100 Sposobów Na Windows XP PL

IDZ DO
PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI
KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG
TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE
100 sposobw
na Windows XP PL
Autor: Preston Gralla
Tumaczenie: Andrzej Grayski, Adam Jarczyk
ISBN: 83-7361-403-6
Tytu oryginau: Windows XP Hacks.
100 Industrial-Strength Tips & Tools
Format: B5, stron: 368
Windows XP to najnowsza i najbardziej niezawodna wersja systemu Windows.

Jest rezultatem poczenia serii systemw przeznaczonych dla firm (Windows NT
i 2000) z systemami skierowanymi do uytkownikw domowych (Windows 95, 98
i Me). Windows XP czy w sobie du stabilno pracy z nowym, atrakcyjnym
wizualnie interfejsem. Jednak zaawansowani uytkownicy, ktrzy pragn przej pen
kontrol nad dziaaniem systemu, napotkaj podobne problemy jak przy poprzednich
edycjach systemw z tej rodziny. Windows XP nie jest tu wyjtkiem.
100 sposobw na Windows XP PL to zbir sztuczek, technik i narzdzi, ktre
pozwol Ci dostosowa Windows XP do swoich potrzeb. Dowiesz si, jak uywa
Panel sterowania, tworzy wasne ikony, usuwa niepotrzebne skadniki systemu,
blokowa niechciane reklamy, edytowa pliki cookies, przyspiesza pobieranie plikw
z internetu i zabezpiecza swj system za pomoc zapory sieciowej i serwera proxy.
Niezalenie od tego, czy uywasz wersji Home czy Professional, znajdziesz w ksice
sprytne, przydatne i zabawne sztuczki dotyczce prawie kadego skadnika systemu.
Przydadz si nawet, jeli nie jeste jeszcze zaawansowanym uytkownikiem.
Kad wskazwk przedstawion w tej ksice przeczytasz w cigu kilku minut,
oszczdzajc czasem wiele godzin spdzonych na poszukiwaniach waciwego
rozwizania. 100 sposobw na Windows XP to wyjtkowy zestaw bezporednich
rozwiza problemw, jakie stawia ten system zarwno przed pocztkujcymi
uytkownikami, jak i tymi, ktrzy maj due dowiadczenie i doskonale wiedz,
co chc osign.
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Spis treci
O Autorze ......................................................................................................................................... 7
Przedmowa ...................................................................................................................................... 9
Rozdzia 1. Uruchamianie i zamykanie systemu ........................................................................ 15
1.
2.
3.
4.
5.
Konfigurowanie startu wielosystemowego.................................................................. 15

Zmiana ekranu rozbiegowego........................................................................................ 20
Przyspieszanie uruchamiania i zamykania systemu .................................................. 24
Rezygnacja z uruchamiania zbdnych usug i programw ...................................... 28
Tworzenie wielu profili startowych
za pomoc programu Advanced Startup Manager .................................................... 33
6. Inne elementy konfiguracji uruchamiania i zamykania systemu............................. 35
7. Konfigurowanie ustawie zwizanych z logowaniem uytkownikw .................. 38
Rozdzia 2. Interfejs uytkownika................................................................................................. 41

8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Dostosowywanie GUI za pomoc TweakUI ................................................................ 41

Konfigurowanie panelu sterowania .............................................................................. 46
Dostosowywanie menu Start i paska zada ................................................................ 53
Czyszczenie i usuwanie listy najczciej uywanych programw............................. 55
Przemianowywanie i zmiana ikon niezmiennych obiektw systemowych ....... 58
Usuwanie z pulpitu nieusuwalnych ikon................................................................. 61
Tworzenie wasnych kompozycji i wykorzystywanie dostpnych w internecie... 62
Nadawanie interfejsowi sugestywnego wygldu za pomoc WindowBlinds....... 66
Interfejs uytkownika a Rejestr ...................................................................................... 71
Odinstalowywanie opornych skadnikw XP ............................................................. 75
Tworzenie przezroczystych okien ................................................................................. 77
Tworzenie wasnych kursorw i ikon........................................................................... 79
Nostalgia w stron Windows 2000 ........................................................................... 82
Spis treci
Rozdzia 3. Eksplorator Windows ................................................................................................ 85

21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
Generowanie listingw przedstawiajcych zawarto folderw ............................. 85

Tworzenie skrtw wymuszajcych okrelone zachowania Eksploratora............. 89
Wzbogacanie moliwoci Eksploratora za pomoc programu PowerDesk ........... 92
Sprawne przemianowywanie grupy plikw ............................................................... 95
Szybsze wyszukiwanie plikw dziki umiejtnemu wykorzystaniu
usugi indeksowania ........................................................................................................ 96
Ukrywanie zawartoci plikw i folderw za pomoc szyfrowania ......................... 102
Wymuszanie rzeczywistej uytecznoci Eksploratora ............................................. 107
Przypisywanie folderom odrbnych ikon i podpowiedzi kontekstowych........... 112
Tajna bro dowiadczonego uytkownika: usprawnianie menu kontekstowego .....114
Synchroniczne przenoszenie plikw za pomoc Aktwki ...................................... 117
Optymalizacja zajtoci dysku za pomoc kompresji woluminw NTFS ............ 122
Wygodniejszy dostp do trybu polece interpretera ............................................... 127
Rozdzia 4. WWW......................................................................................................................... 129

33. Blokowanie wyskakujcych reklam i oprogramowania szpiegujcego
oraz unieszkodliwianie pluskiew sieciowych ............................................................. 129
34. Moe ciasteczko? Smacznego ................................................................................... 134
35. Przegldanie stron w trybie offline ............................................................................. 142
36. Lepsze wyszukiwanie w internecie, z poziomu pulpitu ......................................... 144
37. Dostosowywanie Internet Explorera za pomoc edytora zasad grup................... 148
38. Usprawnienie pobierania plikw................................................................................. 152
39. Anonimowe surfowanie ................................................................................................ 153
40. Sekrety realizacji serwera WWW na bazie internetowych usug informacyjnych......155
41. Bezproblemowe uruchamianie apletw Javy ............................................................ 160
Rozdzia 5. Sieci .......................................................................................................................... 165

42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
Polowanie na dostp WiFi ............................................................................................ 165

Testowanie bezpieczestwa za pomoc Shields Up!................................................ 170
Zmiany ustawie DNS przyspieszajce dostp do internetu ................................... 172
Rozwizywanie problemw z prywatnoci
w programie Windows Media Player ......................................................................... 175
Ochrona komputera za pomoc Zapory poczenia internetowego...................... 177
Ochrona komputera za pomoc serwera proxy ........................................................ 182
ZoneAlarm: najlepsza na wiecie darmowa zapora firewall .................................. 185
Optymalizacja bramy rezydentnej ............................................................................... 188
Jak wybi otwr ewakuacyjny w zaporze firewall ................................................... 194
Zamykanie otwartych portw i blokowanie protokow........................................ 199
Rozwizywanie problemw z poczeniami sieciowymi
za pomoc narzdzi ping, tracert i pathping ............................................................. 200
Spis treci
53. Rozwizywanie problemw z poczeniami sieciowymi

za pomoc netsh, netstat i ipconfig ............................................................................. 204
54. Przyspieszanie przegldania sieci................................................................................ 208
55. Zwikszanie zasigu sieci bezprzewodowej .............................................................. 209
56. Instalacja NetBEUI dla sieci rwnorzdnych............................................................. 212
57. Kontrola wydajnoci sieci WiFi za pomoc QCheck pomaga
poprawi przepustowo .............................................................................................. 214
58. Kontrola nad innym PC za pomoc zdalnego dostpu ........................................... 217
59. Staa dostpno usug przez mapowanie nazwy hosta
na dynamiczny adres IP ................................................................................................ 219
60. Odwieanie adresu IP przyznanego przez DHCP.................................................. 220
61. Naprawa przerwanego poczenia TCP/IP............................................................... 221
62. Tworzenie wirtualnych sieci prywatnych .................................................................. 222
Rozdzia 6. Poczta elektroniczna ............................................................................................... 225

63. Jak zwalcza spam.......................................................................................................... 225
64. Otwieranie zablokowanych zacznikw do wiadomoci
w programach Outlook i Outlook Express ................................................................ 232
65. Wykonywanie i przywracanie kopii zapasowych plikw danych
w programach Outlook i Outlook Express ................................................................ 236
66. Wyrzu programy Outlook i Outlook Express.......................................................... 239
67. Odbieranie poczty z serwerw opartych na WWW
za pomoc programu pocztowego .............................................................................. 243
Rozdzia 7. Rejestr....................................................................................................................... 247

68.
69.
70.
71.
72.
Nie taki Rejestr straszny ................................................................................................ 247

Sposoby oparte na Rejestrze ......................................................................................... 254
Rejestru za pomoc plikw .reg ................................................................................... 256
Lepsze kopie zapasowe Rejestru.................................................................................. 260
ledzenie i przywracanie zmian w Rejestrze za pomoc narzdzia RegSpy ....... 262
Rozdzia 8. Podstawowe narzdzia............................................................................................ 263

73.
74.
75.
76.
Przechowywanie wielu wycinkw i wzorw tekstu w lepszym Schowku.......... 263

Przyspieszenie pracy dysku twardego przez popraw defragmentacji................ 267
Wybr lepszej strategii kopii zapasowych ................................................................. 270
Zwikszanie przestrzeni yciowej na ekranie
za pomoc wirtualnych pulpitw................................................................................ 275
77. Zdjcia ekranu porady.............................................................................................. 279
78. Windows Messenger nie tylko wiadomoci ......................................................... 282
79. Uniwersalne komunikatory: Trillian czy AIM, MSN, Yahoo! i ICQ................... 287
Spis treci
Rozdzia 9. Aplikacje ................................................................................................................... 291

80. Usuwanie niesfornych aplikacji i wpisw usuwania programw.............................. 291
81. Jak zmusi do uruchomienia aplikacje niezgodne z XP........................................... 294
82. Jak zmusi starsze programy do korzystania
ze standardowych kontrolek Windows XP................................................................ 297
83. Uruchamianie programw za pomoc skrtw wiersza polece .......................... 298
84. Otwieranie i tworzenie dokumentw Microsoftu bez Microsoft Office ............... 302
85. Ochrona przed kradzie plikw i informacji z pomoc ukrytych pl w Wordzie...303
Rozdzia 10. Grafika i multimedia............................................................................................... 305

86.
87.
88.
89.
90.
Konwersja obrazw w razie potrzeby......................................................................... 305

Bezproblemowe nagrywanie CD ................................................................................. 308
Zapisywanie w PC muzyki przesyanej strumieniowo............................................ 311
Udostpnianie plikw bez spyware ............................................................................ 313
Wskazwki do tworzenia wideo w programie Windows Movie Maker .............. 315
Rozdzia 11. Wydajno systemu .............................................................................................. 321

91.
92.
93.
94.
ledzenie wydajnoci systemu za pomoc konsoli Wydajno .................................. 321

Jak najskuteczniej wykorzysta pami RAM ........................................................... 324
Tuning systemu zmiany w Rejestrze przyspieszajce XP .................................. 328
Naprawa i przywracanie za pomoc Konsoli odzyskiwania.................................. 330
Rozdzia 12. Sprzt...................................................................................................................... 335

95. Rozwizywanie problemw ze sprztem
przez dekodowanie komunikatw o bdach Menedera urzdze.......................... 335
96. Odkrywanie ukrytego sprztu w Menederze urzdze ........................................ 343
97. Zmierz puls swojego PC i wyreguluj system dla wikszej wydajnoci ................ 345
98. Zmiana ukadu klawiatury ........................................................................................... 348
99. Poprawa rozdzielczoci ekranw laptopw i LCD za pomoc ClearType........... 349
100. Sie za kilka zotych: bezporednie poczenie kablowe ......................................... 350
Skorowidz .................................................................................................................................... 357
Spis treci
21.
ROZDZIA TRZECI
Eksplorator Windows
Sposoby 21. 32.
Eksploratora uywamy niemal bez przerwy: kopiujemy, przenosimy, usuwamy pliki,
zmieniamy ich nazwy itp. Nie zawsze zreszt zdajemy sobie spraw, i mamy do czynienia z konkretnym programem, ktry mona uruchomi tak, jak uruchamia si inne
programy z pliku wykonywalnego. Jeszcze rzadziej zastanawiamy si nad tym, czy
mona by nasz prac z Eksploratorem uczyni wygodniejsz.
A zastanowi si warto, bo moliwoci drzemicych w Eksploratorze jest naprawd
niemao: mona szyfrowa pliki, ukrywajc w ten sposb ich zawarto przed osobami
niepowoanymi; mona kompresowa pliki i foldery, zwikszajc w ten sposb ilo wolnego miejsca na dysku; mona wreszcie wyszukiwa dane pliki w sposb zaawansowany, korzystajc z usugi indeksowania i zwizanego z ni jzyka kwerend. Mona
take czyni wygodniejszymi podstawowe operacje na plikach i folderach, wzbogacajc
odpowiednio ich menu kontekstowe.
SPOSB
21.
Generowanie listingw przedstawiajcych

zawarto folderw
Zdziwienie wielu dugoletnich uytkownikw PC, a take byych uytkownikw Macintoshy, wywouje brak
wbudowanej opcji (w menu kontekstowym pliku lub folderu) umoliwiajcej atwe wydrukowanie zawartoci
pliku lub listy plikw wchodzcych w skad folderu. Mona jednak zniwelowa ten brak dosy atwo,
dodajc do wspomnianego menu kontekstowego opcje zwizane z edycj, kopiowaniem, przenoszeniem
i co waniejsze drukowaniem zawartoci pliku lub folderu.
Drukowanie zawartoci folderu czy pliku tekstowego jest czynnoci tak powszechn, i
zdziwienie moe budzi brak zwizanej z tym opcji w menu kontekstowym pliku (folderu)
o czym mona si przekona, klikajc ikon pliku (folderu) prawym przyciskiem myszy.
Moemy t uciliwo powanie zagodzi, samodzielnie dodajc do menu kontekstowego opcj [Sposb 29.] sporzdzania listingu zawartoci folderu, ktry to listing mona
pniej podda edycji lub wydrukowa.
Naley rozpocz od utworzenia pliku wsadowego to znany z systemu DOS plik tekstowy z rozszerzeniem .bat, zawierajcy sekwencj polece do wykonania przez system
operacyjny. Nasz plik wsadowy bdzie zawiera cig polece, powodujcy wpisanie do
pliku filelisting.txt zawartoci wskazanego folderu, bdcego argumentem wywoania:
Eksplorator Windows
85
SPOSB
21.
Generowanie listingw przedstawiajcych zawarto folderw

cd "%1"
dir /a /-p /o:gen > c:\filelisting.txt
notepad c:\filelisting.txt
Po wpisaniu zawartoci folderu do pliku c:\filelisting.txt nastpuje zaadowanie tego pliku

