Tworzenie serwisw

e-learningowych z Moodle 1.9

Autor: William Rice
Tumaczenie: Anna Borska
ISBN: 978-83-246-2241-2
Tytu oryginau: Moodle 1.9 E-Learning
Course Development
Format: B5, stron: 360

Poznaj moliwoci Moodle'a i twrz jeszcze atrakcyjniejsze kursy internetowe

Jak zarzdza zawartoci kursw?
Jak modyfikowa konfiguracj witryny?
Jak dodawa do kursw interaktywny materia?
Moodle jest darmowym systemem zarzdzania nauczaniem. Pozwala on na wprowadzenie
jeszcze wikszej interaktywnoci przy tworzeniu kursw internetowych. Dziki temu
rozwizaniu kursy staj si jeszcze atrakcyjniejsze i skuteczniejsze. Uycie tej platformy
wyzwala wiksze zaangaowanie zarwno wrd nauczycieli, jak i uczniw. Uczniowie
mog midzy innymi wzajemnie recenzowa swoje prace. Natomiast katalogi i narzdzia
przeznaczone dla nauczycieli umoliwiaj udostpnianie uczniom konkretnych plikw,
sprawdzanie wiedzy i wystawianie ocen. Dziki ankietom moliwe jest take zbadanie
opinii uczniw na temat przebiegu kursu.
Ksika Tworzenie serwisw e-learningowych z Moodle 1.9 zawiera szczegowy opis
tworzenia edukacyjnej witryny i zarzdzania kursem internetowym z podziaem na
kolejne kroki caego procesu. Korzystajc z tego podrcznika, dowiesz si take, jak
udoskonali zbudowan ju witryn i zwikszy jej moliwoci (na przykad poprzez
dodawanie elementw statycznych i interaktywnych, takich jak ankiety, dzienniki czy
strony wiki). Podrcznik ten zosta skonstruowany w taki sposb, aby dostarcza
praktycznej wiedzy pedagogom, szkoleniowcom, administratorom serwisu oraz autorom
kursw, ktrzy chc w peni wykorzysta moliwoci Moodle"a w celu poprawienia
jakoci i atrakcyjnoci ksztacenia online, a take szkolenia w tradycyjnej formie
podczas lekcji w szkolnej pracowni komputerowej.
Instalacja i konfiguracja Moodle'a
Dodawanie elementw spoecznociowych
Zasoby i elementy interaktywne
Pliki pakietw jzykowych
Tworzenie kategorii kursu
Doczanie materiau statycznego
Techniki zwikszajce bezpieczestwo
Tworzenie pyta i zarzdzanie nimi
Narzdzia dla nauczyciela raporty i logi
Rozszerzanie Moodle'a i administracja systemem
Z tym podrcznikiem kada nauka stanie si atrakcyjna i efektywna!

Spis treci
O autorze

11

O recenzentach

13

Przedmowa

15

Rozdzia 1. Wprowadzenie

19

Dla kogo przeznaczona jest ta ksika?

Plan tworzenia witryny nauczania
Krok po kroku korzystanie z kadego z rozdziaw
Krok 1. Zrozumienie podejcia Moodlea do nauczania (rozdzia 1.)
Krok 2. Instalacja i konfiguracja Moodlea (rozdziay 2. i 3.)
Krok 3. Tworzenie struktury witryny nauczania (rozdzia 4.)
Krok 4. Dodawanie podstawowego materiau do kursu (rozdzia 5.)
Krok 5. Tworzenie zasobw interaktywnych (rozdzia 6.)
Krok 6. Dodawanie elementw spoecznociowych (rozdzia 7.)
Krok 7. Tworzenie strony powitalnej (rozdzia 8.)
Krok 8. Korzystanie z narzdzi nauczyciela (rozdzia 9.)
Krok 9. Rozszerzanie Moodlea (rozdzia 10.)
Idea Moodlea
Dowiadczenia uytkownikw Moodlea
Strona gwna Moodlea
Wewntrz kursu
Tryb edycji
Zasoby i elementy interaktywne
Blok administracji
I wiele wicej
Architektura Moodlea
Katalog aplikacji Moodlea
Katalog danych Moodlea
Baza danych Moodlea
Podsumowanie

20
20
21
21
21
22
22
22
23
23
23
24
24
25
26
30
37
39
40
41
41
42
43
44
44

Spis treci

Rozdzia 2. Instalacja i konfiguracja Moodlea

Eksperymenty na wasn rk
Korzystanie z tego rozdziau
Instalacja Moodlea
Krok 1. instalacji serwer
Krok 2. instalacji poddomena czy podkatalog?
Krok 3. instalacji pobranie i rozpakowanie Moodlea
Krok 4. instalacji katalog danych Moodlea
Krok 5. instalacji baza danych
Krok 6. instalacji skrypt instalacyjny
Podsumowanie

