IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Sieci bezprzewodowe.
Praktyczny przewodnik
Autorzy: Adam Engst, Glenn Fleishman
Tumaczenie: Adam Jarczyk
ISBN: 83-7361-977-1
Tytu oryginau: The Wireless Networking
Starter Kit, Second Edition
Format: B5, stron: 520
Sieci bezprzewodowe staj si coraz popularniejsze. Wiele firm, instytucji i uytkownikw
prywatnych rezygnuje z tradycyjnych sieci kablowych, decydujc si na rozwizania
bezprzewodowe. Sieci bezprzewodowe s zdecydowanie atwiejsze w instalacji,
redukuj ilo kabli plczcych si pod biurkiem i pozwalaj na korzystanie z internetu
niemal w dowolnym miejscu wszdzie tam, gdzie dociera sygna. Na rynku pojawia
si coraz wicej urzdze pozwalajcych na ich stworzenie, a karta sieci bezprzewodowej
to ju niemal standard w komputerach przenonych. Jednak wybr odpowiedniego
urzdzenia i skonfigurowanie komputera pod ktem korzystania z sieci bezprzewodowej
dla wielu uytkownikw nadal jest trudnym zadaniem.
Ksika Sieci bezprzewodowe. Praktyczny przewodnik opisuje wszystkie zagadnienia
zwizane z budow, konfiguracj i uytkowaniem sieci bezprzewodowej. Czytajc j,
dowiesz si, jak dobra urzdzenia sieciowe, stworzy w oparciu o nie sie i w jaki
sposb podczy do niej komputery. Przeczytasz o standardach sieci bezprzewodowych
i podstawach ich dziaania. Znajdziesz tu informacje o tym, jak udostpnia pliki
i drukarki, jak zabezpieczy sie przed atakami z zewntrz oraz jak administrowa ni.
Jeli zastanawiasz si, w jaki sposb skonfigurowa swojego laptopa tak, aby mc
korzysta z sieci bezprzewodowej w hotelu lub restauracji, w tej ksice rwnie
znajdziesz odpowied na to pytanie.
W ksice poruszono take:

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Dziaanie sieci bezprzewodowych

Dobr urzdze dostpowych, kart sieciowych i anten
Konfiguracja pocze sieciowych w Windows, Linuksie, FreeBSD i Mac OS X
czenie komputerw za pomoc Bluetooth
Projektowanie i tworzenie sieci bezprzewodowej
Konfiguracja urzdze sieciowych
Zabezpieczanie danych w sieciach bezprzewodowych
Tworzenie sieci bezprzewodowych duego zasigu
Wykorzystaj wszystkie moliwoci sieci bezprzewodowych

Spis treci
Podzikowania .................................................................................. 9
Wprowadzenie ................................................................................ 11

Cz I

Podstawy techniki bezprzewodowej ...............................21

Rozdzia 1. Jak dziaa czno bezprzewodowa ................................................. 23

Przenikanie sygnau przez ciany ................................................................................... 23
Transmisja danych za pomoc fal radiowych ................................................................. 25

Rozdzia 2. Standardy sieci bezprzewodowych ................................................... 27

802.11b: aktualny lider ................................................................................................... 30
802.11a: wysze czstotliwoci, mniej zakce ............................................................ 31
802.11g: szybszy i kompatybilny ................................................................................... 33

Rozdzia 3. Urzdzenia bezprzewodowe ............................................................. 37

Punkty dostpowe .......................................................................................................... 38
Bezprzewodowe karty sieciowe ..................................................................................... 41
Anteny ............................................................................................................................ 49

Rozdzia 4. Inne standardy ................................................................................ 53

Bluetooth ........................................................................................................................ 53
Komrkowe systemy przesyania danych ...................................................................... 56
Blisza i dalsza rodzina 802.11 ...................................................................................... 60
WiMax: 802.16 i dugie dystanse ................................................................................... 63

Rozdzia 5. Sieci bezprzewodowe (najbliszej) przyszoci .................................. 65

Sieci kratowe .................................................................................................................. 65
Ultra Wideband (UWB) ................................................................................................. 68
Lotnicza bezprzewodowa czno szerokopasmowa .................................................... 70

Cz II

Sieci bezprzewodowe. Praktyczny przewodnik

Podczamy komputer ...................................................73

Rozdzia 6. Podczenie komputera PC pracujcego w systemie Windows .......... 75

Instalacja sprztu ............................................................................................................ 76
Konfiguracja Windows XP ............................................................................................. 77
Konfiguracja oprogramowania Broadcom ...................................................................... 83
Konfiguracja oprogramowania Linksys ......................................................................... 85
Konfiguracja oprogramowania Orinoco ......................................................................... 92
Konfiguracja innych klientw sieci bezprzewodowych ................................................. 93

Rozdzia 7. Konfiguracja laptopa Centrino ......................................................... 97

Zarzdzanie poczeniami .............................................................................................. 97
Korzystanie z profili ....................................................................................................... 99
Rozwizywanie problemw ......................................................................................... 101

Rozdzia 8. Podczenie komputera Macintosh ................................................ 103

Proste poczenie .......................................................................................................... 103
Poczenie rednio zaawansowane ............................................................................... 105
Konfiguracja innego oprogramowania klienckiego ...................................................... 110

Rozdzia 9. Podczenie komputera pracujcego

w systemie Linux lub FreeBSD ...................................................... 113
Linux, FreeBSD i Wi-Fi ............................................................................................... 113

Rozdzia 10. Podczenie komputera podrcznego ............................................. 117

Palm OS ....................................................................................................................... 118
Windows Mobile 2003 ................................................................................................. 123

Rozdzia 11. czenie przez Bluetooth ............................................................... 131

Zestawianie w pary ....................................................................................................... 131
Bluetooth w praktyce .................................................................................................... 141

Rozdzia 12. Tworzenie sieci bezprzewodowej ad hoc ........................................ 153

Tworzenie sieci ad hoc w Windows XP ....................................................................... 154
Tworzenie sieci ad hoc w systemach Mac OS 8.6/9.x .................................................. 155
Tworzenie sieci ad hoc w systemie Mac OS X ............................................................ 156

