You are on page 1of 12

IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG

Leksykon hackingu
Autor: John Chirillo
Tumaczenie: Andrzej Grayski
ISBN: 83-7361-283-1
Tytu oryginau: Hack Attacks Encyclopedia
Format: B5, stron: 192

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Hakerzy pojawili si, gdy tylko pierwsze komputery trafiy na uczelnie.


W przeciwiestwie do rasowych informatykw, ktrzy waciwie nie potrzebowali
komputerw do swoich teoretycznych rozwaa, hakerzy starali si wykorzysta sprzt
praktycznie. Wkrtce stali si prawdziwymi czarodziejami, znajcymi od podszewki
zasady dziaania maszyn, na ktrych pracowali. Niewielka cz z nich zaja si
wamaniami do systemw, wikszo powicia si poytecznym zajciom, dziki
ktrym powstao wiele cennych i uywanych do dzi programw, a nawet jzykw
programowania.
Hakerzy tworzyli i tworz rozproszon spoeczno, ktra wyksztacia wasne
zwyczaje, a take swj wasny, tajemniczy i trudny do zgbienia dla profanw jzyk.
Jemu wanie powicona jest ta ksika. Dziki niej poznasz slang, ktrym posuguj
si hakerzy. Wiele z ukutych przez nich terminw wysza poza wskie rodowisko
hakerskie i uywana jest dzisiaj przez szerokie grono osb, czsto w nieco zmienionym
znaczeniu. Dziki tej ksice poznasz, co znaczyy one oryginalnie i przeyjesz
pasjonujc podr po wiecie hakerw.
Setki skrtw i okrele, w ktrych zawarta jest historia komputerw i internetu, czeka
na Ciebie. Nie wiesz, co to jest pe bajtowa? Signij po t ksik, a wszystko stanie
si atwe.
Poznasz jzyk hakerw,
Szczegowe wyjanienia setek skrtw i terminw,
Pasjonujca wyprawa po tajemniczej spoecznoci komputerowych czarodziejw.

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Spis treci
Wstp ............................................................................................... 5
Leksykon hackingu ............................................................................ 7

Leksykon hackingu
20x
patrz TOPS-20
abbrev
Skrt od wyrazu abbreviation skrt.
ABEND
(ABnormal END) Nienormalne zakoczenie programu; crash, lossage. Oryginalnie
nazwa makra systemw operacyjnych OS i DOS komputerw IBM/360 i IBM/370
z lat 1960 1980, powodujcego natychmiastowe zakoczenie wykonywanego
programu z inicjatywy systemu operacyjnego lub uytkownika. Z reguy pisane
w caoci wielkimi literami (ABEND jak we wspomnianych systemach), spotykane take w postaci abend. Niewiadomi etymologii tego sowa hakerzy kojarz
go z niemieckim okreleniem wieczoru (niem. abend) ma ono nazywa czynnoci
operatorw systemu, ktrzy pnym pitkowym popoudniem wprowadzaj system
operacyjny w stan tzw. pracy bezobsugowej na czas weekendu.
ACK
1. Skrt oznaczajcy potwierdzenie (ang. acknowledge); mnemoniczne okrelenie
znaku ASCII(6) uywanego (w telegrafii) w charakterze kodu potwierdzajcego
transmisj. Uywany take w odniesieniu do reakcji programu interakcyjnego (np.
ping) na zapytanie uytkownika. 2. Uprzejme potwierdzenie tego, i zrozumiao
si punkt widzenia dyskutanta (Ack. Ack. Ack. Teraz ju wiem rzadko stosowane w komunikacji polskojzycznej). 3. Proba o potwierdzenie obecnoci
partnera (Jeste tam?) przy komputerze podczas rozmowy w trybie terminalowym
(jak w programie talk). 4. Symboliczne ponowienie zapytania zawartego w poprzednio wysanym e-mailu, ktry pozosta bez odpowiedzi; zobacz take NAK.
Ada
Wywodzcy si z Pascala jzyk programowania, ktry stanowi podstaw dla
projektw informatycznych w Departamencie Obrony USA. Wedug zgodnej
opinii hakerw jzyk ten jest koronnym przykadem tego, czego dokona moe
rozbudowana biurokracja: stworzony zosta przez specjalny komitet, jest niespjny
koncepcyjnie, trudny w uytkowaniu, a jego stworzenie kosztowao miliardy