Rozdzia 3. Konfiguracja witryny

Eksperymenty na wasn rk
Menu administracji witryny
Dostp do menu administracji witryny
Uwierzytelnianie
Uwierzytelnianie przy uyciu zewntrznej bazy danych lub zewntrznego serwera
Konta utworzone rcznie i zawieszanie kont
Zapisy
Zapisy wewntrzne
Jzyk
Pliki pakietw jzykowych
Ustawienia jzykowe
Ustawienia zabezpiecze
Filtry
Konfiguracja strony gwnej
Jak korzysta z tego podrozdziau
Ustawienia strony gwnej
Kopie bezpieczestwa
Zadania programu cron
Podsumowanie

Rozdzia 4. Tworzenie kategorii i kursw

Kategorie kursw a odbir witryny
Tworzenie kategorii kursw
Ustalanie kolejnoci kursw
Dodawanie kursu do kilku kategorii
Zmiana kategorii kursu
Ustawienia kursu
Rczne zapisywanie nauczycieli i uczniw
Bloki
Podsumowanie

45
45
46
46
47
49
50
53
54
57
64

65
65
66
67
68
69
70
71
72
83
84
85
89
95
98
99
99
105
105
106

107
107
109
109
110
111
112
128
130
153

Spis treci

Rozdzia 5. Dodawanie materiau statycznego do kursu

Jakie rodzaje materiaw statycznych mona doda?
Zasoby
Pliki
Do czego suy przesyanie plikw?
Typy plikw
Zamieszczanie odnonikw do przesanych plikw
Kiedy warto korzysta z przesyania plikw?
Strony tekstowe
Wybr formatu strony tekstowej
Ustawienia okna
Strony internetowe
Korzyci ze stosowania jzyka HTML w trakcie edycji stron internetowych
Tworzenie strony w edytorze HTML i przesyanie jej do Moodlea
Nauka jzyka HTML
Odnoniki
Odnonik a strona internetowa
Katalogi
Dlaczego warto korzysta z katalogw?
Etykiety
Dodawanie multimediw (dwikw i filmw)
Osadzanie plikw multimedialnych
Przesyanie plikw multimedialnych
Podsumowanie

Rozdzia 6. Dodawanie materiau interaktywnego do kursu

Zadanie
Rodzaje zada
Tworzenie zadania
Wersja do wydruku
Podkrelanie, e zadania s obowizkowe
Lekcja
Czym s lekcje?
Ustawienia lekcji
Strona z pierwszym pytaniem
Tworzenie stron z pytaniami
Tworzenie stron a przypisywanie przej
Przebieg lekcji
Edycja lekcji
Tabele gazi
Quizy
Ustawienia quizu
Edycja quizu
SCORM/AICC
Ankieta
Tworzenie ankiety
Typy ankiet
Zastosowanie rnych typw ankiet

155
155
156
158
158
159
160
162
162
163
166
166
167
169
169
170
171
172
174
174
175
177
179
181

183
184
185
190
191
191
192
192
195
202
203
207
207
208
209
210
211
217
232
233
233
234
235

Spis treci

Gosowanie
Punkt widzenia uczniw
Punkt widzenia nauczyciela
Podsumowanie

Rozdzia 7. Dodawanie elementw spoecznociowych

Czat
Ustawienia czatu
Forum
Dyskusja a temat
Wykorzystanie forum w celu przesyania wiadomoci do wielu osb
Wiele forw
Ustawienia forw
Sownik poj
Dodawanie poj do sownika
Sownik globalny a sownik lokalny
Sownik gwny a sownik tymczasowy
Oceny i komentarze
Strony wiki
Typ wiki i tryb grup
Znaczniki wiki a HTML
Przesyanie plikw binarnych
CamelCase
Opcje administracyjne uczniw
Nazwa strony
Wybr pierwszej strony
Warsztaty
Strategie warsztatw
Tworzenie warsztatw
Ustawienia warsztatw
Podsumowanie

Rozdzia 8. Tworzenie strony powitalnej

Pierwsze wraenie
Dostosowywanie strony logowania
Dostosowywanie strony gwnej
Bloki na stronie gwnej
czenie dostpu anonimowego, przez konto gocia i zarejestrowane konta
Ustawienia bezpieczestwa
Wygld witryny
Motywy kolory i style
Wasne logo
Wasny nagwek i stopka
Wasne ikony
Wasne acuchy znakw
Podsumowanie

