You are on page 1of 43

Adobe Dreamweaver CS3

z ASP, ColdFusion i PHP.


Oficjalny podrcznik
Autor: Jeffrey Bardzell, Bob Flynn
Tumaczenie: Marcin Rog
ISBN: 978-83-246-1509-4
Tytu oryginau: Adobe Dreamweaver CS3 with ASP,
ColdFusion, and PHP: Training from the Source
Format: 170x230, stron: 472
Wiedza o Adobe Dreamweaver CS3 prosto ze rda
Jak technologi skryptow wybra?
W jaki sposb wykorzysta skrypty z biblioteki Dreamweavera?
Jak zbudowa interfejs uytkownika w technologii AJAX?

Adobe Dreamweaver to narzdzie, ktre od wielu lat cieszy si uznaniem projektantw


witryn internetowych. Doskonae poczenie projektowania wizualnego z edycj kodu
rdowego spenia oczekiwania zarwno pocztkujcych, jak i zaawansowanych
uytkownikw. Najnowszy Dreamweaver, oznaczony symbolem CS3, to nie tylko edytor
kodu HTML to zintegrowane rodowisko programistyczne, pozwalajce na tworzenie
dynamicznych witryn WWW z wykorzystaniem trzech technologii skryptowych PHP,
ASP i ColdFusion. Uytkownicy maj do dyspozycji bibliotek gotowych skryptw oraz
wiele narzdzi usprawniajcych i przyspieszajcych proces kreowania witryny.
Adobe Dreamweaver CS3 z ASP, ColdFusion i PHP. Oficjalny podrcznik to podrcznik
przedstawiajcy zasady tworzenia dynamicznych witryn WWW, przygotowany przez
instruktorw posiadajcych certyfikaty firmy Adobe. W kolejnych rozdziaach znajdziesz
wiczenia prowadzce przez proces budowania dynamicznej witryny WWW
z wykorzystaniem rnych technologii skryptowych. Nauczysz si tworzy statyczne
elementy witryny, mechanizmy nawigacji i weryfikacji danych. Przeczytasz
o przesyaniu danych pomidzy stronami, komunikacji z bazami danych,
uwierzytelnianiu uytkownikw i tworzeniu interfejsw wykorzystujcych AJAX.
Znajdziesz rwnie opis tworzenia moduw zarzdzania treci witryny.

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

Przygotowanie struktury witryny i arkuszy stylw


Wybr technologii i konfiguracja rodowiska roboczego
Przesyanie danych pomidzy stronami
Wysyanie poczty elektronicznej z formularzy na stronach WWW
Przetwarzanie danych z formularzy
Poczenia z bazami danych
Budowanie interfejsu uytkownika z wykorzystaniem technologii AJAX
Moduy wyszukiwawcze
Uwierzytelnianie uytkownikw
Mechanizm zarzdzania treci witryny

Poznaj niezwyke narzdzie dla nowoczesnego webmastera!

Spis treci
Wstp .................................................................................................................................................................................................11
Wymagania ..................................................................................................................................................................11
Lekcje ........................................................................................................................................................................... 12
Projekt witryny ........................................................................................................................................................... 13
Struktura ksiki ........................................................................................................................................................ 13
W razie problemw ................................................................................................................................................... 14
O tym wydaniu .......................................................................................................................................................... 15
Oficjalny podrcznik ................................................................................................................................................ 16
Autoryzowane szkolenia i certyfikaty ..................................................................................................................... 17
Czego si nauczysz? ................................................................................................................................................... 17
Minimalne wymagania systemowe Windows .................................................................................................. 18
Minimalne wymagania systemowe Macintosh ................................................................................................ 19

Lekcja 1. Przedstawiamy Newland Tours .........................................................................................................................21


Czego si nauczysz? ................................................................................................................................................... 21
Przewidywany czas ..................................................................................................................................................... 21
Pliki lekcji ................................................................................................................................................................... 21
Definiowanie statycznej witryny .............................................................................................................................23
Tworzenie strony Kontakt z nami ......................................................................................................................29
Formatowanie strony Kontakt z nami ...............................................................................................................32
Ocena witryny. Kod ..................................................................................................................................................39
Ocena witryny. Procesy biznesowe ..........................................................................................................................43
Widoki na przyszo ................................................................................................................................................49
Czego si nauczye? .................................................................................................................................................. 51

Lekcja 2. Przygotowanie statycznych stron HTML i CSS ...........................................................................................53


Czego si nauczysz? ................................................................................................................................................... 53
Przewidywany czas ..................................................................................................................................................... 53
Pliki lekcji ................................................................................................................................................................... 53
Automatyzowanie zmian za pomoc funkcji Find and Replace ........................................................................ 55

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik
Przedefiniowanie wygldu elementw HTML za pomoc CSS ..........................................................................59
Tworzenie i stosowanie wasnych stylw CSS .......................................................................................................67
Tworzenie szablonu do wielokrotnego uytku .....................................................................................................78
Zwikszanie dostpnoci za pomoc niewidocznej nawigacji ............................................................................80
Czego si nauczye? ..................................................................................................................................................84

Lekcja 3. Dynamiczne witryny WWW ..................................................................................................................................85


Czego si nauczysz? ...................................................................................................................................................85
Przewidywany czas .....................................................................................................................................................85
Pliki lekcji ...................................................................................................................................................................85
Podstawy dynamicznych witryn WWW .................................................................................................................86
Wybr technologii serwerowych .............................................................................................................................90
Zmiana witryny Newland Tours na witryn dynamiczn ...................................................................................93
Praca na serwerze lokalnym .....................................................................................................................................94
Konfigurowanie rodowiska lokalnego dla IIS/ASP ............................................................................................94
Konfigurowanie rodowiska lokalnego dla ColdFusion .....................................................................................96
Konfigurowanie rodowiska lokalnego dla Apache i PHP ..................................................................................98
Praca na serwerze zdalnym ..................................................................................................................................... 104
Definiowanie witryny dynamicznej w programie Dreamweaver (wszyscy uytkownicy) ............................. 105
Budujemy prost aplikacj dynamiczn ............................................................................................................... 110
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................ 120

Lekcja 4. Przesyanie danych midzy stronami ...........................................................................................................121


Czego si nauczysz? ................................................................................................................................................. 121
Przewidywany czas ................................................................................................................................................... 121
Pliki lekcji ................................................................................................................................................................. 121
Poznajemy protok HTTP .................................................................................................................................... 123
Pobieranie danych z adresu URL .......................................................................................................................... 125
Wysyanie danych za pomoc odnonikw ..........................................................................................................131
Umieszczanie i odczytywanie cookies .................................................................................................................. 135
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................ 141

Lekcja 5. Wysyanie wiadomoci e-mail z formularza WWW ................................................................................143


Czego si nauczysz? ................................................................................................................................................. 143
Przewidywany czas ................................................................................................................................................... 143
Pliki lekcji ................................................................................................................................................................. 143
Wprowadzenie do usugi pocztowej SMTP ......................................................................................................... 145
Konfigurowanie systemu w celu wysyania wiadomoci e-mail przez SMTP .................................................. 145
Konfigurowanie serwera IIS w celu wysyania wiadomoci e-mail (uytkownicy ASP) ................................. 146

SPIS TRECI

Konfigurowanie ColdFusion w celu wysyania wiadomoci e-mail ................................................................. 148


Konfigurowanie PHP w celu wysyania wiadomoci e-mail .............................................................................. 150
Pisanie kodu wysyajcego wasnoci ................................................................................................................... 153
Obiekty, metody i waciwoci ............................................................................................................................... 153
Tworzenie formularzy WWW ................................................................................................................................ 159
Wysyanie wartoci formularza przez e-mail ....................................................................................................... 163
Walidacja formularza po stronie klienta .............................................................................................................. 165
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................ 168

Lekcja 6. Budujemy kalkulator cen wycieczek ............................................................................................................171


Czego si nauczysz? ................................................................................................................................................. 171
Przewidywany czas ................................................................................................................................................... 171
Pliki lekcji ................................................................................................................................................................. 171
Tworzenie stron ....................................................................................................................................................... 173
Budujemy formularz ............................................................................................................................................... 175
Zbieranie, przetwarzanie i wywietlanie danych ................................................................................................. 181
Walidacja po stronie serwera .................................................................................................................................. 187
Tworzenie obszarw warunkowych ...................................................................................................................... 191
Tworzenie i zastosowanie wasnej klasy CSS ....................................................................................................... 193
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................ 195

Lekcja 7. Bazy danych w WWW ..........................................................................................................................................197


Czego si nauczysz? ................................................................................................................................................. 197
Pliki lekcji ................................................................................................................................................................. 197
Przyspieszony kurs obsugi baz danych ............................................................................................................... 198
Wprowadzenie do obiektw zwizanych z bazami danych ............................................................................... 199
Relacje ....................................................................................................................................................................... 201
Bazy danych w sieci WWW ....................................................................................................................................203
Bezpieczestwo baz danych a WWW ...................................................................................................................206
Instalacja bazy danych Newland Tours w MySQL .............................................................................................206
Przegld bazy danych Newland ............................................................................................................................. 211
Nawizywanie poczenia z baz danych ............................................................................................................. 215
Pobieranie zestawu rekordw i wywietlanie informacji z bazy danych ..........................................................224
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................229

Lekcja 8. Kalkulator cen cig dalszy .........................................................................................................................231


Czego si nauczysz? ................................................................................................................................................. 231
Przewidywany czas ................................................................................................................................................... 231