adger

dolarw (z tego wzgldu okrelany bywa artobliwie jako jzyk PL/I lat osiemdziesitych). Szczeglnie wymiewany jest sposb obsugi wyjtkw oraz komunikacja midzy procesami. Nazwa jzyka kojarzona jest z imieniem crki Lorda
Byrona, Ady Lovelace; jej korespondencja z Charlesem Babbageem w poowie XIX
wieku moe by (ze wzgldu na tre i charakter) uwaana za pierwszy, historycznie
udokumentowany przykad programowania maszyny, oczywicie w rozumieniu
wczesnych, dziewitnastowiecznych realiw program by wwczas niczym
innym, jak tylko odpowiednim sprzeniem niezliczonych k zbatych, zapadek itp.
Najbardziej elegancka analogia, jak sformuowano pod adresem jzyka Ada, to
sonitko; patrz take soniowe programy may, poczciwy jzyk, ktry a
prosi si, by wypuci go na wolno.
adger
Czasownik uknuty w krgach Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles okrelajcy czynnoci o daleko idcych negatywnych konsekwencjach (jak na przykad
nieodwracalne wykasowanie wanych plikw), ktrym mona byo zapobiec przy
odrobinie rozsdku.
ad-hackery, ad-hockery, ad-hocity
1. Nieuzasadnione pochlebstwo w stosunku do programu (np. systemu eksperckiego), ktry przejawia co prawda pozory inteligentnego zachowania, lecz wynika
ono z zastosowania bardzo prostych mechanizmw; na przykad program kwestionujcy te z wprowadzanych sw, ktre nie znajduj si w jego sowniku moe
by (przez niewiadomego uytkownika) podejrzewany o zdolno rozumienia
jzyka naturalnego. 2. Specjalny rodzaj kodu, przeznaczony do obsugi (wygadzania) pewnych nietypowych danych wejciowych, ktre normalnie doprowadziyby do zaamania si programu; patrz take efekt ELIZY.
admin
Skrt czsto uywany (zwaszcza w korespondencji online) na oznaczenie osoby
sprawujcej opiek nad systemem (administratora). Skrtami pokrewnymi s:
sysadmin (okrelajcy osob odpowiedzialn za konfiguracj systemu operacyjnego),
siteadmin (na okrelenie administratora witryny www) i newsadmin (na okrelenie
moderatora grup dyskusyjnych); zobacz take postmaster, sysop, system mangler.
ADVENT
Prototyp komputerowej gry przygodowej, zaimplementowany pierwotnie przez
Willa Crowthera na komputerze PDP-10 (jako prba zaprogramowania fantazji
i wyobrani) i rozwinity przez Dona Woodsa do postaci gry-ukadanki (puzzle).
Obecnie gra ta znana jest bardziej pod nazw Adventure; zobacz take vadding.
Definiuje ona zwizy, by nie powiedzie oschy, nieco naiwny styl charakterystyczny dla gier tekstowych (Dziki, zielony w wanie przepezn Ci drog,
Nie widz tu, Jeste wanie w labiryncie, ktrego wszystkie zakrty s identyczne). Pewne magiczne sowa w rodzaju xyzzy, plugh itd. maj prawdopodobnie swe rdo w opisywanej grze.
Przy okazji, Crowther uczestniczy w eksploracji systemu jaski Mamooth & Flint
Ridge; posiada on obecnie jaskinie Colosal Cave i Bedquilt (kodra) oraz Y2
to ostatnie oznacza w argonie speleologw tylne wejcie.