236
236
236
240

241
241
242
245
246
246
246
247
251
251
253
254
254
255
256
257
257
257
257
258
258
263
264
264
265
272

273
273
275
276
277
288
288
289
289
290
291
293
294
294

Spis treci

Rozdzia 9. Narzdzia dla nauczycieli

Raporty i logi
Strona raportw
Wywietlanie logw
Wywietlanie raportw aktywnoci
Statystyki witryny
Skale ocen
Przypisywanie skali do elementu interaktywnego
Tworzenie wasnych skal
Oceny
Wywietlanie ocen
Kategorie ocen
Tworzenie i wywietlanie kategorii
rednia waona ocen
Waga ocen a waga kategorii
rednia waona kategorii
Punkty, procenty, litery
Forum nauczycieli
Role
Podsumowanie

295
295
296
297
298
300
301
302
303
304
304
305
305
306
307
308
308
310
311
311

Rozdzia 10. Rozszerzanie Moodlea i administrowanie serwisem

313

Dodatkowe moduy
Pobieranie moduw
Instalacja moduw
Zarzdzanie moduami
Tworzenie kopii zapasowej, przywracanie i duplikacja kursw
Co zawiera kopia zapasowa?
Kopia zapasowa Moodlea, bazy danych i katalogu
Automatyczne kopie zapasowe
Kopia zapasowa bazy danych
Program phpMyAdmin
Kopia zapasowa katalogw Moodlea
Plan odtwarzania systemu po awarii
Duplikacja kursu
Tworzenie kopii zapasowej i przywracanie pojedynczego kursu
Resetowanie kursu
Role
Pojcia
Wbudowane role w Moodleu
Przypisywanie roli
Edycja uprawnie roli
Zalecenia dotyczce pracy z rolami
Podsumowanie

313
314
315
316
317
317
320
320
322
322
325
326
326
327
330
330
331
334
334
339
342
342

Dodatek A Plan tworzenia witryny nauczania

343

Skorowidz

347

9
Narz dzia
dla nauczycieli
Moodle posiada kilka narz!dzi, ktre przeznaczone s" specjalnie dla nauczycieli. Umo$liwiaj"
one obserwowanie post!pw uczniw w nauce. Raporty i logi pokazuj" aktywno&' uczniw
w witrynie i w poszczeglnych kursach. Modu( s(u$"cy do oceniania w Moodleu nie tylko
informuje, jak dobre wyniki osi"gn!li uczniowie, ale pozwala te$ na (atwe tworzenie niestandardowych skal i przypisywanie im wag.

Raporty i logi
Moodle przechowuje szczeg(owe logi aktywno&ci u$ytkownikw w witrynie. Mo$na z ich pomoc"
okre&li', kto korzysta z witryny oraz co i kiedy robi.
Logi mo$na przegl"da' przy u$yciu niewielkiego narz!dzia wbudowanego w Moodlea. Znajduje
si! ono na stronie Administration/Reports (administracja/raporty). Umo$liwia przegl"danie
nieprzetworzonych logw kursu. W celu zaawansowanej analizy logw konieczne jest wykorzystanie dodatkowej aplikacji, poza Moodleem. Poni$sze punkty opisuj" narz!dzia potrzebne do
wy&wietlania i analizy logw witryny.

Tworzenie serwisw e-learningowych z Moodle 1.9

Strona raportw
Na poni$szym rysunku pokazano stron! Reports (raporty):

Mo$na t! stron! wykorzysta' w celu wy&wietlania:

1. Nieprzetworzonych logw.
2. Raportw aktywno&ci.
3. Statystyk witryny.
Ka$dy z tych punktw omwiono poni$ej.

296

Rozdzia$ 9. Narz'dzia dla nauczycieli

Wy!wietlanie logw
Wy&wietlanie logw w Moodleu mo$e by' filtrowane pod wzgl!dem kursu, uczestnika, dnia,
elementw kursw i akcji. Mo$na wybra' tylko jedn" warto&' dla ka$dego z tych filtrw:

Nie jest mo$liwe wybranie kilku warto&ci dla ktregokolwiek z tych filtrw. Nie mo$na na przyk(ad wybra' dwch kursw z pierwszej listy rozwijanej, czterech uczestnikw z drugiej i kilku
dni z trzeciej. Je$eli potrzebne s" bardziej wyszukane metody wy&wietlania logw, potrzeba do
tego innego narz!dzia. Logi do tego celu mo$na pobra' w postaci plikw tekstowych i zaimportowa' do innego narz!dzia, na przyk(ad arkusza kalkulacyjnego. Aby pobra' logi, nale$y wykorzysta' list! rozwijan" znajduj"c" si! na grze strony:

297

Tworzenie serwisw e-learningowych z Moodle 1.9

Do formatowania danych, analizy i tworzenia wykresw mo$na u$y' na przyk(ad programu

Excel. Opis dost!pnych funkcji Excela s(u$"cych do analizy danych wykracza poza zakres tej
ksi"$ki, mo$na jednak znale2' wiele 2rde( informacji na ten temat. Na kolejnym rysunku
znajduje si! przyk(adowa tabela utworzona w Excelu z danych zaimportowanych z Moodlea.
Posortowano je wg nazw uczestnikw, dzi!ki czemu w mgnieniu oka mo$na okre&li', ktrzy
u$ytkownicy s" najbardziej aktywni.

Wy!wietlanie raportw aktywno!ci

Raport aktywno&ci jest przyjaznym dla u$ytkownika podgl"dem aktywno&ci w jednym z kursw. Logi pokazuj" kompletne informacje, natomiast raport aktywno&ci tylko elementy kursu,
aktywno&' z nimi zwi"zan" i dat! ostatniego korzystania z nich:

298

Rozdzia$ 9. Narz'dzia dla nauczycieli

Domy&lnie raport aktywno&ci pokazuje aktywno&' wszystkich u$ytkownikw kursu. Aby zobaczy'
aktywno&' jednego uczestnika, nale$y:
1. Umie&ci' w kursie blok People (osoby). Wybra' odno&nik Participants (uczestnicy)
z tego bloku:

2. Z listy uczestnikw wybra' tego, dla ktrego chcemy obejrze' raport:

299

Tworzenie serwisw e-learningowych z Moodle 1.9

3. Na stronie u$ytkownika wybra' zak(adk! Activity reports (raporty aktywno&ci).

Raport pokazuje aktywno&' ucznia w aktualnie wybranym kursie:

Statystyki witryny
W(a&ciciele witryn internetowych cz!sto wykorzystuj" statystyki do &ledzenia aktywno&ci u$ytkownikw. S" one gromadzone przez serwer i wy&wietlane przy u$yciu narz!dzia s(u$"cego do
ich analizy. Po w("czeniu opcji zbierania statystyk Moodle b!dzie zapisywa( statystyki dotycz"ce
ka$dego kursu znajduj"cego si! w witrynie. Moodle utworzy te$ wykresy w celu wizualizacji danych, podobne jak inne narz!dzia analizuj"ce statystyki witryn internetowych.
Strona statystyk pokazuje liczb! wy&wietle3 r$nych stron witryny Moodle. Mo$na je przegl"da'
dla okre&lonego przedzia(u czasu, na przyk(ad dnia czy godziny. Strona ze statystykami nie pokazuje, ktrzy u$ytkownicy odwiedzili dane strony. W celu analizy aktywno&ci konkretnych u$ytkownikw nale$y korzysta' z logw witryny.

300

Rozdzia$ 9. Narz'dzia dla nauczycieli

Po w("czeniu statystyk Moodle gromadzi zapisy o aktywno&ci w witrynie w czasie rzeczywistym.

Nast!pnie, w okre&lonym czasie, Moodle przetwarza statystyki, aby wygenerowa' wykresy, ktre
mo$na ogl"da' na stronie Statistics (statystyki). W przypadku bardzo intensywnie u$ytkowanej
witryny przetwarzanie statystyk mo$e zaj"' du$o czasu. Z tego powodu najlepiej, aby statystyki
przetwarzane by(y w czasie, gdy witryna nie jest zaj!ta obs(ug" uczniw. Nie nale$y te$ ustawia'
przetwarzania statystyk i procedur tworzenia kopii zapasowych w tym samym czasie, najlepiej
zaplanowa' je w odst!pie kilku godzin.

W"#czanie statystyk
Aby w("czy' statystyki, nale$y:
1. Przej&' do strony Site administration/Server/Statistics (administracja witryny/
serwer/statystyki).
2. Klikn"' Enable statistics (w("cz statystyki).
3. Okre&li' w polu Run at (uruchom) czas rozpocz!cia przetwarzania danych.
Powinien by' to czas, kiedy witryna nie jest zazwyczaj odwiedzana przez uczniw.
4. Ustali' w polu Max runtime (maksymalny czas przetwarzania) okres czasu,
jaki przetwarzanie statystyk mo$e zaj"'. Je$eli wykorzystuje si! automatyczne
tworzenie kopii zapasowych, nale$y upewni' si!, $e przetwarzanie statystyk zako3czy
si! przed rozpocz!ciem tworzenia kopii zapasowych.
5. Klikn"' przycisk Save changes (zapisz zmiany).

