IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Windows XP PL.

Podstawy obsugi systemu

Autor: Piotr Czarny
ISBN: 83-7197-845-6
Format: B5, stron: 204

Nikt (no moe prawie nikt) nie rodzi si z umiejtnoci korzystania z pralki
automatycznej czy kuchenki mikrofalowej. Posugiwania si tymi sprztami naley si
nauczy z instrukcji obsugi. Podobnie jest z komputerem.
Skoro signe po t ksik, jest wielce prawdopodobne, e bdziesz mie moliwo
posugiwania si najnowszym system operacyjnym firmy Microsoft Windows XP.
I jeste jedn z tych osb, ktre odkryj jego nowe moliwoci.
Znajdziesz w niej informacje podstawowe. Dowiesz si, co to jest plik i folder, w jaki
sposb posugiwa si dyskietk. S tutaj te wskazwki dla uytkownikw majcych
praktyk w korzystaniu z komputerw osobistych. Ich mog interesowa rnice
pomidzy dotychczas uywanymi systemami, a Windows XP. W razie potrzeby sign
te do rozdziaw powiconych wykonywaniu kopii bezpieczestwa, odtwarzaniu
systemu operacyjnego itp. Po pewnym czasie uytkownicy pocztkujcy stan si
zaawansowanymi. Wtedy nadal bd mieli poytek z ksiki, cho zaglda bd
do innych rozdziaw.
Podsumowujc -- poradnik przeznaczony jest dla osoby, ktra siada przed komputerem
z Windows XP, nie jest programist, a zwykym uytkownikiem. Potrzebuje korzysta
z systemu, zainstalowa drukark, doczy si do Internetu, odnale zagubiony plik
itp., a nie musi wiedzie, jakie mechanizmy s za to odpowiedzialne i co wwczas dzieje
si w Rejestrze. Ksika ma peni rol suflera.

Wstp ..................................................................................................................7
Rozdzia 1.

Komputer? Ale to proste!...............................................................11

BIOS, hardware, software...............................................................................................11
System operacyjny..........................................................................................................13
Zadania systemu operacyjnego.................................................................................13
Korzenie Windows XP .............................................................................................14
Wersje Windows XP ................................................................................................15
Wymagania sprztowe .............................................................................................16

Rozdzia 2.

Komunikacja z komputerem .............................................................19

Klawiatura.......................................................................................................................19
Ukad klawiatury ......................................................................................................20
Wpisywanie danych z klawiatury.............................................................................20
Kopoty z klawiatur ................................................................................................20
Mysz ...............................................................................................................................21
Kliknicie .................................................................................................................22
Dwukrotne kliknicie ...............................................................................................22
Kliknicie prawym przyciskiem myszy ...................................................................22
Przeciganie..............................................................................................................22
Zasada dziaania myszy............................................................................................23
Kopoty z mysz .......................................................................................................23

Rozdzia 3.

Instalacja Windows XP...................................................................25

Instalacja na nowym dysku.............................................................................................25
Aktualizacja poprzedniej wersji systemu .......................................................................30

Rozdzia 4.

Rozpoczynanie, zawieszanie i koczenie pracy z systemem..............33

Uruchamianie komputera................................................................................................33
Logowanie si do komputera..........................................................................................34
Logowanie w Windows XP Professional komputera nalecego do domeny .........34
Logowanie si w komputerze z systemem Windows XP Home Edition .................35
Przeczanie uytkownika ........................................................................................36
Hibernacja ................................................................................................................38
Wylogowanie............................................................................................................39
Ponowne uruchamianie komputera ..........................................................................40
Wyczanie komputera .............................................................................................40

Rozdzia 5.

Pulpit Windows XP.........................................................................43

Menu Start ......................................................................................................................44
Klasyczne menu Start ...............................................................................................44
Informacja o uytkowniku........................................................................................45

Windows XP PL. Podstawy obsugi systemu

Lista wszystkich zainstalowanych programw ........................................................46
Lista ulubionych programw....................................................................................46
Lista najczciej uywanych programw.................................................................47
Przenoszenie programw z listy najczciej uywanych do listy ulubionych .........49
Czyszczenie listy najczciej uywanych programw .............................................49
Zmiana wygldu menu Start.....................................................................................51
Okna .........................................................................................................................53
Paski .........................................................................................................................56
Tworzenie skrtw ...................................................................................................58
Porzdkowanie pulpitu .............................................................................................59
Oczyszczanie pulpitu................................................................................................60

Rozdzia 6.