aliasowania bd

AIDS
Akronim utworzony od ang. A Infected Disk Syndrome syndrom zainfekowanego dysku, przy czym litera A kojarzona jest czsto z komputerami Apple.
Analogia do znanego medycznego zespou nabytych niedoborw immunologicznych
(Acuired Immune Deficiency Syndrome) ma akcentowa zagroenie ze strony
nierozwanej wymiany danych midzy komputerami, porwnywalnej z niebezpiecznym seksem; patrz take wirus, robak, trojan, system dziewiczy
AI-zupene problemy
Termin stworzony w MIT, uywany na okrelenie (przez analogi do problemw
NP-zupenych) problemw (oraz podproblemw) cile zwizanych ze sztuczn
inteligencj (AI), dla rozwizania ktrych niezbdny jest do spory zasb inteligencji waciwej istotom rozumnym; innymi sowy, problemy AI-zupene s zbyt
trudne, by mona je byo cakowicie rozwiza wycznie za pomoc komputera.
Przykadami problemw AI-zupenych s: mechaniczne postrzeganie i interpretacja
obrazw w sposb waciwy czowiekowi oraz rozumienie jzyka naturalnego.
akronimy rekursywne
Wywodzca si z MIT hakerska koncepcja tworzenia akronimw odwoujcych
si do samych siebie bd grupy akronimw odwoujcych si do siebie nawzajem.
Najbardziej znane akronimy tego rodzaju zwizane s z edytorami uywanymi w MIT
(EINE Eine Is Not Emacs, ZWEI Zwei Was Eine Initially). Istnieje take
kompilator jzyka Scheme, zwany LIAR (Liar Imitates Apply Recursively); patrz
te GNU (w znaczeniu 1.) GNUs Not Unix. Nazw firmy CYGNUS objania
si natomiast jako Cygnus, Your GNU Support; patrz take EMACS.
aktywne oczekiwanie
patrz zajty czekaniem
akumulator
1. Archaiczne okrelenie jednego z rejestrw uniwersalnych procesora, traktowanego przez niektre rozkazy w sposb specjalny. W procesorach firmy Intel rejestrami takimi s: AL, AX i EAX. W dawnych komputerach akumulator by w zasadzie
jedynym rejestrem (w dzisiejszym znaczeniu tego sowa); w stosunku do obecnych
procesorw ich rejestry okrelane s za pomoc oznacze symbolicznych, a sowo
akumulator nie jest w ogle uywane. 2. Rzadko ju uywane okrelenie suce
odrnieniu rejestru uywanego (przez program) na potrzeby operacji arytmetycznych i logicznych od rejestrw zwizanych z adresowaniem, indeksowaniem lub
zliczaniem obrotw ptli (W tej ptli sumujcej uywane elementy akumulatorem jest EDX). 3. W odniesieniu do tzw. maszyn bezadresowych, w ktrych
podstawowe znaczenie odgryway operacje stosowe, okrelenie akumulator uywane byo niekiedy jako synonim stosu.
alfa czstki
patrz rozpad bitowy
aliasowania bd
Subtelny bd programowania zwizany z dynamicznym przydziaem pamici
(dokonywanym m.in. przez funkcje New i GetMem w Pascalu lub malloc w C).

