You are on page 1of 43

IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Windows Server. Receptury.


Windows Server 2003
i Windows 2000
Autor: Robbie Allen
Tumaczenie: Piotr Pilch (wstp, rozdz. 113,
1517, dod. AF), Tomasz Rybicki (rozdz. 14)
ISBN: 83-246-0063-9
Tytu oryginau: Windows Server Cookbook
for Windows Server 2003 and Windows 2000
Format: B5, stron: 640
Niezawodne metody dla administratorw systemw Windows
Zarzdzanie procesami, usugami i zadaniami
Zabezpieczanie serwerw
Zdalna administracja
Kada kolejna wersja systemw operacyjnych z rodziny Windows przeznaczonych
dla serwerw jest coraz bardziej skomplikowana. Administratorom niezbdna jest coraz
szersza wiedza. Zarzdzanie sieci zbudowan w oparciu o serwer pracujcy pod
kontrol systemu Windows jest powanym wyzwaniem. Skd wzi wicej informacji
na temat bdw generowanych przez usug? Jak uniemoliwi zdalnym
uytkownikom korzystanie z anonimowych pocze? Jak zautomatyzowa rutynowe
zadania? Te i wiele innych pyta zadaj sobie codziennie administratorzy na caym
wiecie.
W ksice Windows Server. Receptury. Windows Server 2003 i Windows 2000
mona znale odpowiedzi na takie wanie pytania. Ksika przedstawia narzdzia,
jakimi dysponuje administrator, oraz sposoby wykorzystania ich do wykonania mniej
i bardziej typowych zada zwizanych z zarzdzaniem sieci komputerow. Opisuje
zadania zwizane z konfiguracj serwera, administrowaniem systemem plikw,
zadaniami oraz kontami uytkownikw. Zawarto w niej opisy sposobw modyfikacji
rejestru, zabezpieczania systemu przed niepowoanym dostpem oraz konfigurowania
usug sieciowych.
Konfiguracja systemu
Zarzdzanie dyskami, woluminami, napdami i systemem plikw
Planowanie i uruchamianie zada
Sterowanie dziaaniem procesw
Praca z dziennikami zdarze systemowych
Edycja, archiwizacja i przywracanie plikw rejestru
Konfiguracja sieci
Zabezpieczanie serwera i sieci
Instalowanie i konfiguracja serwera IIS 6.0
Konfigurowanie usug DNS i DHCP
Zarzdzanie funkcjami Active Directory
W tej ksice kady administrator znajdzie nowe sposoby rozwizywania swoich
codziennych problemw.

Spis treci
Sowo wstpne .............................................................................................................15
Przedmowa ...................................................................................................................17
1. Wprowadzenie .............................................................................................................21
Struktura ksiki
Szukanie narzdzi
Uruchamianie narzdzi przy uyciu specjalnego konta
Co na temat obsugi skryptw w systemie Windows
Maksymalne wykorzystanie moliwoci skryptw
rda dodatkowych informacji

22
23
25
26
26
34

2. Konfiguracja systemu .................................................................................................. 39


2.0.
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
2.8.
2.9.
2.10.
2.11.
2.12.
2.13.
2.14.
2.15.
2.16.
2.17.
2.18.
2.19.

Wprowadzenie
Aktywacja systemu Windows Server 2003
Konfigurowanie usugi Aktualizacje automatyczne
Wyczanie usugi Windows Update
Instalowanie lub usuwanie komponentu systemu Windows
Instalowanie aplikacji lub dodatku Service Pack za pomoc narzdzia
Zasady grupy
Przegldanie waciwoci systemowych
Ustawianie w systemie czasu, daty i strefy czasowej
Definiowanie nazwy serwera
Przyczanie serwera do domeny
Testowanie i ponowne konfigurowanie bezpiecznego kanau
Przegldanie i definiowanie zmiennych rodowiskowych
Konfigurowanie plikw stronicowania
Umieszczanie informacji systemowych na pulpicie
Konfigurowanie opcji zwizanych z uruchamianiem systemu
Konfigurowanie opcji zwizanych z awari systemu
Wywietlanie czasu pracy systemu
Wyczanie wywietlania okien Zarzdzanie tym serwerem
i Konfigurowanie serwera
Wyczanie ledzenia zdarze zamknicia systemu
Wyczenie lub ponowne uruchomienie serwera

39
39
43
46
47
50
51
54
56
60
63
65
67
70
72
74
78
79
80
82

3. Dyski, napdy i woluminy ........................................................................................... 87


3.0. Wprowadzenie
3.1. Wywietlanie informacji dotyczcych konfiguracji dyskw, napdw
i woluminw
3.2. Konwertowanie dysku podstawowego na dynamiczny
3.3. Uaktywnianie generowania statystyk dotyczcych wydajnoci dysku
3.4. Formatowanie woluminu
3.5. Przypisywanie woluminowi litery napdu
3.6. Definiowanie etykiety woluminu
3.7. Oczyszczanie woluminu
3.8. Defragmentowanie woluminu
3.9. Kompresowanie woluminu
3.10. Sprawdzanie woluminu pod ktem wystpowania bdw
3.11. Udostpnianie dysku lub woluminu w trybie tylko do odczytu
3.12. Mapowanie napdu sieciowego
3.13. Tworzenie wirtualnego dysku dla innego dysku lub katalogu
3.14. Wyszukiwanie w woluminie plikw i katalogw o okrelonym rozmiarze
3.15. Wczanie przydziaw dysku
3.16. Konfigurowanie przydziau dysku dla uytkownika
3.17. Sprawdzanie wykorzystania przydziau dysku

87
89
91
92
93
95
97
98
99
103
105
107
108
110
112
113
115
117

4. Pliki, katalogi i udziay ............................................................................................... 119


4.0.
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
4.7.
4.8.
4.9.
4.10.
4.11.
4.12.
4.13.
4.14.
4.15.
4.16.

Wprowadzenie
Tworzenie i usuwanie pliku
Tworzenie i usuwanie katalogu
Przywracanie pliku
Bezpieczne usuwanie pliku
Przegldanie waciwoci pliku lub katalogu
Tworzenie skrtu
Tworzenie cza lub punktu poczenia
Tworzenie aliasu programu
Szukanie plikw lub katalogw
Kopiowanie, przenoszenie lub zmiana nazwy pliku lub katalogu
Porwnywanie plikw lub katalogw
Ukrywanie pliku lub katalogu
Udostpnianie pliku lub katalogu w trybie tylko do odczytu
Kompresowanie pliku lub katalogu
Szyfrowanie pliku lub katalogu
Zastpowanie uywanego pliku

Spis treci

119
121
122
123
124
125
127
130
132
133
134
135
137
138
139
142
143

4.17.
4.18.
4.19.
4.20.
4.21.
4.22.
4.23.
4.24.
4.25.
4.26.
4.27.

Przejmowanie praw waciciela pliku lub katalogu


Sprawdzanie, kto jako ostatni otwar lub zmodyfikowa plik
Szukanie otwartych plikw
Szukanie procesu, ktry otwar plik
Sprawdzanie operacji wykonywanych na plikach
Jednoczesne przetwarzanie kilku plikw
Tworzenie i usuwanie udziaw
Przegldanie udziaw
Ograniczanie dostpu do udziau
Zastosowanie funkcji udostpniania w internecie
Publikowanie udziau za pomoc usugi Active Directory

144
146
147
149
150
151
152
154
155
157
158

5. Wykonywanie i planowanie zada ........................................................................... 161


5.0. Wprowadzenie
5.1. Wykonywanie zadania przy uyciu innych danych uwierzytelniajcych
5.2. Wykonywanie zadania na zdalnym serwerze
5.3. Wykonywanie zadania po zalogowaniu uytkownika
5.4. Wykonywanie zadania za pomoc skryptu logowania
5.5. Wykonywanie zadania za pomoc narzdzia Zasady grupy
5.6. Wywietlanie listy automatycznie wykonywanych zada
5.7. Planowanie wykonania zadania
5.8. Usuwanie zaplanowanego zadania
5.9. Wywietlanie listy zaplanowanych zada

161
161
164
166
168
170
172
173
176
177

6. Procesy ........................................................................................................................179
6.0.
6.1.
6.2.
6.3.
6.4.
6.5.
6.6.
6.7.
6.8.
6.9.
6.10.
6.11.
6.12.
6.13.
6.14.

Wprowadzenie
Okrelanie priorytetu procesu
Wstrzymywanie procesu
Koczenie procesu
Przegldanie aktywnych procesw
Szukanie procesw
Szukanie usug uruchomionych przez proces
Przegldanie waciwoci procesu
Przegldanie statystyk dotyczcych wydajnoci procesu
Przegldanie bibliotek DLL uywanych przez proces
Przegldanie interfejsw API uywanych przez proces
Przegldanie uchwytw otwartych przez proces
Przegldanie portw sieciowych otwartych przez proces
Skrypt Process Doctor monitorujcy procesy
Skrypt Process Terminator koczcy proces

179
181
185
186
188
189
190
192
193
194
196
197
198
200
202

Spis treci

7. Usugi ......................................................................................................................... 205


7.0.
7.1.
7.2.
7.3.
7.4.
7.5.
7.6.
7.7.
7.8.
7.9.
7.10.
7.11.
7.12.
7.13.

Wprowadzenie
Uruchamianie lub zatrzymywanie usugi
Uruchamianie dowolnego programu lub skryptu jako usugi
Usuwanie usugi
Okrelanie typu uruchomienia usugi
Okrelanie konta i hasa uywanego przez usug
Automatyczne wykonywanie operacji po zawieszeniu si usugi
Przegldanie listy usug
Wyszukiwanie usug
Szukanie procesu, ktry uruchomi usug
Przegldanie nadrzdnych i podrzdnych usug usugi
Zapoznawanie si z kolejnoci adowania usug
Przegldanie historii uruchamiania usugi
Przydzielanie uprawnienia pozwalajcego na zarzdzanie jedn
lub kilkoma usugami
7.14. Skrypt, ktry skutecznie uruchamia ponownie usug
7.15. Skrypt monitorujcy usugi

205
207
210
213
214
216
218
219
221
222
223
225
227
228
230
231

8. Dzienniki zdarze ...................................................................................................... 233


8.0.
8.1.
8.2.
8.3.
8.4.
8.5.
8.6.
8.7.
8.8.
8.9.
8.10.
8.11.
8.12.
8.13.
8.14.

Wprowadzenie
Tworzenie zdarzenia
Przegldanie zdarze
Tworzenie w dzienniku nowego zdarzenia
Sprawdzanie rozmiaru dziennika zdarze
Ustawianie maksymalnego rozmiaru dziennika zdarze
Definiowanie zasady dotyczcej retencji dziennika zdarze
Czyszczenie zawartoci dziennika zdarze
Ograniczanie dostpu do dziennika zdarze
Przeszukiwanie serwerowego dziennika zdarze
Przeszukiwanie dziennikw zdarze znajdujcych si na wielu serwerach
Archiwizowanie dziennika zdarze
Szukanie dodatkowych informacji na temat zdarzenia
Wykonywanie operacji po zapisaniu zdarzenia
Skrypt monitorujcy zdarzenia

233
234
236
238
240
241
242
244
245
246
248
250
251
252
254

9. Rejestr ........................................................................................................................ 257


9.0. Wprowadzenie
9.1. Tworzenie i usuwanie klucza
9.2. Definiowanie wpisu

Spis treci

257
258
260

9.3.
9.4.
9.5.
9.6.
9.7.
9.8.
9.9.
9.10.
9.11.
9.12.
9.13.

Definiowanie kluczy lub wpisw za pomoc zasad grupy


Eksportowanie plikw rejestru
Importowanie plikw rejestru
Przeszukiwanie rejestru
Porwnywanie rejestrw
Ograniczanie dostpu do rejestru
Archiwizowanie i przywracanie rejestru
Tworzenia cza rejestru
Ustawianie maksymalnego rozmiaru rejestru
Monitorowanie aktywnoci rejestru
Przegldanie procesw wykorzystujcych klucze rejestru

263
264
266
267
268
269
271
273
274
275
278

10. Konfiguracja sieci ...................................................................................................... 279


10.0.
10.1.
10.2.
10.3.
10.4.
10.5.
10.6.
10.7.
10.8.
10.9.
10.10.
10.11.
10.12.
10.13.
10.14.

