Professional Documents
Culture Documents
PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI
KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Excel to jeden z programw pakietu Microsoft Office XP. W informatyce program ten
zalicza si do tak zwanych arkuszy kalkulacyjnych. Arkusze kalkulacyjne s to
programy, ktre pozwalaj uytkownikom na wykonywanie rnorodnych zarwno
prostych jak i zoonych oblicze. Excel ma jednak duo wiksze moliwoci, a wiele
z nich poznasz dziki tej ksice. Ksika ABC Excel 2002/XP PL prezentuje te
wszystkie zagadnienia, ktre s niezbdne dla efektywnej i efektownej pracy
z pakietem.
Rozdzia po rozdziale prezentujemy wszystkie najistotniejsze elementy pozwalajce na
efektywn prac z tym arkuszem kalkulacyjnym. Pierwsze rozdziay ksiki
przedstawiaj wszystkie podstawowe pojcia. Pniej natomiast prezentujemy
zagadnienia, ktre pozwol czytelnikowi na udoskonalenie i podniesienie efektywnoci
pracy z arkuszem.
Dziki tej ksice nauczysz si samodzielnie tworzy i modyfikowa arkusze z danymi.
Bdziesz potrafi samodzielnie tworzy formuy i korzysta z funkcji. Nauczysz si
rwnie korzysta z makr i zapoznasz si z podstawami pracy z jzykiem Visual Basic
for Applications.
Wstp ..................................................................................................................7
Rozdzia 1. Podstawy pracy z programem...............................................................9
Uruchamianie programu.........................................................................................................................9
Obszar roboczy programu ....................................................................................................................10
Pasek tytuowy ...............................................................................................................................10
Przyciski Minimalizuj....................................................................................................................11
Przyciski Przywr/Maksymalizuj ................................................................................................11
Przyciski Zamknij ..........................................................................................................................11
Pasek Menu....................................................................................................................................11
Paski narzdzi ................................................................................................................................11
Pasek formuy ................................................................................................................................11
Nagwki kolumn ..........................................................................................................................12
Nagwki wierszy ..........................................................................................................................12
Zakadki arkuszy............................................................................................................................12
Asystent pakietu Office .................................................................................................................12
Spis treci
Formatowanie.......................................................................................................................................75
Niestandardowe formaty liczbowe ................................................................................................75
Wyrwnywanie danych .................................................................................................................77
Automatyczne formatowanie danych ............................................................................................79
Formatowanie warunkowe.............................................................................................................80
Wklejanie poszczeglnych atrybutw komrek ............................................................................81
Formatowanie za pomoc stylw ..................................................................................................83
Tabela klawiszy skrtw sucych do formatowania komrek ...................................................83
Dodawanie komentarzy........................................................................................................................83
Doczanie komentarza do komrki ..............................................................................................84
Wywietlanie komentarzy..............................................................................................................85
Edycja komentarzy ........................................................................................................................85
Wyszukiwanie komentarzy............................................................................................................86
Usuwanie komentarzy....................................................................................................................86
Wskazwki dotyczce drukowania ......................................................................................................86
Skorowidz.........................................................................................................163
Rozdzia 5.
Ile razy zdarzyo ci si, e po wpisaniu danych do arkusza wyglday one nieszczeglnie? Za pierwszym razem nieatwo jest uzyska zadowalajce efekty, dlatego wszystkie
komrki powinny zosta odpowiednio sformatowane i zmodyfikowane, aby mona
byo powiedzie, e arkusz zosta zaprojektowany przez profesjonalist. Jeeli zmiany
w wygldzie arkusza nie speniaj oczekiwa uytkownika, moe on cofn lub powtrzy 16 ostatnio dokonanych modyfikacji.
Porzdkowanie informacji
Excel posiada mnstwo potnych narzdzi sucych do przenoszenia danych zarwno w samych arkuszach, jak i midzy nimi.
