Professional Documents
Culture Documents
Spis treci
Cz I
Zanim zaczniesz ..............................................................25
Przerwanie cyklu starzenia si .................................................................... 26
Spis treci
Leczenie strukturalne dla nas bomba ................................................... 153
Sensowne kodowanie dokumentu ......................................................... 153
Elementy wizualne i struktura ............................................................ 159
7. HTML 5: nowa nadzieja ....................................................161
HTML 5 i aplikacje sieciowe: gra idzie o du stawk ............................... 162
HTML 5 a XHTML .................................................................................. 164
Niech diabli porw obie nomenklatury ................................................. 164
Parada elementw HTML 5 ...................................................................... 166
Semantyka struktury strony ............................................................... 167
HTML 5 to na razie tylko specyfikacja ............................................... 172
Dowiedz si wicej ............................................................................... 175
8. Struktura i semantyka: gwarancja zwartych i trwaych stron ........177
div, id i inni pomocnicy .............................................................................. 178
Czym jest element div? ........................................................................ 179
id kontra class ..................................................................................... 180
Twrz tre uatwiajc wyszukiwanie i stosowanie .................................. 183
Semantyczny kod i wielokrotne uycie ................................................. 184
Powszechne bdy w nowoczesnym kodzie ............................................ 187
Znaczniki div s w porzdku ............................................................... 190
Pokocha atrybut id ............................................................................ 191
Wyeliminowa (lub zminimalizowa ) style i skrypty
w kodzie (X)HTML ............................................................................. 191
Przerwa i powtrka ............................................................................. 192
9. Podstawy CSS ................................................................193
Wstp do CSS ........................................................................................... 193
Korzyci z CSS .......................................................................................... 194
Anatomia stylw ........................................................................................ 195
Selektory, deklaracje, waciwoci i wartoci ....................................... 195
Wartoci oglne i alternatywne ............................................................ 198
Dziedziczenie i jego przeciwnicy .......................................................... 200
Selektory potomne ............................................................................... 201
Selektory klas ...................................................................................... 203
Style zewntrzne, osadzone i bezporednie .......................................... 206
Metoda najlepszego moliwego scenariusza ............................................ 210
10. Ukady CSS: kod, ramki, elementy pywajce o rany! ..............213
Dao przepywu strony ................................................................................ 214
Poznaj model ramkowy .............................................................................. 215
Jak dziaa model ramkowy? ................................................................. 216
Ukad stosowany ....................................................................................... 219
Skromne pocztki ................................................................................ 220
Magiczny dotyk klasy .......................................................................... 224
Modyfikacja ukadu ................................................................................... 228
Analiza zawartoci po raz wtry ..................................................... 229
Tworzenie stylw ................................................................................. 233
Spis treci
Ja chc czcionki Franklin Gothic! ............................................................. 319
Regua @font-face: prawdziwe czcionki na stronach WWW ................ 319
sIFR dostpne podmienienie czcionek ............................................ 322
Cufn czcionki dla ludzi .............................................................. 323
Typekit i bracia ................................................................................... 324
14. Dostpno: to, co w standardach najwaniejsze .....................329
Pi porad dotyczcych tworzenia dostpnych witryn ................................ 330
1. Zabierz si do pracy ......................................................................... 330
2. Skorzystaj z logicznej struktury stron ............................................. 331
3. Zapewnij moliwo dostpu przy uyciu klawiatury ....................... 331
4. Udostpniaj rozwizania alternatywne ............................................ 332
5. Wybierz standard i korzystaj z niego konsekwentnie ....................... 332
Dostpno wedug podrcznikw .............................................................. 333
Powszechna dezorientacja ......................................................................... 336
lepy miliarder ................................................................................ 336
Dostpno nie ogranicza si jedynie do niedowidzcych ..................... 337
Wyjaniamy znaczenie paragrafu 508 ................................................. 339
Obalamy mity dostpnoci ......................................................................... 340
Uatwienia dostpu element po elemencie .................................................. 345
Obrazki ............................................................................................... 345
Sprawdzone narzdzia ......................................................................... 354
Zachowaj kolejno : nasz dobry znajomy atrybut tabindex .................. 355
Planowanie dostpu: jak na tym skorzystasz ....................................... 356
15. Wykorzystanie skryptw opartych na modelu DOM ....................359
DOM wedug podrcznikw ....................................................................... 360
Co to jest DOM? ........................................................................................ 360
Standardowy sposb na to, by strony WWW
zachowyway si jak aplikacje .............................................................. 362
Zatem gdzie to dziaa? ......................................................................... 364
Prosz, DOM, nie zrb im krzywdy ........................................................... 365
Jak to dziaa? ...................................................................................... 365
Sprawdzanie obsugi ............................................................................ 371
Warianty kodu .................................................................................... 372
Przeczniki stylw: uatwiaj dostp, oferuj wybr ........................... 373
Naucz si kocha swoj bibliotek (JavaScript) ......................................... 375
Jak korzysta z DOM? .............................................................................. 378
16. Przeprojektowywanie witryny ............................................379
Wychodzimy z przeszoci .......................................................................... 382
Projektowanie wychodzce od treci .......................................................... 383
Troch oddechu ................................................................................... 387
Czcionki, wprowadzenia i wpuszczone inicjay ..................................... 388
Cigle ta sama piewka ....................................................................... 394
Mania stopek ....................................................................................... 394
Gowa do gry ..................................................................................... 400
Szczegy, szczegy ............................................................................ 402
10
ROZDZIA PI
TY
Nowoczesny
ukad znacznikw
z pierwsza nakrelia w skrcie problemy biznesowe i produkcyjne bdce wynikiem stosowania starych metod projektowania sieci, naszkicowaa korzyci pynce ze stosowania standardw oraz
odmalowaa radosny obraz napdzanego standardami rozwoju sieci.