Wprowadzenie
Przegldanie konfiguracji sieci
Rozczanie poczenia
Konfigurowanie adresu IP
Odnawianie lub zwalnianie dynamicznego adresu IP
Okrelanie ustawie serwera DNS
Rejestrowanie rekordw DNS lub oprnianie bufora DNS
Szukanie lokacji usugi Active Directory powizanej z komputerem
Zarzdzanie trasami
Przegldanie otwartych portw i aktywnych pocze
Diagnozowanie problemw z poczeniem sieciowym
Sprawdzanie ruchu sieciowego
Konfigurowanie filtrowania TCP/IP
Pomiar szybkoci cza i opnienia midzy dwoma komputerami
Instalowanie stosu IPv6

279
280
283
285
287
290
292
293
295
297
299
301
303
306
306

11. Najlepsze metody zabezpiecze .............................................................................. 309


11.0. Wprowadzenie
11.1. Analizowanie konfiguracji zabezpiecze
11.2. Uaktywnianie inspekcji
11.3. Zmiana nazwy kont Administrator i Go
11.4. Wyczanie lub usuwanie nieuywanych kont, usug i aplikacji
11.5. Uaktywnianie blokady wyczania wygaszacza ekranu
11.6. Rezygnacja z przechowywania wartoci mieszania hase LM (LAN Manager)
11.7. Wymuszanie stosowania zoonych hase
11.8. Uzyskiwanie informacji na temat nowych luk w zabezpieczeniach
11.9. Skrypt zmieniajcy wiele hase administratora

Spis treci

309
312
313
315
318
319
321
322
323
324

12. Internet Information Services 6.0 ............................................................................. 327


12.0.
12.1.
12.2.
12.3.
12.4.
12.5.
12.6.
12.7.
12.8.
12.9.
12.10.
12.11.
12.12.
12.13.
12.14.
12.15.
12.16.
12.17.
12.18.
12.19.
12.20.
12.21.
12.22.
12.23.
12.24.
12.25.
12.26.

Wprowadzenie
Instalowanie serwera IIS
Zatrzymywanie i uruchamianie serwera IIS
Tworzenie witryn WWW
Obsugiwanie wielu witryn WWW
Tworzenie wirtualnych katalogw
Konfigurowanie uprawnie dla witryny WWW
Definiowanie ogranicze dotyczcych adresu IP i nazwy domenowej
Konfigurowanie uwierzytelniania dla witryny WWW
Uzyskanie i instalowanie certyfikatw SSL
Zabezpieczanie witryny WWW za pomoc protokou SSL
Archiwizowanie certyfikatw SSL
Konfigurowanie ustawie witryny WWW zwizanych z jakoci usug
Konfigurowanie rejestrowania pocze z witryn WWW
Konfigurowanie przekierowywania dla witryny WWW
Uaktywnianie funkcji bezporedniej edycji metabazy
Archiwizowanie i odtwarzanie metabazy
Eksportowanie i importowanie metabazy
Uaktywnianie dynamicznych aplikacji internetowych
Tworzenie puli aplikacji
Konfigurowanie tosamoci puli aplikacji
Tworzenie aplikacji
Izolowanie aplikacji za pomoc pul
Konfigurowanie odtwarzania procesw roboczych puli aplikacji
Tworzenie witryn FTP
Konfigurowanie uwierzytelniania dla witryn FTP
Konfiguracja izolowania uytkownikw czcych si z witryn FTP

327
332
336
339
341
344
346
349
352
354
357
359
361
363
366
368
370
373
375
378
379
381
382
384
386
389
390

13. DNS (Domain Name System) .................................................................................... 393


13.0.
13.1.
13.2.
13.3.
13.4.
13.5.
13.6.
13.7.

Wprowadzenie
Instalowanie serwera DNS
Uruchamianie i zatrzymywanie serwera DNS
Modyfikowanie konfiguracji serwera DNS
Tworzenie strefy
Przegldanie stref serwera DNS
Zamiana zwykej strefy na zintegrowan z usug Active Directory
Przenoszenie stref zintegrowanych z usug Active Directory
do partycji aplikacji
13.8. Tworzenie strefy skrtowej

10

Spis treci

393
395
397
399
401
403
405
407
409

13.9.
13.10.
13.11.
13.12.
13.13.
13.14.
13.15.
13.16.
13.17.

Konfigurowanie przekierowania warunkowego


Konfigurowanie transferu strefy
Tworzenie i usuwanie rekordw zasobw
Sprawdzanie rekordw zasobw
Usuwanie starych rekordw zasobw
Oprnianie bufora DNS
Wczanie rejestrowania przebiegu debugowania serwera DNS
Przegldanie statystyk dotyczcych wykorzystania serwera DNS
Zapobieganie umieszczaniu w buforze serwerw DNS
faszywych informacji
13.18. Uniemoliwianie klientom Windows podejmowania prby wykonania
dynamicznych aktualizacji
13.19. Skrypt sprawdzajcy konfiguracj serwera DNS

412
414
417
419
421
423
425
427
429
431
433

14. Serwer DHCP .............................................................................................................. 437


14.0.
14.1.
14.2.
14.3.
14.4.
14.5.
14.6.
14.7.
14.8.
14.9.
14.10.
14.11.
14.12.
14.13.
14.14.
14.15.
14.16.
14.17.
14.18.
14.19.

Wprowadzenie
Instalowanie serwera DHCP
Autoryzowanie serwera DHCP
Konfigurowanie opcji serwera
Wczanie wykrywania kolizji adresw
Tworzenie zakresu
Tworzenie superzakresu
Aktywowanie i dezaktywowanie zakresu
Konfigurowanie opcji zakresu
Wczanie dynamicznych aktualizacji DNS
Zarzdzanie dzierawami dla zakresu
Tworzenie zastrzee
Wczanie inspekcji zdarze
Modyfikowanie cieek do bazy danych DHCP i plikw dziennika inspekcji
Kopia zapasowa bazy danych DHCP
Odtwarzanie bazy danych DHCP
Importowanie i eksportowanie konfiguracji serwera DHCP
Statystyki wykorzystania serwera DHCP
Znajdowanie serwerw DHCP w podsieci
Uruchamianie serwera DHCP na kontrolerze domeny

437
439
441
444
445
446
448
450
451
452
454
455
457
459
460
462
463
464
466
467

15. Usuga Active Directory ............................................................................................469


15.0.
15.1.
15.2.
15.3.

Wprowadzenie
Tworzenie nowego lasu usugi Active Directory
Przypisanie roli kontrolera domeny przy uyciu nonika archiwizacyjnego
Usuwanie usugi Active Directory

Spis treci

469
470
472
473

11

15.4.
15.5.
15.6.
15.7.
15.8.
15.9.
15.10.
15.11.
15.12.
15.13.
15.14.
15.15.
15.16.
15.17.
15.18.
15.19.
15.20.
15.21.
15.22.
15.23.
15.24.

Aktualizacja systemu Windows 2000 do systemu Windows Server 2003


Zwikszanie poziomu funkcjonalnego
Archiwizowanie bazy danych usugi Active Directory
Odtwarzanie bazy danych usugi Active Directory
Szukanie obiektw w domenie
Tworzenie obiektu
Modyfikowanie obiektu
Przenoszenie obiektu
Przenoszenie obiektu do innej domeny
Zmiana nazwy obiektu
Usuwanie obiektu
Eksportowanie i importowanie obiektw za pomoc pliku LDIF lub CSV
Szukanie najbliszego kontrolera domeny
Uaktywnianie i wyczanie wykazu globalnego
Identyfikowanie posiadaczy roli FSMO
Przenoszenie lub przejmowanie roli FSMO
Tworzenie i usuwanie relacji zaufania
Przegldanie relacji zaufania domeny
Sprawdzanie i ponowne definiowanie relacji zaufania
Uaktywnianie rejestrowania zdarze diagnostycznych
Skrypt wywietlajcy struktur lasu domenowego

475
478
482
483
486
490
492
495
496
498
499
502
504
506
507
510
512
514
516
519
521

16. Konta uytkownikw, grup i komputerw nalecych do domeny ....................... 525


16.0.
16.1.
16.2.
16.3.
16.4.
16.5.
16.6.
16.7.
16.8.
16.9.
16.10.
16.11.
16.12.
16.13.
16.14.
16.15.
16.16.

12

Wprowadzenie
Tworzenie konta uytkownika
Tworzenie duej liczby kont uytkownikw
Jednoczesne modyfikowanie atrybutu kilku kont uytkownikw
Odblokowywanie konta uytkownika
Rozwizywanie problemw z zablokowanym kontem
Przegldanie i modyfikowanie zasad hase i blokady konta
Wczanie i wyczanie konta uytkownika
Definiowanie hasa dla konta uytkownika
Definiowanie ustawie konta uytkownika
Definiowanie atrybutw profilu uytkownika
Identyfikowanie czasu ostatniego logowania uytkownika
Tworzenie konta grupy
Przegldanie czonkw grupy
Sprawdzanie dla uytkownika czonkostwa w grupach
Dodawanie lub usuwanie czonkw grupy
Zmiana zakresu lub typu grupy

Spis treci

525
526
528
529
530
532
533
537
538
539
541
543
545
547
548
550
551

16.17.
16.18.
16.19.
16.20.

Tworzenie konta komputera


Przyczanie komputera do domeny
Zmiana nazwy komputera
Resetowanie hasa konta komputera

553
554
557
559

17. Serwer Exchange Server 2003 .................................................................................. 563


17.0. Wprowadzenie
17.1. Przygotowanie usugi Active Directory przed zainstalowaniem
serwera Exchange
17.2. Instalowanie pierwszego serwera Exchange Server
17.3. Instalowanie dodatkowych serwerw Exchange Server
17.4. Instalacja dodatku Service Pack serwera Exchange Server
17.5. Tworzenie plikw umoliwiajcych bezobsugow instalacj serwera
Exchange i jego dodatkw Service Pack
17.6. Instalacja narzdzi zarzdzajcych serwerem Exchange Server
17.7. Delegowanie uprawnie umoliwiajcych zarzdzanie serwerem
Exchange Server
17.8. Zatrzymywanie i uruchamianie serwera Exchange Server
17.9. Umoliwianie uytkownikowi korzystania z adresu poczty elektronicznej
17.10. Uniemoliwianie uytkownikowi korzystania z adresu
poczty elektronicznej
17.11. Tworzenie skrzynki pocztowej dla uytkownika
17.12. Usuwanie skrzynki pocztowej uytkownika
17.13. Likwidowanie usunitej skrzynki pocztowej
17.14. Ponowne przyczanie usunitej skrzynki pocztowej
17.15. Przegldanie odczonych skrzynek pocztowych
17.16. Przenoszenie skrzynki pocztowej
17.17. Sprawdzanie pojemnoci skrzynki pocztowej i liczby znajdujcych si
w niej wiadomoci
17.18. Umoliwianie kontaktowi korzystania z adresu poczty elektronicznej
17.19. Uniemoliwianie kontaktowi posiadania adresu poczty elektronicznej
17.20. Tworzenie listy dystrybucyjnej posiadajcej adres e-mail
17.21. Tworzenie listy dystrybucyjnej przy uyciu zapytania
17.22. Tworzenie listy adresowej
17.23. Tworzenie zasady adresatw wiadomoci
17.24. Tworzenie grupy magazynowej
17.25. Tworzenie magazynu skrzynek pocztowych
17.26. Generowanie listy kontrolerw domeny i serwerw wykazu globalnego
wykorzystywanych przez serwer Exchange Server
17.27. Podczanie i odczanie magazynw skrzynek pocztowych

Spis treci

563
566
570
572
574
575
576
578
582
584
589
591
594
596
597
599
601
604
605
608
609
613
617
619
621
624
626
627

13

A Interfejs WSH wprowadzenie ...............................................................................631


B Interfejs WMI wprowadzenie .............................................................................. 635
C Interfejs ADSI wprowadzenie .............................................................................. 641
D Lista domylnych zmiennych rodowiskowych .......................................................649
E Lista domylnych procesw ...................................................................................... 653
F Lista domylnych usug ............................................................................................. 655
Skorowidz .................................................................................................................. 663

14

Spis treci

ROZDZIA 3.

Dyski, napdy i woluminy

3.0. Wprowadzenie
Zanim bdzie mona zacz korzysta z systemu plikw serwera, trzeba skonfigurowa dyski,
napdy i woluminy. Dyski trzeba podzieli na woluminy i przypisa im oznaczenia literowe
napdw. Podczas formatowania woluminu konieczne jest zastosowanie takiego systemu plikw
jak NTFS lub FAT32. Systemy plikw oferuj takie elementy jak zabezpieczenia, kompresja,
a take szyfrowanie plikw i katalogw. Gdy ju przygotuje si woluminy nadajce si do
uycia, na bieco powinno si wykonywa wiele zada konserwacyjnych, ktre pozwol
utrzyma dyski w dobrym stanie. Od czasu do czasu trzeba defragmentowa woluminy, tak
aby nowe pliki nie byy zapisywane w wielu niezalenych fragmentach, gdy powoduje to
spadek wydajnoci zwizanej z dostpem do plikw. Aby mie pewno, e woluminy nie
zawieraj adnych uszkodzonych sektorw, naley je sprawdza pod ktem bdw. Jeli zacznie
wyczerpywa si wolna przestrze dyskowa, mona przeprowadzi operacj oczyszczania
woluminu lub sprawdzi, ktrzy uytkownicy wykorzystuj najwicej miejsca. Jeli poziom
uywania przestrzeni dyskowej ma znaczenie, mona zastosowa funkcj systemu Windows
zarzdzajc przydziaami, ktra pozwala ograniczy ilo miejsca, ktre mog zaj uytkownicy. W niniejszym rozdziale omwi wszystkie powysze zagadnienia i nie tylko.

Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika


Dwoma podstawowymi narzdziami, ktre wyposaono w graficzny interfejs uytkownika
i ktre su do zarzdzania dyskami, napdami i woluminami, s program Eksplorator Windows i dodatek Zarzdzanie dyskami. Jeli w oknie programu Eksplorator Windows uytkownik
kliknie ikon oznaczajc napd prawym przyciskiem myszy i wybierze pozycj Waciwoci,
moe wykona takie operacje jak wczenie przydziaw dysku, jego oczyszczania, defragmentacji i sprawdzania bdw.
Dodatek Zarzdzanie dyskami umoliwia zarzdzanie dyskami i woluminami na niszym
poziomie. Za jego pomoc mona tworzy nowe woluminy, przypisywa litery napdom,
formatowa woluminy z zastosowaniem okrelonego systemu plikw i konwertowa dyski
podstawowe na dynamiczne.

87

Zastosowanie wiersza polece


Do systemu Windows Server 2003 dodano kilka istotnych nowych narzdzi wiersza polece,
ktre uatwiaj zarzdzanie dyskami i woluminami. Takie narzdzia jak diskpart i fsutil
pozwalaj z poziomu wiersza polece uzyska prawie cakowit kontrol nad dyskami, napdami i woluminami.
Wikszo tych nowych narzdzi wiersza polece oferuje te interfejsy umoliwiajce im prac
w trybie wsadowym, dziki czemu z atwoci mona zastosowa je w skryptach. Warto powici troch czasu na zapoznanie si z moliwociami tych narzdzi.
W tabeli 3.1 wymieniono narzdzia wiersza polece, ktre opisano w tym rozdziale.
Tabela 3.1. Narzdzia wiersza polece opisane w niniejszym rozdziale
Narzdzie

Windows Server 2003

Windows Server 2000

Receptury

chkdsk

%SystemRoot%\system32

%SystemRoot%\system32

3.10

cleanmgr

%SystemRoot%\system32

%SystemRoot%\system32

3.7

compact

%SystemRoot%\system32

%SystemRoot%\system32

3.9

defrag

%SystemRoot%\system32

Brak

3.8

diruse

Windows 2003 Support Tools

Windows 2000 Resource Kit

3.14

diskpart

%SystemRoot%\system32

Brak

3.1, 3.2 i 3.5

diskperf

%SystemRoot%\system32

%SystemRoot%\system32

3.3

diskuse

Windows 2003 Resource Kit

Windows 2000 Resource Kit

3.14

format

%SystemRoot%\system32

%SystemRoot%\system32

3.4

fsutil

%SystemRoot%\system32

Brak

3.15, 3.16 i 3.17

label

%SystemRoot%\system32

%SystemRoot%\system32

3.6

net use

%SystemRoot%\system32

%SystemRoot%\system32

3.12

subst

%SystemRoot%\system32

%SystemRoot%\system32

3.13

vrfydsk

Windows 2003 Resource Kit

Brak

3.10

writeprot

http://joeware.net

Brak

3.11

Zastosowanie jzyka VBScript


Podobnie jak w przypadku nowych narzdzi wiersza polece, do systemu Windows Server
2003 doczono rwnie kilka nowych wanych klas interfejsu WMI. Klasa Win32_Volume
umoliwia wykonanie rnych zada zwizanych z zarzdzaniem woluminami, takich jak
uruchamianie programu chkdsk, defragmentacja i formatowanie woluminu.
W tabeli 3.2 podano klasy interfejsu WMI zaprezentowane w tym rozdziale. Wyjtkowo w recepturze 3.12 uyem metody MapNetworkDrive interfejsu WSH.

88

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

Tabela 3.2. Klasy interfejsu WMI opisane w niniejszym rozdziale


Klasa interfejsu WMI

Opis

Receptury

CIM_Datafile

Wylicza pliki i zarzdza nimi.

3.14

Win32_Directory

Wylicza katalogi.

3.9

Win32_DiskDrive

Wylicza fizyczne dyski i zarzdza nimi.

3.1

Win32_DiskQuota

Podaje poziom wykorzystania przydziau przestrzeni


dyskowej dla okrelonego uytkownika.

3.16 i 3.17

Win32_LogicalDisk

Wylicza logiczne dyski i zarzdza nimi.

3.1, 3.10, 3.16 i 3.17

Win32_MappedLogicalDisk

Wylicza mapowane napdy sieciowe i zarzdza nimi.

3.1

Win32_QuotaSetting

Wylicza ustawienia powizane z przydziaami dyskw


okrelonymi dla woluminw i zarzdza nimi. Klasa jest
dostpna tylko dla systemw Windows XP i Windows
Server 2003.

3.15

Win32_Volume

Wylicza woluminy i zarzdza nimi. Klasa jest dostpna


tylko dla systemu Windows Server 2003.

3.4, 3.5, 3.6 i 3.8

3.1. Wywietlanie informacji dotyczcych konfiguracji


dyskw, napdw i woluminw
Problem
Sprawdzenie sposobu skonfigurowania dyskw, napdw i woluminw serwera.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Otwrz okno dodatku Zarzdzanie komputerem.
2. W lewym panelu rozwi wze Magazyn i kliknij pozycj Zarzdzanie dyskami. W prawym
panelu zostan wywietlone podstawowe informacje o dyskach, napdach i woluminach.

Zastosowanie wiersza polece


W systemie Windows Server 2003 jest dostpne narzdzie diskpart, za pomoc ktrego mona
zapozna si z konfiguracj dyskw, napdw i woluminw. Najpierw trzeba wykona ponisze polecenie, aby uaktywni tryb interaktywny:
> diskpart

W dalszej kolejnoci naley wywietli list dyskw za pomoc nastpujcego polecenia.


> list disk

Aby zapozna si z list woluminw i przypisanych im liter napdw, naley uy poniszego


polecenia.
> list vol

3.1. Wywietlanie informacji dotyczcych konfiguracji dyskw, napdw i woluminw

89

Niestety, system Windows 2000 nie oferuje odpowiednika narzdzia diskpart.

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod wylicza fizyczne i logiczne dyski znajdujce si w komputerze.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "."
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------WScript.Echo "Fizyczne dyski:"
set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set colDisks = objWMI.ExecQuery("select * from Win32_DiskDrive")
for each objDisk in colDisks
WScript.Echo " Etykieta: " & vbTab & objDisk.Caption
WScript.Echo " Identyfikator urzdzenia: " & vbTab & objDisk.DeviceID
WScript.Echo " Producent: " & vbTab & objDisk.Manufacturer
WScript.Echo " Typ nonika: " & vbTab & objDisk.MediaType
WScript.Echo " Model: " & vbTab & objDisk.Model
WScript.Echo " Nazwa: " & vbTab & objDisk.Name
WScript.Echo " Partycje: " & vbTab & objDisk.Partitions
WScript.Echo " Rozmiar: " & vbTab & objDisk.Size
WScript.Echo " Stan: " & vbTab & objDisk.Status
WScript.Echo
next
WScript.Echo
WScript.Echo "Dyski logiczne:"
set colDisks = objWMI.ExecQuery("select * from Win32_LogicalDisk")
for each objDisk in colDisks
WScript.Echo " Identyfikator urzdzenia: " & objDisk.DeviceID
WScript.Echo " Opis: " & objDisk.Description
WScript.Echo " Nazwa woluminu: " & objDisk.VolumeName
WScript.Echo " Typ napdu: " & objDisk.DriveType
WScript.Echo " System plikw: " & objDisk.FileSystem
WScript.Echo " Wolna przestrze: " & objDisk.FreeSpace
WScript.Echo " Typ nonika: " & objDisk.MediaType
WScript.Echo " Nazwa: " & objDisk.Name
WScript.Echo " Rozmiar: " & objDisk.Size
WScript.Echo
next

Dyskusja
Powysze rozwizania pozwalaj na wyliczenie wszystkich dyskw i woluminw serwera.
Jeli jednak s dostpne jakiekolwiek mapowane napdy, nie zostan one wywietlone. Najprostsz metod przegldania mapowanych napdw jest uycie programu Eksplorator
Windows i rozwinicie zawartoci elementu Mj komputer lub wykonanie polecenia net use
z poziomu wiersza polece. W przypadku skryptu VBScript naley skorzysta z metody
Win32_MappedLogicalDisk interfejsu WMI, ktra jest nowoci w systemach Windows Server
2003 i Windows XP. Oto przykadowy kod:
strComputer = "."
set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set colDrives = objWMI.ExecQuery("select * from Win32_MappedLogicalDisk")
WScript.Echo "Mapowane napdy:"
for each objDrive in colDrives
WScript.Echo " Identyfikator urzdzenia: " & objDrive.DeviceID

90

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

next

WScript.Echo " Nazwa woluminu: " & objDrive.VolumeName


WScript.Echo " Identyfikator sesji: " & objDrive.SessionID
WScript.Echo " Rozmiar: " & objDrive.Size
WScript.Echo

Zobacz rwnie
W recepturze 3.12 omwiono mapowanie napdu sieciowego.

3.2. Konwertowanie dysku podstawowego


na dynamiczny
Problem
Konwersja dysku podstawowego na dynamiczny.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Otwrz okno dodatku Zarzdzanie komputerem.
2. W lewym panelu rozwi wze Magazyn i kliknij pozycj Zarzdzanie dyskami.
3. W dolnej czci prawego panelu prawym przyciskiem myszy kliknij ikon dysku poddawanego konwersji i z menu kontekstowego wybierz pozycj Konwertuj na dysk dynamiczny
(systemy Windows XP i Windows Server 2003) lub Uaktualnij do dysku dynamicznego (system
Windows 2000).

4. Obok ikon dyskw przeznaczonych do konwersji umie symbol zaznaczenia i kliknij


przycisk OK.

5. Kliknij przycisk Konwertuj (systemy Windows XP i Windows Server 2003) lub Uaktualnij
(system Windows 2000). Aby potwierdzi wykonanie konwersji, kliknij przycisk Tak.

Zastosowanie wiersza polece


W systemie Windows Server 2003 jest dostpne narzdzie diskpart, za pomoc ktrego mona
dokona konwersji dysku podstawowego na dynamiczny. Najpierw trzeba wykona ponisze
polecenie, aby uaktywni tryb interaktywny.
> diskpart

Przed wybraniem dysku do konwersji naley uzyska list dyskw.


> list disk

W poniszym przykadzie wybrano dysk 0.


> select disk 0

W celu przeprowadzenia konwersji dysku, naley wykona nastpujce polecenie:


> convert dynamic

3.2. Konwertowanie dysku podstawowego na dynamiczny

91

W celu uwzgldnienia dokonanych zmian moe pojawi si monit o ponowne uruchomienia


komputera.

Zastosowanie jzyka VBScript


adna z klas interfejsu WMI nie obsuguje konwersji dysku podstawowego na dynamiczny.

Dyskusja
Domylnie zarwno w systemie Windows 2000, jak i Windows Server 2003 dyski s konfigurowane jako podstawowe. Aby mc skorzysta z takich funkcji jak moliwo dynamicznego
rozszerzania partycji, dysk podstawowy naley podda konwersji na dynamiczny. Poniej
wymieniem kilka dodatkowych zalet dyskw dynamicznych.
Moliwo zarzdzania dyskami i woluminami bez potrzeby ponownego uruchamiania

systemu operacyjnego.
Moliwo organizowania dyskw dynamicznych w grupy. Informacje dotyczce konfi-

guracji wszystkich dyskw nalecych do grupy s wspuytkowane i na bieco aktualizowane, nawet gdy dysk dynamiczny ulegnie awarii lub zostanie przeniesiony do innego
komputera.
Dostpno wikszej liczby opcji konfigurowania woluminw. Dyski dynamiczne obsuguj

nastpujce woluminy: proste, rozoone, paskowane, dublowane i RAID-5.


Nie ma ograniczenia liczby woluminw tworzonych na dysku dynamicznym. W przypadku

dysku podstawowego mona maksymalnie zdefiniowa cztery partycje podstawowe lub


trzy podstawowe i jedn rozszerzon.
Po dokonaniu konwersji dysku podstawowego na dynamiczny nie mona cofn efektw tej operacji. Aby to byo moliwe, trzeba z dysku usun wszystkie woluminy
dynamiczne.

Zobacz rwnie
Artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 175761 (Dynamic vs. Basic Storage
in Windows 2000), 309044 (How To Convert to Basic and Dynamic Disks in Windows XP Professional),
254105 (Dynamic Disk Hardware Limitations) i 314343 (Porwnanie magazynw podstawowych i magazynw dynamicznych w systemie Windows XP).

3.3. Uaktywnianie generowania statystyk dotyczcych


wydajnoci dysku
Problem
Monitorowanie wydajnoci dysku. Uaktywnienie generowania odpowiednich statystyk.

92

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

Rozwizanie
W systemie Windows 2000 Server naley wykona ponisze polecenie i ponownie uruchomi
komputer.
> diskperf -y

W systemie Windows Server 2003 wszystkie statystyki dotyczce wydajnoci dyskw s generowane domylnie.