Przeciganie
Po umieszczeniu na granicy zaznaczonego obszaru wskanik myszy zamienia si w dwie
skrzyowane strzaki, co oznacza, e obszar ten mona przenie lub skopiowa w inne
miejsce arkusza. Nie dotyczy to elementw arkusza nie przylegajcych do siebie.
Przecignicie wskanika myszy w dane miejsce powoduje przeniesienie zaznaczonego zakresu komrek. Przytrzymanie klawisza Ctrl w czasie tej operacji pozwala
utworzy jego kopi. Podczas ruchu wskanika widoczny jest kontur przenoszonego
fragmentu arkusza, a program wywietla adres komrki docelowej. A to dopiero pocztek.
72
Rysunek 5.1.
Przecignicie
wybranego
zakresu komrek
za pomoc
prawego przycisku
myszy wywouje
menu kontekstowe,
oferujce wiele
ciekawych opcji
zakresu komrek, takie jak wynikowa warto formuy (opcja tylko wartoci)
lub format (opcja jako format). Informacje dotyczce kopiowania innych
atrybutw znajduj si w dalszej czci rozdziau, w punkcie Wklejanie
poszczeglnych atrybutw komrek.
J cza. Polecenie Pocz tutaj umieszcza w komrce docelowej odsyacz
do odpowiadajcej jej komrki w obszarze rdowym, na przykad $.
73
komrki. Szara linia informuje o sposobie ich przesunicia. Jeeli jest pionowa, zostan
one przeniesione w d, jeli pozioma, to znajd si z prawej strony wstawianego obszaru. Ponadto etykietka ekranowa pokazuje adres komrki docelowej. Przy wykonywaniu operacji kopiowania naley najpierw nacisn klawisz Ctrl, a potem Shift.
74
75
Formatowanie
W cigu ostatnich kilku lat w programie Microsoft Excel bardzo rozbudowano funkcje graficzne i formatujce, dlatego praktycznie nie ma potrzeby korzystania z osobnych programw DTP do zapewnienia arkuszowi profesjonalnego wygldu. Wikszo opcji formatowania znajduje si na pasku narzdzi o nazwie Formatowanie,
przedstawionym na rysunku 5.3.
Rysunek 5.3.
Pasek narzdzi
Formatowanie zawiera
najczciej uywane
funkcje, pozwalajce
zmienia wygld arkusza
Pasek ten suy do zmiany wygldu, rozmiaru i stylu czcionki. Zawarto komrek
mona pogrubi, podkreli lub oznaczy kursyw, wyrodkowa, wyrwna do lewej lub prawej strony, ewentualnie scali, a nastpnie wyrodkowa. Dostpne s te
funkcje pozwalajce wybra dla komrki format walutowy, procentowy lub uamkowy, wraz z moliwoci okrelenia liczby wywietlanych miejsc po przecinku i wielkoci wci. Mona rwnie doda obramowanie do komrki, wybra styl wypenienia i kolor czcionki. Te funkcje formatujce znalazy si na omawianym pasku
narzdzi ze wzgldu na ich przydatno i czste uycie. Funkcji takich jest oczywicie
znacznie wicej. Istnieje take moliwo tworzenia paskw narzdzi dopasowanych
do indywidualnych potrzeb uytkownika.
76
Rysunek 5.4.
Aby uy jednego
z dostpnych formatw
lub zdefiniowa
wasny, naley
w menu Format
wybra opcj Komrki
Zaokrglanie liczb
Mimo i mona w dowolny sposb okrela liczb miejsc po przecinku, rodzaje przecinkw i inne elementy, przy uyciu wbudowanych formatw liczbowych nie da si
zaokrgli liczby do okrelonej wartoci wikszej od 1. dany efekt pozwala uzyska funkcja ZAOKR, ale jest on osigalny rwnie poprzez zdefiniowanie wasnego
formatu liczbowego.
Wystarczy tylko wybra kategori Niestandardowe i wpisa kod tego formatu. Kategoria Niestandardowe zostaa przedstawiona na rysunku 5.5.
Rysunek 5.5.