do Notatnika, ktry umoliwia jego edycj bd wydrukowanie. Nazwa i lokalizacja pliku
filelisting.txt jest oczywicie tylko przykadowa i z powodzeniem mona j zastpi inn.
Po otwarciu Notatnika powinnimy wpisa to polecenie do pliku (rysunek 3.1) i zapisa
go w katalogu \WINDOWS, uwaajc, by zmieni jego domylne rozszerzenie .txt na .bat
(w polu Zapisz jako typ naley wybra opcj Wszystkie pliki, za Kodowanie naley pozostawi jako ANSI rysunek 3.2).
Rysunek 3.1. Tworzenie pliku wsadowego za pomoc Notatnika
Rysunek 3.2. Zapisywanie utworzonego pliku wsadowego
Utworzony plik wsadowy trzeba teraz powiza z menu kontekstowym folderu, by zawarte w nim polecenie wykonywane byo jako rezultat wybrania jednej z opcji. W tym
celu naley uruchomi Eksplorator i z jego menu gwnego wybra opcj Narzdzia/Opcje
folderw. Wywietlone zostanie okno Opcje folderw; naley przej na jego kart Typy plikw i na licie Zarejestrowane typy plikw podwietli pozycj Folder plikw, po czym
klikn przycisk Zaawansowane.
86
Eksplorator Windows
SPOSB
W wywietlonym oknie Edytowanie typu pliku naley klikn przycisk Nowa w celu
skojarzenia z folderem plikw nowej akcji. W oknie Nowa akcja (rysunek 3.3) naley
(w polu Akcja) poda tekst, ktry bdzie identyfikowa opcj w menu, a nastpnie wskaza
(w polu Aplikacja uywana do wykonania akcji) plik \WINDOWS\filelisting.bat. Po klikniciu
przycisku OK nowa akcja pojawi si na licie w oknie Edytowanie typu pliku (rysunek 3.4).
Rysunek 3.3. Definiowanie nowej akcji menu kontekstowego
Rysunek 3.4. Uaktualniona lista akcji zwizanych z folderem plikw
To wszystko! Po klikniciu dowolnego folderu plikw prawym przyciskiem myszy w wywietlonym menu kontekstowym widoczna bdzie nowa opcja (rysunek 3.5). Kliknicie
tej opcji powoduje wykonanie polecenia zawartego w pliku filelisting.bat, czyli wpisanie
zawartoci kliknitego folderu1 do pliku c:\filelisting.txt i zaadowanie tego pliku do
Notatnika (rysunek 3.6).
Nowa akcja folderu plikw reprezentowana jest w Rejestrze jako podklucz
w gazi HKEY_CLASSES_ROOT\Directory\shell (rysunek 3.7). Jeeli
z jakich powodw konieczne bdzie usunicie tej akcji, naley usun
wspomniany podklucz. Usunicie to skuteczne bdzie po ponownym
uruchomieniu komputera.
Znieksztacenia w zakresie polskich liter wynikaj z rnej strony kodowej DOS-a (852)
i Windows (1250) przyp. tum.
Eksplorator Windows
87
21.
SPOSB
21.
Rysunek 3.5. Nowa opcja w menu kontekstowym
Rysunek 3.6. Lista zawartoci folderu jako wynik polecenia reprezentowanego przez opcj w menu
kontekstowym
Rysunek 3.7. Nowa akcja folderu reprezentowana w Rejestrze systemowym
88
Eksplorator Windows
SPOSB
Tworzenie skrtw wymuszajcych okrelone zachowania Eksploratora
Alternatywna metoda dla uytkownikw Microsoft Outlooka

MS Outlook umoliwia drukowanie zawartoci folderu w inny sposb, bez ingerowania
w mechanizmy systemowe. Naley mianowicie na pasku skrtw przej do grupy Inne
skrty, a nastpnie klikn ikon Mj komputer, po czym w drzewie zawartoci dyskw
zlokalizowa dany folder (rysunek 3.8); lista jego plikw i podfolderw ukae si wwczas w oknie zawartoci. Moemy j wydrukowa, klikajc ikon drukarki na pasku narzdziowym.
Rysunek 3.8. Zawarto folderu w oknie programu Microsoft Outlook

SPOSB
Tworzenie skrtw
22. wymuszajcych okrelone zachowania Eksploratora

Wykorzystywanie gotowych skrtw na pulpicie jest znacznie wygodniejsze ni cige wpisywanie
tych samych polece.
Eksplorator okazuje si szczeglnie uyteczny wwczas, gdy uruchamia si go z pewnymi

parametrami (przecznikami) okrelajcymi zawarto i posta wywietlanej informacji
na przykad obecno (lub nieobecno) paska folderw z lewej strony okna. Okrelone,
czsto uywane zestawy takich parametrw mog by przyporzdkowane poszczeglnym
skrtom, zgrupowanym w atwo dostpnym miejscu; nic oczywicie nie stoi na przeszkodzie, by doranie uruchamia Eksplorator z wiersza polece.
Przykadowo, aby po uruchomieniu Eksploratora widoczna bya zawarto folderu C:\
WINDOWS\Pulpit\Robocze URL, odnony skrt naley okreli jako
explorer.exe /e,/root,c:\Windows\Pulpit\Robocze URL
Po klikniciu tego skrtu w oknie Eksploratora wywietlona zostanie zawarto, pokazana na rysunku 3.9; uwidoczniona jest zawarto folderu Robocze URL jako folderu
szczytowego (root) nie s widoczne foldery wyszych poziomw . Jest to zachowanie
Eksplorator Windows
89
22.
SPOSB
22.
wyranie rne od uruchomienia domylnego bez parametrw kiedy to wywietlana jest globalna zawarto caego komputera, z punktu widzenia najwyszego poziomu
pulpitu (rysunek 3.10).
Rysunek 3.9. Eksplorator wywietlajcy zadany folder w zadany sposb
Rysunek 3.10. Okna Eksploratora uruchomionego w sposb domylny
To oczywicie tylko jeden ze sposobw uruchomienia Eksploratora; mona go zreszt

uruchamia nie tylko z poziomu skrtw i wiersza polece, lecz take z wntrza plikw
wsadowych i skryptw. Skadnia polecenia jest we wszystkich przypadkach taka sama
i oglnie mona j przedstawi nastpujco:
explorer [/n] [/e] [,root,obiekt] [[,/select],podobiekt]
Znaczenie poszczeglnych parametrw tej skadni jest nastpujce:
90
Eksplorator Windows
SPOSB
/n
Powoduje uruchomienie Eksploratora bez paska folderw przedstawiajcego
drzewiast struktur katalogw (rysunek 3.11):
Rysunek 3.11. Okno Eksploratora bez paska folderw
/e
Powoduje wywietlanie paska folderw w oknie uruchomionego Eksploratora.
/root,obiekt
W oknie uruchomionego Eksploratora widoczna jest zawarto okrelonego
obiektu jak na rysunku 3.9 przy czym nie s widoczne foldery na wyszych
poziomach. Obiekt moe przy tym zosta okrelony take za pomoc identyfikatora
GUID (o czym pisz w dalszej czci).
[[/select],podobiekt]
Powoduje uczynienie wybranego podobiektu obiektem biecym. Opuszczenie
frazy select powoduje eksploracj podobiektu czyli np. wejcie do wntrza
folderu.
Tworzenie skrtw odpowiedzialnych za okrelone zachowania Eksploratora

Jak wczeniej napisano, czsto stosowane sposoby uruchamiania Eksploratora odzwierciedlone przez okrelone zestawy parametrw mog zosta zapamitane w postaci
skrtw, zlokalizowanych np. na pulpicie. Aby utworzy nowy skrt, naley klikn prawym przyciskiem wolny obszar pulpitu, z wywietlonego menu kontekstowego wybra
opcj Nowy/Skrt, po czym w wywietlanych oknach kreatora wpisa kolejno polecenie (explorer parametry) oraz dowoln nazw, czytelnie identyfikujc przeznaczenie skrtu.
Eksplorator Windows
91
22.
SPOSB
23.
Wzbogacanie moliwoci Eksploratora za pomoc programu PowerDesk
Identyfikatory GUID jako parametry wywoania Eksploratora

Niektre foldery systemowe identyfikowane s wyjtkowo nie przez nazw, lecz przez
tzw. unikatowe identyfikatory globalne (ang. GUID Globally Unique IDentifiers); przykadowo, polecenie
explorer ::{208D2C60-3AEA-1069-A2D7-08002B30309D}
spowoduje uwidocznienie w oknie Eksploratora zawartoci folderu Moje miejsca sieciowe.

GUID identyfikujcy folder musi by poprzedzony par dwukropkw i oczywicie moe
by stosowany cznie z przecznikami, na przykad tak:
explorer /e, ::{208D2C60-3AEA-1069-A2D7-08002B30309D}
Identyfikatory GUID folderw systemowych zestawione s w tabeli 3.1.

Tabela 3.1. Identyfikatory globalne folderw systemowych
Obiekt
GUID
Mj komputer
{20D04FE0-3AEA-1069-A2D8-08002B30309D}
Kosz
{645FF040-5081-101B-9F08-00AA002F954E}
Microsoft Outlook
{00020D75-0000-0000-C000-000000000046}
Internet Explorer
{FBF23B42-E3F0-101B-8488-00AA003E56F8}
Internet
{3DC7A020-0ACD-11CF-A9BB-00AA004AE837}
Moje miejsca sieciowe
{208D2C60-3AEA-1069-A2D7-08002B30309D}
Aktwka
{85BBD920-42A0-1069-A2E4-08002B30309D}
Poczenia sieciowe
{992CFFA0-F557-101A-88EC-00DD010CCC48}
Drukarki i faksy
{2227A280-3AEA-1069-A2DE-08002B30309D}
Skanery i aparaty fotograficzne
{3F953603-1008-4F6E-A73A-04AAC7A992F1}
Zaplanowane zadania
{D6277990-4C6A-11CF-8D87-00AA0060F5BF}
SPOSB
Wzbogacanie moliwoci Eksploratora
23. za pomoc programu PowerDesk
Eksplorator wzbogacony o moliwoci dostarczane przez program PowerDesk okae si w peni

funkcjonalnym narzdziem.
PowerDesk jest narzdziem wielofunkcyjnym. Jest niczym szwajcarski scyzoryk bez

zbdnych wykaaczek czy pilnikw, lecz z tym wszystkim, co potrzebne na pierwszej linii:
cztery rubokrty z solidnymi uchwytami, ostry n, przecinarki do drutw, szczypce,
klucz francuski, korkocig i otwieracz do butelek (a jake!). PowerDesk czy w sobie wiele
elementw funkcjonalnych charakterystycznych dla Eksploratora Windows, menedera
plikw, archiwizatorw i wielu innych programw; zdolny jest zastpi cay zestaw programw, uywanych niezalenie od siebie do zarzdzania plikami i ich zawartoci. Cho
wikszo mechanizmw programu PowerDesk jest obecna w Windows XP, to grupuje on
92
Eksplorator Windows
SPOSB
wszystkie te mechanizmy w wygodny dla uytkownika sposb, poza tym staj si one
dostpne take w starszych wersjach Windows, w rodowisku ktrych PowerDesk take
moe by uruchamiany.
PowerDesk dostpny jest na stronie producenta firmy VCOM (http://www.vcom.com/
product/pd_ind.html); pen wersj mona kupi za 39,95 USD, ubosza wersja testowa dostpna jest do cignicia za darmo. W czasie instalacji uytkownik moe (opcjonalnie)
zdecydowa o skojarzeniu programu z plikami popularnych archiww (.zip, .z, .gz, .tar,
.taz, .tgz, .arj, .lha, .lzh, .arc, .ark, .pak, .cab, .rar, .dwc i .zoo); jeeli w systemie jest ju zainstalowany jaki meneder archiww (np. WinRar czy PowerArchiver), uytkownik prawdopodobnie nie bdzie chcia zmienia wspomnianych skojarze, cho oczywicie moe to
zrobi. Po zakoczeniu instalacji PowerDesk jest natychmiast gotowy do pracy nie jest
konieczne ponowne uruchamianie komputera.
Mimo i PowerDesk jest odrbnym programem, w trakcie instalacji integruje si on z Eksploratorem do menu kontekstowego kadego pliku i folderu dodana zostaje opcja
zapewniajca dostp do jego rozmaitych funkcji.
Po uruchomieniu PowerDesk wywietla okno podobne do tego z rysunku 3.12. Znaczenie
opcji jego menu gwnego jest do oczywiste, a i te o mniej oczywistym znaczeniu pogrupowane s w sposb uatwiajcy uytkownikowi orientacj.
Rysunek 3.12. Okno gwne programu PowerDesk
Pasek narzdziowy programu jest w peni konfigurowalny suy do tego opcja Options/
Customize Toolbar; konfigurowalny jest take pasek uruchamiania, grupujcy ikony wybranych programw umoliwia to opcja Options/Customize Launchbar, moliwe jest take
przeciganie ikon (drag and drop).
Eksplorator Windows
93
23.
SPOSB
23.
Przy koczeniu pracy PowerDesk zapamituje lokalizacj (folder) i przy ponownym uruchomieniu zgasza si w tej lokalizacji; ta niepozorna funkcja okazuje si czsto nadzwyczaj
uyteczna. Moliwe jest take jego uruchomienie we wskazanej lokalizacji naley j
poda jako parametr wywoania.
Opisanie wszystkich moliwoci programu PowerDesk wymagaoby osobnego rozdziau,
tutaj wic skoncentrujemy si na najwaniejszych, pozostae pozostawiajc samodzielnym
eksperymentom Czytelnika2.
Wikszo mechanizmw Eksploratora dostpna jest za porednictwem menu File
i Tools: moliwe jest otwieranie plikw, usuwanie oraz zmiana ich nazw. Mona
take mapowa dyski sieciowe, formatowa dyskietki i oprnia Kosz.
Funkcje kopiowania i przenoszenia plikw dostpne s zarwno z poziomu paska
narzdziowego, jak i menu File oraz menu kontekstowego. Funkcje te mona take
zaimplementowa w rodzimym Eksploratorze [Sposb 27.], bez udziau programu
PowerDesk.
Zaawansowane funkcje wyszukiwawcze (Tools/Find/File finder) umoliwiaj
wyszukiwanie plikw na podstawie drobiazgowo okrelonych kryteriw
na przykad znajdowanie wszystkich dokumentw .doc zawierajcych sowo
haker, modyfikowanych nie dawniej ni trzy dni temu i rozpoczynajcych si
od sowa niestety.
Funkcja grupowego przemianowywania plikw (File/Rename) jest szczeglnie
uyteczna w odniesieniu do plikw o nazwach nadawanych automatycznie,
na przykad plikw pochodzcych z kamery cyfrowej lub aparatu fotograficznego.
PowerDesk wymaga podania nazwy docelowej dla pierwszego przemianowywanego
pliku i na jej podstawie nadaje nowe nazwy pozostaym plikom. Jeeli na przykad
pierwszemu plikowi nadamy nazw W lipcu nad morzem.jpg, to kolejne pliki otrzymaj
nazwy W lipcu nad morzem (1).jpg, W lipcu nad morzem (2).jpg, itd. Dostpne s take
bardziej wyrafinowane mechanizmy grupowej zmiany nazw (File/Group Rename),
bazujce na wyszukiwaniu plikw poprzez dopasowywanie wzorcw i nastpnie
zmian nazw tych plikw na podstawie znakw blankietowych.
Mechanizm klienta FTP (File/FTP) umoliwia wygodne pobieranie i wysyanie
plikw ze (do) zdalnego serwera FTP folder zdalnego serwera prezentowany
w taki sam sposb, jak foldery lokalne. Moliwe jest wznawianie przerwanego
pobierania.
Dostpne s funkcje konwersji formatu plikw graficznych (File/Convert Picture Format).
Funkcja niszczenia pliku (File/Destroy) powoduje nie tylko usunicie pliku ze struktury
katalogu, lecz take zamazanie przypadkowymi danymi obszaru zajmowanego
przez ten plik. Z jednej strony uniemoliwia to odzyskanie zawartoci pliku przez
osoby niepowoane, z drugiej jednak czyni operacj usunicia absolutnie nieodwracaln.
Naley wic stosowa t funkcj ze szczegln ostronoci.
2
Niestety, w darmowej wersji programu niektre z wymienionych funkcji s zablokowane

