. Dlatego proponuj po prostu wykona kolejne polecenia podane w rozwizaniu.
Rozwizanie
1. Przygotuj arkusz pokazany na rysunku 8.5.
Rysunek 8.5.
Arkusz wiczeniowy
2. Zaznacz blok A1:C4 i stwrz wykres zgodny z parametrami domylnymi, czyli powtrz
Komentarz
O kategorii nie zawsze jest osi poziom i nie zawsze w ogle istnieje; s wykresy majce
dwie osie wartoci, ale tu rozpatrujemy wykres utworzony wedug parametrw domylnych.
Tworzc wykres, Excel dzieli domylnie dane w zaznaczonym zakresie na kategorie
i serie.
W tym wiczeniu za kategorie zostay uznane wiersze: niadanie, obiad i kolacja,
a za serie dni tygodnia: poniedziaek i wtorek.
Kategorie zaznaczane na osi kategorii s rwnouprawnione, co oznacza, e kadej
przydzielane jest tyle samo miejsca (skok o jedn podziak).
Warto ten fakt zapamita, gdy wkrtce bdziemy z niego korzysta,
porwnujc wykresy liniowe z wykresami XY (patrz wiczenie 8.4).
W kadej kategorii s przedstawiane wartoci ze wszystkich serii danych
(zostay pokazane ceny niadania, obiadu i kolacji z poniedziaku i wtorku).
Na razie nie wiemy, dlaczego wiersze zostay uznane za kategorie, a kolumny
za serie, a nie odwrotnie. Wyjanienie znajduje si w nastpnym wiczeniu.
Rozdzia 8. Wykresy
115
wiczenie 8.3.
116
wiczenie 8.4.
Sporzd wykres znanej ze szkoy funkcji liniowej , obliczajc wartoci funkcji w punktach , i . Jaki typ wykresu naley wybra? Liniowy, czy XY?
Wskazwka
Wykres liniowy ma poziom o kategorii i pionow o wartoci, za wykres XY
ma dwie osie wartoci.
Aby mie pewno, ktry z typw naley wybra, warto sporzdzi oba wykresy
i je porwna.
Rozwizanie cz 1 tworzenie wykresu liniowego
1. Wpisz dane i zaznacz zakres zgodnie z rysunkiem 8.8.
Rysunek 8.8.
Wybranie typu wykresu
domylne, a na karcie Serie wypenij pole Etykiety osi kategorii (X) zgodnie
z rysunkiem 8.9. Adres zakresu moesz wprowadzi do pola, zaznaczajc zakres
mysz w arkuszu.
4. W oknie dialogowym Kreator wykresw Krok 3 z 4 na karcie Tytuy wpisz tytu
Rozdzia 8. Wykresy
Rysunek 8.9.
Okrelenie rde
danych
Rysunek 8.10.
Dodanie tytuu wykresu
Rysunek 8.11.
Otrzymany wykres
liniowy
117
118
Rysunek 8.12.
Pierwszy krok
tworzenia
wykresu
punktowego
Rysunek 8.13.
Porwnanie
wykresw
liniowego i XY
Komentarz
Kady, kto cokolwiek pamita ze szkolnych lekcji matematyki, od razu stwierdzi,
e prawidowym wykresem funkcji
jest wykres typu XY.
W wykresach typu XY na obu osiach pionowej i poziomej odmierzane s
odcinki proporcjonalnie odpowiadajce wartociom liczb, co oznacza, e odlego
od zera punktu odpowiadajcego liczbie 7 jest siedmiokrotnie wiksza ni punktu
odpowiadajcego liczbie 1 (patrz prawy wykres na rysunku 8.13).
W wykresach liniowych o pozioma jest osi kategorii, wic nie ma tam adnego
proporcjonalnego odmierzania na osi OX s trzy kategorie: pierwsza nazywa si ,
druga , a trzecia (nazwy rwnie dobre jak Asia, Basia i Kasia). W przypadku
kategorii nie mamy do czynienia z liczbami, lecz z nazwami, a nazwa to tekst, czyli
cig znakw. W naszym wiczeniu s to przypadkowo nazwy jednoznakowe, zoone
z pojedynczych cyfr (nie liczb).
Wszystkie kategorie s rwnouprawnione; kadej, niezalenie od nazwy,
jest przydzielany odcinek tej samej dugoci.
