IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE

Mandrake Linux.
wiczenia zaawansowane
Autor: Marek Czajka
ISBN: 83-7361-683-7
Format: B5, stron: 96

ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Mandrake Linux to kolejna z bardzo rozpowszechnionych dystrybucji Linuksa

dostpnego nieodpatnie systemu operacyjnego, ktrego popularno jest
fenomenem na wspczesnym rynku oprogramowania. Nad jego rozwojem pracuje
grono programistw z caego wiata. Rne dystrybucje Linuksa s wykorzystywane
zarwno przez uytkownikw prywatnych, jak i przez due korporacje.
Mandrake Linux. wiczenia zaawansowane to zbir zada przeznaczonych dla tych
uytkownikw Mandrake Linuksa, ktrzy etap poznawania podstaw systemu maj ju
za sob. Dziki lekturze tej ksieczki rozszerzysz swoj wiedz o zagadnienia zwizane
z administracj Linuksem i prac w trybie tekstowym.
Aktualizacja oprogramowania
Polecenia konsoli
Przetwarzanie potokowe
Administracja kontami uytkownikw
Konfiguracja programu adujcego
Mechanizmy sieciowe
rodowisko graficzne KDE

Spis treci
Wstp............................................................................................................................................................................ 5
Rozdzia 1.

Aktualizacja oprogramowania ....................................................................................................................... 7

Aktualizacja................................................................................................................. 7
Instalacja oprogramowania.......................................................................................... 8
Instalacja pakietw poprzez rpm ............................................................................... 10

Rozdzia 2.

Konsola systemu ................................................................................................................................................. 13

Polecenie: ls............................................................................................................... 13
Listowanie zawartoci folderu ............................................................................. 14
Polecenie: mkdir ........................................................................................................ 14
Tworzenie nowego katalogu ................................................................................ 15
Polecenie: touch......................................................................................................... 15
Tworzenie pustego pliku...................................................................................... 16
Polecenie: rm ............................................................................................................. 16
Kasowanie pliku................................................................................................... 16
Polecenie: cp.............................................................................................................. 17
Kopiowanie pliku................................................................................................. 17
Polecenie: cat............................................................................................................. 18
Wywietlanie zawartoci pliku ............................................................................ 18
Polecenie: wc............................................................................................................. 19
Zliczanie zawartoci pliku ................................................................................... 20
Polecenie: grep .......................................................................................................... 20
Szukanie wzorca w pliku ..................................................................................... 21
Polecenie: cut............................................................................................................. 22
Wycinanie fragmentu pliku.................................................................................. 23
Polecenie: clear.......................................................................................................... 24
Czyszczenie zawartoci konsoli........................................................................... 24
Polecenie: cal............................................................................................................. 25
Wywietlanie kalendarza ..................................................................................... 25
Polecenie: sort ........................................................................................................... 27
Sortowanie ........................................................................................................... 27
Polecenie: head.......................................................................................................... 29
Wywietlanie pocztku pliku ............................................................................... 29
Polecenie: tail ............................................................................................................ 30
Wywietlanie koca pliku.................................................................................... 30

Mandrake Linux. wiczenia zaawansowane

Polecenie: tree ........................................................................................................... 31

Alternatywny sposb wywietlania zawartoci katalogu ......................................... 31
Polecenie: fmt............................................................................................................ 32
Ograniczanie szerokoci wywietlanego tekstu ................................................... 32
Polecenie: split........................................................................................................... 35
Dzielenie pliku na mniejsze ................................................................................. 35
Polecenie: df .............................................................................................................. 37
Wywietlanie informacji o iloci wolnej przestrzeni na dysku ............................ 37
Polecenie: du ............................................................................................................. 38
Wywietlanie informacji o iloci zajtej przestrzeni na dysku ............................ 38
Rozdzia 3.

Program adujcy................................................................................................................................................ 41
Konfiguracja programu adujcego ........................................................................... 41

Rozdzia 4.

Uytkownicy ............................................................................................................................................................ 47
Edycja danych uytkownika ...................................................................................... 50
Edycja informacji o grupie ........................................................................................ 52
Dodawanie nowego uytkownika.............................................................................. 53
Dodawanie nowej grupy uytkownikw ................................................................... 54

Rozdzia 5.

Konfiguracja sieci.............................................................................................................................................. 55
Narzdzia konfiguracji sieci ...................................................................................... 55
Nowe poczenie........................................................................................................ 57
Usuwanie poczenia ................................................................................................. 63
Zarzdzanie poczeniami ......................................................................................... 64
Wspdzielenie poczenia internetowego................................................................. 65
Konfiguracja porednika............................................................................................ 66
Monitorowanie pocze ........................................................................................... 67

Rozdzia 6.

