Professional Documents
Culture Documents
PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI
KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG
TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Excel. Najlepsze
sztuczki i chwyty
Autor: John Walkenbach
Tumaczenie: ukasz Suma
ISBN: 83-246-0321-2
Tytu oryginau: John Walkenbachs
Favorite Excel Tips & Tricks
Format: B5, stron: 400
O autorze ......................................................................................... 9
Wstp ............................................................................................ 11
Rozdzia 1. Podstawy korzystania z programu Excel .......................................... 19
Wersje programu Excel ....................................................................................................21
Zwikszanie wydajnoci korzystania z menu programu ..................................................23
Wydajne zaznaczanie komrek ........................................................................................25
Specjalne zaznaczanie zakresw ..................................................................................29
Cofanie, ponowne wykonywanie i powtarzanie operacji .................................................31
Zmiana liczby poziomw cofania operacji ......................................................................32
Kilka przydatnych skrtw klawiaturowych ....................................................................34
Przemieszczanie si pomidzy arkuszami w ramach skoroszytu .....................................35
Zerowanie znacznika uywanego obszaru arkusza kalkulacyjnego ................................36
Rnica midzy skoroszytami i oknami ...........................................................................37
Unikanie uywania okienka zada podczas korzystania z systemu pomocy
programu Excel 2003 .....................................................................................................38
Dostosowywanie domylnego skoroszytu .......................................................................40
Zmiana wygldu zakadki arkusza ...................................................................................42
Ukrywanie elementw interfejsu uytkownika ................................................................43
Ukrywanie kolumn i wierszy ...........................................................................................46
Ukrywanie zawartoci komrek .......................................................................................46
Przeprowadzanie niedokadnych wyszukiwa .................................................................47
Zmiana formatowania ......................................................................................................49
Zwikszanie liczby wierszy i kolumn ..............................................................................51
Ograniczanie uytecznej powierzchni arkusza kalkulacyjnego .......................................53
Uywanie rozwiza alternatywnych dla komentarzy do komrek .................................56
Zmiana rozmiaru tekstu w oknie systemu pomocy programu Excel ...............................57
Skuteczne ukrywanie arkusza kalkulacyjnego .................................................................57
Rozwizywanie typowych problemw z konfiguracj programu ....................................59
Spis treci
5
Edytowanie odwoa nazw .............................................................................................156
Uywanie dynamicznych nazw ......................................................................................156
Tworzenie nazw na poziomie arkusza ...........................................................................158
Obsuga dat sprzed roku 1900 ........................................................................................159
Przetwarzanie ujemnych wartoci czasu ........................................................................161
Spis treci
Rozdzia 5.
163
164
Spis sposobw
Sposb 85.
165
Sposb 86.
167
Sposb 87.
168
Sposb 88.
170
Sposb 89.
171
Sposb 90.
172
Sposb 91.
Wyodrbnianie sw z tekstw
173
Sposb 92.
Rozdzielanie nazwisk
174
Sposb 93.
176
Sposb 94.
176
Sposb 95.
178
Sposb 96.
181
Sposb 97.
182
Sposb 98.
185
Sposb 99.
186
187
189
191
192
194
196
198
200
201
202
204
164
165
Inne wita s zdefiniowane jako okrelone wystpienie pewnego dnia tygodnia w konkretnym miesicu lub s wrcz uzalenione od faz ksiyca. Przykadem moe tu by
wikszo obchodzonych w Polsce wit kocielnych, takich jak Boe Ciao czy Wielkanoc, bd te niektre z pastwowych wit amerykaskich, takich jak Dzie Prezydenta czy te wito Dzikczynienia.
Przy tworzeniu wszystkich wymienionych poniej formu zaoono, e warto okrelajca rok znajduje si w komrce A1. Zwr uwag na fakt, e poniewa Nowy Rok,
wito Wojska Polskiego, wito Niepodlegoci czy Boe Narodzenie obchodzone
s zawsze tego samego dnia roku, obliczenie ich dat sprowadza si do prostego wywoania funkcji DDAD.
Nowy Rok
wito to zawsze przypada dnia 1 stycznia, wic odpowiednia dla niego formua bdzie miaa posta:
=DATA(A1;1;1)
Dzie Prezydenta
Dzie ten w Stanach Zjednoczonych jest wyznaczony na trzeci poniedziaek lutego.
Dat t w roku zdefiniowanym w komrce A1 mona obliczy, korzystajc z nastpujcej formuy:
165
166
=DATA(A1;2;1)+JEELI(2<DZIE.TYG(DATA(A1;2;1));7-DZIE.TYG(DATA(A1;2;1))
+2;2-DZIE.TYG(DATA(A1;2;1)))+((3-1)*7)
Wielkanoc
Wyznaczenie daty Wielkanocy jest do trudne z uwagi na sposb okrelenia dnia tego wita. Jest to bowiem pierwsza niedziela po pierwszej peni ksiyca wystpujcej po rwnonocy wiosennej, ktra przypada 21 marca. Przedstawion tu formu znalazem w internecie i szczerze mwic, nie mam pojcia, w jaki sposb dziaa:
=ZAO=Z.O.D.W(DATA(A1;(;DZIE(II(TA(A1A3A)A2+(/));7)-37
Pamitaj tu o wybraniu dla komrki ktrego z formatw daty, gdy w innym przypadku zostanie w niej wywietlona niewiele znaczca warto numeryczna.