W pozostaej czci ksiki przejdziemy od ogu do szczegu.
Najlepszym sposobem, by zacz , bdzie powicenie kilku sekund
na przeanalizowanie podstawowych zagadnie zwizanych z tworzeniem kodu stron, takich jak wybr wersji jzyka, jak naley stosowa ,
oraz sposoby kodowania niektrych, doskonale znanych, elementw
stron: nagwkw, akapitw i list (podpowied: chodzi o to, jak to robi
prawidowo semantycznie).
Wielu projektantom i programistom myl o ponownym analizowaniu
kodu nie przypadnie do gustu. Z pewnoci kady, kto spdzi na projektowaniu witryn wicej ni kilka tygodni, wie doskonale, o co chodzi
w starym, dobrym HTML-u. Czy nie powinnimy powica naszego
ograniczonego wolnego czasu, uczc si nowszych, uyteczniejszych
jzykw? Czy na przykad nie opaca si bardziej studiowa technologii dziaajcych po stronie serwera, takich jak PHP i jej podobne.
Odpowied brzmi: Tak i nie. Technologie dziaajce po stronie
serwera maj istotne znaczenie przy tworzeniu dynamicznych witryn odpowiadajcych na zapytania uytkownika. Nawet tradycyjne
witryny informacyjne mog odnie korzyci przez umieszczenie ich
119
120
Mianem preprocesora okrela si program wstpnie analizujcy kod. Dla przykadu
w jzyku C preprocesor uruchamiany jest przed waciw kompilacj, aby dokona
odpowiednich podstawie w kodzie przyp. tum.
Przez profilowanie naley rozumie badanie wydajnoci kodu (jako caoci lub
poszczeglnych jego fragmentw) przyp. tum.
121
Rysunek 5.1.
Projektant
i programista Shaun
Inman uy PHP,
MySQL, JavaScript
i CSS do stworzenia
Mint (havemint.com),
rozszerzalnego
narzdzia
do raportowania
potraficego
odpowiedzie,
kto odwiedza i tworzy
odnoniki do Twojej
witryny, z jakiej
przegldarki korzysta
i duo wicej
Rysunek 5.2.
Typowa instalacja Mint
(widoczna tutaj
pochodzi z witryny
konferencji
Event Apart)
122
123
Rysunek 5.3.
Ruby on Rails
(www.rubyonrails.org)
dostpny w postaci
otwartych rde
szkielet
programistyczny.
Jego podstawowe
zasady to:
Nie powtarzaj si
oraz Konwencja
ponad konfiguracj
Rysunek 5.4.
Basecamp firmy
37signals
(basecamphq.com)
to nieustajce rdo
prezentw. Nie tylko
jest to wspaniaa
aplikacja do zarzdzania
projektami, ale rwnie
aplikacja, z ktrej
wyodrbniono Ruby
on Rails
(Wersja 1.0 zostaa opublikowana w postaci otwartego kodu rdowego w grudniu 2005 roku). Programici rzucili si na
124
125
Rysunek 5.6.
Powicz troch palce,
przeszukujc
ksik telefoniczn
Yellow Pages (www.
yellowpages.com),
napisan w XHTML
1.0 Transitional
i korzystajc
z Ruby on Rails
126
127
128
Sprawd
to!