Tworzenie wasnego
formatu liczbowego
Aby zdefiniowa format umoliwiajcy zaokrglanie liczb, mona wykorzysta przykady przedstawione w tabeli 5.1.
Lista kodw niestandardowych wraz z wyjanieniem ich znaczenia znajduje si w pliku pomocy. Mona j wyszuka, wpisujc w polu zapytania haso Kody formatw
liczbowych.
77
Efekt
Przykad
Zaokrglenie do najbliszego
tysica, z pominiciem zer.
Brak miejsc po przecinku
Zaokrglenie do najbliszego
tysica, z uwzgldnieniem zer.
Brak miejsc po przecinku
Zaokrglenie do najbliszego
miliona, z jednym miejscem
po przecinku
Kod
(cent)
0162
(funt brytyjski)
0163
(jen japoski)
0165
Wyrwnywanie danych
Informacje zawarte w arkuszu mona uporzdkowa, korzystajc z licznych narzdzi
sucych do wyrwnywania danych i wypeniania nimi dostpnej przestrzeni.
Opcje wyrwnywania
Na zakadce Wyrwnanie okna dialogowego Formatuj komrki (rysunek 5.6) dostpne s opcje pozwalajce uoy dane w komrce pionowo, poziomo lub pod okrelonym ktem. Now funkcj jest okrelanie kierunku tekstu od lewej do prawej lub
od prawej do lewej. Kierunek ten mona take uzaleni od kontekstu, czyli zawartoci komrek ssiednich.
78
Rysunek 5.6.
Zakadka
Wyrwnanie zawiera
funkcje pozwalajce
kontrolowa
uoenie informacji
w komrce
Na licie rozwijanej o nazwie Poziomo moliwe jest okrelenie wcicia dla wyrwnania lewego, prawego lub rozoonego. Mona te obrci dane pod ktem od 0 do 90
stopni. Nie da si tego zrobi, jeeli w polu Poziomo wybrano pozycj Wypenienie
lub Wyrwnaj zaznaczenie do rodka. Jeeli uytkownik decyduje si na obrcenie
danych, ewentualne wcicie jest zerowane. W czci Orientacja pokazany jest kt,
pod jakim tekst znajduje si w komrce. Kt ten mona okreli wpisujc jego wielko w polu stopni(e) lub klikajc i przecigajc lini Tekst w dane miejsce. Jeeli
komrka posiada obramowanie, obraca si ono razem z tekstem.
Scalanie komrek
Istnieje rwnie moliwo pionowego i poziomego scalania komrek. Wystarczy zaznaczy przylegajce do siebie komrki i nacisn przycisk Scal i wyrodkuj, znajdujcy si na pasku narzdzi Formatowanie. Efekt takiego poczenia jest widoczny
na rysunku 5.7.
Excel umieszcza zawarto komrki z lewego grnego rogu zaznaczonego obszaru
w nowej, duej komrce, powstaej w wyniku dziaania operacji Scal i wyrodkuj.
Adres tej komrki pozostaje nie zmieniony.
Jeli z jakiego powodu efekt dziaania powyszej funkcji nie jest zadowalajcy, wystarczy ponownie klikn przycisk Scal i wyrodkuj. Jest on teraz przyciskiem przeczajcym, ktry umoliwia powrt do poprzedniego wygldu arkusza.
79
Rysunek 5.7.
Efekt scalenia
i wyrodkowania
zawartoci
komrek
od A1 do F4
Zachowane zostaj tylko dane znajdujce si w lewym grnym rogu scalanego obszaru. Jeeli informacje zawiera take jaka inna jego cz, przed ich usuniciem
i poczeniem komrek Excel wywietli odpowiedni komunikat ostrzegawczy. Jeeli
informacje te powinny pozosta w arkuszu, naley je przenie do lewej grnej
komrki wybranego obszaru lub skopiowa w inne, bezpieczne miejsce.
80
Rysunek 5.8.