10

all-elbows

W sytuacji, gdy na przydzielony obszar pamici wskazuje kilka wskanikw


(aliasw), zwolnienie tego obszaru za pomoc jednego z nich powoduje, e
pozostae staj si tzw. wiszcymi wskanikami, czyli wskanikami o niepoprawnej zawartoci. Istot bdu aliasowania jest wanie odwoywanie si do tyche
wiszcych wskanikw.
Recept na bd aliasowania jest przede wszystkim unikanie tworzenia wielu
wskanikw do jednego obszaru (nie zawsze jest to moliwe); bd ten nie wystpuje w systemach zwalniajcych nieuywan pami w sposb automatyczny
(patrz odmiecanie), na przykad w jzykach Lisp i Java.
all-elbows
(ang. rozpychanie si okciami) Okrelenie programu rezydentnego (TSR
Terminate and Stay Resident), korzystajcego z zasobw systemowych w sposb
egoistyczny, bez respektowania obecnoci innych programw rezydentnych. Jeeli
w systemie istnieje program rezydentny przechwytujcy przerwania klawiatury,
obecno innego egoistycznego programu rezydentnego moe spowodowa
zablokowanie klawiatury.
ALT
1. Klawisz na klawiaturze komputerw PC i kompatybilnych. 2. Klawisz polecenia
na komputerach Macintosh. 3. Alternatywna nazwa klawisza ESC (kod ASCII 27)
na terminalu komputera PDP-10.
alt-bit
patrz metabit
Aluminiowa Ksiga
artobliwe okrelenie podrcznika Common Lisp: The Language, autorstwa G. L.
Steelea (wyd. Digital Press 1984, 1990). W rezultacie korekty edytorskiej, niektre
fragmenty tekstu w drugim wydaniu wydrukowane zostay w kolorze przypominajc metaliczn ziele (yucky green wg okrelenia autora); patrz take Bkitna
ksiga, Ksiga Kopciuszka, Ksiga Diabelska, Ksiga Smoka, Zielona ksiga,
Pomaraczowa ksiga, Ksiga rowej koszulki, Purpurowa ksiga, Czerwona
ksiga, Srebrna ksiga, Biaa ksiga, Ksiga czarodzieja, biblia.
ameba
Humorystyczne okrelenie komputera osobistego Commodore Amiga.
Amoeba
1. Rozproszony, heterogeniczny system operacyjny opracowany w latach 1981 1983
na Uniwersytecie Vrije w Amsterdamie pod kierunkiem A. Tanenbauma. 2. Patrz
ameba.
amp off
Synonim uruchomienia procesu w tle; nazwa pochodzi od uniksowego operatora &
(ampersand).
amper
Skrtowe okrelenie ampersanda.

AOS

11

ampersand
&, znak ASCII o kodzie 38.
AOS
1. (przestarzae) Synonim inkrementacji (zwikszenia) czegokolwiek, w analogii
do rozkazu inkrementacji komputera PDP-10 (Add One and do not Skip Dodaj
jedynk i nie przeskakuj); zwikszenie moe by rozumiane w szerszym sensie,
np. dooenie drewna do ogniska. Dlaczego litera S symbolizowa ma tu fraz
don not Skip, cho intuicyjnie kojarzy si z czym wrcz przeciwnym Skip?
Odpowiedzi na to pytanie naley poszukiwa w folklorze zwizanym z PDP-10.
W architekturze tego komputera istnieje osiem rozkazw czcych inkrementacj, jej wynik oraz ew. przeskok, w zalenoci od wyniku, midzy innymi:


AOSE (Add One and then Skip next instruction if result is Equal to zero)
Dodaj 1 i, jeeli wynikiem dodawania jest zero, przeskocz nastpny rozkaz;

AOSG (Add One and then Skip next instruction if result is Greater than
zero) Dodaj 1 i, jeeli wynik dodawania jest dodatni, przeskocz nastpny
rozkaz;

AOSN (Add One and then Skip next instruction if result is Not equal
to zero) Dodaj 1 i, jeeli wynikiem dodawania nie jest zero, przeskocz
nastpny rozkaz;

AOSA (Add One and then Skip Always) Dodaj 1 i bezwarunkowo


przeskocz nastpny rozkaz;

itd. Czwarta litera skrtu mnemotechnicznego rozkazu okrela zatem warunek,


przy spenieniu ktrego naley przeskoczy nastpny rozkaz. Jeeli wic dany
rozkaz nie ma w ogle wykonywa przeskoku, jego mnemotechniczny skrt pozbawiony jest czwartej litery.
Analogicznie wyglda sprawa z rozkazem skoku AOJ (Add One and do not Jump
Dodaj jedynk i nie wykonuj skoku).
Oto inne dziwactwo PDP-10: rozkaz SKIPx, gdzie x oznacza jedn z omiu liter,
jest rozkazem przeskoku nastpnej instrukcji w przypadku spenienia warunku
okrelonego przez t pit liter na przykad SKIPA oznacza przeskok bezwarunkowy. Rozkaz, ktry bezwarunkowo nie wykonuje przeskoku, powinien wic
mie mnemonik SKIP na przekr znaczeniu intuicyjnemu! Identycznie rozkaz
skoku JUMP JUMPA oznacza skok bezwarunkowy, za JUMP brak skoku.
Jedn z osobliwoci architektury PDP-10 byo rwnie to, e rozkaz wykonujcy
skok i odtwarzajcy wybrane znaczniki (JRST Jump and ReSTore flag) wykonywa si szybciej od rozkazu JUMPA; okrelenie pustego zbioru znacznikw
powodowao wic efekt identyczny ze skokiem bezwarunkowym, tyle e szybciej
wykonywanym z czego hakerzy skwapliwie korzystali.
Wprawdzie komputery PDP-10 nale ju do gatunku wymarego, warto jednak
pamita, do jakich zawioci doprowadzi moe niefrasobliwie stosowana
mnemotechnika.
2. System operacyjny wywodzcy si z systemu Multics, wspierany swego czasu
przez firm Data General. 3. Algebraic Operating System okrelenie algebraicznej