przyp. tum.
94
Eksplorator Windows
SPOSB
Sprawne przemianowywanie grupy plikw
PowerDesk umoliwia take szyfrowanie danych (File/Encrypt/Decrypt) zarwno

standardowe, jak i 56-bitowe DES. Pierwsze z nich trudno uzna za technik
zabezpieczajc, z prostego powodu brak jest jakichkolwiek informacji na temat
uytego algorytmu, drugie natomiast zapewnia jedynie minimum bezpieczestwa,
jak na dzisiejsze standardy (wtpliwe, by odpowiedzialny uytkownik poprzesta
na minimalnym zabezpieczeniu np. poufnych danych finansowych).
PowerDesk obsuguje rozmaite archiwa, jak rwnie pliki zakodowane w starszym
formacie UUENCODE.
Kopiowanie plikw midzy dwoma folderami staje si znacznie uatwione
po przeczeniu programu do widoku dwupanelowego, w podziale pionowym
(View/Dual Pane Vertical) lub poziomym (View/Dual Pane Horizontal).
Funkcje porwnywania i synchronizacji folderw (Tools/Compare Folders i Tools/
Synchronize Folders) uatwiaj utrzymywania spjnoci dwch kopii tej samej
struktury plikw i katalogw w rnych lokalizacjach.
PowerDesk moe by uruchamiany w rnych rodowiskach w sieci lokalnej albo
na samodzielnym komputerze, w starszych wersjach Windows itp.; automatycznie
dostraja si do konkretnych warunkw. Dziki temu uytkownik moe by pewien,
e dysponuje kompletnymi narzdziami dla kadego komputera, na ktrym
przyjdzie mu pracowa.
To tylko skromny fragment moliwoci programu PowerDesk; cignicie jego wersji prbnej
i samodzielne poeksperymentowanie z pewnoci bdzie pouczajcym dowiadczeniem.
Eric Cloninger
SPOSB
24.
Sprawne przemianowywanie grupy plikw

Szybsze i wygodniejsze przemianowywanie wielu plikw jednoczenie.
Perspektywa zmiany nazw kilkunastu (kilkudziesiciu, kilkuset) plikw nie jest zbytnio
atrakcyjna: kliknicie, pauza, ponowne kliknicie, wpisanie nowej nazwy (bez pomyki!),
nacinicie Enter to wszystko trzeba wykona dla kadego pliku oddzielnie. Moe si to
wydawa koszmarne zwaszcza dla znawcw Uniksa i oferowanych przez ten system
udogodnie opartych na dopasowywaniu wzorcw i znakach blankietowych. W Windows generalnie nie ma tego rodzaju udogodnie, mog ich jednak dostarczy niezalene
programy na przykad Better File Rename, dostpny pod adresem www.publicspace.net/
windows/BetterFileRename jako shareware i zdecydowanie wart 15 USD opaty rejestracyjnej,
jakiej oczekuj jego autorzy.
Program nie spenia samodzielnej roli, lecz zosta przewidziany jako rozszerzenie Eksploratora; po jego zainstalowaniu menu kontekstowe pliku, a przede wszystkim grupy
plikw, wzbogacone zostaje o opcj Better File Rename. Jej kliknicie spowoduje wywietlenie okna dialogowego, umoliwiajcego niezwykle elastyczny wybr strategii zmiany
nazw, jednolitej dla caej grupy. Na rysunku 3.13 przedstawiona jest lista wyboru dla
pola, w ktrym okrela si zasady transformacji nazwy w sposb wrcz anatomiczny.
Eksplorator Windows
95
24.
SPOSB
25.
Szybsze wyszukiwanie plikw dziki umiejtnemu wykorzystaniu usugi indeksowania
Rysunek 3.13. Opcje programu Better File Rename
Jedn z oferowanych strategii jest poprzedzenie nazwy kadego pliku wsplnym dla
caej grupy przedrostkiem, na przykad pliki zawierajce rysunki dla tworzonej ksiki
mog zyska nowe nazwy rozpoczynajce si od tytuu ksiki, poprzedzajcego (w kadym przypadku) nazw konkretnej ilustracji. Strategia taka jest take szczeglnie uyteczna dla plikw o generowanych automatycznie numerycznych nazwach, nie majcych
nic wsplnego z zawartoci. Pliki takie tworzone s przez wszelkiego rodzaju urzdzenia
poligraficzne, fotograficzne itp., a doczany przedrostek moe mie zwizek z ich pochodzeniem, na przykad okolicznociami, w ktrych sporzdzone zostay fotografie lub
po prostu nazwiskiem waciciela. Program oferuje ponadto wiele mechanizmw pomocniczych, takich jak automatyczna zamiana nazw na mae lub due litery, automatyczne
numerowanie itp.
Nancy Kotary
SPOSB
Szybsze wyszukiwanie plikw
25. dziki umiejtnemu wykorzystaniu usugi indeksowania

Usuga indeksowania, wraz ze swym jzykiem kwerend, zdolna jest drastycznie skrci czas wyszukiwania
danych plikw.
Poszukiwanie danej informacji wrd tysicy plikw na dysku moe by zadaniem

dugotrwaym, szczeglnie gdy wrd tych plikw znajduj si i takie sprzed kilkunastu
lat, mechanicznie kopiowane przy kadym unowoczenianiu sprztu. Zreszt kto wie
moe wanie lista ksiek, ktre zamierzam jutro wypoyczy z biblioteki, przyda mi si
do czego za (powiedzmy) dziesi lat?
96
Eksplorator Windows
SPOSB
Standardowe wyszukiwanie XP wspomagane przez Pomocnik wyszukiwania jest

procesem do powolnym, a jego moliwoci s powanie ograniczone: nie daje ono
moliwoci wyszukiwania opartego na waciwociach plikw (na przykad dacie ostatniej
modyfikacji) czy te ich zawartoci, nie mwic ju o jakim jzyku o zaawansowanej
skadni.
Znacznie wiksze moliwoci wyszukiwawcze stwarza Usuga indeksowania, zastosowana
po raz pierwszy w ramach internetowych usug informacyjnych (ang. IIS Internet Information Services). Pozwala ona na skrcenie czasu wyszukiwania do kilkuset razy (w stosunku
do wyszukiwania standardowego) i precyzyjne okrelenie jego szczegw za pomoc
rozbudowanego jzyka kwerend. Jej istot jest tworzenie indeksu plikw znajdujcych si
na dysku; wyszukiwanie danej informacji prowadzone jest nastpnie na drodze przeszukiwania tego indeksu zamiast przeszukiwania caego dysku, jakie z koniecznoci
wykona musi procedura standardowego wyszukiwania. Indeksy tworzone przez usug
indeksowania nazywane s katalogami.
Domylnie usuga indeksowania jest wyczona; aby j aktywowa, naley z menu Start
wybra opcj Wyszukaj, w wywietlonym oknie Pomocnika wyszukiwania wybra opcj Zmie
preferencje, a nastpnie klikn opcj Z usug indeksowania (w celu przyspieszenia wyszukiwa
lokalnych). Wywietlone zostan pola wyboru, umoliwiajce wczenie usugi indeksowania o ile nie zostaa ona wczona ju wczeniej lub jej wyczenie.
Rzecz jasna samo wczenie usugi indeksowania nie oznacza automatycznego udostpnienia wszystkich pyncych z niej korzyci, do tego bowiem konieczne jest utworzenie
wspomnianego indeksu. Czynno ta wymaga pewnej iloci czasu, zalenej od liczby
i wielkoci plikw oraz szybkoci procesora, generalnie jest jednak czynnoci dugotrwa;
w czasie jej wykonywania najlepiej pozostawi komputer w spokoju by moe nawet
na ca noc.
Wyczenie usugi indeksowania w oknie Pomocnika wyszukiwania spowoduje, e indeks
plikw przestanie by aktualizowany i nie bdzie mona uywa go do celw wyszukiwania do momentu jego ponownego utworzenia w wyniku wczenia usugi.
Posugiwanie si jzykiem kwerend usugi indeksowania

Jzyk kwerend usugi indeksowania jest jzykiem zaawansowanym, umoliwiajcym m.in.
wyszukiwanie na podstawie waciwoci pliku takich jak jego rozmiar czy nazwisko
autora a take stosowanie operatorw boolowskich i innych kryteriw szukania.
Do definiowania kryteriw wyszukiwania su znaczniki (ang. tags) jzyka. Na przykad, w celu znalezienia pliku zawierajcego fraz Pieski mae dwa naley posuy
si kwerend
{phrase} pieski mae dwa {/phrase}
Fraza oznacza tu dosowne wystpienie danego tekstu, czyli wystpienie okrelonych sw

w okrelonej kolejnoci. Alternatyw jest szukanie wedug tekstu swobodnego, zgodnie
z ktrym spenieniem kryteriw wyszukiwania jest wystpienie dowolnego z wyspecyfikowanych sw; kwerenda
Eksplorator Windows
97
25.
SPOSB
25.

{freetext} pieski mae dwa {/freetext}
okrela danie wystpienia dowolnego ze sw pieski, mae lub dwa i w tym sensie
funkcjonuje podobnie do operatora boolowskiego OR. Poniewa wymaga si tu wystpienia
tylko jednego z podanych sw, wynik wyszukiwania opartego na tekcie swobodnym
ma z reguy wiksz objto ni wynik poszukiwania okrelonej frazy.
Wyszukiwanie na podstawie waciwoci plikw

Funkcjonalno usugi indeksowania polega midzy innymi na tym, i potrafi ona uwzgldnia nie tylko zawarto dokumentw, lecz take ich waciwoci. Skadnia kwerendy
specyfikujcej wyszukiwanie na podstawie okrelonej waciwoci dokumentu jest nastpujca:
{prop name=nazwa_waciwoci} warto_waciwoci {/prop}
Nazwy identyfikujce poszczeglne waciwoci dokumentw zestawione s w tabeli 3.2.

Przykadowo, aby wyszuka wszystkie dokumenty, w ktrych Preston Gralla dokonywa
zmian jako ostatni, naleaoby okreli nastpujc kwerend:
{prop name=DocLastAuthor} Preston Gralla {/prop}
Warto waciwoci moe by okrelona niejednoznacznie, czyli z uyciem znakw * i ?

oraz uniksowych wyrae regularnych3. W takim przypadku kwerenda musi zawiera
klauzul {regex}, na przykad:
{prop name=FileName} {regex} *.xl? {/regex} {/prop}
oznacza danie wyszukania wszystkich plikw o trzyliterowym rozszerzeniu rozpoczynajcym si od liter xl.
Jeeli chodzi o zawarto przeszukiwanych dokumentw, to usuga indeksowania zdolna
jest uwzgldnia nie tylko tre zasadnicz dokumentu, lecz take jego podsumowanie (jest
ono dostpne na karcie Podsumowanie okna waciwoci kadego pliku).
Wyszukiwanie z uyciem operatorw i wyrae

Jzyk kwerend usugi indeksowania umoliwia take posugiwanie si operatorami i wyraeniami tekstowymi oraz numerycznymi.
Operatory EQUALS i CONTAINS
Znaczenie operatora EQUALS podobne jest do szukania wedug frazy okrela
on danie wystpienia okrelonych sw w okrelonej kolejnoci. Na przykad
kwerenda
{prop name=DocTitle} EQUALS Pierwszy szkic noweli {/prop}
3
Wicej informacji mona znale w ksice Wyraenia regularne, Helion 2001 przyp. red.
98
Eksplorator Windows
SPOSB

Tabela 3.2. Waniejsze waciwoci dokumentw uwzgldniane przez usug indeksowania
Waciwo
Znaczenie
Access
Czas ostatniego otwierania dokumentu
All
Wszystkie dostpne waciwoci; do wykorzystania w procesie

szukania tekstowego, nie numerycznego
AllocSize
Wielko pamici dyskowej przydzielona dokumentowi
Contents
Zawarto dokumentu
Created
Czas utworzenia dokumentu
Directory
Pena cieka folderu, w ktrym znajduje si dokument
DocAppName
Nazwa aplikacji, za pomoc ktrej dokument zosta utworzony
DocAuthor
Nazwa autora dokumentu
DocByteCount
Liczba bajtw w dokumencie
DocCategory
Typ dokumentu
DocCharCount
Liczba znakw w dokumencie
DocComments
Komentarze na temat dokumentu
DocCompany
Nazwa firmy, dla ktrej dokument zosta stworzony
DocCreatedTime
Czas spdzony przy edycji dokumentu
DocHiddenCount
Liczba ukrytych slajdw w dokumencie programu PowerPoint
DocKeywords
Zestaw sw kluczowych dokumentu
DocLastAuthor
Nazwa osoby ostatnio edytujcej dokument
DocLastPrinted
Czas ostatniego drukowania dokumentu
DocLineCount
Liczba wierszy w dokumencie
DocLastSavedTm
Czas ostatniego zapisu dokumentu na dysk
DocManager
Nazwa menedera przeoonego autora dokumentu
DocNoteCount
Liczba stron z notatkami w dokumencie programu PowerPoint
DocPageCount
Liczba stron w dokumencie
DocParaCount
Liczba akapitw (paragrafw) w dokumencie
DocPartTitles
Nazwy czci dokumentu, na przykad nazwy arkuszy w dokumencie

Excela i tytuy slajdw w prezentacji PowerPointa
DocRevNumber
Aktualny numer wersji dokumentu
DocSlideCount
Liczba slajdw w dokumencie PowerPointa
DocTemplate
Nazwa szablonu dokumentu
DocTitle
Tytu dokumentu
DocWordCount
Liczba sw w dokumencie
FileName
Nazwa pliku dokumentu
Path
Pena cieka dostpu do pliku dokumentu
ShortFileName
Skrcona nazwa pliku dokumentu, w DOS-owym formacie 8.3
Size
Rozmiar dokumentu w bajtach
Write
Data i czas ostatniej modyfikacji dokumentu
Eksplorator Windows
99
25.
SPOSB
25.
obejmuje wszystkie dokumenty, ktrych tytuem jest Pierwszy szkic noweli.

