IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE

Analiza i projektowanie
strukturalne. Wydanie II
Autor: Jerzy Roszkowski
ISBN: 83-7197-753-0
Format: B5, stron: 166

ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Technologia CASE (Computer Aided System Engineering) jest obecnie powszechnie

stosowana w analizie i projektowaniu systemw informatycznych. Trudno sobie
wyobrazi prac bez niej (szczeglnie przy duych projektach) na etapach:
analizy,
tworzenia projektu systemu,
a take samej implementacji.

"
"
"

Niniejsza praca opisuje metodyk strukturaln, stosujc jako egzemplifikacj klasyczn

metodyk Yourdona (rozkad funkcjonalny), a take metodyk SSADM oraz (w zakresie
modelowania danych) metodyk Martina.
Wybrane zagadnienia:
Oglne metody analizy systemowej
Rozkad funkcjonalny
Model funkcjonalny -- metoda przepywu danych
Modelowanie informacji (danych)
Podejcie obiektowe
Diagramy modelowania metodyki strukturalnej
Bilansowanie modelu
Cykl projektowy
Studium moliwoci (Feasibility Study)
Proces analizy
Analiza systemu obiegu dokumentw
Analiza systemu budowanego z gotowych komponentw

"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"

Autor na podstawie swojego dziesicioletniego dowiadczenia w stosowaniu technologii

CASE, odwoujc si do wasnych projektw, przedstawia moliwoci i ograniczenia
prezentowanej metodyki.

Wprowadzenie ......................................................................................................7
Rozdzia 1. Oglne metody analizy systemowej.....................................................9
Rozkad funkcjonalny .......................................................................................................10
Model funkcjonalny metoda przepywu danych ..........................................................11
Modelowanie informacji (danych) ....................................................................................11
Podejcie obiektowe..........................................................................................................12

Rozdzia 2. Diagramy modelowania metodyki strukturalnej..................................13

Charakterystyka narzdzi modelowania............................................................................13
Trzy modele systemu ........................................................................................................14
Model funkcjonalny diagramy przepywu danych (Data Flow Diagrams)
metodyka Yourdona przykady typowe bdy .................................................14
Elementy skadowe DFD ............................................................................................15
Gwne zalecenia przy projektowaniu DFD...............................................................21
Wielopoziomowe DFD ...............................................................................................23
Rozszerzenia do DFD dla systemw czasu rzeczywistego.........................................25
Model funkcjonalny diagramy przepywu danych (Data Flow Diagrams)
metodyka SSADM przykady...............................................................................27
Elementy skadowe DFD w metodyce SSADM.........................................................27
Model danych diagramy obiekt-relacja-atrybut
(Entity Relationship Diagrams ERD) metodyka Martina.....................................29
Elementy diagramu ERD ............................................................................................33
Projektowanie logiczne danych model relacyjny ..................................................37
Projektowanie logiczne danych normalizacja danych ...........................................39
Zalenoci atrybutw ..................................................................................................40
Projektowanie logiczne danych modelowanie tablic .............................................46
Mapowanie w sytuacji interpretacji subtypw
przez relacj wzajemnego wykluczania si..............................................................50
Przeksztacenie modelu funkcjonalnego w projekt strukturalny
diagramy strukturalne (STC Structured Charts) ........................................................52
Model dynamiki diagramy przej stanw (State Transition Diagrams).....................55

Rozdzia 3. Sownik danych (Data Dictionary) .....................................................61

Formalizm notacji sownika danych .................................................................................61
Definicje ............................................................................................................................62

Rozdzia 4. Specyfikacja procesw.....................................................................65

Analiza i projektowanie strukturalne

Rozdzia 5. Bilansowanie modelu .......................................................................71

Bilansowanie diagramu DFD wzgldem sownika danych (DD)...............................71
Bilansowanie diagramu DFD wzgldem specyfikacji procesw................................72
Bilansowanie specyfikacji procesw wzgldem DFD i sownika danych..................72
Bilansowanie sownika danych wzgldem DFD i specyfikacji procesw..................72
Bilansowanie ERD wzgldem DFD i specyfikacji procesw.....................................73
Bilansowanie DFD wzgldem diagramu przej stanw (STD) ................................73

Rozdzia 6. Cykl projektowy ...............................................................................77

