Id do

Spis treci
Przykadowy rozdzia
Katalog ksiek
Katalog online
Zamw drukowany
katalog
Twj koszyk
Dodaj do koszyka
Cennik i informacje
Zamw informacje
o nowociach
Zamw cennik
Czytelnia
Fragmenty ksiek
online

Kontakt
Helion SA
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 32 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl
Helion 19912010

Excel 2010 PL.

Biblia
Autor: John Walkenbach
Tumaczenie: Daniel Kaczmarek
ISBN: 978-83-246-2862-9
Tytu oryginau: Excel 2010 Bible
Format: 172245, stron: 992

Twoje kompletne rdo wiedzy o Excelu 2010!

Przedstaw dane za pomoc wykresw
Dokonaj szczegowej analizy trendw
Ujarzmij formuy, funkcje, tabele, arkusze i skoroszyty
Excel 2010 to najnowsza wersja najbardziej popularnego obecnie na rynku arkusza kalkulacyjnego
firmy Microsoft. Nie ma lepszego sposobu na jego poznanie ni nauka z Johnem Walkenbachem
guru Excela i autorem wszystkich napisanych o tym programie ksiek z serii Biblia. Excel 2010
PL. Biblia to podrcznik przeznaczony zarwno dla pocztkujcych, jak i zaawansowanych
uytkownikw. Zawiera kompletne informacje o komponentach Excela. Autor wzbogaci go te
o praktyczne porady i wskazwki oraz zamieci w nim uyteczne przykady.
Znajdziesz tutaj podstawowe wiadomoci na temat programu Excel. Nauczysz si tworzy formuy
i funkcje oraz dokonywa oblicze. Poznasz tajniki tworzenia wszelkiego rodzaju wykresw oraz
sposoby analizy danych w arkuszu kalkulacyjnym. W kocu dostosujesz program do swoich potrzeb,
korzystajc z potnego narzdzia, jakim jest programowanie i tworzenie makr w jzyku VBA.
Podstawowe informacje o Excelu
Tabele
Formatowanie arkuszy
Szablony
Tworzenie konspektw
Formuy i funkcje
Wizualizacja danych
Tworzenie wykresw przebiegu w czasie
Wsppraca z innymi aplikacjami pakietu Office oraz internetem
Ochrona danych
Praca z bazami danych
Tabele przestawne i analiza danych
Jzyk VBA
Jeli co mona zrobi w Excelu, tutaj znajdziesz sposb, w jaki mona tego dokona!

Spis treci
O autorze ........................................................................................ 29
Wstp .............................................................................................. 31

Cz I Podstawowe informacje o Excelu .................................... 35

Rozdzia 1. Wprowadzenie do Excela ............................................................... 37
Kiedy korzystamy z Excela .................................................................................................................37
Nowoci w Excelu 2010 .....................................................................................................................38
Czym s arkusze i skoroszyty .............................................................................................................39
Poruszanie si po arkuszu ...................................................................................................................39
Nawigacja za pomoc klawiatury .................................................................................................39
Nawigacja za pomoc myszy ........................................................................................................42
Narzdzie Wstka ..............................................................................................................................43
Karty narzdzia Wstka ..............................................................................................................43
Karty kontekstowe ........................................................................................................................45
Typy polece narzdzia Wstka ..................................................................................................45
Obsuga interfejsu narzdzia Wstka za pomoc klawiatury ......................................................47
Korzystanie z menu podrcznego .......................................................................................................47
Dostosowywanie paska Szybki dostp ................................................................................................48
Okna dialogowe ..................................................................................................................................50
Nawigacja w oknach dialogowych ...............................................................................................51
Karty w oknach dialogowych .......................................................................................................51
Zastosowanie okna zada ....................................................................................................................52
Tworzenie pierwszego arkusza w Excelu ...........................................................................................53
Rozpoczcie pracy ........................................................................................................................53
Wpisywanie nazw miesicy ..........................................................................................................53
Wprowadzanie danych o wysokoci obrotw ...............................................................................53
Formatowanie wartoci .................................................................................................................54
Nadawanie arkuszowi bardziej wyszukanego wygldu ................................................................55
Dodawanie wartoci ......................................................................................................................55
Tworzenie wykresu .......................................................................................................................55
Drukowanie arkusza .....................................................................................................................56
Zapisywanie skoroszytu ................................................................................................................56

10

Excel 2010 PL. Biblia

Rozdzia 2. Wprowadzanie danych i ich edycja w arkuszu ............................. 59
Typy danych uywanych w arkuszu ...................................................................................................59
Wartoci liczbowe ........................................................................................................................59
Tekst .............................................................................................................................................60
Formuy ........................................................................................................................................60
Wprowadzanie tekstu i wartoci do arkusza .......................................................................................60
Wprowadzanie dat i godzin do arkusza ...............................................................................................62
Wprowadzanie dat ........................................................................................................................62
Wprowadzanie godzin ..................................................................................................................62
Modyfikacja zawartoci komrki ........................................................................................................63
Usuwanie zawartoci komrki ......................................................................................................63
Zastpienie zawartoci komrki ...................................................................................................63
Edycja zawartoci komrki ...........................................................................................................64
Przydatne wskazwki dotyczce wprowadzania danych ..............................................................65
Formatowanie liczb .............................................................................................................................70
Automatyczne formatowanie liczb ...............................................................................................70
Formatowanie za pomoc narzdzia Wstka ..............................................................................71
Formatowanie za pomoc klawiszy skrtu ...................................................................................71
Formatowanie za pomoc okna dialogowego Formatowanie komrek ........................................71
Dodawanie wasnych formatw liczbowych .................................................................................73
Rozdzia 3. Podstawowe operacje na arkuszach ............................................ 75
Podstawowe zasady pracy z arkuszami ...............................................................................................75
Praca w oknach Excela .................................................................................................................75
Uaktywnianie arkusza ...................................................................................................................78
Dodawanie nowego arkusza do skoroszytu ..................................................................................78
Usuwanie arkusza .........................................................................................................................79
Zmiana nazwy arkusza ..................................................................................................................79
Zmiana koloru karty arkusza ........................................................................................................80
Przenoszenie i kopiowanie arkuszy ..............................................................................................80
Ukrywanie i odkrywanie arkusza ..................................................................................................81
Okrelanie widoku arkusza .................................................................................................................81
Powikszanie i zmniejszanie arkuszy ...........................................................................................81
Ogldanie skoroszytu w wielu oknach ..........................................................................................83
Porwnywanie arkuszy obok siebie ..............................................................................................84
Dzielenie arkusza na okienka ........................................................................................................85
Blokowanie okienek .....................................................................................................................85
Kontrola okienek za pomoc okna czujki .....................................................................................87
Wiersze i kolumny ..............................................................................................................................87
Wstawianie wierszy i kolumn .......................................................................................................87
Usuwanie wierszy i kolumn ..........................................................................................................88
Ukrywanie wierszy i kolumn ........................................................................................................88
Zmiana szerokoci kolumn i wysokoci wierszy ..........................................................................89
Rozdzia 4. Komrki i obszary komrek ........................................................... 91
Komrki a obszary komrek ...............................................................................................................91
Zaznaczanie obszarw ..................................................................................................................92
Zaznaczanie caych wierszy i kolumn ...........................................................................................92
Zaznaczanie obszarw niecigych ...............................................................................................93
Zaznaczanie obszarw w kilku arkuszach ....................................................................................94
Zaznaczanie okrelonych typw komrek ....................................................................................95
Zaznaczanie komrek za pomoc opcji Znajd ............................................................................97

Spis treci

11

Kopiowanie i przenoszenie obszarw .................................................................................................98

Kopiowanie za pomoc polece narzdzia Wstka .....................................................................99
Kopiowanie za pomoc polece menu ..........................................................................................99
Kopiowanie za pomoc klawiszy skrtu .....................................................................................100
Kopiowanie lub przenoszenie przy uyciu metody przecignij i upu ..................................100
Kopiowanie do przylegajcych komrek ....................................................................................101
Kopiowanie obszaru komrek do innych arkuszy ......................................................................102
Wklejanie za pomoc schowka Office ........................................................................................102
Wklejanie specjalne ....................................................................................................................104
Zastosowanie okna dialogowego Wklejanie specjalne ...............................................................105
Nadawanie nazw obszarom ...............................................................................................................107
Tworzenie nazw obszarw w skoroszycie ..................................................................................107
Zarzdzanie nazwami .................................................................................................................109
Dodawanie komentarzy do komrek .................................................................................................110
Formatowanie komentarzy .........................................................................................................111
Zmiana ksztatu komentarza .......................................................................................................112
Odczytywanie komentarzy .........................................................................................................112
Drukowanie komentarzy .............................................................................................................112
Ukrywanie i pokazywanie komentarzy .......................................................................................113
Zaznaczanie komentarzy .............................................................................................................114
Edytowanie komentarzy .............................................................................................................114
Usuwanie komentarzy .................................................................................................................114
Rozdzia 5. Tabele ........................................................................................... 115
Czym jest tabela? ..............................................................................................................................115
Tworzenie tabeli ...............................................................................................................................117
Zmiana wygldu tabeli ......................................................................................................................118
Praca z tabelami ................................................................................................................................119
Nawigowanie w obrbie tabeli ....................................................................................................120
Zaznaczanie fragmentw tabeli ..................................................................................................120
Dodawanie nowych wierszy lub kolumn ....................................................................................120
Usuwanie wierszy lub kolumn ....................................................................................................121
Przenoszenie tabeli .....................................................................................................................121
Ustawianie opcji tabeli ................................................................................................................121
Korzystanie z wiersza sumy ........................................................................................................122
Usuwanie z tabeli powielonych wierszy .....................................................................................122
Sortowanie i filtrowanie tabeli ....................................................................................................123
Zamiana tabeli z powrotem na zakres .........................................................................................126
Rozdzia 6. Formatowanie arkusza ................................................................ 127
Narzdzia suce do formatowania ..................................................................................................127
Zastosowanie narzdzi formatujcych karty Narzdzia gwne .................................................128
Zastosowanie paska narzdzi Minipasek ....................................................................................128
Zastosowanie okna dialogowego Formatowanie komrek .........................................................129
Stosowanie rnych czcionek do formatowania arkuszy ..................................................................130
Zmiana wyrwnania tekstu ...............................................................................................................132
Opcje wyrwnania poziomego ...................................................................................................132
Opcje wyrwnania pionowego ...................................................................................................133
Zawijanie i zmniejszanie tekstu ..................................................................................................134
Scalanie komrek arkusza ..........................................................................................................135
Obracanie tekstu .........................................................................................................................135
Okrelanie kierunku tekstu .........................................................................................................136