Skale ocen
Skale mog" by' w Moodleu wykorzystane w celu oceniania forw, zada3, quizw, lekcji, dziennikw i warsztatw. Mog" by' u$ywane przez ka$dego, kto ocenia prac! uczniw. Na przyk(ad,
je$eli warsztaty s" oceniane przez innych uczniw, wykorzystuj" oni skal! wybran" przez nauczyciela. Mo$liwo&' stosowania w(asnych skal do oceniania jest jednym ze sposobw tworzenia
bardziej interaktywnych i anga$uj"cych kursw.
Moodle ma dwie predefiniowane skale. Jedna nazywa si! Separate and Connected Ways of Knowing
(odr!bne i powi"zane sposoby poznania). Umo$liwia ona uczniom opisywa' element jako po("czony z wiedz" przekazywan" przez kurs lub jako niezale$ny od niej. Nie nadaje si! jako skala do
oceniania uczniw, ale mo$e by' wykorzystana do stymulacji dyskusji na temat elementw
kursw.
Druga wbudowana skala jest liczbowa. Mo$na przypisa' maksymaln" liczb! punktw, od 1 do 100,
do elementu. Ktokolwiek ocenia element, wybiera liczb! z listy rozwijanej.
Poza tym mo$liwe jest tworzenie w(asnych skal. Opisano to w jednym z kolejnych punktw.
Na razie jednak pokazane zostanie, jak przypisa' skal! do elementu i jak wykorzystywa' j" w celu
oceny prac uczniw.

301

Tworzenie serwisw e-learningowych z Moodle 1.9

Przypisywanie skali do elementu interaktywnego

Na kolejnym rysunku dodano skal! do elementu Journal (dziennik). Mo$liwe do wyboru skale to
No grade (brak ocen), Separate and Connected Ways of Knowing (odr!bne i powi"zane sposoby
poznania) lub dowolna liczba od 1 do 100. Wybrano t! ostatni" opcj!, aby okre&li' maksymaln"
liczb! punktw rwn" 10:

Gdy nauczyciel wy&wietla dziennik, klikni!cie odno&nika Grade (ocena) spowoduje wy&wietlenie
okna, w ktrym nauczyciel b!dzie mg( obejrze' przes(any przez ucznia plik, dopisa' komentarz
i wybra' ocen!:

302

Rozdzia$ 9. Narz'dzia dla nauczycieli

Je$eli wybierzemy No grade (brak ocen), tylko opcja dodawania komentarzy b!dzie dost!pna.
Rozwijana lista z ocenami zniknie.

Tworzenie w"asnych skal

Administrator witryny mo$e tworzy' w(asne skale, ktre b!d" dost!pne dla wszystkich nauczycieli.
Nauczyciel rwnie$ mo$e utworzy' skal!, ktr" b!dzie mg( wykorzysta' w kursie, w ktrym j"
utworzy(. W(asna skala sk(ada si! z listy r$nych opcji, ktre wprowadza si! w kolejno&ci od najni$szej do najwy$szej oceny.
Na przyk(ad mo$na utworzy' skal! przeznaczon" do oceniania forum przez uczniw. Jej ocenami
mog" by': 1 Nie ma zwi<zku z tematem dyskusji, 2 CzABciowo ma zwi<zek z tematem
dyskusji, 3 W duDym stopniu ma zwi<zek z tematem dyskusji, 4 CaFkowicie jest zwi<zany
z tematem dyskusji:

Strona Scales (skale) jest dost!pna w bloku Administration (administracja). Znajduje si! na niej
odno&nik Add a new scale (dodaj now" skal!). Klikni!cie go sprawi, $e pojawi si! strona widoczna na powy$szym rysunku.

303

Tworzenie serwisw e-learningowych z Moodle 1.9

Oceny
W Moodleu znajduje si! narz!dzie s(u$"ce do raportowania ocen. W(asne skale ocen i narz!dzia
s(u$"ce do oceniania sk(adaj" si! na bardzo funkcjonalny system nadzorowania post!pw uczniw.
Nauczyciel mo$e dzieli' elementy kursu na kategorie, przypisywa' przedzia(y procentowe do
ocen podawanych w postaci liter, wykorzystywa' wa$one oceny i ukrywa' lub udost!pnia' oceny
uczniom. Je$eli w Moodleu nie ma rodzaju raportu, ktry jest potrzebny, mo$na pobra' oceny
w postaci pliku tekstowego lub pliku Excela i wykorzysta' arkusz kalkulacyjny w celu wizualizacji i analizy.
Ka$dy z elementw, ktremu mo$na przypisa' skal!, mo$e by' oceniany fora, zadania, quizy,
lekcje, dzienniki, bazy danych i warsztaty.
Jak wspomniano w punkcie opisuj$cym skale, oceny mog$ by) wystawiane zarwno przez nauczycieli,
jak i przez uczniw.