Rozdzia 13. Udostpnianie plikw i drukarek ................................................... 159

Windows XP ................................................................................................................ 160
Mac OS 9 ..................................................................................................................... 162
Mac OS X ..................................................................................................................... 166
Udostpnianie drukarek ................................................................................................ 169

Rozdzia 14. Rozwizywanie problemw z poczeniem ...................................... 171

Problem: nie wida sieci bezprzewodowej ................................................................... 172
Problem: brak cznoci bezprzewodowej .................................................................... 176
Problem: saba jako sygnau ...................................................................................... 177
Problem: brak dostpu do sieci lub Internetu w podry .............................................. 178

Cz III Tworzenie sieci bezprzewodowej ..................................181

Rozdzia 15. Planowanie sieci bezprzewodowej ................................................. 183
Tworzenie schematu sieci ............................................................................................. 184
Zakupy i konfiguracja .................................................................................................. 188

Spis treci

Rozdzia 16. Zakup bramy bezprzewodowej ....................................................... 193

Opcje sprztowe ........................................................................................................... 194
Interfejsy konfiguracyjne ............................................................................................. 197
Usugi sieciowe ............................................................................................................ 198
Bezpieczestwo i filtry ................................................................................................. 200
Komunikacja z ISP ....................................................................................................... 204
Rne ........................................................................................................................... 206

Rozdzia 17. Konfiguracja bramy bezprzewodowej .............................................. 209

Linksys BEFW11S4 ..................................................................................................... 209

Linksys WRT54G ........................................................................................................ 216
AirPort Extreme Base Station ...................................................................................... 218
Typowe ustawienia bram bezprzewodowych ............................................................... 227

Rozdzia 18. Bezprzewodowe gadety ............................................................... 233

Aparaty i kamery cyfrowe ............................................................................................ 233
Drukarki i adaptery ....................................................................................................... 236
Detektory Wi-Fi ........................................................................................................... 239
Odtwarzacze muzyki i zdj ......................................................................................... 241
Telewizory, monitory i projektory ................................................................................ 242
Telefony Wi-Fi ............................................................................................................. 244
Rne ........................................................................................................................... 245

Rozdzia 19. Tworzenie programowego punktu dostpowego ............................. 247

Konfiguracja programowej bazy sprztowej w systemach Mac OS 8.6 i 9.x ............... 248
Konfiguracja udostpniania Internetu w systemie Mac OS X ...................................... 249
Windows XP i oprogramowanie do routingu ............................................................... 251

Rozdzia 20. Mostkowanie sieci bezprzewodowych ............................................ 255

Podstawy mostkowania ................................................................................................ 255
Typy mostw ................................................................................................................ 257

Rozdzia 21. Anteny do uytku w budynkach ..................................................... 265

Potwierdzenie zgodnoci .............................................................................................. 266
Typy anten do uytku w pomieszczeniach ................................................................... 267
Instalacja anteny wskazwki ................................................................................... 269

Rozdzia 22. Sie Wi-Fi w maym biurze ............................................................. 271

Bezpieczna transmisja .................................................................................................. 271
Uwierzytelniony dostp ................................................................................................ 276

Rozdzia 23. Rozwizywanie problemw z sieci bezprzewodow ........................ 281

Problem: saby sygna .................................................................................................. 283
Problem: przerwy w cznoci ...................................................................................... 284
Problem: odbir jest niemoliwy .................................................................................. 284
Problem: brak cznoci bezprzewodowej .................................................................... 286
Problem: czsto trzeba restartowa punkt dostpowy .................................................. 287
Problem: brak cza pomidzy sieci bezprzewodow i kablow ................................ 287
Problem: brak poczenia z Internetem ........................................................................ 289
Problem: WDS nie dziaa ............................................................................................. 291

Cz IV Bezpieczestwo sieci bezprzewodowych .......................293

Rozdzia 24. Kopoty z sieciami bezprzewodowymi ............................................. 295
Prawdopodobiestwo ataku .......................................................................................... 296
Potencjalne szkody ....................................................................................................... 297
Kto powinien si czym przejmowa? ........................................................................... 302

Sieci bezprzewodowe. Praktyczny przewodnik

Rozdzia 25. Ochrona dostpu do sieci .............................................................. 305

Niby-zabezpieczenia .................................................................................................... 305
Szyfrowanie i kontrola ................................................................................................. 307
Poznaj swych wrogw .................................................................................................. 312

Rozdzia 26. Zabezpieczanie przesyanych danych ............................................. 319

Szyfrowanie hasa email ............................................................................................... 320
Szyfrowanie zawartoci ................................................................................................ 321
SSH (Secure Shell) ....................................................................................................... 325
SSL (Secure Sockets Layer) ......................................................................................... 329
VPN (Virtual Private Network) .................................................................................... 331

Rozdzia 27. Ochrona systemw komputerowych ............................................... 335

Czym tu si przejmowa? ............................................................................................. 335
Oprogramowanie antywirusowe ................................................................................... 337
Aktywne zapory sieciowe ............................................................................................. 338

Cz V

Z laptopem w tras .....................................................341

Rozdzia 28. Szukanie Wi-Fi w podry .............................................................. 343

Darmowe sieci bezprzewodowe ................................................................................... 343
Komercyjne sieci bezprzewodowe ............................................................................... 348

Rozdzia 29. Konfiguracja oprogramowania WISP .............................................. 359

Boingo Wireless ........................................................................................................... 360
iPass ............................................................................................................................. 365
GRIC ............................................................................................................................ 370
Sprint PCS .................................................................................................................... 371
Inni dostawcy usug bezprzewodowych ....................................................................... 372

Rozdzia 30. Wykorzystanie komrkowych systemw przesyania danych ........... 373

czenie z sieciami GSM i GPRS ................................................................................ 373
czenie z uyciem CDMA i CDMA2000 ................................................................... 376

Rozdzia 31. Przygotowania do podry ............................................................. 379