12

Excel 2010 PL. Biblia

Kolory i cieniowanie .........................................................................................................................136
Obramowanie i krawdzie ................................................................................................................137
Grafika w tle .....................................................................................................................................139
Nadawanie nazw stylom ...................................................................................................................140
Stosowanie stylw ......................................................................................................................140
Modyfikowanie istniejcego stylu ..............................................................................................141
Tworzenie nowych stylw ..........................................................................................................142
Scalanie stylw ...........................................................................................................................142
Zapisywanie stylw w szablonach ..............................................................................................142
Motywy dokumentu ..........................................................................................................................143
Uycie motywu ...........................................................................................................................144
Dostosowywanie motywu ...........................................................................................................145
Rozdzia 7. Pliki Excela .................................................................................... 147
Tworzenie nowego skoroszytu ..........................................................................................................147
Otwieranie istniejcych skoroszytw ................................................................................................149
Uywanie Ulubionych ................................................................................................................151
Filtrowanie nazw plikw ............................................................................................................151
Zmiana widoku plikw ...............................................................................................................151
Zapisywanie skoroszytu ....................................................................................................................151
Autoodzyskiwanie .............................................................................................................................153
Odzyskiwanie wersji biecego skoroszytu ................................................................................153
Odzyskiwanie danych, ktre nie zostay zapisane ......................................................................154
Okrelanie hasa ................................................................................................................................154
Organizacja plikw ...........................................................................................................................155
Inne opcje skoroszytu .......................................................................................................................157
Sekcja Ostrzeenie o zabezpieczeniach ......................................................................................158
Sekcja Tryb zgodnoci ................................................................................................................158
Sekcja Uprawnienia ....................................................................................................................158
Sekcja Przygotuj do udostpniania .............................................................................................158
Sekcja Wersje .............................................................................................................................159
Zamykanie skoroszytw ...................................................................................................................159
Zabezpieczenie efektw pracy ..........................................................................................................160
Zgodno plikw Excela ...................................................................................................................160
Sprawdzanie zgodnoci ...............................................................................................................160
Rozpoznawanie formatw plikw Excela 2010 ..........................................................................161
Zapisywanie pliku, ktry bdzie przetwarzany za pomoc wczeniejszej wersji Excela ............162
Rozdzia 8. Tworzenie i zastosowanie szablonw ........................................ 163
Szablony Excela ................................................................................................................................163
Przegldanie szablonw ..............................................................................................................163
Tworzenie skoroszytu przy uyciu szablonu ..............................................................................164
Modyfikowanie szablonu ............................................................................................................165
Niestandardowe szablony Excela ......................................................................................................166
Szablony domylne .....................................................................................................................167
Tworzenie szablonw niestandardowych ...................................................................................169
Rozdzia 9. Drukowanie arkuszy ..................................................................... 173
Drukowanie jednym klikniciem myszy ...........................................................................................173
Zmiana widoku strony ......................................................................................................................174
Widok normalny .........................................................................................................................175
Widok ukadu stron .....................................................................................................................175
Podgld podziau stron ................................................................................................................177

Spis treci

13

Dostosowywanie typowych ustawie strony .....................................................................................178

Wybieranie drukarki ...................................................................................................................178
Okrelanie obszaru drukowania ..................................................................................................178
Zmiana orientacji strony .............................................................................................................179
Okrelanie rozmiaru papieru .......................................................................................................180
Drukowanie kilku kopii arkusza .................................................................................................180
Dostosowywanie marginesw strony ..........................................................................................180
Podzia na strony ........................................................................................................................181
Drukowanie tytuw wierszy i kolumn .......................................................................................182
Skalowanie wydruku ..................................................................................................................183
Drukowanie linii siatki ................................................................................................................183
Drukowanie nagwkw wierszy i kolumn .................................................................................183
Zastosowanie obrazu ta ..............................................................................................................183
Dodawanie do raportw nagwka lub stopki ...................................................................................184
Wybieranie predefiniowanego nagwka lub stopki ...................................................................184
Elementy kodu nagwka i stopki ...............................................................................................186
Inne opcje nagwka i stopki ......................................................................................................186
Kopiowanie ustawie strony midzy arkuszami ...............................................................................187
Ukrywanie niektrych komrek podczas drukowania ......................................................................187
Blokowanie moliwoci drukowania obiektw .................................................................................188
Tworzenie widokw niestandardowych arkusza ...............................................................................188

Cz II Formuy i funkcje ........................................................... 191

Rozdzia 10. Wprowadzenie do formu i funkcji ............................................ 193
Podstawowe informacje o formuach ................................................................................................193
Operatory uywane w formuach ................................................................................................194
Pierwszestwo operatorw w formuach ....................................................................................195
Wykorzystywanie funkcji w formuach ......................................................................................196
Wprowadzanie formu do arkusza .....................................................................................................200
Wprowadzanie formu z klawiatury ............................................................................................201
Wprowadzanie formu przez wskazywanie .................................................................................201
Wklejanie do formu nazw obszarw ..........................................................................................201
Wstawianie funkcji do formu ....................................................................................................202
Kilka informacji na temat wstawiania funkcji ............................................................................203
Edytowanie formu ............................................................................................................................204
Odwoywanie si do komrek w formuach ......................................................................................204
Odwoania wzgldne, bezwzgldne i mieszane ..........................................................................205
Zmiana charakteru odwoania .....................................................................................................206
Odwoania do komrek znajdujcych si poza arkuszem ...........................................................207
Uycie formu w tabelach .................................................................................................................208
Podsumowywanie danych tabeli .................................................................................................208
Zastosowanie formu w tabeli .....................................................................................................209
Odwoywanie si do danych tabeli .............................................................................................210
Poprawianie bdw w formuach .....................................................................................................211
Odwoania cykliczne ..................................................................................................................211
Okrelanie momentu przeliczania formu ...................................................................................213
Zaawansowane techniki nadawania nazw .........................................................................................214
Nadawanie nazw wartociom staym ..........................................................................................214
Nadawanie nazw formuom ........................................................................................................215
Cz wsplna obszarw ............................................................................................................215
Przypisywanie nazw do istniejcych odwoa ............................................................................216

14

Excel 2010 PL. Biblia

Wskazwki dotyczce formu ...........................................................................................................217
Unikanie sztywnego wpisywania wartoci .................................................................................217
Uywanie paska formuy jako kalkulatora ..................................................................................217
Tworzenie dokadnej kopii formuy ............................................................................................218
Przeksztacanie formu w wartoci .............................................................................................218
Rozdzia 11. Formuy uatwiajce prac nad tekstem .................................. 219
Kilka sw na temat tekstu ................................................................................................................219
Funkcje tekstowe ..............................................................................................................................220
Kody znakw ..............................................................................................................................220
Porwnanie dwch acuchw znakw ......................................................................................222

czenie kilku komrek ..............................................................................................................223

Wywietlanie sformatowanych wartoci jako tekstu ..................................................................223
Wywietlanie wartoci w formacie Walutowe jako tekstu ..........................................................224
Powtarzanie znaku lub acucha znakw ....................................................................................225
Histogram tekstowy ....................................................................................................................225
Dodawanie znakw do wartoci .................................................................................................225
Usuwanie niepotrzebnych odstpw oraz znakw, ktre nie mog by drukowane ...................226
Obliczenie liczby znakw w acuchu ........................................................................................226
Zmiana wielkoci liter ................................................................................................................227
Usuwanie znakw z acucha .....................................................................................................228
Zastpienie tekstu innym tekstem ...............................................................................................228
Przeszukiwanie acucha znakw ...............................................................................................229
Szukanie i zamienianie cigu w acuchu znakw .....................................................................229
Zaawansowane formuy tekstowe .....................................................................................................230
Zliczanie okrelonych znakw w komrce .................................................................................230
Obliczanie czstotliwoci wystpowania okrelonego fragmentu acucha znakw w komrce ......230
Odnalezienie nazwy pliku na jego ciece dostpu .....................................................................230
Odnalezienie pierwszego sowa w acuchu znakw ..................................................................231
Odnalezienie ostatniego sowa w acuchu znakw ...................................................................231
Usunicie pierwszego znaku w acuchu ....................................................................................231
Odnalezienie imienia, drugiego imienia oraz nazwiska ..............................................................232
Usuwanie tytuw sprzed nazwisk ..............................................................................................232
Tworzenie liczby porzdkowej ...................................................................................................232
Obliczanie liczby wyrazw w komrce ......................................................................................233
Rozdzia 12. Praca z datami i czasami ............................................................ 235
W jaki sposb Excel traktuje daty i czas ...........................................................................................235
Rozumienie kolejnych liczb dat ..................................................................................................235
Wpisywanie dat ..........................................................................................................................236
Interpretacja kolejnych liczb czasu .............................................................................................237
Wpisywanie pr dnia ..................................................................................................................238
Formatowanie dat i czasw .........................................................................................................239
Problemy z datami ......................................................................................................................240
Funkcje zwizane z datami ...............................................................................................................242
Wywietlanie biecej daty .........................................................................................................242
Wywietlanie dowolnej daty .......................................................................................................243
Wprowadzanie serii dat ..............................................................................................................243
Konwertowanie tekstu na dat ....................................................................................................244
Wyliczanie liczby dni midzy dwiema datami ...........................................................................245
Ustalanie liczby dni roboczych midzy dwiema datami .............................................................245
Zmiana daty o okrelon liczb dni roboczych ...........................................................................246
Obliczanie liczby lat midzy dwiema datami .............................................................................247

Spis treci

15

Obliczanie wieku osoby ..............................................................................................................247

Wyznaczanie dnia roku ...............................................................................................................248
Wyznaczanie dnia tygodnia ........................................................................................................248
Wyznaczanie daty ostatniej niedzieli ..........................................................................................249
Wyznaczanie pierwszego dnia tygodnia po okrelonej dacie .....................................................249
Wyznaczanie n-tego wystpienia dnia tygodnia w miesicu ......................................................249
Obliczanie dni witecznych .......................................................................................................249
Wyznaczanie ostatniego dnia w miesicu ...................................................................................251
Ustalanie, czy dany rok jest rokiem przestpnym .......................................................................252
Wyznaczanie kwartau roku ........................................................................................................252
Funkcje zwizane z jednostkami czasu .............................................................................................252
Wywietlanie czasu biecego ....................................................................................................253
Wywietlanie dowolnego czasu ..................................................................................................253
Obliczanie rnicy midzy dwoma czasami ...............................................................................254
Sumy czasu wiksze ni 24 godziny ...........................................................................................254
Konwertowanie czasu wojskowego ............................................................................................256
Konwertowanie godzin, minut i sekund z zapisu dziesitnego na wartoci czasu ......................256
Dodawanie godzin, minut lub sekund do okrelonej wartoci czasu ..........................................257
Zaokrglanie wartoci czasu .......................................................................................................257
Praca z wartociami czasu nieoznaczajcymi godziny w cigu dnia ..........................................258
Rozdzia 13. Tworzenie formu, ktre zliczaj i sumuj ................................ 259
Zliczanie i sumowanie komrek arkusza ..........................................................................................259
Podstawowe formuy zliczajce ........................................................................................................260
Wyznaczanie liczby wszystkich komrek ..................................................................................261
Wyznaczanie liczby pustych komrek ........................................................................................262
Wyznaczanie liczby niepustych komrek ...................................................................................262
Wyznaczanie liczby komrek z wartociami liczbowymi ..........................................................262
Wyznaczanie liczby komrek tekstowych ..................................................................................262
Wyznaczanie liczby komrek niezawierajcych tekstu ..............................................................262
Zliczanie wartoci logicznych .....................................................................................................263
Zliczanie wartoci bdw w obszarze ........................................................................................263
Zaawansowane formuy zliczajce ....................................................................................................263
Zliczanie komrek przy uyciu funkcji LICZ.JEELI ...............................................................263
Zliczanie komrek przy uyciu wielu kryteriw .........................................................................263
Okrelanie, ile razy pojawi si najczciej wystpujcy wpis ...................................................266
Zliczanie wystpie okrelonego tekstu ......................................................................................267
Ustalanie liczby rnych (unikalnych) wartoci w obszarze .......................................................268
Tworzenie rozkadu czstoci .....................................................................................................268
Formuy sumowania ..........................................................................................................................272
Sumowanie wszystkich komrek z zakresu ................................................................................273
Liczenie sum skumulowanych ....................................................................................................273
Sumowania n najwikszych wartoci ......................................................................................274
Sumy warunkowe z jednym kryterium .............................................................................................275
Sumowanie tylko wartoci ujemnych .........................................................................................275
Sumowanie wartoci na podstawie innego obszaru ....................................................................276
Sumowanie wartoci na podstawie porwna tekstw ...............................................................276
Sumowanie wartoci na podstawie porwna dat .......................................................................276
Sumy warunkowe z wieloma kryteriami ...........................................................................................276
Uywanie kryterium Oraz ...........................................................................................................276
Uywanie kryterium Lub ............................................................................................................277
Uywanie kryterium Oraz i Lub .................................................................................................277