Za pomoc tego
okna dialogowego
mona wybra jeden
z 16 formatw tabeli
Po klikniciu przycisku Opcje mona okreli, ktre elementy formatowania maj zosta uwzgldnione. Jeeli na przykad kolory ta nie speniaj wymaga uytkownika,
moe on wyczyci pole Desenie, usuwajc w ten sposb cieniowanie tabeli. Aby
wyczy funkcj automatycznego formatowania tabeli, naley wybra wzorzec o nazwie aden, pooony na samym dole okna dialogowego Autoformatowanie.
Formatowanie warunkowe
Istnieje moliwo monitorowania wartoci w poszczeglnych komrkach przy uyciu formatw warunkowych. Zmiana wartoci w komrce jest widoczna natychmiast,
poniewa zostaje ona wywietlona w inny sposb. Rnym zdarzeniom i stanom mog odpowiada rne formaty komrek. Jeeli na przykad w komrce pojawi si
warto spoza okrelonego zakresu lub gdy speniony zostanie pewien warunek logiczny, mona to odpowiednio pokaza.
Aby zastosowa formatowanie warunkowe, naley zaznaczy dany zakres komrek
i w menu Format otworzy okno dialogowe Formatowanie warunkowe, przedstawione
na rysunku 5.9. Jeeli kryterium formatowania ma bazowa na wartociach komrki,
w polu Warunek 1 powinnimy wybra opcj Warto komrki jest, w nastpnym polu
okreli rodzaj porwnania, a nastpnie poda porwnywan warto lub zdefiniowa
j na podstawie formuy lub innych komrek arkusza.
Rysunek 5.9.
Mona warunkowo
formatowa komrki
w zalenoci
od przechowywanych
w nich wartoci
81
Po okreleniu warunku naley klikn przycisk Formatuj i zdefiniowa sposb wywietlania informacji w komrce lub zakresie komrek, jeli warunek ten zostanie
speniony. Podgld wybranego formatu jest widoczny w oknie dialogowym. Prosz
zauway, e nie mona warunkowo zmieni wysokoci wiersza ani szerokoci kolumny. Aby okreli drugi warunek, wystarczy nacisn przycisk Dodaj. Moliwe jest
zdefiniowanie maksymalnie trzech warunkw.
Gdy podane kryteria zostan spenione, Excel automatycznie zmieni format komrek.
Jeeli nie, komrki te wygldaj tak samo, jak przed uyciem formatowania warunkowego. Jeeli spenionych jest kilka warunkw jednoczenie, nowy format komrki
odpowiada pierwszemu z nich.
Mona atwo znale i zaznaczy komrki formatowane warunkowo. Wystarczy wywoa okno dialogowe Przejd do (menu Edycja, polecenie Przejd do, ewentualnie
klawisz F5 lub kombinacja Ctrl+G), klikn przycisk Specjalnie i zaznaczy pole
Formaty warunkowe. Po zaznaczeniu pl Sprawdzanie poprawnoci danych i Wszystkich
w arkuszu zaznaczone zostan wszystkie komrki sformatowane warunkowo. Jeeli
zamiast opcji Wszystkich uytkownik zaznaczy pole Takich samych, w arkuszu wybrane zostan komrki o takim samym formacie warunkowym, jak komrka aktywna.
Istnieje prosty sposb, ktry pozwala szybko skopiowa z komrki samo formatowanie warunkowe. Wystarczy wybra zakres komrek, ktre maj zosta poddane
formatowaniu warunkowemu oraz jedn komrk, dla ktrej format warunkowy zosta ju zdefiniowany. Teraz trzeba tylko w menu Format wybra polecenie Formatowanie warunkowe, a nastpnie nacisn OK.
82
Rysunek 5.10.
Okno dialogowe
Wklej specjalnie
umoliwia kopiowanie
dowolnych atrybutw
komrek
83
Dodawanie komentarzy
Niektre wpisy w arkuszu wymagaj dodatkowego komentarza. Moe on na przykad
wyjania, skd pochodz dane lub w jaki sposb obliczane s pewne wartoci.