Powysza formua zwraca poprawn dat Niedzieli Wielkanocnej dla lat z przedziau
od roku 1900 do 2078. Myl, e ten zakres okae si wystarczajcy dla wikszoci
uytkownikw programu. Jeli w Twoim przypadku jest inaczej, bdziesz mg poszuka odpowiedniego rozwizania w sieci. Na stronach internetowych znale mona liczne kody makr VBA pozwalajcych na wyznaczenie daty Wielkanocy na wiele
rnych sposobw.
Dzie Pamici
W ostatni poniedziaek maja Amerykanie obchodz Dzie Pamici. Formua pozwalajca obliczy dat tego dnia w roku podanym w komrce A1 ma posta:
=DATA(A1;/;1)+JEELI(2<DZIE.TYG(DATA(A1;/;1));7-DZIE.TYG(DATA(A1;/;1))
+2;2-DZIE.TYG(DATA(A1;/;1)))+((1-1)*7)-7
Zwr uwag, e powysza formua oblicza tak naprawd dat pierwszego poniedziaku
czerwca okrelonego roku, a nastpnie odejmuje liczb 7 w celu wyznaczenia poniedziaku o tydzie wczeniejszego, czyli ostatniego w maju.
wito Pracy
wito Pracy obchodzone jest w Stanach Zjednoczonych zupenie innego dnia ni
w Europie, gdy wypada ono w pierwszy poniedziaek wrzenia. Formua wyznaczajca t dat dla roku okrelonego w komrce A1 ma nastpujc posta:
166
167
=DATA(A1;9;1)+JEELI(2<DZIE.TYG(DATA(A1;9;1));7-DZIE.TYG(DATA(A1;9;1))
+2;2-DZIE.TYG(DATA(A1;9;1)))+((1-1)*7)
Oczywicie, eby wyznaczy dzie wita Pracy w Polsce, zastosujesz raczej duo
prostsz formu o postaci:
=DATA(A1;(;1)
wito Niepodlegoci
wito to ustalono na dzie 11 listopada:
=DATA(A1;11;11)
wito Dzikczynienia
Jedno z najwaniejszych wit w Stanach Zjednoczonych obchodzone jest w czwarty
czwartek listopada. Dat wita Dzikczynienia w roku podanym w komrce A1 mona obliczy przy uyciu nastpujcej formuy:
=DATA(A1;11;1)+JEELI((<DZIE.TYG(DATA(A1;11;1));7-DZIE.TYG(DATA(A1;11;1))
+(;(-DZIE.TYG(DATA(A1;11;1)))+((7-1)*7)
Boe Narodzenie
Jak wiadomo, wito to przypada na dzie 25 grudnia:
=DATA(A1;12;2()
167
168
dzie, lecz mimo to nie znajdziesz funkcji Excela, ktra przeprowadzaaby podobne
dziaanie. Masz jednak moliwo obliczenia redniej waonej za pomoc odpowiedniej formuy uywajcej funkcji SUMD.ILOCZYNW oraz SUMD.
Na rysunku 86.1 przedstawiono prosty przykad arkusza kalkulacyjnego zawierajcego ceny paliwa gazowego odnotowane w okresie 30 dni. Na przykad przez pierwsze
cztery dni miesica litr gazu kosztowa 2,48 z, jego cena spada nastpnie do poziomu 2,41 z i utrzymaa t warto przez dwa kolejne dni, by potem znw zmale na
kolejne trzy dni do kwoty 2,39 z i tak dalej.
Rysunek 86.1.
Formua znajdujca
si w komrce B16
oblicza redni
waon cen
pynnego gazu
Ale, wbrew temu, co moe si wydawa, formua ta nie zwraca waciwego wyniku.
Aby takowy otrzyma, poszczeglnym cenom musiayby by przypisane odpowiednie
wagi zwizane z iloci dni, przez ktre obowizywaa kada z wartoci. Innymi sowy, waciwym sposobem obliczania wartoci redniej byaby tu raczej rednia waona.
redni tak mona obliczy za pomoc poniszej formuy, ktra w arkuszu zostaa
umieszczona w komrce B16:
=S(IA.ILOCZY.O(B7:B13;C7:C13)AS(IA(C7:C13)
168
169
Przedstawi tutaj trzy metody obliczania wieku osb. W wykorzystanych do tego celu
formuach przyjem zaoenie, e data urodzenia znajduje si w komrce B1, za w komrce B2 umieszczona jest aktualna data, tak jak zostao to pokazane na rysunku 87.1.
Rysunek 87.1.
Obliczanie
wieku osb
Metoda 1
Ponisza formua odejmuje dat urodzenia od aktualnej daty i dzieli otrzymany wynik
przez liczb 365,25. Funkcja ZDOZR.DO.CD.Z usuwa cz uamkow rezultatu.
=ZAO=Z.DO.CAW=((B2-B1)A3/(,2()
Formua ta nie jest dokadna w stu procentach, poniewa przeprowadza dzielenie przez
redni liczb dni w roku. W niektrych przypadkach zatem zwraca niepoprawne wyniki. Przykadem moe tu by obliczanie wieku dziecka, ktre ma dokadnie rok; w sytuacji takiej powysza formua zwrci warto 0 zamiast 1.
Metoda 2
Bardziej dokadn metod obliczania wieku bdzie zastosowanie funkcji YEDRFRDC,
ktra jest dostpna w ramach dodatku Analysis ToolPak.
