Ubuntu Linux

Autor: Piotr Czarny

ISBN: 978-83-246-0660-3
Format: B5, stron: 168

Poznaj Ubuntu -- system Linux dostpny dla kadego

Jak rozpocz przygod z Ubuntu?Jak zarzdza najpopularniejsz
dystrybucj Linuksa?
Jak korzysta z programw niezbdnych w codziennym uytkowaniu
komputera?

Linux zwykle kojarzy si z systemami przeznaczonymi dla zaawansowanych

uytkownikw komputera. Nazwa najpopularniejszej obecnie dystrybucji tego
systemu Ubuntu pochodzi od afrykaskiej ideologii polegajcej na czowieczestwie
wobec innych. To przesanie przywieca te twrcom tej wersji Linuksa, ktrzy
udostpniaj bezpatny, w peni funkcjonalny, atwy w konfiguracji i obsudze system
operacyjny dla uytkownikw domowych. Ubuntu ma by dostpny dla wszystkich,
niezalenie od jzyka i stopnia umiejtnoci obsugi komputera i taki wanie jest!
Ubuntu Linux to praktyczne wprowadzenie dla pocztkujcych uytkownikw tego
systemu operacyjnego. Dziki tej ksice dowiesz si, jak zainstalowa system Ubuntu
i pracowa w jego rodowisku. Nauczysz si zarzdza kontami i hasami, porusza
w systemie plikw i folderw czy uywa poczty elektronicznej i przegldarki
internetowej. Zobaczysz te, jak uruchamia w Ubuntu programy dla systemu Windows,
korzysta z internetowego radia i telewizji oraz uywa narzdzi przydatnych
w uytkowaniu domowego komputera.

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

Funkcjonowanie komputerw
Instalowanie systemu Ubuntu
Zarzdzanie kontami systemowymi
Praca z plikami i folderami
Odczytywanie i nagrywanie pyt CD
Korzystanie z poczty elektronicznej i przegldarki internetowej
Odtwarzanie radia i telewizji
Uruchamianie aplikacji dla systemu Windows
Pobieranie i odtwarzanie plikw MP3

Linux jest prostszy, ni Ci si wydaje!

Wstp .............................................................................................. 7
Rozdzia 1. Komputer? Ale to proste! .............................................................. 11
Hardware i software ......................................................................................................... 11
BIOS ................................................................................................................................ 11
System operacyjny ........................................................................................................... 14
Zadania systemu operacyjnego ................................................................................. 14
Tekstowe korzenie Linuksa ............................................................................................. 14
Podsumowanie ................................................................................................................. 16

Rozdzia 2. Komunikacja z komputerem ............................................................ 19

Klawiatura ....................................................................................................................... 19
Ukad klawiatury ....................................................................................................... 20
Wpisywanie danych z klawiatury ............................................................................. 21
Kopoty z klawiatur ................................................................................................. 21
Mysz ................................................................................................................................ 21
Kliknicie .................................................................................................................. 22
Dwukrotne kliknicie ................................................................................................ 23
Kliknicie prawym przyciskiem myszy .................................................................... 23
Przeciganie .............................................................................................................. 23
Zasada dziaania myszy ............................................................................................. 23
Rne gatunki myszy ................................................................................................ 24
Kopoty z mysz ........................................................................................................ 24
Podsumowanie ................................................................................................................. 24

Rozdzia 3. Instalacja systemu ......................................................................... 25

mudna droga ku lepszemu ............................................................................................. 25
Co zawiera pyta? ............................................................................................................ 26
adowanie systemu operacyjnego z pyty CD ................................................................ 26
Opcje dostpne po zaadowaniu systemu Ubuntu Linux z pyty CD .............................. 27
Zmiana jzyka menu ........................................................................................................ 27
Testowanie pyty CD ....................................................................................................... 28
Czyszczenie pyty CD ..................................................................................................... 28
Testowanie pamici RAM ............................................................................................... 29
Instalacja systemu ............................................................................................................ 29
Podsumowanie ................................................................................................................. 32

Ubuntu Linux

Rozdzia 4. Rozpoczynanie, zawieszanie i koczenie pracy ................................. 33

Uruchamianie komputera ................................................................................................ 33
Logowanie si do komputera ........................................................................................... 34
Logowanie w Ubuntu Linux ..................................................................................... 34
Przeczanie uytkownika ......................................................................................... 35
Wylogowywanie ........................................................................................................ 37
Ponowne uruchamianie komputera ........................................................................... 37
Wyczanie komputera .............................................................................................. 38
Podsumowanie ................................................................................................................. 38