Kwerenda ta nie uwzgldni dokumentw o tytuach (na przykad) Pierwszy szkic
poprawionej noweli czy Szkic pierwszej noweli.
Operator CONTAINS okrela wystpienie dowolnego z podanych sw, podobnie
jak przy wyszukiwaniu na podstawie tekstu swobodnego.
Operatory relacyjne
Operatory te okrelaj dan relacj midzy wyraeniami numerycznymi:
=
rwne
!=
nierwne
<
mniejsze
<=
mniejsze lub rwne
>
wiksze
>=
wiksze lub rwne
Wyraenia daty i czasu

Data i czas mog by wyraone w nastpujcych postaciach:
rrrr/mm/dd gg:mm:ss
rrrr-mmm-dd gg:mm:ss
Wyraenia daty i czasu mog by czone z operatorami relacyjnymi; ponisza kwerenda

obejmuje dokumenty, ktre zostay utworzone w cigu ostatnich dwch dni:
{prop name=Created} >2d {/prop}
W tabeli 3.3. zebrane zostay dopuszczalne skrty stosowane w wyraeniach daty

i czasu.
Tabela 3.3. Skrty wyrae daty i czasu stosowane w poczeniu z operatorami relacyjnymi
Skrt
Znaczenie
Rok
Kwarta
Miesic
Tydzie
Dzie
Godzina
Minuta
Sekunda
100
Eksplorator Windows
SPOSB
Operatory boolowskie
Znaczenie operatorw boolowskich stosowanych w jzyku kwerend usugi
indeksowania wyjanione jest w tabeli 3.44.
Tabela 3.4. Operatory boolowskie jzyka kwerend
Operator
Forma pena
Forma skrcona
Koniunkcja
AND
&
Alternatywa
OR
Zaprzeczenie
NOT
Eliminacja
AND NOT
&!
Jednoargumentowy operator zaprzeczenia stosowany jest przy wyszukiwaniu bazujcym

na wartoci liczbowej; ponisza kwerenda okrela dokumenty zoone z liczby slajdw
innej ni 7:
{prop name=DocSlideCount} NOT = 7 {/prop}
Dwuargumentowy operator eliminacji jest de facto koniunkcj pierwszego argumentu

i negacji drugiego; uywany jest do wyszukiwania tych dokumentw, ktre speniaj
jeden warunek i rwnoczenie nie speniaj drugiego. Ponisza kwerenda okrela te
dokumenty, ktrych autorem jest Preston Gralla, a ktrych tytu jest inny ni
Rozdzia 10.:
{prop name=DocAuthor} Preston Gralla {/prop} AND NOT {prop name=DocTitle}
Rozdzia 10. {/prop}
Alternatywne formy sw
Operator ** oznacza dopuszczalno take alternatywnych form podanego sowa
w uwzgldnianych dokumentach kwerenda
{prop name=Contents} run** {/prop}
obejmuje wszystkie dokumenty zawierajce sowo ran lub run5.
Szeregowanie wynikw wyszukiwania pod wzgldem istotnoci

Jeeli wynik kwerendy skada si z wielu dokumentw, rozsdne jest umieci na pocztku
te dokumenty, ktre z punktu widzenia danej kwerendy przedstawiaj najlepsze dopaso-
Autor nie wspomina tu o jeszcze jednym operatorze boolowskim NEAR (forma skrcona ~).
Jest to operator dwuargumentowy, a jego wartoci jest prawda, jeeli wyrazy bdce jego
argumentami znajduj si w dokumencie nie dalej od siebie ni 50 sw przyp. tum.
Pojcie alternatywna forma sowa oznacza tu albo inn form wyrazu (w podanym przykadzie
ran jest form czasu przeszego bezokolicznika run), albo wyraz powstay przez uzupenienie
formy oryginalnej przyrostkiem (np. wyraz ksigarnia powstay z wyrazu ksiga). Pierwsza
kategoria form alternatywnych obsugiwana jest tylko w niektrych wersjach jzykowych Windows,
druga kategoria we wszystkich wersjach jzykowych przyp. tum.
Eksplorator Windows
101
25.
SPOSB
26.
Ukrywanie zawartoci plikw i folderw za pomoc szyfrowania
wanie. Wano poszczeglnych elementw kwerendy, decydujca o jakoci dopasowania,

okrelana jest za pomoc znacznika
{weight value = waga} warto
gdzie warto jest szukanym termem, a waga jego wanoci w skali od 0.000 do
1.000. Jeeli na przykad poszukujemy dokumentw zawierajcych jeden z wyrazw
ogie, woda lub powietrze i wyraz ogie jest najistotniejszy, a powietrze
najmniej istotny, mona ich wzgldn istotno okreli na przykad tak:
{weight value=1.000}ogie AND {weight value=.500}woda AND {weight
value=.250}powietrze
Dla wyrazw, ktrych waga nie zostaa okrelona za pomoc znacznika {weight},
przyjmuje si wag rwn 1.000.
Wyrazy nie uwzgldniane w indeksie

Niektre wyrazy, ze wzgldu na swe wyjtkowe znaczenie w danym jzyku jako np.
spjniki, zaimki, przedimki, przyimki itp. wyczone s spod dziaania usugi indeksujcej: gdy ktry z takich wyrazw wystpi jako warto kwerendy, jest po prostu
ignorowany. Wykaz wyrazw wyjtkowych dla danego jzyka znajduje si w pliku o nazwie \WINDOWS\System32\noise.xxx6, gdzie xxx jest trzyliterowym kodem jzyka (eng
dla jzyka angielskiego, fra dla francuskiego, pol dla polskiego itp.). Wspomniane
pliki s plikami tekstowymi i mona je edytowa za pomoc np. WordPada, rozszerzajc
lub zawajc w ten sposb list wyrazw wyjtkowych7.
SPOSB
26.
Ukrywanie zawartoci plikw i folderw

za pomoc szyfrowania
Szyfrowanie plikw i folderw jest bardzo dobr metod ukrywania ich zawartoci przed wcibskimi
oczami niepowoanych uytkownikw.
Uytkownicy Windows XP Professional maj moliwo szyfrowania swych plikw i folderw tak, by osoby niepowoane nie mogy ich odczytywa.
Uytkownicy Windows XP Home z pewnoci radzi byliby wiedzie,
dlaczego szyfrowanie plikw i folderw miaoby by dla nich nieprzydatne.
6
7
ang. noise szum, haas przyp. tum.

W polskiej wersji jzykowej usuga indeksowania ignoruje nastpujce wyrazy (cytuj za systemem
pomocy): aby, albo, ale, ani, a, bd, bez, bo, by, by, byle, chyba, co, c, czego, czy, czyj, dla,
do, gdy, gdy, gdzie, ile, inna, inne, inny, jak, jaka, jakby, jaki, jako, jest, jeszcze, jeli, jeeli, ju,
jw., kada, kade, kiedy, kogo, komu, kto, kto, ktry, lecz, lub, ma, maj, mimo, moje, moe,
mona, mj, na, nad, nawet, nic, niech, ni, od, oraz, oto, po, pobra, pod, por., potem, poza,
prawie, przed, przez, przy, raczej, s, skd, std, ta, taka, taki, takie, tam, te, ten, teraz, te, tj., to,
tu, tyle, tylko, tym, wiele, wic, za, zanim, za, zobacz, e, eby przyp. tum.
102
Eksplorator Windows
SPOSB
System szyfrowania plikw, oznaczany skrtem EFS (ang. Encrypting File System) dokonuje
szyfrowania folderu lub pliku wskazanego przez uytkownika, na jego wyrane yczenie.
W oknie Eksploratora nazwy zaszyfrowanych plikw (folderw) wywietlane s w kolorze
zielonym, informacja o szyfrowaniu jest wic widoczna na pierwszy rzut oka, bez koniecznoci sprawdzania np. waciwoci folderu. Fakt zaszyfrowania pliku (folderu) nie
ma wpywu na sposb jego otwierania ktrego dokonuje si tak samo, jak w przypadku zwykych plikw, bowiem zarwno deszyfracja zawartoci pliku, jak i ponowne
jej szyfrowanie przy jego zamykaniu, dokonywane s w locie. Zaszyfrowane pliki (foldery) czytelne s jedynie dla ich waciciela; nie s dostpne dla innych uytkownikw
zdefiniowanych na tym samym komputerze chyba e waciciel plikw (folderw)
udzieli im stosownych uprawnie.
System EFS, przystpujc do szyfrowania pliku, generuje najpierw liczb losow,
zwan kluczem szyfrowania (ang. FEK File Encryption Key), po czym
wykorzystuje ulepszony wariant algorytmu DES (ang. Data Encryption Standard),
zwany DESX. Sam klucz (FEK) szyfrowany jest za pomoc algorytmu RSA,
stosowanego w kryptografii z kluczami publicznymi.
Z wykorzystywaniem systemu EFS zwizane s nastpujce ograniczenia:

funkcjonuje on wycznie na woluminach NTFS; nie da si szyfrowa plikw i folderw
na partycjach FAT i FAT32, mona je jednak przekonwertowa do formatu NTFS
[Sposb 31.];
nie funkcjonuje w odniesieniu do plikw skompresowanych [Sposb 31.]; plik
skompresowany naley zdekompresowa przed zaszyfrowaniem, podobnie
zaszyfrowany plik trzeba odszyfrowa przed skompresowaniem;
nie mona szyfrowa folderu \Windows ani adnych innych folderw posiadajcych
atrybut folderw systemowych.
Szyfrowanie plikw (folderw) nie ma adnego wpywu na sposb ich kopiowania,
przenoszenia, usuwania przez uytkownika; z ich zachowaniem wie si jednak pewna
osobliwo niekiedy nieszyfrowany plik zostaje zaszyfrowany bez adnego polecenia
ze strony uytkownika, i vice versa zaszyfrowany plik zostaje niespodziewanie odszyfrowany (co atwo stwierdzi na podstawie koloru wywietlania nazwy w oknie
Eksploratora). Tym (wydawaoby si) zagadkowym zachowaniem rzdz jednak do
oczywiste reguy: w tabeli 3.5. opisano zachowanie si plikw (folderw) pod wzgldem
szyfrowania, w kontekcie najczciej wykonywanych operacji.
Szyfrowanie plikw i folderw

W celu zaszyfrowania pliku lub folderu naley klikn jego ikon prawym przyciskiem
i z wywietlonego menu kontekstowego wybra opcj Waciwoci, a nastpnie na karcie
Oglne wywietlonego okna waciwoci klikn przycisk Zaawansowane. Spowoduje to
wywietlenie okna przedstawionego na rysunku 3.14.
Jeeli na karcie Oglne waciwoci pliku lub folderu nie ma przycisku
Zaawansowane, najprawdopodobniej plik (folder) ten znajduje si na partycji
innej ni NTFS, a wic jego szyfrowanie nie jest moliwe.
Eksplorator Windows
103
26.
SPOSB
26.

Tabela 3.5. Zachowanie si szyfrowanych plikw i folderw
Dziaanie
Skutek
Przenoszenie lub kopiowanie nieszyfrowanego Plik zostaje automatycznie zaszyfrowany.

pliku do szyfrowanego folderu.
Przenoszenie lub kopiowanie zaszyfrowanego
pliku z folderu zaszyfrowanego
do nieszyfrowanego.
Plik pozostaje zaszyfrowany.
Przenoszenie lub kopiowanie nieszyfrowanego Plik zostaje rozszyfrowany, jednake wczeniej

pliku do woluminu w formacie innym
wywietlany jest komunikat, dziki ktremu
ni NTFS.
uytkownik ma moliwo anulowania operacji.
Sporzdzanie kopii zapasowej plikw
Zaszyfrowane pliki i foldery pozostaj
i folderw (za pomoc narzdzi Windows XP). zaszyfrowane.
Zmiana nazwy zaszyfrowanego pliku.
Plik pozostaje zaszyfrowany po zmianie nazwy.
Usuwanie zaszyfrowanego pliku.
Reprezentant pliku w Koszu pozostaje w postaci

zaszyfrowanej.
Rysunek 3.14. Kompresowanie pliku za porednictwem ustawie zaawansowanych
Naley nastpnie zaznaczy opcj Szyfruj zawarto, aby zabezpieczy dane wyklucza si
ona z opcj Kompresuj zawarto, aby zaoszczdzi miejsce na dysku, tak jak wykluczaj si
wzajemnie mechanizmy szyfrowania i kompresji.
Po klikniciu przycisku OK (w obydwu otwartych oknach) rozpocznie si szyfrowanie;
jeeli szyfrowany jest folder (nie plik), system wywietli uprzednio pytanie, czy szyfrowaniu
podlega maj take pliki znajdujce si w folderze oraz jego podfoldery (rysunek 3.15).
Mona pozostawi bez szyfrowania istniejce pliki i podfoldery; kady nowy plik (podfolder)
przecignity do folderu szyfrowanego zostanie automatycznie zaszyfrowany (chyba e
by ju zaszyfrowany w momencie przecigania).
Przed przystpieniem do szyfrowania pliku znajdujcego si w nieszyfrowanym folderze,
system zaoferuje opcj zaszyfrowania take owego folderu (rysunek 3.16), ktr mona
zaakceptowa lub odrzuci. Pozostawienie folderu w stanie niezaszyfrowanym stwarza
jednak niebezpieczestwo przypadkowego rozszyfrowania odnonego pliku. Ponadto niektre aplikacje dokonuj modyfikacji plikw w ten sposb, e zapisuj now wersj pliku
104
Eksplorator Windows
SPOSB
Rysunek 3.15. Pytanie o szyfrowanie komponentw folderu
Rysunek 3.16. Opcja szyfrowania folderu nadrzdnego
pod nazw robocz, po czym usuwaj plik oryginalny i nadaj roboczej kopii jego nazw;
na przykad aplikacja dokonujca aktualizacji pliku TRANS.DAT zapisuje najpierw jego
zawarto w (nowo tworzonym) pliku WORK.TMP, po czym usuwa plik TRANS.DAT
i zmienia nazw pliku WORK.TMP na TRANS.DAT. W efekcie nowy plik TRANS.DAT
nie bdzie zaszyfrowany nawet jeli zaszyfrowana bya jego wersja oryginalna; jeeli
jednak caa ta zabawa odbywa si w szyfrowanym folderze, nowo utworzony plik
WORK.TMP zostanie zaszyfrowany automatycznie, a wic nowa wersja pliku TRANS.DAT
bdzie take zaszyfrowana. W zwizku z opisanym zjawiskiem naley wic przyj
ogln zasad, zgodnie z ktr foldery przechowujce zaszyfrowane pliki same rwnie
powinny by szyfrowane.
Jak wczeniej wspominaem, nie mona szyfrowa plikw z atrybutem Systemowy ani
plikw znajdujcych si w folderze \Windows i jego podfolderach.
Odszyfrowywanie plikw i folderw