Konta dostpowe .......................................................................................................... 379
Poczta elektroniczna ..................................................................................................... 380
Pliki .............................................................................................................................. 382
Kopie zapasowe ............................................................................................................ 383
Sieci VPN ..................................................................................................................... 384

Rozdzia 32. Praca w podry ........................................................................... 387

czenie si z sieci ..................................................................................................... 387
Wskazwki ................................................................................................................... 389

Cz VI Daleki zasig ..............................................................393

Rozdzia 33. Dugodystansowe cza Wi-Fi ........................................................ 395
czenie z Internetem .................................................................................................. 396
Zwikszanie zasigu sieci ............................................................................................. 400
Rozwizywanie problemw ......................................................................................... 403

Rozdzia 34. Anteny dla czy dugodystansowych ............................................. 407

Typy anten dla czy dugodystansowych .................................................................... 407
Kable i zcza antenowe ............................................................................................... 414
Akcesoria bezprzewodowe ........................................................................................... 416

Spis treci

7
Obliczenie mocy sygnau ............................................................................................. 418
Zgodno z przepisami ................................................................................................. 425
Instalacja anteny ........................................................................................................... 425

Dodatki .......................................................................................431
Dodatek A Podstawy sieci komputerowych .................................................... 433
Co to jest sie? ............................................................................................................. 434
Zastosowania sieci komputerowych ............................................................................. 435
Okablowanie sieciowe .................................................................................................. 438
Urzdzenia sieciowe ..................................................................................................... 448
Protokoy sieciowe ....................................................................................................... 456

Dodatek B Konfiguracja ustawie sieciowych ................................................. 463

Konfiguracja ustawie sieci w systemach Windows .................................................... 464
Konfiguracja ustawie sieci w systemach Mac OS 8.6/9.x .......................................... 468
Konfiguracja ustawie sieci w systemie Mac OS X ..................................................... 470

Dodatek C Jak rozwizywa problemy ............................................................ 473

1. Opisz problem .......................................................................................................... 473
2. Roz system na czci skadowe ........................................................................... 474
3. Sformuuj pytania ..................................................................................................... 475
4. Odpowiedz na pytania .............................................................................................. 476
5. Popro o pomoc eksperta .......................................................................................... 477
Jak radzi sobie w beznadziejnych sytuacjach? ............................................................ 481

Sowniczek ................................................................................... 483

Skorowidz ..................................................................................... 499

Rozdzia 2.

Standardy sieci
bezprzewodowych
Komunikowanie si, niezalenie od kontekstu, moe si odbywa pomylnie tylko wtedy,
gdy wszyscy uczestnicy tego procesu posuguj si tym samym jzykiem. W wiecie
sieci komputerowych taki jzyk nosi nazw specyfikacji. Jeli specyfikacja zostanie
uzgodniona przez wystarczajc liczb stron lub jeli otrzyma aprobat organizacji
branowej, jej status moe wzrosn do poziomu standardu.
Tak to przynajmniej wyglda w teorii, lecz w kadej brany mona wskaza niezliczone
standardy, ktre nie s w stanie wsppracowa z innymi i stanowi element rywalizacji pomidzy producentami. Jednake wiat sieci bezprzewodowych, co jest godne
uwagi, niemal cakowicie wyewoluowa poza ten gszcz konkurencyjnych standardw.
Mwic o sieciach bezprzewodowych, mamy na myli rodzin wsppracujcych ze
sob standardw: urzdzenie obsugujce dany standard jest zawsze zgodne z innymi,
obsugujcymi ten sam standard. Co wicej, zgodno wstecz jest tu bardziej regu
ni wyjtkiem.
W latach od 1999 do 2001 wiodc specyfikacj bya IEEE 802.11b, znana rwnie
pod nazwami Wi-Fi i AirPort (nazwa stosowana dla tej technologii przez Apple). Sukces
802.11b by olbrzymi a urzdze, ktre obsuguj ten standard, sprzedano dziesitki
milionw.
W roku 2001 w kocu pojawi si na rynku sprzt dla znacznie szybszego standardu
802.11a, a chocia by on podobny do 802.11b, oba standardy nie mogy wsppracowa
ze sob, poniewa wykorzystyway inne pasma czstotliwoci.
Rozwizanie, ktre pozwalao na uzyskanie szybkoci standardu 802.11a, zachowujc
jednoczenie zgodno z 802.11b, ostatecznie pojawio si w roku 2003 jako 802.11g.
Ten najnowszy standard dziaa rwnie szybko jak 802.11a, lecz na tych samych czstotliwociach co 802.11g, zapewniajc pen zgodno wstecz z niezliczonymi urzdzeniami 802.11b.

Cz I Podstawy techniki bezprzewodowej

28

Standard 802.11g stopniowo zastpi 802.11b i najprawdopodobniej wyprze standard

802.11a do zastosowa niszowych. Jeli kto chce si asekurowa, moe skorzysta
z oferty niektrych producentw, proponujcych karty a/b/g, ktre obsuguj wszystkie
trzy specyfikacje.
Stowarzyszenie branowe, sprawujce kontrol nad Wi-Fi, rozszerzyo t definicj
tak, e obejmuje wszystkie trzy specyfikacje i kady produkt na rynku oznaczony Wi-Fi
ma adnotacj, czy dziaa w pamie 2,4 GHz, 5 GHz, czy w obu (patrz tabela 2.1). Wszystkie urzdzenia Wi-Fi s certyfikowane jako zdolne do wsppracy z wszystkimi innymi
urzdzeniami Wi-Fi w tym samym pamie. Inaczej mwic, wszystkie urzdzenia
802.11b i 802.11g bd ze sob wsppracowa, lecz urzdzenia 802.11a mog komunikowa si tylko z innymi urzdzeniami 802.11a.
Tabela 2.1. Zestawienie standardw sieci bezprzewodowych
Standard