Rozdzia 5. Pulpit Ubuntu Linux ........................................................................ 39

Menu Aplikacje ............................................................................................................... 39
Informacja o uytkowniku ............................................................................................... 41
Lista wszystkich zainstalowanych programw ............................................................... 42
Lista ulubionych programw ........................................................................................... 43
Dodawanie i usuwanie programw ................................................................................. 43
Okna ................................................................................................................................. 45
Pasek tytuu ............................................................................................................... 45
Przycisk Minimalizuj ................................................................................................ 45
Przycisk Maksymalizuj ............................................................................................. 46
Przycisk Zamknij ....................................................................................................... 47
Panele ............................................................................................................................... 48
Dodawanie elementw do panelu ............................................................................. 48
Waciwoci panelu ................................................................................................... 50
Ikony widoczne na panelach ..................................................................................... 51
Aktywatory ................................................................................................................ 52
Podsumowanie ................................................................................................................. 53

Rozdzia 6. Konta i hasa ................................................................................. 55

Zarzdzanie kontami ........................................................................................................ 56
Tworzenie konta uytkownika komputera lokalnego ............................................... 56
Edytowanie konta ...................................................................................................... 60
Grupy ......................................................................................................................... 61
Uprawnienia do obiektu ............................................................................................ 62
Dodawanie konta uytkownika do grupy .................................................................. 63
Usuwanie konta uytkownika ................................................................................... 64
Podsumowanie ................................................................................................................. 66

Rozdzia 7. Pliki i foldery .................................................................................. 67

Pliki .................................................................................................................................. 67
Skd bior si pliki? .................................................................................................. 68
Tworzenie pliku ......................................................................................................... 68
Nazwy i rozszerzenia plikw .................................................................................... 74
Kopiowanie pliku ...................................................................................................... 75
Kopiowanie grupy plikw ......................................................................................... 76
Wyszukiwanie pliku .................................................................................................. 76
Usuwanie pliku .......................................................................................................... 80
Usuwanie grupy plikw ............................................................................................ 81
Odzyskiwanie usunitego pliku ................................................................................ 81
Oprnianie kosza ..................................................................................................... 81
Foldery ............................................................................................................................. 82
Podfolder ................................................................................................................... 83
Foldery w Ubuntu ...................................................................................................... 83
Podsumowanie ................................................................................................................. 84

Spis treci

Rozdzia 8. Czytnik pyt CD .............................................................................. 85

Montowanie napdu ........................................................................................................ 85
Wyczanie automatycznego montowania napdu .......................................................... 85
Wygodne wysuwanie pyty ............................................................................................. 87
Nagrywanie pyt .............................................................................................................. 88
Kopiowanie pyty ............................................................................................................ 91
Podsumowanie ................................................................................................................. 92

Rozdzia 9. Mozilla Firefox ............................................................................... 93

Jak obudzi ognistego lisa? ............................................................................................. 93
Czym s wtyczki? ............................................................................................................ 93
Jak zainstalowa wtyczk? .............................................................................................. 94
Jak zmieni wielko liter? .............................................................................................. 97
Jak wywietli rdo strony? .......................................................................................... 99
Jak zapisa obrazek? ........................................................................................................ 99
Zakadki ......................................................................................................................... 101
Wstawianie zakadki ............................................................................................... 102
Porzdkowanie zakadek ......................................................................................... 103
Zakadki jako strona WWW .................................................................................... 104
ABC owcy informacji ................................................................................................... 106
Chaos informacyjny ................................................................................................ 107
Cztery przykazania owcy danych ........................................................................... 107
Jak si w tym wszystkim poapa? .......................................................................... 108
Znaki narodowe ....................................................................................................... 108
Analizowane pole .................................................................................................... 109
Ograniczenie liczby odsyaczy ................................................................................ 109
Wyraenia wymagane i niepodane ...................................................................... 110
Podsumowanie ............................................................................................................... 110

Rozdzia 10. Poczta elektroniczna .................................................................... 113

Konfigurowanie Evolution ............................................................................................ 113
Edycja danych uytkownika konta ................................................................................ 119
Powiadamianie o nadejciu poczty ................................................................................ 123
Listy bez obrazkw ........................................................................................................ 123
Podpis ............................................................................................................................ 125
Jak wczy sprawdzanie pisowni? ............................................................................... 126
Jak napisa list? ............................................................................................................. 127
Podsumowanie ............................................................................................................... 129

Rozdzia 11. Radio i telewizja ........................................................................... 131

Radio .............................................................................................................................. 131
Telewizja ....................................................................................................................... 134
Podsumowanie ............................................................................................................... 135