Odszyfrowywanie plikw odbywa si w podobny sposb, jak ich szyfrowanie. Naley
po prostu otworzy okno zaawansowanych atrybutw pliku (folderu) to przedstawione na rysunku 3.14 i zlikwidowa zaznaczenie pola wyboru Szyfruj zawarto, aby
zabezpieczy dane. Po klikniciu przycisku OK (w nadrzdnym oknie waciwoci) nastpi
odszyfrowanie pliku (folderu).
Eksplorator Windows
105
26.
SPOSB
26.
Udostpnianie zaszyfrowanych plikw innym uytkownikom

Zaszyfrowany plik moe by udostpniany innym uytkownikom, ktrzy mog nawet
nie zdawa sobie sprawy z jego szyfrowania (w XP nazywa si to udostpnianiem
przezroczystym). Aby okreli uytkownikw, ktrym zezwala si na dostp do zaszyfrowanego pliku, naley w oknie zaawansowanych atrybutw (rysunek 3.14) klikn
przycisk Szczegy (jest on niedostpny dla plikw nieszyfrowanych, dlatego procedur
udostpniania naley przeprowadzi po zaszyfrowaniu pliku). Wywietlone zostanie okno
szczegw szyfrowania (rysunek 3.17), w ktrym wymienieni bd wszyscy uytkownicy
korzystajcy z przezroczystego udostpniania plikw. W celu dodania nowego uytkownika naley klikn przycisk Dodaj.
Rysunek 3.17. Okno szczegw szyfrowania
Pojawi si wwczas okno wyboru uytkownikw, uwzgldniajce jednake tylko tych uytkownikw, ktrzy posiadaj certyfikat na szyfrowanie. Najprostszym sposobem uzyskania
takiego certyfikatu przez uytkownika jest po prostu zaszyfrowanie przez niego jakiego
pliku co automatycznie powoduje przydzielenie certyfikatu na szyfrowanie.
Szyfrowanie i odszyfrowywanie z poziomu wiersza polece

Alternatywnym sposobem szyfrowania (odszyfrowywania) plikw i folderw jest wykorzystanie programu cipher.exe. Program ten uruchomiony bez parametrw powoduje
wywietlenie informacji o statusie skadnikw biecego folderu: skadnikowi zaszyfrowanemu towarzyszy bdzie litera E, nieszyfrowanemu litera U (rysunek 3.18).
106
Eksplorator Windows
SPOSB
Wymuszanie rzeczywistej uytecznoci Eksploratora
Rysunek 3.18. Informacje wywietlane przez program cipher
Aby zaszyfrowa lub odszyfrowa konkretny plik lub folder, naley poda jego nazw jako
parametr programu cipher.exe, wraz z dodatkowymi przecznikami, opisanymi w tabeli 3.6;
w szczeglnoci przecznik /E powoduje szyfrowanie, za przecznik /D odszyfrowywanie pliku (folderu). Mona wymieni kilka plikw (folderw), rozdzielajc je spacj
ponisze polecenie powoduje zaszyfrowanie folderw \Secret i \Topsecret biecego dysku:
cipher /E \Secret \Topsecret
Nazwy plikw (folderw) do szyfrowania (odszyfrowywania) mog by podane niejednoznacznie, z wykorzystaniem znakw blankietowych * i ?. Ponisze polecenie powoduje
zaszyfrowanie wszystkich plikw *.DOC w folderach \Secret i \Topsecret, bez wpywu
na inne ich pliki i podfoldery:
cipher /E /A \Secret\*.DOC \Topsecret\*.DOC
W tabeli 3.6 opisano najczciej uywane przeczniki programu cipher. Informacje o pozostaych moemy uzyska, uruchamiajc program z przecznikiem /?.
SPOSB
27.

Menu kontekstowe plikw i folderw, uatwiajce wykonywanie najpowszechniejszych operacji, mona
szczegowo dostosowywa do potrzeb konkretnych uytkownikw.
Prac z Eksploratorem mona usprawni na wiele rnych sposobw midzy innymi

przez modyfikowanie menu kontekstowych plikw i folderw.
Dodawanie opcji do menu kontekstowego plikw okrelonego typu

Kliknicie ikony pliku lub folderu prawym przyciskiem myszy spowoduje wywietlenie
menu kontekstowego, ktrego opcje zwizane s z pewnymi programami lub czynnociami. Czsto jednak nie ma w tym menu programw, ktre dla danego typu plikw
Eksplorator Windows
107
27.
SPOSB
27.

Tabela 3.6. Przeczniki programu cipher
Przecznik Znaczenie
/A
Szyfrowane s take katalogi nadrzdne wyspecyfikowanych obiektw.
/D
Odszyfrowywanie wskazanego folderu.
/E
Szyfrowanie wskazanego folderu.
/F
Wymuszenie szyfrowania wszystkich wyspecyfikowanych obiektw, cznie

z tymi, ktre ju s zaszyfrowane.
/H
Wywietlenie informacji o statusie wszystkich plikw w folderze, take ukrytych

i systemowych te ostatnie s pomijane w normalnym listingu (uzyskiwanym
przez uruchomienie programu bez parametrw).
/I
Kontynuowanie operacji mimo wystpowania bdw; domylnie program cipher

koczy prac po wystpieniu pierwszego bdu.
/K
Utworzenie nowego klucza szyfrujcego (FEK) dla uytkownika uruchamiajcego

program cipher. W przypadku uycia tego przecznika wszystkie inne przeczniki
i parametry s ignorowane.
/R
Wygenerowanie klucza agenta odzyskiwania EFS i certyfikatu, a nastpnie zapisanie

ich do pliku .PFX (zawierajcego certyfikat i klucz prywatny) i pliku .CER
(zawierajcego jedynie certyfikat).
/S
Wykonanie danej operacji rwnie na wszystkich podfolderach podanego folderu.
/N
Wywietlenie statusu plikw i folderw w biecym folderze.
/U /N
Wywietlenie listy wszystkich zaszyfrowanych plikw na dyskach lokalnych,

bez aktualizowania kluczy szyfrowania.
/U bez /N
Aktualizacja kluczy szyfrowania lub klucza agenta odzyskiwania dla wszystkich

zaszyfrowanych plikw na dyskach lokalnych.
/Q
Wywietlenie tylko podstawowej informacji o statusie pliku lub folderu.
/W
Zamazanie przypadkowymi danymi caego nieuywanego miejsca na dyskach

lokalnych, bez wpywu na istniejce dane. Normalnie usunicie pliku polega
jedynie na wyczeniu go z systemu plikw, bez ingerowania w obszar dyskowy,
ktry zajmuje. W przypadku uycia tego przecznika wszystkie inne przeczniki
i parametry s ignorowane.
byyby szczeglnie przydatne, na przykad pliki *.png mogyby by kojarzone z programem

IrfanView [Sposb 86.], ktry umoliwiaby ich przegldanie8. Braki tego typu mona
uzupenia bardzo prosto. Wybierajc z menu dowolnego folderu opcj Narzdzia/Opcje
folderw, powodujemy wywietlenie okna opcji folderw; w oknie tym przechodzimy na
kart Typy plikw, na licie zarejestrowanych typw plikw odnajdujemy interesujcy nas
typ (PNG Obraz PNG), po czym klikamy przycisk Zaawansowane. Wywietlone zostanie
okno akcji zwizanych z plikami *.png; aby doda do tej listy now akcj, klikamy przycisk
Nowa, w wyniku czego wywietlone zostaje okno, w ktrym trzeba okreli tekst opcji
reprezentujcej akcj w menu oraz wskaza program uruchamiany w wyniku wybrania
tej akcji (rysunek 3.19).
8
Podczas instalacji programu IrfanView opcja taka jest automatycznie dodawana do menu
kontekstowego wszystkich folderw przyp. tum.
108
Eksplorator Windows
SPOSB
Rysunek 3.19. Dodawanie nowej akcji do menu kontekstowego
Okrelajc aplikacj zwizan z akcj, podajemy jej argument %1, ujty w cudzysw.
Taka jedynka z procentem oznacza pierwszy parametr wywoania programu system,
uruchamiajc aplikacj zwizan z danym obiektem, automatycznie podaje nazw tego
obiektu jako parametr jej wywoania. Poniewa nazwa ta moe zawiera spacje, naley
uj j w cudzysw, w przeciwnym razie spacje te byyby potraktowane jako separatory
parametrw9. W naszym przykadzie kompletny acuch, opisujcy akcj, ma wic posta
"F:\IrfanView\i_view32.exe" "%1"
Po zamkniciu okna opcji folderw nowa akcja bdzie si pojawia w menu kontekstowym
plikw *.png.
Dodawanie opcji do menu kontekstowego wszystkich obiektw

Opisany przed chwil sposb wzbogacania menu kontekstowych ma zastosowanie jedynie w odniesieniu do plikw okrelonego typu. Jest jednak wiele aplikacji, ktre zdolne
s operowa na plikach rozmaitych typw; w pierwszym rzdzie naley tu wymieni
uniwersalne przegldarki, do ktrych zalicza si midzy innymi wspomniany program IrfanView [Sposb 86.], oferujcy take funkcje kompleksowej obsugi caych folderw zawierajcych pliki graficzne. Mona by oczywicie skojarzy program IrfanView z kadym
typem zarejestrowanego pliku graficznego, co oczywicie wymagaoby duo czasu i stwarzao niezliczone okazje do popeniania bdw; istnieje na szczcie rozwizanie znacznie
atwiejsze, oparte na kompleksowym podejciu do systemu plikw, bez wzgldu na ich
typy.
Aby wzbogaci menu kontekstowe w sposb globalny, czyli doda do niego opcj niezalen od typu obiektu, konieczne jest uycie Edytora Rejestru [Sposb 68.]. Po otwarciu
Rejestru naley zlokalizowa w nim klucz
HKEY_CLASSES-ROOT\*
i utworzy w nim podklucz Shell, o ile nie zosta utworzony wczeniej. Nastpnie
w kluczu HKEY_CLASSES-ROOT\*\Shell naley utworzy kolejny podklucz, reprezen9
Opisane postpowanie, jakkolwiek cakowicie poprawne, jest jednak nadmiernie skomplikowane:

jeeli mianowicie nie okrelimy parametru wywoania aplikacji, system i tak przekae nazw
przedmiotowego obiektu jako pierwszy parametr. Mona wic ograniczy si wycznie
do wskazania aplikacji, za pomoc przycisku Przegldaj przyp. tum.
Eksplorator Windows
109
27.
SPOSB
27.
tujcy now akcj dodawan do menu kontekstowego10. Nazwa tworzonego podklucza

moe by dowolna, cho powinna by komunikatywna; przyjmijmy nazw OpenWithIrfanView. W tak utworzonym kluczu (HKEY_CLASSES_ROOT\*\Shell\OpenWithIrfanView) naley przypisa jego domylnej pozycji tekst nowej opcji w menu na przykad
Przegldaj za pomoc IrfanView; nastpnie naley utworzy kolejny podklucz
Command i nada jego domylnej pozycji warto, stanowic tre polecenia otwierajcego program IrfanView (rysunek 3.20). Po zamkniciu Edytora Rejestru nowa
opcja bdzie si pojawia w menu kontekstowym kadego pliku (rysunek 3.21).
Rysunek 3.20. Tworzenie globalnej opcji menu kontekstowego za pomoc Edytora Rejestru
Rysunek 3.21. Nowa opcja globalna w menu kontekstowym pliku
Modyfikowanie i usuwanie akcji zwizanych z plikami

Za pomoc Eksploratora mona zmienia sposb obsugi poszczeglnych typw plikw
przez system Windows XP. W szczeglnoci mona spord akcji skojarzonych z danym
typem plikw wybra akcj domyln t, ktra bdzie uskuteczniana w przypadku
dwukrotnego kliknicia ikony pliku; mona take zmienia przypisanie poszczeglnych
10
Dokadniej do menu kontekstowego kadego pliku sensu stricto (gwiazdka w nazwie klucza
symbolizuje dowolne rozszerzenie); aby doda opcj do menu kontekstowego folderu plikw,
naleao przeprowadzi opisan modyfikacj w kluczu HKEY_CLASSES_ROOT\Directory\Shell,
za dodanie opcji do menu kontekstowego napdu wymagaoby zmian w kluczu
HKEY_CLASSES_ROOT\Drive\Shell przyp. tum.
110
Eksplorator Windows
SPOSB
akcji do konkretnych aplikacji, ikon zwizan z danym typem plikw, wywietlanie (lub
niewywietlanie) rozszerzenia pliku w oknie Eksploratora itp. Wikszo tych dziaa
mona wykona z poziomu karty Typy plikw okna opcji folderw po wybraniu danego
typu pliku naley klikn przycisk Zaawansowane, w wyniku czego zostanie otwarte okno
edytowania typu pliku, przedstawione na rysunku 3.22.
Rysunek 3.22. Edytowanie akcji skojarzonych z danym typem pliku
Znaczenie pozostaych przyciskw w oknie jest raczej oczywiste umoliwiaj one zmian
ikony reprezentujcej okrelony typ pliku, dodawanie, modyfikowanie i usuwanie akcji
oraz uczynienie wybranej akcji akcj domyln. Waciwoci (nazw i wskazanie aplikacji)
dodawanej lub modyfikowanej akcji okrela si w oknie widocznym na rysunku 3.19.
Dostosowywanie menu Wszystkie programy za pomoc Eksploratora

Jeeli kogo nie zadowala zawarto menu Wszystkie programy (w menu Start), moe j
bardzo atwo dostosowa do swych potrzeb za pomoc Eksploratora. To menu nie jest
bowiem niczym innym, jak tylko odzwierciedleniem skrtw znajdujcych si w dwch
folderach: \Documents and Settings\<uytkownik>\Menu Start oraz \Documents and Settings\
All Users\Menu Start (<uytkownik> jest nazw zalogowanego uytkownika). Pierwszy
z tych folderw zawiera zestaw skrtw charakterystyczny dla okrelonego uytkownika,
drugi dla wszystkich uytkownikw. W grnej czci menu znajduj si skrty zawarte wprost w podfolderze Menu Start, poniej natomiast znajduj si skrty zawarte
w folderze Menu Start\Programy. Manipulujc zawartoci wspomnianych folderw, mona
dostosowywa repertuar menu Wszystkie programy zarwno do swoich indywidualnych
upodoba, upodoba innych uytkownikw (oczywicie pod warunkiem posiadania odpowiednich uprawnie), jak i do wypadkowych upodoba wszystkich uytkownikw
korzystajcych z danego komputera.
Eksplorator Windows
111
27.
SPOSB
28.
Przypisywanie folderom odrbnych ikon i podpowiedzi kontekstowych
Dostosowywanie menu Eksploratora