12

aplikacja

notacji wrostkowej, czyli takiej, w ktrej operator znajduje si midzy operandami,


dla odrnienia od notacji przyrostkowej (w ktrej operator wystpuje po argumentach) i przedrostkowej (w ktrej operator poprzedza argumenty). Okrelenie
Operating System stanowi artobliwe nawizanie do kalkulatorw, ktrych wikszo stosuje notacj algebraiczn; patrz take notacja polska odwrotna.
aplikacja
patrz app
app
Skrt od aplikacji (programu uytkowego), dla odrnienia od programu systemowego. Hakerzy przejawiaj tendencj do innego klasyfikowania programw,
zaliczajc do oprogramowania systemowego kompilatory, systemy komunikatw,
edytory, a nawet niektre gry mimo e normalny uytkownik skonny byby
uwaa je za aplikacje.
arc wars
(z ang. wojny archiwizerw) Niekoczce si ktnie o to, ktry z archiwizerw
jest lepszy, a dokadniej spr o wyszoci archiwizera arc (firmy SEA) i PKarc
(firmy PKware). PKarc by nie tylko szybszy i dostarcza lepszej kompresji, lecz
take umoliwia zachowanie wstecznej kompatybilnoci formatu archiwum z arc.
Aby unikn wysokich kosztw licencyjnych, firma PKware zmuszona bya do
zmiany nazwy swego archiwizera na PKpak. W miar, jak na rynku zaczy pojawia
si coraz lepsze archiwizery, wykorzystujce zaawansowane algorytmy kompresji,
lecz niekompatybilne z arc, ten ostatni straci cakowicie swe znaczenie.
archiwizator
Program tworzcy archiwum z grupy plikw; intencjonalnie archiwum ma mie
mniejszy rozmiar od sumarycznego rozmiaru archiwizowanych plikw, cho (co
mona udowodni matematycznie) dla kadego archiwizatora istnieje taki plik (lub
grupa plikw), dla ktrego efekt archiwizacji bdzie wrcz odwrotny. Pierwszym
znanym archiwizatorem by DOS-owy arc firmy SEA (System Enhancement
Associates). Obecnie do najpowszechniejszych nale ZIP i RAR.
archiwum
1. Efekt dziaania archiwizatora. 2. W popularnym znaczeniu grupa plikw
dostpna do cignicia na serwerze FTP.
arena
Obszar pamici przydzielony do procesu uniksowego za pomoc brk(2) oraz
sbrk(2) i uywany przez malloc(3) jako pami dynamiczna.
arg
Skrt na oznaczenie parametru (argumentu) funkcji, procedury lub makra.
ASCII
(American Standard Code for Information Interchange amerykaski standardowy
kod wymiany informacji) Pierwowzr kodu uywanego na potrzeby dzisiejszych
komputerw. Oryginalnie kod ASCII zawiera 128 znakw, kodowanych na 7 bitach.
W przeciwiestwie do wczeniejszych kodw, kod ASCII rozrnia mae i wielkie