Rozdzia 12. Emulator systemu Windows dla Linuksa ........................................ 137

Czy w rodowisku Linux mona uruchomi program dla systemu Windows? ............ 137
Jak zainstalowa wine? .................................................................................................. 138
Jak uruchomi program dla systemu Windows pod kontrol wine? ............................. 143
Podsumowanie ............................................................................................................... 146

Rozdzia 13. Wyszukiwanie plikw MP3 ........................................................... 147

Czy pobieranie plikw MP3 z sieci jest legalne? .......................................................... 147
Jak zainstalowa klienta sieci P2P? ............................................................................... 148
Jak uruchomi aMule? ................................................................................................... 150

Ubuntu Linux
Jak szuka plikw? ........................................................................................................ 152
Gdzie znajduj si pobrane pliki? .................................................................................. 155
Podsumowanie ............................................................................................................... 157

Skorowidz .................................................................................... 159

Rozdzia 12.

Z tego rozdziau dowiesz si:

t Czy programy dla systemu Windows mona uruchamia w rodowisku Linux.
t Jak zainstalowa program wine.
t Jak wykorzystywa program wine.

Czy w rodowisku Linux

mona uruchomi program
dla systemu Windows?
Z dotychczasowej lektury ksiki wynika, e Ubuntu Linux jest systemem cakowicie
odmiennym od Windowsa. Czy pod Linuksem mona uruchamia programy przeznaczone dla rodowiska Windows? Sprawdmy to na praktycznym przykadzie:
1. Umie w komputerze nonik z programem dziaajcym w rodowisku Windows

(rysunek 12.1).
2. Dwukrotnie kliknij ikon programu.
3. Wywietlony zosta komunikat o bdzie (rysunek 12.2).

Wraz z systemem Ubuntu Linux rozprowadzany jest program wine. Jest on emulatorem
systemu Windows. Emulator Windowsa duplikuje funkcje systemu informatycznego
w Linuksie. Linux z emulatorem zwraca te same rezultaty co Windows.
Emulator pozwala na uruchamianie programw przeznaczonych do pracy w rodowisku Windows.

138

Ubuntu Linux

Rysunek 12.1.
Program Columns
dziaa w rodowisku
Windows bez instalacji

Rysunek 12.2.
W systemie Linux
nie mona uruchomi
nawet prostego
programu dla
rodowiska Windows

Emulator pozwala na uruchamianie programw przeznaczonych do pracy w rodowisku

Windows.

Jak zainstalowa wine?

Aby zainstalowa program wine:
1. Uruchom meneder pakietw Synaptic (rysunek 12.3).
Rysunek 12.3.
Meneder pakietw
zosta zaliczony
do programw
administracyjnych

Rozdzia 12. Emulator systemu Windows dla Linuksa

139

2. Zmiany w programach moe wprowadza tylko osoba o uprawnieniach

administratora systemu. Wywietlone zostao okno z pytaniem o haso.

Wpisz haso dla uytkownika root.
3. Nacinij przycisk Continue.
4. Wywietlone zostao okno Synaptic Package Manager (rysunek 12.4). Po lewej

stronie okna widoczne s kategorie oprogramowania. Po prawej stronie okna

widoczna jest lista programw nalecych do zaznaczonej kategorii.

Rysunek 12.4. Okno menedera pakietw

Jeeli przy nazwie programu widoczny jest pusty kwadrat, oznacza to, e program nie
zosta zainstalowany. Zielony kwadrat przy nazwie programu oznacza, e program
zosta zainstalowany. Zielony kwadrat z gwiazdk oznacza, e program zosta zainstalowany i dostpna jest dla niego aktualizacja.
5. Przegldanie wszystkich kategorii i programw zajmuje duo czasu. Jeeli

znamy nazw programu, jego poszukiwanie mona uproci. Kliknij przycisk

Search.
6. Wywietlone zostao okno Find. W polu Search wpisz nazw poszukiwanego

programu (rysunek 12.5).

140

Ubuntu Linux

Rysunek 12.5.
Okno kryteriw
wyszukiwania

7. W polu Look in pozostaw zaznaczon opcj Description and Name.

Wyszukiwanie bdzie wykonywane w nazwach i opisach programw.

8. Kliknij przycisk Search. Teraz trzeba uzbroi si w cierpliwo.

Wyszukiwanie pakietu moe trwa kilka minut.

9. Po odnalezieniu pakietu jest on wywietlany w oknie menedera

(rysunek 12.6).