Dyskusja
W systemie Windows NT liczniki zwizane z wydajnoci zarwno dyskw logicznych, jak
i fizycznych domylnie byy wyczone. W systemie Windows 2000 liczniki dyskw fizycznych
byy aktywne, natomiast dyskw logicznych wyczone. Z kolei w systemie Windows Server
2003 oba typy licznikw s aktywne. Liczniki te byy domylnie wyczane w poprzednich
wersjach systemu operacyjnego Windows, poniewa obawiano si, e ich nieustanna aktywno
bdzie miaa zbyt duy wpyw na wydajno. Dziki temu, e z roku na rok konsekwentnie
poprawiano czas dostpu do dysku, wpyw na wydajno sta si nieznaczny. Obecnie bez
obaw mona uaktywni liczniki powizane z dyskami logicznymi i fizycznymi, zarwno
w systemie Windows 2000, jak i Windows Server 2003.
Obiekty Dysk logiczny i Dysk fizyczny narzdzia Wydajno zawieraj liczniki, ktre s
dostpne po uaktywnieniu generowania statystyk dotyczcych wydajnoci dyskw.

Zobacz rwnie
Artyku 253251 (Using Diskperf in Windows 2000) bazy danych Microsoft Knowledge Base.

3.4. Formatowanie woluminu


Problem
Formatowanie istniejcego lub nowego woluminu.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Uruchom program Eksplorator Windows.
2. Prawym przyciskiem myszy kliknij liter napdu przypisan woluminowi, ktry ma zosta
sformatowany i z menu wybierz pozycj Formatuj.

3. Jeli nie ma istotnego powodu stosowania systemu plikw FAT32, w polu System plikw
pozostaw warto NTFS. To samo dotyczy pola Rozmiar jednostki alokacji, w przypadku
ktrego naley uy domylnej wartoci.
3.4. Formatowanie woluminu

93

4. W polu Etykieta woluminu wprowad opis woluminu.


5. Jeli wczeniej wolumin sformatowano za pomoc tego samego systemu plikw i teraz
trzeba jedynie usun tablic plikw (zawiera cza do wszystkich plikw i katalogw),
zaznacz opcj Szybkie formatowanie.

6. Jeli zamierzasz skompresowa zawarto woluminu, uaktywnij opcj Wcz kompresj.


7. Kliknij przycisk Rozpocznij.

Zastosowanie wiersza polece


Ponisze polecenie formatuje dysk D: z zastosowaniem systemu plikw NTFS i ze zdefiniowaniem etykiety woluminu Dane.
> format D: /fs:ntfs /v:Dane

Nastpnie system wywietli monit o podanie aktualnej etykiety dysku D:. Po jej wprowadzeniu
naley wcisn klawisz Enter. W dalszej kolejnoci pojawi si danie potwierdzenia operacji.
Po wprowadzeniu litery T naley wcisn klawisz Enter.
W celu przeprowadzenia szybkiego formatowania do powyszego polecenia naley doda
opcj /q. Aby dla woluminu uaktywni kompresj, naley uy opcji /c. Opcja /x wymusza
odczanie woluminu, gdy ktry z uytkownikw posiada na nim otwarty uchwyt.

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod formatuje wolumin.
' Klasa Win32_Volume jest nowoci w systemie Windows Server 2003.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "<Serwer>"
strDrive = "<Napd>" ' np. D:
strFS = "NTFS"
boolQuick = False
intClusterSize = 4096
strLabel = "Dane"
boolCompress = False
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set colVol = objWMI.ExecQuery("select * from Win32_Volume where Name = '" & _
strDrive & "\\'")
if colVol.Count <> 1 then
WScript.Echo "Bd: wolumin nie zosta znaleziony."
else
for each objVol in colVol
intRC = objVol.Format(strFS,boolQuick,intClusterSize, _
strLabel,boolCompress)
if intRC <> 0 then
WScript.Echo "Podczas formatowania woluminu wystpi bd: " & intRC
else
WScript.Echo "Formatowanie woluminu zostao zakoczone powodzeniem."
end if
next
end if

Dyskusja
Przed rozpoczciem korzystania z woluminu, najpierw trzeba go sformatowa. Naley przy
tym wybra okrelony system plikw. W przypadku systemw Windows 2000 i Windows
94

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

Server 2003 wolumin mona sformatowa przy uyciu takich systemw plikw jak FAT, FAT32
lub NTFS. Jeli nie ma istotnego powodu do zastosowania FAT bd FAT32, ze wzgldu na
lepsze funkcje zabezpiecze powinno si wskaza system plikw NTFS.
Kolejn decyzj podejmowan w trakcie formatowania woluminu jest wybr szybkiego lub
standardowego formatowania. W obydwch przypadkach nastpi usunicie tablicy przechowujcej dane o lokalizacji plikw w systemie plikw. Rnica midzy omawianymi trybami
polega na tym, e podczas standardowego formatowania system skanuje cay wolumin w poszukiwaniu uszkodzonych sektorw. Operacja skanowania zajmuje wikszo czasu potrzebnego
na wykonanie formatowania. Szybkie formatowanie z kolei pomija skanowanie, dlatego powinno si z niego korzysta tylko wtedy, gdy wczeniej wolumin zosta poprawnie sformatowany z uwzgldnieniem waciwego systemu plikw i jeli istnieje pewno, e dysk nie zosta
uszkodzony.

Zobacz rwnie
Artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 140365 (Domylny rozmiar klastra
dla systemw plikw FAT i NTFS) i 313348 (JAK: Dzielenie na partycje i formatowanie dysku twardego
w systemie Windows XP).

3.5. Przypisywanie woluminowi litery napdu


Problem
Przypisanie woluminowi litery napdu.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Otwrz okno dodatku Zarzdzanie komputerem.
2. W lewym panelu rozwi wze Magazyn i kliknij pozycj Zarzdzanie dyskami.
3. W dolnej czci prawego panelu prawym przyciskiem myszy kliknij docelowy wolumin
lub dysk, a nastpnie z menu wybierz pozycj Zmie liter dysku i cieki.

4. Kliknij przycisk Zmie.


5. W polu listy rozwijanej, znajdujcym si obok opcji Przypisz nastpujc liter dysku, ustaw
now liter napdu i kliknij przycisk OK.

6. Aby zatwierdzi wykonanie operacji, kliknij przycisk Tak.

Zastosowanie wiersza polece


Program diskpart uruchamiany w systemach Windows Server 2003 i Windows XP z poziomu
wiersza polece umoliwia przypisywanie liter napdw. Najpierw naley wykona polecenie
diskpart w celu uaktywnienia trybu interaktywnego.
> diskpart

3.5. Przypisywanie woluminowi litery napdu

95

Ponisze polecenie wywietla list woluminw istniejcych aktualnie w systemie.


> list vol

Spord uzyskanych wynikw naley wybra wolumin, ktremu zostanie przypisana litera
napdu. W poniszym poleceniu wybrano wolumin 0.
> select vol 0

Teraz mona przypisa dan liter napdu. W poniszym przykadzie przypisaem liter F.
> assign letter=F

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod przypisuje woluminowi liter napdu.
' Klasa Win32_Volume jest nowoci w systemie Windows Server 2003.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "."
strOldDrive = "I:"
strNewDrive = "J:"
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set colVol = objWMI.ExecQuery("select * from Win32_Volume where Name = '" & _
strOldDrive & "\\'")
if colVol.Count <> 1 then
WScript.Echo "Bd: wolumin nie zosta znaleziony."
else
for each objVol in colVol
objVol.DriveLetter = strNewDrive
objVol.Put_
WScript.Echo "Przypisanie woluminowi litery napdu zostao zakoczone powodzeniem."
next
end if

Dyskusja
Gdy po uaktywnieniu woluminw do komputera przyczy si przenony nonik danych,
system automatycznie przydzieli mu kolejn woln liter napdu (stosowana jest kolejno
alfabetyczna, poczwszy od litery C:). Cho zmiana litery napdu jest prost operacj, trzeba
si upewni, e aden napd nie odwouje si do dotychczas uywanej litery. Jeli uytkownik
sprbuje przypisa inn liter istniejcemu i aktualnie wykorzystywanemu napdowi, system
zezwoli na to i do momentu jego ponownego uruchomienia umoliwi posugiwanie si zarwno
star, jak i now liter napdu. Po ponownym zaadowaniu systemu stara litera napdu powrci do puli wolnych liter.
Jeli istnieje potrzeba zmiany litery przypisanej dyskowi systemowemu, trzeba zastosowa specjalne procedury. Wicej informacji na ich temat zawarto w artykule 223188
bazy danych Microsoft Knowledge Base.

Zobacz rwnie
Artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 234048 (How Windows 2000
Assigns, Reserves, and Stores Drive Letters) i 223188 (Jak przywrci liter dysku systemowego/rozruchowego w systemie Windows).

96

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

3.6. Definiowanie etykiety woluminu


Problem
Zdefiniowanie etykiety woluminu.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Uruchom program Eksplorator Windows.
2. Prawym przyciskiem myszy kliknij ikon napdu, dla ktrego zostanie zdefiniowana
etykieta i z menu wybierz pozycj Waciwoci.

3. Kliknij zakadk Oglne, jeli domylnie nie zostaa wywietlona.


4. Jedyne pole widoczne na zakadce umoliwia zdefiniowanie etykiety woluminu. Po zmodyfikowaniu zawartoci pola naley klikn przycisk OK.

Zastosowanie wiersza polece


Polecenie label suy do zdefiniowania etykiety woluminu. W poniszym przykadzie dla
dysku C: ustawiono etykiet Wolumin systemowy.
> label c: Wolumin systemowy

Etykiet zoonych z wielu sw nie naley umieszcza midzy znakami cudzysowu.


Polecenie label wczytuje wszystko, co znajduje si za liter dysku, zatem znaki cudzysowu s zbdne.

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod definiuje etykiet woluminu.
' Klasa Win32_Volume jest nowoci w systemie Windows Server 2003.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "."
strDrive = "<Napd>" ' np. C:
strLabel = "<Etykieta>" ' np. Wolumin systemowy
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set colVol = objWMI.ExecQuery("select * from Win32_Volume where Name = '" & _
strDrive & "\\'")
if colVol.Count <> 1 then
WScript.Echo "Bd: wolumin nie zosta znaleziony."
else
for each objVol in colVol
objVol.Label = strLabel
objVol.Put_
WScript.Echo "Definiowanie etykiety dla woluminu zostao zakoczone
powodzeniem."
next
end if

3.6. Definiowanie etykiety woluminu

97

Dyskusja
Etykieta woluminu jest jedynie krtkim opisem, wywietlanym w oknach takich narzdzi jak
Eksplorator Windows podczas prezentowania listy napdw. Etykieta moe zawiera maksymalnie 32 znaki. Moe to by kombinacja znakw alfanumerycznych i specjalnych. Ponadto
etykiety rnych woluminw nie musz by niepowtarzalne. Jeli jednak dla wielu woluminw zdefiniuje si identyczn etykiet, stosowanie etykiet straci sens. W przeciwiestwie do
przypisywania liter napdw, etykieta woluminu moe zosta zmodyfikowana niezalenie
od tego, czy jest to wolumin systemowy lub czy znajduj si na nim zablokowane pliki.

3.7. Oczyszczanie woluminu


Problem
Usunicie nieuywanych lub niepotrzebnych plikw w celu zwolnienia miejsca.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Uruchom program Eksplorator Windows.
2. Prawym przyciskiem myszy kliknij waciwy napd i z menu wybierz pozycj Waciwoci.
3. Kliknij zakadk Oglne, jeli domylnie nie zostaa otwarta.
4. Kliknij przycisk Oczyszczanie dysku. W zalenoci od wielkoci skanowanego woluminu
operacja moe troch potrwa.

5. W sekcji Pliki do usunicia zaznacz pozycje identyfikujce typy plikw, ktre maj zosta
usunite.

6. Po dokonaniu wyboru kliknij przycisk OK.


7. Aby potwierdzi operacj usuwania plikw, kliknij przycisk Tak.

Zastosowanie wiersza polece


Ponisze polecenie umoliwia uruchomienie narzdzia Oczyszczanie dysku z poziomu wiersza
polece.
> cleanmgr

Aby okreli docelowy napd, naley uy opcji /d.


> cleanmgr /d E:

Moliwe jest zautomatyzowanie pracy narzdzia Oczyszczanie dysku, tak aby w kilku krokach
przetwarzao wszystkie dyski znajdujce si w komputerze. Najpierw trzeba okreli typy
plikw, ktre bd usuwane. W tym celu naley uruchomi narzdzie cleanmgr z opcj
/sageset:, za ktr naley wpisa liczb cakowit. Liczba ta reprezentuje profil narzdzia
Oczyszczanie dysku. W poniszym przykadzie uyem wartoci 1.
> cleanmgr /sageset:1

98

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

W efekcie zostanie otwarte okno waciwoci narzdzia Oczyszczanie dysku. W sekcji Pliki do
usunicia naley zaznaczy pozycje identyfikujce typy kasowanych plikw. Po wykonaniu
operacji naley klikn przycisk OK. Teraz mona zastosowa opcj /sagerun:, za ktr naley
wpisa tak sam liczb jak wczeniej (w tym przypadku jest to 1).
> cleanmgr /sagerun:1

Powysze polecenie wylicza wszystkie napdy komputera i przeprowadza operacj oczyszczania, zgodnie ze zdefiniowanym wczeniej profilem.