16

Excel 2010 PL. Biblia

Rozdzia 14. Tworzenie formu, ktre wyszukuj wartoci .......................... 279
Wprowadzenie do formu wyszukujcych ........................................................................................279
Funkcje zwizane z wyszukiwaniem ................................................................................................280
Podstawowe formuy wyszukiwania .................................................................................................280
Funkcja WYSZUKAJ.PIONOWO .............................................................................................280
Funkcja WYSZUKAJ.POZIOMO ..............................................................................................282
Funkcja WYSZUKAJ .................................................................................................................283

czne uycie funkcji PODAJ.POZYCJ i INDEKS ................................................................284

Specjalne formuy wyszukujce ........................................................................................................285
Wyszukiwanie dokadnej wartoci ..............................................................................................286
Wyszukiwanie wartoci z lewej strony .......................................................................................286
Przeprowadzanie wyszukiwania z uwzgldnieniem wielkoci liter ............................................287
Wyszukiwanie wartoci w wicej ni jednej tabeli wyszukiwania .............................................288
Ustalanie ocen na podstawie liczby punktw z testu ..................................................................288
Obliczanie redniej oceny z punktw przyznawanych za kursy .................................................289
Wyszukiwanie dwch wartoci ...................................................................................................290
Wyszukiwanie wartoci w dwch kolumnach ............................................................................291
Ustalanie adresu komrki w obszarze na podstawie jej wartoci ................................................291
Wyszukiwanie wartoci najbliszej wartoci szukanej ...............................................................292
Rozdzia 15. Tworzenie formu do zastosowa finansowych ...................... 295
Warto pienidza w czasie ..............................................................................................................295
Obliczenia dla poyczek ...................................................................................................................296
Funkcje Excela do wyliczania informacji o poyczce ................................................................297
Przykad oblicze dla kredytu .....................................................................................................299
Spata zaduenia z karty kredytowej ..........................................................................................299
Tworzenie harmonogramu spaty poyczki ................................................................................301
Podsumowywanie rnych opcji poyczek za pomoc tabel danych .........................................301
Obliczenia dla poyczki z nieregularnymi spatami ....................................................................304
Obliczenia dla inwestycji ..................................................................................................................305
Warto przysza pojedynczego depozytu ..................................................................................306
Warto przysza serii depozytw ...............................................................................................308
Obliczenia dla amortyzacji ................................................................................................................310
Rozdzia 16. Wprowadzenie do formu tablicowych ..................................... 313
Pojcie formu tablicowych ..............................................................................................................313
Formua tablicowa w wielu komrkach ......................................................................................314
Formua tablicowa w jednej komrce .........................................................................................315
Tworzenie staej tablicowej ........................................................................................................316
Elementy staej tablicowej ..........................................................................................................316
Pojcie wymiarw tablicy .................................................................................................................317
Jednowymiarowe tablice poziome ..............................................................................................317
Jednowymiarowe tablice pionowe ..............................................................................................317
Tablice dwuwymiarowe ..............................................................................................................318
Nazywanie staych tablicowych ........................................................................................................319
Praca z formuami tablicowymi ........................................................................................................319
Wpisywanie formuy tablicowej .................................................................................................320
Zaznaczanie zakresu formuy tablicowej ....................................................................................320
Edytowanie formuy tablicowej ..................................................................................................320
Zwikszanie lub zmniejszanie obszaru formuy tablicowej, umieszczonej w wielu komrkach ....321
Uywanie wielokomrkowych formu tablicowych ..........................................................................322
Tworzenie tablicy na podstawie wartoci z obszaru ...................................................................322
Tworzenie staej tablicowej na podstawie wartoci z obszaru ....................................................322

Spis treci

17

Przeprowadzanie dziaa na tablicach ........................................................................................322

Uywanie funkcji dla tablicy ......................................................................................................323
Transponowanie tablicy ..............................................................................................................324
Tworzenie tablicy skadajcej si z kolejnych liczb cakowitych ...............................................324
Uywanie jednokomrkowych formu tablicowych ..........................................................................325
Liczenie znakw w obszarze ......................................................................................................325
Sumowanie trzech najmniejszych wartoci obszaru ...................................................................326
Liczenie komrek tekstowych w zakresie ...................................................................................327
Eliminowanie formu porednich ................................................................................................327
Uywanie staych tablicowych zamiast odwoa do obszaru ......................................................328
Rozdzia 17. Efekty magiczne,
uzyskiwane przy uyciu formu tablicowych ........................... 331
Praca z jednokomrkowymi formuami tablicowymi .......................................................................331
Sumowanie wartoci z obszaru, w ktrym s bdy ....................................................................332
Liczenie bdw w zakresie ........................................................................................................332
Sumowanie n najwikszych wartoci w zakresie ........................................................................333
Liczenie redniej z wykluczeniem zer ........................................................................................333
Ustalanie, czy okrelona warto wystpuje w zakresie .............................................................334
Ustalanie liczby rnic midzy dwoma zakresami .....................................................................335
Zwracanie pozycji najwikszej wartoci z zakresu .....................................................................335
Znajdowanie wiersza n-tego wystpienia wartoci w zakresie ...................................................335
Zwracanie najduszego tekstu z zakresu ...................................................................................336
Ustalanie, czy obszar zawiera prawidowe wpisy .......................................................................336
Sumowanie cyfr liczby cakowitej ..............................................................................................336
Sumowanie wartoci zaokrglonych ...........................................................................................337
Sumowanie kadej n-tej wartoci z zakresu ................................................................................338
Usuwanie z tekstu wszystkich znakw poza cyframi .................................................................339
Ustalanie najbliszej wartoci w zakresie ...................................................................................339
Zwracanie ostatniej wartoci z kolumny .....................................................................................339
Zwracanie ostatniej wartoci z wiersza .......................................................................................340
Nadawanie rang przy uyciu formuy tablicowej ........................................................................340
Praca z wielokomrkowymi formuami tablicowymi .......................................................................341
Zwracanie wycznie wartoci dodatnich z zakresu ....................................................................342
Zwracanie komrek niepustych z zakresu ..................................................................................342
Odwracanie kolejnoci komrek w zakresie ...............................................................................343
Dynamiczne porzdkowanie zakresu wartoci ...........................................................................343
Zwracanie listy wartoci unikalnych z zakresu ...........................................................................344
Wywietlanie kalendarza w zakresie ..........................................................................................344

Cz III Tworzenie wykresw i grafiki ...................................... 347

Rozdzia 18. Podstawowe techniki tworzenia wykresw ............................ 349
Co to jest wykres? .............................................................................................................................349
Jak Excel posuguje si wykresami? .................................................................................................350
Wykresy osadzone ......................................................................................................................352
Arkusze wykresw ......................................................................................................................352
Tworzenie wykresu ...........................................................................................................................353
Tworzenie i dostosowywanie wykresu ..............................................................................................353
Zaznaczanie danych ....................................................................................................................353
Wybieranie typu wykresu ...........................................................................................................354
Eksperymentowanie z rnymi ukadami ...................................................................................354
Sprawdzanie innego widoku danych ...........................................................................................355

18

Excel 2010 PL. Biblia

Sprawdzanie innych typw wykresw ........................................................................................355
Sprawdzanie innych stylw wykresu ..........................................................................................356
Praca z wykresami ............................................................................................................................357
Zmienianie rozmiaru wykresu ....................................................................................................357
Przenoszenie wykresu .................................................................................................................357
Kopiowanie wykresu ..................................................................................................................357
Usuwanie wykresu ......................................................................................................................358
Dodawanie elementw wykresu .................................................................................................358
Przenoszenie i usuwanie elementw wykresu ............................................................................358
Formatowanie elementw wykresu ............................................................................................358
Drukowanie wykresw ...............................................................................................................359
Pojcie typw wykresw ..................................................................................................................360
Wybieranie typu wykresu ...........................................................................................................360
Wykresy kolumnowe ..................................................................................................................361
Wykresy supkowe ......................................................................................................................363
Wykresy liniowe .........................................................................................................................363
Wykresy koowe .........................................................................................................................364
Wykresy XY ...............................................................................................................................366
Wykresy warstwowe ...................................................................................................................367
Wykresy piercieniowe ...............................................................................................................368
Wykresy radarowe ......................................................................................................................369
Wykresy powierzchniowe ...........................................................................................................370
Wykresy bbelkowe ....................................................................................................................371
Wykresy giedowe ......................................................................................................................372
Wicej informacji ..............................................................................................................................372
Rozdzia 19. Zaawansowane techniki tworzenia wykresw ........................ 375
Zaznaczanie elementw wykresu ......................................................................................................375
Zaznaczanie przy uyciu myszy .................................................................................................376
Zaznaczanie przy uyciu klawiatury ...........................................................................................377
Zaznaczanie przy uyciu kontrolki Elementy wykresu ...............................................................377
Moliwoci modyfikacji elementw wykresu oferowane przez interfejs uytkownika ....................378
Zastosowanie okna dialogowego Formatowanie ........................................................................378
Uycie narzdzia Wstka ..........................................................................................................378
Uycie paska Minipasek .............................................................................................................379
Modyfikowanie obszaru wykresu .....................................................................................................379
Modyfikowanie obszaru krelenia ....................................................................................................380
Praca z tytuami wykresu ..................................................................................................................381
Zmiana legendy .................................................................................................................................381
Zmiana linii siatki .............................................................................................................................382
Modyfikowanie osi ...........................................................................................................................383
Praca na seriach danych ....................................................................................................................387
Usuwanie serii danych ................................................................................................................388
Dodawanie nowej serii danych do wykresu ................................................................................389
Zmiana danych uywanych przez seri .......................................................................................389
Wywietlanie etykiet danych na wykresie ..................................................................................391
Obsugiwanie brakujcych danych .............................................................................................392
Dodawanie supkw bdw .......................................................................................................393
Dodawanie linii trendu ................................................................................................................394
Modyfikowanie wykresw 3-W ..................................................................................................394
Tworzenie wykresw zoonych .................................................................................................395
Wywietlanie tabeli danych ........................................................................................................397

Spis treci

19

Tworzenie szablonw wykresw ......................................................................................................398