Konfiguracja KDE ................................................................................................................................................ 69

Konfiguracja bezpieczestwa .................................................................................... 70
Konfiguracja dostpnoci .......................................................................................... 72
Konfiguracja dwiku................................................................................................ 77
Uzyskiwanie informacji o systemie........................................................................... 79
Konfiguracja myszy................................................................................................... 82
Konfiguracja wygldu i zachowania.......................................................................... 84

Rozdzia 7.

Zdalny pulpit ........................................................................................................................................................... 91

Szybkie wczenie pulpitu zdalnego.......................................................................... 92
Zaawansowane czenie ze zdalnym pulpitem .......................................................... 93

5.
Konfiguracja sieci
Rozdzia

W dobie Internetu i sieci komputerowych bardzo istotne jest szybkie i sprawne konfigurowanie systemw operacyjnych, by mogy zacz korzysta z dobrodziejstw wszechogarniajcej
sieci. Oczywicie, najwicej korzystaj z tych dobrodziejstw sami uytkownicy. Internet czy
te sie LAN daj wiele moliwoci, od poczty email i grup dyskusyjnych zaczynajc,
a koczc na rozgrywkach sieciowych. W tym rozdziale nauczymy si konfigurowa
sie, aby dziaaa tak jak zechcemy.

Narzdzia konfiguracji sieci

wiczenie 5.1.

Aby uruchomi narzdzia suce do konfigurowania sieci:

1. Uruchom Centrum Sterowania Mandrake 10. Nowe okno prezentuje szereg ikon,

za pomoc ktrych mona konfigurowa wane elementy systemu operacyjnego

Mandrake rysunek 5.1.
Ikony znajdujce si w tym oknie to:

Uruchamianie.

Sprzt.

Punkty montowania.

Sie i Internet.

Bezpieczestwo.

System.

Zarzdzanie oprogramowaniem.

56

Mandrake Linux. wiczenia zaawansowane

Rysunek 5.1.
Okno Centrum
Sterowania
Mandrake 10

2. Znajd ikon Sie i Internet, a nastpnie kliknij j lewym przyciskiem myszy.

W oknie Centrum Sterowania Mandrake pojawi si ikony, ktre s skrtami

do procesw konfiguracji sieci (rysunek 5.2).
Rysunek 5.2.
Okno narzdzi
konfigurowania
sieci i Internetu

Rozdzia 5.
Konfiguracja sieci

Znajdujce si teraz w oknie ikony to:

Nowe poczenie.

Dostp do Internetu.

Zarzdzanie poczeniami.

Monitorowanie pocze.

Usuwanie poczenia.

Porednik.

Wspdzielenie poczenia internetowego.
Wszystkie nastpne wiczenia rozpoczynaj si wanie w tym oknie.

Nowe poczenie
wiczenie 5.2.

Aby utworzy nowe poczenie:

1. Wybierz z okna Sie i Internet (rysunek 5.2) ikon Nowe poczenie. W oknie zostanie

wywietlona lista dostpnych typw pocze, co pokazane jest na rysunku 5.3.

Rysunek 5.3.
Tworzenie nowego
poczenia

57

58

Mandrake Linux. wiczenia zaawansowane

W oknie tworzenia nowego poczenia widnieje lista pocze moliwych

do skonfigurowania:

Poczenie modemowe.

Poczenie ISDN.

Poczenie ADSL.

Poczenie przez kablwk.

Sie lokalna.

Poczenie bezprzewodowe.
2. Wybierz opcj Sie lokalna (rysunek 5.4). Jeeli nie chcesz si czy z sieci

lokaln, a np. za pomoc poczenia ISDN czy ASDL, wybierz odpowiedni opcj.
Rnica w konfiguracji jest niewielka.
Rysunek 5.4.
Wybr typu
nowego poczenia

3. W nastpnym etapie konfiguracji poczenia z sieci naley wybra urzdzenie,

za pomoc ktrego ma ono by realizowane. System Mandrake sam rozpoznaje

urzdzenia sieciowe, wic podczas konfiguracji s one tu wypisane.
4. Wybierz urzdzenie (rysunek 5.4), a nastpnie wcinij przycisk Dalej (rysunek 5.5).
5. Teraz zostaniesz poproszony o wybr sposobu konfiguracji adresu komputera,

na ktrym tworzone jest nowe poczenie. Okno prezentuje dwie moliwoci:

Automatyczne IP (BOOTP/DHCP) po wyborze tej opcji nie trzeba si martwi
o adres komputera w sieci. Naley by jednak pewnym, e serwer DHCP jest
uruchomiony na jednym z komputerw podczonych do sieci to on dostarcza
do naszej maszyny poprawny adres komputera, mask sieci, adres bramy itp.