Usuga weryfikowania poprawnoci stron (validator.w3.org) testuje
strony zbudowane przy uyciu XHTML-a 4.01, XHTML-a 1.0 oraz
XHTML-a 1.1 i ocenia ich zgodno ze specyfikacj jzyka. Usuga
weryfikujca CSS (jigsaw.w3.org/css-validator) robi to samo w odniesieniu do arkuszy stylw. Grupa zajmujca si projektowaniem sieci
w htmlhelp.com utrzymuje rwnie niezawodn usug do sprawdzania
ukadu znacznikw (www.htmlhelp.com/tools/validator). Wszystkie trzy
usugi oferowane s cakowicie za darmo.
Rada: HTML-owi maniacy jeli zajmujecie si ju HTML-em 5,
pamitajcie, e nie wszystkie walidatory bd prawidowo sprawdza
wasze strony. Jedn z usug, ktra to potrafi, jest walidator HTML 5
dostpny na stronie validator.nu (patrz rysunek 5.8). Take Validation
Service W3C jest ju w stanie sprawdza poprawno kodu HTML 5.
Cieszcie si i radujcie!
Rysunek 5.8.
By moe ta strona nie
jest szczeglnie pikna,
jednak validator.nu
jest uytecznym
narzdziem, ktre
sprawdza poprawno
kodu XML, HTML 5, itd.
(www.validator.nu)
nauczysz si robi wicej przy uyciu CSS na przykad usuwa zoone
i nadmiarowe znaczniki koloru oraz atrybuty komrek tabel i zastpowa
je jedn lub dwoma reguami w globalnym arkuszu stylw. W miar poznawania nowego jzyka kodowania bdziesz zapomina stopniowo o zych przyzwyczajeniach. Przejdmy zatem do rzeczy.
Przeformuowanie czego?
Powoamy si na W3C i zacytujemy: XHTML (www.w3.org/TR/xhtml1)
jest przeformuowaniem HTML-a w XML. Mwic prociej i mniej precyzyjne, XHTML jest jzykiem znacznikw bazujcym na XML-u i dziaajcym oraz wygldajcym jak HTML z kilkoma maymi, lecz znaczcymi rnicami. W przegldarkach oraz innych klientach uytkownika
XHTML 1.0 dziaa dokadnie tak samo jak HTML, chocia niektre nowoczesne przegldarki mog traktowa ten jzyk nieco odmiennie o czym
piszemy w nastpnym rozdziale. Z punktu widzenia projektantw i programistw, pisanie w XHTML-u 1.0 przypomina do zudzenia pisanie
w jzyku HTML tyle e z troch bardziej cisymi reguami i jednym
lub dwoma nowymi elementami, o ktrych za chwil.
W rozdziale 4. opisalimy XML (ang. eXtensible Markup Language) jako
superjzyk, z ktrego programici mog wywodzi inne, dostosowane do
wasnych potrzeb jzyki znacznikw. XHTML (ang. eXtensible Hypertext
Markup Language) jest jednym z takich jzykw. XHTML 1.0 jest pierwsz
i najbardziej zgodn wstecz wersj XHTML-a, std te najlepiej nadaje
si do nauki i sprawia najmniej kopotu starszym przegldarkom.
Inne aplikacje i protokoy bazujce na XML-u liczone s w setkach, a ich
popularno bazuje midzy innymi na zdolnoci do wymiany i transformowania danych przy minimalnym koszcie oraz zaledwie kilku (o ile w ogle)
kopotach ze zgodnoci cnotach, jakie dziel z XHTML-em. Pord
tych protokow wymieni mona Rich Site Summary (blogs.law.harverd.
edu/tech/rss), Scalable Vector Graphics (www.w3.org/TR/SVG), Synchronized Multimedia Integration Language (www.w3.org/TR/REC-smil)
i Resource Description Framework (www.w3.org/RDF). (Wicej informacji
o tych jzykach mona znale w rozdziale 4.).
Kady z tych protokow peni rol w rozwijajcej si sieci, ale aden z nich
nie jest tak istotny dla projektantw i programistw jak XHTML i aden
z nich nie jest te rwnie prosty.
Po co w ogle przeformuowywa HTML na XML lub cokolwiek innego?
Z jednego powodu XML jest jzykiem spjnym, czego nie mona
129
130
Podsumowanie
Mwic oglnie, XHTML to XML dziaajcy jak HTML w starych i nowych
przegldarkach oraz w wikszoci urzdze internetowych, poczynajc od
antycznych, takich jak Newton (produkowany w latach 90. ubiegego wieku),
poprzez urzdzenia Palm, a po iPhony. Praktyczna, przenona i wydajna
technologia.
XHTML jest rwnie prosty jak HTML troch prostszy dla pocztkujcych, ktrzy nie posiadaj zych przyzwyczaje i by moe ciut trudniejszy dla weteranw zajmujcych si projektowaniem od samego pocztku
lat 90. ubiegego stulecia.