=ZAO=Z.DO.CAW=(YEAZFZAC(B2;B1))
Metoda 3
Trzecia metoda wyznaczania wieku korzysta z funkcji DDAD.RNICD. W zalenoci od
tego, ktrej wersji Excela aktualnie uywasz, moe si zdarzy, e funkcja ta nie bdzie udokumentowana w systemie pomocy programu.
=DATA.Z.ICA(B1;B2;"Y")
Jeli bardzo zaley Ci na dokadnoci, moesz zastosowa nieco zmodyfikowan wersj tej formuy:
=DATA.Z.ICA(B1;B2;"Y") & " la=, " &DATA.Z.ICA(B1;B2;"YI") &
" miesicy, " &DATA.Z.ICA(B1;B2;"ID") & " dni"
169
170
Formua tablicowa jest szczeglnym rodzajem formuy i dziaa w odniesieniu do danych umieszczonych w tablicy. Podczas wprowadzania takiej formuy powiniene nacisn kombinacj klawiszy Ctrl+Shift+Enter zamiast samego klawisza Enter, aby
powiadomi program, e wpisana zostaa wanie formua tablicowa, nie za zwyka.
Excel wywietla tego typu formuy w nawiasach klamrowych, co ma na celu przypomnienie Ci, e masz do czynienia z formu tablicow. Efektu tego nie osigniesz,
wpisujc nawiasy klamrowe z klawiatury.
170
171
Dziaanie tej formuy opiera si na wykorzystaniu funkcji PODSADW tworzcej w pamici programu nowy cig znakw, z ktrego usunito wszystkie litery B. Kolejnym krokiem jest odjcie dugoci otrzymanego cigu od dugoci oryginalnego tekstu znajdujcego si w komrce i uzyskanie w ten sposb informacji na temat liczby wystpie
w nim litery B.
Jeli w komrce A1 bdzie si na przykad znajdowa tekst Biay bBbayib, formua
zwrci warto 1.
Przedstawiona poniej formua jest bardziej uniwersalna, gdy pozwala na obliczenie
liczby wystpie litery B zarwno wielkiej, jak i maej w tekcie znajdujcym
si w komrce A1:
=DW(A1)-DW(PODSTAO(LITEZY.OIEL=IE(A1);"B";""))
171
172
172
173
Rysunek 90.1.
Korzystanie
z formuy do
wyraania liczb
w postaci angielskich
liczebnikw
porzdkowych
173
174
Z formu t wie si jednak ten sam problem, ktry pojawi si w przypadku pierwszej formuy przedstawionej wyej: zwraca ona kod bdu w sytuacji, gdy zadany cig
znakw nie zawiera przynajmniej jednej spacji. Zmodyfikowana wersja formuy wykorzystuje funkcj JEELI do sprawdzenia, czy w tekcie umieszczonym w komrce
A1 znajduj si jakiekolwiek znaki spacji. Jeli ich nie ma, zwrcona zostanie caa zawarto tej komrki. W innym przypadku do akcji wkroczy przedstawiona wczeniej
formua:
=JEELI(CZY.BW(ZAJD(" ";A1));A1;PZAOY(A1;DW(A1)-ZAJD("*";PODSTAO
(A1;" ";"*";DW(A1)-DW(PODSTAO(A1;" ";""))))))
Wyodrbnianie wszystkich sw
z wyjtkiem pierwszego z cigu tekstowego
Nastpujca formua zwraca zawarto komrki A1 z pominiciem pierwszego sowa:
=PZAOY(A1;DW(A1)-ZAJD(" ";A1;1))
Jeli komrka A1 bdzie zawieraa tekst Wstpny budbt na rk 2006, powysza formua zwrci cig znakw budbt na rk 2006.
Formua ta zwrci natomiast kod bdu, gdy w komrce bdzie si znajdowa tylko
jedno sowo. Problem ten rozwizano w przedstawionej niej formule, ktra w podobnej sytuacji zwrci pusty cig tekstowy:
=JEELI(CZY.BW(ZAJD(" ";A1));"";PZAOY(A1;DW(A1)-ZAJD(" ";A1;1)))
174
175
Opisane powyej zadanie bdzie duo bardziej skomplikowane, gdy na licie znajd
si jeszcze nazwiska poprzedzone tytuami, takimi jak Pan czy dr, lub nazwiska zawierajce dodatkowe informacje, w rodzaju Jr. czy III. Przedstawione tu rozwizania nie uwzgldniaj tego typu trudnych przypadkw, mimo to wyniki ich dziaania nadal stanowi bd dobry punkt wyjcia, a z pojedynczymi bdnymi wpisami bdziesz
mg sobie poradzi, rcznie edytujc odpowiednie komrki.
We wszystkich zaprezentowanych niej formuach przyjto zaoenie, e imiona i nazwisko umieszczone s w komrce A1.
W prosty sposb moesz opracowa formu, ktra bdzie wyodrbniaa imi:
=LEOY(A1;ZAJD(" ";A1)-1)
Nastpujca formua wydobywa z caoci zapisu drugie imi. Przy jej tworzeniu zaoono, e pierwsze imi znajduje si w komrce B1, a wyodrbnione nazwisko umieszczone zostao w komrce D1:
=JEELI(DW(B1&D1)+2>=DW(A1);"";FZAGIET.TE=ST((A1;DW(B1)+2;DW(A1)-DW(B1&D1)-2))
175
176
Uywanie formu
Przewag rozwizania wykorzystujcego formuy nad uywaniem funkcji Autowypenienie do utworzenia serii dat jest moliwo zmiany pierwszej daty w serii, co pocignie za sob aktualizacj wszystkich pozostaych danych. W celu skorzystania z tego
176
177
Rysunek 94.1.