Manipulujc odpowiednio zawartoci Rejestru, mona usun z menu Narzdzia Eksploratora dwie opcje zwizane z sieci: Mapuj dysk sieciowy oraz Odcz dysk sieciowy. Naley
w tym celu odnale w Rejestrze klucz
HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Policies\Explorer
i utworzy w tym kluczu pozycj typu DWORD o nazwie NonetConnectDisconnect,

a nastpnie nada jej warto 1.
Aby wspomniane opcje znowu pojawiy si w menu Narzdzia, naley nada wspomnianej
pozycji warto 0 lub usun j z Rejestru.
SPOSB
Przypisywanie folderom odrbnych ikon
28. i podpowiedzi kontekstowych
Orientacj w gszczu ikon widocznych w oknie Eksploratora z pewnoci uatwi rnicowanie poszczeglnych
folderw przez opatrywanie ich rnymi ikonami i sugestywnymi podpowiedziami kontekstowymi.
Rne foldery mog mie dla uytkownika rne znaczenie: te, ktre zawieraj rozdziay
opracowywanej aktualnie ksiki czy moduy tworzonego systemu s dla niego zdecydowanie bardziej istotne ni (powiedzmy) te zawierajce kopie faktur sprzed dziesiciu lat.
Uzewntrznieniem tej hierarchii mogoby by wizualne zrnicowanie folderw, zrealizowane poprzez opatrzenie ich rnymi ikonami. Ponadto, dla lepszej orientacji wrd
dziesitek (setek?) folderw mona by z kadym z nich zwiza podpowied kontekstow w dymku, wyjaniajc pokrtce przeznaczenie skrywanych w nim plikw.
Przypisanie folderowi zarwno konkretnej ikony, jak i konkretnego tekstu podpowiedzi
kontekstowej realizowane jest w Windows XP za porednictwem pliku Desktop.ini znajdujcego si w tym folderze. Oto konkretny przykad takiego pliku:
[.ShellClassInfo]
IconFile=C:\HELION\ikony\helion5.ico
IconIndex=0
InfoTip=Artykuy i ksiki Heliona
jego ikon, moemy zrealizowa swj zamiar znacznie prociej: wybieramy

z menu kontekstowego folderu opcj Waciwoci i w wywietlonym oknie
waciwoci, na karcie Dostosowywanie, klikamy przycisk Zmie ikon, po czym
wybieramy konkretn ikon z wywietlonej listy. Ubocznym skutkiem tego
zabiegu jest automatyczne utworzenie pliku Desktop.ini w przedmiotowym
folderze.
Zawarto pliku rozpoczyna si od obowizkowego znacznika sekcji [.ShellClassInfo]. Pozycja IconFile okrela plik zawierajcy ikon; moe to by klasyczny plik
*.ico, lecz mona take w tej roli uy bitmapy (*.bmp). Jeeli wrd istniejcych ikon nie ma
takiej, ktra dostatecznie wyranie identyfikowaaby odnony folder, mona pokusi si
o stworzenie wasnej ikony [Sposb 19.]. Konieczne jest podanie penej cieki dostpu do pliku.
112
Eksplorator Windows
SPOSB
Przypisywanie folderom odrbnych ikon i podpowiedzi kontekstowych
Ikony mog wystpowa jako samodzielne pliki, lecz mog by take zgrupowane w biblioteki zasobw, ktre to biblioteki s najczciej plikami *.dll. Aby w pliku Desktop.ini
odwoa si do ikony zawartej w takiej bibliotece, naley (oprcz nazwy biblioteki) poda take numer kolejny ikony w bibliotece temu celowi suy pozycja IconIndex;
pierwsza ikona w bibliotece (a take jedyna ikona w pliku) ma numer 0. Oczywicie
dla danej biblioteki trudno zgadn waciwy numer ikony, zwaszcza gdy z bibliotek
t ma si do czynienia po raz pierwszy; niezwykle przydatne okazuj si wwczas narzdzia do podgldu bibliotek zasobw. Jednym z takich narzdzi jest program ResourceTuner,
ktrego 30-dniowa wersja prbna dostpna jest pod adresem http://www.restuner.com (za
pen wersj trzeba zapaci 34,95 USD). Na rysunku 3.23 widzimy zastosowanie tego
programu do eksploracji systemowej biblioteki shell32.dll.
Rysunek 3.23. Eksploracja biblioteki zasobw za pomoc programu ResourceTuner
Tekst podpowiedzi kontekstowej, wywietlanej w przypadku zatrzymania kursora myszy

na ikonie folderu, okrelony jest przez pozycj InfoTip.
Po skompletowaniu zawartoci pliku Desktop.ini naley zapisa go w odnonym folderze
i nada mu atrybut pliku systemowego, za pomoc karty waciwoci lub za pomoc
polecenia
attrib +s <nazwa folderu>
w oknie opcji Uruchom menu Start.

Efekty naszych poczyna moemy zaobserwowa, uwidaczniajc przedmiotowy folder
w oknie Eksploratora i zatrzymujc na nim kursor myszy (rysunek 3.24).
Eksplorator Windows
113
28.
SPOSB
29.
Tajna bro dowiadczonego uytkownika: usprawnianie menu kontekstowego
Rysunek 3.24. Folder opatrzony specyficzn ikon i specyficzn podpowiedzi kontekstow

SPOSB
Tajna bro dowiadczonego uytkownika:
29. usprawnianie menu kontekstowego
Menu kontekstowe czsto bywaj niedoceniane; mog by jednak bardzo pomocne uytkownikowi,
zwaszcza gdy przystosuje on je do swych wymaga.
Menu kontekstowe obiektu, uruchamiane w wyniku kliknicia we prawym przyciskiem

myszy, jest podstawowym rodkiem dostpu do funkcjonalnoci zwizanej z tym obiektem.
Czsto jednak zdarza si tak, e w tym menu nie ma opcji, ktre wydaj si uytkownikowi
najbardziej potrzebne, natomiast wiele innych opcji midzy innymi te zwizane z instalowanymi aplikacjami okazuje si po prostu zbdnych. Uytkownik nie musi jednak zadowala si standardow zawartoci menu kontekstowych, jak oferuje mu XP:
przeciwnie, za pomoc opisanych niej zabiegw moe t zawarto przystosowywa
w duym stopniu do swych potrzeb.
Dodawanie opcji Kopiuj do folderu i Przenie do folderu

Kopiowanie i przenoszenie plikw midzy folderami zajmuje nieraz bardzo duo czasu.
Otwieranie wielu folderw i przeciganie wielu plikw jest nie tylko czasochonne, lecz
take mudne i podatne na bdy.
Dziki odpowiednim modyfikacjom Rejestru mona jednak usprawni te czynnoci, umieszczajc opcje kopiowania i przenoszenia obiektu w jego menu kontekstowym. W tym celu
naley odnale w Rejestrze klucz
HKEY_CLASSES_ROOT\AllFilesystemObjects\shellex\ContextMenuHandlers
odpowiedzialny za rozszerzenia powoki systemowej (ang. shellex = shell extensions).

W kluczu tym naley utworzy dwa podklucze: Kopiuj do folderu oraz Przenie
do folderu; domylnym pozycjom tych kluczy naley nastpnie nada wartoci (odpowiednio) {C2FBB630-2971-11D1-A18C-00C04FD75D13} oraz {C2FBB631-2971-
114
Eksplorator Windows
SPOSB
-11D1-A18C-00C04FD75D13}(patrz rysunek 3.25). Po zamkniciu Edytora Rejestru

opcje Kopiuj do folderu i Przenie do folderu pojawi si w menu kontekstowym kadego pliku
i folderu. Kliknicie ktrejkolwiek z nich spowoduje wywietlenie okna wyboru folderu
docelowego (rysunek 3.26), zawierajcego take przycisk umoliwiajcy utworzenie ad hoc
nowego folderu.
Rysunek 3.25. Dodawanie kluczy odpowiedzialnych za opcje kopiowania i przenoszenia plikw (folderw)
w menu kontekstowym
Rysunek 3.26. Okno wyboru folderu docelowego dla kopiowanego pliku (folderu)
Dodawanie i usuwanie pozycji w menu Wylij do

Obecna w menu kontekstowym kadego obiektu opcja Wylij do umoliwia realizacj
szeroko pojtego wysyania obiektu: wysyanie moe tu oznacza m.in. przenoszenie
obiektu do okrelonego folderu, uywanie jego nazwy jako parametru dla otwieranej
aplikacji, tworzenie skrtu na pulpicie, wysyanie w postaci zacznika do poczty elektronicznej itp.
Zawarto menu zwizanego z opcj Wylij do, zawierajcego docelowe lokalizacje dla
wysyanego obiektu, naley do ustawie spersonalizowanych pozycje tego menu odpowiadaj skrtom znajdujcym si w folderze \Documents and Settings\<uytkownik>\
Send to (<uytkownik> jest nazw zalogowanego uytkownika). Aby usun wybran
pozycj z menu, naley po prostu usun odpowiadajcy jej skrt; analogicznie, dodanie
nowej opcji sprowadza si do utworzenia skrtu (np. za pomoc polecenia Nowy/Skrt)
nazwa pliku skrtu (*.lnk lub *.pif) odpowiada bdzie wprost treci opcji w menu.
Eksplorator Windows
115
29.
SPOSB
29.
Wprowadzone zmiany bd skuteczne natychmiast nie trzeba nawet zamyka okna,

w ktrym wywietlany jest folder Send To.
Uruchamianie interpretera polece z menu kontekstowego

Technika pisanego interfejsu, charakterystyczna dla wiersza polece dawnego rodowiska DOS-owego, nadal okazuje si przydatna w przypadku koniecznoci wykonania
pewnych operacji na grupach plikw ich skopiowania, przeniesienia, zmiany nazwy
itp. Czsto moemy atwiej wykona okrelone zadanie przeczajc si midzy oknami
Eksploratora a oknem DOS-owym.
Z uruchamianym w oknie DOS-owym interpreterem polece wie si jednak pewna
uciliwo ta mianowicie, i zgasza si on w domylnym folderze i uczynienie
biecym innego folderu wymaga wykonania szeregu polece zmiany folderu (cd). O wiele
wygodniejsze byo uruchomienie interpretera we wskazanym folderze, jako folderze
biecym.
Najbardziej oczywist realizacj tego pomysu moe by dodanie kolejnej opcji do menu
kontekstowego folderu; wybranie tej opcji bdzie powodowa uruchomienie interpretera
polece w tyme folderze, jako folderze domylnym. Naley w tym celu odnale w Rejestrze klucz
HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Classes\Folder\shell
i utworzy w tym kluczu podklucz o nazwie Otwrz w DOS to tre opcji, jaka pojawi
si w menu kontekstowym. W tym podkluczu naley utworzy kolejny podklucz o nazwie Command i nada jego domylnej pozycji warto
Cmd.exe /k pushd %L
(patrz rysunek 3.27). Cmd.exe jest nazw interpretera polece; przecznik /k powoduje
uruchomienie go w trybie interaktywnym, czyli w trybie dialogu z uytkownikiem, a nie
w celu wykonania pojedynczego polecenia. Polecenie pushd %L powoduje zapamitanie
informacji o biecym katalogu i przejcie do katalogu okrelonego przez parametr %L
w jego miejsce system podstawia pen ciek identyfikujc odnony folder. Po zamkniciu Edytora Rejestru opcja Otwrz w DOS bdzie si pojawia w menu kontekstowym
kadego folderu (ale nie w menu kontekstowym pliku).
Rysunek 3.27. Opcja uruchamiania interpretera polece w okrelonym folderze
116
Eksplorator Windows
SPOSB
Synchroniczne przenoszenie plikw za pomoc Aktwki

Opisany efekt mona te osign znacznie prociej, bez manipulowania
zawartoci Rejestru. Naley w tym celu wykorzysta program o nazwie
CmdHere.exe, wchodzcy w skad darmowego pakietu Microsoftu o nazwie
PowerToys, dostpnego do pobrania na stronie http://www.microsoft.com/
windowsxp/pro/downloads/powertoys.asp.
Dostosowywanie menu Otwrz za pomoc

W menu kontekstowym kadego pliku znajduje si opcja Otwrz za pomoc, umoliwiajca
otwieranie tego pliku za pomoc aplikacji innej ni aplikacja skojarzona z nim domylnie.
Zalenie od konkretnego typu pliku, lista zwizana z t opcj moe by dusza albo
krtsza wiele programw podczas instalowania umieszcza bowiem na niej swoj nazw,
nawet jeli nie zawsze skojarzenie takie ma sens (jak np. otwieranie grafiki bitmapowej
za pomoc MS Worda)11.
Mona usun niepodane pozycje z tej listy, modyfikujc zawarto Rejestru. Nazwy
programw, pojawiajcych si na licie opcji Otwrz za pomoc w menu kontekstowym pliku
o rozszerzeniu <ext> , zapamitane s (jako wartoci poszczeglnych pozycji) w kluczu
HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Windows\CurrentVersion\Explorer\FileExts\
<ext>\OpenWithList
Usuwajc okrelon pozycj z tego klucza, powodujemy jej zniknicie ze wspomnianej

listy (naley usun ca pozycj, nie wystarczy jedynie wyczyszczenie jej wartoci).
SPOSB
30.