Etap I: Studium moliwoci........................................................................................77
Etap II: Analiza ...........................................................................................................78
Etap III: Projektowanie ...............................................................................................79
Etap IV: Implementacja ..............................................................................................79
Etap V: Przejcie na nowy system ..............................................................................79
Specyfikacja dostaw powstajcych w ramach przedsiwzicia informatycznego............80
Dzia I Specyfikacja wymaga (Requirements Definition) ...................................81
Dzia II Przegld istniejcego systemu (Existing system examination) ................81
Dzia III Architektura techniczna (Technical Architecture) ..................................82
Dzia IV Projektowanie i wytworzenie bazy danych
(Database Design and Build)....................................................................................82
Dzia V Projektowanie i wytworzenie moduw (Module Design and Build)......83
Dzia VI Konwersja danych (Data Conversion) ....................................................83
Dzia VII Dokumentacja (Documentation)............................................................83
Dzia VIII Testowanie (Testing)............................................................................84
Dzia IX Szkolenie (Training) ...............................................................................84
Dzia X Uruchomienie przejcie (Transition)...................................................85
Dzia XI Wsparcie po uruchomieniu (Post-System Support) ................................85

Rozdzia 7. Studium mo,liwo-ci (Feasibility Study) .............................................87

Zapocztkowanie projektu ................................................................................................87
Wybr przedsiwzicia .....................................................................................................87
Fazy realizacji .............................................................................................................89
Sporzdzanie analizy opacalnoci .............................................................................90

Rozdzia 8. Proces analizy..................................................................................93

Podejcie klasyczne cztery modele systemu ................................................................93
Model podstawowy systemu .............................................................................................94
Model otoczenia ................................................................................................................96
Model zachowania si systemu .........................................................................................97
Zasady prowadzenia wywiadw .....................................................................................100
Formularz hierarchii operacji ..........................................................................................101
Formularz wzorw dokumentw ....................................................................................102

Rozdzia 9. Analiza systemu obiegu dokumentw..............................................103

Formularz i semantyka opisu obiegu dokumentw.........................................................103
Model i jego konkretyzacja .............................................................................................104
Struktura modelu.......................................................................................................105
Wizualizacja modelu.................................................................................................113

Rozdzia 10. Analiza systemu budowanego z gotowych komponentw .................123

Definicja istniejcej struktury organizacyjnej (regulamin organizacyjny) ..........123
Definicja struktury organizacyjnej............................................................................124
Kluczowy personel jednostki....................................................................................124
Grupy uytkownikw wewntrz organizacji ............................................................124

Spis treci

5
Obiekty (organizacje) zewntrzne ............................................................................124
Zakres analizy w ukadzie gwnych procesw biznesowych
lista obszarw tematycznych (Context process model).....................................124
Prototypy podstawowych obiektw informacyjnych,
w tym bazy normatywnej globalnej i lokalnej .......................................................125
Inwentaryzacja zasobw osobowych oraz technicznych
(infrastruktury i oprogramowania) istniejca architektura techniczna..............125
Przegld architektury ................................................................................................125
Struktura sieci ...........................................................................................................125
rodowisko programowe (software).........................................................................126
Analiza procesw biznesowych istniejcego systemu informacyjnego ...................126
Oglny model koncepcyjny rozwizania docelowego....................................................126
Model warstwowy systemu zarzdzania...................................................................126
Model przypadkw uycia docelowego systemu informatycznego .........................127
Model docelowy danych (model logiczny danych) ..................................................127
Bilansowanie obszarw tematycznych z gotowymi aplikacjami..............................128
Bilansowanie przypadkw uycia obszaru tematycznego i aplikacji .......................128
Bilansowanie modelu logicznego danych z zakresem danych aplikacji ..................130

Dodatek A Zastosowanie metod strukturalnych

w projektowaniu hurtowni danych ...................................................131
Niedostatki systemw wspomagania decyzji oraz hurtownie danych
jako usuwajce je koncepcje zmian .........................................................................131
Przykadowa specyfikacja tematyczna hurtowni danych................................................134
Hurtownia danych w zakresie analizy i planu sprzeday .........................................134
Hurtownia danych w zakresie analizy, planu i rozliczenia produkcji ......................136
Hurtownia danych w zakresie analizy kosztw ........................................................137
Przykadowe specyfikacje tematyczne systemw wspomagania decyzji
opartych na hurtowniach (aplikacje klienta w technologii klient-serwer)....................138
Aplikacje klienta obsugujce hurtownie danych .....................................................138
Dedykowane systemy klasy DSS oparte na hurtowniach danych ............................138
Specyfikacja cyklu projektowego dla hurtowni danych .................................................140
Okrelenie funkcji zarzdzania wspieranych przez hurtownie .................................141
Dokumentowanie istniejcych w przedsibiorstwie systemw transakcyjnych.......141
Doprowadzenie do spjnoci metadanych
pomidzy systemami transakcyjnymi przedsibiorstwa.............................................141
Specyfikacja wymaga systemw DSS oraz aplikacji klienta
obsugujcych hurtownie danych ...........................................................................142
Projektowanie hurtowni danych ...............................................................................142
Specyfikacja mapowania i transformacji danych .....................................................142
Narzdzia do analizy i projektowania.......................................................................143
Cykl realizacji ...........................................................................................................143