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik
Pliki lekcji ................................................................................................................................................................. 231
Menu rozwijane wypeniane dynamicznie ..........................................................................................................232
Filtrowanie zestaww rekordw ............................................................................................................................237
Skrypt korzystajcy z prawdziwych danych .........................................................................................................240
Dokumentowanie kodu za pomoc komentarzy ...............................................................................................245
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................248

Lekcja 9. Filtrowanie i wywietlanie danych z wykorzystaniem techniki AJAX ..........................................249


Czego si nauczysz? .................................................................................................................................................249
Przewidywany czas ...................................................................................................................................................249
Pliki lekcji .................................................................................................................................................................249
Przesyanie danych z uyciem techniki AJAX ..................................................................................................... 251
Rozbudowa Dreamweavera za pomoc rozszerze ............................................................................................252
Przeksztacanie zestawu rekordw w XML ...........................................................................................................254
czenie strony opisw z danymi XML ...............................................................................................................256
Tworzenie tabeli Spry .............................................................................................................................................. 261
Tworzenie obszarw Spry .......................................................................................................................................266
Wywietlanie danych z uyciem Spry Accordion ...............................................................................................268
Dodawanie obrazw i nazwy kraju ....................................................................................................................... 271
Pobieranie danych z tabel zewntrznych przy uyciu SQL ...............................................................................274
Dostosowywanie wygldu strony za pomoc formatowania i pozycjonowania CSS ....................................278
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................284

Lekcja 10. Tworzenie strony zawierajcej opisy wyjazdw ..................................................................................285


Czego si nauczysz? .................................................................................................................................................285
Przewidywany czas ...................................................................................................................................................285
Pliki lekcji .................................................................................................................................................................285
Planowanie aplikacji ...............................................................................................................................................287
Tworzenie zestaww rekordw za pomoc operatora JOIN .............................................................................290
Tworzenie opisw wyjazdw ..................................................................................................................................295
Wstawianie obrazw i atrybutw alt .....................................................................................................................300
Implementowanie stronicowania zestawu rekordw .........................................................................................302
Przesyanie danych do innych aplikacji ...............................................................................................................308
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................ 317

Lekcja 11. Budowanie interfejsw wyszukiwania ......................................................................................................319


Czego si nauczysz? ................................................................................................................................................. 319
Przewidywany czas ................................................................................................................................................... 319
Pliki lekcji ................................................................................................................................................................. 319

SPIS TRECI

Przygotowywanie strony wyszukiwania i tworzenie odnonika Wyszukaj wszystkie ................................ 321


Wyszukiwanie wedug rejonu wiata tworzenie interfejsw .........................................................................324
Poprawianie zapytania SQL oraz uywanie komentarzy do kodu
w celu testowania kodu i usuwania bdw .......................................................................................................... 330
Kontrolowanie wywietlania paska nawigacji ..................................................................................................... 334
Wyszukiwanie wedug kraju filtrowanie wzgldem wartoci pola formularza .......................................... 338
Wybr zapytania SQL w zalenoci od zmiennych rodowiskowych .............................................................344
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................348

Lekcja 12. Uwierzytelnianie uytkownikw .................................................................................................................349


Czego si nauczysz? .................................................................................................................................................349
Przewidywany czas ...................................................................................................................................................349
Pliki lekcji .................................................................................................................................................................349
Uwierzytelnianie uytkownikw jako aplikacja sieci WWW ............................................................................ 351
Tworzenie strony rejestracji ...................................................................................................................................354
Tworzenie strony logowania ..................................................................................................................................360
Tworzenie Application.cfc (tylko ColdFusion) .................................................................................................. 365
Ograniczanie dostpu do stron .............................................................................................................................367
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................369

Lekcja 13. Zarzdzanie treci za pomoc formularzy ............................................................................................371


Czego si nauczysz? ................................................................................................................................................. 371
Przewidywany czas ................................................................................................................................................... 371
Pliki lekcji ................................................................................................................................................................. 371
Tworzenie czci administracyjnej ........................................................................................................................374
Formatowanie zawartoci przechowywanej w bazie danych .............................................................................377
Tworzenie formularza .............................................................................................................................................378
Zmienne sesji i ukryte pola wykorzystywane do ledzenia uytkownikw .....................................................382
Wstawianie rekordu ................................................................................................................................................ 383
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................386

Lekcja 14. Tworzenie stron aktualizujcych dane .....................................................................................................387


Czego si nauczysz? .................................................................................................................................................387
Przewidywany czas ...................................................................................................................................................387
Pliki lekcji .................................................................................................................................................................387
Przygotowywanie stron ...........................................................................................................................................389
Planowanie stron Master-Detail ............................................................................................................................390
Wprowadzenie aktualizacji na stronie szczegowej ..........................................................................................398
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................407

10

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Lekcja 15. Kodowanie prostego systemu zarzdzania treci (CMS) ..............................................................409


Czego si nauczysz? .................................................................................................................................................409
Przewidywany czas ...................................................................................................................................................409
Pliki lekcji .................................................................................................................................................................409
Przygotowywanie systemu zarzdzania treci (CMS) ....................................................................................... 411
Tworzenie formularza i wpisywanie kodu zestawu rekordw ........................................................................... 415
Umoliwienie wstawiania rekordw .....................................................................................................................424
Tworzenie strony oglnej .......................................................................................................................................429
Tworzenie strony szczegowej do aktualizowania rekordw ........................................................................... 433
Dodawanie funkcji aktualizujcej .........................................................................................................................442
Usuwanie rekordw ................................................................................................................................................445
Aktualizacja odnonikw na stronie administracyjnej ......................................................................................447
Co dalej? ....................................................................................................................................................................447
Czego si nauczye? ................................................................................................................................................448

Skorowidz ...................................................................................................................................................................................449

3 Dynamiczne witryny WWW


Czego si nauczysz?
W czasie tej lekcji:
poznasz podstawowe pojcia zwizane z witrynami dynamicznymi,
wybierzesz rodzaj serwera (ASP, Adobe ColdFusion lub PHP),
skonfigurujesz komputer w celu uruchomienia serwera WWW wsppracujcego
z wybranym rodzajem serwera aplikacyjnego (opcjonalnie),
zmienisz konfiguracj witryny Newland Tours tak, by opisywaa ona witryn dynamiczn,
zbudujesz prost aplikacj dynamiczn.

Przewidywany czas
Lekcja zajmie okoo 60 minut.

Pliki lekcji
Pliki wyjciowe:
Lekcja03/Start/newland/about.html
Lekcja03/Start/newland/contact.html
Lekcja03/Start/newland/css/main.css
Lekcja03/Start/newland/generic_template.html
Lekcja03/Start/newland/index.html
Lekcja03/Start/newland/profiles.html
Lekcja03/Start/newland/tours.html

86

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Pliki kocowe:
Lekcja03/Complete/newland-asp/about.asp
Lekcja03/Complete/newland-asp/contact.asp
Lekcja03/Complete/newland-asp/css/main.css
Lekcja03/Complete/newland-asp/generic_template.asp
Lekcja03/Complete/newland-asp/index.asp
Lekcja03/Complete/newland-asp/profiles.asp
Lekcja03/Complete/newland-asp/test_form.asp
Lekcja03/Complete/newland-asp/test_form_processor.asp
Lekcja03/Complete/newland-asp/tours.html
Jeli uywasz ColdFusion lub PHP i chcesz mie dostp do plikw kocowych, skorzystaj
z lustrzanego folderu (newland_cf lub newland_php) na zaczonej pycie CD. Wszystkie pliki
maj te same nazwy, zmieniono jedynie ich rozszerzenia (.cfm lub .php zamiast .asp).

Dokonalimy znacznego postpu w procesie poprawiania witryny Newland Tours. Utworzylimy


znaczniki i opatrzylimy nimi now stron, utworzylimy niestandardowe style dla caej witryny,
zbudowalimy szablon oraz poprawilimy dostpno witryny. Gdy ogldamy witryn w przegldarce,
moe si wydawa, e te dwie zakoczone lekcje nie byy warte woonego wysiku. Ale wiemy, e zaszy
tu waniejsze zmiany: stworzylimy podstaw witryny, ktra bdzie zgodna ze standardami i atwa
z utrzymaniu, w dodatku za pomoc technologii, ktra nie wyjdzie tak szybko z uycia.
Rozpoczynajc t lekcj, odrzucimy (w przewaajcej czci) tradycyjny model tworzenia statycznych witryn WWW i przejdziemy do tworzenia interaktywnych witryn dziaajcych w oparciu o bazy
danych. Jednak zanim si tym zajmiemy, musimy pozna pewne zasadnicze pojcia oraz kwestie
natury technicznej. W tej lekcji poznamy zasady dziaania witryn dynamicznych i ich przeznaczenie,
skonfigurujemy program Adobe Dreamweaver w celu tworzenia stron pobierajcych dane oraz utworzymy nasz pierwsz stron korzystajc ze zmieniajcych si treci.