Czstotliwo

Przepustowo
nominalna
i rzeczywista

Zgodno
z 802.11b

Rok
wprowadzenia
do uytku

802.11b

2,4 GHz

11 Mb/s

Tak

1999

Coraz mniej
w komputerach,
ronie popularno
w taszych
urzdzeniach

Nie

2002

Powoli przyjmuje
si w firmach, brak
zainteresowania
ze strony
konsumentw

Tak

2003

Rosnca wszdzie
popularno

5 Mb/s

802.11a

5 GHz

54 Mb/s
25 Mb/s

802.11g

2,4 GHz

54 Mb/s
20 Mb/s

Trend

Gdy w poowie roku 2002 pisalimy pierwsze wydanie niniejszej ksiki, nadal nie byo
pewne, czy sieci bezprzewodowe Wi-Fi bd ostatecznym zwycizc na rynku, poniewa istniay jeszcze rywalizujce standardy, takie jak HomeRF.
IEEE
IEEE, czyli Institute of Electrical and Electronics Engineers, jest niedochodowym zawodowym
zrzeszeniem inynierw, majcym 380 000 czonkw. Misj IEEE jest tworzenie opartych na
ugodzie standardw technicznych w urzdzeniach elektronicznych w kilku branach. Wielu
producentw urzdze 802.11 zaangaowao si w prace podkomisji IEEE.
IEEE 802 Commitee zajmuje si sieciami komputerowymi. 802.11 Working Group bezprzewodowymi sieciami lokalnymi, a rne grupy robocze Task Group (midzy innymi a, b, e,
f, g, h oraz i) pracuj nad okrelonymi typami bezprzewodowych sieci lokalnych i problemami
zwizanymi z sieciami bezprzewodowymi, na przykad strumieniowym przesyaniem mediw,
komunikacj pomidzy punktami dostpowymi i bezpieczestwem.

Rozdzia 2. Standardy sieci bezprzewodowych

29

Status Wi-Fi przesta ju podlega dyskusji: poniewa konkurencja praktycznie znika,

a urzdzenia Wi-Fi s obecne w milionach domw i firm, standard ten jest niekwestionowanym liderem sieci bezprzewodowych.
Pomimo to na scenie pojawiy si jeszcze inne standardy bezprzewodowe, takie jak
Bluetooth, ktry suy do synchronizacji danych na krtkich dystansach, z maym
poziomem pomocy, a take WiMax, wykorzystywany do nawizywania dugodystansowych pocze dwupunktowych. Omwimy je wszystkie wraz z przedstawieniem
pewnej prognozy przyszoci rozwoju Wi-Fi w rozdziale 4. Inne standardy.
Certyfikat Wi-Fi
Wi-Fi jest skrtem angielskiego wireless fidelity. Nazwa ta ma sugerowa przesyanie danych
z wysok wiernoci. W istocie jest to znak handlowy nalecy do Wi-Fi Alliance stowarzyszenia branowego, ktre penio wiodc rol w pracach zwizanych z zapewnieniem zgodnoci
pomidzy urzdzeniami rnych producentw, stosujcych standard IEEE 802.11b, a ostatnio
rwnie 802.11a i 802.11g (www.wifialliance.com). Stowarzyszenie to tak skutecznie rozpropagowao nazw Wi-Fi, e zmienio wasn nazw z bardziej niezgrabnej (lecz wicej wyjaniajcej) Wireless Ethernet Compatibility Alliance wanie na Wi-Fi Alliance. Wi-Fi Alliance
wymaga pokanych skadek czonkowskich nie liczc dodatkowych opat od firm, ktre
zgaszaj swoje urzdzenia do testw w laboratorium certyfikujcym stowarzyszenia.
Proces certyfikacji, podczas ktrego stosuje si standardowy pakiet testw, gwarantuje poprawne dziaanie tysicy poszczeglnych funkcji. Dopiero po pomylnym zakoczeniu tych prb
producent moe legalnie uywa znaku i nazwy Wi-Fi dla danego urzdzenia (patrz rysunek 2.1).
Metoda Wi-Fi Alliance rzeczywicie jest tak gwarancj kompatybilnoci, ktrej mona zaufa.
Wprawdzie inne grupy handlowe promoway swoje standardy, lecz z nieszczeglnym powodzeniem. Przykadowo, Bluetooth jest w wikszym stopniu konceptem marketingowym, poniewa
od producentw nie wymaga si przechodzenia rygorystycznego, niezalenego procesu certyfikacji, aby mogli stosowa t nazw w swoich produktach.
Rysunek 2.1.
Logo Wi-Fi

W padzierniku 2002 roku stowarzyszenie Wi-Fi Alliance zaktualizowao znak certyfikacji Wi-Fi,
tak aby wskazywa, czy dane urzdzenie moe pracowa w pamie 2,4 GHz (wwczas 802.11b,
lecz dzi rwnie 802.11g), w pamie 5 GHz (802.11a) czy te w obu, co umoliwiaj produkty zgodne z wiksz liczb specyfikacji. Na starszych urzdzeniach znajduje si sam znak
Wi-Fi, natomiast w przypadku nowszych trzeba sprawdzi, ktre pasma obsuguj. Informacje
te powinny by wyranie zaznaczone na opakowaniu.
Najnowsz zmian Wi-Fi Alliance byo uwzgldnienie w procesie certyfikacji Wi-Fi dodatkowych
standardw, np. WPA (nowa specyfikacja zabezpiecze Wi-Fi Protected Access), co ma na celu
zapewnienie, e nowe, bardziej wyrafinowane opcje sieci bezprzewodowych bd ze sob wsppracoway rwnie dobrze, jak podstawowe elementy.

