IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE

Delphi 6.
wiczenia praktyczne
Autor: Adam Boduch
ISBN: 83-7197-930-4
Format: B5, stron: 128

ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Tysice programistw na caym wiecie uywa Delphi do tworzenia programw

w systemie Windows. Wygodne rodowisko programistyczne, bogata biblioteka
gotowych moduw oraz prostota obsugi wzorowanego na Pascalu jzyka ObjectPascal
to niezaprzeczalne atuty Delphi.
Delphi 6. wiczenia praktyczne to ksika, ktra pozwoli Ci w szybkim tempie
opanowa podstawowy warsztat programisty i rozpocz tworzenie pierwszych
aplikacji. Poznasz zintegrowane rodowisko programistyczne Delphi, a nastpnie,
krok po kroku, za pomoc praktycznych wicze opanujesz jzyk ObjectPascal.
Autor unika informatycznego argonu, a sprawy skomplikowane tumaczy w sposb
jasny i zwizy, co czyni t ksik idealn dla osb, ktre dopiero rozpoczynaj
swoj przygod z programowaniem.
Poznasz midzy innymi:

Podstawy projektowania obiektowego

rodowisko programistyczne Delphi
Jzyk ObjectPascal: instrukcje, zmienne i typy danych
Programowanie grafiki
Obsug dwiku w Delphi
Pisanie aplikacji internetowych

Spis treci
Wstp.............................................................................................................................................................. 5
Rozdzia 1.

Zaczynamy..................................................................................................................................................... 7
Rzut oka na rodowisko ...............................................................................................................7
Paleta komponentw ..............................................................................................................8
Projektant formularzy ............................................................................................................8
Drzewo obiektw ...................................................................................................................8
Inspektor obiektw.................................................................................................................9
Jak to dziaa? ................................................................................................................................9
Podsumowanie ...........................................................................................................................10

Rozdzia 2. Zabawa z Object Pascalem ................................................................................................................. 11

Tworzymy pierwszy program ....................................................................................................11
Budowa programu................................................................................................................11
Uruchamianie programu ......................................................................................................14
Zapisywanie programu.........................................................................................................14
Otwieranie i zamykanie projektu .........................................................................................15
Pisanie kodu aplikacji.................................................................................................................15
Aplikacje konsolowe ..................................................................................................................17
Wpisywanie tekstu na konsoli .............................................................................................18
Odczytywanie tekstu z konsoli ............................................................................................19
Ptle............................................................................................................................................21
Ptla for ................................................................................................................................21
Ptla repeat...........................................................................................................................22
Ptla while............................................................................................................................23
Funkcje Break i Continue ....................................................................................................24
Instrukcje warunkowe ................................................................................................................24
Procedury ...................................................................................................................................28
Funkcje .......................................................................................................................................30
Moduy .......................................................................................................................................34
Doczanie moduu do aplikacji...........................................................................................35
Dostpno zmiennych ........................................................................................................36
Tablice ........................................................................................................................................38
Tablice dynamiczne .............................................................................................................40
Rekordy ......................................................................................................................................41
Podsumowanie ...........................................................................................................................43

Delphi 6. wiczenia praktyczne

Rozdzia 3. Projektowanie obiektowe..................................................................................................................45

Klasa TThread ............................................................................................................................45
Pierwszy wtek ....................................................................................................................45
Wstrzymywanie i uruchamianie wtku................................................................................47
Kilka wtkw naraz .............................................................................................................48
Gra The Ball ...........................................................................................................................50
Zarys gry ..............................................................................................................................51
Budowa interfejsu ................................................................................................................51
Kod aplikacji ........................................................................................................................51
Kilka formularzy w jednym projekcie .......................................................................................58
Klasy...........................................................................................................................................62
Tworzenie wasnych klas .....................................................................................................64
Konstruktory i destruktory ...................................................................................................66
Dziedziczenie klas ...............................................................................................................67
Przedefiniowanie metod.......................................................................................................68
Sekcje klasy .........................................................................................................................70
Podsumowanie ...........................................................................................................................71