Podstawy dynamicznych witryn WWW


W poprzednich lekcjach poznalimy kilka poj o decydujcym znaczeniu w tworzeniu dynamicznych witryn WWW. Jednym z nich jest oddzielenie warstwy logicznej od warstwy prezentacyjnej.
Warstwa logiczna witryny na tym etapie obsugiwana jest wycznie przez XHTML, podczas gdy
kaskadowe arkusze stylw (CSS) odpowiadaj za prezentacj. Zapoznalimy si te z czeniem
w locie dwch rnych dokumentw (strony XHTML i CSS) w celu utworzenia czego odmiennego od tych dwch dokumentw z osobna. S to podstawowe pojcia zwizane z tworzeniem dynamicznych stron WWW.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

Tworzenie dynamicznych stron WWW wie si czsto z czeniem zwykego tekstu z miejscami na zmienne

Aby zrozumie zachodzce tu interakcje oraz przygotowa si do czekajcych nas zada, powimy
chwil na przeanalizowanie wzajemnych relacji midzy trzema gwnymi rdami informacji, skadajcymi si na kad stron WWW, czyli zawartoci (tekst, rysunki itd.), warstw logiczn (hierarchia dokumentu, np. nagwki i zasadnicza tre dokumentu) oraz warstw prezentacyjn (kolory,
wielko czcionek, pooenie i inne efekty kosmetyczne).
We wczeniejszych wersjach jzyka HTML tekst, znacznikowanie i kod prezentacyjny wystpuj
razem w jednym miejscu w samym dokumencie HTML. Tym samym dokument znajdujcy si na
dysku twardym autora strony jest taki sam jak dokument wywietlany w przegldarce u osoby odwiedzajcej witryn. Ten prosty zwizek przedstawiony zosta na poniszym rysunku.

W wyniku zmian, jakie przeprowadzilimy w lekcji 2., zwizek ten uleg zmianie: oddzielilimy
wygld dokumentu od jego warstwy logicznej i zawartoci. Informacje o wygldzie strony przechowywane s teraz w arkuszu CSS. Zawarto dokumentu znajduje si wewntrz oznakowa XHTML,
ktre tworz rwnie warstw logiczn dokumentu. Prawdziwa strona powstaje dopiero po poczeniu dokumentw XHTML i CSS. Ten nowy zwizek przedstawiony zosta na poniszym rysunku.

87

88

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

W tej i kolejnych lekcjach uzupenimy ten schemat o nastpn warstw. Bdzie to zmiana jeszcze
bardziej zasadnicza ni przejcie od HTML do XHTML i CSS. Dokadniej mwic, oddzielimy
zawarto od warstwy logicznej przez dodanie do witryny zawartoci z bazy danych. Spowoduje to,
e wszystkie te trzy poziomy warstwa prezentacyjna, warstwa logiczna oraz zawarto stan si
w duym stopniu niezalene od siebie, co sprawi, e bdziemy mogli dokona radykalnych zmian
w kadej z tych warstw bez koniecznoci wprowadzania zmian w pozostaych. Taka relacja i oparta
na niej podstawowa strategia zastosowana w pozostaej czci ksiki przedstawiona zostaa na
poniszym rysunku.

HTML nie potrafi oddzieli zawartoci od warstwy logicznej dokumentu. Nawet w swojej 5. wersji
(XHTML 1.0) HTML jest w zasadzie przeznaczony do znacznikowania zwykego tekstu dokumentu.
Nie moe on przetwarza skryptw, oblicza wyrae, wykonywa dziaa matematycznych, wchodzi w interakcj z baz danych czy wysya informacji e-mailem do uytkownika. A oddzielenie warstwy logicznej od zawartoci wymaga czasem kadej z tych operacji (i nie tylko). Aby wykona te
zadania, musimy nieco wspomc HTML. I tu przychodz z pomoc technologie serwerowe, takie jak
Microsoft ASP, Adobe ColdFusion i PHP.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

Jzyk arkuszy stylw (przypominajcy CSS na sterydach) XSLT (ang. eXtensible Stylesheet Language for Transformation) moe wykonywa ptle, przeprowadza konwersj
danych i wiele wicej. Jedn z jego najbardziej przydatnych cech jest zdolno do przekonwertowania dokumentu XML z jednego formatu (np. zastrzeonego jzyka XML do
uytku wewntrznego) na inny format dokumentu XML (np. standardowy dokument
XML, ktry mona dzieli z innymi) i odwrotnie. Pomimo swojej przydatnoci XSLT nie
jest tak silny i elastyczny, jak aplikacje po stronie serwera zbudowane przy uyciu ASP,
ColdFusion czy PHP.

Technologie serwerowe, takie jak ASP, ColdFusion czy PHP (s te inne, na przykad JSP i ASP.NET),
mog wykona takie zadania programistyczne, jak obliczanie wyrae, wykonywanie dziaa matematycznych i przetwarzanie danych pochodzcych z rnych rde, wcznie z bazami danych,
strukturalnymi plikami tekstowymi, a w niektrych przypadkach z danymi XML. Maj one rwnie
szczeglne funkcje, dotyczce wycznie WWW, takie jak zdolno do zbierania danych wysyanych
przez uytkownika oraz kontrolowanie wysyanych do niego informacji zwrotnych.
Ale tkwi w tym pewien haczyk. Przegldarki s ograniczone do obsugi HTML, CSS i JavaScript nie
rozumiej skryptw serwera (mwic skrypty serwera, mam tu na myli kod napisany w ASP,
ColdFusion, PHP itd.). Wszystko, co serwer przesya do przegldarki, musi by zapisane w standardowym formacie HTML. Przed wysaniem danych do przegldarki wszystkie skrypty serwera musz
zosta uruchomione na serwerze i da na wyjciu standardowy HTML.
Mwic prociej, aby zobaczy stron zawierajc zmieniajce si dane, musimy j uruchomi na
serwerze zdolnym do przetworzenia kodu. Rni si to od standardowych stron HTML, ktre mona
wywietli bezporednio w przegldarce, niezalenie od tego, czy s one wczytywane z serwera, czy te
np. z lokalnego dysku. Gdy w przegldarce Internet Explorer lub Netscape otworzymy dowoln
stron HTML z folderu Lekcja03/Start, zostanie ona wywietlona tak, jak tego oczekiwalimy. Jeli
jednak przejdziemy do stron z folderu Lekcja03/Complete, odkryjemy, e strony si nie otwieraj (lub
otwieraj si w programie Dreamweaver, zamiast w przegldarce). Przegldarka napotyka kod, ktrego
nie rozumie i nie moe otworzy pliku. Z tego powodu w lekcji 1. ogldalimy kocow wersj
witryny, znajdujc si pod adresem http://www.bobflynn.info, zamiast na pycie CD.
Witryny umieszczamy na serwerach internetowych. By jednak byy one dostpne, musi by na nich
uruchomione specjalne oprogramowanie: serwer WWW (czasem uywa si te nazwy serwer HTTP).
Najpopularniejsze serwery WWW to Apache, dziaajcy w systemach Unix (Linux), Mac OS X i Windows oraz stworzony przez Microsoft IIS (Internet Information Services), stosowany na serwerach internetowych dziaajcych pod kontrol systemu Windows.
Oprcz serwera WWW prawdopodobnie bdziemy te korzysta z innych serwerw dostarczajcych
dane. Moemy uy serwera baz danych, np. MySQL lub Microsoft SQL Server. Moemy rwnie
skorzysta z serwera aplikacji, ktry przetworzy skrypty serwera. Takim serwerem aplikacji jest ColdFusion. Serwer aplikacji przetwarzajcy skrypty ASP wbudowany jest w IIS, mona wic powiedzie,
e IIS stanowi poczenie serwera WWW i serwera aplikacji. PHP jest serwerem aplikacji uruchamianym jako modu serwera Apache.

89

90

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Wybr technologii serwerowych


Jak ju wiemy, istnieje kilka jzykw powszechnie stosowanych po stronie serwera. Nasuwa to pytanie
(czsto stawiane przez osoby pocztkujce w tworzeniu witryn dynamicznych), jakiej technologii
serwera naley uy. Ponisza lista zawiera podsumowanie podstawowych funkcji oraz wad i zalet kadego z nich.
Active Server Pages (ASP): ASP to technologia Microsoftu wica z sob jego serwery IIS (Internet
Information Services) dla Windows 2000 i XP z VBScript (Visual Basic Script) w celu tworzenia dynamicznych witryn WWW (moemy te uy JScriptu stworzonej przez Microsoft implementacji jzyka
JavaScript). ASP jest darmowy i zosta wbudowany we wszystkie serwery IIS, co oznacza, e po dokonaniu niewielkiej konfiguracji wikszo uytkownikw moe tworzy witryny ASP, nie ponoszc
przy tym dodatkowych kosztw. Jednak dla osb, ktre maj niewielkie dowiadczenie w programowaniu, jzyk uywany do programowania (VBScript) moe wydawa si nieco zniechcajcy. ASP jest
aktualnie zastpowany bardzo promowanym przez Microsoft ASP.NET (patrz niej).
ColdFusion: ColdFusion jest technologi serwerow oferowan przez Adobe. Jego oparta na znacznikach skadnia jest o wiele atwiejsza w uyciu ni VBScript i wymaga wpisania mniejszej iloci kodu.
Wikszo projektantw uwaa t technologi za najbardziej przystpn. ColdFusion jest ponadto
potnym jzykiem, ktry sprawia, e tworzenie dynamicznych witryn przebiega bardzo szybko.
Ujemn stron ColdFusion jest to, e nie jest on darmowy, cho zazwyczaj zwikszenie produktywnoci powoduje, e inwestycja szybko si zwraca. ColdFusion jest rwnie wyjtkowo atwy do skonfigurowania. W okresie, gdy pisaem t ksik, nad silnikami ColdFusion pracowali rwnie inni
producenci, udostpniajcy wersje darmowe o otwartym kodzie rdowym.
PHP: Skrt ten jest akronimem rekurencyjnym angielskiej nazwy PHP Hypertext Preprocessor. PHP to
szybko rozwijajca si technologia serwerowa. Skada si na to wiele powodw. Jest to darmowe
rozwizanie open source, doskonale wsppracujce z innymi znakomitymi produktami open source,
w tym z serwerem WWW Apache i systemem zarzdzania baz danych MySQL. Pod wzgldem trudnoci skadnia jzyka PHP jest porwnywalna ze skadni ASP moe nieco prostsza. W ostatnio
wydanej wersji PHP 5 jzyk ten zosta rozszerzony o bardziej obiektowe podejcie oraz wykorzystanie
XML, jednak podstawowe funkcjonalnoci i skadnia s podobne do PHP 4. Dla naszych celw wystarczy ktra z tych wersji.
ASP.NET: ASP.NET, cz platformy .NET odpowiadajca za obsug WWW, to wszechstronna
technologia, jzyk o wielkich moliwociach, pozwalajcy szybko tworzy projekty internetowe.
Podobnie jak jego poprzednik, czyli ASP, daje si uruchomi na dowolnym serwerze IIS w Windows 2000 i pniejszych. Jednake pod wzgldem pojciowym oraz architektury ASP.NET rni
si od klasycznego ASP, ColdFusion czy PHP. Bez wzgldu na to, czy znasz tylko HTML, czy te masz
dowiadczenie z JavaScript lub nawet ASP, efektywna praca z ASP.NET bdzie wymaga przystosowania. ASP.NET wspiera rne jzyki, dwa najbardziej rozpowszechnione z nich to VisualBasic.NET oraz C#.
JSP (Java Servlet Pages): JSP to rozwizanie oparte na jzyku Java, przeznaczone do tworzenia dynamicznych witryn WWW, wymagajce do interpretacji kodu serwera Java (np. serwera J2EE). JSP jest
szybki w dziaaniu i zapewnia imponujcy czas reakcji. Jest to take narzdzie wyjtkowo potne