Wy!wietlanie ocen
Aby wy&wietli' oceny, nale$y wybra' kurs, z ktrego oceny chcemy zobaczy', i klikn"' odno&nik
Grades (oceny) w menu Administration (administracja). Wy&wietlone zostanie podsumowanie
ocen dla danego kursu:

304

Rozdzia$ 9. Narz'dzia dla nauczycieli

UczeH 2 nie uko3czy( $adnego z zada3 znajduj"cych si! w kursie. Z kolei UczeH 1 zdoby( 81,25%
mo$liwych do zdobycia punktw. Aby dok(adniej przyjrze' si! ocenom, mo$na klikn"' dwukrotnie ma(" ikon! ze znakiem +, co spowoduje zmian! widoku na bardziej szczeg(owe zestawienie ocen:

Ocena Ucznia 1 jest do&' wysoka. Jednak za zadanie Obserwowanie najbliDszego otoczenia nie
otrzyma( jeszcze $adnych punktw i nie zosta(o ono uwzgl!dnione w ko3cowej ocenie. Wiadomo,
$e nie przes(a( jeszcze swojego rozwi"zania tego zadania (lub nie zosta(o ono ocenione), poniewa$
w miejscu, w ktrym powinna znajdowa' si! liczba punktw, pojawi( si! symbol -. Je$eli ucze3
uko3czy zadanie, ale otrzyma 0 punktw, w tej kolumnie pojawi si! warto&' 0.

Kategorie ocen
Ka$dy z elementw interaktywnych, ktry ma w("czon" opcj! oceniania, mo$e zosta' umieszczony
w dowolnej kategorii ocen. Do kategorii przypisuje si! elementy kursu, nie uczniw. Je$eli chcemy podzieli' uczniw na kategorie, powinni&my wykorzysta' opcj! dzielenia ich na grupy.
Podzielenie elementw kursu na kategorie pozwala na proste obserwacje, jak uczniowie radz"
sobie z r$nymi rodzajami stawianych przed nimi zada3. Elementy kursu automatycznie przypisywane s" do domy&lnej kategorii, nazwanej tak jak kurs.

Tworzenie i wy!wietlanie kategorii

Na poni$szym rysunku wybrano z menu Choose an action (wybierz akcj!) w lewym grnym rogu
opcj! Edit Categories and items. (edytuj kategorie i elementy). Na tej stronie mo$na tworzy'
kategorie dla elementw kursu i przypisywa' je do elementw:

305

Tworzenie serwisw e-learningowych z Moodle 1.9

Najwa$niejsze jest okre&lenie, jakie pytania chcemy zadawa', przegl"daj"c oceny uczniw. Nast!pnie nale$y utworzy' kategorie, ktre pozwol" na nie odpowiada'. Na przyk(ad: Jak moi
uczniowie radz" sobie z quizami w porwnaniu z bardziej interaktywnymi zadaniami, jak warsztaty czy fora?. Aby odpowiedzie' na to pytanie, nale$y utworzy' kategori! przeznaczon" dla
quizw i przyjrze' si! ocenom uczniw w tej kategorii. Innym pytaniem mo$e by' na przyk(ad:
Jak moi uczniowie radz" sobie z zadaniami offline w porwnaniu z zadaniami online?. Aby
odpowiedzie' na to pytanie, nale$y utworzy' kategorie przeznaczone dla zada3 online i offline.
Kategorie mo$na zmienia' w dowolnym momencie i dostosowywa' do zmieniaj"cych si! potrzeb.

$rednia wa%ona ocen

Domy&lnie ocena ko3cowa za kurs jest w Moodleu obliczana przez zsumowanie liczby otrzymanych przez ucznia punktw i podzielenie jej przez sum! liczby punktw mo$liwych do otrzymania. Taki sposb nazywa si! Simple weighted mean of grades (prosta &rednia wa$ona ocen). Oceny za
poszczeglne elementy kursu maj" w nim wagi uzale$nione od maksymalnej liczby punktw,
ktre mo$na za nie zdoby'.
Je$eli chcemy zmieni' wag! jednej lub kilku ocen, musimy wybra' Weighted mean of grades
(&rednia wa$ona ocen) jako Aggregation (sposb obliczania oceny ko3cowej) kategorii. Je$eli ma
by' to tylko zwi!kszenie lub zmniejszenie wagi jednego elementu w stosunku do domy&lnych,
obliczanych jako Simple weighted of grades (prosta &rednia wa$ona ocen), nale$y ka$demu elementowi przypisa' wag! rwn" maksymalnej liczbie punktw, ktr" mo$na zdoby' za zadanie.
Poni$ej pokazano, jak quizowi Jaki to rodzaj roBliny? przypisano wag! dwa razy wi!ksz", 10:

306

Rozdzia$ 9. Narz'dzia dla nauczycieli

Po powrocie na stron! Grader report (dziennik ocen) poprzez menu Choose an action (wybierz
akcj!) wida', $e ocena ko3cowa zmieni(a si! po zwi!kszeniu wagi jednego z elementw:

Innym typowym zastosowaniem &redniej wa$onej ocen jest przypisanie wszystkim ocenom
sk(adowym takiej samej wagi (na przyk(ad 1). W takim przypadku wszystkie oceny b!d" mia(y
taki sam wp(yw na ocen! ko3cow", zarwno Dyskusje o kursie, za ktre ucze3 mg( otrzyma'
tylko 1 punkt, jak i quiz Jaki to rodzaj roBliny, za ktry mg( otrzyma' 5 punktw. W celu obliczenia oceny ko3cowej uwzgl!dniona zostanie warto&' uzyskanych punktw w procentach
za ka$de zadanie, a nie ich warto&' punktowa.

Waga ocen a waga kategorii

Zmiana wag w &redniej wa$onej ocen jest wygodnym sposobem na zmian! wagi ocen sk(adowych w przypadku, gdy jedno z zada3 okaza(o si! za proste lub za trudne. Na przyk(ad je$eli
wszyscy uczniowie otrzymali ma(o punktw za quiz, mo$na obni$y' jego wag! lub nawet przypisa' jej warto&' 0. Uczniowie b!d" nadal mogli ogl"da' swoje oceny z quizu, ale waga 0 wy("czy
je z ko3cowej oceny.
Przypisanie pojedynczemu elementowi kursu wagi 0 jest czym, innym ni- ukrycie go.

Na stronie Edit Categories and items (edycja kategorii i elementw) mo$na ukry' ca(" kategori!
elementw, co sprawi, $e oceny z niej nie b!d" wy&wietlane uczniom i nie b!d" wykorzystywane
do obliczania oceny ko3cowej. Waga wp(ywa na pojedynczy element i nie ukrywa ocen przed
uczniami.
Wag! mo$na wykorzysta', je$eli chcemy zmieni' warto&' pojedynczego zadania w obliczaniu
oceny ko3cowej. Wagi kategorii (opisane w kolejnych punktach) gdy chcemy zmieni' warto&'
ca/ej kategorii w obliczaniu oceny ko3cowej.

307

Tworzenie serwisw e-learningowych z Moodle 1.9

$rednia wa%ona kategorii

Na stronie Edit Weights and items (edycja wag i elementw) mo$na okre&li', w jakim stopniu
ocena ko3cowa w ramach ka$dej z kategorii wp(ywa na ocen! ko3cow" ca(ego kursu. Mo$na
zmieni' wagi kategorii, aby zrekompensowa' wyj"tkowo trudn" lub (atw" kategori!.
Domy&lnie ka$da nowo utworzona kategoria ma wag! 0. Oznacza to, $e nie liczy si! ona w ocenie
ko3cowej. Ustawiaj"c ka$dej kategorii tak" sam" wag!, wi!ksz" od 0, mo$na sprawi', $e wynik
ko3cowy ka$dej kategorii b!dzie w rwnym stopniu wp(ywa( na ocen! ko3cow" za kurs:

Ukrywanie nieocenionych elementw

Na stronie Edit Weights and items (edycja wag i elementw) przy ka$dym elemencie znajduje si!
ikona oka, ktra pozwala ukry' kategori! lub element i wy("czy' go z obliczania oceny ko3cowej.
Jest to prosty sposb na dodanie elementw do obliczania oceny po tym, jak zostan" ocenione.
Wystarczy ukry' element do czasu, a$ zostanie oceniony. Po ocenieniu nale$y element udost!pni'.
Stanie si! widoczny dla uczniw i uwzgl!dniany w obliczaniu oceny.