Konta i hasa .................................................................................63

Zarzdzanie kontami w Windows XP Professional........................................................64
Odczytywanie nazwy komputera .............................................................................64
Tworzenie konta uytkownika komputera lokalnego...............................................66
Grupy........................................................................................................................68
Dodawanie konta uytkownika komputera lokalnego do grupy ..............................69
Logowanie si na konto uytkownika komputera lokalnego ...................................70
Usuwanie konta uytkownika komputera lokalnego................................................71
Zarzdzanie kontami w Windows XP Home Edition.....................................................72
Tworzenie konta uytkownika .................................................................................72
Usuwanie konta uytkownika ..................................................................................74

Rozdzia 7.

Pliki i foldery..................................................................................77
Pliki.................................................................................................................................77
Skd si bior pliki?........................................................................................................77
Tworzenie pliku........................................................................................................78
Nazwy i rozszerzenia plikw ...................................................................................79
Ikony.........................................................................................................................82
Zmiana nazwy pliku .................................................................................................83
Kopiowanie pliku .....................................................................................................83
Zastpowanie pliku...................................................................................................85
Kopiowanie grupy plikw ........................................................................................86
Synchronizacja plikw .............................................................................................87
Wyszukiwanie pliku .................................................................................................89
Usuwanie pliku.........................................................................................................91
Usuwanie grupy plikw............................................................................................91
Odzyskiwanie usunitego pliku................................................................................92
Oprnianie Kosza ...................................................................................................92
Foldery ............................................................................................................................93
Podfolder ..................................................................................................................94

Rozdzia 8.

Dyski i dyskietki ............................................................................95

Zapis magnetyczny .........................................................................................................95
Formatowanie .................................................................................................................96
Formatowanie dyskietek...........................................................................................97
Formatowanie dyskietki startowej............................................................................98
Sprawdzanie iloci wolnego miejsca na dyskietce.................................................100
Kopiowanie dyskietek ..................................................................................................100
Posugiwanie si dyskietkami ................................................................................102

Rozdzia 9.

Eksploracja zasobw komputera ...................................................105

Mapowanie dyskw sieciowych ...................................................................................107

Spis treci

Rozdzia 10. Nagrywanie pyt CD......................................................................109

Rozpoznawanie nagrywarki i czytnika .........................................................................109
Konfiguracja nagrywarki ..............................................................................................110
Kopiowanie plikw na pyt CD ..................................................................................111
Zapisywanie plikw na dysku CD wprost z aplikacji ..................................................114
Kopiowanie pyty CD ...................................................................................................115
Nagrywanie z poziomu aplikacji Windows Media Player 8 ........................................116
Kopoty z pyt CD .......................................................................................................117

Rozdzia 11. Poczenie z internetem ...............................................................119

Instalacja modemu kablowego .....................................................................................119
Internet za pomoc linii telefonicznej...........................................................................122
Korzystanie z internetu za pomoc sieci lokalnej.........................................................126
ABC owcy informacji..................................................................................................128
Chaos informacyjny ...............................................................................................128
Cztery przykazania owcy danych..........................................................................128
Jak si w tym wszystkim poapa?.........................................................................129
Znaki narodowe ......................................................................................................129
Analizowane pole ...................................................................................................130
Ograniczenie liczby odsyaczy ...............................................................................130
Wyraenia wymagane i niepodane .....................................................................131

Rozdzia 12. Poczta elektroniczna ....................................................................133

Konfigurowanie Outlook Express ................................................................................133
Wysyanie wiadomoci w aplikacji Outlook Express ..................................................136
Odbieranie wiadomoci w Outlook Express.................................................................137
Odpowiadanie na listy ..................................................................................................137
Przegldanie folderw Outlook Express ......................................................................138
Usuwanie listw............................................................................................................139
Wysyanie listu z zacznikiem ....................................................................................139
Zapisywanie zacznikw .............................................................................................140
Ksika adresowa .........................................................................................................141
Tworzenie grup .............................................................................................................142
Wysyanie listw do grupy ...........................................................................................143
Papeteria .......................................................................................................................144
Wasna papeteria...........................................................................................................145

Rozdzia 13. Grupy dyskusyjne .........................................................................149

Konfigurowanie aplikacji Outlook Express..................................................................149
Wysyanie nowej wiadomoci ......................................................................................152
Odpowiadanie innemu uczestnikowi dyskusji..............................................................154
Odpowiadanie na forum grupy .....................................................................................154
Usuwanie wiadomoci ..................................................................................................155