W komentarzach umieszczane s rwnie wskazwki dotyczce wprowadzania danych do danej komrki. Jeeli trzeba cokolwiek wyjani lub o czym poinformowa,
warto skorzysta z tego narzdzia.
84
Klawisz skrtu
Ctrl+1
Ctrl+Shift+ ~ (tylda)
Ctrl+Shift+4
Ctrl+Shift+5
Ctrl+Shift+6
Ctrl+Shift+3
Ctrl+Shift+2
Ctrl+Shift+1
Ctrl+Shift+7
Ctrl+Shift+_ (podkrelenie)
Ctrl+B
Ctrl+I
Ctrl+U
Ctrl+5
Ukrycie wierszy
Ctrl+9
Odkrycie wierszy
Ctrl+Shift+9
Ukrycie kolumn
Ctrl+0
Odkrycie kolumn
Ctrl+Shift+0
85
Rysunek 5.11.
Ten komentarz
informuje o rdle
pochodzenia
zawartych
w komrce danych
Wy&wietlanie komentarzy
Komrki zawierajce komentarze s oznaczone czerwonymi wskanikami w formie
trjkta. Komentarze s wywietlane w momencie wskazania komrki mysz. S to
domylne ustawienia dotyczce sposobu pokazywania komentarzy w arkuszu. Ustawienia te mog jednak zosta zmienione. Wystarczy na zakadce Widok okna dialogowego Opcje okreli, czy ma by wywietlany tylko wskanik, czy te wskanik
i komentarz. Mona rwnie zada, aby zarwno wskanik, jak i komentarz pozostay niewidoczne.
Najprostszym narzdziem umoliwiajcym kontrol sposobu wywietlania komentarzy jest polecenie Komentarze w menu Widok. Po wybraniu tego polecenia pojawia
si pasek narzdzi Recenzja i ujawniona zostaje tre wszystkich komentarzy w arkuszu. Za pomoc paska Recenzja mona przej od jednego komentarza do drugiego,
dokona jego edycji, a take ukry go, usun lub wysa poczt elektroniczn.
Komentarz mona ukry rwnie za pomoc polecenia Ukryj komentarz, dostpnego w menu kontekstowym komrki. Aby ujawni tre ukrytych komentarzy, wystarczy dwukrotnie wybra polecenie Komentarze w menu Widok.
Edycja komentarzy
Aby zmieni tre komentarza, wystarczy w menu kontekstowym komrki wybra
polecenie Edytuj komentarz. Mona te uy klawisza skrtu Shift+F2.
86
Wyszukiwanie komentarzy
Mona szybko zaznaczy wszystkie komrki zawierajce komentarze przy uyciu okna
dialogowego Przejd do (menu Edycja, polecenie Przejd do, ewentualnie klawisz F5 lub
kombinacja Ctrl+G). Po jego wywoaniu wystarczy klikn przycisk Specjalnie, zaznaczy pole Komentarze i nacisn OK. Jeeli istnieje potrzeba znalezienia komentarzy zawierajcych charakterystyczne sowa, naley wywoa okno dialogowe Znajd w menu
Edycja, nacisn przycisk Opcje i na licie rozwijanej Szukaj w wybra Komentarze.
Usuwanie komentarzy
Aby usun komentarz, wystarczy w menu kontekstowym komrki klikn polecenie
Usu komentarz. Funkcja ta jest rwnie dostpna na pasku narzdzi Recenzja oraz
w menu Edycja (polecenie Wyczy). Jeli uytkownik chce usun wszystkie komentarze
w arkuszu, powinien najpierw je zaznaczy (opis tej czynnoci znajduje si w poprzednim
punkcie), w menu Edycja wybra polecenie Wyczy, a nastpnie klikn Komentarze.
Jeeli w aktywnej komrce naciniemy klawisz Delete, usunita zostanie tylko jej
zawarto. Zarwno format komrki, jak i komentarze nie ulegaj zmianie.