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

z pewnoci najpotniejsze do czasu pojawienia si .NET i z pewnoci wystarczajco potne, by


bezporednio z .NET rywalizowa. Jednak i w tym przypadku skadnia tego jzyka moe okaza si
zniechcajca dla osb, ktre dopiero rozpoczynaj tworzenie dynamicznych witryn WWW.
Ksika ta zawiera omwienie klasycznego ASP (zwanego dalej po prostu ASP), ColdFusion i PHP,
jednake nie jest powicona specjalnie ASP, ColdFusion czy PHP. Jest ona przeznaczona dla Czytelnikw bdcych nowicjuszami w zakresie poj i praktyki budowania bazodanowych, dynamicznych
witryn WWW przy uyciu programu Dreamweaver CS3. Podczas lektury poznasz wiele zagadnie
dotyczcych kodu i poj zwizanych z pisaniem programw, nauczysz si te wykorzystywa dziaania serwera do przyspieszania i uatwiania sobie pracy. Bdziesz mia dobre rozeznanie w moliwociach programu Dreamweaver, dowiesz si, jak wykorzysta poczenie kilku rnych technologii
w celu tworzenia stron zawierajcych zmieniajce si dane oraz jak zaplanowa i zbudowa witryny
efektywnie korzystajce z tych technologii. Nie staniesz si ekspertem w ASP, ColdFusion czy PHP,
ale po przeczytaniu jakiej ksiki dla zaawansowanych, omawiajcej kod ASP, ColdFusion lub PHP,
powiniene by w stanie zrozumie j na tyle, aby podj si tworzenia ambitnych projektw WWW.
Po tym podsumowaniu plusw i minusw rnych technologii serwerowych powiem Ci co w sekrecie.
Twrcy WWW rzadko dokonuj wyborw w oparciu o kryteria racjonalne, gdy musz na przykad
zdecydowa, ktra technologia odpowiada ich potrzebom lepiej ni inne. Ja z pewnoci rzadko miaem tak okazj. W rzeczywistoci wybr podyktowany jest zwykle dostpnoci danej technologii,
naszym budetem, technologiami zastosowanymi w istniejcej witrynie oraz umiejtnociami i dowiadczeniem wsppracownikw. Prawdopodobnie nie bdziesz mia luksusu nauki tylko jednej
technologii, chyba e pracujesz dla jednej i tylko jednej organizacji i zamierzasz pozosta w niej przez
bardzo dugi czas. Pocztkowo uczyem si jednoczenie ColdFusion i ASP, poniewa oba byy
wymagane w rnych projektach, nad ktrymi pracowaem1.

ASP, ColdFusion i PHP obok siebie. Strategia nauki


Nie przestrasz si perspektyw nauki wszystkich trzech jzykw jednoczenie. Prawda jest taka, e
w wikszoci przypadkw, jeli chcesz doda blok kodu ASP w celu obsugi jakiej funkcji, bdziesz
te musia doda rwnoznaczny blok kodu ColdFusion lub PHP, aby obsuy t sam funkcj.
A najtrudniejszej czci nie stanowi tu skadnia tego czy innego jzyka, ale raczej zrozumienie, jakie
dane s dostpne, gdzie s dostpne, a take zadecydowanie, jak zmusi je do wykonania tego, co
chcemy. Jeli ju to wiesz, skadnia nie stanowi problemu.
Z tych powodw w ksice tej korzystamy jednoczenie z ASP, ColdFusion i PHP. Cho nie potrzebujesz tworzy tej samej witryny trzy razy, aby wykorzysta wszystkie trzy technologie serwerowe,
powiniene jednak podj wysiek zrozumienia wszystkich trzech zestaww kodu. To znaczy, jeli
zdecydujesz si tworzy w ColdFusion, moesz po prostu pomin kod ASP i PHP. Powi chwil
na przyjrzenie si, w jaki sposb jzyki ASP i PHP wykonuj te same dziaania, co kod ColdFusion.
Zrozumienie, w jaki sposb wszystkie trzy bloki kodu wykonuj te same zadania, znacznie przypieszy
biege opanowanie przez Ciebie programowania WWW.
1

W polskich realiach technologia PHP odniosa zdecydowanie najwikszy sukces. Znalezienie dostawcy
internetu, ktry umoliwia korzystanie z ASP, jest do trudne, cho moliwe. Natomiast ColdFusion
to w Polsce technologia egzotyczna, stosowana sporadycznie.

91

92

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Ponisze trzy fragmenty kodu speniaj t sam funkcj: wysyaj (lub wywietlaj) warto o nazwie
"firstName" wpisan przez uytkownika w polu formularza XHTML.
w ASP:
<p>Dzikuj, <% Response.Write(Request.Form("firstName")) %>, za wypenienie
mojego formularza.</p>

w ColdFusion:
<p>Dzikuj, <cfoutput>#form.firstName#</cfoutput>, za wypenienie mojego
formularza.</p>

w PHP:
<p>Dzikuj, <?php echo $_POST['firstName']; ?>, za wypenienie mojego
formularza.</p>

Przeanalizujmy podobiestwa tych trzech fragmentw kodu.


Wszystkie uywaj specjalnego zestawu znacznikw do wskazania oznacze kodu w jzyku
przetwarzanym przez serwer. ASP uywa <% i %>, ColdFusion stosuje <cf[nazwa_znacznika]>
i </cf[nazwa_znacznika]>, a PHP wykorzystuje <?php i ?>.
We wszystkich znajdziesz oznaczenia, wskazujce, e wysyane s jakie dane: ASP uywa
Response.Write, ColdFusion <cfoutput>, a PHP echo.
Wszystkie jawnie odsyaj do nazwy parametru (firstName).
Wszystkie okrelaj, e chodzi o warto pola formularza wysyan metod POST
(pola formularzy, co omwimy dalej, wysyane s przy uyciu POST): ASP uywa
Request.Form("firstName"), ColdFusion #form.firstName#, podczas gdy PHP
$_POST['firstName'].
aden nie zawiera dodatkowego kodu, nieopisanego w tych czterech punktach.
Nie musisz uczy si tego kodu na pami; nie bdzie pytaniem do quizu. Z czasem nabdziesz
praktyki. W tym momencie chodzi o pokazanie gbokiego podobiestwa pomidzy tym, co wykonuj te trzy fragmenty kodu: wszystkie daj zmiennej formularza o nazwie firstName i umieszczaj
j wewntrz zwykego kodu XHTML. Rnice wystpujce w tych trzech fragmentach kodu maj
charakter czysto kosmetyczny: jest to kwestia skadni. Najwaniejsze jest tu przede wszystkim zrozumienie, e moemy przechwyci warto wpisan do formularza i przesa j z powrotem wplecion
do zwykego kodu XHTML.
A zatem w caej ksice prezentowa bd wszystkie trzy zestawy kodu tu obok siebie. We wszystkich
przypadkach bd analizowa czynnoci wykonywane przez dany kod, wic powiniene dokadnie
wiedzie, co si dzieje. Musisz tylko przeczyta trzy zestawy kodw i przyjrze si, jak kady z nich
wykonuje w swj wasny sposb funkcj, ktr przedstawi w gwnym tekcie.
Ale zanim zagbisz si po uszy w programowaniu, musisz najpierw skonfigurowa swj system do
pracy z dynamicznymi witrynami WWW.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

Zmiana witryny Newland Tours


na witryn dynamiczn
Skonfigurowanie programu Dreamweaver do pracy z dynamicznymi witrynami WWW jest nieco
bardziej skomplikowane ni jego konfiguracja do pracy z witrynami statycznymi. W obu przypadkach dokonujemy tego za pomoc okna dialogowego Site Definition. Powd, dla ktrego definiowanie
dynamicznych witryn jest tak skomplikowane, znajduje si poza programem Dreamweaver. W celu
tworzenia witryn dynamicznych potrzebujemy dostpu do serwera WWW (i uprawnie na nim) z aplikacj serwerow i (lub) serwerem bazy danych.
Dla wielu Czytelnikw taki tok pracy moe by czym nowym. Dawniej mona byo utworzy witryn
lokalnie na swoim dysku twardym, a nastpnie gdy bya ju gotowa do opublikowania przesa
j na serwer publikujcy (lub publiczny). Podczas tworzenia witryn dynamicznych take moemy
pracowa na swoim dysku twardym, ale potrzebujemy rwnie dostpu do serwera roboczego. Dopiero
po ukoczeniu pisania witryny na serwerze roboczym mona j przesa na publiczny serwer WWW.
Jedyna rnica midzy roboczym a zwykym serwerem WWW polega na tym, e serwer
roboczy nie jest udostpniony publicznie. Ale z technicznego punktu widzenia serwer roboczy jest identyczny ze zwykym serwerem WWW. Przetwarzanie i przesyanie kodu przebiega na nim w taki sam sposb.