atak siowy

13

litery, nie byo w nim jednak miejsca na znaki narodowe charakterystyczne


wycznie dla konkretnych jzykw. Z biegiem czasu znaki te znalazy swe
miejsce w grnej powce rozszerzonego, 8-bitowego kodu ASCII, co jednak
nie przysporzyo mu cech kodu uniwersalnego, na przekr usiowaniom niektrych producentw sprztu i oprogramowania; patrz take EBCDIC.
ASCII art
patrz Sztuka ASCII
atak siowy
(ang. brute force) Okrelenie prymitywnego stylu programowania, wykorzystujcego raczej ogromn moc obliczeniow komputera ni inteligencj swego twrcy.
Podejcie takie zazwyczaj ignoruje skal problemu, w wyniku czego metody
przydatne do analizowania niewielkich problemw uywane s do rozwizywania
(czy raczej prby rozwizywania) problemw o nieporwnywalnie wikszej skali.
Jeden z przykadw ataku siowego zwizany jest z tzw. problemem komiwojaera
(ang. TSP Travelling Salesman Problem) stanowicym przykad problemu
NP-trudnego. Komiwojaer wyrusza z pewnego miasta w celu odwiedzenia N
wybranych miast i nastpnie powrotu do punktu wyjcia; sumaryczna dugo
przebytej trasy ma by jak najmniejsza. Siowe podejcie do problemu polega na
generowaniu wszystkich moliwych tras i sprawdzaniu ich dugoci. Jedyn zalet
takiego algorytmu jest atwo jego zaprogramowania; oprcz generowania najbardziej nawet absurdalnych tras (wszak sprawdzane s wszystkie) algorytm ten
ma podstawow wad, jak jest jego zoono, proporcjonalna do N! (N silnia) dla N rwnego 15 liczba tras rwna jest 1 307 674 368 000; dla
N = 1000 jest ona niewyobraalna.
Innym, prostszym koncepcyjnie przykadem programowania siowego jest sortowanie listy (za pomoc istniejcej procedury sortujcej) w celu znalezienia jej
najmniejszej liczby.
To, czy programowanie siowe zasuguje na ignorancj, czy te jest praktyk
godn polecenia, zaley od konkretnego przypadku. W przypadku niewielkich
problemw nawet kilka godzin dodatkowego czasu komputera nie jest czasem straconym, jeeli oznacza oszczdno kilku dni (czy tygodni) czasu programisty,
ktry ten musiaby powici na stworzenie algorytmu rozwizujcego problem
w cigu minuty. Ten bardziej inteligentny algorytm prawdopodobnie byby algorytmem bardziej zoonym, a wic stwarzajcym wiksze ryzyko popenienia
bdu w porwnaniu z mao efektywnym, lecz prostszym algorytmem siowym.
Ken Thompson, wsptwrca systemu UNIX, jest autorem synnego powiedzenia:
W razie wtpliwoci zastosuj brute force. Mimo na pozr artobliwego charakteru
tego stwierdzenia, nie sposb nie dojrze tkwicego w nim gbszego sensu
algorytm siowy, jako prostszy, jest raczej bezbdny, a wic daje wiarygodne
wyniki. Nie mona take zapomina, i to wanie prostota, solidno i przenono
systemu UNIX przyczyniy si gwnie do jego popularnoci. Wrd wielu kompromisw, na jakie nieustannie skazywani s twrcy oprogramowania, wybr
midzy algorytmem siowym a algorytmem bardziej inteligentnym uwarunkowany jest wieloma czynnikami natury technicznej, ekonomicznej i estetycznej.