Korzystanie
z moliwoci
Autowypenienie
w celu utworzenia
serii dat
rozwizania powiniene jedynie wpisa do pierwszej komrki waciw dat pocztkow, a nastpnie do kolejnych komrek wprowadzi formuy, ktrych zadaniem bdzie generowanie odpowiednich wartoci.
Przy tworzeniu przedstawionych niej przykadw formu przyjto zaoenie, e pierwsza data serii umieszczona zostaa w komrce A1, a pierwsza formua znajduje si
w komrce A2. Odpowiedni liczb kolejnych komrek naley po prostu wypeni kopi tej formuy.
Aby otrzyma seri dat oddzielonych od siebie okresem siedmiu dni, uyj nastpujcej formuy:
=A1+7
W celu otrzymania serii dat odlegych od siebie dokadnie o rok zastosuj ponisz
formu:
=DATA(ZO=(A1)+1;IIESIC(A1);DZIE(A1))
Aby wygenerowa seri dat skadajcych si wycznie z dni tygodnia (bez sobt i niedziel), powiniene skorzysta z zamieszczonej poniej formuy. Formua utworzona
zostaa przy zaoeniu, e data znajdujca si w komrce A1 jest dniem powszednim,
czyli nie jest sobot lub niedziel.
=JEELI(DZIE.TYG(A1)=/;A1+3;A1+1)
177
178
Kolejny numer dnia w roku okrelany jest czasem mianem daty juliaskiej.
Nastpujca formua zwraca liczb dni, ktre pozostay do koca roku, liczc od podanej daty umieszczonej w komrce A1:
=DATA(ZO=(A1);12;31)-A1
Wprowadzenie ktrejkolwiek z powyszych formu spowoduje, e program Excel zastosuje formatowanie wartoci daty w przypadku przechowujcych je komrek. Bdziesz wic musia sformatowa je za pomoc ktrego z formatw numerycznych,
aby mc przeglda wyniki dziaania formu w postaci liczbowej.
Dzie tygodnia dla okrelonej daty moesz rwnie wyznaczy, stosujc do przechowujcej j komrki odpowiednie formatowanie niestandardowe. Aby dzie tygodnia
wywietlany by w postaci sowa stanowicego jego nazw, powiniene na przykad
zastosowa nastpujcy cig formatujcy:
dddd
178
179
Funkcja DZIE.AYG umoliwia rwnie podanie drugiego, opcjonalnego argumentu, ktry okrela stosowany przez ni system numerowania dni w tygodniu. Jeli uyjesz w tym
celu liczby 2, funkcja zwrci warto 1 dla poniedziaku, 2 dla wtorku i tak dalej. Zastosowanie liczby 3 jako drugiego argumentu funkcji DZIE.AYG spowoduje, e w przypadku poniedziaku zwrcona zostanie warto 0, w przypadku wtorku 1 i tak dalej.
Aby zmodyfikowa powysz formu w celu wyznaczania dat innych dni ni niedziela, powiniene zmieni wystpujc w niej liczb 1 na inn warto z przedziau od 2
(w przypadku poniedziaku) do 7 (dla soboty).
179
180
=DATA(A1;A2;1)+A3-DZIE.TYG(DATA(A1;A2;1))+(A7-(A3>=DZIE.TYG(DATA(A1;A2;1))))*7
Dziaanie tej formuy polega na podzieleniu numeru miesica przez liczb 3, a nastpnie zaokrgleniu otrzymanego wyniku w gr.
180
181
Aby utworzy ten kalendarz w komrkach B2:H9, postpuj wedug nastpujcych instrukcji:
1. Zaznacz zakres komrek B2:H2 i scal komrki, klikajc przycisk Scal
daty w taki sposb, aby wywietlane byy tylko dni. Cig formatujcy bdzie
tu mia posta: d.
6. Dostosuj odpowiednio szeroko kolumn i dobierz wszelkie inne niezbdne
formatowania komrek.
Zmiana miesica i roku w dacie widocznej w grnej czci zakresu spowoduje, e kalendarz zostanie automatycznie zaktualizowany. Po utworzeniu kalendarza bdziesz
mg skopiowa przechowujcy go zakres komrek i wstawi do kadego innego arkusza kalkulacyjnego i skoroszytu.
181
182
Opis
ZAO=Z.O.G.Z
DOLLAZDE*
DOLLAZFZ*
ZAO=Z.DO.PAZZ
ZAO=Z.O.D.W
ZAO=Z.DO.CAW=
IZO(D*
ZAO=Z.DO.PAZZ
ZAO=Z
ZAO=Z.D.W
ZAO=Z.G.ZA
LICZBA.CAW=
Podane w dalszej czci niniejszego sposobu przykady formu pozwol Ci lepiej zrozumie dziaanie rnych metod zaokrglania liczb.