Moemy podczy si do serwera na dwa rne sposoby: moemy uruchomi serwer na wasnym
komputerze i wszystko opracowywa wanie na nim, moemy wykorzysta w tym celu komputer
zdalny, zarwno dostpny w naszej wewntrznej sieci, jak i zlokalizowany u dostawcy internetu serwer
internetowy, dostpny przez FTP.
Jeli chcemy pracowa lokalnie, wwczas musimy powici troch czasu na skonfigurowanie swojego komputera (instrukcje poniej). Praca zdalna nie wymaga wprawdzie adnej konfiguracji naszego
komputera, ale bdziemy potrzebowali kilku informacji od administratora naszego serwera, aby
Dreamweaver mg wsppracowa z serwerem.
W zalenoci od dokonanego wyboru zapoznaj si z nastpujcymi podrozdziaami:
Jeli tworzysz lokalnie, przeczytaj nastpny podrozdzia, Praca na serwerze lokalnym.
Jeli tworzysz na komputerze zdalnym, przejd od razu dalej, do podrozdziau Praca
na serwerze zdalnym.
Po zakoczeniu lektury odpowiedniego podrozdziau, niezalenie od wybranej technologii
serwerowej i przeprowadzonej konfiguracji, naley skonfigurowa program Dreamweaver do
pracy z serwerem i wybran technologi serwerow; temat ten omwiony jest w podrozdziale
Definiowanie witryny dynamicznej w programie Dreamweaver (wszyscy uytkownicy).

93

94

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Praca na serwerze lokalnym


Praca na serwerze lokalnym ma swoje plusy i minusy. Taki model pracy daje nastpujce korzyci:
kontrola nad swoim wasnym komputerem i niezaleno nie bdziesz musia kontaktowa
si z administratorem serwera,
praca taka nie ma wymaga poczenia internetowego lub sieciowego,
brak opnie przy logowaniu, autoryzacji i przesyaniu danych przez sie.
Gwne wady pracy lokalnej s nastpujce:
uruchomiajc serwer, naraasz swj komputer na zagroenia bezpieczestwa, a im mniej wiesz
na temat tego, co robisz, tym bardziej jeste naraony na ataki, wirusy, wamania i robaki
internetowe,
jeli napotkasz jaki problem w konfiguracji lub co pjdzie nie tak, jak oczekiwae,
jeste zwykle zdany na siebie.
Najlepsz metod ochrony wasnego systemu przed wamaniami, wirusami i robakami
internetowymi jest regularne uruchamianie usugi Windows Update (Windows) lub Software Update (Mac OS) co najmniej dwa razy w tygodniu i instalowanie poprawek
zwizanych z bezpieczestwem. Jest to szczeglnie wane w przypadku uytkownikw
Windows, gdy system ten znacznie czciej pada ofiar zoliwych atakw. Usug Windows Update znajdziemy w menu Start, natomiast Macintosh Software Update znajduje
si w System Preferences.

Jeli zdecydujesz si tworzy witryn Newland Tours lokalnie, musisz wybra rodzaj serwera, z ktrego
bdziesz korzysta, oraz odpowiednio skonfigurowa swj system. Kierujc si poniszymi nagwkami wyrnionymi pogrubionym drukiem, wybierz instrukcje odpowiadajce Twoim potrzebom.
Po zakoczeniu przejd od razu do podrozdziau Definiowanie witryny dynamicznej w programie
Dreamweaver (wszyscy uytkownicy).
Uytkownicy systemu Mac OS X pracujcy lokalnie maj do wyboru tylko dwie opcje: PHP
z uyciem serwera Apache oraz ColdFusion. Uytkownicy Macintosh OS 9 oraz OS X,
ktrzy chc pracowa w ASP, mog to zrobi, ale nie lokalnie. Bd zmuszeni podczy
si do zdalnego serwera ASP.

Konfigurowanie rodowiska lokalnego dla IIS/ASP


Uytkownicy ASP musz si upewni, e w ich systemie jest zainstalowany i uruchomiony serwer
IIS (Internet Information Services). IIS dostpny jest za darmo w Windows 2000 oraz XP Professional.
Uytkownicy Windows XP Home nie maj szczcia: Microsoft oficjalnie owiadczy, e
jego serwer WWW wymaga systemu Windows XP w wersji Professional.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

W zalenoci od sposobu, w jaki zosta zainstalowany system Windows, by moe mamy ju zainstalowany i dziaajcy serwer IIS. Aby sprawdzi, czy IIS zosta zainstalowany, wejd w Panel sterowania/
Narzdzia administracyjne (aby zobaczy t opcj, uytkownicy Windows XP musz przeczy si do
widoku klasycznego). Jeli widoczna jest tam ikona o nazwie Internetowe usugi informacyjne, oznacza to,
e serwer IIS zosta ju zainstalowany. Aby sprawdzi, czy jest on uruchomiony, kliknij dwukrotnie
ikon i w lewej czci okna dialogowego wybierz pozycj Witryny sieci Web. W prawym panelu powinna
by widoczna pozycja Domylna witryna sieci Web, a przy niej sowo Uruchomione. Jeli napis brzmi Zatrzymane, wwczas kliknij przycisk Uruchom element, aby j uruchomi.

Aby zainstalowa i uruchomi IIS, wykonaj nastpujce czynnoci:


1. W oknie dialogowym Dodaj/Usu programy (dostpnym z Panelu sterowania) wybierz opcj

Dodaj/Usu skadniki systemu Windows.


System bdzie przez kilka chwil analizowa nasz komputer w celu sprawdzenia, co zostao ju
zainstalowane. Po utworzeniu profilu pojawi si okno Kreator skadnikw sytemu Windows.
2. Na podanej licie zaznacz pozycj Internetowe usugi informacyjne (IIS) i kliknij Dalej.

Ustawienia domylne powinny by odpowiednie dla naszych celw, wic nie jest tu konieczna
dodatkowa konfiguracja. Po klikniciu przycisku Dalej system Windows zainstaluje i uruchomi
serwer IIS.

95

96

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik
3. Aby upewni si, e instalacja zakoczya si powodzeniem, powr do Panel sterowania/Narzdzia

administracyjne i sprawd w konsoli Internetowe usugi informacyjne, czy Domylna witryna sieci Web ma
stan Uruchomione.

Konfigurowanie rodowiska lokalnego dla ColdFusion


Lokalna konfiguracja programu ColdFusion jest bardzo atwa dziki jego instalatorowi.
1. Pobierz najnowsz wersj dewelopersk ColdFusion, dostpn pod adresem http://www.adobe.com/

go/coldfusion.
Po kilku chwilach rozpocznie si proces instalacji.
2. Przy wyborze jzyka przeczytaj wywietlon informacj, nacinij OK, a nastpnie kliknij przycisk

Next (dwukrotnie), aby przej przez wstp oraz zaakceptowa umow licencyjn.
Te dwa punkty zawieraj wane informacje, wic nie pomijajmy ich bez zapoznania si z nimi.
3. W oknie Install Type (Rodzaj instalacji) bdzie wymagane wpisanie numeru seryjnego. Jeli nie masz

takiego numeru, zaznacz pole wyboru Developer Edition i kliknij Next.


Wersji deweloperskiej mona uywa za darmo przez dowolnie dugi czas. Najwaniejszym
ograniczeniem jest to, e moe ona by uywana tylko na komputerze lokalnym. To znaczy,
jeli inny komputer w Twojej sieci podejmie prb dostpu do strony WWW udostpnianej
przez wersj Development Edition serwera ColdFusion, jego uytkownik zobaczy komunikat
o bdzie, wskazujcy na przekroczenie dopuszczalnej liczby adresw IP.
W przypadku instalowania wersji Enterprise Edition serwera ColdFusion musiaby poda
otrzymany numer seryjny, a ograniczenie dotyczce liczby komputerw zostaoby zniesione.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW
4. W oknie Installer Configuration (Konfiguracja instalacji) zostaw warto domyln, Server configuration

(Konfiguracja serwerowa). Kliknij Next.


Dwie pozostae opcje przeznaczone s do konfiguracji serwera ColdFusion uruchamianego
na serwerze J2EE.
5. W oknie Sub-component Installation (Instalacja podkomponentw) ponownie kliknij Next, pozostawiajc

zaznaczone trzy pola wyboru.


Tutaj zaznaczamy do instalacji usugi skadowe ColdFusion, jak rwnie dodatkow
dokumentacj. W przypadku instalacji lokalnej, jeli nie masz dobrych powodw, aby postpi
inaczej, dobrym pomysem jest wykonanie kompletnej instalacji.
6. W oknie Choose Install Directory (Wybierz katalog instalacyjny) zaakceptuj warto domyln i kliknij

przycisk Next.
W tym oknie moemy wskaza katalog, w ktrym zainstalowane zostan pliki programu
ColdFusion.
7. W oknie Web Server Selection (Wybr serwera WWW) wybierz Built-In web server (Wbudowany serwer

WWW), jeli nie masz uruchomionego serwera WWW (np. IIS lub Apache), lub (jeli masz ju
uruchomiony serwer WWW) wybierz Configure web server connector for ColdFusion (Skonfiguruj zcze
z serwerem WWW dla ColdFusion) i sprawd, czy Twj serwer jest wymieniony w polu Web Servers/Sites
(Serwery WWW/witryny).

