Debian Linux. Ćwiczenia

IDZ DO
PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI
KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
Debian Linux.
wiczenia
Autor: ukasz Koodziej
ISBN: 83-7361-628-4
Format: B5, stron: 128
ZAMW DRUKOWANY KATALOG
TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Systemy operacyjne z rodziny Linuksa staj si coraz popularniejsze. Ju dawno

przestay by zabawkami dla pasjonatw powicajcych dni, a nawet miesice na
zainstalowanie i skonfigurowanie systemu. Stale rozwijane rodowiska graficzne,
powikszajca si ilo dostpnych aplikacji, stabilno, a przede wszystkim
nieodpatny dostp do systemu i jego kodu rdowego sprawiy, e Linux coraz
czciej zastpuje komercyjne systemy operacyjne nie tylko w przedsibiorstwach,
ale rwnie w domach. Spord wszystkich dostpnych dystrybucji Linuksa to wanie
Debian jest jedn z najczciej stosowanych.
Debian Linux. wiczenia to ksika przeznaczona dla wszystkich, ktrzy chc pozna
ten system operacyjny. Przedstawia zagadnienia zwizane z instalacj i konfiguracj
systemu oraz korzystaniem z niego w sieci lokalnej i internecie. Opisuje zasady
uytkowania systemu i administrowania nim oraz korzystania z niektrych dostpnych
w nim narzdzi.
Instalacja
Konfigurowanie zainstalowanego systemu
Korzystanie z wiersza polece, programu Midnight Commander oraz edytora vi
Podstawowe zasady administrowania systemem
Praca w rodowisku graficznym
Korzystanie z internetu
Bazy danych
Spis treci
Rozdzia 1.
Instalacja dystrybucji Debian Linux............................................................................................................ 7

Przygotowanie do instalacji................................................................................................ 7
Obsugiwany sprzt ...................................................................................................... 8
Kilka systemw operacyjnych ............................................................................................ 8
Rozpoczcie instalacji ........................................................................................................ 8
Ekran powitalny............................................................................................................ 9
Wybr jzyka................................................................................................................ 9
Konfiguracja klawiatury ............................................................................................... 9
adowanie niezbdnych moduw z dyskietki ........................................................... 10
Konfiguracja sieci....................................................................................................... 10
Podzia dysku na partycje ................................................................................................. 11
Przygotowanie i aktywowanie partycji wymiany ....................................................... 13
Przygotowanie partycji Linuksa ................................................................................. 13
Instalacja jdra i moduw sterownikw .......................................................................... 13
Konfiguracja moduw sterownikw urzdze ..................................................... 14
Instalacja systemu podstawowego .................................................................................... 15
Kocowe etapy instalacji.................................................................................................. 15
Przygotowanie systemu do adowania z dysku twardego ........................................... 15
Tworzenie dyskietki startowej .................................................................................... 17
Restartowanie systemu ............................................................................................... 17
Gratulacje ................................................................................................................... 17
Elementy konfiguracji systemu ........................................................................................ 18
Ustawienia strefy czasowej......................................................................................... 18
Ustawienie i konfiguracja hasa.................................................................................. 19
Dodawanie nowego uytkownika ............................................................................... 20
Usuwanie pakietw PCMCIA .................................................................................... 21
Konfigurowanie poczenia PPP ................................................................................ 21
Konfigurowanie Apt ................................................................................................... 24
Tasksel instalacja grup pakietw ........................................................................... 24
Dselect instalacja wybranych pakietw ................................................................. 26
Configuring locales..................................................................................................... 26
Konfiguracja Ssh ........................................................................................................ 26
Konfiguracja PsFontManagera ................................................................................... 27
Instalacja i konfiguracja fetchmaila ............................................................................ 27
Wybr domylnego graficznego menedera logowania ................................................. 28
Konfiguracja przegldarki internetowej Mozilla ........................................................ 28
Instalacja programu SAMBA ..................................................................................... 29
Debian Linux. wiczenia
Konfiguracja Wwwoffle ............................................................................................. 30

Xserver konfiguracja ............................................................................................. 30
Proces instalacji pakietw ................................................................................................ 33
Rozdzia 2.
Wiersz polece .................................................................................................................................................... 35

Konsole............................................................................................................................. 35
Powoki systemu............................................................................................................... 36
Najwaniejsze polecenia systemu..................................................................................... 39
Polecenia dla katalogw ............................................................................................. 39
Polecenia dla plikw................................................................................................... 44
Polecenia administratora............................................................................................. 52
Uzyskiwanie pomocy dotyczcej polece .................................................................. 56
Program Midnight Commander ........................................................................................ 57
Edytor vi ........................................................................................................................... 61
Tryb polece i tryb wstawiania................................................................................... 62
Podstawowe polecenia................................................................................................ 62
Wyszukiwanie tekstu .................................................................................................. 63
Polecenia dodatkowe .................................................................................................. 64
Zamiana tekstw......................................................................................................... 65
Zapisywanie pliku....................................................................................................... 65
Rozdzia 3.
Administrowanie systemem ........................................................................................................................... 67

System plikw .................................................................................................................. 67
Instalowanie pakietw oprogramowania .......................................................................... 74
Archiwizacja danych ........................................................................................................ 78
Uytkownicy systemu....................................................................................................... 81
Montowanie urzdze ...................................................................................................... 84
Zasoby sprztowe ............................................................................................................. 87
Jdro systemu Debian Linux ............................................................................................ 88
Procesy ............................................................................................................................. 91
Quota ................................................................................................................................ 93
CRON............................................................................................................................... 94
Rozdzia 4.
rodowisko graficzne ....................................................................................................................................... 97

Wybr rodowiska graficznego ........................................................................................ 97
Konfiguracja rodowisk graficznych ................................................................................ 99
Centrum Sterowania GNOME.................................................................................... 99
KDE Control Center ................................................................................................. 101
Rozdzia 5.
Internet................................................................................................................................................................... 105
Przegldarki WWW........................................................................................................ 108
Programy pocztowe ........................................................................................................ 112
Rozdzia 6.
Bazy danych ...........................................................................................................................................................117

PostgreSQL..................................................................................................................... 117
Konfiguracja PostgreSQL............................................................................................... 118
Monitorowanie pracy serwera .................................................................................. 121
Etap drugi przydzielanie zasobw systemowych................................................. 121
Administrowanie bazami danych.................................................................................... 122
Dziaanie w bazach danych....................................................................................... 122
Dziaania na kontach uytkownikw ........................................................................ 123
Tworzenie tabel ........................................................................................................ 124
Pobieranie informacji ............................................................................................... 125
Okrelanie kryteriw pobierania danych .................................................................. 126
Psql ................................................................................................................................. 127
2.
Wiersz polece
Rozdzia
Podczas pracy w systemach typu Linux kady uytkownik ma moliwo wyboru trybu,
w jakim chce pracowa. Moe posugiwa si trybem graficznym bd trybem tekstowym.
Praca w wierszu polece (w trybie tekstowym) polega na pisemnym wydawaniu odpowiednich polece z poziomu konsoli systemowej. Uytkownik pracujcy na poziomie konsoli obsuguje powok (shell), ktra interpretuje polecenia, czyli jest ich interpretatorem.
Udostpnianie konsoli przez system jest jego wielk zalet, poniewa pozwala na czenie
z komputerem i wydawanie mu polece rwnie na odlego, np. poprzez sie.
Konsole
Konsole systemowe s automatycznie uruchamiane kadorazowo podczas startu systemu.
Jest ich a siedem i moemy przecza si pomidzy nimi, stosujc odpowiedni kombinacj klawiszy: Ctrl+Alt+F1F7. Jeeli uytkownik korzysta ze rodowiska graficznego, to jest ono dostpne w sidmej konsoli, czyli po uyciu skrtu: Ctrl+Alt+F7
wiczenie 2.1.
Przechodzenie pomidzy wirtualnymi konsolami:

1. Uruchom system, a nastpnie zaloguj si do niego, podajc odpowiednio login
oraz haso uytkownika, jeeli takie oczywicie istnieje.

2. Po uruchomieniu systemu uyj kombinacji klawiszy Ctrl+Alt+F1, aby przej
do pierwszego wirtualnego terminala. Po jego uruchomieniu uytkownik zostanie

powitany nastpujcym komunikatem:

36
W pierwszym wierszu znajduje si informacja na temat rodzaju uruchomionej

dystrybucji Linuksa oraz numer konsoli, w tym przypadku jest to konsola pierwsza
. Drugi wiersz zawiera nazw systemu i zachca do zalogowania si.
Po poprawnym wpisaniu loginu, czyli nazwy uytkownika, naley poda haso
w linijce Password.
3. Ponownie, uywajc znanego ju skrtu klawiaturowego, przejd do kolejnego
wirtualnego terminala (Ctrl+Alt+F2). Nastpnie zaloguj si w nim, podajc login

oraz swoje haso. Jak wida, uruchamiajc kolejne wirtualne konsole, za kadym
razem musisz si do nich logowa.
4. Wyloguj si z konsoli, do ktrych si zalogowae, uywajc polecenia .
Chcc skorzysta z konsoli w systemie operacyjnym Debian, nie musisz kadorazowo

opuszcza rodowiska graficznego, aby to zrobi. Wystarczy, e, pracujc w trybie graficznym, klikniesz ikon konsoli znajdujc si na Biurku bd te w menu Terminale.
Wwczas wirtualna konsola zostanie uruchomiona i bdzie niemale identyczna z t widoczn na rysunku 2.1.
Rysunek 2.1.
Konsola systemowa
Aby uprzyjemni sobie prac w konsoli systemowej, mona dostosowa jej wygld do
swoich upodoba. Moesz to zrobi, posugujc si rozwijanym menu Settings znajdujcym si u gry okna konsoli.
Powoki systemu
Podczas pracy w konsoli systemowej uytkownik ma bezporedni kontakt z powok, ktra
jest programem poredniczcym w komunikacji pomidzy jdrem systemu a uytkownikiem.
To wanie powoka udostpnia odpowiedni interfejs pozwalajcy na wydawanie polece.
Tryb graficzny jest take takim interfejsem.
Rozdzia 2. Wiersz polece
37
wiczenie 2.2.
Wywietlanie dostpnych powok systemowych:

Systemy operacyjne z rodziny Linux oferuj zazwyczaj kilka powok systemowych.
1. Uruchom konsol systemow, a nastpnie, aby uzyska informacje o aktualnie
aktywnej powoce, wydaj konsoli polecenie:

Zostanie wwczas wywietlona nazwa aktualnie uywanej powoki. Przykadowa

posta: /bin/bash; oznacza, e powok, w ktrej odbywa si praca jest bash
(Bourne Again Shell).
2. Nastpnie wpisz polecenie:

Spowoduje ono wywietlenie wszystkich dostpnych w systemie powok wynik

dziaania polecenia widoczny jest na rysunku 2.2. Przedstawia on pen list powok
dostpnych w systemie.
Rysunek 2.2.
Lista dostpnych
powok systemowych
wiczenie 2.3.
Zmiana powoki systemowej:

Jeeli z jakich powodw wybrana powoka nam nie odpowiada, to bez wikszych przeszkd mona j zmieni. Powoka moe by zmieniona na okres pojedynczej sesji, czyli
na krtki czas, lub na czas duszy (bliej nieokrelony).
1. Zmiana powoki na okres jednej sesji nastpuje po wpisaniu polecenia tworzonego
wedug okrelonego schematu:

!"#$"%&
38
Zalenie od tego, jaka powoka ma by ustawiona jako domylna, naley poda jej
nazw i zatwierdzi polecenie klawiszem Enter.
2. Aby powoka zostaa zmieniona na duszy czas lub na stae, naley rwnie
w tym celu posuy si konsol. S dwa sposoby zmiany powoki. Pierwszym

z nich jest uycie polecenia .
3. Kolejn czynnoci, ktr musimy wykona, zmieniajc powok w ten sposb,
jest podanie hasa. Po jego poprawnym wpisaniu naley wpisa nazw powoki
oraz ciek dostpu, czyli lokalizacj, w ktrej system moe j znale,
np. /bin/bash.
Drugim sposobem zmiany powoki jest edycja pliku konfiguracyjnego passwd znajdujcego si w katalogu /etc/. Z tego sposobu mog jednak korzysta osoby majce odpowiednie
uprawnienia, czyli znajce haso administratora.
Przykadowy plik passwd poddany edycji widoczny jest na rysunku 2.3.
Rysunek 2.3.
Edycja pliku
/etc/passwd
Jak wida, skada si on z kilkunastu wierszy, z ktrych kady zawiera ustawienia odnoszce si do innego elementu systemu. Aby zmieni powok, naley w pliku odnale odpowiedniego uytkownika i w kocwce linijki zawierajcej jego opis (w tym
haso, jeeli nie jest wczona opcja: shadow password) zmieni nazw powoki.
Po dokonaniu odpowiednich zmian naley zapisa plik w zmienionej formie.
39
Najwaniejsze polecenia systemu

Z poziomu konsoli systemowej mona za pomoc odpowiednich polece wykona wszystkie czynnoci zwizane z uytkowaniem systemu i administrowaniem nim. Korzystanie
tylko z konsoli nie stanowi adnego ograniczenia, a czasami pozwala wykona czynnoci,
ktre w rodowisku graficznym nie byyby moliwe lub bardzo trudne do wykonania.
Tak wic dobra znajomo polece i umiejtno korzystania z nich stanowi klucz do
sukcesu obsugi systemu Debian Linux.
Poniej przedstawiono wszystkie niezbdne polecenia suce do pynnego poruszania si
w gszczu plikw i katalogw systemowych oraz edycji i modyfikacji plikw konfiguracyjnych. S to wane elementy administrowania systemem.
Przedstawiona lista polece zostaa podzielona na kilka kategorii, m.in.: polecenia dla
katalogw, polecenia dla plikw itd.
Polecenia dla katalogw

wiczenie 2.4.
Poruszanie si w strukturze plikw i katalogw (zmiana katalogu):

Podczas pracy w konsoli systemowej, podstawow czynnoci, jak wykonuje kady uytkownik systemu jest poruszanie si po strukturze plikw i katalogw. Poleceniem sucym
do przemieszczania si pomidzy katalogami jest polecenie
.
1. Otwrz okno konsoli lub zaloguj si do wirtualnego terminala.
Nastpnie wpisz polecenie:

'
Przeniesie Ci ono do katalogu sbin znajdujcego si w katalogu usr.