Dyskusja
Narzdzie Oczyszczanie dysku uatwia usuwanie z systemu niepotrzebnych plikw, ktre jedynie zajmuj miejsce na dysku. Narzdzie to odnajduje tymczasowe pliki wykorzystywane
przez przegldark Internet Explorer i stare pliki instalacyjne takich aplikacji jak wchodzce
w skad pakietu Microsoft Office, a nastpnie umoliwia ich usunicie.
Po przeanalizowaniu okrelonego woluminu mona klikn nazw okrelonego typu plikw
(na przykad pozycj Temporary Internet Files), aby zapozna si ze stosownym opisem, wywietlanym w dolnej czci okna dialogowego. Zaznaczanie lub wyczanie pozycji typw plikw
spowoduje, odpowiednio, zwikszanie lub zmniejszanie wartoci widocznej obok etykiety
Uzyskiwane miejsce na dysku razem. W zalenoci od typu plikw bdzie pojawia si przycisk
Wywietl pliki, ktrego kliknicie spowoduje otwarcie okna programu Eksplorator Windows,
gdzie zostanie pokazana lokalizacja plikw. Lista typw plikw bdzie si zmienia zalenie
od przegldanego woluminu. Wywietlane s tylko te typy plikw, ktre wystpuj na okrelonym woluminie.
Opcja Kompresuj stare pliki jest dobrym sposobem minimalizowania wystpujcego z upywem
czasu spadku iloci dostpnej przestrzeni dyskowej. Jej uaktywnienie spowoduje kompresj
plikw, ktrych nie uywano od okrelonej liczby dni. Pliki nie s usuwane, a jedynie poddawane kompresji. W efekcie wpyw rzadko wykorzystywanych plikw na spadek iloci wolnej
przestrzeni dyskowej jest minimalizowany.
Zakadka Wicej opcji oferuje przyciski wywietlajce okna Skadniki systemu Windows i Dodawanie
lub usuwanie programw, a take przycisk umoliwiajcy usunicie wszystkich systemowych
punktw przywracania z wyjtkiem najnowszego. W zalenoci od tego, ile zamierza si zwolni
miejsca na dysku, zajmowanego przez rzadko lub w ogle nieuywane pliki, wszystkie trzy
przyciski mog okaza si przydatnymi narzdziami.

Zobacz rwnie
Artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 253597 (Automating Disk Cleanup
Tool in Windows) i 310312 (Opis narzdzia Oczyszczanie dysku w systemie Windows XP).

3.8. Defragmentowanie woluminu


Problem
Defragmentowanie woluminu w celu skrcenia czasu dostpu do dysku.
3.8. Defragmentowanie woluminu

99

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Uruchom program Eksplorator Windows.
2. Prawym przyciskiem myszy kliknij ikon wybranego napdu i z menu wybierz pozycj
Waciwoci.

3. Kliknij zakadk Narzdzia.


4. Kliknij przycisk Defragmentuj. W efekcie zostanie uruchomiony program Defragmentator
dyskw.

5. Kliknij przycisk Analizuj, aby sprawdzi stopie pofragmentowania woluminu. Po zakoczeniu analizy system Windows wywietli informacj, czy defragmentacja woluminu powinna
zosta przeprowadzona.

6. Kliknij przycisk Wywietl raport, aby zapozna si ze statystykami dotyczcymi defragmentacji i plikw, ktre w najwikszym stopniu ulegy fragmentacji.

7. Kliknij przycisk Defragmentuj, aby rozpocz defragmentacj woluminu.

Zastosowanie wiersza polece


Narzdzie defrag (dostpne w systemach Windows XP i Windows Server 2003) jest wersj
aplikacji Defragmentator dyskw, uruchamian z poziomu wiersza polece. W celu przeprowadzenia analizy dysku D: naley wykona nastpujce polecenie:
> defrag d: /a

Aby uzyska podobne informacje jak po klikniciu przycisku Wywietl raport w oknie programu
Defragmentator dyskw, naley dodatkowo zastosowa opcj /v.
> defrag d: /a /v

W celu wykonania defragmentacji woluminu naley poda liter dysku i opcj /v (uaktywnia
tryb penej informacji).
> defrag d: /v

Stosujc opcj /f, mona wymusi defragmentacj dysku, nawet gdy znajduje si na nim niewiele wolnego miejsca.

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod symuluje polecenie 'defrag /a /v' z tym, e analizuje
' wszystkie dyski, a nie tylko jeden wybrany.
' Klasa Win32_Volume jest nowoci w systemie Windows Server 2003.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "."
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set colVols = objWMI.ExecQuery("select * from Win32_Volume where DriveType = 3")
for each objVol in colVols
WScript.Echo "Analizowanie woluminu " & objVol.DriveLetter
intRC = objVol.DefragAnalysis(boolDefrag, objRpt)
if intRC = 0 then

100

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

WScript.Echo
WScript.Echo
WScript.Echo
WScript.Echo
WScript.Echo
WScript.Echo

" Rozmiar woluminu: " & objRpt.VolumeSize


" Rozmiar klastra: " & objRpt.ClusterSize
" Zajta przestrze: " & objRpt.UsedSpace
" Wolna przestrze: " & objRpt.FreeSpace
" Wolna przestrze w %: " & objRpt.FreeSpacePercent
" Poziom cakowitej fragmentacji: " & _
objRpt.TotalPercentFragmentation
WScript.Echo " Fragmentacja plikw: " & _
objRpt.FilePercentFragmentation
WScript.Echo " Wolne miejsce na potrzeby fragmentacji: " & _
objRpt.FreeSpacePercentFragmentation
WScript.Echo " Liczba wszystkich plikw: " & objRpt.TotalFiles
WScript.Echo " rednia wielko pliku: " & objRpt.AverageFileSize
WScript.Echo " Cakowita liczba pofragmentowanych plikw: " & _
objRpt.TotalFragmentedFiles
WScript.Echo " Cakowita liczba nadmiarowych fragmentw: " & _
objRpt.TotalExcessFragments
WScript.Echo " rednia liczba fragmentw przypadajcych na plik: " & _
objRpt.AverageFragmentsPerFile
WScript.Echo " Rozmiar pliku stronicowania: " & objRpt.PageFileSize
WScript.Echo " Cakowita liczba fragmentw pliku stronicowania: " & _
objRpt.TotalPageFileFragments
WScript.Echo " Cakowita liczba katalogw: " & objRpt.TotalFolders
WScript.Echo " Liczba pofragmentowanych katalogw: " & _
objRpt.FragmentedFolders
WScript.Echo " Nadmiarowa liczba fragmentw katalogw: " & _
objRpt.ExcessFolderFragments
WScript.Echo
WScript.Echo
WScript.Echo
WScript.Echo

" Cakowity rozmiar tabeli MFT: " & objRpt.TotalMFTSize


" Liczba rekordw tabeli MFT: " & objRpt.MFTRecordCount
" Procentowe wykorzystanie tabeli MFT: " & objRpt.MFTPercentInUse
" Cakowita liczba fragmentw tabeli MFT: " & _
objRpt.TotalMFTFragments

if boolDefrag = True then


WScript.Echo "Wolumin powinien zosta poddany defragmentacji."
else
WScript.Echo "Nie jest konieczna defragmentacja woluminu."
end if
WScript.Echo
else
WScript.Echo "Podczas analizy defragmentacji wystpi bd: " & intRC
end if
next
' Kod symuluje wykonanie polecenia defrag c:
' Klasa Win32_Volume jest nowoci w systemie Windows Server 2003
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "."
strDrive = "<Napd>" ' np. C:
boolForce = False
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set colVol = objWMI.ExecQuery("select * from Win32_Volume Where Name = '" & _
strDrive & "\\'")
for each objVol in colVol
intRC = objVol.Defrag(boolForce,objRpt)
if intRC = 0 then
WScript.Echo "Defragmentacja zakoczya si powodzeniem."

3.8. Defragmentowanie woluminu

101

else
WScript.Echo "Podczas defragmentacji woluminu wystpi bd: " & intRC
end if
next

Dyskusja
Podczas zapisywania pliku w woluminie system Windows prbuje go umieci w jednym
cigym obszarze dysku, jednak z czasem dysk si zapenia i w efekcie najwiksze dostpne
cige obszary staj si coraz mniejsze. Ostatecznie nowe pliki s rozmieszczane w wielu obszarach dysku. Proces ten jest nazywany fragmentacj. Doprowadza on do wyduenia czasu
dostpu do dysku, poniewa w celu odczytania caego pojedynczego pliku system Windows
musi odczyta wiele obszarw dysku.
Funkcja defragmentacji oferowana przez system Windows pomaga w zmniejszeniu skali tego
problemu. Operacja ta polega na skanowaniu dysku i podejmowaniu prby poczenia fragmentw pliku w wiksze, cige elementy. W celu przeprowadzenia penej defragmentacji
woluminu musi znajdowa si na nim co najmniej 15% wolnej przestrzeni. Jest to konieczne,
poniewa system Windows wymaga okrelonej przestrzeni na przechowanie fragmentw
plikw podczas prby ich poczenia. Jeli dostpne jest mniej ni 15% miejsca, trzeba bdzie
najpierw uwolni dodatkow przestrze dyskow. Wicej informacji na ten temat zawarto
w recepturze 3.7.
W celu stwierdzenia, w jakim stopniu dany wolumin uleg fragmentacji, naley najpierw podda
go analizie. Wszystkie trzy powysze rozwizania umoliwiaj wygenerowanie raportu zawierajcego szczegy na temat poziomu fragmentacji woluminu. Ponadto raport stwierdza, czy
defragmentacja powinna zosta wykonana, czy te nie. Zalecenia zawarte w raporcie mog
peni jedynie rol oglnych wytycznych. Wynika to std, e raport moe nadal sugerowa
defragmentacj, nawet gdy dopiero co j przeprowadzono.
W przypadku mocno obcionych woluminw, ktrych poziom wykorzystania przekracza 50%,
powinno si rozway okresowe wykonywanie defragmentacji. Wraz ze spadkiem wolnego
miejsca w woluminie poziom fragmentacji zwykle si zwiksza, poniewa zmniejsza si liczba
cigych obszarw dysku. Jeli w komputerze znajduj si naprawd due dyski, ktrych zajto rzadko przekracza 25%, przeprowadzenie defragmentacji raczej nie przyniesie znaczcych
korzyci.
W zalenoci od pojemnoci dysku i stopnia fragmentacji, omawiana operacja moe
zaj kilka minut, ale te nawet kilka godzin. Ponadto podczas defragmentacji dysk
cay czas bdzie zajty. W zwizku z tym operacj t naley przeprowadza poza
godzinami pracy, poniewa w czasie jej trwania dostp do dysku jest w znacznym
stopniu utrudniony.

Zastosowanie jzyka VBScript


Zarwno metoda Defrag, jak i DefragAnalysis zwracaj obiekt raportu objRpt, ktry wykorzystano w rozwizaniu wykorzystujcym skrypt. Obiekt ten zawiera szczegy na temat aktualnego stanu fragmentacji okrelonego woluminu. W drugim przykadowym skrypcie VBScript
nie podaem waciwoci obiektu objRpt. Jeli jednak trzeba zapewni wywietlanie wynikw
analizy po przeprowadzonej defragmentacji, mona uy wszystkich instrukcji znajdujcych
si na pierwszym listingu, poniej wiersza if intRC = 0 then.
102

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

Pierwszy przykadowy listing uwzgldnia analiz defragmentacji dla wszystkich lokalnych


woluminw dyskowych. W zapytaniu powizanym z metod ExecQuery umieciem cig znakw DriveType = 3. Waciwo DriveType wchodzi w skad klasy Win32_Volume, natomiast
liczba 3 reprezentuje lokalne dyski. W celu uzyskania penej listy innych wartoci waciwoci
DriveType (nie s istotne w tym przypadku) w bibliotece MSDN Library naley poszuka
informacji na temat klasy Win32_Volume.

Zobacz rwnie
Receptura 3.7 i artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 283080 (Opis
nowego narzdzia wiersza polecenia, Defrag.exe, doczonego do systemu Windows XP), 305781
(JAK: Analizowanie i defragmentowanie dysku w systemie Windows XP) i 312067 (Shadow copies
may be lost when you defragment a volume). Artyku na temat klasy Win32_Volume znajdujcy
si w bibliotece MSDN Library.

3.9. Kompresowanie woluminu


Problem
Kompresja woluminu.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Uruchom program Eksplorator Windows.
2. Prawym przyciskiem myszy kliknij ikon kompresowanego napdu i z menu kontekstowego wybierz pozycj Waciwoci.

3. Kliknij zakadk Oglne, jeli domylnie nie jest aktywna.


4. Zaznacz opcj Kompresuj dysk, aby zaoszczdzi miejsce na dysku i kliknij przycisk OK.
5. Zaznacz przycisk opcji, ktra spowoduje kompresj wycznie plikw znajdujcych si
bezporednio w gwnym katalogu dysku C: lub kompresj wszystkich podkatalogw
i plikw dysku.