182
183
Otrzymany wynik bdzie tu taki sam, jak w przypadku uycia funkcji MROUND. Jednak
wywoanie wspomnianych funkcji z pierwszym argumentem rwnym 131 da odmienne wyniki. Funkcja ZDOZR.W.GR ponownie zwrci warto 135, ale MROUND zwrci
130. Dzieje si tak dlatego, e MROUND szuka najbliszej wielokrotnoci podanej liczby,
zaokrglajc w gr lub w d, a ZDOZR.W.GR, jak sama nazwa wskazuje, zawsze zaokrgla w gr.
Istnieje jeszcze funkcja ZDOZR.W.D., ktra powoduje zaokrglenie w d pierwszego
argumentu do najbliszej wielokrotnoci liczby okrelonej drugim argumentem. Zarwno przy wartoci pierwszego argumentu rwnego 131, jak i 133 oraz wielokrotnoci rwnej 5 formua zwrci wynik 130.
Przedstawiona niej formua opracowana zostaa przy zaoeniu, e warto ceny wyraona w zotwkach i groszach umieszczona jest w komrce A1. Zadaniem formuy
jest zaokrglenie tej wartoci do najbliszego grosza. Jeli zatem komrka A1 bdzie
zawiera liczb 12,421 z, formua zwrci warto 12,42 z, a w przypadku wartoci
12,429 zwrci 12,43.
=ZAO=Z(A1;2)
183
184
Jeeli chcesz, aby wartoci byy zaokrglane w gr do najbliszego grosza, powiniene skorzysta z funkcji ZDOZR.W.GR. Znajdujca si poniej formua uywa jej do
zaokrglenia w ten sposb liczby umieszczonej w komrce A1. Wstawienie do tej komrki wartoci 12,421 z spowoduje, e formua zwrci liczb 12,43 z.
=ZAO=Z.O.G.Z(A1;0,01)
Aby zaokrgli w gr warto oznaczajc kwot wyraon w zotwkach do najbliszych piciu groszy, powiniene skorzysta z nastpujcej formuy:
=ZAO=Z.O.G.Z(A1;0,0()
184
185
Jeli masz do czynienia z cakowitymi liczbami dodatnimi, przedstawiona poniej formua zaatwia spraw. Zaokrgla ona liczb przechowywan w komrce A1 do dwch
cyfr znaczcych. Jeeli jednak bdziesz chcia zaokrgla wartoci, uywajc innej
liczby miejsc znaczcych, powiniene zastpi wystpujc w niej liczb 2 odpowiedni wartoci.
=ZAO=Z.D.W(A1;2-DW(A1))
W przypadku liczb ujemnych i wartoci niebdcych liczbami cakowitymi rozwizanie jest nieco bardziej skomplikowane. Zamieszczona niej formua stanowi bardziej
uniwersalny sposb zaokrglania wartoci znajdujcej si w komrce A1 do liczby
cyfr znaczcych zapisanej w komrce A2. Formua ta przetwarza poprawnie zarwno
cakowite, jak i niecakowite liczby dodatnie i ujemne.
=ZAO=Z(A1;A2-1-ZAO=Z.DO.CAW=(LOG10(IOD(W.LICZBY(A1))))
Dziaanie formuy polega na przemnoeniu wartoci czasu przez liczb 1440 w celu
otrzymania cakowitej liczby minut w jednej dobie, a nastpnie zaokrgleniu jej za
pomoc funkcji ZDOZR i podzieleniu uzyskanego wyniku przez warto 1440. Na przykad wpisanie do komrki A1 czasu 11:52:34 spowoduje, e formua zwrci warto
11:53:00.
Kolejna formua przypomina powysz, z wyjtkiem tego, e zaokrgla warto czasu
przechowywan w komrce A1 do najbliszej penej godziny:
=ZAO=Z(A1*27;0)A27
Jeli komrka A1 bdzie zawiera warto 5:21:31, wynikiem dziaania formuy bdzie czas 5:00:00.
185
186
W formule tej liczba 0,25 reprezentuje uamek godziny. Aby zaokrgli warto czasu do najbliszych 30 minut, naley zastpi liczb 0,25 wartoci 0,5, tak jak zrobiono to w poniszej formule:
=ZAO=Z(A1*27A0,(;0)*(0,(A27)
Formua ta korzysta z funkcji ILE.NIEPUSAYCN do obliczenia liczby niepustych komrek nalecych do kolumny C. Informacja ta, po odjciu 1, jest nastpnie uywana
186
187
Moesz, oczywicie, w taki sposb zmodyfikowa podan wyej formu, aby jej dziaanie dotyczyo innej kolumny ni D. Aby to zrobi, powiniene odpowiednio zmieni
wszystkie sze odwoa do niej widocznych w treci formuy. Jeli ostatnia niepusta
komrka moe si pojawi poniej wiersza 500, powiniene, rzecz jasna, zmieni dwa
wystpienia liczby 500 na jak wiksz warto. Pamitaj jednak, e im mniejsza bdzie liczba wierszy, do ktrych odwouje si formua, tym wiksza bdzie szybko
jej dziaania.
Zamieszczona niej formua tablicowa jest podobna do zaprezentowanej powyej, ale
zwraca zawarto ostatniej niepustej komrki podanego wiersza (w tym konkretnym
przykadzie jest to wiersz 1):
=IDE=S(1:1;IAX(Z.=OL(IY(1:1)*(1:1<>"")))
187
188
e argument okrelajcy warunek uwzgldnienia komrki w zliczaniu moe by definiowany bardzo swobodnie. Moesz tu bowiem skorzysta ze staych, wyrae, funkcji, odwoa do komrek, a nawet znakw globalnych (* i ?).