Systemowy obiekt Aktwki umoliwia atw synchronizacj plikw midzy dwoma komputerami
przy uyciu wymiennego nonika danych, bez potrzeby czenia komputerw w sie.
Uytkownik wykonujcy prac zarwno w domu, jak i w odlegym biurze, napotyka na

problem aktualnoci plikw, czyli zgodnoci ich wersji w obydwu miejscach w domu
i w biurze. Podrujc z laptopem midzy domem a biurem moemy zwyczajnie nie
dopilnowa koniecznej synchronizacji lub przeprowadzi j niewaciwie.
Uytkownicy Windows XP Professional maj nieco uatwione zadanie w tym wzgldzie,
dziki mechanizmowi plikw trybu offline. Mechanizm ten zapewnia automatyczn synchronizacj plikw znajdujcych si w sieci lokalnej z odpowiednikami tych plikw
znajdujcymi si w przypitym do tej sieci laptopie tak, by zarwno w sieci, jak i w laptopie znajdowaa si docelowo ta sama, najnowsza wersja danych. Uruchomienie tego
mechanizmu nastpuje w wyniku wywietlenia (w laptopie) okna opcji dowolnego folderu
i zaznaczenia pola Wcz pliki trybu offline na karcie Pliki trybu offline (rysunek 3.28).
11
Ta opinia autora jest krzywdzca dla Worda, nie jest on bowiem reprezentowany w menu
kontekstowym plikw graficznych przyp. tum.
Eksplorator Windows
117
30.
SPOSB
30.
Rysunek 3.28. Wczenie obsugi plikw offline

Mechanizm plikw trybu offline jest niedostpny, jeeli w systemie wczona
jest funkcja szybkiego przeczania uytkownikw. Funkcj t mona wyczy,
uruchamiajc (z panelu sterowania) aplet Konta uytkownikw i powodujc
za pomoc opcji Zmie sposb logowania lub wylogowywania uytkownikw
wywietlenie okna zawierajcego odnon opcj.
Uytkownik laptopa ma do dyspozycji kilka opcji, okrelajcych szczegy synchronizacji:

Synchronizuj wszystkie pliki trybu offline przed wylogowaniem
Zaznaczenie tego pola powoduje, e w momencie wylogowywania do plikw sieciowych
zostan wprowadzone wszystkie poczynione zmiany, jednoczenie aktualne wersje
tych plikw zostan skopiowane do laptopa. Jeeli pole to nie bdzie zaznaczone,
synchronizacja bdzie miaa charakter czciowy (tzw. szybka synchronizacja),
co nie gwarantuje, i w laptopie znajd si aktualne wersje plikw. Naley zwrci
uwag na wany fakt, i synchronizacja uruchomiona zostanie w zwizku z wylogowaniem
samo fizyczne odczenie laptopa od sieci nie powoduje adnej synchronizacji.
Synchronizuj wszystkie pliki trybu offline podczas logowania
Zaznaczenie tego pola spowoduje uaktualnienie plikw sieciowych zgodnie
ze zmianami poczynionymi w laptopie. Ponadto lokalne kopie plikw stan si
niedostpne uytkownik laptopa bdzie pracowa wprost z plikami sieciowymi.
Jeeli pole to nie bdzie zaznaczone, uytkownik laptopa pracowa bdzie na lokalnych
kopiach plikw sieciowych.
Wywietl przypomnienie co
Jeeli pole to zostanie zaznaczone, w przypadku odczenia laptopa od sieci w obszarze
powiadomie bdzie si pojawia okresowo (zgodnie z zadanym interwaem) tekst
118
Eksplorator Windows
SPOSB
w dymku informujcy o tym fakcie. W pewnych warunkach moe to by dla

uytkownika denerwujce, bywa jednak poyteczne przy czstych, przypadkowych
odczeniach od sieci.
Utwrz na pulpicie skrt Pliki trybu offline
Zgodnie z treci opcji, zaznaczenie tego pola spowoduje utworzenie na pulpicie
skrtu do folderu zawierajcego lokalne kopie plikw sieciowych.
Szyfruj pliki offline, aby zabezpieczy dane
Zaznaczenie tej opcji spowoduje, e lokalne kopie plikw sieciowych bd szyfrowane.
Ilo miejsca na dysku do uycia dla tymczasowych plikw trybu offline
Gdy wczony jest mechanizm plikw trybu offline, Windows dokonuje cacheowania
uywanych plikw sieciowych (na dysku laptopa). Za pomoc suwaka mona ustali
wielko przestrzeni dyskowej, zarezerwowanej na potrzeby tego cacheowania.
Po wczeniu trybu offline w laptopie naley jeszcze udostpni folder(y) sieciowy(e)
zawierajcy(e) pliki, ktrych lokalne kopie maj by dostpne w tym trybie. W tym celu
z menu kontekstowego folderu naley wybra opcj Udostpnij w trybie offline; jeeli
w folderze bd si znajdowa podfoldery, wywietlone zostanie pytanie, czy one take
maj zosta udostpnione. Synchronizacja dotyczy bdzie tych wanie (i tylko tych)
folderw; jeeli zaznaczone bdzie pole Synchronizuj wszystkie pliki trybu offline przed
wylogowaniem, ich zawarto skopiowana zostanie do laptopa, na ktrym bdzie mona
dokonywa ich lokalnej obrbki. Po ponownym zalogowaniu si do sieci zmiany te
urzeczywistnione zostan w folderach sieciowych, o ile zaznaczone bdzie pole Synchronizuj wszystkie pliki trybu offline podczas logowania.
Synchronizacja na danie lub wedug harmonogramu

Inne moliwoci synchronizacji przy logowaniu (wylogowywaniu) to: rczna synchronizacja na danie, synchronizacja w stanie bezczynnoci oraz synchronizacja sterowana
harmonogramem. Wyboru midzy tymi wariantami dokonuje si, wybierajc opcj Narzdzia/Synchronizuj z menu dowolnego folderu. Spowoduje to wywietlenie okna Elementy
do synchronizacji; po klikniciu przycisku Ustawienia wywietlone zostanie kolejne okno,
zawierajce trzy karty: Logowanie/wylogowywanie, Bezczynny i Harmonogram kada z nich
zawiera opcje zwizane (zgodnie z nazw) z poszczeglnymi trybami uruchamiania synchronizacji.
Wykorzystanie Aktwki do mobilnego transferu plikw

Mechanizm plikw offline funkcjonuje tylko w edycji XP Professional i tylko w sieci lokalnej, do ktrej mona wpi laptop. Synchronizacj plikw midzy dwoma komputerami mona take przeprowadzi w prostszy sposb za pomoc Aktwki. Aktwka
istniaa ju we wczeniejszych wersjach Windows, istnieje wic take w XP Home Edition,
Eksplorator Windows
119
30.
SPOSB
30.
a wspomniane komputery wcale nie musz by wczone do sieci. Synchronizacja plikw

pomidzy nimi odbywa si za pomoc przenonego medium dyskietki, pyty CD lub
napdu Zip; mimo i jest ona nieco bardziej pracochonna ni synchronizacja w trybie
offline, to jednak jest naprawd uyteczna.
Na noniku wymiennym po ewentualnym jego sformatowaniu musimy utworzy
folder Aktwki; dokonuje si tego, wybierajc opcj Nowy/Aktwka z menu kontekstowego
gwnego katalogu nonika. Poniewa w synchronizowanych komputerach moe znajdowa si wicej Aktwek, wskazana jest zmiana domylnej nazwy utworzonej Aktwki
na jak bardziej sugestywn.
Pierwsze otwarcie Aktwki wie si z wywietleniem okna zawierajcego krtki komunikat na temat przeznaczenia i sposobu uywania Aktwki. Po zamkniciu tego okna
naley skopiowa do Aktwki pliki, ktre chcemy synchronizowa na drugim komputerze,
po czym wyj nonik z napdu.
Po woeniu nonika do napdu w drugim komputerze, naley skopiowa z niego folder
Aktwki (cay folder, nie poszczeglne pliki) na dysk twardy. W folderze tym mona
usuwa i modyfikowa pliki oraz dodawa nowe. W celu przeprowadzenia transferu plikw
w kierunku odwrotnym (z drugiego komputera na pierwszy) naley skopiowa Aktwk
na nonik wymienny, wyj go z napdu, woy do napdu na drugim komputerze i z menu kontekstowego Aktwki wybra opcj Aktualizuj wszystko. Spowoduje to wywietlenie
okna podobnego do przedstawionego na rysunku 3.29; kliknicie przycisku Aktualizuj
spowoduje przeprowadzenie synchronizacji. Moliwe jest take oddzielne synchronizowanie poszczeglnych plikw Aktwki naley w tym celu wybra opcj Aktualizuj z menu
kontekstowego odnonego pliku.
Rysunek 3.29. Synchronizowanie plikw za pomoc Aktwki
Nieco wicej o Aktwce

Przed rozpoczciem synchronizacji warto sprawdzi status kadego z plikw znajdujcych
si w Aktwce. Jak wida na rysunku 3.30, kademu plikowi towarzyszy informacja
o lokalizacji jego oryginau oraz o tym, czy orygina ten wymaga aktualizacji, czy te jest
ju zaktualizowany.
120
Eksplorator Windows
SPOSB
Rysunek 3.30. Folder Aktwki na dyskietce
Przechodzc na kart Stan aktualizacji w oknie waciwoci wybranego pliku (rysunek 3.31)
napotykamy trzy przyciski, za pomoc ktrych moemy podj trzy rne dziaania
w stosunku do tego pliku:
Rysunek 3.31. Karta aktualizacji pliku w Aktwce
Aktualizuj
Powoduje zaktualizowanie oryginau pliku (bez aktualizowania pozostaych plikw
Aktwki).
Oddziel od oryginau
Powoduje zerwanie zwizku midzy plikiem w Aktwce z jego dotychczasowym
oryginaem i niemono jego automatycznego aktualizowania (cho w dalszym
cigu moliwa jest aktualizacja rczna). W oknie Eksploratora plik otrzymuje status
Oddzielony.
Znajd orygina
Powoduje otwarcie folderu, w ktrym znajduje si orygina pliku.
Eksplorator Windows
121
30.
SPOSB
31.
Optymalizacja zajtoci dysku za pomoc kompresji woluminw NTFS
Zobacz te
Program Backer, dostpny pod adresem http:/www.leanware.com/english/leanware.html,
umoliwia tworzenie kopii zapasowych oraz synchronizowanie plikw pomidzy
laptopem a komputerem biurkowym lub serwerem. Zapewnia take kopiowanie
plikw midzy komputerami oraz przetwarzanie plikw serwera w trybie offline
(w podry). Program jest typu shareware, opata rejestracyjna wynosi 24 USD.
SPOSB
31.
Optymalizacja zajtoci dysku

za pomoc kompresji woluminw NTFS
Wbudowana kompresja NTFS jest najprostszym sposobem powikszenia wolnego miejsca na dysku,
przy cakowitym zachowaniu jego zawartoci. Nie jest dostpna na partycjach FAT (FAT32), ktre jednak
mona w prosty sposb przekonwertowa do formatu NTFS.
Gdy na dysku zacznie brakowa miejsca, przed podjciem decyzji o wymianie go na wikszy (lub o dokupieniu drugiego) warto rozway prostsze, bezinwestycyjne rozwizanie,
jakim jest kompresja plikw na woluminach w formacie NTFS. Kompresji takiej mona
poddawa poszczeglne pliki, foldery plikw, a nawet kompletne dyski. Dekompresja
skompresowanego pliku (w celu jego obrbki) i jego ponowna kompresja odbywaj
si w locie jest to wic sytuacja kracowo rna od jawnej kompresji i dekompresji,
wykonywanej za pomoc programw archiwizujcych, takich jak WinZip (http://www.
winzip.com). Kompresowanie plikw mona ponadto selektywnie wcza i wycza.
Kompresowanie plikw nie jest dostpne na partycjach FAT ani FAT32, a jedynie na
partycjach NTFS moliwa jest jednak konwersja partycji FAT (FAT32) na format NTFS,
czym zajmiemy si w dalszym cigu. Informacja na temat aktualnego formatu danych
na dysku dostpna jest na karcie Oglne jego waciwoci.
To, jak wiele miejsca mona zaoszczdzi dziki kompresji plikw, zaley w bardzo duym
stopniu od ich zawartoci. Generalnie bardzo podatna na kompresj jest grafika bitmapowa12; kompresowanie dokumentw MS Worda daje zauwaalne rezultaty, natomiast
wszelkiej maci skompresowane archiwa *.zip, *.rar itp. nie s kompresowalne
w najmniejszym stopniu.
Skompresowanie pliku wyklucza moliwo jego szyfrowania, naley wic
zdecydowa o tym, co waniejsze: bezpieczestwo danego pliku, czy wolne
miejsce na dysku.
W czasie testw przeprowadzonych na komputerze plik graficzny *.tif skompresowany

zosta w ponad 80 procentach jego rozmiar zmniejszy si z 295 MB do 57 MB. Dokument MS Worda zmniejszy swj rozmiar ze 131 kB do 44 kB, co daje ok. 66% kompresji,
12
W postaci oryginalnych bitmap *.bmp; pliki *.gif i *.jpg, jako ju skompresowane za pomoc
wymylnych algorytmw, nie poddaj si dalszej kompresji przyp. tum.
122
Eksplorator Windows
SPOSB
natomiast skompresowanie pliku *.pdf dao rezultat mniej zadowalajcy zmniejszenie

rozmiaru o ok. 6%, z 5,59 MB do 5,27 MB.
Jest zrozumiae, e dodatkowe obcienie procesora zwizane z kompresowaniem i dekompresowaniem plikw musi negatywnie odbi si na oglnej wydajnoci systemu,
szczeglnie w momencie otwierania i zamykania pliku. Jak bardzo negatywnie? Okazuje
si, e na nowych komputerach jak komputer autora, z procesorem 1.8 GHz nie
zauwaa si w ogle spowolnienia pracy systemu.
Jak wczeniej napisano, kompresji poddawa mona poszczeglne pliki, foldery, a nawet
cae dyski. Aby skompresowa plik lub folder, naley otworzy okno jego waciwoci i na
karcie Oglne klikn przycisk Zaawansowane; wywietlone zostanie wwczas okno przedstawione na rysunku 3.32.
Rysunek 3.32. Przygotowanie do kompresji folderu
W tym oknie naley zaznaczy opcj Kompresuj zawarto, aby zaoszczdzi miejsce na dysku,
po czym zamkn obydwa okna, klikniciem ich przyciskw OK.
Aby skompresowa cay dysk, powinnimy wywietli jego ikon (na przykad otwierajc folder Mj komputer) i z jej menu kontekstowego wybra opcj Waciwoci, po czym
w wywietlonym oknie waciwoci zaznaczy opcj Kompresuj zawarto, aby zaoszczdzi
miejsce na dysku (na karcie Oglne) i klikn przycisk OK. Wywietlone zostanie wwczas
zapytanie, czy kompresja dotyczy ma tylko katalogu gwnego dysku, czy rwnie
wszystkich folderw i plikw zawartych w tych folderach.
Czas kompresowania dysku zaley od jego zawartoci, generalnie naley jednak przyj, i
dla typowego dysku czas ten jest liczony w godzinach. Kompresowanie dysku nie przeszkadza w normalnej pracy z systemem, chocia niekiedy uytkownik moe by poproszony
o zamknicie otwartego pliku, by system mg go skompresowa.
Domylnie Eksplorator wyrnia nazwy skompresowanych plikw i folderw, wywietlajc
je w kolorze niebieskim. Jeeli z jakich wzgldw nie bd one miay koloru niebieskiego, naley na karcie Widok opcji folderw (Narzdzia/Opcje folderw) zaznaczy pole Poka
zaszyfrowane lub skompresowane pliki NTFS w kolorze.
Eksplorator Windows
123
31.
SPOSB
31.