XHTML jest aktualnym standardem (zastpujcym HTML 4), ktry ma
na celu przywrcenie rygorystycznej, logicznej struktury i zawartoci dokumentu zapewniajcej lepsze wspdziaanie z innymi standardami sieciowymi, takimi jak CSS i DOM, oraz dobr wspprac z innymi istniejcymi
i przyszymi jzykami, aplikacjami oraz protokoami bazujcymi na XML-u.
131
132
5 najwaniejszych powodw,
dla ktrych warto wybra HTML
1. HTML dziaa prawidowo we wszystkich przegldarkach, a wszystkie
przegldarki (w tym IE) prawidowo obsuguj MIME HTML.
2. Cho najprawdopodobniej prace nad HTML 5 nie zostan jeszcze
zakoczone przez kilka najbliszych lat, jednak najnowsze
przegldarki obsuguj ju niektre jego elementy. Stwarza
to doskona okazj, by ju teraz rozpocz nauk tej nowej,
uytecznej wersji jzyka.
3. HTML traktuje bdy bardziej wyrozumiale ni XHTML.
4. HTML nie wymaga tak cisego zamykania elementw jak XHTML,
a to z kolei moe nieznacznie zmniejszy zuywan przepustowo .
(A zuycie przepustowoci przez DOCTYPEE HTML 5 jest najmniejsze
z moliwych),
5. HTML 5 jest pierwsz wersj tego jzyka, zaprojektowan pod
ktem bogatych aplikacji internetowych, dlatego te wielkie firmy
internetowe, takie jak Google, bez wtpienia bd nim bardzo
zainteresowane. Jeli zatem zajmujesz si aplikacjami internetowymi
i odpowiada Ci kierunek rozwoju HTML-a 5, to teraz jest doskonay
moment, by zacz go poznawa i stosowa .
Dodatkowym plusem jest fakt, e w adnej z nowoczesnych przegldarek
obecno DOCTYPE HTML nie powoduje ju automatycznego przechodzenia
do trybu dziwactw. Cho nie jest to adn zalet w porwnaniu ze stosowaniem XHTML-a, jednak uycie HTML-a nie pogarsza ju sytuacji programistw i nie zwiksza ryzyka przejcia przegldarki do niebezpiecznego
trybu dziwactw. W dalszej czci ksiki, w rozdziale 7., opiszemy podstawowe cele jzyka HTML 5, jego rnice w stosunku do XHTML-a oraz
dokadniej przedstawimy jego elementy, reguy i skadni.
133
134
5 najwaniejszych powodw,
dla ktrych warto wybra XHTML 1
1. XHTML jest aktualnym standardem znacznikw, zastpujcym
HTML 4.
2. XHTML jest zaprojektowany do wsppracy z innymi jzykami
skryptowymi, aplikacjami i protokoami bazujcymi na XML.
HTML nie posiada takiej moliwoci.
3. XHTML jest bardziej spjny ni HTML, zatem mniej skonny
do stwarzania problemw zwizanych z funkcjonowaniem
i wywietlaniem treci.
4. Tworzenie w jzyku XHTML pozwala na wyzbycie si
przyzwyczajenia do pisania prezentacyjnego kodu znacznikw,
a to z kolei moe pomc w unikniciu problemw z dostpnoci
i niezgodnoci przy wywietlaniu stron w przegldarkach rnych
producentw. (Jeeli piszesz strukturalny kod XHTML i umieszczasz
wszystkie lub prawie wszystkie elementy prezentacji w CSS, czyli
tam, gdzie powinny by , nie bdziesz musia duej martwi si
o rnice pomidzy przegldarkami Firefox i Internet Explorer,
takie jak puste komrki tabel, do ktrych zastosowano atrybut
szerokoci).
5. Podobnie jak wiczenia z metronomem sprawi, e bdziesz lepszym
muzykiem, tak znaczenie, jakie w XHTML-u jest przykadane
do prawidowego formatowania kodu i przestrzegania regu, stanowi
doskona platform
edukacji spoecznej dla wszystkich projektantw
i programistw, ktrzy przez dugie lata nawykli do tworzenia kodu
HTML pozbawionego semantycznego sensu. Jeli nawet za dwa
lub trzy lata wrcisz do HTML-a 5, to dziki poznaniu XHTML
bdziesz tworzy bardziej przejrzysty i lepszy kod nauczysz si
bowiem przestrzega semantyki wymuszanej przez cise
i rygorystycznie przestrzegane zasady.
Podstawowy powd,
dla ktrego nie warto wybiera XHTML-a
1. Nie znasz zasad XHTML-a.
Na szczcie, temu punktowi moemy zaradzi patrz rozdzia 6.