30

Cz I Podstawy techniki bezprzewodowej

802.11b: aktualny lider

Standard 802.11b stosuje rozpraszanie widma z wykorzystaniem sekwencji bezporedniej do nadawania i odbioru danych z szybkoci 11 megabitw na sekund (Mb/s).
Ta liczba nie powinna jednak nikogo oszuka, gdy przepustowo uytkowa jest
znacznie mniejsza. Do 11 Mb/s wlicza si cae dodatkowe obcienie sieci przez nagwki
i stopki pakietw, synchronizacj transmisji i inne elementy. Rzeczywista przepustowo
w przypadku tego standardu teoretycznie wynosi okoo 7 Mb/s, co jest wartoci podobn
jak w kablowym Ethernecie 10Base-T (o znamionowej szybkoci 10 Mb/s), lecz wikszo uytkownikw w najlepszym razie dostaje 4 5 Mb/s z uwagi na ograniczenia
tanich urzdze do uytku domowego i natok sygnaw w wikszoci sieci.
802.11b obsuguje pi szybkoci transmisji, zaczynajc od najszybszej i przechodzc
na wolniejsze, jeli zakcenia lub niski poziom sygnau uniemoliwiaj przesanie
danych. S to: 11 Mb/s, 5,5 Mb/s, 2 Mb/s, 1 Mb/s i 512 kb/s (kilobitw na sekund).
Trzy najnisze szybkoci w istocie pochodz z oryginalnego protokou 802.11, starszego od 802.11b. Niektre z najstarszych urzdze nadal mog wsppracowa
z nowym sprztem dziki tej zgodnoci wstecz. Wyglda na to, e najnisza szybko (512 kb/s) w czci najnowszych urzdze nie jest ju obsugiwana.

Niektre bezprzewodowe karty sieciowe i punkty dostpowe pozwalaj na wybr szybkoci dziaania, lecz o ile nie stosujemy dugodystansowego cza, w ktrym trzeba
ustawi konkretny poziom, rczna zmiana szybkoci nie ma sensu: urzdzenia powinny
zawsze negocjowa najwysze moliwe szybkoci. Najczciej nie da si ustali szybkoci poczenia, lecz mona bezpiecznie zaoy, e sieci bezprzewodowe przy penym
poziomie sygnau bd dziaa z szybkoci 11 Mb/s, podczas gdy cza dugodystansowe prawdopodobnie bd miay szybko 1 lub 2 Mb/s.
Uytkownicy z duymi skonnociami do majsterkowania czasem potrafi doprowadzi sie bezprzewodow do pracy z nieco lepsz wydajnoci przez wyczenie
najniszych szybkoci i zmuszenie wszystkich urzdze do komunikacji z wysz
lub nawet tylko z najwysz prdkoci 11 Mb/s. 802.11b wykorzystuje cz
pasma przy wysyaniu kadej porcji danych, aby utrzyma zgodno z wolniejszymi
i bardziej odlegymi systemami. Kady pakiet domylnie zaczyna si od bardzo wolnego nadawania, po czym przyspiesza.

Poniewa 802.11b wykorzystuje sekwencj bezporedni, kady punkt dostpowy

802.11b moe by nastawiony na jeden z kilku kanaw, aby unikn konfliktw z innymi
urzdzeniami bezprzewodowymi w ssiedztwie. 802.11b korzysta z niewymagajcego
licencji pasma 2,4 GHz: w USA od 2,4000 GHz do 2,4835 GHz. Wprawdzie technicznie specyfikacja 802.11b pozwala na 14 zachodzcych na siebie kanaw, lecz
w USA legalnie mona wykorzysta tylko 11, a w Polsce 13 (pasma od 2400,0 do
2483,5 MHz).

Rozdzia 2. Standardy sieci bezprzewodowych

31

Naley uwaa, aby niechccy nie sta si midzynarodowym przestpc. Spotkalimy si z relacjami podrnikw, ktrzy wczali swoje urzdzenia sieciowe na
kanaach, ktre mona byo wykorzystywa legalnie w ich krajach rodzinnych, lecz nie
w miejscu, ktre odwiedzali. Jak na razie aden z nich nie zosta wytropiony i ukarany, lecz dobrze jest sprawdzi lokalne przepisy. Niektre karty pozwalaj wybra
aktualny kraj pobytu, aby zachowa zgodno z miejscowym prawem. Uwaa trzeba
nawet wtedy, gdy z sieci korzystamy lokalnie. Niektrych urzdze nie da si przestawia na ustawienia obowizujce dla innych krajw, dlatego te radzimy kupowa
urzdzenia Wi-Fi tylko u siebie, nawet jeli za granic s tasze.

Kanay s zdefiniowane w odstpach co kilka megahercw, co w razie zakce daje

elastyczno konfiguracji. Zakcenia mog powodowa radioamatorzy zajmujcy
cz pasma czy te sygnay czy telewizyjnych, sucych do zdalnej transmisji i do
ograniczonych zastosowa bezpieczestwa publicznego. Zakcenia mog te zdarza
si w miejscu, gdzie pracuje kilka punktw dostpowych wyobramy sobie np. bibliotek uniwersyteck, w ktrej wielu studentw, zgromadzonych na niewielkim obszarze,
chce korzysta z Internetu za pomoc swoich laptopw.
Kanay: 1., 6. i 11. mog by uywane jednoczenie w tym samym miejscu bez bezporedniego zachodzenia na siebie w pamie czstotliwoci. Wstgi boczne o znacznie
mniejszym poziomie sygnau nie powoduj wikszych problemw w odbiorze informacji
(patrz rysunek 2.2). Niektrzy eksperci twierdz, e kanay 1., 4., 7. i 11. mog by
uywane jednoczenie z minimalnymi zakceniami, wic mona wyprbowa tak
konfiguracj, jeli z jakiego powodu nie mona uy kanau 6.
Rysunek 2.2.
Kanay 1., 6. i 11.
nie zachodz na siebie
bezporednio. Wstgi
boczne nakadaj si
na akceptowalnym
poziomie

802.11a: wysze czstotliwoci,

mniej zakce
Urzdzenia sieciowe zgodne ze standardem 802.11a zaczy pojawia si w poowie
roku 2002 i Czytelnik moe oczywicie zada pytanie, dlaczego standard 802.11b by
dostpny przed 802.11a. IEEE w istocie jako pierwsz zaakceptowa misj grupy roboczej 802.11a i ratyfikowa oba protokoy jednoczenie, lecz technologia niezbdna
do zaimplementowania 802.11a i pasmo, w ktrym ten protok mia dziaa, nie byy
jeszcze wtedy dostpne.