Rozdzia 5.
Konfiguracja sieci

59

Rysunek 5.5.
Wybr interfejsu
sieciowego
do skonfigurowania

Konfiguracja rczna z kolei po wyborze tej opcji zostaniesz poproszony

o podanie adresu IP konfigurowanego komputera, maski, adresu bramy itp.
6. Wybierz opcj Konfiguracja rczna, a nastpnie przycisk Dalej (rysunek 5.6).
Rysunek 5.6.
Moliwoci
konfiguracji adresu
komputera w sieci

7. Teraz w oknie pojawi si dwa pola, w ktre wpisz kolejno adres IP komputera oraz

mask sieci. W niniejszych wiczeniach nie przedstawiamy technik adresowania

komputerw w sieci, gdy temat ten jest do obszerny. Zakadam, e biorc si
za konfiguracj, uytkownik wie, jak zbudowana jest sie, do ktrej chce si
podczy. Przykadowe adresowanie przedstawione jest na rysunku 5.7.

60

Mandrake Linux. wiczenia zaawansowane

Rysunek 5.7.
Wpisywanie adresu IP
oraz maski sieci

8. Wcz opcj Uruchamianie przy starcie, dziki czemu system bdzie pamita

za Ciebie o uruchomieniu poczenia.

9. Po wyborze przycisku Dalej w oknie pojawi si szereg pl tekstowych,

w ktrych naley wpisa wane informacje rysunek 5.8.

Rysunek 5.8.
Wpisywanie
nazwy komputera,
adresw serwerw
DNS oraz bramy

Rozdzia 5.
Konfiguracja sieci

61

10. W pierwsze pole wpisz nazw komputera, jaka ma by widoczna dla innych

uytkownikw sieci.
11. W pola podpisane jako serwery DNS wpisz adresy maszyn, za pomoc ktrych

bd tumaczone adresy internetowe. Adresy serwerw DNS potrzebne s wtedy,

gdy sie podczona jest do Internetu.
12. W ostatnie pole wpisz adres bramy sieci, za pomoc ktrej bdziesz mg

komunikowa si z sieci Internet.

13. Wybierz przycisk Dalej, by przej do nastpnych opcji.
14. W pole tekstowe Nazwa komputera zeroconf naley wpisa nazw komputera,

z ktrego maj by pobierane parametry dla komputerw pracujcych w sieci

rysunek 5.9.
Rysunek 5.9.
Wpisywanie nazwy
komputera zeroconf

15. W nastpnym etapie program pyta, czy podczas uruchamiania komputera

ma nastpi poczenie z Internetem rysunek 5.10. Wybierz opcj Tak,

a nastpnie przycisk Dalej.
16. Po zakoczeniu konfiguracji musi nastpi ponowne uruchomienie sieci.

Wybierz opcje Tak rysunek 5.11, a nastpnie przycisk Dalej.

17. Po skonfigurowaniu sieci, w oknie zobaczysz informacj: Gratulacje, konfiguracja

sieci i Internetu zostaa zakoczona. Po zakoczeniu zalecane jest ponowne

uruchomienie X w celu pominicia problemw wynikajcych ze zmian nazwy
komputera.
18. Wybierz przycisk Zakocz, by zamkn proces tworzenia nowego poczenia

(rysunek 5.12).

62

Rysunek 5.10.
Ustalanie,
czy przy uruchamianiu
komputera
ma nastpowa
czenie z Internetem

Rysunek 5.11.
Pytanie o ponowne
uruchomienie sieci

Rysunek 5.12.
Informacja
wywietlana
po zakoczeniu
tworzenia nowego
poczenia

Mandrake Linux. wiczenia zaawansowane

Rozdzia 5.
Konfiguracja sieci

63

Usuwanie poczenia
W przypadku, gdy ktre poczenie jest ju nieuywane, naley je usun z systemu. Niniejsze wiczenie dotyczy wanie tego.
wiczenie 5.3.

Aby usun istniejce poczenie:

1. Z okna Sie i Internet (rysunek 5.2) wybierz ikon Usuwanie poczenia. W oknie

zostanie zaprezentowana rozwijana lista wszystkich dostpnych pocze (rysunek 5.13).

Rysunek 5.13.
Wybr interfejsu
sieciowego
przeznaczonego
do usunicia

2. Z listy Urzdzenia sieciowe wybierz interfejs sieciowy do usunicia. Pamitaj,

e po usuniciu, wszystkie ustawienia tego poczenia zostan utracone.

3. Wybierz przycisk Dalej, aby usun wybrany interfejs sieciowy.
4. Gdy poczenie zostanie usunite, na ekranie pojawi si stosowna informacja.