6. Kliknij przycisk OK.

Zastosowanie wiersza polece


Ponisze polecenie spowoduje kompresj plikw znajdujcych si tylko w gwnym katalogu
dysku D:.
> compact /c d:\

Aby skompresowa wszystkie pliki i katalogi znajdujce si na dysku D:, naley zastosowa
opcj /s.
> compact /c /s d:\

3.9. Kompresowanie woluminu

103

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod kompresuje wolumin.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "."
strDrive = "<Napd>" ' np. D:
boolRecursive = True
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set colFolder = objWMI.ExecQuery("select * from Win32_Directory " & _
" where name = '" & strDrive & "\\'")
if colFolder.Count <> 1 then
WScript.Echo "Bd: wolumin nie zosta znaleziony."
else
for each objFolder in colFolder
intRC = objFolder.CompressEx(strErrorFile,,boolRecursive)
if intRC <> 0 then
WScript.Echo "Podczas kompresowania woluminu wystpi bd: " & intRC
WScript.Echo "Kompresja zostaa przerwana na pliku: " & strErrorFile
else
WScript.Echo "Kompresja woluminu zostaa zakoczona powodzeniem."
end if
next
end if

Dyskusja
Kompresja caego woluminu jest zalecana, gdy istotn kwesti jest zuycie przestrzeni dyskowej
i jeli dysponuje si naprawd szybkimi napdami oraz odpowiednio du moc obliczeniow.
Obsuga kompresji jest wbudowana w system plikw NTFS, zatem kompresja i dekompresja
plikw jest realizowana automatycznie, gdy aplikacje sprbuj je otworzy. Dziki temu korzystanie z kompresji przewanie jest niezauwaalne. Z drugiej strony omawiany mechanizm
zwiksza obcienie systemu, poniewa kompresja i dekompresja plikw, zwaszcza duych,
moe wymaga wielu cykli przetwarzania. Obecnie przestrze dyskowa jest znacznie tasza
od procesorw, dlatego zwykle lepiej zuy wicej miejsca ni powodowa zwikszenie obcienia procesorw.
Jeli planuje si kompresj woluminu, dla ktrego uaktywniono przydziay dysku, naley najpierw zapozna si z artykuem 320686 bazy danych Microsoft Knowledge Base. Mona by
pomyle, e po skompresowaniu woluminu zmniejszy si poziom wykorzystania przydziaw
dysku przez uytkownikw. Jednak tak nie jest. Rozmiar przydziaw dysku jest okrelany
na podstawie wykorzystania przestrzeni dyskowej przez uytkownikw, ktre wyznacza wielko plikw przed kompresj. Biorc pod uwag sposb przechowywania skompresowanych
plikw, moliwe jest, e poziom wykorzystania przydziaw dysku przez uytkownikw
w rzeczywistoci wzronie po zastosowaniu kompresji. Jeli zagadnienie to dotyczy Czytelnika, powinien on zapozna si z artykuem 320686, w ktrym do dokadnie wyjaniono,
dlaczego tak jest.

Zastosowanie jzyka VBScript


Poza metod CompressEx uyt w powyszym rozwizaniu wykorzystujcym skrypt VBScript,
klasa Win32_Directory zawiera metod Compress. Metoda ta jednake nie pozwala na rekurencyjne przeprowadzenie kompresji. Umoliwia jedynie kompresj wybranego katalogu.
Z kolei trzeci parametr metody CompressEx jest typu logicznego. Gdy przybierze warto True,
kompresja jest wykonywana rekurencyjnie.
104

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

Pierwsze dwa parametry metody CompressEx to plik_zatrzymania i plik_rozpoczcia. Parametrowi plik_zatrzymania zostanie przypisana warto, gdy metoda CompressEx napotka
na bd. Warto bdzie zawieraa nazw pliku, w przypadku ktrego wystpi bd. Z kolei
parametr plik_rozpoczcia identyfikuje nazw pliku znajdujcego si w tym katalogu, od
ktrego kompresja powinna zosta rozpoczta. Parametr ten jest niezbdny tylko w przypadku
prby przechwytywania bdw z poprzednich wywoa metody CompressEx. Wyniki przechowywane w parametrze plik_zatrzymania, ktre zapisano po wystpieniu bdu, s przekazywane w parametrze plik_rozpoczcia do kolejnej iteracji metody CompressEx. Cho moe
si to wydawa troch dziwne, umoliwia utworzenie pewnie dziaajcego skryptu przeznaczonego do przeprowadzania kompresji.

Zobacz rwnie
W recepturze 4.14 zawarto wicej informacji na temat kompresowania i dekompresowania
wybranych plikw. Artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 153720
(Cannot Compress a Drive with Little Free Space), 251186 (Best practices for NTFS compression in
Windows), 307987 (How To Use File Compression in Windows XP) i 320686 (Disk Quota Charges
Increase If You Turn On the NTFS Compression Functionality).

3.10. Sprawdzanie woluminu pod ktem


wystpowania bdw
Problem
Sprawdzenie woluminu pod ktem wystpowania bdw.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Uruchom program Eksplorator Windows.
2. Prawym przyciskiem myszy kliknij ikon wybranego napdu i z menu kontekstowego
wybierz pozycj Waciwoci.

3. Kliknij zakadk Narzdzia.


4. Kliknij przycisk Sprawd, znajdujcy si w sekcji Sprawdzanie bdw.
5. Jeli chcesz usun wszystkie wykryte bdy systemu plikw, zaznacz opcj Automatycznie
napraw bdy systemu plikw. Jeli chcesz dokadnie zeskanowa dysk i wyszuka uszkodzone
sektory, uaktywnij opcj Skanuj dyski i prbuj odzyska uszkodzone sektory.

6. Po okreleniu danych opcji kliknij przycisk Rozpocznij.


7. Po zakoczeniu operacji sprawdzania kliknij przycisk OK.

3.10. Sprawdzanie woluminu pod ktem wystpowania bdw

105

Zastosowanie wiersza polece


Narzdzie chkdsk wykrywa problemy z woluminem i prbuje je usun. W celu uruchomienia
programu chkdsk w trybie tylko do odczytu naley poda nazw woluminu, ktry ma zosta
sprawdzony.
> chkdsk D:

Aby narzdzie chkdsk naprawio wszelkie wykryte bdy, naley uy opcji /f.
> chkdsk D: /f

Opcja /f spowoduje, e program chkdsk sprbuje zablokowa dysk. Jeli dysk bdzie uywany
przez inny proces, moliwe bdzie jedynie zaplanowanie uruchomienia narzdzia chkdsk
podczas ponownego adowania systemu. Aby wymusi odczenie woluminu (ta moliwo
dotyczy tych, na ktrych nie ma plikw systemowych), z opcj /f naley jednoczenie zastosowa opcj /x.

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod prbuje uruchomi narzdzie chkdsk dla podanego woluminu.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "."
strDrive = "<Napd>" ' np. D:
boolFixErrors = True ' True = chkdsk /f, False = chkdsk
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set objDisk = objWMI.Get("Win32_LogicalDisk.DeviceID='" & strDrive & "'")
intRC = objDisk.ChkDsk(boolFixErrors)
if intRC = 0 then
WScript.Echo "Dziaanie narzdzia chkdsk zostao zakoczone powodzeniem."
elseif intRC = 1 then
WScript.Echo "Uruchomienie narzdzia chkdsk zaplanowano podczas kolejnego adowania _
systemu."
else
WScript.Echo "Podczas pracy narzdzia chkdsk wystpi bd: " & intRC
end if

Dyskusja
System Windows Server 2003 udostpnia nowe narzdzie vrfydsk, ktre realizuje to samo
zadanie, co program chkdsk w trybie tylko do odczytu. Narzdzie vrfydsk tworzy dla docelowego woluminu kopi w tle, przypisuje mu liter napdu, uruchamia dla napdu program
chkdsk (w trybie tylko do odczytu), a nastpnie usuwa przypisanie litery i kopi w tle. Jest to
przydatne, poniewa czsto po uruchomieniu narzdzia chkdsk na aktywnym woluminie mog
zosta zgoszone tymczasowe bdy, spowodowane tym, e wolumin jest uywany podczas
pracy narzdzia chkdsk. W przypadku narzdzia vrfydsk nie trzeba martwi si tym, e aktywno dysku wpynie na wyniki wyszukiwania. Jeli program vrfydsk poinformuje o wystpieniu
bdw, jak najszybciej naley zaplanowa uruchomienie dla tego woluminu narzdzia chkdsk
z opcj /f.

Zobacz rwnie
Artyku powicony metodzie Chkdsk klasy Win32_Volume zawarty w bibliotece MSDN Library
i artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 160963 (CHKNTFS.EXE: Do
czego moe suy), 187941 (An explanation of CHKDSK and the new /C and /I switches), 191603
106

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

(Modifying the Autochk.exe Time-out Value), 218461 (Udoskonalone narzdzia Chkdsk, Autochk
i Chkntfs w systemie Windows 2000) i 837326 (How to use the Vrfydsk.exe tool to check a volume
for errors without taking the volume offline in Windows Server 2003).

3.11. Udostpnianie dysku lub woluminu


w trybie tylko do odczytu
Zadanie to jest nowoci w systemach Windows XP i Windows Server 2003 i nie jest
moliwe do wykonania w przypadku systemu Windows 2000.

Problem
Udostpnienie dysku lub woluminu w trybie tylko do odczytu, tak aby uytkownicy lub programy nie mogli zapisywa na nim danych.

Rozwizanie
Zastosowanie wiersza polece
Narzdzie writeprot, dostpne na stronie internetowej Joeware (http://www.joeware.net), umoliwia udostpnienie dysku lub woluminu w trybie tylko do odczytu, gdy nie zablokowano adnego pliku. Po wykonaniu poniszego polecenia dla wszystkich dyskw i woluminw znajdujcych si w komputerze zostanie wywietlony stan dotyczcy odczytu i zapisu.
> writeprot /mview

Nastpujce polecenie spowoduje prb udostpnienia dysku D: w trybie tylko do odczytu:


> writeprot /vol d: /ro

Wykonanie tego polecenia sprawi, e dysk D: bdzie udostpniony w trybie odczytu i zapisu.
> writeprot /vol d: /rw

Ponisze polecenie spowoduje prb udostpnienia w trybie tylko do odczytu wszystkich


woluminw znajdujcych si na dysku podstawowym, reprezentowanym przez liter D:.
> writeprot /vol d: /ro

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod udostpnia wolumin w trybie tylko do odczytu (jeli jest to moliwe).
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strDrive = "<Napd>" ' np. e:
' Zakada si, e narzdzie writeprot uwzgldniono w zmiennej rodowiskowej PATH.
' W przeciwnym razie naley poda pen ciek programu (np. c:\bin\writeprot.exe).
strCommand = "writeprot /vol " & strDrive & " /ro"
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWshShell = WScript.CreateObject("WScript.Shell")
intRC = objWshShell.Run(strCommand, 0, TRUE)

3.11. Udostpnianie dysku lub woluminu w trybie tylko do odczytu

107

if intRC <> 0 then


WScript.Echo "Po wykonaniu polecenie zwrcio bd: " & intRC
WScript.Echo "Prba wykonania polecenia: " & strCommand
else
WScript.Echo "Dziaanie programu zostao zakoczone powodzeniem."
end if

Dyskusja
W przypadku uaktywniania blokady przed zapisem woluminy dyskw podstawowych i dynamicznych s traktowane w rny sposb. W przypadku woluminw dysku dynamicznego
jest moliwe udostpnianie w trybie tylko do odczytu. Z kolei w przypadku dyskw podstawowych blokad przed zapisem trzeba zastosowa dla wszystkich woluminw, ktre si
na nich znajduj. Jeli przy uyciu narzdzia writeprot ochron przed zapisem sprbuje si
zastosowa dla jednego woluminu dysku podstawowego zawierajcego wiele woluminw,
zostanie zwrcony bd. W celu zablokowania przed zapisem wszystkich woluminw dysku
podstawowego narzdzie writeprot trzeba uruchomi z opcj -unsafe.
Nie jest moliwa ochrona przed zapisem adnego woluminu, ktrego pliki zablokowano w celu
wykonania operacji odczytu lub zapisu. Pliki znajdujce si w woluminie systemowym zawsze
pozostaj otwarte, aby mona byo je odczyta, zatem w przypadku woluminw systemowych
nie mona zastosowa blokady przed zapisem. Wicej informacji na temat wyszukiwania
otwartych plikw znajduje si w recepturze 4.19.
Kilku recenzentw ksiki zgosio, e sterowniki niektrych sieci pamici masowej
(chodzi o urzdzenia HP MSA-500 i MSA-1000) NIE obsuguj poprawnie ochrony
przed zapisem.

Zobacz rwnie
Receptury 4.12 i 4.18.