Cz I Podstawy techniki bezprzewodowej

32

Pocztkowo stowarzyszenie Wi-Fi Alliance planowao przyznawanie urzdzeniom

802.11a certyfikatw pod nazw Wi-Fi5, lecz w kocu podjto decyzj, by zamiast tego rozszerzy definicj znaku Wi-Fi tak, by obejmowa rwnie standard
802.11a. W przypadku urzdze obsugujcych 802.11a, na opakowaniu pod logo
Wi-Fi znajduje si adnotacja o pamie 5 GHz.

802.11a rni si od 802.11b pod czterema istotnymi wzgldami. 802.11a:

Wykorzystuje trzy czci pasma 5 GHz, zajmujce w sumie w niecigym

pamie kilkaset megahercw.

Ma 12 niezachodzcych na siebie kanaw (8 dostpnych do uytku wewntrz

budynkw), co pozwala na obejmowanie zasigiem jednego obszaru fizycznego

przez wicej punktw dostpowych bez wzajemnego zakcania sygnaw
i z wiksz liczb aktywnych kanaw.
Dziaa z nominaln szybkoci 54 Mb/s, co przekada si na ok. 25 Mb/s

uytkowej przepustowoci.
Dziaa tylko na krtsze odlegoci, lecz stosuje lepsze ni 802.11b protokoy

do eliminowania wpywu odbi sygnaw wewntrz budynkw.

Najwaniejsze zalety 802.11a bior si z tych czterech rnic: pasmo 5 GHz nie jest
jeszcze wykorzystywane przez zbyt wiele urzdze bezprzewodowych, a 8 odrbnych
kanaw do uycia wewntrz budynkw (ta liczba moe wzrosn do 11 dziki przydziaowi dodatkowych czstotliwoci) pozwala na jednoczesne wykorzystywanie penej
przepustowoci czy w jednym miejscu przez znacznie wysz liczb uytkownikw.
Dziki temu 802.11a ma spor szans zaistnienia w przepenionych biurach i serwerowniach. Inne potencjalne miejsca zastosowania urzdze 802.11a to te, gdzie wystpuje duy poziom zakce w pamie 2,4 GHz, np. zakady produkcyjne, szpitale
i inne instytucje, w ktrych intensywnie korzysta si z urzdze ISM (skrt od industrial, scientific, medical przemysowe, naukowe, medyczne), zajmujcych pasmo
2,4 GHz.
Cztery kanay, zarezerwowane w grnej czci pasma 802.11a dla czy dwupunktowych w otwartym terenie (oczywicie z uyciem zewntrznych anten) pozwalaj na
nadawanie z wysz moc, dziki czemu mog zapewni wysz przepustowo ni
802.11g w tych samych warunkach. Biorc pod uwag szybko, ktr oferuje 802.11a,
transmisja dwupunktowa jest atrakcyjn metod uniknicia opat za cza cyfrowe,
np. T-3 o szybkoci 45 Mb/s. Dzierawa czy tego typu jest bardzo kosztowna, nawet
na krtkich odcinkach w obrbie jednego miasta i moe wymaga zainstalowania drogich
urzdze po obu stronach. Standard 802.16a moe wyprze 802.11a w czach dwupunktowych na tych samych czstotliwociach, poniewa jest zaprojektowany do
tworzenia dugodystansowych pocze z pojedynczymi nadajnikami-odbiornikami
na obu kocach poczenia. W przeciwiestwie do 802.16a standard 802.11a ma suy do czenia kilku klientw z centralnym punktem dostpowym.
Niestety, z powodu wykorzystania pasma 5 GHz standard 802.11a nie jest zgodny z dziesitkami milionw eksploatowanych dzi urzdze 802.11b. Z tego powodu, gdy dyrektor
naczelny Apple, Steve Jobs, przedstawia opart na 802.11g technologi AirPort Extreme,

Rozdzia 2. Standardy sieci bezprzewodowych

33

stwierdzi, e standard 802.11a jest skazany na porak. Bardziej stosowne jest stwierdzenie, e 802.11a zosta zepchnity do statusu technologii niszowej do specjalnych
zastosowa. Firma Apple nie bya odosobniona w tych pogldach: aden wikszy
producent nie popar 802.11a jako zastpnika dla 802.11b lub 802.11g. Gwnym
obszarem, w ktrym standard 802.11a zyska na popularnoci, jest brana rozrywki
domowej, ktra najwyraniej przesza na 802.11a do przesyania sygnaw cyfrowych
o wysokiej rozdzielczoci pomidzy konsumenckimi urzdzeniami elektronicznymi
w obrbie domu (mieszkania). Microsoft zaprezentowa produkty oparte na tej technice,
w ktrych kilka strumieni sygnau DVD jest przesyanych pomidzy kilkoma urzdzeniami, bez najmniejszych kopotw z jakoci.
Ceny sprztu 802.11a spady szybciej ni si spodziewano. Wiele urzdze 802.11a
kosztuje zaledwie o 50 100 dolarw wicej ni sprzt 802.11b, a ich ceny s porwnywalne z cenami nowych urzdze 802.11g. W przyszoci wikszo urzdze 802.11a
bdzie zapewniao obsug b i g: producenci, ktrzy pierwotnie oferowali karty 802.11a,
szybko przeszli na produkcj urzdze a/b (dwa tryby, dwa pasma) i a/b/g (trzy tryby,
dwa pasma). Wiele punktw dostpowych potrafi obecnie obsugiwa a lub b/g albo
kombinacje, w ktrych wszystkie trzy standardy mog by uywane jednoczenie. Takie
podejcie stwarza pewne problemy projektowe, poniewa wikszy zasig 802.11b
i 802.11g oznacza, e aby zapewni taki sam zasig dla wszystkich protokow, potrzebna bdzie albo potniejsza antena po stronie 802.11a, albo dodatkowe punkty
dostpowe 802.11a.
Nie liczc rnic w numerach kanaw, konfiguracja klientw i punktw dostpowych
802.11a wyglda identycznie jak konfiguracja urzdze 802.11b. Zagadnienia te opiszemy w czci II Podczamy komputer.