Rozdzia 4. Programowanie grafiki ....................................................................................................................... 73

Wywietlanie tekstu ...................................................................................................................73
Funkcja DrawText ...............................................................................................................75
adowanie obrazkw .................................................................................................................76
TBitmap ...............................................................................................................................76
TJPEGImage ........................................................................................................................76
Tworzenie tekstu i grafiki ....................................................................................................77
Figury geometryczne..................................................................................................................77
Prosty edytor graficzny ..............................................................................................................79
Animacje ....................................................................................................................................85
Grafika w formacie Flasha .........................................................................................................89
Podsumowanie ...........................................................................................................................91

Rozdzia 5. Dwik w Delphi...................................................................................................................................... 93

Funkcja PlaySound.....................................................................................................................93
Komponent MediaPlayer............................................................................................................96
Odtwarzanie filmw...................................................................................................................97
Nagrywanie dwiku w formacie WAV ....................................................................................99
Podsumowanie .........................................................................................................................100

Rozdzia 6. Korzystanie z Internetu ..................................................................................................................... 101

Przegldarka internetowa .........................................................................................................101
Instalowanie kontrolki ActiveX .........................................................................................101
Budowa interfejsu ..............................................................................................................102
Kod aplikacji ......................................................................................................................103
Instalacja pakietu Indy .............................................................................................................107
Wysyanie e-maila....................................................................................................................108
Protok HTTP .........................................................................................................................111
Przekazywanie parametrw do skryptu .............................................................................114
Przesyanie SMS-w z programu.............................................................................................115
Podsumowanie .........................................................................................................................125

Zakoczenie ............................................................................................................................................ 127

1.
Zaczynamy
Rozdzia

Zanim rozpoczniemy waciw nauk, czyli zajmiemy si wiczeniami, musisz pozna

troch samo Delphi. Jest to niezbdne, aby bezproblemowo kontynuowa zdobywanie
wiedzy. Delphi jest rodowiskiem wizualnym zawiera kilka okien, formularzy, przyciskw i ikon, ktre na pocztku mog Ci troch zniechci.

Rzut oka na rodowisko

Delphi 6 w wersji podstawowej wyglda tak, jak pokazano na rysunku 1.1.
Rysunek 1.1.
Wygld okna
programu Delphi

Delphi 6. wiczenia praktyczne

Tworzenie programw w Delphi jest o tyle atwe i przyjemne, e mamy do dyspozycji szereg
komponentw, ktre pomog nam osign zamierzony efekt.
Komponent jest obiektem zapewniajcym wykonanie za nas pewnych funkcji. Jest w pewnym
sensie klockiem, a my jestemy budowniczymi. W atwy sposb moemy umieszcza
w programie przyciski, etykiety, listy rozwijane, pola edycyjne itp.

Komponent nie peni jedynie funkcji dekoracyjnych w wielu przypadkach pomaga nam
w atwy sposb osign zaoone rezultaty.

Paleta komponentw
Palet komponentw przedstawiam na rysunku 1.2.
Rysunek 1.2.
Paleta
komponentw

Paleta jest podzielona na zakadki, a same komponenty s uporzdkowane tematycznie. Jak

widzisz, jest ich cakiem sporo, ale i tak w wersji podstawowej programu jest ich stosunkowo
najmniej.

Projektant formularzy
Projektant formularzy, inaczej zwany formularzem lub form, to najwiksze okno znajdujce
si w rodku ekranu.
Rysunek 1.3.
Projektant
formularzy

Projektujc w Delphi, mamy to udogodnienie, e widzimy, jak bdzie wyglda program

po uruchomieniu. Formularz zapewnia ten wanie podgld. To na nim bdziemy umieszczali
komponenty. Po uruchomieniu programu zniknie jedynie siateczka, ktr teraz widzisz.