Rozdzia 14. Urzdzenia peryferyjne..................................................................157

Testowanie mikrofonu i gonikw ..............................................................................157
Wywietlanie ikony regulacji siy gosu na pasku zada .............................................160
Instalowanie drukarki ...................................................................................................161
Instalacja faksu .............................................................................................................163
Instalowanie skanera.....................................................................................................163
Udostpnianie folderw................................................................................................164
Udostpnianie drukarki.................................................................................................165

Rozdzia 15. Windows Media Player .................................................................167

Uruchamianie programu ...............................................................................................167
Suchanie radia internetowego......................................................................................168

Windows XP PL. Podstawy obsugi systemu

Bloki programowe ........................................................................................................168
Wyszukiwanie stacji .....................................................................................................169
Odtwarzanie muzyki .....................................................................................................170
Kopiowanie nagra z pyt CD do komputera ...............................................................171
Kopiowanie pyt z utworami muzycznymi...................................................................172
Tworzenie listy utworw ..............................................................................................173

Rozdzia 16. Wyszukiwanie plikw MP3 ............................................................175

Rozdzia 17. Odtwarzanie filmw DivX ..............................................................181
Odtwarzanie filmu ........................................................................................................183
Odtwarzanie w The Playa .............................................................................................183

Rozdzia 18. Konserwacja systemu ..................................................................185

Aktualizacja systemu Windows XP..............................................................................185
Diagnozowanie bdw ................................................................................................186
Dziennik bdw ...........................................................................................................189
Informacje o konfliktach...............................................................................................190
Usuwanie programw ...................................................................................................191
Oczyszczanie dysku......................................................................................................191
Defragmentacja dysku ..................................................................................................192
Wykonywanie kopii zapasowej ....................................................................................194
Odtwarzanie danych z kopii .........................................................................................196

Rozdzia 19. Przywracanie systemu ..................................................................199

Tworzenie punktu przywracania...................................................................................199
Przywracanie systemu ..................................................................................................200

Zakoczenie .....................................................................................................203

Rozdzia 2.

Klawiatura
Klawiatura (ang. keyboard) jest urzdzeniem pozwalajcym na przekazywanie komputerowi informacji wprowadzanych przez uytkownika. W rzeczywistoci klawiatura
nie tylko wysya sygnay do komputera, ale take otrzymuje je z niego. Jednake z punktu
widzenia uytkownika jest to praktycznie niezauwaalne. Umawiamy si zatem, e klawiatura jest wejciem, przez ktre wprowadzamy dane.
Rysunek 2.1.
Klawiatura
umoliwia
przekazywanie
komputerowi
informacji
przez uytkownika

Na pierwszy rzut oka skada si ona z klawiszy i kabla zakoczonego wtyczk. Za

pomoc kabla realizowane jest przesyanie danych pomidzy klawiatur i komputerem.
Spotykane s rwnie klawiatury bezprzewodowe. Transmisja informacji do i z komputera jest realizowana za pomoc promieniowania podczerwonego na podobnej
zasadzie jak w pilocie telewizora. Inna technologia wykorzystuje fale radiowe. Drugie
rozwizanie pozwala uytkownikowi na bardziej swobodne przemieszczanie si z urzdzeniem.
Kabel zakoczony jest on zczem podobnym do tych, ktre stosowane s do czenia
radia z magnetofonem podczas nagrywania. Na okrgej obudowie zcza widoczny
jest rowek. W gniedzie znajdujcym si na obudowie komputera rwnie widoczny
jest rowek podobny do wytoczonego na obudowie wtyku.

20

Windows XP PL. Podstawy obsugi systemu

Zadaniem rowkw jest ustalenie wzajemnego pooenia obu czonych czci. Jest to
konieczne, poniewa kada ze szpilek wtyku jest przeznaczona do transmisji okrelonego
sygnau. Jeeli wtyk i gniazdo zostay prawidowo zorientowane wzgldem siebie,
wsunicie wtyku w gniazdo nie bdzie wymagao uycia siy.
Jeeli po wczeniu komputera zauwaymy, e reaguje on dziwnie na naciskanie klawiszy
lub nie reaguje zupenie, moe to by spowodowane wysuniciem wtyku z gniazda.
W takim przypadku naley dopchn wtyk i tak uoy kabel, aby nie by naprony. Gdy
i to nie pomoe, naley ponownie zaadowa system operacyjny.