Naley wystrzega si kompresowania plikw *.log, stanowicych dzienniki
systemu. Pliki te s intensywnie wykorzystywane przez system, wic ich
nieustanne kompresowanie i rozkompresowywanie przy kadym otwieraniu
i zamykaniu z pewnoci musiaoby zauwaalnie spowolni prac systemu.
Jeeli ktry ze wspomnianych plikw znajduje si w skompresowanym folderze,
naley go rozkompresowa indywidualnie przez zlikwidowanie zaznaczenia
opcji Kompresuj zawarto, aby zaoszczdzi miejsce na dysku na karcie jego
zaawansowanych atrybutw.
Zachowanie si folderw i plikw w kontekcie kompresji

Podobnie jak w przypadku szyfrowania, pozostaje jeszcze nieoczywista kwestia zachowania si skompresowanych plikw w nieskompresowanych folderach i vice versa
nieskompresowanych plikw w kompresowanych folderach. Na dysku mog bowiem
znajdowa si zarwno skompresowane, jak i nieskompresowane foldery, midzy ktrymi
mona przenosi i kopiowa pliki, jak rwnie tworzy w nich nowe pliki. Ot zachowaniem si plikw i folderw w kontekcie kompresji NTFS rzdz nastpujce reguy:
Pliki kopiowane do skompresowanych folderw s automatycznie kompresowane.
Pliki nowo tworzone w skompresowanych folderach s automatycznie kompresowane.
Pliki przenoszone do skompresowanych folderw z innych woluminw NTFS
s automatycznie kompresowane.
Pliki przenoszone do skompresowanych folderw w obrbie tego samego woluminu
NTFS zachowuj swj status kompresyjny jeeli nie s skompresowane,
nie s poddawane automatycznej kompresji.
Skompresowane pliki przenoszone do nieskompresowanych folderw w obrbie tego
samego woluminu NTFS pozostaj skompresowane.
Skompresowane pliki przenoszone do nieskompresowanych folderw z innych
woluminw NTFS s automatycznie dekompresowane.
Skompresowane pliki przenoszone z partycji NTFS na partycje FAT (FAT32)
s automatycznie dekompresowane.
Skompresowane pliki zaczane do poczty elektronicznej zostaj uprzednio
zdekompresowane.
Sprawdzanie efektw kompresji

Efektw kompresji plikw nie da si zobaczy wprost w oknie Eksploratora, wywietlane
s w nim bowiem logiczne rozmiary plikw, rwne rozmiarom nieskompresowanej zawartoci. Aby przekona si o skutecznoci kompresji w stosunku do danego pliku, naley
wywietli okno jego waciwoci (rysunek 3.33). Warto w pozycji Rozmiar oznacza logiczny rozmiar pliku, natomiast jego wielko po skompresowaniu widoczna jest w pozycji
Rozmiar na dysku.
124
Eksplorator Windows
SPOSB
Rysunek 3.33. Informacja o stopniu kompresji pliku
Kompresja ZIP kontra kompresja NTFS

Innym sposobem zaoszczdzenia miejsca na dysku jest wykorzystanie wbudowanej
w Windows XP obsugi archiww .ZIP. Standard ZIP jest uznanym standardem przemysowym, znacznie przewyszajcym (pod wzgldem skutecznoci) kompresj NTFS
jak pokazay dowiadczenia, w stosunku do plikw graficznych jest on ponad dwukrotnie skuteczniejszy: pliki te po skompresowaniu metod ZIP miay rozmiar rednio
dwukrotnie mniejszy ni po kompresji NTFS.
Nie oznacza to bynajmniej, e kompresja ZIP jest pod kadym wzgldem lepsza od kompresji NTFS. Przede wszystkim kompresja ZIP nie jest kompresj w locie, lecz kompresj
jawn skompresowany plik musi by explicite zdekompresowany przed uyciem go przez
aplikacj. Za pomoc kompresji ZIP mona natomiast przeksztaca kompletne drzewa
folderw w pojedyncze pliki, co jest bardzo wygodne przy przenoszeniu takich struktur
midzy dyskami lub wysyaniu ich poczt elektroniczn.
Tak wic kompresja NTFS, mimo i mniej skuteczna, jest znacznie wygodniejsza, realizowana jest bowiem w tle, bez udziau uytkownika i jako taka lepiej ni kompresja
ZIP nadaje si do czsto wykorzystywanych plikw. Zalety kompresji ZIP ujawniaj si
natomiast w nastpujcych sytuacjach:
przy przesyaniu poczt elektroniczn duych plikw lub zoonych struktur katalogw,
przy przechowywaniu plikw rzadko uywanych,
w przypadkach, gdy ilo wolnego miejsca na dysku jest czynnikiem krytycznym,
w przypadku koniecznoci skompresowania pliku zaszyfrowanego jak wiadomo,
kompresja NTFS i szyfrowanie XP wykluczaj si nawzajem.
Eksplorator Windows
125
31.
SPOSB
31.
Do tworzenia archiww ZIP mona wykorzysta program WinZip, dostpny pod adresem
http://www.winzip.com. Wersj prbn programu mona pobra za darmo, pena wersja
kosztuje 29 USD13. Program oferuje wiele rnych stopni kompresji (co daje moliwo
wyboru midzy czasem trwania kompresji a jej skutecznoci), posiada take wbudowane
funkcje kreowania zacznikw do poczty elektronicznej i wiele innych moliwoci.
Konwersja dysku do formatu NTFS

Mechanizmy szyfrowania i kompresji dostpne s jedynie na partycjach NTFS. Uytkownicy, ktrzy chcieliby z nich skorzysta, lecz posiadaj partycje FAT (FAT32) musz
wpierw przekonwertowa te partycje na format NTFS. Kompresj t wykonuje si za pomoc programu narzdziowego convert, wywoywanego w nastpujcy sposb:
convert <dysk>: /fs:ntfs
gdzie <dysk> jest oznaczeniem literowym konwertowanego dysku. Dodatkowo mona

uy nastpujcych przecznikw:
/v
Program zostaje uruchomiony w trybie penej informacji (verbose mode) na temat
konwertowanego woluminu.
/nosecurity
Wszyscy uytkownicy bd mie dostp do wszystkich plikw i katalogw
wynikowego woluminu.
/x
Przed rozpoczciem konwersji wolumin jest odczany od sieci; niweluje to grob
przypadkowego zakcenia konwersji przez innych (niewiadomych) uytkownikw.
Przyspieszenie dostpu do folderw na partycji NTFS

Kadorazowe otwarcie folderu na partycji NTFS nawet bez modyfikowania czegokolwiek powoduje, i system uaktualnia znacznik daty/czasu (timestamp) ostatniego
dostpu do katalogu. Na duych woluminach NTFS moe to powodowa spowolnienie
pracy systemu. Uaktualnianie to mona na szczcie wyczy, odszukujc w Rejestrze klucz
HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\CurrentControlSet\Control\FileSystem
tworzc w tym kluczu pozycj typu DWORD o nazwie NtfsDisableLastAccessUpdate

(o ile jeszcze pozycja taka nie istnieje) i nadajc jej warto 1.
13
W Polsce mona kupi WinZip za ok. 170 zotych netto (koniec roku 2003), dla licencji
wielostanowiskowych cena jednostkowa jest odpowiednio mniejsza przyp. tum.
126
Eksplorator Windows
SPOSB
Wygodniejszy dostp do trybu polece interpretera

SPOSB
36.

Stosunkowo ubogie funkcje interpretera polece wbudowanego w Windows XP mona atwo wzbogaci
za pomoc niezalenych programw, zwikszajcych ponadto komfort pracy z interpreterem.
Mimo wszystkich zalet interfejsu GUI, tryb wiersza polece wci okazuje si w pewnych
sytuacjach niezastpiony na przykad w celu doranego uruchamiania Eksploratora
z rnymi zestawami przecznikw (patrz [Sposb 22.]). Tryb ten dostpny jest za porednictwem opcji Uruchom menu Start oraz w oknie sesji DOS-owej, tymczasem wygodnie
byoby mie do niego dostp natychmiast na przykad wprost na pulpicie. Windows
XP nie posiadaj adnego wbudowanego mechanizmu, ktry by to umoliwia, istnieje
natomiast may, lecz porczny program MCL, dostpny do darmowego cignicia pod
adresem http://www.mlin.net/MCL.shtml; okno programu (jeli w ogle mona je nazwa
oknem) przedstawione jest na rysunku 3.34, na jednolitym tle pulpitu.
Rysunek 3.34. Okno programu MCL
MCL umoliwia znacznie wicej ni tylko wprowadzanie polece; spord waniejszych

cech, ktrych prno szuka w Eksploratorze Windows wymieni naley midzy innymi:
zachowywanie historii 100 ostatnich polece, ktrych nie trzeba wpisywa ponownie,
lecz w razie potrzeby wystarczy wybra je z listy;
autouzupenianie, wydatnie oszczdzajce wysiek uytkownika w przypadku czstego
wprowadzania niewiele rnicych si polece;
moliwo odwoywania si do lokalizacji internetowych (URL), wprost z wiersza
polece strona znajdujca si w podanej lokalizacji zostanie wywietlona
w domylnej przegldarce WWW;
moliwo zminimalizowania programu do ikony w zasobniku;
aktywizowanie programu za pomoc klawisza skrtu (domylnym klawiszem skrtu
jest Ctrl+Alt+M).
Za pomoc programu MCL mona uruchamia nie tylko programy, lecz take realizowa polecenia wewntrzne interpretera14. Nazw polecenia naley wwczas poprzedzi
przedrostkiem % polecenie kopiowania bdzie wyglda mniej wicej tak:
%copy F:\DAPdownload\*.zip C:\WorkLoad\*.*
14
Opcja Uruchom menu Start nie honoruje polece wewntrznych interpretera przyp. tum.
Eksplorator Windows
127
36.
SPOSB
36.
Za pomoc odpowiedniego polecenia mona take atwo otworzy okno Eksploratora

w dowolnym folderze naley wwczas poda nazw tego folderu, poprzedzon przedrostkiem $, na przykad
$F:\Program Files
Zwolennicy trybu polece z pewnoci doceni zalety alternatywnego interpretera 4NT,

dostpnego pod adresem http://www.jsoft.com15, posiadajcego szereg mechanizmw nieobecnych w standardowym interpreterze: opatrywanie plikw opisami (do 511 znakw),
przegldanie zawartoci pliku we wbudowanej przegldarce, moliwo dialogowego
wyboru pliku na podstawie szablonu, rozbudowany jzyk funkcji, zmiennych i makropolece i potny mechanizm plikw wsadowych. Mona cign darmow wersj prbn
interpretera, za pen wersj trzeba zapaci 69,95 USD.
Zobacz te
Darmowy program Command Prompt Explorer, dostpny pod adresem http://www.
codeproject.com/csharp/Commandbar.asp, czy w sobie mechanizmy wiersza polece
z moliwociami nawigacyjnymi Eksploratora, umoliwiajc wydawanie polece
wprost z poziomu okna.
15
4NT jest nastpc synnego interpretera 4DOS, stanowicego niegdy wspania alternatyw
dla ubogiego COMMAND.COM przyp. tum.
128
Eksplorator Windows

100 Sposobów Na Windows XP PL

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

100 Sposobów Na Windows XP PL

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

IDZ DO

Windows XP to najnowsza i najbardziej niezawodna wersja systemu Windows.

Konfigurowanie startu wielosystemowego.................................................................. 15

Rozdzia 2. Interfejs uytkownika................................................................................................. 41

Dostosowywanie GUI za pomoc TweakUI ................................................................ 41

Rozdzia 3. Eksplorator Windows ................................................................................................ 85

Generowanie listingw przedstawiajcych zawarto folderw ............................. 85

Rozdzia 4. WWW......................................................................................................................... 129

Rozdzia 5. Sieci .......................................................................................................................... 165

Polowanie na dostp WiFi ............................................................................................ 165

53. Rozwizywanie problemw z poczeniami sieciowymi

Rozdzia 6. Poczta elektroniczna ............................................................................................... 225

Rozdzia 7. Rejestr....................................................................................................................... 247

Nie taki Rejestr straszny ................................................................................................ 247

Rozdzia 8. Podstawowe narzdzia............................................................................................ 263

Przechowywanie wielu wycinkw i wzorw tekstu w lepszym Schowku.......... 263

Rozdzia 9. Aplikacje ................................................................................................................... 291

Rozdzia 10. Grafika i multimedia............................................................................................... 305

Konwersja obrazw w razie potrzeby......................................................................... 305

Rozdzia 11. Wydajno systemu .............................................................................................. 321

ledzenie wydajnoci systemu za pomoc konsoli Wydajno .................................. 321

Rozdzia 12. Sprzt...................................................................................................................... 335

Skorowidz .................................................................................................................................... 357

Generowanie listingw przedstawiajcych

Generowanie listingw przedstawiajcych zawarto folderw

Po wpisaniu zawartoci folderu do pliku c:\filelisting.txt nastpuje zaadowanie tego pliku

Rysunek 3.1. Tworzenie pliku wsadowego za pomoc Notatnika

Rysunek 3.2. Zapisywanie utworzonego pliku wsadowego

Generowanie listingw przedstawiajcych zawarto folderw

Rysunek 3.3. Definiowanie nowej akcji menu kontekstowego

Rysunek 3.4. Uaktualniona lista akcji zwizanych z folderem plikw

Generowanie listingw przedstawiajcych zawarto folderw

Rysunek 3.5. Nowa opcja w menu kontekstowym

Rysunek 3.7. Nowa akcja folderu reprezentowana w Rejestrze systemowym

Tworzenie skrtw wymuszajcych okrelone zachowania Eksploratora

Alternatywna metoda dla uytkownikw Microsoft Outlooka

Rysunek 3.8. Zawarto folderu w oknie programu Microsoft Outlook

22. wymuszajcych okrelone zachowania Eksploratora

Eksplorator okazuje si szczeglnie uyteczny wwczas, gdy uruchamia si go z pewnymi

Tworzenie skrtw wymuszajcych okrelone zachowania Eksploratora

Rysunek 3.9. Eksplorator wywietlajcy zadany folder w zadany sposb

Rysunek 3.10. Okna Eksploratora uruchomionego w sposb domylny

To oczywicie tylko jeden ze sposobw uruchomienia Eksploratora; mona go zreszt

Znaczenie poszczeglnych parametrw tej skadni jest nastpujce:

Tworzenie skrtw wymuszajcych okrelone zachowania Eksploratora

Rysunek 3.11. Okno Eksploratora bez paska folderw

Tworzenie skrtw odpowiedzialnych za okrelone zachowania Eksploratora

Wzbogacanie moliwoci Eksploratora za pomoc programu PowerDesk

Identyfikatory GUID jako parametry wywoania Eksploratora

spowoduje uwidocznienie w oknie Eksploratora zawartoci folderu Moje miejsca sieciowe.

Identyfikatory GUID folderw systemowych zestawione s w tabeli 3.1.

Moje miejsca sieciowe

Skanery i aparaty fotograficzne

Wzbogacanie moliwoci Eksploratora

23. za pomoc programu PowerDesk

Eksplorator wzbogacony o moliwoci dostarczane przez program PowerDesk okae si w peni

PowerDesk jest narzdziem wielofunkcyjnym. Jest niczym szwajcarski scyzoryk bez

Wzbogacanie moliwoci Eksploratora za pomoc programu PowerDesk

Rysunek 3.12. Okno gwne programu PowerDesk

Wzbogacanie moliwoci Eksploratora za pomoc programu PowerDesk

Niestety, w darmowej wersji programu niektre z wymienionych funkcji s zablokowane

Sprawne przemianowywanie grupy plikw

PowerDesk umoliwia take szyfrowanie danych (File/Encrypt/Decrypt) zarwno