Sztuczki z wykresami .......................................................................................................................398
Tworzenie wykresw rysunkowych ............................................................................................399
Tworzenie wykresu podobnego do termometru ..........................................................................399
Tworzenie wykresu w ksztacie wskanika ................................................................................400
Warunkowe wywietlanie kolorw na wykresie kolumnowym ..................................................401
Tworzenie histogramu porwnawczego .....................................................................................402
Tworzenie wykresu Gantta .........................................................................................................403
Tworzenie wykresw funkcji matematycznych z jedn zmienn ...............................................404
Tworzenie wykresw funkcji matematycznych z dwiema zmiennymi .......................................405
Rozdzia 20. Wizualizacja danych
przy uyciu formatowania warunkowego ............................... 407
Formatowanie warunkowe ................................................................................................................407
Okrelanie formatowania warunkowego ...........................................................................................409
Dostpne typy formatowania ......................................................................................................409
Tworzenie wasnych regu ..........................................................................................................410
Formaty warunkowe uywajce grafiki ............................................................................................411
Zastosowanie paskw danych .....................................................................................................411
Zastosowanie skali kolorw ........................................................................................................413
Zastosowanie zestawu ikon .........................................................................................................415
Tworzenie regu bazujcych na formule ...........................................................................................417
Odwoania wzgldne i bezwzgldne ...........................................................................................418
Przykady formu formatowania warunkowego ..........................................................................419
Zastosowanie formatw warunkowych .............................................................................................421
Zarzdzanie reguami ..................................................................................................................421
Kopiowanie komrek zawierajcych formatowanie warunkowe ................................................422
Usuwanie formatowania warunkowego ......................................................................................422
Lokalizacja komrek zawierajcych formatowanie warunkowe .................................................422
Rozdzia 21. Tworzenie wykresw przebiegu w czasie ................................ 423
Typy wykresw przebiegu w czasie ..................................................................................................423
Tworzenie wykresw przebiegu w czasie .........................................................................................424
Dostosowywanie wykresw przebiegu w czasie ...............................................................................426
Wyznaczanie rozmiaru wykresw przebiegu w czasie ...............................................................426
Obsuga ukrytych lub brakujcych danych .................................................................................427
Zmiana typu wykresu przebiegu w czasie ..................................................................................427
Zmiana koloru i szerokoci linii wykresu przebiegu w czasie ....................................................427
Wyrnianie wybranych punktw danych ..................................................................................428
Dostosowywanie skalowania osi wykresu przebiegu w czasie ...................................................428
Symulowana linia referencyjna ...................................................................................................429
Wykorzystanie osi dat .......................................................................................................................430
Wykresy przebiegu w czasie uaktualniane automatycznie ................................................................431
Wywietlanie wykresu przebiegu w czasie dla dynamicznego zakresu komrek .............................431
Rozdzia 22. Dodawanie rysunkw i grafiki do arkuszy ............................... 433
Uywanie ksztatw ..........................................................................................................................433
Dodawanie ksztatu .....................................................................................................................433
Dodawanie tekstu do ksztatu .....................................................................................................435
Formatowanie ksztatw .............................................................................................................435
Grupowanie obiektw .................................................................................................................437
Wyrwnywanie i ustalanie odlegoci midzy obiektami ...........................................................437

20

Excel 2010 PL. Biblia

Modyfikowanie ksztatw ...........................................................................................................438
Drukowanie obiektw .................................................................................................................439
Zastosowanie obiektw SmartArt .....................................................................................................440
Wstawianie obiektu SmartArt .....................................................................................................440
Dostosowywanie obiektu SmartArt ............................................................................................441
Zmiana ukadu ............................................................................................................................442
Zmiana stylu ...............................................................................................................................442
Wicej informacji na temat obiektw SmartArt .........................................................................443
Zastosowanie obiektw WordArt ......................................................................................................443
Praca z innymi plikami graficznymi .................................................................................................444
O plikach graficznych .................................................................................................................444
Uywanie panelu zada Clipart ..................................................................................................444
Wstawianie plikw graficznych ..................................................................................................445
Wstawianie zrzutw ekranu ........................................................................................................446
Uywanie obrazu jako ta arkusza ..............................................................................................446
Edytor rwna ...................................................................................................................................446

Cz IV Zaawansowane waciwoci Excela ............................. 449

Rozdzia 23. Dostosowywanie interfejsu uytkownika Excela ..................... 451
Dostosowywanie paska narzdzi Szybki dostp ...............................................................................451
Pasek narzdzi Szybki dostp .....................................................................................................451
Dodawanie nowych polece do paska Szybki dostp .......................................................................452
Inne operacje zwizane z paskiem Szybki dostp .............................................................................454
Dostosowywanie Wstki .................................................................................................................455
Po co dostosowywa Wstk? ..................................................................................................455
Moliwoci dostosowywania ......................................................................................................455
Sposoby dostosowywania Wstki .............................................................................................456
Rozdzia 24. Uywanie niestandardowych formatw liczbowych ............... 459
Formatowanie liczbowe ....................................................................................................................459
Automatyczne formatowanie liczb .............................................................................................460
Formatowanie liczb przy uyciu narzdzia Wstka ..................................................................460
Uywanie klawiszy skrtw do formatowania liczb ...................................................................461
Uywanie okna dialogowego Formatowanie komrek do formatowania liczb ...........................461
Tworzenie niestandardowego formatu liczbowego ...........................................................................462
Czci kodu formatowania liczbowego ......................................................................................464
Kody niestandardowego formatowania liczbowego ...................................................................464
Przykady niestandardowych formatw liczbowych .........................................................................465
Skalowanie wartoci ...................................................................................................................465
Dodawanie zer przed liczbami ....................................................................................................469
Wywietlanie uamkw ...............................................................................................................469
Wywietlanie znaku minus po prawej ........................................................................................471
Formatowanie dat i czasw .........................................................................................................471
Wywietlanie cznie tekstu i liczb .............................................................................................471
Ukrywanie pewnych typw danych ............................................................................................472
Wypenianie komrki powtarzajcym si znakiem .....................................................................472
Rozdzia 25. Sprawdzanie poprawnoci danych ............................................ 473
Sprawdzanie poprawnoci danych ....................................................................................................473
Okrelanie kryteriw sprawdzania poprawnoci danych ..................................................................474
Typy dostpnych kryteriw sprawdzania poprawnoci danych ........................................................474

Spis treci

21

Tworzenie list rozwijanych ...............................................................................................................476

Zastosowanie formu przy definiowaniu zasad sprawdzania poprawnoci danych ...........................477
Odwoania do komrek .....................................................................................................................477
Przykady formu sprawdzania poprawnoci danych ........................................................................478
Akceptowanie tylko tekstu ..........................................................................................................479
Akceptowanie wartoci tylko wtedy,
gdy jest ona wiksza od wartoci znajdujcej si w poprzedniej komrce .............................479
Akceptowanie tylko unikatowych wartoci ................................................................................479
Akceptowanie tylko cigw znakw zawierajcych konkretny znak .........................................479
Akceptowanie tylko dat, ktre wskazuj okrelony dzie tygodnia ............................................480
Akceptowanie tylko tych wartoci, ktre nie przekraczaj sumy ................................................480
Tworzenie listy zalenej .............................................................................................................480
Rozdzia 26. Tworzenie i stosowanie konspektw ....................................... 483
Podstawowe informacje na temat konspektw ..................................................................................483
Tworzenie konspektu ........................................................................................................................486
Przygotowanie danych ................................................................................................................486
Automatyczne tworzenie konspektu ...........................................................................................487
Rczne tworzenie konspektu .......................................................................................................487
Praca z konspektami .........................................................................................................................488
Wywietlanie poziomw .............................................................................................................488
Dodawanie danych do konspektu ...............................................................................................489
Usuwanie konspektu ...................................................................................................................489
Ukrywanie symboli konspektu ...................................................................................................489
Rozdzia 27. czenie i konsolidacja arkuszy ................................................. 491

czenie skoroszytw .......................................................................................................................491

Tworzenie formu odwoa zewntrznych ........................................................................................492
Zapoznanie si ze skadni formuy czcej ..............................................................................492
Tworzenie formuy czcej metod wskazania ..........................................................................493
Wklejanie czy ..........................................................................................................................493
Praca z formuami zewntrznych odwoa .......................................................................................493
Tworzenie czy w niezapisanych skoroszytach .........................................................................494
Otwieranie skoroszytu przy uyciu formu odwoa zewntrznych ............................................494
Okrelanie domylnego zachowania ...........................................................................................495
Aktualizacja czy .......................................................................................................................495
Zmiana rda cza ....................................................................................................................496
Przerywanie czy .......................................................................................................................496
Unikanie potencjalnych problemw z formuami odwoa zewntrznych ........................................496
Zmiana nazwy lub przenoszenie rdowego skoroszytu ...........................................................497
Zastosowanie polecenia Zapisz jako ...........................................................................................497
Modyfikowanie rdowego skoroszytu .....................................................................................497

cza poredniczce ...................................................................................................................498

Konsolidacja arkuszy ........................................................................................................................498
Konsolidacja arkuszy przy uyciu formu ...................................................................................499
Konsolidacja arkuszy przy uyciu polecenia Wklej specjalnie ...................................................499
Konsolidacja arkuszy przy uyciu polecenia Konsoliduj ............................................................500
Odwieanie konsolidacji ...........................................................................................................503
Wicej informacji na temat konsolidacji .....................................................................................504

22

Excel 2010 PL. Biblia

Rozdzia 28. Wsppraca programu Excel z internetem ............................... 505
Zapoznanie si ze sposobem uywania przez program Excel jzyka HTML ....................................505
Rne formaty internetowe ...............................................................................................................505
Tworzenie pliku HTML ..............................................................................................................506
Tworzenie pojedynczego pliku strony WWW ............................................................................507
Otwieranie pliku HTML ...................................................................................................................508
Praca z hiperczami .........................................................................................................................509
Wstawianie hipercza ................................................................................................................509
Zastosowanie hiperczy .............................................................................................................510
Zastosowanie kwerend internetowych ..............................................................................................510
Pozostae funkcje umoliwiajce korzystanie z internetu .................................................................511
Rozdzia 29. Wspdzielenie danych z innymi aplikacjami pakietu Office .... 515
Kopiowanie i wklejanie ....................................................................................................................515
Kopiowanie danych z programu Excel do edytora Word ..................................................................516
Wklejanie statycznych informacji ...............................................................................................517
Wklejanie cza ...........................................................................................................................519
Osadzanie obiektw w arkuszu .........................................................................................................520
Osadzanie dokumentw Worda ..................................................................................................521
Osadzanie innego typu dokumentw ..........................................................................................521
Osadzanie skoroszytu Excela w dokumencie Worda ........................................................................521
Osadzanie skoroszytu w dokumencie Worda przez kopiowanie .................................................522
Osadzanie w dokumencie Worda zapisanego skoroszytu ...........................................................523
Tworzenie w edytorze Word nowego obiektu programu Excel ..................................................523
Rozdzia 30. Zastosowanie programu Excel w grupie roboczej ................... 525
Zastosowanie programu Excel w sieci ..............................................................................................525
Rezerwowanie plikw .......................................................................................................................525
Wspdzielenie skoroszytw .............................................................................................................527
Wspdzielone skoroszyty ..........................................................................................................527
Udostpnianie skoroszytu ...........................................................................................................528
Zarzdzanie zaawansowanymi ustawieniami udostpniania .......................................................528
ledzenie zmian dokonywanych w skoroszycie ................................................................................530
Wczanie i wyczanie funkcji ledzenia zmian ........................................................................530
Przegldanie zmian .....................................................................................................................531
Rozdzia 31. Ochrona danych .......................................................................... 533
Typy ochrony ....................................................................................................................................533
Ochrona arkusza ...............................................................................................................................533
Odblokowywanie komrek .........................................................................................................534
Opcje ochrony arkusza ................................................................................................................535
Przypisywanie uprawnie uytkownika ......................................................................................536
Ochrona skoroszytu ..........................................................................................................................536
Wymg podania hasa w celu otwarcia skoroszytu .....................................................................536
Ochrona struktury skoroszytu .....................................................................................................537
Ochrona okien skoroszytu ..........................................................................................................538
Ochrona projektu Visual Basic .........................................................................................................538
Powizane zagadnienia .....................................................................................................................539
Zapisywanie arkusza jako pliku PDF ..........................................................................................539
Finalizowanie skoroszytu ...........................................................................................................540
Inspekcja skoroszytu ...................................................................................................................540
Zastosowanie cyfrowego podpisu ...............................................................................................541

Spis treci

23

Rozdzia 32. Sposoby unikania bdw w arkuszach .................................... 543