Dodatek B Zadania .........................................................................................145

Zadanie 1. Diagramy przepywu danych i zwizkw encji (ERD) ..........................145
Zadanie 2. Diagramy przepywu danych i zwizkw encji (ERD) ..........................146
Zadanie 3. Diagramy zwizkw encji (ERD) ...........................................................147
Zadanie 4. Diagramy zwizkw encji (ERD) ...........................................................148
Zadanie 5. Diagramy zwizkw encji (ERD) ...........................................................149
Zadanie 6. Diagramy zwizkw encji (ERD) ...........................................................149
Zadanie 7. Studium moliwoci................................................................................150
Zadanie 8. Zarzdzanie marketingiem i kontrola procesu wytwrczego .................152
Zadanie 9. Diagram obiegu dokumentw .................................................................152
Ksigowa wypisuje polecenie przelewu na podstawie dyspozycji finansowej ........153

Analiza i projektowanie strukturalne

Dodatek C Rozwi5zania ...................................................................................155

Literatura .........................................................................................................165

Rozdzia 3.

Kady projekt powinien zawiera sownik danych traktowany jako repozytorium, czyli
skadnic wszystkich poj zdefiniowanych w projekcie. Repozytorium jest obligatoryjn czci wszystkich narzdzi CASE. Niniejszy rozdzia podaje konwencje stosowane przy budowie takiego sownika. Podobne konwencje zaimplementowano w wielu
dostpnych na rynku pakietach CASE.
Na uytek niniejszej ksiki mona przyj nastpujc definicj sownika: sownik
danych jest zorganizowan list elementw systemu, zawierajc definicje tych elementw, aby uytkownik bd analityk systemowy mieli pene i zrozumiae definicje
oraz opisy wszystkich wej, wyj, elementw skadw, elementw obiektw oraz porednich formu oblicze. W skad sownika danych wchodz zatem rwnie opisy:
J zoonych agregatw pakietw danych, skadajcych si z komponentw

(np. pl rekordw) uywanych przez przepywy danych,

J zoonych agregatw danych w skadach danych,
J szczegw relacji pomidzy obiektami diagramw ERD.

Formalizm notacji sownika danych

Uywa si czsto nastpujcych symboli formalizmu notacji dla DD (Data Dictionary):
=

skada si z

()

opcja

{}

iteracja

[]

wybranie jednej z kilku moliwoci

62

Analiza i projektowanie strukturalne

**

komentarz (tekst komentarza zawarty jest pomidzy tymi znakami)

identyfikator (pole kluczowe dla opisu skadu lub obiektu)

oddziela alternatywne wybory w konstrukcji [ ]

Jako przykad moemy w nastpujcy sposb poda definicj osoby:



        


  !
"
#
   $

%&
    $

%&


%'()(*(+,#

Jak wida, przedmiotowa notacja podobna jest do znanej notacji BNF i w tym przypadku
definiuje prost gramatyk bezkontekstow.

Definicje
Definicje elementu danych wprowadza si poprzez symbol = lub przez komentarz
tekstowy z podaniem dziedziny wartoci, np.:
'-.
/ 0





 
















 
 




 
 11

















 











 !


"#$


2












%
&'
(
)
*
3  % % $
&

Znak

oznacza w tym przypadku brak komentarza.

Definicja zamwienia oznacza, e powinno ono zawsze zawiera jego nazw, adres
oraz zero lub wicej wystpie towarw. Towary s ujte bowiem w znak iteracji { }.
Wprowadzane s take tzw. aliasy. Alias oznacza alternatywn nazw dla elementu
danych. Na przykad:







 !


Na rysunku 3.1 pokazano, jak elementy przedmiotowego formalizmu zostay zaimplementowane w pakiecie CASE dla opisu rekordu, przypisanego do omawianego poprzednio obiektu WSKANIKI/DEFINICJE.

Rozdzia 3. Sownik danych (Data Dictionary)

Rysunek 3.1.
Komponenty
rekordu
podwizanego
do obiektu
WSKANIKI/
DEFINICJE
w projekcie
MIS pakiet
EASY CASE
(rdo
opracowanie
wasne)

63