Tabela 100.1. Przykady formu wykorzystujcych funkcj LICZ.JEELI
Formua
Dziaanie
=LICZ.JEELI(Dane;12)
=LICZ.JEELI(Dane;"<0")
=LICZ.JEELI(Dane;"<>0")
=LICZ.JEELI(Dane;">(")
=LICZ.JEELI(Dane;A1)
=LICZ.JEELI(Dane;">"&A1)
=LICZ.JEELI(Dane;"*")
=LICZ.JEELI(Dane;"???")
=LICZ.JEELI(Dane;"bude=")
=LICZ.JEELI(Dane;"*bude=*")
=LICZ.JEELI(Dane;"A*")
=LICZ.JEELI(Dane;DZI())
=LICZ.JEELI(Dane;">"&ZEDIA(Dane))
=LICZ.JEELI(Dane;">"&ZEDIA(Dane)+
ODC=.STADAZDOOE(Dane)*3)
=LICZ.JEELI(Dane;3)+
LICZ.JEELI(Dane;-3)
=LICZ.JEELI(Dane;PZAODA)
=LICZ.JEELI(Dane;PZAODA)+
LICZ.JEELI(Dane;FAWSZ)
=LICZ.JEELI(Dane;"=ADZ")
188
189
Na rysunku 101.1 przedstawiony zosta prosty arkusz kalkulacyjny, ktry moe zosta zastosowany do prezentacji dziaania zamieszczonych niej przykadw formu.
W arkuszu tym zebrano dane dotyczce sprzeday uoone wedug kolejnych miesicy, dane poszczeglnych przedstawicieli handlowych i dane typw klientw. W arkuszu zdefiniowane zostay nazwy odpowiadajce nagwkom kolumn umieszczonym
w pierwszym wierszu.
189
190
Rysunek 101.1.
Arkusz ten stanowi
dobry przykad
zbioru danych,
na ktrym mona
przeprowadza
operacje zliczania
wartoci
z wykorzystaniem
rnych technik
i w oparciu
o wiele kryteriw
jednoczenie
Czasami kryterium zliczania moe by utworzone w oparciu o komrki inne ni te, ktre podlegaj zliczaniu. Moesz na przykad chcie, aby obliczona zostaa liczba sprzeday speniajcych nastpujce warunki:
t Miesic to Styzb i
t Handlowiec to Byk i
t Kwota jest wiksza od 1000.
Funkcji LICZ.JEELI moesz take uy do utworzenia formuy tablicowej pozwalajcej osign taki sam rezultat:
=S(IA(LICZ.JEELI(Dane;{1;3;(}))
190
191
Jeli jednak sprbujesz skorzysta z alternatywy kryteriw innych ni oparte na wartociach komrek zliczanych, funkcja LICZ.JEELI przestanie spenia swoje zadanie.
Powiedzmy, e w zbiorze danych widocznym w arkuszu, ktry zosta przedstawiony
na rysunku 101.1, bdziesz chcia obliczy liczb transakcji speniajcych nastpujce
kryteria:
t Miesic to Styzb lub
t Handlowiec to Byk lub
t Kwota jest wiksza od 1000.
Prawidowy wynik dla takich warunkw zwrci przedstawiona niej formua tablicowa:
=S(IA(JEELI((Iiesic="S=ycze5")+(=andlo"iec="Boyk")+(="o=a>1000);1))
191
192
Na rysunku 102.1 przedstawiono wynik zastosowania formuy tablicowej do obliczenia liczby wystpie rnych danych w zakresie komrek A1:C12. Formua tablicowa
umieszczona w komrce D3 ma nastpujc posta:
=S(IA(1ALICZ.JEELI(A1:C12;A1:C12))
Zwraca ona warto 3, poniewa w zakresie A1:C12 wystpuj tylko trzy rne wpisy.
Rysunek 102.1.
Umieszczona
w komrce D3
formua tablicowa
zlicza wystpienia
rnych wpisw
w zakresie komrek
192
193
Rysunek 103.1.
Ujemne wartoci
w kolumnie F
oznaczaj
przekroczenia
terminw
patnoci faktur
Funkcja SUMD.JEELI moe przyj trzy argumenty. Poniewa nie okrelasz tu trzeciego argumentu, drugi parametr ("<0") zostanie zastosowany w odniesieniu do zakresu
o nazwie Rnica.
Uycie drugiego znaku rwnoci jest opcjonalne. Nastpujca formua zwrci dokadnie ten sam wynik:
=S(IA.JEELI(Biuro;"lskie";="o=a)
193
194
Jeli bdziesz chcia zsumowa kwoty faktur wystawionych przez wszystkie biura
przedsibiorstwa oprcz biura lskiego, powiniene skorzysta z formuy:
=S(IA.JEELI(Biuro;"<>lskie";="o=a)
Zwr uwag na fakt, e drugim argumentem funkcji SUMD.JEELI jest wyraenie. Wyraenie to korzysta z funkcji DDAD, ktra zwraca dat, ta za jest poczona z operatorem
porwnania (umieszczonym w cudzysowach) za pomoc operatora konkatenacji (&).