Identyfikacja i usuwanie bdw formu ...........................................................................................543
Brakujce nawiasy okrge .........................................................................................................544
Komrki wypenione znakami # .................................................................................................544
Puste komrki wcale takimi nie s ..............................................................................................545
Nadmiarowe znaki spacji ............................................................................................................546
Formuy zwracajce bd ............................................................................................................546
Problemy z odwoaniami bezwzgldnymi i wzgldnymi ............................................................549
Problemy z kolejnoci stosowania operatorw .........................................................................550
Formuy nie s obliczane ............................................................................................................550
Wartoci rzeczywiste i wywietlane ...........................................................................................551
Bdy zwizane z liczbami zmiennoprzecinkowymi ..................................................................551
Bdy zwizane z czami fantomami .....................................................................................552
Zastosowanie narzdzi inspekcji programu Excel .............................................................................553
Identyfikowanie komrek okrelonego typu ...............................................................................553
Przegldanie formu ....................................................................................................................554
ledzenie powiza pomidzy komrkami .................................................................................554
ledzenie wartoci bdw ..........................................................................................................556
Usuwanie bdw odwoa cyklicznych .....................................................................................556
Zastosowanie funkcji sprawdzania bdw w tle ........................................................................556
Zastosowanie narzdzia programu Excel szacujcego formuy ..................................................558
Szukanie i zastpowanie ...................................................................................................................559
Szukanie informacji ....................................................................................................................559
Zastpowanie danych ..................................................................................................................560
Wyszukiwanie formatowania ......................................................................................................560
Sprawdzanie pisowni w arkuszach ....................................................................................................561
Zastosowanie autokorekty .................................................................................................................562

Cz V Analiza danych ............................................................... 565

Rozdzia 33. Pobieranie danych z zewntrznych plikw baz danych .......... 567
Zewntrzne pliki baz danych ............................................................................................................567
Importowanie tabel Accessa .............................................................................................................568
Pobieranie danych za pomoc programu Microsoft Query przykad ...........................................570
Plik bazy danych .........................................................................................................................570
Zadanie .......................................................................................................................................570
Uywanie kreatora kwerend .......................................................................................................572
Praca z danymi pobranymi za pomoc kwerendy .............................................................................575
Ustawianie waciwoci zakresu danych zewntrznych ..............................................................576
Odwieanie kwerendy ...............................................................................................................576
Usuwanie kwerendy ....................................................................................................................577
Zmiana kwerendy .......................................................................................................................577
Uywanie Microsoft Query bez kreatora kwerend ............................................................................577
Rczne tworzenie kwerendy .......................................................................................................577
Uywanie wielu tabel z bazy danych ..........................................................................................578
Dodawanie i edytowanie rekordw w zewntrznych tabelach baz danych .................................579
Formatowanie danych .................................................................................................................579
Jak dowiedzie si wicej o programie Query ..................................................................................579

24

Excel 2010 PL. Biblia

Rozdzia 34. Tabele przestawne wprowadzenie ....................................... 581
Tabele przestawne .............................................................................................................................581
Tabela przestawna na przykadzie ..............................................................................................582
Dane odpowiednie dla tabeli przestawnej ...................................................................................583
Tworzenie tabeli przestawnej ............................................................................................................585
Okrelanie danych ......................................................................................................................586
Okrelanie lokalizacji tabeli przestawnej ....................................................................................586
Okrelanie ukadu tabeli przestawnej .........................................................................................586
Formatowanie tabeli przestawnej ................................................................................................587
Modyfikowanie tabeli przestawnej .............................................................................................590
Dodatkowe przykady tabel przestawnych ........................................................................................590
Pytanie 1. ....................................................................................................................................591
Pytanie 2. ....................................................................................................................................593
Pytanie 3. ....................................................................................................................................593
Pytanie 4. ....................................................................................................................................594
Pytanie 5. ....................................................................................................................................594
Pytanie 6. ....................................................................................................................................595
Pytanie 7. ....................................................................................................................................596
Wicej informacji ..............................................................................................................................596
Rozdzia 35. Analiza danych za pomoc tabel przestawnych ...................... 597
Praca z danymi nienumerycznymi ....................................................................................................597
Grupowanie pozycji tabeli przestawnej ............................................................................................598
Przykad rcznego grupowania ...................................................................................................599
Przykady automatycznego grupowania .....................................................................................600
Tworzenie rozkadu czstoci ...........................................................................................................602
Wstawianie do tabeli pl i elementw obliczeniowych ....................................................................604
Tworzenie pola obliczeniowego .................................................................................................605
Wstawianie elementw obliczeniowych .....................................................................................607
Filtrowanie tabel przestawnych przy uyciu fragmentatorw ...........................................................608
Odwoywanie si do komrek w obrbie tabeli przestawnej ............................................................611
Tworzenie wykresw przestawnych .................................................................................................611
Przykad wykresu przestawnego .................................................................................................612
Dodatkowe informacje na temat wykresw przestawnych .........................................................614
Kolejny przykad tabeli przestawnej .................................................................................................615
Tworzenie raportu tabeli przestawnej ...............................................................................................617
Rozdzia 36. Analiza co-jeli ............................................................................ 619
Przykad analizy co-jeli ...................................................................................................................619
Typy analiz co-jeli ...........................................................................................................................620
Rczna analiza co-jeli ......................................................................................................................620
Tworzenie tabel danych ....................................................................................................................621
Tworzenie tabeli opartej na jednej komrce wejciowej ............................................................621
Tworzenie tabeli opartej na dwch komrkach wejciowych .....................................................623
Meneder scenariuszy .......................................................................................................................625
Definiowanie scenariuszy ...........................................................................................................626
Wywietlanie scenariuszy ...........................................................................................................628
Modyfikowanie scenariuszy .......................................................................................................628
Scalanie scenariuszy ...................................................................................................................629
Generowanie raportu scenariusza ...............................................................................................629

Spis treci

25

Rozdzia 37. Analiza danych przy uyciu Szukanie wyniku i Solvera ........... 631
Odwrotna analiza co-jeli ..................................................................................................................631
Szukanie wyniku jednej komrki ......................................................................................................632
Przykad szukania wyniku ..........................................................................................................632
Wicej o szukaniu wyniku ..........................................................................................................633
Narzdzie Solver ...............................................................................................................................634
Do jakich zada wykorzystamy Solvera? ...................................................................................634
Prosty przykad Solvera ..............................................................................................................634
Wicej o Solverze .......................................................................................................................637
Przykady wykorzystania narzdzia Solver .......................................................................................639
Rozwizywanie rwnowanych rwna liniowych ....................................................................639
Minimalizacja kosztw wysyki .................................................................................................640
Przydzia zasobw ......................................................................................................................642
Optymalizacja portfela inwestycyjnego ......................................................................................644
Rozdzia 38. Analiza danych za pomoc dodatku Analysis ToolPak ............. 647
Analysis ToolPak przegld moliwoci analizy danych ..............................................................647
Instalowanie dodatku Analysis ToolPak ...........................................................................................648
Uywanie narzdzi analizy danych ...................................................................................................648
Narzdzia dodatku Analysis ToolPak ...............................................................................................649
Analiza wariancji ........................................................................................................................649
Korelacja .....................................................................................................................................650
Kowariancja ................................................................................................................................650
Statystyka opisowa .....................................................................................................................650
Wygadzanie wykadnicze ..........................................................................................................650
Test F (z dwiema prbami dla wariancji) ...................................................................................651
Analiza Fouriera .........................................................................................................................651
Histogram ...................................................................................................................................651
rednia ruchoma .........................................................................................................................652
Generowanie liczb pseudolosowych ...........................................................................................653
Ranga i percentyl ........................................................................................................................654
Regresja ......................................................................................................................................654
Prbkowanie ...............................................................................................................................655
Test t ...........................................................................................................................................655
Test z (z dwiema prbami dla rednich) .....................................................................................655

Cz VI Program Excel i programowanie w jzyku VBA .......... 657

Rozdzia 39. Podstawowe informacje na temat jzyka programowania
Visual Basic for Applications ..................................................... 659
Podstawowe informacje na temat makr jzyka VBA ........................................................................659
Wywietlanie karty Deweloper .........................................................................................................660
Bezpieczestwo makr .......................................................................................................................661
Zapisywanie skoroszytw zawierajcych makra ...............................................................................661
Dwa typy makr jzyka VBA .............................................................................................................662
Procedury Sub jzyka VBA ........................................................................................................662
Funkcje jzyka VBA ...................................................................................................................663
Tworzenie makr jzyka VBA ............................................................................................................664
Rejestrowanie makr jzyka VBA ................................................................................................664
Wicej informacji na temat rejestracji makr jzyka VBA ...........................................................670
Pisanie kodu rdowego w jzyku VBA ...................................................................................672
Wicej informacji na temat jzyka VBA ..........................................................................................680

26

Excel 2010 PL. Biblia

Rozdzia 40. Tworzenie niestandardowych funkcji arkusza ......................... 683
Podstawowe informacje na temat funkcji jzyka VBA .....................................................................683
Przykad wprowadzajcy ..................................................................................................................684
Funkcja niestandardowa .............................................................................................................684
Zastosowanie funkcji w arkuszu .................................................................................................684
Analiza funkcji niestandardowej .................................................................................................684
Procedury Function ...........................................................................................................................686
Wywoywanie procedur Function .....................................................................................................686
Wywoywanie funkcji niestandardowych z procedury ...............................................................686
Zastosowanie funkcji niestandardowych w formule arkusza ......................................................686
Argumenty procedury Function ........................................................................................................687
Funkcja pozbawiona argumentw ..............................................................................................688
Funkcja zawierajca jeden argument ..........................................................................................688
Kolejna funkcja z jednym argumentem ......................................................................................689
Funkcja zawierajca dwa argumenty ..........................................................................................690
Funkcja opierajca si na argumencie bdcym zakresem .........................................................690
Usuwanie bdw funkcji niestandardowych ....................................................................................691
Wklejanie funkcji niestandardowych ................................................................................................692
Dodatkowe informacje ......................................................................................................................693
Rozdzia 41. Tworzenie okien dialogowych ................................................... 695
Dlaczego s tworzone okna dialogowe? ...........................................................................................695
Alternatywy dla okien dialogowych .................................................................................................696
Funkcja InputBox .......................................................................................................................696
Funkcja MsgBox .........................................................................................................................697
Podstawowe informacje na temat tworzenia okien dialogowych ......................................................699
Praca z formularzami UserForm .................................................................................................699
Dodawanie kontrolek ..................................................................................................................699
Modyfikacja waciwoci kontrolki ............................................................................................701
Obsuga zdarze .........................................................................................................................701
Wywietlanie formularza UserForm ...........................................................................................702
Przykad formularza UserForm .........................................................................................................702
Tworzenie formularza UserForm ................................................................................................702
Testowanie formularza UserForm ..............................................................................................703
Tworzenie procedury obsugujcej zdarzenie .............................................................................704
Kolejny przykad formularza UserForm ...........................................................................................704
Tworzenie formularza UserForm ................................................................................................705
Testowanie formularza UserForm ..............................................................................................706
Tworzenie procedur obsugujcych zdarzenia ............................................................................707
Testowanie formularza UserForm ..............................................................................................708
Udostpnianie makra przy uyciu przycisku arkusza .................................................................708
Udostpnianie makra na pasku narzdzi Szybki dostp ..............................................................709
Wicej informacji na temat okien dialogowych ................................................................................709
Dodawanie skrtw klawiaturowych ..........................................................................................709
Kontrolowanie kolejnoci uaktywniania kontrolek przez klawisz Tab .......................................710
Uzyskanie dodatkowych informacji ..................................................................................................710
Rozdzia 42. Zastosowanie w arkuszu kontrolek okien dialogowych .......... 711
Dlaczego stosuje si kontrolki w arkuszu? ........................................................................................711
Zastosowanie kontrolek ....................................................................................................................712
Dodawanie kontrolki ..................................................................................................................713
Tryb projektowania .....................................................................................................................713

Spis treci

27

Modyfikowanie waciwoci ......................................................................................................713

Waciwoci wspdzielone ........................................................................................................714

czenie kontrolek z komrkami ................................................................................................715