2. Chcc przej z powrotem do katalogu nadrzdnego, wpisz polecenie:

Uytkownik zostanie przeniesiony do katalogu /usr/.

3. Nastpnie wpisz polecenie , aby automatycznie przej do katalogu gwnego .
Moliwe jest ponowne wydanie polecenia
, aby przechodzi do kolejnych
katalogw nadrzdnych a do katalogu gwnego. Jednak przechodzenie do katalogu

gwnego takim sposobem czasami moe zaj sporo czasu.
wiczenie 2.5.
Wywietlanie nazwy biecego katalogu:

Pracujc w konsoli systemowej, powiniene zna polecenie wywietlajce nazw katalogu biecego, w ktrym aktualnie znajduje si uytkownik. Poleceniem tym jest
.
40
1. Tak jak w poprzednich wiczeniach, uruchom konsol.

2. Wykorzystujc umiejtnoci zdobyte w poprzednich wiczeniach, przejd z katalogu,
w ktrym si znajdujesz (katalogu domowego) do innego katalogu za pomoc

polecenia
.
3. Wpisz polecenie
, a nastpnie zatwierd je przyciskiem Enter.
Zostanie wywietlona nazwa biecego katalogu, w ktrym si znajdujesz.

wiczenie 2.6.
Wywietlanie zawartoci katalogw:

Poleceniem umoliwiajcym wywietlanie zawartoci katalogw jest polecenie . Jego
skadnia oraz dostpne opcje zostay przedstawione poniej, warto wic, aby przed wykonaniem wiczenia si z nimi zapozna.
Skadnia polecenia:
()$*+(!"#& +
Opcje, wyrnione znakiem , pozwalaj zdefiniowa rne sposoby wywietlania katalogw. Podobnie jak w innych miejscach, rozrniane s wielkie i mae litery. Wszystkie
dostpne opcje polecenia znajduj si w tabeli 2.1.
Aby wywietli zawarto wraz ze szczegowymi informacjami na ich temat, postpuj
zgodnie z poniszymi poleceniami:
1. Uruchom konsol systemow, posugujc si skrtem znajdujcym si na Biurku
lub rozwijajc menu systemowe i wybierajc w nim odpowiedni pozycj.

2. Wpisz w konsoli polecenie , a nastpnie zatwierd je klawiszem Enter.
Polecenie to wywietla, poczwszy od biecego katalogu, pliki, podkatalogi

i pliki w podkatalogach, doczajc o nich wszystkie informacje.
Wynik dziaania polecenia zosta zamieszczony poniej.
, )
.
)'")'))')/''0012 10345678"
'"')')0''.162 10
'"')')0''.162 001
'"')')0''.162 009':
'"')')1''0.9;62 0156<
'"')');1''.162 015;
'"')')0''.162 0098$$
'"'" ')' 88.162 100:
'"')')0''.162 009'
'"')')9''.162 100.
'")))))/0''65.2 00 =8
'"')')0''.164500:
'"')')0''.162 009$
)'")'))')/''2 0156$ ""
')')')5''2 010$'
Tabela 2.1. Opcje polecenia ls

Opcja
Opis
)
wywietla rwnie pliki ukryte
)
nazwy niedrukowalne jako liczby w systemie semkowym
)
sortuje wywietlan list wedug daty zmiany
)
wywietla nazwy katalogw, a nie ich zawartoci
)8
sortuje wywietlan list wedug kolejnoci zapisu na noniku
)
wywietla numer wza dla kadego pliku
)&
podaje w kilobajtach zajmowan wielko pliku
)
wywietla wszystkie informacje na temat katalogu, np. waciciela, grup,

do ktrej naley, typ, prawa, dat ostatniej modyfikacji
):
nazwy plikw wywietlane s w kolejnych wierszach i oddzielone s przecinkami
)
zamiast nazw pojawia si ID uytkownika oraz nazwa grupy
)$
do nazwy katalogu doczony zostaje
)
wywietla wedug ostatniej modyfikacji
wywietla wedug ostatniego dostpu do pliku
)
wywietla nazwy w kolumnach posortowanych poziomo
)>
wywietla wszystkie pliki, rwnie ukryte oprcz oraz
)?
nie wywietla plikw bdcych kopi zapasow, czyli z kocwk @
)7
domylna opcja pozwalajca na wywietlanie zawartoci katalogu w kolumnach

posortowanych pionowo
)4
Docza do nazw plikw ich rozszerzenia
)
zapobiega wywietlaniu grup przy dugim formacie wyjciowym
listuje zawarto caego katalogu, ale zamiast dowiza wywietlane s pliki i katalogi,
na ktre wskazuj dowizania
)A
nazwy plikw wywietlone s w cudzysowach
)-
wywietla zawarto podkatalogw rekursywnie
)
sortuje wywietlan zawarto katalogu wedug rozmiaru
)3
sortuje pliki wedug nazw rozszerze
)
wywietla ca zawarto katalogu w jednej kolumnie
)"!'!
przy wywietlaniu pomijane s pliki zawierajce w nazwie wyraenie wzorzec

'"')')5''.162 091'
'"')')0''.162 10090
'"'"'"1''.162 0156:$
'"')')''.162 100; '
'"')')6''.162 1009<'
'"'"'"''062 00<: !)B<: !)
000)$
41
42
wiczenie 2.7.
Tworzenie katalogu:
Podobnie prosto jak przemieszczanie si pomidzy katalogami wyglda ich tworzenie.
W wiczeniu tym za pomoc polecenia
stworzymy kilka katalogw jednoczenie.
Na pocztek jednak zapoznaj si ze skadni polecenia.
:&'()$*+(!"#& +
tworzy w podanej ciece wszystkie brakujce elementy (katalogi).

tworzy katalog z okrelonymi prawami.
Aby mc utworzy jednoczenie kilka katalogw, w tym przypadku katalogi bd tworzone jeden w drugim, naley wykona nastpujce kroki:
1. Uruchomi konsol systemow lub wirtualny terminal.
2. Wyda nastpujce polecenie:
:&'/$&
Polecenie to sprawi, e najpierw zostanie utworzony katalog o nazwie ka, nastpnie ta,
a w kocu log.
3. Aby sprawdzi czy katalogi zostay utworzone poprawnie oraz czy znajduj si
w odpowiedniej kolejnoci, mona posuy si poleceniem
.
wiczenie 2.8.
Usuwanie pustych katalogw:

Skoro masz ju potrzebn wiedz do tego, aby tworzy nowe katalogi w wybranych
przez siebie lokalizacjach, nauczysz si teraz kasowa wybrane katalogi za pomoc polecenia
.
Skadnia polecenia
:
':'()$*+(!"#& +
rekursywnie usuwa katalog.
W tym wiczeniu poznamy sposb na usunicie niepotrzebnego nam ju katalogu, jedynym warunkiem wykonania tego wiczenia jest to, e usuwany katalog musi by pusty.
Aby poprawnie wykona wiczenie, naley:
1. Uruchomi konsol systemow lub wirtualny terminal.
2. Jeeli katalog nie jest pusty, naley usun z niego wszystkie znajdujce si
w nim pliki, posuy do tego polecenie omawiane w dalszej czci tego rozdziau,
ale nie sposb o nim nie wspomnie w tym miejscu, jest to polecenie:
':(!"#$& +
3. Po usuniciu wszystkich plikw naley wyda polecenie:

':'/$&
43
Spowoduje to natychmiastowe usunicie wybranego katalogu ze struktury plikw

i katalogw. Aby sprawdzi czy katalog rzeczywicie zosta usunity, mona
wywietli spis wszystkich katalogw znajdujcych si w biecej lokalizacji
i sprbowa na licie odnale ten katalog. Drugim sposobem na sprawdzenie
faktu usunicia katalogu jest prba przejcia do niego za pomoc polecenia
.
wiczenie 2.9.
Wywietlanie iloci miejsca zajmowanego przez katalog:

Podczas administrowania systemem czasami chcemy sprawdzi ile miejsca zajmuje wybrany katalog. Aby wykona sprawdzenie wielkoci katalogu, naley skorzysta z polecenia
. Jak w przypadku poprzednich wicze, naley w pierwszej kolejnoci zapozna si z czci teoretyczn. Opcje polecenia przedstawia tabela 2.2.
Tabela 2.2. Opcje polecenia du
Opcja
Opis
)
Wywietla rozmiar wszystkich plikw
)
Pokazuje w bajtach ilo zajmowanego miejsca
)
Pokazuje sumaryczn ilo zajmowanego miejsca
)&
Wywietla ilo zajmowanego miejsca w kilobajtach
)
Do rozmiaru dolicza rwnie rozmiar dowiza twardych
Podaje tylko rozmiar caego katalogu
)
Ignoruje katalogi znajdujce si w innych systemach plikw
)
Odszukuje, a nastpnie wywietla dowizania symboliczne
Zamiast dowiza symbolicznych wywietlane s rozmiary katalogw wskazanych

przez dowizanie
Pokazuje ilo miejsca zajmowanego przez katalogi, ignorujc podkatalogi
Skadnia polecenia:
()$*+(!"#& +
Chcc mie kontrol nad iloci miejsca zajmowanego przez katalog w systemie plikw,
musimy przyswoi sobie polecenie
wraz z dostpnymi opcjami. W wiczeniu tym
wywietlimy ilo zajmowanego miejsca przez wybrany podkatalog w wybranej lokalizacji. Aby poprawnie wykona polecenie, naley:
1. Uruchomi konsol systemow lub wirtualny terminal tak samo jak w poprzednich
wiczeniach.
2. Przej do wybranej lokalizacji katalogu, w ktrym znajduje si interesujcy nas
podkatalog. Posuy do tego polecenie
. W wiczeniu tym sprawdzimy ile miejsca
zajmuje katalog domowy uytkownika lukas. Wydajemy wic polecenie:

:
3. Bdc w katalogu nadrzdnym do katalogu lukas, wydajemy polecenie:

/ &
44
Efekt wydania polecenia zosta przedstawiony poniej:

( & C & +:
( & C :+ ) &
5D &
Polecenia dla plikw

Administrujc system Linux lub bdc nawet tylko jego zwykym uytkownikiem, musisz
bezbdnie opanowa obsug zarwno plikw, jak i katalogw. Skoro nauk obsugi katalogw mamy ju za sob, nie pozostaje nic innego jak zaj si plikami.
wiczenie 2.10.
Tworzenie i usuwanie plikw:

Jedn z waniejszych, a zarazem podstawowych, operacji wykonywanych na plikach jest
ich tworzenie. Tworzy plik mona na wiele sposobw, jednak w tym wiczeniu wykorzystamy do tego polecenie . Nastpnie usuniemy utworzony przez nas plik za pomoc polecenia .
1. Przejd do lokalizacji, w ktrej zostanie utworzony plik, skorzystaj przy tym
z polecenia
.
2. Nastpnie w odpowiedniej lokalizacji wydaj polecenie:
&
& 0
Polecenie to utworzy pliki tekstowe o nazwie odpowiednio tekst1 oraz tekst2

w biecej lokalizacji.
3. Aby usun stworzone pliki, naley wyda w konsoli nastpujce polecenie:
':&
':& 0
Lub, jeeli w katalogu nie ma innych plikw tekstowych, polecenie:

':E
Znak oznacza, e usunite zostan wszystkie pliki, ktre posiadaj okrelone

w poleceniu rozszerzenie, w naszym przypadku txt.
wiczenie 2.11.
Kopiowanie plikw:
Chyba nikogo nie musz przekonywa jak wan i poyteczn umiejtnoci jest kopiowanie plikw. Niejednokrotnie zdarza si, e trzeba z jakiego powodu zrobi kopi
pliku w okrelonej lokalizacji, np. na dyskietce i tu dla niektrych uytkownikw moe
pojawi si problem. W tabeli 2.3 przedstawione zostay opcje polecenia cp.
$()$*+(F'G%+(+
45
Tabela 2.3. Opcje polecenia cp

Opcja
Opis
)
czy role parametrw / i /$
)
tworzy kopi zapasow wskazanego pliku
)
podczas kopiowania zachowane s zarwno dowizania mikkie, jak i twarde
)8
pliki znajdujce si w katalogu docelowym (do ktrego odbywa si kopiowanie)

posiadajce analogiczne nazwy bd zastpowane
)
oczekuje na zgod nadpisania pliku
)
zamiast kopii tworzy dowizania twarde
)$
do pliku docelowego przypisuje atrybuty pliku rdowego
)'
kopiuje podkatalogi razem z plikami
tworzy dowizania zamiast kopii
zastpuje pliki rdowe tylko nowszymi plikami rdowymi
)<
wywietla nazwy wszystkich kopiowanych plikw
)
pomija podkatalogi znajdujce si w innych systemach plikw
)H
kopiuje pliki rdowe z zachowaniem atrybutw
)-
kopiuje rekursywnie
) rozszerzenie
zmienia rozszerzenie kopii na podane przez uytkownika
Aby sprawnie kopiowa pliki, naley skorzysta z nastpujcego schematu wykonywania

tej czynnoci:
1. Uruchom konsol systemow lub wirtualny terminal, moesz rwnie zalogowa si
do systemu zdalnie.
2. Przejd do lokalizacji, w ktrej znajduje si wybrany plik lub grupa plikw.
W tym momencie powiniene wiedzie, do jakiej lokalizacji bdziesz kopiowa

wybrany plik (pliki).
3. Nastpnie w konsoli (wirtualnym terminalu) wpisz nastpujce polecenie:
$/E: & &$& $
a nastpnie po jego wpisaniu zatwierd je klawiszem Enter.