Podana poniej formua zwraca sum kwot faktur, ktre maj przysz dat patnoci,
wczajc w to dzie dzisiejszy:
=S(IA.JEELI(Termin_pa=noci;">="&DZI();="o=a)
194
195
Rysunek 104.1.
Na przykadzie
przedstawionych
tu danych
zostanie
pokazane
dziaanie
sumowania
warunkowego
korzystajcego
z wielu kryteriw
Znak dodawania (+) czy obydwa warunki i jeli chcesz uwzgldni wicej kryteriw,
powiniene po prostu doda kolejne warunki za jego pomoc.
195
196
Zauwa, e drugie z kryteriw skada si tak naprawd z dwch warunkw poczonych spjnikiem lub. Rozwizaniem bdzie tu nastpujca formua tablicowa:
=S(IA((Znica<0)*JEELI((Biuro="lskie")+( Biuro="Lubuskie");1)*="o=a)
Rysunek 105.1.
Korzystanie
z funkcji
WYSZUKAJ.
PIONOWO
do odnalezienia
odpowiedniej
stopy podatkowej
196
197
Na rysunku 105.2 przedstawiony zosta arkusz zawierajcy tabel, w ktrej umieszczone s numery pracownikw (w kolumnie C) i ich nazwiska (w kolumnie D). Tabela ta
nosi nazw ListaPracownikw. Formua, ktra znajduje si w komrce B2, przeszukuje tabel w celu znalezienia numeru pracownika podanego w komrce B1 i zwraca
odpowiednie dla niego nazwisko. Ma ona posta:
=OYSZ=(AJ.PIOOOO(B1;Lis=aPraco"nik";2;FAWSZ)
Rysunek 105.2.
Wyszukiwanie
w przedstawionej
tabeli wymaga
zastosowania
dokadnych
porwna danych
197
198
Uycie formuy
Na rysunku 106.1 przedstawiono arkusz kalkulacyjny, w ktrym znajduje si tabela
zawierajca wartoci sprzeday osignite w poszczeglnych miesicach dla rnych
kategorii produktw. Aby pozna dane dotyczce sprzeday okrelonego towaru w wybranym miesicu, uytkownik powinien wpisa nazw miesica do komrki B1, a nazw produktu do komrki B2.
Rysunek 106.1.
Tabela
przedstawiajca
zasad dziaania
wyszukiwania
dwuwymiarowego
Odnosi si do
Miesic
B1
Produkt
B2
Tabela
D1:H14
ListaMiesicy
D1:D14
ListaProduktw
D1:H1
Podana niej formua (umieszczona w arkuszu w komrce B4) korzysta z funkcji PODDJ.POZYCJ do pobrania pozycji miesica w zakresie ListaMiesicy. Jeli wic na
przykad szukanym miesicem bdzie Styzb, formua zwrci liczb 2, gdy Styzb
jest drugim elementem wchodzcym w skad zakresu ListaMiesicy. Jego pierwszym
elementem jest bowiem pusta komrka D1.
=PODAJ.POZYCJ(Iiesic;Lis=aIiesicy;0)
198
199
Ostateczna formua umieszczona w komrce B6 zwraca odpowiedni warto sprzeday. Wykorzystuje w tym celu funkcj INDEZS, podajc zawarto komrek B4 i B5
w charakterze jej argumentw.
=IDE=S(Tabela;B7;B()
199
200
=Przy=ulanki Lipiec
Formua ta uywa operatora przecicia zakresw, ktrym jest spacja. Jej wpisanie spowoduje w tym przypadku zwrcenie osignitej w lipcu wartoci sprzeday artykuw
nalecych do kategorii Przytuaanki.
Widoczna w arkuszu tabela zawiera kolumny, z ktrych jedna przechowuje informacje o producentach samochodw, druga o modelach pojazdw, w trzeciej za umieszczono odpowiednie dla nich kody. Opisana tu technika pozwoli Ci wyszuka wartoci
kodw w oparciu zarwno o mark, jak i model samochodu.
W arkuszu zdefiniowano nastpujce zakresy nazwane:
Nazwa
Odnosi si do
Marka
B1
Model
B2
Kod
F2:F12
Zakres1
D2:D12
Zakres2
E2:E12
Znajdujca si poniej formua tablicowa pozwala na znalezienie kodu odpowiadajcego podanej marce i modelowi samochodu:
=IDE=S(=od;PODAJ.POZYCJ(Iarka&Iodel;Zakres1&Zakres2;0))
200
201
Dziaanie tej formuy opiera si na poczeniu zawartoci komrek Marka i Model i wyszukiwaniu otrzymanego w ten sposb tekstu w tablicy tekstw utworzonych z poczonych w podobny sposb danych pochodzcych z zakresw Zakres1 i Zakres2.
W komrkach kolumny C umieszczono formuy korzystajce z funkcji WYSZUZDJ.PIONOWO i tabeli wyszukiwania, za pomoc ktrej wynikom znajdujcym si w kolumnie
B przypisywane s waciwe oceny. Formua przechowywana w komrce C2 ma na
przykad posta:
=OYSZ(=AJ.PIOOOO(B2;Lis=aOcen;2)
201
202
Uycie tablicy
W sytuacjach, gdy tabela wyszukiwania jest niewielka (tak jak w niniejszym przykadzie), zamiast z niej moesz skorzysta z tablicy dosownej. Pozwoli to usun nadmiar informacji z Twojego arkusza, a korzystajca z tego rozwizania formua zwrci
wynik bez odwoywania si do tabeli wyszukiwania. Zamiast tego tabela ta bdzie niejako zakodowana na stae w ciele formuy w postaci tablicy staych wartoci. Zwr
uwag na format zapisu tablicy oraz znaki uywane w jej definicji. Tablica oznaczana
jest nawiasami klamrowymi ({ i }), poszczeglne elementy wierszy oddzielane s za
pomoc rednikw (;), za kolejne wiersze oddziela znak odwrconego ukonika (\).