Tworzenie makr dla kontrolek ....................................................................................................715
Dostpne kontrolki ActiveX .............................................................................................................716
Kontrolka Pole wyboru ...............................................................................................................717
Kontrolka Pole kombi .................................................................................................................717
Kontrolka Przycisk polecenia .....................................................................................................718
Kontrolka Obraz .........................................................................................................................718
Kontrolka Etykieta ......................................................................................................................718
Kontrolka Pole listy ....................................................................................................................718
Kontrolka Przycisk opcji ............................................................................................................719
Kontrolka Pasek przewijania ......................................................................................................719
Kontrolka Przycisk pokrta .......................................................................................................720
Kontrolka Pole tekstowe .............................................................................................................720
Kontrolka Przycisk przecznika ................................................................................................721
Rozdzia 43. Praca ze zdarzeniami programu Excel ...................................... 723
Zdarzenia ..........................................................................................................................................723
Wprowadzanie kodu rdowego procedury jzyka VBA obsugujcej zdarzenie ...........................724
Zastosowanie zdarze na poziomie skoroszytu .................................................................................725
Zastosowanie zdarzenia Open .....................................................................................................725
Zastosowanie zdarzenia SheetActivate .......................................................................................727
Zastosowanie zdarzenia NewSheet .............................................................................................727
Zastosowanie zdarzenia BeforeSave ...........................................................................................727
Zastosowanie zdarzenia BeforeClose .........................................................................................728
Praca ze zdarzeniami arkusza ............................................................................................................728
Zastosowanie zdarzenia Change .................................................................................................729
Monitorowanie zmian w okrelonym zakresie ............................................................................729
Zastosowanie zdarzenia SelectionChange ..................................................................................730
Zastosowanie zdarzenia BeforeRightClick .................................................................................731
Zastosowanie zdarze niepowizanych z obiektami ............................................................................731
Zastosowanie zdarzenia OnTime ................................................................................................731
Zastosowanie zdarzenia OnKey ..................................................................................................732
Rozdzia 44. Przykady aplikacji napisanych w jzyku VBA .......................... 733
Praca z zakresami ..............................................................................................................................733
Kopiowanie zakresu ....................................................................................................................734
Kopiowanie zakresu o zmiennej wielkoci .................................................................................734
Zaznaczanie komrek od aktywnej a do koca wiersza lub kolumny .......................................735
Zaznaczanie wiersza lub kolumny ..............................................................................................736
Przenoszenie zakresu ..................................................................................................................736
Optymalne wykonywanie ptli w zakresie .................................................................................736
Wywietlenie proby o wprowadzenie do komrki wartoci ......................................................737
Okrelanie typu zaznaczenia .......................................................................................................738
Identyfikacja zaznacze wielokrotnych ......................................................................................739
Zliczanie zaznaczonych komrek ...............................................................................................739
Praca ze skoroszytami .......................................................................................................................740
Zapisywanie wszystkich skoroszytw ........................................................................................740
Zapisywanie i zamykanie wszystkich skoroszytw ....................................................................740
Praca z wykresami ............................................................................................................................740
Modyfikowanie typu wykresu ....................................................................................................741

28

Excel 2010 PL. Biblia

Modyfikowanie waciwoci wykresu ........................................................................................741
Formatowanie wykresu ...............................................................................................................742
Rady dotyczce metod przyspieszenia programw VBA .................................................................742
Wyczanie funkcji aktualizacji zawartoci ekranu ....................................................................742
Zapobieganie wywietlaniu komunikatw ostrzegawczych ........................................................742
Upraszczanie odwoa do obiektw ...........................................................................................743
Deklarowanie typw zmiennych .................................................................................................743
Rozdzia 45. Tworzenie wasnych dodatkw do programu Excel ................ 747
Czym jest dodatek? ...........................................................................................................................747
Praca z dodatkami .............................................................................................................................748
Dlaczego tworzy si dodatki? ...........................................................................................................749
Tworzenie dodatkw .........................................................................................................................750
Przykad dodatku ..............................................................................................................................751
Tworzenie skoroszytu .................................................................................................................751
Procedury moduu Module1 .......................................................................................................751
Formularz UserForm ...................................................................................................................752
Testowanie skoroszytu ................................................................................................................753
Dodawanie opisw ......................................................................................................................753
Ochrona projektu ........................................................................................................................753
Tworzenie dodatku .....................................................................................................................754
Tworzenie interfejsu uytkownika dla makra dodatku ...............................................................754
Instalowanie dodatku ..................................................................................................................754

Dodatki ....................................................................................... 757

Dodatek A Opis funkcji arkusza ..................................................................... 759
Dodatek B Zawarto dysku CD-ROM ............................................................. 773
Dodatek C Dodatkowe zasoby dla programu Excel ...................................... 781
Dodatek D Skrty klawiszowe stosowane w programie Excel .................... 787
Skorowidz ..................................................................................... 793

Rozdzia 36.

Analiza co-jeli
W tym rozdziale:
Przykad analizy co-jeli.
Rodzaje analiz co-jeli.
Proste wykonywanie analizy co-jeli.
Tworzenie tablic danych opartych na jednej i dwch komrkach wejciowych.
Korzystanie z Menedera scenariuszy.
Jedn z najciekawszych moliwoci Excela jest tworzenie dynamicznych modeli danych. Wykorzystuj one formuy, ktre przeliczaj arkusz na nowo po kadej zmianie wartoci w komrkach,
do ktrych te formuy si odwouj. Gdy wartoci w komrkach zmienia si w sposb systematyczny po to, by sprawdzi , jaki efekt zmiany te bd mie na wartoci konkretnych formu, wykonuje si wwczas wanie analiz typu co-jeli.
Analiza co-jeli stanowi proces systematycznego wprowadzania zmian wartoci do okrelonych
komrek i obserwacji efektw tych modyfikacji. Polega ona na zadawania pyta typu: Co si
stanie, gdy stopa procentowa poyczki wzronie nie do 7,5 procent, a do 7,0 procent? albo Co si
stanie, jeeli podniesiemy cen naszego produktu o 5 procent?
Jeeli ustawienia arkusza s prawidowe, odpowiedzi na te pytania uzyska si, wstawiajc kilka
nowych wartoci i obserwujc wyniki przeliczania danych. Przeprowadzanie analiz co-jeli jest
wspomagane przez kilka przydatnych narzdzi.

Przykad analizy co-jeli

Rysunek 36.1 przedstawia prosty arkusz, ktry oblicza parametry dotyczce kredytu hipotecznego.
Arkusz zosta podzielony na dwie czci w pierwszej znajduj si komrki wejciowe, w drugiej komrki wynikowe (wyjciowe), ktre zawieraj formuy.
Na doczonej do ksiki pycie CD znajdzie si plik z omawianym przykadem. Plik nosi nazw
kredyt hipoteczny.xlsx.

Korzystajc z tego arkusza mona z atwoci odpowiedzie na nastpujce pytania typu co-jeli:
Co si stanie, jeli uda si wynegocjowa nisz cen nieruchomoci?
Co si stanie, jeli bank bdzie wymaga przedpaty w wysokoci 20 procent?
Co si stanie, jeli dostanie si kredyt na 40 lat?
Co si stanie, jeli stopa procentowa poyczki wzronie do 7,0 procent?

620

Cz V Analiza danych

Unikanie sztywnego wpisywania wartoci do formu

W tym momencie warto zwrci uwag na wan zasad dotyczc budowania arkusza powinien on
w jak najwikszym stopniu by podatny na dokonywanie wszelkich zmian. Podstawowa zasada przy tworzeniu arkuszy brzmi:
Nie naley przypisywa sztywno wartoci do formu. Zamiast tego naley umieszcza wartoci w osobnych
komrkach i odwoywa si do nich w formule.
Pojcie sztywnego przypisywania wie si z umieszczaniem konkretnych wartoci lub staych w formule.
W przykadzie z kredytem hipotecznym wszystkie formuy odnosz si do komrek, a nie do wartoci.
W komrce C11 widocznej na rysunku 36.1 mona wpisa warto 360 jako argument funkcji PMT,
jednak skorzystanie z odniesienia ma dwie podstawowe zalety. Po pierwsze, nie ma wtpliwoci co do
tego, jakie wartoci s uywane w formuach, poniewa nie s w nich schowane. Po drugie, wartoci takie
mona atwo zmienia (jest to prostsze od edytowania formuy).
Powysza zasada nie ma wikszego znaczenia, gdy korzystamy tylko z jednego arkusza. atwo sobie
jednak wyobrazi, co by si dziao, gdyby wartoci zostay sztywno przypisane do kilkuset formu, znajdujcych si w jednym arkuszu.
Rysunek 36.1.
Arkusz z prostym
modelem danych,
ktry zawiera cztery
komrki wejciowe,
stanowice podstaw
do obliczania wynikw

Odpowiedzi uzyska si, wpisujc odpowiednie wartoci do komrek obszaru C4:C7 i obserwujc
wyniki oblicze w komrkach zalenych (C10:C13). Oczywicie, mona dowolnie zmienia liczb
komrek wejciowych.

Typy analiz co-jeli

Excel radzi sobie take z modelami bardziej skomplikowanymi ni ten przedstawiony w przykadzie z kredytem hipotecznym. Do dyspozycji s trzy metody przeprowadzania analizy co-jeli:
Rczna analiza co-jeli rcznie wstawia si nowe wartoci i obserwuje wyniki oblicze
w komrkach zalenych.
Tabele danych tworzy si specjalny typ tabeli, ktra pokazuje wyniki wybranych komrek
zawierajcych formuy. Jednoczenie systematycznie zmienia si jedn lub dwie komrki
wejciowe.
Meneder scenariuszy tworzy si scenariusz i generuje raporty wykorzystujce konspekty
lub tabele przestawne.
W pozostaej czci rozdziau prezentowane s poszczeglne typy analiz co-jeli.

Rczna analiza co-jeli

Rczna analiza co-jeli nie wymaga obszerniejszych wyjanie. Poznano j ju w przykadzie
zamieszczonym na pocztku tego rozdziau. Metoda rcznej analizy polega na tym, e ma si jedn
lub kilka komrek wejciowych, ktre wpywaj na komrki wynikowe, zawierajce odpowiednie

Rozdzia 36. Analiza co-jeli

621

formuy. Mona dowolnie zmienia wartoci w komrkach wejciowych i obserwowa wyniki oblicze w komrkach zalenych. W razie potrzeby mona wydrukowa wyniki albo zapisa kady
scenariusz w nowym formularzu. Termin scenariusz odnosi si do okrelonego zestawu wartoci
zawartych w jednej lub kilku komrkach.
Rczna analiza co-jeli jest bardzo powszechna. Uytkownicy czsto z niej korzystaj, nawet nie
uwiadamiajc sobie, e czego takiego uywaj. Rczna analiza co-jeli nie ma wikszych wad,
jednak warto zapozna si rwnie z pozostaymi metodami.
Jeeli komrki wejciowe nie znajduj si w pobliu komrek formuy, w celu monitorowania
wynikw formuy w przenonym oknie pod uwag warto wzi zastosowanie polecenia Okno
czujki (omwiono j w rozdziale 3.).

Tworzenie tabel danych

W niniejszym podrozdziale przedstawiono jeden z najrzadziej wykorzystywanych elementw Excela,
czyli tabele danych. Tabela danych jest dynamicznym zakresem zestawiajcym komrki formuy dla rnych komrek wejciowych. Cho tabele danych mona utworzy w do prosty
sposb, posiadaj pewne ograniczenia. W szczeglnoci w danej chwili tabela danych moe obsugiwa tylko jedn lub dwie komrki wejciowe. Ograniczenie to bdzie jasne po zapoznaniu si
z przykadami.
Meneder scenariuszy przedstawiony w dalszej czci rozdziau (podrozdzia Meneder
scenariuszy) moe wygenerowa raport zestawiajcy dowoln liczb komrek wejciowych
i wynikowych.