3.12. Mapowanie napdu sieciowego


Problem
Mapowanie napdu lub katalogu zdalnego komputera.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Uruchom program Eksplorator Windows.
2. Z menu Narzdzia wybierz pozycj Mapuj dysk sieciowy.
3. W polu Dysk wybierz liter napdu, ktra zostanie przypisana.
4. W polu Folder wprowad ciek UNC identyfikujc mapowany udzia sieciowy.
108

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

5. Jeli napd ma by trwale dostpny, zaznacz opcj Pocz ponownie przy logowaniu.
6. Domylnie w celu uzyskania dostpu do udziau sieciowego zostanie uyta nazwa i haso
aktualnie zalogowanego uytkownika. Jeli w konkretnym przypadku trzeba zastosowa
inne dane uwierzytelniajce, naley klikn cze innej nazwy uytkownika. Po wprowadzeniu
nazwy uytkownika i hasa kliknij przycisk OK.

7. Kliknij przycisk Zakocz.

Zastosowanie wiersza polece


Ponisze polecenie mapuje napd na udzia sieciowy.
> net use <Napd> <Udzia>

W kolejnym przykadzie przy uyciu danych uwierzytelniajcych aktualnie zalogowanego


uytkownika wykonano mapowanie dysku N: na udzia \\rtp01\mj_udzia.
> net use N: \\rtp01\mj_udzia

W tym przypadku przy uyciu innych danych uwierzytelniajcych jest wykonywane trwae
mapowanie dysku.
> net use N: \\rtp01\c$ /user:amer\rallen /savecred /persistent:yes

Ponisze polecenie wywietla wszystkie poczenia sieciowe, cznie z mapowanymi napdami.


> net use

To polecenie usuwa napd sieciowy N:.


> net use N: /delete

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod mapuje dysk na udzia sieciowy.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strDrive = "<Napd>"
' np. N:
strPath = "<cieka>"
' np. \\rtp01\c$\temp
strUser = "<Uytkownik>" ' np. AMER\rallen
strPassword = "<Haso>"
boolPersistent = True
' True = trwae mapowanie ; False = mapowanie tymczasowe
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objNetwork = WScript.CreateObject("WScript.Network")
objNetwork.MapNetworkDrive strDrive, strPath, boolPersistent, _
strUser, strPassword
WScript.Echo "Mapowanie dysku zostao zakoczone powodzeniem."

Dyskusja
Mapowanie napdu na katalog zdalnego serwera jest wykonywane gwnie dla wygody. Aby
wykonywa jakiekolwiek operacje z udziaem mapowanego dysku, wystarczy zna ciek
UNC (np.: \\rtp01\mj_udzia). Jednak niektre aplikacje mog nie obsugiwa dostpu do
plikw uzyskiwanego za porednictwem cieki UNC. W zwizku z tym moe by konieczne
uycie zamapowanego dysku. Taki sposb pracy jest wygodniejszy, gdy za pomoc takiego
narzdzia jak Eksplorator Windows czsto uzyskuje si dostp do zdalnego serwera. Zamiast
wprowadza dug ciek UNC, mona po prostu poda liter dysku i znacznie szybciej uzyska dostp do katalogu. Jeli dostp do zdalnego katalogu ma by uzyskiwany przy uyciu
innych danych uwierzytelniajcych, mapowanie dysku pozwoli na jeszcze wiksz oszczdno
3.12. Mapowanie napdu sieciowego

109

czasu. Wynika to std, e z mapowanym dyskiem mona trwale powiza dane uwierzytelniajce, dziki czemu podczas adowania systemu mapowanie napdu odbdzie si automatycznie. Trzeba by jednak wiadomym tego, e jest to znakomity sposb na uaktywnianie
blokady konta, ktra wymaga pniejszej zmiany hasa.
Po uruchomieniu interpretera polece cmd, nie mona wykorzystywa polecenia cd do
nawigowania po katalogach wchodzcych w skad cieki UNC. Mona jednak skorzysta z polecenia pushd, ktre dla cieki UNC tworzy tymczasowy dysk (przebiega to
bardzo podobnie jak w przypadku mapowania dysku przez uytkownika). Polecenie
cd moe by stosowane dla takiego dysku. Po zamkniciu okna interpretera dysk jest
odczany i wczeniej przypisana litera jest ponownie dostpna.

Zobacz rwnie
Artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 149861 (How Authentication
Works for Net Use Command) i 308582 (JAK: Podczanie i odczanie dysku sieciowego w systemie
Windows XP).

3.13. Tworzenie wirtualnego dysku dla innego dysku


lub katalogu
Problem
Doprowadzenie do tego, aby katalog by reprezentowany przez gwny katalog dysku lub
zastosowanie dla tego samego dysku wielu liter napdw.

Rozwizanie
Zastosowanie wiersza polece
Ponisze polecenie umoliwia zdefiniowanie nowego dysku, powizanego ze ciek istniejc
w systemie.
> subst <Napd> <cieka>

W tym przypadku nastpi powizanie dysku E: ze ciek C:\scripts.


> subst E: C:\scripts

Ponisze polecenie definiuje dysk F: powizany z dyskiem C:.


> subst F: C:\

Zastosowanie jzyka VBScript


Interfejsy WMI i WSH nie umoliwiaj tworzenia wirtualnych dyskw. Jeli jednak wykonanie
takiej operacji za pomoc skryptu jest konieczne, mona zastosowa polecenie subst.

110

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

' Kod tworzy wirtualny dysk.


' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strDrive = "<Napd>"
' np. e:
strPath = "<cieka>"
' np. c:\scripts
' Zakada si, e narzdzie subst uwzgldniono w zmiennej rodowiskowej PATH.
' W przeciwnym razie naley poda tu pen ciek programu.
strCommand = "subst " & strDrive & " " & strPath
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWshShell = WScript.CreateObject("WScript.Shell")
intRC = objWshShell.Run(strCommand, 0, TRUE)
if intRC <> 0 then
WScript.Echo "Po wykonaniu polecenie zwrcio bd: " & intRC
WScript.Echo "Prba wykonania polecenia: " & strCommand
else
WScript.Echo "Dziaanie programu zostao zakoczone powodzeniem."
end if

Dyskusja
Polecenie subst jest przydatnym narzdziem, dziki ktremu katalogi woluminu mog by
traktowane jak dyski. Dla przykadu zamy, e pliki zapisano w katalogu profilu uytkownika (np. C:\Documents and Settings\rallen\Moje dokumenty\scripts) i uytkownik czsto z nich
korzysta z poziomu wiersza polece. Zaczyna on obserwowa u siebie objawy syndromu cieni
nadgarstka, poniewa nawet pomimo wczenia funkcji uzupeniania, kadorazowe wprowadzanie powyszej cieki wymaga wysiku. W celu zdefiniowania dysku powizanego ze
ciek katalogu profilu i zaoszczdzenia sobie sporej iloci pisania naley uy wanie polecenia subst.
W przypadku korzystania z polecenia subst trzeba wiedzie o kilku nastpujcych ograniczeniach.
Dyski s usuwane po ponownym uruchomieniu systemu. By moe najwiksz wad wirtualnych dyskw jest to, e s usuwane podczas przeadowywania systemu operacyjnego. Oznacza
to, e aby wirtualny dysk by dostpny na stae, trzeba zastosowa skrypt logowania.
Kopie w tle nie s tworzone. W przypadku systemu Windows Server 2003 kopie w tle s
tworzone dla wszystkich lokalnych woluminw. Jednak nie dotyczy to wirtualnych dyskw,
definiowanych za pomoc polecenia subst. Wirtualny dysk odpowiada logicznemu woluminowi, zatem kopia w tle istnieje ju dla zawartoci tego woluminu.
Dla wirtualnych dyskw nie mona ustawia przydziaw. Ze wzgldu na to, e zawarto
wirtualnego dysku ju stanowi cz woluminu, na ktrym mog by zdefiniowane przydziay,
nie mona ich ponownie okreli.
Usunicie wirtualnego dysku spowoduje usunicie jedynie mapowania, a nie danych. Jeli za
pomoc opcji /d usunie si wirtualny dysk, zniknie tylko mapowanie dysku, a nie udostpniane
za jego porednictwem dane.

Zobacz rwnie
Receptura 3.12 i artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 218740 (Cannot
Use Subst.exe with UNC Path) i 269163 (Drives Created with the Subst Command Are Not Connected).

3.13. Tworzenie wirtualnego dysku dla innego dysku lub katalogu

111

3.14. Wyszukiwanie w woluminie plikw i katalogw


o okrelonym rozmiarze
Problem
Odnalezienie w woluminie plikw lub katalogw, ktrych rozmiar przekracza okrelon warto.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Z menu Start wybierz pozycj Wyszukaj.
2. Jeli pojawi si rne opcje wyszukiwania, kliknij pozycj Pliki i foldery.
3. Kliknij cze Jaki jest rozmiar?.
4. Zaznacz opcj Okrel rozmiar i wprowad wielko szukanych plikw i katalogw.
5. W razie potrzeby okrel dodatkowe kryteria i kliknij przycisk Wyszukaj.

Zastosowanie wiersza polece


Ponisze polecenie powoduje wyszukanie na dysku D: katalogw, ktrych rozmiar przekracza 100 MB.
> diruse /s /m /q:100 /d d:

Opcja /s powoduje, e zostan przeszukane podkatalogi. Opcja /m sprawia, e ilo zajtego


miejsca na dysku jest wyraona w megabajtach, natomiast dziki opcji /q:100 zostan wyrnione katalogi o wielkoci przekraczajcej 100 MB. Opcja /d powoduje, e zostan wywietlone
tylko te foldery, ktrych rozmiar przekroczy warto podan w opcji /q.
W celu znalezienia plikw o wielkoci przekraczajcej okrelon warto naley uy polecenia diskuse. Ponisze polecenie wywietla pliki znajdujce si na dysku D:, ktrych rozmiar
jest wikszy ni 100 MB.
> diskuse D: /x:104857600 /v /s

Opcja /x:104857600 powoduje, e wyszczeglnione bd pliki o rozmiarze przekraczajcym


104857600 bajtw. Bdzie tak, gdy dodatkowo zastosuje si opcj /v (verbose tryb penej
informacji). Gdy uyje si opcji /s, przeszukiwane bd podkatalogi zawarte w podanej ciece
(w tym przypadku D:).

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod szuka wszystkich plikw o okrelonym rozmiarze.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "<NazwaSerwera>"
intSizeBytes = 1024 * 1024 * 500 ' = 500 MB
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set colFiles = objWMI.ExecQuery _
("select * from CIM_DataFile where FileSize > '" & intSizeBytes & "'")

112

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

for each objFile in colFiles


Wscript.Echo objFile.Name & "
next

" & objFile.Filesize / 1024 / 1024 & "MB"

Dyskusja
Po stwierdzeniu, e w woluminie zaczyna brakowa miejsca niekiedy warto sprawdzi, co
zajmuje najwicej przestrzeni. W takich przypadkach lepiej skorzysta z rozwizania wykorzystujcego polecenie diruse. Mona by wybra inne rozwizania, polegajce na przykad na
wyszukaniu wszystkich plikw o rozmiarze przekraczajcym 100 MB, jednak jeli uytkownik
utworzy, przykadowo, wiele plikw MPEG o wielkoci 10 MB, to takie wyszukiwanie nie
umoliwi okrelenia przyczyny wyczerpywania si miejsca w woluminie. Niestety, okno dialogowe Wyniki wyszukiwania czy te skrypt VBScript nie pozwala na wyszukiwanie katalogw
o okrelonej wielkoci. Z powyszego wynika, e w tym konkretnym przypadku najbardziej
odpowiednie bdzie narzdzie diruse.

Zobacz rwnie
Receptura 3.7 i artyku zawarty w bibliotece MSDN Library, powicony klasie CIM_DataFile.

3.15. Wczanie przydziaw dysku


Problem
Okrelenie przydziaw dysku dla woluminu z systemem plikw NTFS.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Uruchom program Eksplorator Windows.
2. Odszukaj dysk, dla ktrego chcesz zdefiniowa przydziay, a nastpnie kliknij jego ikon
prawym przyciskiem myszy i z menu wybierz pozycj Waciwoci.

3. Otwrz zakadk Przydzia.


4. Zaznacz opcj Wcz zarzdzanie przydziaami. Spowoduje to uaktywnienie monitorowania
przydziaw dysku.

5. Zaznacz opcj Odmw miejsca na dysku uytkownikom przekraczajcym limit przydziau, aby
uaktywni stosowanie przydziaw dysku.

6. Skonfiguruj domylny limit przydziau (jeli ma istnie).


7. W sekcji opcji logowania przydziaw kliknij odpowiednie symbole zaznaczenia, jeli ka-

dorazowo po przekroczeniu przez uytkownika ustalonego dla niego limitu przydziau


lub poziomu ostrzee w dzienniku maj by rejestrowane zdarzenia.

8. Kliknij przycisk OK.

3.15. Wczanie przydziaw dysku

113

9. Zostanie otwarte okno dialogowe informujce o koniecznoci przeskanowania dysku w celu


zebrania statystyk na jego temat. Kliknij przycisk OK.

Zastosowanie wiersza polece


Ponisze polecenie uaktywnia stosowanie przydziaw dla dysku D:.
> fsutil quota enforce d:

Kolejne polecenie uaktywnia monitorowanie przydziaw dysku D:.