ColdFusion jako serwer aplikacji nie jest przeznaczony do penienia roli serwera WWW.
W prawdziwych witrynach publikacyjnych tak rol peni zwykle inny serwer, np. IIS czy Apache.
W rodowisku produkcyjnym nie trzeba mie serwera WWW z prawdziwego zdarzenia.
Adobe dla celw produkcyjnych umoliwia wypenianie roli serwera WWW przez ColdFusion,
jeli tak sobie zayczymy. Aby aktywowa t funkcj, naley wybra Built-In web server.

97

98

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Jeli masz ju zainstalowany jaki serwer WWW, np. IIS lub Apache, moesz pozwoli
ColdFusion na podczenie si do niego. Wwczas, gdy serwer WWW napotka kod ColdFusion,
ktrego nie rozumie, bdzie wiedzia, e naley go przesa do serwera aplikacji ColdFusion
w celu jego przetworzenia.
Dokonany tu wybr ma wpyw na adres URL uywany do wywietlenia stron ColdFusion,
co bdzie miao znaczenie dla konfiguracji programu Dreamweaver w dalszej czci lekcji.
8. Kontynuuj a do zakoczenia pracy kreatora. Od tego momentu dalsze postpowanie nie

wymaga wyjanie.
W czasie instalacji bdziesz musia wybra hasa administratora oraz hasa do usugi
RDS (Remote Development Service). Nie zapomnij ich! Bd one potrzebne do konfiguracji serwera ColdFusion oraz do dostpu do ColdFusion z programu Dreamweaver podczas tworzenia stron, wic nie wyczaj tej opcji i wprowad takie haso, ktre bdziesz
w stanie zapamita.

Proces instalacji moe zaj kilka minut, po czym uruchomiony zostanie serwer ColdFusion.
Po zakoczeniu instalacji otworzy si okno przegldarki, z ktrego uzyskamy dostp
do aplikacji administratora ColdFusion. Aplikacja ta sama dziaa na serwerze ColdFusion.
Musimy kilkakrotnie klikn Next i poczeka jeszcze par minut, a ColdFusion zakoczy
proces instalacji. Gdy znajdziemy si znw w aplikacji administratora, oznacza to, e proces
instalacji dobieg koca i moemy przystpi do pracy.
Instalacja w systemie Mac OS X jest podobna do instalacji w systemie Windows.
Przy programowaniu lokalnym zalecam korzystanie z serwera wbudowanego. Jeeli jednak
wybierzesz Apache jako serwer WWW, w internecie znajdziesz sporo zasobw zwizanych
z konfiguracj takiego zestawu, w tym midzy innymi ACME Guide (Apache/ColdFusion/
MySQL/Eclipse), znajdujcy si w witrynie https://acidlabs.org.

Konfigurowanie rodowiska lokalnego


dla Apache i PHP
W przeszoci konfigurowanie rodowiska lokalnego przy zastosowaniu produktw open source,
jakimi s Apache i PHP, byo trudne i frustrujce dla nieobeznanych z systemami Linux i Unix uytkownikw systemw Windows i Mac OS. Jednak sytuacja ulega poprawie i obecnie dostpnych jest
kilka instalatorw WAMP (Windows/Apache/MySQL/PHP) dla systemu Windows, a ostatnio ukaza
si rwnie darmowy MAMP (Macintosh/Apache/MySQL/PHP). S one idealne do pracy lokalnej
i dla naszych celw.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

Uytkownik Windows z uruchomionym na swoim komputerze serwerem IIS moe ulec


pokusie zainstalowania jedynie moduu PHP bezporednio w IIS, z cakowitym pominiciem instalacji Apache. Taki sposb jest oczywicie wykonalny, ale ma swoje wady: jedynie u nielicznych dostawcw usug internetowych oferujcych PHP jest ono uruchomione na serwerze IIS. PHP jest prawie niezmiennie czone z Apache. Poniewa na
og podane jest, aby rodowisko robocze przypominao tak bardzo jak to moliwe
ostateczne rodowisko publikacyjne, warto zainstalowa Apache. Ponadto dobr praktyk
bdzie zapoznanie si ze rodowiskiem Apache jego struktur uprawnie, poleceniami,
interfejsem itp.

Instalacja Apache, MySQL i PHP w Windows


Istnieje wiele dobrych instalatorw WAMP, z ktrych wikszo jest darmowa. Najlepszym, jaki
udao mi si znale, jest WAMP5.
W poniszych instrukcjach zakadam, e IIS nie jest uruchomiony jako lokalny serwer
WWW. Konfiguracja i ustawienia s inne w sytuacji, gdy Apache nie jest jedynym serwerem WWW.
1. Przejd do tego adresu URL, przeczytaj instrukcje i kliknij odnonik Download, aby pobra

najnowsz wersj WAMP5: http://wampserver.com.


Gdy pisaem niniejsz ksik, najnowsz wersj bya 1.7.02.
2. Kliknij dwukrotnie plik instalatora, ktry bdzie nosi nazw podobn do wamp5_1.7.0.exe,

aby uruchomi kreator instalacji.


Plik instalatora znajduje si na dysku twardym, w katalogu, w ktrym zapisae go w poprzednim
kroku.
3. Przeprowad proces instalacji za pomoc kreatora. Akceptuj domylne lokalizacje instalacji,

chyba e chcesz umieci pliki w innych miejscach.


Instalator WAMP5 jest atwy, by moe z wyjtkiem jednego etapu ekranu Auto Start. Zwykle
nie ustawiam automatycznego uruchamiania programw podczas uruchamiania systemu
operacyjnego. To wydua czas uruchamiania systemu i wpywa na ogln wydajno. Wol
uruchamia je samodzielnie, gdy zaczynam programowanie. Kliknij przycisk Next, pozostawiajc
niezaznaczone pole opcji Auto Start (patrz pierwszy rysunek na nastpnej stronie).
Nastpnie trzeba wskaza katalog gwnego serwera WWW. Ponownie zalecam pozostawienie
lokalizacji domylnej (patrz drugi rysunek na nastpnej stronie).
4. Aby upewni si, e instalacja serwera zakoczya si powodzeniem, otwrz przegldark

i przejd do adresu http://localhost.


Powinna zosta wywietlona strona zastpcza patrz pierwszy rysunek na stronie 101.

Obecnie najnowsz wersj jest WampServer 2 przyp. tum.

99

100

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Wanie zainstalowae Apache, PHP i baz danych MySQL; moesz przystpi do pisania kodu.

Instalacja Apache, MySQL i PHP w systemie Mac OS X


Do niedawna konfiguracja lokalnego rodowiska MAMP (Macintosh/Apache/MySQL/PHP) bya
stosunkowo mudna. Natura nie znosi prni, co odnosi si rwnie do wiata techniki. Firma
Living-e wydaa wietny instalator MAMP, dostpny zarwno w wersji darmowej, jak i profesjonalnej.
Wersja darmowa w peni zaspokoi nasze potrzeby.
Firma Apple zamiecia w internecie przydatne informacje dotyczce konfiguracji systemw
Mac OS dla celw publikowania WWW: http://developer.apple.com/internet/macosx/intro.
html. W internecie dostpne s rwnie inne ciekawe zasoby dotyczce tworzenia
w rodowisku MAMP. Mona wymieni nastpujce: http://phpmac.com, http://
MacDevCenter. com i http://entropy.ch/software/macosx.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

1. Przejd do adresu http://www.mamp.info i pobierz najnowsz wersj MAMP. Dla celw niniejszej

ksiki nie bd potrzebne moliwoci oferowane przez MAMP-Pro.


Gdy pisaem t ksik, najnowsza wersja nosia numer 1.4.1.
2. Wypakuj plik instalatora i kliknij dwukrotnie plik z rozszerzeniem .dmg, aby zamontowa

obraz dysku. Przecignij folder MAMP do folderu Applications.

101

102

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Instalatory w Macintoshach s bardzo proste. Zwykle wymagaj jedynie przecignicia


folderu aplikacji do lokalnego folderu Applications. Faktyczna instalacja czsto odbywa si dopiero
przy pierwszym uruchomieniu aplikacji.
3. Uruchom MAMP w tym folderze.

Gdy zostanie wywietlony panel sterowania MAMP, po paru chwilach lampki stanu serwerw
Apache i MySQL zawiec si na zielono. Wwczas rodowisko programistyczne bdzie gotowe
do rozpoczcia pracy. W domylnej przegldarce powinna zosta otwarta strona startowa MAMP.

Pozostaw domylne wartoci waciwoci MAMP. Te wartoci bdziemy wykorzystywali


pniej podczas pracy w Dreamweaverze w dalszej czci niniejszego rozdziau.
W kolejnych krokach wyczymy Personal Web Sharing (udostpnianie usug internetowych).
Jest to rozwizanie korzystne ze wzgldw bezpieczestwa, ale take zapewnia, e wanie
zainstalowane serwery Apache i MySQL nie bd konfliktowa z innym zainstalowanym
oprogramowaniem.
4. Otwrz System Preferences (ustawienia systemowe) i kliknij folder Sharing (udostpnianie).