Tabeli danych nie naley myli ze zwyk tabel (tworzona przy uyciu polecenia Wstawianie/
Tabele/Tabela). Te dwa typy tabel s cakowicie od siebie niezalene.

Tworzenie tabeli opartej na jednej komrce wejciowej

Tabela oparta na jednej komrce wejciowej prezentuje wyniki jednej lub kilku formu dla rnych
wartoci jednej komrki wejciowej. Na rysunku 36.2 podany jest przykad takiej tabeli. Odpowiedni tabel trzeba skonstruowa samodzielnie rcznie. Niestety, Excel nie potrafi przygotowa jej automatycznie.
Rysunek 36.2.
Schemat tabeli opartej
na jednej komrce
wejciowej

Mona j umieci w dowolnym miejscu arkusza. Lewa kolumna zawiera rne wartoci jednej
komrki wejciowej. Grny wiersz zawiera odwoania do formu, znajdujcych si w innym miejscu arkusza. Mona korzysta z dowolnej liczby odwoa do formu. Komrka znajdujca si
w lewym grnym rogu tabeli pozostaje pusta. Excel oblicza wyniki formu dla poszczeglnych
wartoci komrek wejciowych i umieszcza je pod kadym odniesieniem do formuy.

622

Cz V Analiza danych

W tym przykadzie ponownie skorzystamy z arkusza zawierajcego informacje o kredycie hipotecznym (naley zapozna si z podrozdziaem Przykad analizy co-jeli). Naszym celem bdzie
utworzenie tabeli, ktra bdzie wywietla wartoci czterech formu (kwota kredytu, miesiczna
rata, suma wpat, cakowita kwota odsetek) dla rnych stp procentowych, mieszczcych si
w przedziale od 6 do 8 procent, z przyrostem wynoszcym 0,25 procent.
Skoroszyt znajduje si na pycie CD doczonej do ksiki. Plik nosi nazw kredyt hipoteczny
tabela danych.xlsx.

Rysunek 36.3 przedstawia przygotowania do utworzenia tabeli danych. W wierszu 3. mieszcz si
odwoania do formu znajdujcych si w arkuszu na przykad komrka F3 zawiera formu
=C10, a komrka G3 zawiera formu =C11. Wiersz numer 2 zawiera opcjonalne, opisowe etykiety,
ktre tak naprawd nie stanowi elementu tabeli danych. W kolumnie E s umieszczone wartoci pojedynczych komrek wejciowych (stopa procentowa kredytu), ktre bd wykorzystane
w tabeli.
Rysunek 36.3.
Przygotowania
do utworzenia tabeli
danych dla jednej
komrki wejciowej

Aby utworzy tabel, naley zaznaczy odpowiedni obszar danych (w tym przypadku bdzie to
E3:I12) i wybra polecenie Dane/Narzdzia danych/Analiza symulacji/Tabela danych. Pojawi si
okno dialogowe Tabela danych, przedstawione na rysunku 36.4.
Rysunek 36.4.
Okno dialogowe
Tabela danych

Trzeba zdefiniowa komrk, ktra ma zawiera warto wejciow. Odwoanie do niej wpisz
w polu Kolumnowa komrka wejciowa, poniewa zmienne dla tej komrki bd si pojawia
w kolumnie tabeli. Naley wpisa C7 albo wskaza t komrk w arkuszu. Pole Wierszowa komrka
wejciowa pozostaw puste. Teraz ju tylko naley klikn przycisk OK, a Excel zapeni tabel
odpowiednimi wynikami (zobacz rysunek 36.5).
Tabela pokazuje teraz wartoci kredytu dla rnych stp procentowych. Warto zwrci uwag
na to, e wartoci wywietlone w poszczeglnych komrkach, bdce wynikiem oblicze, zostay
wygenerowane za pomoc formuy tablicowej:
=TABELA(,C7).

Rozdzia 36. Analiza co-jeli

623

Rysunek 36.5.
Posta wynikowa
tabeli opartej na
jednej komrce
wejciowej

Jak ju powiedziano w rozdziale 16., formua tablicowa jest to pojedyncza formua, zwracajca
wynik w wielu komrkach. Tabela wykorzystuje formuy, a wic jest obiektem dynamicznym. Oznacza to, e za kadym razem, gdy zmienia si odwoania komrek znajdujcych si w pierwszym
wierszu, a take wtedy, gdy wpisze si inne wartoci stp procentowych w pierwszej kolumnie
tabeli, zostanie ona zaktualizowana.
Tabela oparta na jednej komrce wejciowej moe mie ukad pionowy (tak jak w naszym
przykadzie) albo poziomy. Jeeli wartoci komrki wejciowej wstawi si w wierszu, w oknie
dialogowym Tabela danych naley wpisa odwoanie do nich w polu Wierszowa komrka
wejciowa.

Tworzenie tabeli opartej na dwch komrkach wejciowych

Jak sama nazwa wskazuje, tabela oparta na dwch komrkach wejciowych pozwala na wstawienie dwch komrek wejciowych. Rysunek 36.6 przedstawia przykad takiej tabeli. Jest ona bardzo
podobna do tabeli opartej na jednej komrce wejciowej, jednak rni si od niej tym, e w tym
samym czasie moe prezentowa wyniki tylko jednej formuy. Tabela danych dla jednej komrki
wejciowej moe zawiera w grnym wierszu dowoln liczb formu lub odwoa do nich. W przypadku tabeli dla dwch komrek wejciowych wiersz ten jest zajty przez wartoci drugiej komrki
wejciowej. Komrka znajdujca si w lewym grnym rogu tabeli zawiera odwoanie do pojedynczej formuy wynikowej.
Rysunek 36.6.
Schemat tabeli opartej
na dwch komrkach
wejciowych

Posugujc si arkuszem kredytu hipotecznego, mona zbudowa tabel pokazujc wyniki jakiej
formuy, na przykad miesicznej patnoci, dla rnych kombinacji dwch komrek wejciowych (takich jak stopa procentowa i wysoko przedpaty wyraona w procentach). Aby pozna
wyniki dla innych formu, trzeba utworzy wicej tabel danych po jednej dla kadej formuy.
Omawiany przykad wykorzystuje arkusz pokazany na rysunku 36.7, prezentujcy tabel danych
opart na dwch komrkach wejciowych. Przykad ten dotyczy pewnej firmy, ktra chce przeprowadzi akcj promocyjn sprzedawanego przez siebie produktu w formie przesyek reklamowych. Arkusz ma za zadanie obliczy zysk netto, osignity w wyniku tej promocji.

624

Cz V Analiza danych

Rysunek 36.7.
Arkusz obliczajcy
zysk netto, osignity
w wyniku akcji
promocyjnej produktu

Na doczonej do ksiki pycie CD znajdziesz plik z omawianym przykadem, noszcy nazw

akcja promocyjna.xlsx.

Model ten zawiera dwie komrki wejciowe: liczba wysanych materiaw promocyjnych i przewidywana reakcja na promocj. W obszarze Parametry wida nastpujce pozycje:
Jednostkowy koszt wydruku jest to koszt wydrukowania jednej ulotki reklamowej.
Zaley on od liczby wydrukowanych ulotek: 0,20 z, jeeli jest ich mniej ni 200 000,
0,15 z w przedziale od 200 001 do 300 000 ulotek i wreszcie 0,10 z, jeli wydrukowano
ich ponad 300 000. Korzystamy tutaj z nastpujcej formuy:
=JEELI(B4<200000;0,2;JEELI(B4<300000;0,15;0,1))

Jednostkowy koszt przesyki jest to staa kwota i wynosi 0,28 z.

Liczba zamwie jest to stosunek odpowiedzi klientw do liczby wysanych ulotek.

Oblicza go nastpujca formua:

=B4*B5

Zysk z jednego zamwienia jest to warto staa. Firma obliczya, e na jednym

zamwieniu osiga zysk w wysokoci 18,50 z.

Zysk brutto jest to prosta formua, ktrej wynikiem jest iloczyn liczby zamwie i zysku
osignitego z jednego zamwienia:
=B10*B11

Koszt cakowity ta formua oblicza koszt caej promocji, czyli sum kosztw wydruku

i jego przesania:
=B4*(B8+B9)

Zysk netto jest to wynik kocowy, ktry uzyskamy, kiedy odejmiemy koszty od zysku

brutto.
Wstaw rne wartoci do komrek wejciowych, aby zobaczy , jak si zmienia zysk netto. Warto
zwrci uwag na to, e w wielu przypadkach osiga on warto ujemn, co oznacza, e akcja promocyjna przynosi straty.
Rysunek 36.8 przedstawia przygotowania do utworzenia tabeli danych dla dwch komrek wejciowych. Tabela ta oblicza zysk netto dla rnych kombinacji dwch danych: liczby wysanych
ulotek i procentowego udziau odpowiedzi na te ulotki. Tabela zajmuje na arkuszu obszar E4:M14.
W komrce E4 umieszczono formu, ktra zawiera odwoanie do komrki Zysk netto:
=B14

Aby utworzy tabel, naley wykona nastpujce kroki:

1. W zakresie F4:M4 wprowadzi wartoci reakcji na promocj.
2. W zakresie E5:E14 wprowadzi wartoci liczby wysanych materiaw.

Rozdzia 36. Analiza co-jeli

625

Rysunek 36.8. Przygotowania do utworzenia tabeli danych dla dwch komrek wejciowych

3. Zaznaczy zakres E4:M14 i wybra pozycj Dane/Narzdzia danych/Analiza symulacji/

Tabela danych.
4. W oknie dialogowym Tabela danych okreli komrk B5 jako wierszow komrk
wejciow (reakcja na promocj), natomiast komrk B4 jako kolumnow komrk
wejciow (liczba wysanych materiaw).
5. Klikn przycisk OK. Excel wypeni tabel danych.
Rysunek 36.9 przedstawia wynik. Jak wida , spora liczba kombinacji reakcji na promocj i iloci
wysanych materiaw zamiast zysku spowodowaa strat.

Rysunek 36.9. Posta wynikowa tabeli opartej na dwch komrkach wejciowych

Podobnie jak tabela dla jednej komrki wejciowej, tabela oparta na dwch komrkach ma charakter dynamiczny. Mona wic zmieni formu z komrki E4 na inne, odwoujce si do innych
komrek (na przykad Zysk brutto). Mona te wprowadzi rne wartoci dla reakcji na promocj
i liczby wysanych materiaw.

Meneder scenariuszy
Tabele danych s bardzo uyteczne, lecz maj kilka ogranicze:
mona zmienia tylko jedn lub dwie komrki wejciowe jednoczenie;
tworzenie tabeli nie jest do koca intuicyjne;
tabela danych dla dwch komrek wejciowych pokazuje wyniki tylko jednej formuy
naraz (cho oczywicie mona tworzy osobne tabele dla kolejnych formu);
z reguy interesujcych jest tylko kilka wybranych kombinacji komrek wejciowych,
a nie caa tabela, prezentujca wszystkie moliwe kombinacje.

626

Cz V Analiza danych

Meneder scenariuszy dokonuje automatyzacji modeli co-jeli. Za jego pomoc mona przechowywa rne zestawy wartoci wejciowych (noszcych w Menederze nazw komrek zmienianych) dla dowolnej liczby zmiennych i kademu z nich nada nazw. Jeeli wybierzesz jeden
z tych zestaww, Excel wywietli arkusz zbudowany na podstawie danych w nim zawartych.
Mona take generowa raport zbiorczy, przedstawiajcy dane wynikowe powstae na skutek zastosowania rnych kombinacji. Raporty takie maj posta konspektu lub tabeli przestawnej.
Przykadowo, prognozy sprzeday na dany rok mog zalee od kilku czynnikw. Zdefiniuj zatem
trzy scenariusze: przypadek najlepszy, przypadek najgorszy i przypadek najbardziej prawdopodobny. Pniej tylko naley wskaza wybrany scenariusz, a Excel wstawi w arkuszu odpowiednie
wartoci wejciowe i przeliczy na nowo formuy.