=OYSZ(=AJ.PIOOOO(B2;{0;"F"\70;"D"\70;"C"\A0;"B"\90;"A"};2)
Nieco inn metod poradzenia sobie z tym zadaniem jest wykorzystanie bardziej czytelnej formuy, w ktrej uyta zostaa funkcja WYSZUZDJ oraz dwa argumenty tablicowe:
=OYSZ(=AJ(B2;{0;70;70;A0;90};{"F";"D";"C";"B";"A"})
Rysunek 109.1.
Uycie funkcji
ADR.POR do
zsumowania wartoci
pochodzcych
z wierszy podanych
przez uytkownika
202
203
Funkcja konwertujca zmieni ten cig znakw na zwyke odwoanie do zakresu komrek, ktre zostanie nastpnie przekazane do funkcji SUMD w charakterze argumentu.
Formua zwrci zatem tak sam warto, jak formua:
=S(IA(B2:B7)
Wprowadzenie jakichkolwiek zmian do komrek E2 i E3 spowoduje aktualizacj odwoania i zmian formuy, ktra oblicza bdzie zawsze sum wartoci z okrelonych
przez te komrki wierszy kolumny B.
Na rysunku 109.2 przedstawiono kolejny przykad, w ktrym zastosowano pene odwoanie wraz z czci okrelajc arkusz.
Rysunek 109.2.
Wykorzystanie
funkcji ADR.POR
do tworzenia
odwoa do zakresw
znajdujcych si
w innych arkuszach
skoroszytu
Argument funkcji DDR.POR powstaje w wyniku poczenia tekstu umieszczonego w komrce A2 z odwoaniem do zakresu podanym w cudzysowie. Jest on nastpnie zamieniany przez t funkcj na odwoanie do zakresu komrek, ktry wykorzystywany
jest z kolei jako argument funkcji SUMD. Formua jest w tym momencie rwnoznaczna
z nastpujc:
=S(IA(PnocZF1:F10)
Formua ta zostaa skopiowana do kolejnych komrek kolumny arkusza. Kada z widocznych formu zwraca sum wartoci umieszczonych w zakresie F1:F10 odpowiednich arkuszy kalkulacyjnych.
203
204
Rysunek 110.1. Proces usuwania drugich imion lub ich inicjaw wymaga zastosowania szeciu
formu porednich
Formua porednia
Wykonywane dziaanie
B1
=(S(.ZBDE.ODSTPY(A1)
C1
=ZAJD(" ";B1;1)
D1
=ZAJD(" ";B1;C1+1)
E1
=JEELI(CZY.BWD(D1);C1;D1)
F1
=LEOY(B1;C1-1)
Wyodrbnia imi.
G1
=PZAOY(B1;DW(B1)-E1)
Wyodrbnia nazwisko.
H1
=F1&" "&G1
Powicajc nieco pracy, moesz wyeliminowa wszystkie te porednie formuy i zastpi je jedn megaformu. Cel ten osigniesz, tworzc najpierw formuy porednie,
a nastpnie edytujc kocow formu (w tym przypadku znajdujc si w kolumnie
H), w ktrej kade odwoanie do komrek formu powiniene zamieni na bezporednie wywoanie odpowiedniej formuy. Na szczcie masz moliwo skorzystania ze
schowka do kopiowania i wklejania formu, w innym razie musiaby bowiem wszystkie przepisa rcznie. Powtarzaj t operacj do momentu, a w komrce H1 nie znaj-
204
205
dzie si adne odwoanie oprcz odwoa do komrki A1 przechowujcej dan wejciow. W wyniku tego dziaania powiniene otrzyma nastpujc megaformu:
=LEOY((S(.ZBDE.ODSTPY(A1);ZAJD(" ";(S(.ZBDE.ODSTPY(A1);1)-1)&
" "&PZAOY((S(.ZBDE.ODSTPY(A1);DW((S(.ZBDE.ODSTPY(A1))JEELI(CZY.BWD(ZAJD(" ";(S(.ZBDE.ODSTPY(A1);ZAJD(
" ";(S(.ZBDE.ODSTPY(A1);1)+1));ZAJD(" ";(S(.ZBDE.ODSTPY(A1);1);ZAJD(
" ";(S(.ZBDE.ODSTPY(A1);ZAJD(" ";(S(.ZBDE.ODSTPY(A1);1)+1)))
Gdy bdziesz ju zadowolony z efektu dziaania tej megaformuy, bdziesz mg swobodnie usun wszystkie kolumny przechowujce formuy porednie, poniewa nie
bd wicej do niczego potrzebne. Jeli wci nie jeste pewien, czy dobrze zrozumiae przedstawion tu procedur, przeczytaj uwanie kolejne kroki, ktre trzeba wykona, aby otrzyma megaformu:
1. Spjrz na zawarto komrki H1. Znajduj si w niej dwa odwoania
do komrek F1 i G1:
=F1&" "&G1
205
206
206