Folder Sharing suy do kontroli m.in.: udostpniania plikw, usug WWW, dostpu FTP,
udostpniania drukarek i zapory sieciowej (firewall).

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

5. Upewnij si, e w zakadce Services (Usugi) folderu Sharing opcja Personal Web Sharing nie jest

aktywna. Jeeli jest, zaznacz j i kliknij przycisk Stop.


Ze wzgldw bezpieczestwa warto wyczy wszystkie usugi udostpniana, chyba e koniecznie
potrzebujesz, aby ktra bya wczona.

103

104

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Praca na serwerze zdalnym


Nie kady moe skonfigurowa serwer lokalny. Uytkownicy komputerw Macintosh nie maj
oczywicie dostpu do ASP na serwerze IIS. Ponadto wielu uytkownikw Windows i Mac OS nie
ma zezwolenia na instalacj i uruchomienie serwera WWW. Mimo e mj komputer jest chroniony
przez zapor uniwersyteckiego serwera, nie wolno mi uruchomi serwera. Powodem s kwestie bezpieczestwa. Serwery WWW wymagaj staego nadzorowania, aby mogy poradzi sobie z wirusami
i lukami w zabezpieczeniach, ktre stanowi zagroenie dla sieci korporacyjnych i uniwersyteckich.
Aby wyeliminowa (lub przynajmniej zminimalizowa) moliwoci wama naruszajcych cay system bezpieczestwa, administratorzy czsto zabraniaj uytkownikom instalowania serwerw WWW
na ich wasnych komputerach. Przy poprawnej konfiguracji wikszo prezentowanych wyej narzdzi
programistycznych nie powinna wyeksponowa komputera w internecie. Jeeli masz jakie wtpliwoci, skonsultuj si z administratorem sieci lub uruchamiaj te narzdzia tylko wtedy, gdy komputer
jest odczony od sieci.
Oczywicie, jeli nie mamy dostpu do lokalnego serwera, musimy poszuka innego serwera roboczego. Moe to by dedykowany serwer roboczy (z jakiego korzystam na uniwersytecie) albo katalog
na naszym publicznym serwerze WWW. Do serwera moemy uzyska dostp przez sie, jeli mamy
poczenie sieciowe z serwerem, lub za pomoc FTP. Tak czy inaczej, zanim bdziemy mogli kontynuowa i zdefiniowa swoj witryn w programie Dreamweaver, musimy najpierw otrzyma od
administratora serwera informacje na temat cieki sieciowej lub FTP do serwera. Powinien to by
serwer IIS (do pracy z ASP), musi mie zainstalowany ColdFusion (do pracy z ColdFusion) lub
Apache/IIS z moduem PHP (do pracy z PHP).
Oprcz konta oraz uprawnie do dodawania i usuwania plikw i folderw wewntrz tego konta
bdziemy te potrzebowa jednej z poniszych informacji od administratora witryny.
Musimy zna ciek dostpu do folderu w sieci; cieka ta powinna wyglda podobnie
do poniszych:
\\webdev.dua_firma.pl\twoja_witryna\
\\Nazwa_serwera\twoja_witryna\
Jeli masz dostp sieciowy do serwera, powiniene zmapowa dysk sieciowy do Twojego
konta na tym serwerze.

Musisz otrzyma informacje dotyczce dostpu do witryny przez FTP, wcznie z nazw
domenow (lub adresem IP) oraz nazw uytkownika i hasem dostpu do swojego konta
na tym serwerze.
Powysze informacje s wystarczajce do uzyskania dostpu do tych folderw w celu przesania tam
zawartoci. Ale bdziemy te potrzebowali jakiego sposobu na jej przegldanie. Przede wszystkim
musimy zna adres URL prowadzcy do treci umieszczonych przez nas na serwerze. Zwykle adres ten
ma posta: http://webdev.dua_firma.pl/twoja_witryna/ lub http://Nazwa_serwera/twoja_ witryna/. Gdy witryna
zostanie przeniesiona do publikacji, adres URL (w tym przykadzie) zmieni si na http://www.dua_
firma.pl/twoja_witryna/. Wana jest tu znajomo kompletnego adresu URL, cznie z http://. Tak
informacj moemy otrzyma wycznie od administratora serwera.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

Definiowanie witryny dynamicznej w programie


Dreamweaver (wszyscy uytkownicy)
Niezalenie od tego, ktry z powyszych podrozdziaw ma dla Ciebie zastosowanie, wykonaj ponisze kroki, by zdefiniowa swoj witryn w programie Dreamweaver. Przed rozpoczciem musisz mie
dostp do w peni skonfigurowanego serwera WWW, wyposaonego w dziaajcy serwer aplikacji
(z aktywnymi moduami).
1. W programie Dreamweaver, przy otwartej witrynie Newland Tours, wybierz z menu Site/Manage

Sites. Upewnij si, e w oknie dialogowym Manage Sites wybrana jest pozycja Newland Tours,
i kliknij Edit (Edycja).
Pamitajmy, e witryna Newland Tours jest ju zdefiniowana. Nie musimy zaczyna od pocztku.
Wystarczy tylko doda zdalny serwer i sprawdzi informacje serwera dla istniejcej witryny.
2. W oknie dialogowym Site Definition for Newland Tours kliknij zakadk Advanced. Z listy Category

(Kategoria) w lewej czci okna wybierz pozycj Remote info (Informacje o serwerze zdalnym). Z menu
rozwijanego Access (Dostp) wybierz waciw pozycj i wprowad odpowiednie informacje w pola,
ktre si pojawi, korzystajc z poniszych wskazwek.

Jeeli pracujesz na komputerze z lokalnym serwerem IIS (ASP lub ColdFusion przez IIS), wybierz
z menu rozwijanego Access opcj Local/Network (Lokalny/Sie). Kliknij ikon folderu obok pola
Remote folder (Folder zdalny) i odszukaj folder C:\Inetpub\wwwroot\. Kliknij przycisk Utwrz nowy

105

106

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

folder i utwrz folder o nazwie newland. Kliknij go dwukrotnie i nacinij przycisk Zapisz,
aby wybra go jako folder zdalny.
Folder Inetpub/wwwroot jest gwnym folderem WWW lokalnego serwera IIS. Gdy bdziemy
przeglda swoj witryn (http://localhost/), wywietlane bd strony z tego folderu.

Jeli pracujesz na komputerze z lokalnym serwerem WWW ColdFusion, wybierz w menu


rozwijanym Access opcj Local/Network. Kliknij ikon folderu obok pola Remote folder (Folder zdalny)
i odszukaj folder C:\CFusionMX7\wwwroot\. Kliknij przycisk Utwrz nowy folder i utwrz folder
o nazwie newland. Kliknij go dwukrotnie i nacinij przycisk Zapisz, aby wybra go jako folder
zdalny.
Folder CFusionMX7 jest gwnym folderem lokalnego serwera ColdFusion. Gdy bdziemy
przeglda swoj witryn (http://localhost:8500/), wywietlane bd strony z tego folderu.
Naley rwnie zauway, e w czasie, gdy pisaem t ksik, dostpna bya wersja beta
ColdFusion 8. Jeeli korzystasz z ColdFusion 8, a nie MX7, nazwy folderw mog si rni.

Jeli pracujesz na komputerze z lokalnym serwerem Apache, zainstalowanym za pomoc


skonfigurowanego powyej instalatora W/MAMP, wybierz z menu rozwijanego Access opcj
Local/Network. Kliknij ikon folderu obok pola Remote folder (Folder zdalny) i odszukaj folder
C:\wamp\www\ (Windows) lub HD:Applications:MAMP:htdocs (Mac OS). Kliknij przycisk Utwrz
nowy folder (Windows) lub New Folder (Mac OS) i utwrz folder o nazwie newland. Kliknij
go dwukrotnie i nacinij przycisk Zapisz, aby wybra go jako folder zdalny.
Folder C:\wamp\www\ jest gwnym folderem serwera Apache w Windows. Folder HD:
Applications:MAMP:htdocs jest gwnym folderem Apache w systemach Mac OS. Gdy
bdziemy przeglda swoj witryn (http://localhost/ w Windows lub http://localhost:8888
w MacOS), wywietlane bd strony z tego folderu.

Jeli pracujesz na komputerze majcym poczenie sieciowe z serwerem, wybierz z menu


rozwijanego Access opcj Local/Network i odszukaj swj folder na serwerze. Najprawdopodobniej
pojawi si on na zmapowanym dysku sieciowym. Za pomoc okna dialogowego Choose remote
root folder dodaj nowy folder o nazwie newland i wybierz go jako folder zdalny.
Jeli pracujesz na komputerze, ktry ma dostp do serwera przez FTP, upewnij si najpierw,
e na Twoim koncie istnieje folder o nazwie newland. Wwczas w oknie dialogowym Site Definition
programu Dreamweaver wybierz z menu rozwijanego Access opcj FTP i w pole FTP host wpisz
waciwy adres IP serwera lub URL. W pole Host directory wpisz ciek do folderu newland.
Nastpnie wypenij pola Login (Uytkownik) i Password (Haso). Gdy ju zrobisz to wszystko,
kliknij przycisk Test, aby upewni si, e wszystko zostao poprawnie skonfigurowane.
3. Z listy Category w lewej czci okna wybierz pozycj Testing Server (Serwer testowy). Z menu Server

model (Model serwera) wybierz ASP VBScript, ColdFusion lub PHP MySQL, w zalenoci od tego,
z ktrego modelu serwera zdecydowae si korzysta. W menu Access (oraz we wszystkich opcjach,
jakie pojawi si poniej) wprowad te same informacje, ktre podae w poprzednim punkcie.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

Nie wybieraj ASP JavaScript. Cho oglnie rzecz biorc, ten model serwera dziaa prawidowo, to jest on niezgodny z wikszoci kodu wystpujcego w niniejszej ksice.