Definiowanie scenariuszy
Zaczniemy od prostego przykadu, opartego na modelu produkcji pokazanym na rysunku 36.10.
Rysunek 36.10.
Meneder scenariuszy
prosty model produkcji

Na doczonej do ksiki pycie CD znajdzie si plik z omawianym przykadem, noszcy nazw
model produkcji.xlsx.

Arkusz przedstawiony na rysunku zawiera dwie komrki wejciowe: godzinny koszt pracy
(komrka B2) oraz jednostkowy koszt materiaw (komrka B3). Firma produkuje trzy rne
towary do ich wytworzenia potrzeba rnej iloci materiaw, a proces produkcji w kadym
przypadku ma rn dugo .
Naszym zadaniem jest obliczenie za pomoc formu zysku osignitego ze sprzeday kadego z produktw (wiersz 13.) oraz cakowitego zysku ze sprzeday wszystkich trzech produktw (komrka
B15). Kierownictwo firmy chce przewidzie wysoko cakowitego zysku, ale nie wie, jakie bd
koszty pracy i materiaw. Dlatego stworzylimy trzy scenariusze, ktre bior pod uwag nastpujce moliwoci: przypadek najlepszy, najgorszy i najbardziej prawdopodobny (tabela 36.1).
Tabela 36.1. Trzy scenariusze dla modelu produkcji
Scenariusz

Godzinny koszt pracy

Koszt materiaw

Przypadek najlepszy

30

57

Przypadek najgorszy

38

62

Przypadek najbardziej prawdopodobny

34

59

Przypadek najlepszy zakada najniszy godzinny koszt pracy oraz najniszy koszt materiaw.
Przypadek najgorszy to sytuacja, w ktrej zarwno koszt pracy, jak i koszt materiaw jest wysoki.

Rozdzia 36. Analiza co-jeli

627

Trzeci scenariusz opisuje przypadek najbardziej prawdopodobny, czyli taki, w ktrym wartoci obu
tych komrek s umiarkowane. Kierownictwo musi by przygotowane na najgorsz z moliwoci,
co nie oznacza, e nie jest zainteresowane przypadkiem najlepszym.
W celu wywietlenia okna Meneder scenariuszy naley wybra pozycj Dane/Narzdzia danych/
Analiza symulacji/Meneder scenariuszy. Gdy pojawi si ono po raz pierwszy, poinformuje, e
nie ma adnych zdefiniowanych scenariuszy. Nic dziwnego, pierwszy z nich utworzy si dopiero
za chwil. W momencie, gdy nada si nazwy swoim scenariuszom, pojawi si one w oknie
dialogowym Meneder scenariuszy.
Dobrym zwyczajem jest nadawanie nazw komrkom zmienianym i tym wszystkim komrkom
wynikowym, ktre chce si obejrze. Excel bdzie uywa tych nazw w oknach dialogowych
i w generowanych raportach. Stosowanie nazw uatwia orientacj w scenariuszach i wpywa
na czytelno raportw.

Aby doda scenariusz, naley wybra przycisk Dodaj w oknie dialogowym Meneder scenariuszy.
Ukae si okno dialogowe, przedstawione na rysunku 36.11.
Rysunek 36.11.
Okno dialogowe
Dodawanie scenariusza,
umoliwiajce tworzenie
nowych scenariuszy

Okno to skada si z czterech czci:

Nazwa scenariusza scenariuszowi mona nada dowoln nazw, najlepiej tak, ktra
bdzie penia funkcj informacyjn.
Komrki zmieniane s to komrki wejciowe dla scenariusza. Mona wpisa ich adresy
albo wskaza je w arkuszu. Jeli dla komrek zdefiniowano nazw, naley j wprowadzi .
Dozwolone s nieprzylegajce do siebie komrki (w celu wybrania wielu komrek podczas
ich klikania naley trzyma wcinity klawisz Ctrl). Rne scenariusze mog korzysta
z tego samego zestawu komrek zmienianych, cho oczywicie nie musz. Maksymalna
liczba komrek zmienianych dla jednego scenariusza to 32.
Komentarz w tym polu Excel domylnie wywietla nazwisko osoby, ktra utworzya
scenariusz. Komentarz mona zmieni , uzupeni lub usun .
Ochrona dwie opcje ochrony bd funkcjonoway poprawnie dopiero wtedy, gdy cay
arkusz bdzie podlega ochronie, a w oknie dialogowym Chro arkusz zaznaczysz opcj
Scenariusze. Ochrona scenariusza polega na tym, e adna nieuprawniona osoba nie moe
dokona w nim zmian. Zaznaczenie opcji Ukryj spowoduje, e scenariusz nie bdzie
widoczny w oknie dialogowym Meneder scenariuszy.
W tym przykadzie zdefiniujemy trzy scenariusze, wymienione w tabeli 36.1. Komrkami zmienianymi bd godzinny_koszt_pracy (B2) i koszt_materiaw (B3).
Jeli wprowadzono wszystkie informacje w oknie dialogowym Dodawanie scenariusza, naley klikn przycisk OK. Pojawi si okno dialogowe Wartoci scenariusza, pokazane na rysunku 36.12.
Widnieje w nim tyle pl, ile komrek zmienianych zdefiniowae w poprzednim oknie dialogowym.

628

Cz V Analiza danych

Korzystanie z listy rozwijanej Scenariusze

Narzdzie Scenariusze to lista rozwijana, ktra zawiera wszystkie zdefiniowane scenariusze i umoliwia ich szybkie wywietlanie. Co dziwne, to przydatne narzdzie nie wchodzi w skad narzdzia Wstka. Jeli chce si uywa Menedera scenariuszy, mona doda narzdzie Scenariusze do paska
Szybki dostp. W tym celu naley wykona nastpujce czynnoci:
1. Prawym przyciskiem myszy klikn pasek Szybki dostp i w menu podrcznym wybra
pozycj Dostosuj pasek narzdzi Szybki dostp. Excel wywietli kart Pasek narzdzi Szybki
dostp okna dialogowego Opcje programu Excel.
2. Z listy rozwijanej Wybierz polecenia z wybra pozycj Polecenia, ktrych nie ma na
Wstce.
3. Przewin w d list i wybra pozycj Scenariusz.
4. Klikn przycisk Dodaj.
5. Klikn przycisk OK, aby zamkn okno dialogowe Opcje programu Excel.
Alternatywnie kontrolk Scenariusze mona doda do Wstki. Wicej informacji na temat dostosowywania paska narzdzi Szybki dostp mona znale  w rozdziale 23.
Rysunek 36.12.
Wprowadzanie wartoci
w oknie dialogowym
Wartoci scenariusza

Naley wprowadzi wartoci dla kadej komrki i kliknij przycisk OK, a nastpnie powrci do
Menedera scenariuszy, ktry doczy scenariusz do listy. Jeli chce si utworzy wicej scenariuszy, naley klikn przycisk Dodaj i powtrzy wszystkie czynnoci.

Wywietlanie scenariuszy
Po zdefiniowaniu scenariuszy powr do okna dialogowego Meneder scenariuszy. Meneder
pokazuje teraz list wszystkich zdefiniowanych scenariuszy. Jeli zaznaczy si jeden z nich i kliknie
przycisk Poka, Excel wstawi odpowiednie wartoci do komrek zmienianych i dokona w arkuszu
przelicze, ktre bd suyy uzyskaniu wynikw dla tego scenariusza. Rysunek 36.13 pokazuje, jak wybiera si scenariusz.
Rysunek 36.13.
Wybr scenariusza,
ktry ma by
wywietlony

Modyfikowanie scenariuszy
Gdy utworzy si scenariusz, by moe trzeba bdzie go zmieni . Przycisk Edytuj w oknie dialogowym Meneder scenariuszy suy do zmiany jednej lub kilku wartoci komrek zmienianych
scenariusza. Jeli chce si zmodyfikowa jaki scenariusz, naley go zaznaczy na licie rozwijanej

Rozdzia 36. Analiza co-jeli

629

i klikn przycisk Edytuj, a nastpnie OK, aby przej do okna dialogowego Wartoci scenariusza,
w ktrym wprowadzisz zmiany. Warto zauway , e Excel automatycznie aktualizuje pole Komentarz, dodajc informacj o tym, kiedy dokonano modyfikacji scenariusza.

Scalanie scenariuszy
Jeeli pracuje si w grupie, moe zaj taka sytuacja, e kilka osb utworzy rne scenariusze.
W jednej firmie inne zdanie na temat danych wejciowych moe mie dzia marketingu, inne dzia
ksigowoci, a jeszcze inne dyrektor naczelny.
Excel pozwala poczy rne scenariusze w jednym skoroszycie. Zanim jednak przystpi si do
czenia scenariuszy, warto si najpierw upewni , e skoroszyt rdowy jest otwarty. Nastpnie
trzeba wykona nastpujce czynnoci:
1. Klikn przycisk Scalaj, znajdujcy si w oknie dialogowym Meneder scenariuszy.
2. W oknie dialogowym Meneder scenariuszy wybra z listy rozwijanej Skoroszyt
skoroszyt majcy podlega scalaniu.
3. Z listy rozwijanej Arkusz wybra arkusz, w ktrym znajduj si odpowiednie
scenariusze. W miar przewijania zawartoci listy rozwijanej u dou okna dialogowego
mona zobaczy , ile scenariuszy zawiera dany arkusz.
4. Klikn przycisk OK. Nastpi powrt do poprzedniego okna dialogowego, ktre teraz
wywietla nazwy scenariuszy doczonych z innego skoroszytu.

Generowanie raportu scenariusza

Jeli utworzono wiele scenariuszy, to generujc raport podsumowujcy scenariusze, mona udokumentowa efekty pracy. Naley klikn przycisk Podsumowanie w oknie dialogowym Meneder
scenariuszy. Pojawi si okno dialogowe Podsumowanie scenariuszy.
Do wyboru s dwa rodzaje raportw:
Podsumowanie scenariuszy raport ma posta konspektu.
Raport tabeli przestawnej scenariuszy raport ma posta tabeli przestawnej.
W rozdziale 26. zamieszczono wicej informacji na temat konspektw, natomiast w rozdziale
34. na temat tabel przestawnych.

Podsumowanie scenariuszy wystarcza na potrzeby typowych scenariuszy. Jeli jednak ma si duo
scenariuszy, zdefiniowanych przez wiele formu wynikowych, uyteczniejsza w formuowaniu
raportu bdzie tabela przestawna.
W oknie dialogowym Podsumowanie scenariuszy naley okreli komrki wynikowe (czyli te,
ktre zawieraj dane formuy). W naszym przykadzie chcemy, aby w raporcie znalaz si zysk
osignity ze sprzeday kadego z produktw oraz zysk cakowity ze sprzeday wszystkich trzech
produktw, dlatego zaznaczymy obszar B13:D13 oraz B15 (zaznaczenie wielokrotne).
Meneder scenariuszy ma jedn istotn wad scenariusz nie moe zawiera wicej ni
32 komrki zmieniane. Gdyby sprbowano przekroczy t liczb, na ekranie pojawi si
informacja o bdzie.

Excel umieszcza tabel podsumowujc w nowym arkuszu. Rysunek 36.14 przedstawia raport
utworzony w formie podsumowania scenariuszy. Tabela uywa nazw, ktre nadae komrkom
zmienianym, a jeli dana komrka nie ma nazwy, w tabeli znajdzie si jej adres.

630

Cz V Analiza danych

Rysunek 36.14. Podsumowanie scenariuszy wygenerowane przez Menedera scenariuszy