Ukad klawiatury
Klawiatury maj rne ukady. Generalnie wikszo klawiatur zawiera ten sam zestaw
znakw (cho zdarzaj si klawiatury, ktre oznaczone s alfabetem niemieckim lub
cyrylic i na to te trzeba zwraca uwag).
Te same znaki mog by rozoone na klawiaturze w rny sposb. Rnic moemy
zauway porwnujc np. klawiatur notebooka i komputera osobistego. Po pewnym czasie korzystania z klawiatury w okrelonym ukadzie przywykniemy do niego. Piszc
nie bdziemy zerkali na klawiatur, znajc j na pami. Gdy bdziemy musieli skorzysta z komputera o innym ukadzie klawiatury, nasze nawyki bd nam bardziej przeszkadzay ni pomagay w pracy. Przeyjemy bardzo stresujc sytuacj (dowiadczyem
tego osobicie i serdecznie wspczuj osobom, ktrym co takiego te si przytrafio).
Warto zwraca uwag na to, aby wszystkie komputery w biurze (a przynajmniej pokoju)
i nasz komputer domowy miay ten sam ukad klawiatury.

Wpisywanie danych z klawiatury

Kady element komputera jest uniwersalny. Rola jak bdzie on wykonywa, zaley
od programu, ktry jest aktualnie uruchomiony. Mona zatem powiedzie, e programy
interpretuj dziaanie sprztu (lub uywajc poznanych ju terminw: software nadaje
okrelon rol hardware'owi).
Nacinicie tego samego klawisza, w zalenoci od tego jaki mamy aktualnie uruchomiony program, bdzie powodowao inn reakcj komputera.
Kady klawisz ma pod sob par stykw. Wcinicie klawisza powoduje zetknicie tych
stykw i przepyw prdu. Kadej parze stykw przypisany jest numer (zwany niekiedy
z angielskiego scan-kod).

Kopoty z klawiatur
le traktowana klawiatura moe spata uytkownikowi przykrego figla. Jeeli mamy
zwyczaj je nad klawiatur lub nie zakrywamy jej po pracy, zanieczyszczania mog
dosta si pod klawisze. Spowoduje to, e mimo naciskania klawiszy, styki nie bd
zwierane i znaki wpisywane. Gdy co takiego zauwaymy, naley obrci klawiatur
klawiszami w d i kilka razy energicznie potrzsn. Zanieczyszczenia powinny wylecie. Jeeli po pierwszym wytrzsaniu usterka nie ustpia, naley powtrzy czynno
usuwanie zanieczyszcze.

Rozdzia 2. Komunikacja z komputerem

21

Gorsza sytuacja jest, gdy na klawiatur wyleje si sodki (np. coca-cola) lub pozostawiajcy osad (np. prawdziwa kawa) napj. To, co pozostaje po wyschniciu pynu,
moe zlepi styki. W efekcie nawet po zwolnieniu klawisza styki bd zwarte. Komputer
zinterpretuje to jako dalsze trzymanie klawisza i bdzie powtarza znak. Jedyn rad jest
rozebranie i wymycie klawiatury. T czynno naley powierzy serwisowi lub, przy
obecnych cenach klawiatur, kupi now.

Mysz
Mysz (ang. mouse) widziana z gry przypomina kawaek myda. Jest to tylko pierwsze
wraenie.
Rysunek 2.2.
Mysz jest
elektronicznym
przedueniem doni

Gdy myszk pooymy na grzbiecie, okae si, e od spodu ma otwr zamknity obrotowym piercieniem, z ktrego wystaje cz kulki.
Czowiek komunikuje si z komputerem nie tylko za porednictwem klawiatury, wydajc mu polecenia. O wiele wygodniej pracuje si, gdy nie musimy pamita wszystkich
moliwoci danego polecenia, ale mamy je wymienione np. w postaci listy lub symboli
graficznych. Widzimy wtedy wszystko jak na doni, nie zapomnimy o adnej moliwoci
i dziki temu moemy dokona najlepszego wyboru.
Istnieje jednak cay czas moliwo popenienia bdu przy pisaniu polecenia. Najwygodniej byoby mc komputerowi pokaza palcem, o co nam chodzi. I takim wanie
elektronicznym przedueniem naszego palca jest myszka. Mona j porwna z manipulatorem, ktry przenosi ruchy naszej doni do wntrza komputera. Trzymamy
do na grzbiecie myszki, poruszamy ni, naciskamy klawisze, a komputer na to reaguje.
Punkt, ktry aktualnie wskazuje na ekranie komputera elektroniczne przeduenie naszego
palca zwany jest kursorem.