Rysunek 12.6. Meneder pakietw z zaznaczonym odnalezionym pakietem

10. Kliknij prawym przyciskiem myszy kwadrat przy programie wine. Z menu

wybierz polecenie Mark for Installation. W kwadracie pojawio si zaznaczenie.

Program zosta wybrany do instalacji.
11. Kliknij przycisk Apply.

Rozdzia 12. Emulator systemu Windows dla Linuksa

141

12. Rozpoczte zostay przygotowania do instalacji programu. Po chwili wywietlone

zostao okno z list pakietw, ktre musz by zainstalowane, aby dziaa

wybrany przez nas pakiet wine (rysunek 12.7). Aby kontynuowa instalacj,
kliknij przycisk Mark.
Rysunek 12.7.
Lista pakietw, ktre
trzeba zainstalowa,
aby program wine
dziaa

13. Wywietlone zostao okno z podsumowaniem zmian, ktre zostan wprowadzone

w systemie (rysunek 12.8). Zapoznaj si z nimi. Aby kontynuowa instalacj,

kliknij przycisk Zastosuj.
Rysunek 12.8.
Podsumowanie zmian,
ktre zostan
wprowadzone
w systemie

14. Rozpoczte zostao pobieranie pakietw z internetu (rysunek 12.9). Pozostaje

tylko czeka na zakoczenie pobierania.

15. Kolejnym etapem jest instalacja oprogramowania (rysunek 12.10). Znw naley

zaczeka na jej zakoczenie.

142

Ubuntu Linux

Rysunek 12.9.
Pobieranie pakietw
z internetu. Dugo
paska postpu
informuje
o zaawansowaniu
operacji

Rysunek 12.10.
Instalowanie
oprogramowania

16. Kliknij odsyacz Details.

17. Wywietlone zostao okno z informacj o szczegach operacji (rysunek 12.11).
Rysunek 12.11.
W dolnej czci okna
wywietlana jest lista
operacji

Rozdzia 12. Emulator systemu Windows dla Linuksa

143

18. Moemy sobie pogratulowa. Wywietlone zostao okno z informacj

o zakoczeniu instalacji (rysunek 12.12). Aby kontynuowa prac,

kliknij przycisk Zamknij.
Rysunek 12.12.
Informacja
o zakoczeniu
instalacji

Jak uruchomi program dla systemu

Windows pod kontrol wine?
Aby uruchomi program dla systemu Windows pod kontrol emulatora Windowsa:
1. Wybierz polecenia Aplikacje/Akcesoria/Wine File (rysunek 12.13).
Rysunek 12.13.
Po zainstalowaniu
program Wine File
znajduje si w menu
Akcesoria

2. Wywietlone zostao okno Wine File (rysunek 12.14). Odszukaj w nim program

dla systemu Windows, ktry chcesz uruchomi w rodowisku Linux.

3. Dwukrotnie kliknij plik (rysunek 12.15).

144

Ubuntu Linux

Rysunek 12.14. Okno Wine File przypomina meneder plikw

Rysunek 12.15. Columns program, ktrego uruchomienie w Linuksie nie powiodo si

4. Sukces! Program wystartowa (rysunek 12.16).

Rozdzia 12. Emulator systemu Windows dla Linuksa

Rysunek 12.16. Program Columns uruchomiony w rodowisku Windows

5. Sprawdzimy jeszcze dziaanie klienta FTP. Dwukrotnie klikniemy plik

WS_FTP95.EXE (rysunek 12.17).

Rysunek 12.17. Plik WS_FTP95.EXE

145

146

Ubuntu Linux
6. Ten program rwnie zosta uruchomiony (rysunek 12.18).

Rysunek 12.18. Poczenie z odlegym serwerem za porednictwem klienta FTP dla systemu Windows
dziaajcego w rodowisku Linux
Jeeli program dla systemu Windows nie uruchomi si pod kontrol emulatora wine,
sprawd konfiguracj pliku (~/.wine/config). Zdefiniowane s w nim podkatalogi, ktre
bd zamontowane jako wirtualne dyski systemu Windows (C:, D: itd.). Programy dla
Windowsa przechowywane na dysku twardym powinny znajdowa si w zdefiniowanych katalogach.

Podsumowanie
t Aby mona byo uruchamia programy dla systemu Windows w rodowisku

Linux, konieczny jest emulator Windowsa. Linux z emulatorem zwraca te same

rezultaty co Windows.
t Wraz z systemem Ubuntu Linux rozprowadzany jest program wine.

Jest on emulatorem Windowsa.

t Aby korzysta z wine, naley go zainstalowa, a nastpnie za jego porednictwem

uruchamia programy dla systemu Windows.