802.11g: szybszy i kompatybilny

W roku 2002 urzdzenia 802.11b rzdziy bezdyskusyjnie. Urzdzenia 802.11a o szybkoci 54 Mb/s, ktre pojawiy si na rynku pod koniec roku 2001, pracoway z atrakcyjniejsz szybkoci, lecz poniewa wykorzystyway inn czstotliwo ni 802.11b
i kosztoway wicej, tylko niewielka liczba uytkownikw lubicych nowinki i testerw
zdecydowaa si na nie. Oglnie mwic, idea szybszego standardu 802.11a zostaa
dobrze przyjta, lecz kompatybilno jest czynnikiem decydujcym, a 802.11a nie by
zgodny z 802.11b, co pozostawio otwart furtk dla 802.11g.
802.11g dziaa z szybkoci 54 Mb/s, podobnie jak 802.11a, lecz korzysta z tych samych
czstotliwoci co 802.11b, zarazem zapewniajc pen zgodno wstecz z t starsz
specyfikacj. Z powodu konfliktw politycznych i technicznych ratyfikacja protokou
zaja komitetowi 802.11g w IEEE prawie trzy lata. Protok zosta ostatecznie przyjty
12 czerwca 2003 r.
Technologia nie czeka jednak na grupy inynieryjne. Wbrew rozsdnym radom niektrych ekspertw branowych, w celu osignicia wikszych szybkoci kilka firm
w grudniu 2002 roku zaczo sprzedawa urzdzenia zawierajce ukady oparte na
aktualnych wwczas, roboczych wersjach specyfikacji 802.11g.

34

Cz I Podstawy techniki bezprzewodowej

Te wczesne urzdzenia firm Apple, Belkin, Buffalo, D-Link, Linksys i innych dziaay,
lecz czsto mizernie radziy sobie w mieszanych sieciach, zawierajcych zarwno urzdzenia 802.11b, jak i 802.11g. Pierwsze urzdzenia 802.11g czsto pracoway z szybkoci tak jak 802.11b, co eliminowao korzyci z ich stosowania. Na szczcie w miar
powstawania i zatwierdzania w IEEE kolejnych wersji roboczych dokumentu, producenci
nieustannie aktualizowali firmware (oprogramowanie sprztowe wewntrzne oprogramowanie, obsugujce dedykowany sprzt), co pozwolio na popraw tych wczesnych
problemw. Wkrtce po czerwcowej ratyfikacji specyfikacji wikszo producentw
wydaa ostateczne aktualizacje oprogramowania sprztowego 802.11g, ktre utwierdziy
ulepszenia 802.11b/g, a nawet poprawiy przepustowo.
Jak to zwykle bywa z nominaln przepustowoci sieci, w 802.11g uytkowa przepustowo transmisji faktycznych danych (plikw i transakcji) po odjciu narzutu sieci
i konfliktw jest nisza od nominalnej i w przyblieniu wynosi 20 Mb/s. W przypadku
802.11b nominalne 11 Mb/s przekada si zwykle w najlepszych warunkach na uytkowe 5 Mb/s i czsto dalej maleje wraz ze wzrostem odlegoci od punktu dostpowego.
W standardzie 802.11g istnieje kilka porednich poziomw szybkoci, wic przepustowo nie spada od razu z 54 Mb/s do 11 Mb/s lub niszej.
W rzeczywistoci 802.11g moe by w identycznych warunkach nieco wolniejsza od
rwnorzdnej sieci 802.11a. Jest to spowodowane faktem, e 802.11g musi zachowa
zgodno z urzdzeniami 802.11b, ktre stosuj odmienn metod kodowania danych
w sygnale radiowym, a narzuty zwizane z zarzdzaniem czasem nadawania urzdze
w mieszanej sieci 802.11b/802.11g, spowalniaj cao.
Niektrzy fachowcy twierdz, e 802.11g moe by w podobnych warunkach nawet
o 40% wolniejsza od 802.11a, aczkolwiek inni uwaaj, e rnica bdzie wynosi
zaledwie 10%. W praktyce, jeli wydajno nie jest nadrzdnym celem projektanta sieci,
to raczej nie sprawia to rnicy (a jeli wydajno jest dla kogo tak wana, o wiele lepszym rozwizaniem moe by kablowy Ethernet o szybkoci 100 Mb/s lub nawet 1 Gb/s).
Liczcy si producenci ukadw scalonych, tacy jak Agere, Broadcom, Intersil i Texas
Instruments, maj ju pomysy, w jaki sposb zwikszy przepustowo sieci nawet
przy uyciu istniejcego sprztu. Broadcom i Intersil oferuj technologi przesyania
ramek wizkami (ang. frame bursting), ktrej dziaanie polega na pakowaniu kilku
krtkich pakietw 802.11g w jeden duszy pakiet. Redukuje to liczb wymaganych
przerw pomidzy pakietami, przy czym Broadcom przewiduje popraw wydajnoci
o 25% w sieciach wykorzystujcych jedynie standard 802.11g i o 75% w sieciach mieszanych b/g. Te 25% podnosi w 802.11g przepustowo z 20 Mb/s do 25 Mb/s jak
w 802.11a.
Niektrzy producenci ju implementuj przesyanie ramek wizkami w oprogramowaniu
sprztowym, a w pewnych przypadkach jest moliwa wsppraca pomidzy ukadami
rnych producentw. Zmiany te s uwzgldnione w specyfikacji 802.11e, powiconej
poprawie strumieniowego przesyania multimediw i gosu w sieciach bezprzewodowych.
Pena zgodno wstecz 802.11g ze standardem 802.11b nie jest dla producentw opcjonalna stanowi wymagany element specyfikacji. Pytanie, jak zgodno urzdze
bdzie wyglda w praktyce, nadal pozostaje otwarte. Producenci mog by zmuszeni
do nieustannych przerbek i publikowania aktualizacji oprogramowania sprztowego,
aby poprawi kompatybilno.