22

Windows XP PL. Podstawy obsugi systemu

Kliknicie
Kliknicie (ang. click) polega na naciniciu i natychmiastowym zwolnieniu lewego
klawisza myszy. Zwykle przecznik, ktry zamienia ruch klawisza myszki na zwarcie
stykw po naciniciu wydaje metaliczny dwik. Oznacza to, e klawisz zosta nacinity odpowiednio. Zaraz po usyszeniu takiego dwiku naley puci lewy klawisz.
Podczas klikania istotne jest, co w danym momencie wskazuje kursor. Kliknicie powoduje bowiem wybranie obiektu lub opcji wskazywanej przez kursor.
Kliknicia uywamy, aby w komputerze pokaza co naszym elektronicznym palcem.

Dwukrotne kliknicie
Podwjne kliknicie (ang. double click) polega na dwukrotnym, bezporednio po sobie
wykonanym naciniciu i natychmiastowym zwolnieniu lewego klawisza myszy.
Osoby, ktre maj kopot z tak szybkim naciskaniem przycisku myszy mog klikn
obiekt jednokrotnie, a nastpnie nacisn klawisz Enter.
Dwukrotnego kliknicia uywamy, gdy chcemy co otworzy, uruchomi.

Kliknicie prawym przyciskiem myszy

Kliknicie prawym przyciskiem myszy (ang. right click) polega na naciniciu i natychmiastowym zwolnieniu prawego klawisza myszy. Powoduje ono wywietlenie menu
podrcznego kliknitego obiektu.
Kliknicia prawym przyciskiem myszy uywamy, aby wywietli waciwoci lub zestaw
dziaa, ktre mog by wykonane na kliknitym obiekcie.

Przeciganie
Przeciganie (ang. dragging) polega na naciniciu i przytrzymaniu klawisza myszy,
a nastpnie (bez zwalniania klawisza) przesuniciu myszy tak, aby kursor znalaz si
w miejscu, w ktrym ma pojawi si obiekt. Po umieszczeniu kursora w wybranym
miejscu naley zwolni przyciski myszy.
Przecigania uywamy do przesuwania obiektw na ekranie, zaznaczania ssiadujcych
obiektw, krelenia linii, figur geometrycznych. Przeciganiu podlega obiekt, ktry by
wskazywany kursorem w momencie nacinicia klawisza.

Rozdzia 2. Komunikacja z komputerem

23

Zasada dziaania myszy

Jeszcze bardziej zadziwiajca od zasady dziaania myszy jest prostota realizacji caego
pomysu. Pod klawiszami umieszczonymi na grzbiecie myszy znajduj si mae przeczniki. Naciskanie klawiszy powoduje zwieranie przecznikw, a informacja o tym
przekazywana jest za pomoc kabla do komputera.
Gdy przekrcimy piercie widoczny od spodu myszy, bdziemy mogli go wyj. Zabezpiecza on przed wypadniciem kulk. Kulka dotyka do trzech rolek.
Obracanie jedn z nich powoduje przesuwanie kursora w poziomie. Obracanie drug
powoduje przesuwanie kursora w pionie. Trzecia rolka jest osadzona sprycie i ma za
zadanie zapewnienie pewnego styku pomidzy kulk i dwiema pozostaymi rolkami.
Na jednej osi z kad rolk osadzony jest przetwornik powodujcy zamian ruchu
rolki na impulsy. Im dalej przesuwamy mysz, tym wicej razy obraca si rolka i wytwarzanych jest wicej impulsw.
Impulsy s wysyane do komputera, gdzie odpowiedni program przelicza impulsy na
przemieszczenie kursora na ekranie.

Kopoty z mysz
Czasami zdarza si, e mimo, i staramy si precyzyjnie przesuwa mysz, to nie jestemy
w stanie ustawi kursora w okrelonym punkcie. Win za to zwykle ponosz zanieczyszczenia, ktre przez otwr dostay si do wntrza myszy i osiady na kulce oraz rolkach
napdowych. W takiej sytuacji radykalnie pomaga wyjcie kulki i delikatne przetarcie jej
oraz rolek czyst chustk.
W celu poprawienia komfortu pracy warto zaopatrzy si w podkadk pod myszk
i stara si, aby w miejscu gdzie pracujemy mysz nie byo okruchw i plam powstajcych po stawianiu szklanek i butelek z napojami.