> fsutil quota track d:

Nastpujce polecenie wycza przydziay dla dysku D:.


> fsutil quota disable d:

Polecenie fsutil nie umoliwia modyfikacji domylnego limitu przydziau i poziomu


ostrzee.

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod definiuje przydziay dysku.
' Skrypt mona uruchomi w systemach Windows Server 2003 i Windows XP,
' natomiast w systemie Windows 2000 ju nie.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "."
strDrive = "<Napd>" ' np. D:
intEnable = 2 ' 0 = przydzia wyczony, 1 = monitorowanie wykorzystania przydziau
' 2 = stosowanie limitu przydziau
intDefaultLimit = 1024 * 1024 * 500 ' 500 MB
intDefaultWarning = 1024 * 1024 * 400 ' 400 MB
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set objDisk = objWMI.Get("Win32_QuotaSetting.VolumePath='" & strDrive & "\\'")
objDisk.State = intEnable
objDisk.ExceededNotification = True
objDisk.WarningExceededNotification = True
objDisk.DefaultLimit = intDefaultLimit
objDisk.DefaultWarningLimit = intDefaultWarning
objDisk.Put_
WScript.Echo "Przydziay zdefiniowano dla " & objDisk.Caption

Dyskusja
Przydziay dysku z systemem plikw NTFS dotycz plikw uytkownika, ktre znajduj si
w woluminie, a nie ich lokalizacji. Przydziay s definiowane dla woluminu, zatem nie jest
istotne, w jakim jego miejscu uytkownik umieci swoje dane. Wszystkie te pliki s uwzgldnianie przez dowolny przydzia skonfigurowany dla woluminu. Jeli zamierza si zdefiniowa
przydziay dysku dla wielu woluminw, trzeba to zrobi niezalenie dla kadego z nich.
Podczas definiowania przydziaw dysku mona zdecydowa si na monitorowanie ich wykorzystania lub wymusi stosowanie limitu przydziau. Monitorowanie wykorzystania przydziau
dysku oznacza, e gdy uytkownik przekroczy ustalony dla niego limit przydziau lub poziom
ostrzee, w dzienniku systemowym zostanie zapisane zdarzenie. Uytkownik nie jest o tym
114

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

powiadamiany i dalej moe przekracza limity przydziau dysku. Z kolei wymuszanie stosowania limitu przydziau dysku oznacza, e gdy uytkownik przekroczy swj limit przydziau
i sprbuje zapisa kolejne pliki w woluminie, pojawi si komunikat informujcy o niewystarczajcej przestrzeni dyskowej. Zdarzenia s cay czas rejestrowane w systemowym dzienniku,
tak jak w przypadku monitorowania wykorzystania przydziau dysku.
Po uaktywnieniu przydziaw dysku mona skonfigurowa dwa domylne ustawienia. Pierwszym jest domylny poziom ostrzee. Gdy uytkownik przekroczy t warto, w dzienniku
zostanie zarejestrowane zdarzenie. Domylny limit przydziau jest maksymaln pojemnoci
przestrzeni dyskowej, ktr mog wykorzysta poszczeglni uytkownicy. Jeli dla okrelonych
uytkownikw lub grup trzeba zastosowa parametry przydziau inne ni domylne, naley
zapozna si z receptur 3.16.
Przydziay dysku nie dotycz konta Administrator.

Jeli komputery nale do domeny usugi Active Directory, to w celu zdefiniowania przydziaw dysku mona te uy zasad grupy. Odpowiednie ustawienia s dostpne w wle
Konfiguracja komputera/Szablony administracyjne/System/Przydziay dysku. Jeli uytkownicy
dysponuj uprawnieniami administratora komputera, na ktrym uaktywniono przydziay
dysku, bd w stanie je wyczy lub zmodyfikowa ich konfiguracj. Natomiast jeli do skonfigurowania przydziaw dysku uyto zasad grupy, uytkownicy nie bd mogli ich zmodyfikowa, nawet dysponujc prawami administratora.

Zobacz rwnie
Receptura 3.16 i artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 183322 (Jak wczy
przydziay dysku w systemie Windows 2000), 307984 (JAK: Tworzenie raportw o przydziaach dysku
w systemie Windows XP), 308664 (How To Export and Import Disk Quota Settings to Other Volumes
in Windows XP) i 320686 (Disk Quota Charges Increase If You Turn On the NTFS Compression
Functionality).

3.16. Konfigurowanie przydziau dysku dla uytkownika


Problem
Skonfigurowanie limitu przydziau dysku dla okrelonego uytkownika.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Uruchom program Eksplorator Windows.
2. Odszukaj dysk, dla ktrego naley zdefiniowa przydziay, a nastpnie kliknij jego ikon
prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybierz pozycj Waciwoci.

3.16. Konfigurowanie przydziau dysku dla uytkownika

115

3. Uaktywnij zakadk Przydzia.


4. Po wczeniu przydziaw dysku kliknij przycisk Wpisy przydziaw. Jeli przydziaw
nie zdefiniowano, naley to zrobi zgodnie z wytycznymi zawartymi w recepturze 3.15.

5. W celu utworzenia dla uytkownika nowego wpisu przydziau z menu Przydzia wybierz
pozycj Nowy wpis przydziau.

6. Wska docelowego uytkownika za pomoc narzdzia wybierania obiektw i kliknij przycisk OK. Zostanie otwarte okno dialogowe Dodawanie nowego wpisu przydziau.

7. Jeli skonfigurowano domylny przydzia dysku, limit zostanie ustawiony automatycznie.


Dla uytkownika mona wyczy stosowanie limitu przydziau lub okreli nowy limit
i poziom ostrzee. Po wykonaniu operacji kliknij przycisk OK.

Zastosowanie wiersza polece


Ponisze polecenie pozwala na skonfigurowanie przydziau dysku dla okrelonego uytkownika.
> fsutil quota modify <Napd> <PoziomOstrzee> <LimitPrzydziau> <Domena\Uytkownik>

W poniszym przypadku dla uytkownika AMER\rallen zdefiniowano przydzia dysku z poziomem ostrzee wynoszcym w przyblieniu 381 MB i limitem wynoszcym okoo 476 MB.
> fsutil quota modify d: 400000000 500000000 AMER\rallen

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod konfiguruje przydzia dysku dla okrelonego uytkownika.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "."
strUser = "<Uytkownik>"
' np. rallen
strUserDomain = "<Domena>"
' np. AMER
strDrive = "<Napd>"
' np. D:
intLimit = 1024 * 1024 * 600
' = 600 MB
intWarning = 1024 * 1024 * 350 ' = 350 MB
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set objDisk = objWMI.Get("Win32_LogicalDisk.DeviceID='" & strDrive & "'")
WScript.Echo "Znaleziono dysk " & objDisk.Caption
set objUser = objWMI.Get("Win32_Account.Domain='" & strUserDomain & _
"',Name='" & strUser & "'")
WScript.Echo "Znaleziono uytkownika " & objUser.Name
set objQuota = objWMI.Get("Win32_DiskQuota.QuotaVolume=" & _
"'Win32_LogicalDisk.DeviceID=""" & strDrive & """'," & _
"User='Win32_Account.Domain=""" & strUserDomain & _
""",Name=""" & strUser & """'")
objQuota.Limit = intLimit
objQuota.WarningLimit = intWarning
objQuota.Put_
WScript.Echo "Przydzia dysku zdefiniowano dla uytkownika " & objUser.Name

Dyskusja
Jeli administrator systemu postanowi usun wpis przydziau dysku dla danego uytkownika by moe dlatego, e nie trzeba ju ogranicza dostpnej przestrzeni w pierwszej
kolejnoci trzeba ponownie ustanowi prawa wasnoci do wszystkich plikw, ktre znajduj
si w woluminie i ktre nale do uytkownika. Monitorowanie wykorzystania przydziau
dysku jest cakowicie powizane z prawami wasnoci do plikw, zatem w woluminie, dla
116

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

ktrego zdefiniowano przydziay, nie mog znajdowa si pliki nalece do uytkownika


nieposiadajcego wpisu przydziau. Trzeba wskaza waciciela tych plikw, przenie je do
innego woluminu lub trwale usun przed skasowaniem wpisu przydziau.
Aby unikn problemw towarzyszcych przenoszeniu praw wasnoci do plikw,
mona zastosowa inne rozwizanie. Polega ono po prostu na zdefiniowaniu dla
uytkownika bardzo duego przydziau przestrzeni dyskowej (o rozmiarze zblionym do oglnej pojemnoci woluminu).

Zobacz rwnie
Receptura 3.15 i artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 183322 (Jak wczy przydziay dysku w systemie Windows 2000), 307984 (JAK: Tworzenie raportw o przydziaach
dysku w systemie Windows XP) i 308664 (How To Export and Import Disk Quota Settings to Other
Volumes in Windows XP).

3.17. Sprawdzanie wykorzystania przydziau dysku


Problem
Sprawdzenie, jakie jest wykorzystanie przydziaw dysku dla jednego lub kilku uytkownikw.

Rozwizanie
Zastosowanie graficznego interfejsu uytkownika
1. Uruchom program Eksplorator Windows.
2. Odszukaj waciwy dysk, a nastpnie kliknij jego ikon prawym przyciskiem myszy
i z menu wybierz pozycj Waciwoci.

3. Uaktywnij zakadk Przydzia.


4. Po wczeniu przydziaw dysku kliknij przycisk Wpisy przydziaw. Jeli przydziaw
nie zdefiniowano, naley to zrobi zgodnie z wytycznymi zawartymi w recepturze 3.15.

5. W oknie Wpisy przydziau znajduje si lista wszystkich uytkownikw, dla ktrych zdefiniowano przydzia dysku. Lista zawiera informacje o ustalonych dla uytkownikw limitach
przydziau, poziomach ostrzee i o aktualnym stopniu wykorzystania przydziau. Po
wybraniu z menu Widok pozycji Rozmie elementy i po wskazaniu jednej z opcji sortowania,
mona sortowa zawarto okna.

Zastosowanie wiersza polece


Ponisze polecenie umoliwia sprawdzenie wykorzystania przydziaw zdefiniowanych na
dysku D: dla wszystkich uytkownikw.
> fsutil quota query d:

3.17. Sprawdzanie wykorzystania przydziau dysku

117

Przy uyciu poniszego polecenia mona poszuka w dzienniku zdarze nazwy wszystkich
uytkownikw, ktrzy przekroczyli ustalony dla nich limit przydziau dysku.
> fsutil quota violations

Przed uyciem opcji violations polecenia fsutil trzeba si upewni, czy uaktywniono rejestrowanie zdarze powizanych z przekroczeniem limitu przydziau
i poziomu ostrzee (naley zapozna si z receptur 3.15).

Zastosowanie jzyka VBScript


' Kod wywietla informacje na temat wykorzystania przez uytkownikw przydziau zdefiniowanego dla
' okrelonego dysku.
' ------ KONFIGURACJA SKRYPTU -----strComputer = "."
strDrive = "<Napd>" ' np. D:
' ------ KONIEC KONFIGURACJI --------set objWMI = GetObject("winmgmts:\\" & strComputer & "\root\cimv2")
set colQuotas = objWMI.ExecQuery("select * from Win32_DiskQuota " & _
"where QuotaVolume = 'Win32_LogicalDisk.DeviceID=""" & strDrive & """'")
for each objQuota in colQuotas
WScript.Echo "Uytkownik: "& objQuota.User
WScript.Echo " Wolumin: "& objQuota.QuotaVolume
WScript.Echo " Limit przydziau dysku: " & _
objQuota.Limit / 1024 / 1024 & "MB"
WScript.Echo " Poziom ostrzee: " & _
objQuota.WarningLimit / 1024 / 1024 & "MB"
WScript.Echo " Wykorzystana przestrze dyskowa: " & _
objQuota.DiskSpaceUsed / 1024 / 1024 & "MB"
WScript.Echo ""
next

Dyskusja
Jedna z przydatnych funkcji, dostpna w oknie Wpisy przydziau, umoliwia przeciganie wpisw
i upuszczanie ich w arkuszu kalkulacyjnym, np. w MS Excel. Wystarczy zaznaczy dane
wpisy i przecign je do okna Excela. W celu skopiowania i wklejenia wpisw mona te
posuy si, odpowiednio, kombinacjami klawiszy Ctrl+C i Ctrl+V.
Jeli dla woluminu posiadajcego zdefiniowane przydziay dysku wczono kompresj, mona
zauway, e w porwnaniu z tym samym woluminem bez kompresji wzroso wykorzystanie
przydziau. Wicej informacji na ten temat zamieszczono w artykule 320686 bazy danych Microsoft Knowledge Base.

Zobacz rwnie
Receptura 3.16 i artykuy bazy danych Microsoft Knowledge Base o numerach: 307984 (JAK:
Tworzenie raportw o przydziaach dysku w systemie Windows XP), 308664 (How To Export and
Import Disk Quota Settings to Other Volumes in Windows XP) i 320686 (Disk Quota Charges Increase
If You Turn On the NTFS Compression Functionality).

118

Rozdzia 3. Dyski, napdy i woluminy

You might also like