Rozdzia 2. Standardy sieci bezprzewodowych

35

Tryb ad hoc
We wszystkich odmianach Wi-Fi jest dostpny tryb ad hoc, w ktrym dwa lub wicej komputerw
wymienia ze sob dane bezporednio bez uycia punktu dostpowego. Wyglda to podobnie jak
kiedy, gdy czyo si komputery skronym kablem ethernetowym lub dwa porty szeregowe
kablem pseudomodemu.
W trybie ad hoc jeden komputer tworzy sie dostpn dla innych komputerw (patrz ramka
czenie si przez Wi-Fi w rozdziale 3. Urzdzenia bezprzewodowe). Rnica pomidzy
trybem ad hoc i punktem dostpowym, sprztowym lub programowym, polega na tym, e poczenia ad hoc nie s sterowane z jakiego centralnego punktu. Poczenia ad hoc odbywaj si cakowicie prywatnie pomidzy danymi komputerami (mona skonfigurowa jeden
komputer jako bram do Internetu, udostpniajc jego cze. To omwimy w rozdziale 19.
Tworzenie programowego punktu dostpowego).
Poczenia ad hoc mona zestawi tylko pomidzy dwoma lub kilkoma komputerami, a wic
przydaj si gwnie do przesyania plikw jeli chcemy przekaza komu plik i nie mamy
na to innego sposobu, wczenie udostpniania plikw i utworzenie sieci ad hoc jest skutecznym rozwizaniem. Radzimy Czytelnikowi, aby w chwili wolnego czasu zorientowa si, w jaki
sposb mona skonfigurowa sie ad hoc i przesya pliki, poniewa przeprowadzenie tej procedury z dala od domu lub biura, by moe z kim niezbyt dobrze znajomym, moe okaza si
troch kopotliwe.
Tryb ad hoc jest jednym z niewielu aspektw Wi-Fi, ktry nie by objty procesem certyfikacji
urzdze wyprodukowanych przed rokiem 2002. Starszy sprzt i urzdzenia bez najnowszych
aktualizacji oprogramowania sprztowego niekoniecznie uywaj trybu ad hoc w ten sam
sposb. Stowarzyszenie Wi-Fi Alliance dodao standard ad hoc do certyfikacji Wi-Fi pod koniec
roku 2001, wic wszystkie nowe urzdzenia musz by zdolne do wsppracy ze sob. Poza
tym urzdzenia tego samego producenta, na przykad wszystkie karty AirPort firmy Apple, obsuguj oglnie tryb ad hoc przy czeniu si ze sob nawzajem.

Liczba obsugiwanych kanaw okazaa si kwesti, w ktrej twrcy specyfikacji 802.11g

musieli pj na kompromis, aby zachowa zgodno wstecz. Standard ten, podobnie
jak 802.11b, obsuguje 14 kanaw, z ktrych tylko 3 nie zachodz na siebie (sytuacja
w USA). Warto to porwna z 802.11a, ktry ma osiem niezachodzcych na siebie
kanaw do uytku wewntrz budynkw, dziki czemu znacznie lepiej nadaje si do
zastosowania w zagszczonych instalacjach korporacyjnych, wykorzystywanych przez
wielu uytkownikw. Oczywicie, instalujc tak sie, warto zakupi karty sieciowe,
ktre obsuguj zarwno 802.11a, jak i 802.11g, dziki czemu przemieszczajcy si uytkownicy bd mogli skorzysta w miejscach publicznych z popularnych sieci 802.11b.
Jedn z istotnych zalet 802.11g jest to, e w porwnaniu z 802.11b lepiej radzi sobie
z nieuniknionymi odbiciami sygnaw. Sygnay radiowe odbijaj si od rnych obiektw podg, metalu, nawet od powietrza pod rnymi ktami i z rn szybkoci. Odbiornik musi rozrni wszystkie kopie tego samego sygnau, ktre nadchodz
z rnymi opnieniami, i poczy otrzymywane fragmenty informacji w jeden zestaw
danych. 802.11g (podobnie jak 802.11a) dzieli pasmo w sposb, ktry pozwala odbiornikom radzi sobie z odbiciami w sposb prostszy, a zarazem skuteczniejszy ni 802.11b.
W czerwcu 2003 roku Wi-Fi Alliance oficjalnie dodao 802.11g do pakietu certyfikacji,
a na pocztku lipca firmy zaczy oznajmia, e ich urzdzenia uzyskay certyfikat zgodnoci. Mona si spodziewa, e wszystkie aktualne urzdzenia 802.11g z atwoci
przejd testy, biorc pod uwag niewielk liczb firm, ktre wyprodukoway odpowiednie

36

Cz I Podstawy techniki bezprzewodowej

ukady scalone w pierwszej poowie roku 2003. Jasno wida, e 802.11g zadomowi
si na dobre i niemal cakowicie przymi 802.11a. Sdzimy, e urzdzenia 802.11g,
ktre ju teraz s tylko troch drosze od sprztu 802.11b, szybko stan si najpopularniejsz opcj zarwno do zastosowa domowych, jak i w firmach.
Podobnie jak w przypadku 802.11a, konfiguracja klientw i punktw dostpowych
802.11g wyglda dokadnie tak samo jak w odniesieniu do urzdze 802.11b.
Wszystkie sieci publiczne opieraj si obecnie na 802.11b, lecz jest moliwe, e
w miar wzrostu popularnoci 802.11g dostawcy usug w miejscach publicznych
wprowadz ten szybszy standard. Kilku dostawcw usug ju eksperymentuje z wikszymi szybkociami. Oczywicie wikszo sieci publicznych daje dostp do Internetu
z szybkoci poniej 1,5 Mb/s, wic ta rnica moe nie mie wikszego znaczenia!

By moe Czytelnik spotka si z sytuacj, w ktrej komputer zgasza, e ma adres IP

z zakresu 169.254.x.x. Jest to adres przydzielony przez wasny system operacyjny,
pomylany midzy innymi po to, by zapewni funkcjonowanie sieci ad hoc. W sieci
ad hoc nie ma serwera DHCP, ktry przydzielaby adresy IP, wic zarwno Apple, jak
i Microsoft uzgodniy, e w takich sytuacjach komputer powinien wybra losowy
adres 199.254.x.x., aby mg komunikowa si z innymi z uyciem oprogramowania internetowego przez sie ad hoc.