14

attoparsek

attoparsek
W ukadzie jednostek SI przedrostek atto oznacza jedn trylionow (1018), parsek
jest natomiast jednostk dugoci rwn ok. 3,26 roku wietlnego. Bdcy iloczynem
tych wielkoci attoparsek rwny jest ok. 3.1 cm, tak wic attoparsek/microfortnight
to prdko ok. 1 cala na sekund. Jednostka ta uywana jest oficjalnie (cho moe
nie do koca powanie) przez hakerw w Wielkiej Brytanii.
avatar
Alternatywna do root nazwa superuytkownika na niektrych komputerach z systemem UNIX. Jej autorstwo przypisuje si jednemu z hakerw, ktry przeszed z firmy
CMU do Tektronixa.
awk
1. Interpretowany jzyk do obrbki danych tekstowych, wynaleziony przez Alfreda
Aho, Petera Weinbergera i Briana Kernighana (nazwa jzyka pochodzi od pierwszych liter ich nazwisk). Charakteryzuje si skadni zblion do jzyka C, swobod
uywania zmiennych (bez koniecznoci ich deklarowania) i tablic skojarzeniowych oraz zorientowanym na pola przetwarzaniem tekstu; patrz take Perl. 2.
Skrt od ang. awkward (niezgrabny) uywany zwaszcza w odniesieniu do wyrae z trudem poddajcych si przetwarzaniu na podstawie wyrae regularnych (np. wyrae zawierajcych znaki nowego wiersza).
azbest
rodki lub dziaania chronice przed pomieniami. Obecnie najczciej maj one
form dziaa pitnujcych, polegajcych na przyznawaniu kompromitujcych
nagrd (asbestos cork award nagroda azbestowego korka) lub obdarowywaniu
szczeglnymi detalami odzieowymi (asbestos longjohn).
backdoor
(ang. dos. tylne drzwi) Luka w mechanizmach bezpieczestwa systemu, pozostawiona przez twrcw lub administratorw. Luka taka nie zawsze jest wynikiem zaniedbania i nie zawsze stanowi zagroenie dla bezpieczestwa; niekiedy jest
ona konieczna dla zapewnienia waciwego nadzoru ze strony personelu serwisowego lub wsparcia technicznego dostawcy. Luki takie maj jednak to do siebie,
e administratorzy zwyczajnie o nich zapominaj, dziki czemu pozostaj one
w systemach duej, ni ktokolwiek by si spodziewa. Niesawnej pamici robak
RTM, ktry jesieni 1988 roku wyrzdzi niemae szkody w komputerach z systemem UNIX BSD, wykorzystywa luk zabezpieczenia w programie sendmail.
Artyku Kena Thompsona na amach czasopisma Communications of the ACM
27, 8 z sierpnia 1984 roku opisuje powan luk we wczesnych wersjach UNIX-a,
ktr mona uzna za jedno z najbardziej spektakularnych zaniedba pod wzgldem
bezpieczestwa. Kompilator jzyka C zawiera mianowicie kod rozpoznajcy,
w ktrym miejscu znajduje si procedura logowania i wprowadza kod wraliwy
na haso wybrane przez Thompsona; dawao to Thompsonowi moliwoci wejcia
do systemu nawet wwczas, gdy nie mia on w tym systemie swego konta.
Luka tego rodzaju powinna by naprawiona poprzez usunicie niebezpiecznego
fragmentu z kodu rdowego kompilatora i jego ponowne skompilowanie. To
jednak prowadzio do powstania bdnego koa, bowiem spreparowana wersja

bajt

15

kompilatora zawsze wstawiaa kwestionowany kod do produkowanych binariw,


ktre nadal pozostaway spreparowane. W efekcie rzeczona luka nadal pozostawaa w kodzie binarnym, cho nie byo ju jej ladu w kodzie rdowym!
backgammon
patrz Bignum, moby, pseudopierwsza liczba
backspace and overstrike
(ang. dos. cofnij i przekrel) Sygna, i pewna wypowied jest bdna i naley
j zweryfikowa.
backward compatability
(znieksztacenie od backward compatibility kompatybilno wstecz) Niezgodno nowej wersji sprztu lub oprogramowania z protokoami, formatami
czy geometri zcz, z ktrymi zgodne byy poprzednie wersje; zarzucenie obsugi
starszych mechanizmw (koncepcji) na rzecz nowszych i bardziej efektywnych;
patrz take dzie flagowy.
BAD
(ang. broken as designed marny zgodnie z projektem) Okrelenie programu,
ktrego nieprzydatno, bezuyteczno, niefunkcjonalno nie jest wynikiem
bdw, lecz zego zaprojektowania.
bag on the side
(ang. w wolnym tumaczeniu torba na ramieniu) Modyfikacja oryginalnego
produktu, ktra w zaoeniu miaa mu przyda funkcjonalnoci, lecz wydaje si
bardziej kopotliwa ni uyteczna (C++? To tylko baga ramionach C).
bagbiter
1. Cokolwiek na przykad program lub komputer co charakteryzuje si
czstymi awariami lub funkcjonuje w sposb dziwaczny (na przykad edytor tekstu
ograniczajcy dugo linii do 80 znakw). 2. Osoba, ktra umylnie lub nie
przyczynia si do czyich kopotw, na przykad wskutek dostarczenia bdnego
programu.
Najstarszym i jak na razie jedynym znanym programem, ktry celowo
mia opisane cechy by program Lexiphage w laboratorium AI instytutu MIT.
Program ten na wybranym terminalu produkowa (stylizowanymi literami) napis
THE BAG w otoczeniu poerajcych go szczk.
bajt
Jednostka pamici lub danych, o rozmiarze umoliwiajcym reprezentowanie
jednego znaku alfabetycznego. We wspczesnych komputerach bajt ma zwykle
8-bitw (to wyraz denia do nadawania rzeczom rozmiarw bdcych potg
liczby 2), lecz np. w maszynie z 36-bitowym sowem bajty s z reguy 9-bitowe1.
Komputer PDP-10 zapewnia obsug bajtw, ktre s w istocie polami bitowymi
o dugoci od 1 do 36.
1