Uycie wykresw z osi kategorii do przedstawiania funkcji matematycznych
jest dopuszczalne w szczeglnym przypadku, gdy nazwami kategorii bd liczby
stanowice cig arytmetyczny (rnica midzy kolejnymi liczbami jest staa).
wiczenie 8.4, cho powicone zagadnieniu do prostemu, omwiem szczegowo
z dwch powodw:
Zrozumienie istoty rnicy midzy wykresami liniowymi i wykresami XY
jest bardzo wane, gdy uwiadamia nam, e odcinki na osi kategorii nigdy nie
odpowiadaj wartociom liczbowym, z czego wynika, e wykresy z osiami
kategorii w zasadzie nie nadaj si przedstawiania funkcji matematycznych.
Rozdzia 8. Wykresy
119
120
seri danych na karcie Etykiety danych wcz opcj Warto procentowa. Zatwierd
naciniciem OK. Otrzymasz wykres pokazany na rysunku 8.16.
Rysunek 8.16.
Etykiety uatwiaj
ocen wynikw
Komentarz
Wykres koowy jest bardzo wygodny i obrazowy, ale ma tylko jedn warstw, czyli mona
na nim pokaza tylko jedn seri danych. Gdyby gosujcy odpowiadali nie na jedno, lecz na
dwa pytania, wyniki naleaoby przedstawi na dwch oddzielnych wykresach koowych.
wiczenie 8.6.
Dane pokazane na rysunku 8.17 przedstaw na wykresie pozwalajcym oceni udzia procentowy poszczeglnych skadnikw kosztw i porwna rozkady obcie w dwch kolejnych latach.
Rysunek 8.17.
Jak najlepiej pokaza
te dane na wykresie?
Wskazwka
Mona zastosowa dwa wykresy koowe (patrz poprzednie wiczenie), wykres piercieniowy (rozwizanie 1.) albo wykres kolumnowy skumulowany do 100% (rozwizanie 2.).
Rozwizanie 1.
1. Zaznacz zakres A2:C5 i stwrz standardowy (zgodny z parametrami domylnymi)
wykres piercieniowy.
2. Dwukrotnie kliknij piercie zewntrzny i po wywietleniu okna dialogowego
Rozdzia 8. Wykresy
121
Komentarz
Na wykresie przedstawionym na rysunku 8.18 od razu wida, e w piercieniu
zewntrznym pazerno fiskusa stumia wszelk dziaalno podatki stanowi
prawie 50% wszystkich kosztw.
Nieco gorzej jest z ustaleniem, ktry piercie dotyczy ktrego roku. Mona nazw
serii, w tym przypadku rok, wywietli obok wartoci procentowych (w punkcie 2.
naleao wczy dodatkowo opcj Nazwa serii), ale spowodowaoby to wywietlanie
nazwy serii obok kadej wartoci procentowej, a zbyt wiele napisw czyni wykres
nieczytelnym. Niezym rozwizaniem jest dodanie pl tekstowych z napisami,
jak na rysunku 8.19.
Rysunek 8.19.
Teraz wszystko jasne
od razu wida,
e wadza stara si
jak moe o rozwj
szarej strefy
Dodatkowe elementy graficzne (strzaki, kreski, pola tekstowe itp.) mona dodawa
do wykresw za pomoc narzdzi dostpnych na pasku Rysowanie (Widok/Paski
narzdzi/Rysowanie).
Rozwizanie 2.
1. Zaznacz zakres A2:C5 i nacinij przycisk Kreatora wykresw.
2. Wybierz wykres kolumnowy skumulowany z sumowaniem do 100%
Zakres danych wcz opcj Serie w: Wiersze, po czym nacinij przycisk Zakocz.
Rezultat wida na rysunku 8.21.
Rysunek 8.21.
Wykres kolumnowy
skumulowany
122
Komentarz
Jak wida, wykresy kolumnowe skumulowane z sumowaniem do 100% mog by
czasem uywane zamiast wykresw piercieniowych.
Zwaszcza gdy mamy do czynienia z wieloma seriami danych, wykresy kolumnowe
s czytelniejsze od wielu krelonych wsprodkowo piercieni.
W punkcie 3. musielimy rcznie wczy opcj Serie w: Wiersze, gdy bez tego Excel
stworzyby dwie serie danych o nazwach 2000 i 2001 z przedstawieniem w trzech
kategoriach: Podatki, Pace i Inne, bowiem, jak pokazalimy w wiczeniu 8.3, Excel
domylnie zakada, e kategorii jest wicej ni serii.