Pomijanie najgorszych wynikw

Wagi maj" na celu dostosowa' wyniki z ca(ej kategorii elementw, gdy oka$" si! one za proste lub
za trudne. Jednym sposobem na to jest przypisanie kategorii mniejszej lub wi!kszej wagi ni$
innym. Innym sposobem na udoskonalenie wynikw w ramach trudnej kategorii jest u$ycie
opcji Drop The Lowest (pomi3 najgorsze) znajduj"cej si! na stronie edycji kategorii. Pozwala
ona pomin"' najni$ej ocenione elementy w obliczaniu oceny.

Punkty, procenty, litery

Strona Edit Letter (edycja liter), dost!pna w menu Choose an action (wybierz akcj!), pozwala
okre&li' procenty odpowiadaj"ce ka$dej z ocen przedstawionych jako litery. Moodle sugeruje
pewne standardowe warto&ci. Mo$na je zmieni' w dowolnym czasie, dla dowolnego kursu.
Zmiany na tej zak(adce b!d" widoczne tylko dla kursu, w ktrym zosta(y wykonane.

308

Rozdzia$ 9. Narz'dzia dla nauczycieli

Na powy$szym rysunku wykorzystano domy&lne oceny w postaci liter. W pole Grade Letter (litera
oceny) mo$na jednak wprowadzi' dowolny tekst, na przyk(ad zmieni' litery na system ocen
stosowany w Polsce, zamieniaj"c A na 5, A- na 5-, B+ na 4+ itd.
Aby litery by(y wy&wietlane uczniom i nauczycielom, nale$y zmieni' opcj! Grade display type
(typ wy&wietlanej oceny) na stronie Course settings (ustawienia kursu):

309

Tworzenie serwisw e-learningowych z Moodle 1.9

W&rd opcji do wyboru znajduje si! wy&wietlanie samej oceny ko3cowej w postaci Letter (litera)
lub w po("czeniu z inn" postaci" oceny, na przyk(ad z liczb" procentw uzyskanych punktw
podan" w nawiasie Letter (percentage) (litera (procenty)).

Forum nauczycieli
Ka$dy kurs mo$e mie' forum przeznaczone wy("cznie dla nauczycieli. Jest to szczeglnie przydatne, gdy kilku nauczycieli tworzy wsplnie kurs. Aby utworzy' forum nauczycieli, nale$y
doda' zwyk(e forum i ukry' je. Nauczyciele, w przeciwie3stwie do uczniw, mog" ogl"da' ukryte
elementy.
Autor kursu lub nauczyciel po wej&ciu na forum nauczycieli zobaczy kilka odno&nikw w prawym
grnym rogu:

Informacja This forum allows everyone to choose whether to subscribe or not (na tym forum ka$dy
mo$e zdecydowa', czy chce je subskrybowa') oznacza, $e aktualnie wszyscy nauczyciele na kursie
mog" wybra', czy chc" by' zapisani na forum czy nie. Ci, ktrzy s" zapisani na forum, otrzymuj"
powiadomienia poczt" elektroniczn" o wiadomo&ciach przesy(anych na forum. Klikni!cie odno&nika Force everyone to be subscribed (wymu& subskrypcj! dla wszystkich) zmusi wszystkich
nauczycieli na kursie do zapisu na forum. Nie tylko twrca kursu mo$e zmusi' wszystkich nauczycieli do zapisu, mo$e to zrobi' rwnie$ ka$dy nauczyciel.

310

Rozdzia$ 9. Narz'dzia dla nauczycieli

Odno&niki Show/edit current subscribers (poka$/edytuj list! osb aktualnie subskrybuj"cych),

Unsubscribe from this forum (zrezygnuj z subskrypcji tego forum), Track unread posts (&led2
nieprzeczytane wiadomo&ci) nie wymagaj" dodatkowych wyja&nie3.

Role
W nast!pnym rozdziale przedstawiono korzystanie z rl w witrynie Moodle. Tworzenie, edytowanie i przypisywanie rl to zadania administracyjne. Jednak nauczyciele i autorzy kursw te$ cz!sto
si! tym zajmuj". Tak wi!c nie tylko administratorzy witryn powinni przeczyta' kolejny rozdzia(.

Podsumowanie
Czy to w klasie, czy online, zarz"dzanie dobrym kursem wymaga dialogu pomi!dzy nauczycielem
i uczniami. Nadzorowanie logw i ocen w witrynie pozwala szybko okre&li', czy kurs b!dzie wymaga( zmian. Mo$na wykorzysta' pytania, ankiety i czaty, aby odkry' konkretne problemy, na
ktre uczniowie natrafiaj". Po poprawieniu kursu w(asne skale, wagi elementw kursw i kategorii
mog" pomc wyrwna' oceny. Ucz"c przez internet, powinni&my wyrobi' sobie nawyk cz!stego
sprawdzania logw i ocen.

311