W popularnych niegdy maszynach serii ODRA-1300 w 24-bitowym sowie mona byo pomieci
4 znaki 6-bitowe, a repertuar rozkazw maszyny zawiera kilka instrukcji umoliwiajcych dostp
do poszczeglnych znakw przyp. tum.

16

bamf

Okrelenie powstao w 1956 roku, we wczesnej fazie projektu komputera IBM


Stretch i oznaczao jednostk 6-bitow (wczesne urzdzenia wejcia-wyjcia
posugiway si 6-bitowymi porcjami transmisji). Bajty omiobitowe uksztatoway si ostatecznie w projekcie komputera IBM/360 w kocu roku 1956; patrz
take pbajt.
bamf
1. Charakterystyczny dwik wydawany przez teleportowany obiekt lub posta
w grze komputerowej, szczeglnie w ramach rzeczywistoci wirtualnej. 2. Dwik
towarzyszcy magicznym transformacjom w grach rzeczywistoci wirtualnej. 3.
Akronim od Bad-Ass Mother F***er, uywany na okrelenie jednego z populacji
nieprzyjemnych potworkw w grach LPMUD (i podobnych).
bananowa etykieta
Okrelenie etykiet przylepianych na bokach szpulki tamy magnetycznej; ksztat
kadej z tych etykiet przypomina tpo zakoczony banan.
bananowe zjawisko
patrz HAKMEM, nr 176
bananowy problem
Problem z waciwym okreleniem warunku zatrzymania iteracji (przez analogi
do maej dziewczynki, ktra stwierdzia Umiem ju wymawia sowo banana,
tylko nie wiem, kiedy skoczy); patrz take bd ogrodzenia, Dissociated Press,
HAKMEM (nr 176).
banner
1. Strona tytuowa dodawana do wydruku przez program obsugi kolejki wydrukowej (spooler), zawierajca zwykle nazw i identyfikator uytkownika, wypisane stylizowanymi, powikszonymi znakami (stworzonymi w grafice znakowej
patrz sztuka ASCII). Zwana take stron rozdzielajc, atwo bowiem wskazuje
miejsce oddzielenia wydrukw nalecych do rnych uytkownikw. 2. Podobna
strona tytuowa, drukowana na kilku ssiednich stronach skadanki przez wyspecjalizowany program, np. UNIX-owy program banner(1,6). 3. Pierwszy ekran
wywietlany przez program interaktywny, zawierajcy zwykle logo autora i informacj na temat praw autorskich.
bar
Druga pod wzgldem popularnoci nazwa (po foo, przed baz) na licie nazw
zmiennych metasyntaktycznych (Zamy, e mamy dwie funkcje: FOO i BAR;
FOO wywouje BAR). 2. Czsto czone z foo, co daje w wyniku foobar.
BartleMUD
Kada z gier majcych swj pierwowzr w oryginalnej grze MUD Richarda
Bartlea. Kady z BartleMUD-w charakteryzuje si niekonwencjonalnym humorem, surow, lecz przyjazn dla uytkownika, skadni polece i brakiem przymiotnikw w opisach obiektw. Niektrzy zwolennicy MUD-w wol unika
konotacji z nazwiskiem Bartlea, lansujc w zamian nazw MUD-1.

You might also like