Spowoduje to skopiowanie wszystkich plikw znajdujcych si w katalogu etc
do katalogu /home/lukas/kopia.backup i stworzenie ich kopii zapasowych.
wiczenie 2.12.
Przenoszenie i zmiana nazw plikw:

Kolejn niezwykle przydatn czynnoci we wszystkich systemach operacyjnych jest
umiejtno przenoszenia wybranych plikw z jednej lokalizacji do innej. Suy do tego
polecenie mv, jego opcje zawiera tabela 2.4.
46
Tabela 2.4. Opcje polecenia mv

Opcja
Opis
)
Tworzy kopi zapasow plikw, przez to zabezpiecza je przed zapisaniem
)8
Usuwa pliki bez pytania o potwierdzenie
)
Czeka na potwierdzenie przed zastpieniem pliku
Zastpuje pliki docelowe tylko nowszymi plikami rdowymi
)<
Wywietla dokadne komunikaty
) rozszerzenie
Zmienia rozszerzenie kopii na podane przez uytkownika
Skadnia polecenia :

:<()$*+(F'G%+(+
1. Uruchom konsol systemow lub wirtualny terminal.

2. Za pomoc polecenia
przejd do lokalizacji, w ktrej znajduje si wybrany plik
lub grupa plikw. W tym wiczeniu bdziemy przenosi pliki znajdujce si

w katalogu /etc/ do katalogu kopia.backup, znajdujcego si w katalogu domowym
uytkownika.
3. W celu przeniesienia plikw wydaj polecenie:
$/E: & &$& $
a nastpnie po jego wpisaniu zatwierd je klawiszem Enter.

Po zatwierdzeniu polecenia przyciskiem Enter rozpocznie si proces przenoszenia
plikw z katalogu rdowego do katalogu /home/lukas/kopia.backup. Jeeli
podczas przenoszenia zostanie napotkany ju istniejcy plik, zostanie wywietlony
komunikat z pytaniem do uytkownika o to, czy ma on zosta zastpiony.
wiczenie 2.13.
Wywietlanie zawartoci plikw na standardowym wyjciu:

Pracujc w konsoli systemowej systemu Linux, masz moliwo wywietlania zawartoci
wybranego pliku, na przykad passwd, a nastpnie zapisywania wywietlonej zawartoci
w innym pliku. Opcje polecenia wraz z krtkim opisem znajduj si w tabeli 2.5.
()$*+(!"#$& +
Aby wykona to wiczenie:

1. Uruchom konsol systemow.
2. Przejd do katalogu, w ktrym znajduje si plik, w tym przypadku jest to katalog /etc/.
Wydaj polecenie:

3. Po przejciu do odpowiedniej lokalizacji wydaj nastpujce polecenie:

/$ "B$ ""
47
Tabela 2.5. Opcje polecenia cat

Opcja
Opis
)
Numeruje wszystkie niepuste wiersze zawartoci pliku
)
Odpowiada poczonym opcjom /< i /
)
Numeruje wszystkie wiersze
czy wszystkie puste wiersze wystpujce po kolei w jeden pusty wiersz
)
Odpowiada poczonym opcjom /< i /I
)<
Nie wywietla znakw sterujcych I>? i 4
)>
Odpowiada poczonym opcjom /<, / i /I
)
Docza znak na kocu kadego wiersza odczytywanego pliku
)I
Wywietla tabulatory jako JK
Edytujc pniej zawarto pliku passwd.new, moesz zauway, e jego zawarto

jest identyczna z plikiem passwd.
wiczenie 2.14.
Wywietlanie nagwka pliku na standardowym wyjciu:

Czasami zdarza si, e plik, ktry uytkownik chce podda edycji jest bardzo duy (zawiera np. kilkadziesit czy te kilkaset linii tekstu). Natomiast informacja, ktr uytkownik chce uzyska znajduje si w pierwszych liniach tekstu zawartego w pliku. wiczenie to posuy do opanowania umiejtnoci wywietlania kilku pierwszych linijek
pliku. Wszystkie niezbdne opcje polecenia znajduj si tabeli 2.6.
()$*(L$*M++(!"#$& +
Tabela 2.6. Opcje polecenia head

Opcja
Opis
)
Wywietla pierwsze N bajtw pliku
) LN&N:M
Wywietla pierwsze N blokw, odpowiednio: 512 B, 1 kB, 1 MB
)
Wywietla N pierwszych wierszy

2. Przejd do lokalizacji zawierajcej wybrany plik. W wiczeniu tym bdziemy
edytowa plik passwd, wic w konsoli wpisujemy polecenie:

3. W tym miejscu naley zdecydowa ile pierwszych linijek pliku ma zosta
wywietlonych na potrzeby naszego wiczenia wywietlimy 10 pierwszych

linijek. W tym celu naley wpisa polecenie:
/$ "
48
4. Przykadowy wynik dziaania wydanego polecenia znajduje si poniej:

,)$ "
'''
:: '
00
<
.
: 9: ':
:6:<':
$;;$<' $$
:55:<':
" 11" <' $"
wiczenie 2.15.
Wywietlanie kocowej czci pliku na standardowym wyjciu:

Chcc wywietli kocow zawarto pliku, powinnimy skorzysta z dostpnego i stworzonego w tym celu polecenia . Poniej znajduje si jego skadnia oraz dostpne opcje
w tabeli 2.7. Na potrzeby naszego wiczenia poddamy edycji plik systemowy passwd.
()$*(L$*M++(!"#$& +
Tabela 2.7. Opcje polecenia tail

Opcja
Opis
)
Wywietla ostatnie N bajtw
) LN&N:M
Wywietla ostatnie N blokw, odpowiednio: 512 B, 1 kB, 1 MB
)8
Nadzoruje wzrost pliku
)
Wywietla N ostatnich wierszy
Porwnanie dwch plikw bit po bicie i wywietlenie pozycji znaku i numeru wiersza,
w ktrym wystpia rnica
wywietla rnice si znaki.
podaje pozycj i warto wszystkich rnicych si znakw.
nie przekazuje adnych komunikatw na standardowe wyjcie.
1. W konsoli systemowej przejd do katalogu /etc/, w ktrym znajduje si plik passwd.
2. Zalenie od tego ile ostatnich linijek lub te ostatnich bajtw pliku ma zosta
wywietlone, wpisywane polecenie bdzie miao nastpujc posta:

/$ "
Po wydaniu tego polecenia zostanie wywietlonych dziesi ostatnich linijek pliku

passwd w konsoli systemowej.
49
wiczenie 2.16.
Tworzenie dowiza do plikw i katalogw:

W systemach operacyjnych z rodziny Linux uytkownik ma moliwo tworzenia dowiza do plikw i katalogw. Tworzenie dowiza odbywa si za pomoc polecenia .
Skadnia polecenia przedstawia si nastpujco (dostpne opcje zawiera tabela 2.8):
()$*+()OL$*M+F'G%(+
Tabela 2.8. Opcje polecenia ln

Opcja
Opis
)
Tworzy kopie zapasowe plikw przed ich zastpieniem

Zastpuje istniejcy plik o tej samej nazwie
Oczekuje na potwierdzenie przed usuniciem
Tworzy dowizania symboliczne zamiast twardych
Wywietla nazw kadego katalogu przed dokonaniem dowizania
Tworzy z wczeniejszych wersji plikw kopie zapasowe,
domyln wartoci jest
)8
)
)
)<
)OL :'N
N :$M
1. Przejd w konsoli systemowej do katalogu domowego i utwrz w nim

(za pomoc polecenia
) nowy katalog, ktry nazwij dowizania.
wiczenie 2.17.
Wywietlanie pliku fragmentami:

Czasami zdarza si, e edytowany przez uytkownika plik jest sporych rozmiarw i gdy
zostanie poddany edycji na standardowym wyjciu w konsoli po prostu jego caa
zawarto przelatuje przed oczami uytkownika, a widoczna jest tylko jego kocowa
cz. Polecenie pozwala zapobiega takim sytuacjom w ten sposb, e plik wywietlany jest fragmentami, a przejcie do kolejnego fragmentu pliku nastpuje po naciniciu klawisza spacja. W tabeli 2.9 przedstawione zostay opcje omawianego polecenia.
:'()$*+()!#"' !+(= :'#"' !+($&+
Tabela 2.9. Opcje polecenia more

Opcja
Opis
)
)!#"' !
Wywietla komunikat: H' $ NPQPQ

na kocu kadego wiersza wywietlanego pliku
Zlicza dugie wiersze zapisane w kilku liniach jako jeden wiersz
Ignoruje znak zmiany strony
Blokuj przewijanie ekranu
Zbiera wszystkie puste wiersze wystpujce po kolei w jeden pusty wiersz
Blokuje podkrelenia
Liczba wierszy, ktra ma zosta jednorazowo wywietlona
= :'#"' !
Rozpoczyna wywietlanie zawartoci pliku od wiersza :'#"' !
)8
)
)$N)
)
)
50
Chcc podda edycji plik passwd za pomoc polecenia , wykonaj ponisze kroki:
1. Przejd, podobnie jak w poprzednim wiczeniu, do katalogu, w ktrym znajduje si
plik passwd.
2. Wpisz nastpujce polecenie:
:'$ "
Spowoduje to wywietlenie pierwszej strony pliku passwd, kolejne czci

moesz przeglda, posugujc si klawiszem spacji.
wiczenie 2.18.
Poszukiwanie w plikach wzorcw:

W wiczeniu tym poddamy edycji plik konfiguracyjny passwd, ale w ten sposb, e nie bdzie wywietlana caa jego zawarto na standardowym wyjciu, a jedynie linie zawierajce
szukany wzorzec.
'$()$*+()+"!G'()8!"#$& +($&+
Kolejne kroki przeprowadz uytkownika przez to wiczenie a mianowicie wyszukiwanie wzorca bash w pliku passwd:
1. Uruchom konsol lub przejd do wirtualnego terminalu.
2. Przejd do katalogu /etc/ zawierajcego plik passwd. Suy do tego polecenie:

3. Nastpnie naley wpisa odpowiednie polecenie (opcje w tabeli 2.10), w ktrym
zawarty bdzie wzorzec:

'$ $ "
Tabela 2.10. Opcje polecenia grep

Opcja
Opis
)
wywietla odnalezione miejsce
)
wywietla liczb odnalezionych wyrae
)
nie wypisuje nazwy plikw przed kadym odnalezionym miejscem
)
ignoruje rnice w wielkoci liter
)
wywietla tylko nazwy plikw, w ktrych odnaleziony zosta wzr
)
wywietla numer kadego wiersza, w ktrym odnaleziony zosta wzorzec
brak wywietlania jakichkolwiek komunikatw
)<
wywietla tylko te wiersze, ktre nie zawieraj wzoru
)"
pokazuje tylko te wiersze, w ktrych wzorzec jest caym wyrazem
)
pokazuje tylko te wiersze, w ktrych wzr wystpuje jako cay wiersz
)8
wyszukuje wzr w pliku o nazwie nazwa_pliku

4. W wyniku dziaania polecenia zostan wywietlone wszystkie linie zawierajce
sowo bash. Przykadowy wynik dziaania polecenia zosta przedstawiony poniej:

'''
& 99 & : &
51
wiczenie 2.19.
Wyszukiwanie pliku o okrelonych waciwociach:

8(!"#& +(&'' :#! +
Jeeli uytkownik zna nazw pliku, jednak nie zna jego lokalizacji w strukturze plikw
i katalogw, moe posuy si omawianym poleceniem !
. W wiczeniu tym bdziemy szuka pliku o nazwie README. W tym celu:
1. Uruchom konsol systemow lub przejd do wirtualnego terminala.
2. Podczas wpisywanie polecenia (opcje w tabeli 2.11), ktre rozpocznie proces
wyszukiwania naley okreli lokalizacj, w ktrej wyszukiwany bdzie plik.

Pozwala to znacznie zawzi obszar wyszukiwania i skrci jego czas.
W tym celu wpisz polecenie:
8 ' '/:->D
Tabela 2.11. Opcje polecenia find

Opcja
Opis
):!"#$&
Wyszukuje plik nazwa_pliku
)$P"!'!P
Wyszukuje pliki, ktrych cieka dostpu pasuje do wzorca
)$':'
Wyszukuje pliki, ktre maj prawa dostpu okrelone jako tryb
)$$
)&
Wyszukuje pliki, ktrych typ jest okrelony jako:

b block
c character
d directory
p named pipe FIFO
f regularny plik
l dowizanie symboliczne
s gniazdo
Wyszukuje pliki z liczb N dowiza do plikw
) !
Wyszukuje pliki, ktre maj wielko N
) 'P R&"&P
Wyszukuje pliki, ktre nale do uytkownika
):
Wyszukuje pliki, ktre byy otwierane w N dniach
)::
Wyszukuje pliki, ktre zostay zmodyfikowane w N dniach
)"'!"#$&
Wyszukuje pliki, ktrych modyfikacja jest nowsza ni pliku o nazwie

nazwa_pliku
)$'
Przekazuje na standardowe wyjcie nazw odnalezionego pliku oraz jego

pen ciek
)8$'!"#$&
Zapisuje wynik wyszukiwania, czyli nazw pliku oraz pen ciek w pliku
nazwa_pliku
)$
Uruchamia polecenie dla odnalezionego pliku
)S&'' :#!
Prawda, jeeli &'' :#!T jest prawdziwe
W tym przypadku wyszukiwanie pliku o nazwie README rozpocznie si

w lokalizacji: /usr/share/doc.
52
W wyniku wyszukiwania moe zosta wywietlony nastpujcy rezultat:

' '
' '$")8)60
' '$")8)60:
' '$")8)60:$"):
' '$")8)60:$")0:
' '$")8)60:$"):
' '$")8)60:$").:
' '$")8)60:$")9:
' '$")8)60:$")6:
Polecenia administratora
wiczenie 2.20.
Zmiana hasa uytkownika:

Moliwo zmiany hase wszystkich uytkownikw posiadajcych kota w systemie ma
administrator systemu. Jednak kady z poszczeglnych uytkownikw moe sam zmieni
swoje haso. Zarwno administrator, jak i zwyky uytkownik systemu do zmiany hasa
uyj tego samego polecenia, a mianowicie
.
1. Zaloguj si do systemu w trybie tekstowym lub trybie graficznym, a nastpnie uruchom
konsol systemow.
2. Posugujc si poleceniem
oraz nazw uytkownika systemu, wpisz polecenie:
$ " &
W tym wiczeniu zmieniamy haso uytkownika lukas, lecz kady uytkownik

moe zamiast uytkownika lukas wpisa wybrany przez siebie login uytkownika.
3. Jeeli nie masz uprawnie administratora systemu, w tym miejscu naley wpisa
nowe haso uytkownika:

"
U3$ "'
4. Kolejn czynnoci, jak naley wykona jest powtrne wpisanie nowego hasa:
-$"
U3$ "'
Po jego podaniu haso zostanie zmienione.

wiczenie 2.21.
Zmiana waciciela pliku:

"()$*+("%T+(' $+($&+
1. Rozpocznij prac z now konsol. Nastpnie wybierz plik, ktrego prawa chcesz
zmieni przejd do katalogu, w ktrym si znajduje.

2. Na potrzeby naszego wiczenia wykorzystamy plik tekstowy o nazwie tekst.
53
Aby zmieni uprawnienia pliku , wpisz w konsoli:

" & ' $&
Po wydaniu tego polecenia (opcje w tabeli 2.12) wacicielem pliku zostanie

uytkownik o nazwie lukas, bdzie on mia do niego peny dostp, jak rwnie grupa,
do ktrej uytkownik naley.
Tabela 2.12. Opcje polecenia chown
Opcja
Opis
)
Wywietla nazwy plikw, ktrych waciciel si zmieni
)8
Nie wywietla komunikatw o bdach
)<
Wywietla dokadny komunikat o dokonanych zmianach
)-
Wraz z podkatalogami
wiczenie 2.22.
Zmiana praw dostpu do plikw i katalogw:

:()$*+'($&+
Aby wykona wiczenie, naley:

1. W konsoli przej do lokalizacji pliku, ktrego prawa dostpu chcesz zmieni.
2. Wykona polecenie (opcje w tabeli 2.13):
:/8)"&
Tabela 2.13. Opcje polecenia chmod

Opcja
Opis
)
Wywietla nazwy plikw, ktrych prawa dostpu zostay zmienione
)8
Nie wywietla komunikatw o bdach
)-
Wywietla dokadny komunikat o dokonanych zmianach
I'
Okrela nowe atrybuty pliku

3. Wydane polecenie odebrao zarwno wacicielowi pliku, jak i innym uytkownikom
prawo zapisu do pliku. Dodatkowo zostay zablokowane informacje o pojawiajcych

si ewentualnie bdach.
wiczenie 2.23.
Sprawdzanie i naprawa systemu plikw (opcje polecenia w tabeli 2.14):

8 &()$*+()$ : $&G"+()LN'M+ :$&G"
wiczenie 2.24.
Formatowanie systemu plikw (opcje polecenia w tabeli 2.15):

:&8 ()O+()$ : $&G"+()LN!"#$& M+ :#$&G"(&+
54
Tabela 2.14. Opcje polecenia fsck

Opcja
Opis
)
Odbywa si automatycznie bez adnego potwierdzenia
)'
Naprawa interaktywna
)$ : $&G"
Okrelenie typu systemu plikw, ktry ma zosta sprawdzony
)>
Sprawdza wszystkie systemy plikw odnalezione w pliku konfiguracyjnym

/etc/fstab
) '
Pokazuje, co nastpi po wykonaniu polecenia (nie wykonuje go)
)-
Pomija gwny system plikw
)O
Wywietla wszystkie komunikaty
Tabela 2.15. Opcje polecenia mkfs

Opcja
Opis
)
Sprawdza partycj przed sformatowaniem w poszukiwaniu uszkodzonych blokw
)!"#$&
Odczytuje list bdnych blokw z pliku nazwa_pliku
)$ : $&G"
Okrela typ systemu plikw
)O
Wywietla wszystkie komunikaty
wiczenie 2.25.
Wywietlanie informacji o uytkownikach:

8'()$*+
Aby sprawdzi dziaanie polecenia !", wykonaj ponisze czynnoci:

2. Wpisz w konsoli polecenie (opcje w tabeli 2.16)
8'/!"# !&"&
gdzie !#$#! oznacza nazw konkretnego uytkownika posiadajcego

konto w systemie.
Tabela 2.16. Opcje polecenia finger
Opcja
Opis
Wywietla nastpujce informacje o uytkowniku: login, pene dane, numer terminala,

na ktrym pracuje, status oraz czas zalogowania
)
Wywietla pen informacj o uytkowniku w kilku wierszach
):
Wycza wyszukiwanie nazw uytkownikw

3. Jeli chcesz uzyska wicej informacji na temat programu finger, moesz przejrze
dostpne pliki pomocy za pomoc polecenia:

:8'
55
wiczenie 2.26.
Wywietlanie listy zalogowanych uytkownikw:

"()$*+
Aby sprawdzi dziaanie polecenia who, wykonaj ponisze czynnoci:

2. Wpisz w konsoli polecenie (opcje w tabeli 2.17):
"/
Tabela 2.17. Opcje polecenia who

Opcja
Opis
)
Wywietla wszystkich uytkownikw
)
Podaje dat i godzin uruchomienia komputera
)
Wywietla wiersz z nagwkami kolumn
)
Wywietla pen liczb godzin i minut, podczas ktrych uytkownik by nieaktywny
)
Doprowadza nazwy hostw do postaci kanonicznej
):
Oznacza to samo, co polecenie ":U, czyli wywietla nazw aktualnie zalogowanego

uytkownika
)Q
Pokazuje tylko nazwy zgoszeniowe oraz liczb zalogowanych uytkownikw
)'
Wywietla poziom pracy oraz dat i godzin uruchomienia komputera
Wywietla tylko krtk wiadomo o uytkowniku, tj. imi oraz czas
)I
Wywietla przy kadej nazwie zgoszeniowej znak okrelajcy status komunikatw

uytkownika
Wywietla list zalogowanych uytkownikw
):
Wynik dziaania taki sam jak opcji /I
)"
Wynik dziaania taki sam jak opcji /I
)$
Wywietla informacje o programie oraz dostpne opcje
)<'
Pokazuje wersj programu, a nastpnie koczy prac

3. Jeli chcesz uzyska wicej informacji na temat programu finger, moesz przejrze
dostpne pliki pomocy za pomoc polecenia:

:"
wiczenie 2.27.
Wyczanie komputera:
Korzystajc z trybu tekstowego systemu Debian Linux, powiniene zna polecenie pozwalajce na wyczenie komputera. Poleceniem sucym do tego jest
!; posiada
ono ca gam dostpnych opcji przedstawionych poniej.
"()$*+
56
wiczenie to pokae uytkownikowi, w jaki sposb szybko zamyka system i wycza

komputer.
1. Jeeli jeste zalogowany jako zwyky uytkownik, zmie swoje uprawnienia,
logujc si na konto administratora systemu za pomoc polecenia:

'
Nastpnie podaj haso uytkownika root, ktry jest administratorem systemu.