Drzewo obiektw
Okno przedstawione na rysunku 1.4 to Object TreeView. Jest to nowo, ktra pojawia
si w Delphi 6.

Rozdzia 1.
Zaczynamy

Rysunek 1.4.
Object TreeView

To mae okno suy do przedstawienia struktury obiektw umieszczonych na formularzu.

Teraz w oknie tym widnieje napis Form1 i oznacza on nasz formularz. W przypadku umieszczenia na formie jakich obiektw w Object TreeView bd pojawia si kolejne pozycje.
Klikajc ktr z nich, aktywujemy dany komponent. Ja osobicie jestem przyzwyczajony
do poprzednich wersji Delphi i zamykam to okno. Moesz to zrobi, klikajc prawym przyciskiem myszy w obrbie biaego pola i wybierajc z menu pozycj Hide.

Inspektor obiektw
Jest to specyficzne okno (rysunek 1.5), w ktrym mona ustawia rne waciwoci zarwno formularza, jak i komponentw na nim umieszczonych.
Rysunek 1.5.
Inspektor obiektw

Okno to dzieli si na dwie zakadki. Pierwsza z nich to zakadka Properties (z ang. waciwoci). Zawiera ona list waciwoci danego obiektu. Po lewej stronie mamy nazwy waciwoci, a po prawej wartoci tych waciwoci.
Druga zakadka to zakadka Events (ang. zdarzenia). Zawiera ona list zdarze moliwych
do obsugi przez dany komponent. Tutaj moemy stworzy obsug np. kliknicia obiektu,
przesunicia nad nim kursora myszy itp. Tym jednak zajmiemy si w nastpnym rozdziale.

Jak to dziaa?
Par sw wyjaniania. Nie zastanawiae si kiedy, jak dziaaj takie programy? Nie spodziewaj si, e programowanie polega bdzie wycznie na ukadaniu komponentw! Do
dziaania programu potrzebna bdzie znajomo jzyka Object Pascal. Jest to jzyk, ktrym
posuguje si Delphi.

10

Delphi 6. wiczenia praktyczne

Kod rdowy jest to zbir polece, jakimi posuguje si programista, aby odpowiednio
zaprogramowa jakie zadanie.

Kod rdowy jest jzykiem. Jzykiem zrozumiaym tylko dla programisty oraz dla kompilatora. To tak jak w wiecie rzeczywistym. Aby porozumie si z innym czowiekiem
w jego jzyku, musisz uywa waciwych dla tego jzyka sw. Nie inaczej jest w tym
wypadku. Aby przekaza kompilatorowi jakie instrukcje, musisz uywa sw kluczowych zrozumiaych dla kompilatora. Jeeli uyjesz jakiego sowa niezrozumiaego dla kompilatora, on prbuje Ci o tym powiedzie, wywietlajc komunikat.
Kompilator jest to program, ktrego funkcj mona porwna do funkcji tumacza.
Konwertuje on kod rdowy do postaci kodu maszynowego zrozumiaego przez komputer.
Aplikacja wykonywalna jest to zwyczajnie skompilowany kod rdowy, czyli samodzielny
plik EXE gotowy do uruchomienia i dziaania.

Zastanawiasz si, gdzie te instrukcje w Delphi wpisywa? Nacinij klawisz F12. Powinno
pojawi si okno zwane edytorem kodu (rysunek 1.6).
Rysunek 1.6.
Edytor kodu

Funkcje tego okna mona porwna do funkcji edytora tekstowego, z tym e Delphi
koloruje sowa kluczowe jzyka Object Pascal.

Podsumowanie
W tym rozdziale przedstawiem kilka okien, ktre skadaj si na IDE Delphi. Ich wykorzystywanie nie jest trudne do opanowania na pewno szybko si przyzwyczaisz do takiego wygldu ekranu. Rozdzia ten by niezbdny, aby mc kontynuowa nauk Delphi.