Na rysunku 5.14 jest to: Gratulacje, interfejs sieciowy eth0 zosta pomylnie usunity.
Rysunek 5.14.
Koczenie usuwania
poczenia

5. Aby zakoczy proces usuwania poczenia, wybierz przycisk Zakocz.

64

Mandrake Linux. wiczenia zaawansowane

Zarzdzanie poczeniami
Zajmiemy si teraz zarzdzaniem istniejcymi poczeniami innymi sowy, rekonfiguracj wczeniej tworzonych pocze z sieci i Internetem.
wiczenie 5.4.

Aby rozpocz zarzdzanie poczeniami:

1. Z okna Sie i Internet (rysunek 5.2) wybierz ikon Zarzdzanie poczeniami.

W oknie Centrum Sterowania Mandrake 10 zostanie wywietlona lista dostpnych

pocze oraz zestaw informacji odnoszcych si do konkretnego poczenia.
2. Z listy wybierz interfejs, ktrego opcje chcesz edytowa.
3. Na zakadce TCP/IP (rysunek 5.15) moesz okreli, czy adres IP komputera

jest statyczny, czy te ma by pobierany automatycznie z serwera DHCP.

Jeeli stwierdzisz, e adres jest statyczny (wybr z rozwijanej listy), to moesz
wpisa adres IP komputera, mask sieci oraz adres routera.
Rysunek 5.15.
Zarzdzanie
poczeniami
zakadka TCP/IP

4. Przejd do zakadki Opcje.

5. Okrel, czy poczenie ma by uruchamiane przy starcie. Dodatkowo moesz wczy

lub wyczy ledzenie ID karty sieciowej oraz hotplugging sieci (rysunek 5.16).
6. Zakoczenie edycji ustawie wybranego interfejsu nastpuje po wybraniu przycisku OK.

Rozdzia 5.
Konfiguracja sieci

65

Rysunek 5.16.
Zarzdzanie
poczeniami
zakadka Opcje

Wspdzielenie poczenia internetowego

wiczenie 5.5.
Jeeli Twj komputer podczony jest do Internetu oraz do sieci LAN, moesz udostpnia
innym uytkownikom poczenie do Internetu.

Aby skonfigurowa wspdzielenie poczenia internetowego:

1. Z okna Sie i Internet (rysunek 5.2) wybierz ikon Wspdzielenie poczenia

internetowego. Pojawi si informacja taka jak na rysunku 5.17.

Rysunek 5.17.
Informacja
o wspdzieleniu
poczenia
internetowego

2. Kolejny etap jest prosty i polega jedynie na okreleniu, ktre z dostpnych pocze

wykorzystywane jest do czenia si z sieci Internet (rysunek 5.18).

66

Mandrake Linux. wiczenia zaawansowane

Rysunek 5.18.
Wybr urzdzenia
sieciowego,
za pomoc ktrego
komputer czy si
z Internetem

Konfiguracja porednika
wiczenie 5.6.
Konfiguracja porednika to nic innego jak tylko podanie proxy HTTP oraz FTP.

Aby skonfigurowa porednika, z okna Sie i Internet (rysunek 5.2) wybierz ikon Porednik.
1. W pola, zamiast domylnych wpisw adres proxy http i adres proxy ftp wpisz

adresy serwerw proxy, ktre s wymagane do poprawnego czenia z Internetem

(rysunek 5.19). Konfiguracja adresw proxy wymagana jest tylko wtedy, gdy jeste
uytkownikiem sieci poczonej z Internetem przez konkretny serwer, ktry
wymaga podawania tych informacji. Bez nich serwer nie pozwala komputerowi
komunikowa si z sieci.
Rysunek 5.19.
Konfiguracja
porednika

Rozdzia 5.
Konfiguracja sieci

67

Monitorowanie pocze
wiczenie 5.7.
Monitorowanie pocze sieciowych jest o tyle istotne, e dostarcza wielu informacji o ruchu
z i do komputera. Warto si mu przyjrze, gdy pomaga odkry midzy innymi przyczyny
zbyt wolnego dziaania sieci (np. za due obcienie).

Aby uruchomi monitor pocze:

1. Z okna Sie i Internet (rysunek 5.2) wybierz ikon Monitorowanie pocze.

W oknie Monitorowanie pocze (rysunek 5.20) widoczny jest wykres ilustrujcy

ilo wysyanych i odbieranych danych. Z prawej strony wykresu prezentowane
s dodatkowe statystyki, zwane statystykami globalnymi. Zawieraj one informacje
o szybkoci wysyania i odbierania danych oraz czasie poczenia.
Rysunek 5.20.
Monitorowanie
pocze

2. Aby zamkn okno Monitorowanie pocze, wybierz przycisk Zamknij.