2. Po zalogowaniu si na konto root masz ju odpowiednie uprawnienia do tego,
aby wywoa polecenie
! (opcje w tabeli 2.18).
Wpisz polecenie:
"/"
Polecenie to spowoduje natychmiastowe wylogowanie wszystkich uytkownikw

z systemu i jego zamknicie.
Tabela 2.18. Opcje polecenia shutdown
Opcja
Opis
)
Anuluje wydane wczeniej polecenie zamknicia systemu
)
Czeka okrelon liczb sekund przed zmian poziomu pracy
)&
Wysya do uytkownika komunikaty ostrzegawcze, nie wyczajc komputera
)'
Po wyczeniu systemu uruchamia go ponownie
)
Wycza komputer
)8
Pomija sprawdzanie systemu plikw podczas przeadowania systemu
)4
Wymusza sprawdzanie systemu plikw podczas przeadowania systemu
Uzyskiwanie pomocy dotyczcej polece

Podczas korzystania z systemu operacyjnego Debian Linux w trybie tekstowym, moe
zdarzy si sytuacja, w ktrej bd potrzebne dodatkowe informacje na temat konkretnego
programu. Informacje te moesz uzyska, uywajc bardzo prostego polecenia, ktrego
skadnia wyglda nastpujco:
:!"#$
Jeeli plik pomocy zostanie odnaleziony w dokumentacji, zostanie wywietlony peny

opis szukanego hasa. Korzystajc w ten sposb z pomocy systemowej dla konsoli, powiniene wykaza si znajomoci jzyka angielskiego, gdy wikszo pomocy systemowej jest w tym wanie jzyku.
Przykad dziaania polecenia ! prezentuje rysunek 2.4.
Rysunek 2.4.
Pomoc w konsoli
systemowej
57

Debian Linux. Ćwiczenia

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Debian Linux. Ćwiczenia

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

IDZ DO

ZAMW DRUKOWANY KATALOG

Systemy operacyjne z rodziny Linuksa staj si coraz popularniejsze. Ju dawno

Instalacja dystrybucji Debian Linux............................................................................................................ 7

Debian Linux. wiczenia

Konfiguracja Wwwoffle ............................................................................................. 30

Wiersz polece .................................................................................................................................................... 35

Administrowanie systemem ........................................................................................................................... 67

rodowisko graficzne ....................................................................................................................................... 97

Bazy danych ...........................................................................................................................................................117

Przechodzenie pomidzy wirtualnymi konsolami:

oraz haso uytkownika, jeeli takie oczywicie istnieje.

do pierwszego wirtualnego terminala. Po jego uruchomieniu uytkownik zostanie

Debian Linux. wiczenia

W pierwszym wierszu znajduje si informacja na temat rodzaju uruchomionej

wirtualnego terminala (Ctrl+Alt+F2). Nastpnie zaloguj si w nim, podajc login

Chcc skorzysta z konsoli w systemie operacyjnym Debian, nie musisz kadorazowo

Rozdzia 2. Wiersz polece

Wywietlanie dostpnych powok systemowych:

aktywnej powoce, wydaj konsoli polecenie:

Zostanie wwczas wywietlona nazwa aktualnie uywanej powoki. Przykadowa

Spowoduje ono wywietlenie wszystkich dostpnych w systemie powok wynik

Zmiana powoki systemowej:

wedug okrelonego schematu:

Debian Linux. wiczenia

w tym celu posuy si konsol. S dwa sposoby zmiany powoki. Pierwszym

Rozdzia 2. Wiersz polece

Najwaniejsze polecenia systemu

Polecenia dla katalogw

Poruszanie si w strukturze plikw i katalogw (zmiana katalogu):

Nastpnie wpisz polecenie:

Przeniesie Ci ono do katalogu sbin znajdujcego si w katalogu usr.

Uytkownik zostanie przeniesiony do katalogu /usr/.

katalogw nadrzdnych a do katalogu gwnego. Jednak przechodzenie do katalogu

Wywietlanie nazwy biecego katalogu:

Debian Linux. wiczenia

1. Tak jak w poprzednich wiczeniach, uruchom konsol.

w ktrym si znajdujesz (katalogu domowego) do innego katalogu za pomoc

Zostanie wywietlona nazwa biecego katalogu, w ktrym si znajdujesz.

Wywietlanie zawartoci katalogw:

lub rozwijajc menu systemowe i wybierajc w nim odpowiedni pozycj.

Polecenie to wywietla, poczwszy od biecego katalogu, pliki, podkatalogi

Rozdzia 2. Wiersz polece

Tabela 2.1. Opcje polecenia ls

wywietla rwnie pliki ukryte

nazwy niedrukowalne jako liczby w systemie semkowym

sortuje wywietlan list wedug daty zmiany

wywietla nazwy katalogw, a nie ich zawartoci

sortuje wywietlan list wedug kolejnoci zapisu na noniku

wywietla numer wza dla kadego pliku

podaje w kilobajtach zajmowan wielko pliku

wywietla wszystkie informacje na temat katalogu, np. waciciela, grup,

nazwy plikw wywietlane s w kolejnych wierszach i oddzielone s przecinkami

zamiast nazw pojawia si ID uytkownika oraz nazwa grupy

do nazwy katalogu doczony zostaje

wywietla wedug ostatniej modyfikacji

wywietla wedug ostatniego dostpu do pliku

wywietla nazwy w kolumnach posortowanych poziomo

wywietla wszystkie pliki, rwnie ukryte oprcz  oraz 

nie wywietla plikw bdcych kopi zapasow, czyli z kocwk @

domylna opcja pozwalajca na wywietlanie zawartoci katalogu w kolumnach

Docza do nazw plikw ich rozszerzenia

zapobiega wywietlaniu grup przy dugim formacie wyjciowym

nazwy plikw wywietlone s w cudzysowach

wywietla wszystkie pliki, rwnie ukryte oprcz oraz

tworzy w podanej ciece wszystkie brakujce elementy (katalogi).

rekursywnie usuwa katalog.

Znak oznacza, e usunite zostan wszystkie pliki, ktre posiadaj okrelone

czy role parametrw / i /$

Skadnia polecenia :