Witryna zdalna Newland Tours jest w gruncie rzeczy taka sama jak witryna na serwerze testowym.
Rnica polega na tym, e witryna zdalna istnieje w celu umoliwienia programowi Dreamweaver
zapisu plikw we waciwym folderze, podczas gdy serwer testowy powoduje, e Dreamweaver
moe testowa pliki po ich przetworzeniu przez serwer, dziki czemu moemy sprawdzi
poprawno ich dziaania.
4. W polu URL prefix (Prefiks adresu URL), znajdujcym si w dolnej czci zakadki kategorii Testing

Server, wpisz adres URL witryny.


Jeli korzystasz z lokalnego IIS na swoim komputerze (wszyscy uytkownicy ASP i niektrzy
z uytkownikw ColdFusion), wpisz tu http://localhost/newland/.
Jeli masz uruchomiony lokalnie serwer ColdFusion, dziaajcy niezalenie, bez IIS,
wpisz tu http://localhost:8500/newland/.
Jeli masz uruchomiony lokalnie serwer Apache w systemie Windows, wpisz tu http://
localhost/newland/, natomiast w systemie MacOS wpisz http://localhost:8888/newland.

107

108

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Jak wspomniano wczeniej, sowo localhost jest skrtem, ktry oznacza serwer WWW
na komputerze lokalnym, i nakazuje pokazanie stron z gwnego folderu serwera (jest to
folder wwwroot w przypadku serwera IIS oraz niezalenie uruchomionego serwera ColdFusion lub htdocs w przypadku serwera Apache w MacOS i www w Windows), w ktrym
to folderze utworzylimy (w poprzednim punkcie) folder newland.

Jeli korzystasz ze zdalnego serwera (czy to przez sie, czy to przez FTP), wpisz jego adres URL,
podany przez administratora serwera. Prawdopodobnie bdzie on mia posta: http://www.dua_
firma.pl/newland/.
Tak czy inaczej adres musi rozpoczyna si od http:// i nie moe zawiera oznacze dyskw
(np. h:\). Zwrmy te uwag, e w adresie tym uywa si zwykych ukonikw (/), a nie lewych (\).
Jeli na dalszym etapie lekcji witryna nie wywietli si poprawnie, pole URL prefix jest
pierwszym miejscem, w ktre powinnimy zajrze. Jeli informacja ta nie zostaa wpisana poprawnie, nie bdziemy w stanie wczyta witryny i zobaczy jej w dziaaniu, nawet
gdy skadnia jest poprawna, a serwer i model serwera zostay poprawnie skonfigurowane
i uruchomione.
5. Kliknij OK, aby zapisa dane i zamkn okno dialogowe, a nastpnie kliknij Done, aby

zamkn okno dialogowe Edit Sites.


Witryna zostaa przedefiniowana i przygotowana do pracy ze zmieniajcymi si danymi.
6. Kliknij po kolei prawym przyciskiem myszy (Windows) lub z wcinitym klawiszem Control

(Mac OS) kady z plikw HTML widocznych w palecie Files, wybierz z menu kontekstowego
opcj Edit/Rename (Edycja/Zmie nazw) i zmie odpowiednio rozszerzenia plikw z .html na .asp,
.cfm lub .php. Ilekro pojawi si okno dialogowe Update Files (Aktualizacja plikw), kliknij Update
(Aktualizuj).
Przy aktualizacji do witryny dynamicznej wymagana jest zmiana rozszerze, gdy za pomoc
rozszerze serwer okrela, czy strona zawiera jaki szczeglny kod, ktry naley przetworzy.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

Po zmianie rozszerzenia wszystkie odnoniki wskazujce na dan stron s niewaciwe.


Dreamweaver wychwytuje to i naprawi problem po wybraniu opcji Update.

7. Kliknij folder najwyszego poziomu, a nastpnie kliknij przycisk Put File(s) (Dodaj pliki).

Spowoduje to przesanie caej witryny do zdalnego folderu i serwera testowego.


Jeli pojawi si okno dialogowe z pytaniem, czy chcemy doda ca witryn, kliknij OK.

8. Przecz panel Files na widok zdalny (Remote view). Kliknij raz, aby wybra plik index.asp, index.cfm

lub index.php w palecie Files, i nacinij F12 (Windows) lub Option+F12 (Mac OS).
Nacinicie klawisza F12 lub Option+F12 testuje witryn na serwerze. Wynik testu moe przynie
albo dobre, albo ze wieci. Jeeli ujrzymy stron gwn witryny, oznacza to, e zostaa ona
poprawnie skonfigurowana i jestemy gotowi do dalszej pracy. Jeli natomiast otrzymamy
komunikat o bdzie lub strona nie wywietli si poprawnie, to znaczy, e co poszo nie tak.
Aby naprawi problem, zajrzyjmy ponownie w pole URL prefix. Sprawdmy te za pomoc
Eksploratora Windows lub Macintosh Finder, czy pliki rzeczywicie zostay przesane do zdalnej
witryny. Jeli problem wci wystpuje, skontaktuj si z administratorem witryny, ktry powinien
sobie z nim poradzi.

109

110

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Budujemy prost aplikacj dynamiczn


Przetestowalimy dziaanie witryny na zdalnym serwerze i zakadajc, e ujrzelimy w przegldarce
stron index.asp, index.cfm lub index.php mamy wszystko poprawnie skonfigurowane. A w witrynie
Newland Tours nie ma jeszcze nawet jednego elementu zawierajcego dane ulegajce zmianie. Wykonalimy tyle pracy, a nie ujrzelimy jeszcze adnych korzyci. W tym zadaniu utworzymy bardzo

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

prost aplikacj dynamiczn, dziki ktrej zobaczymy, co nas dalej czeka, zarwno pod wzgldem
pojciowym (sposb dziaania witryn dynamicznych), jak i pod wzgldem dziaania (sekwencje krokw niezbdnych do utworzenia danej funkcji).

Tworzymy stron wprowadzania danych


Naszym zamiarem jest zbudowanie strony zawierajcej formularz WWW z pytaniem o imi uytkownika. Po klikniciu przycisku Wylij uytkownik zostanie przekierowany na inn stron, ktra wywietli
wpisane przez niego imi. Oczywicie, taka aplikacja nie stanowi szczytu moliwoci ASP, ColdFusion
czy PHP. Jej zadaniem jest wprowadzenie do budowania formularzy, posugiwania si danymi ulegajcymi zmianom i rozrniania midzy stron serwera a klienta.
1. Przy otwartej witrynie Newland Tours wybierz File/New (Plik/Nowy). W oknie dialogowym

New Document (Nowy dokument), z listy Category po lewej stronie, wybierz pozycj Dynamic Page
(Strona dynamiczna), a nastpnie w prawej kolumnie wska ASP VBScript, ColdFusion lub PHP,
a na licie Layout (Ukad) wybierz opcj <none>. Upewnij si, e menu DocType (Rodzaj dokumentu)
ustawione jest na XHTML 1.0 Transitional. Kliknij przycisk Create (Utwrz).

W tym kroku tworzymy now stron dynamiczn. Okrelajc jej rodzaj, wskazujemy programowi
Dreamweaver, jakiego jzyka ma uy, gdy zastosujemy gotowe funkcje serwera, jakie rozszerzenie
ma nada przy zapisywaniu pliku i w niektrych przypadkach jaki dodatkowy kod ma
zosta dopisany do nagwkw dokumentu.
Uytkownicy ASP zobacz wiersz <%@LANGUAGE="VBSCRIPT" CODEPAGE="65001"%>. Ten wiersz
okrela, czy korzystamy z VBScript, czy te z JScript obu jzykw mona uy z ASP.
W wiczeniach w tej ksice bdziemy jednak pracowa z VBScript. ColdFusion i PHP

111

112

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

nie posiadaj kilku jzykw skryptowych, wic w kodzie PHP lub ColdFusion nie ma
odpowiednika tego wiersza.
2. Kliknij gdziekolwiek w oknie projektu, z palety Insert wybierz kategori Forms (Formularze)

i kliknij przycisk Form (Formularz), aby wstawi formularz na stron.


Wanie wstawilimy na stron prosty formularz.

Przerywana linia w kolorze czerwonym wskazuje granice formularza. Nie bdzie ona widoczna
w przegldarce, jej zadaniem jest pomoc w okreleniu pocztku i koca formularza na stronie.
3. Kliknij przycisk Text Field (Pole tekstowe). W oknie dialogowym Input Tag Accessibility Attributes
(Atrybuty dostpnoci znacznika input), w polu Label (Etykieta), wpisz Imi i kliknij OK. Kliknij przycisk

Button (Przycisk) i w oknie Insert Tag Accessibility Attributes nacinij Cancel (Anuluj). W oknie projektu
kliknij prawym przyciskiem myszy i z menu kontekstowego wybierz Label. Wpisz tu Wylij.
Kliknij OK.
Tak oto dodalimy dwa elementy formularza: pole tekstowe, do ktrego uytkownik moe wpisa
tekst, oraz przycisk Wylij.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

Dreamweaver sta si bardziej aktywny w zachcaniu twrcw do projektowania zgodnego


ze standardami WWW i wytycznymi dotyczcymi dostpnoci, jak widzielimy na przykadzie
dwukrotnie pojawiajcego si tu okna dialogowego dotyczcego atrybutw dostpnoci.

4. Kliknij pole tekstowe i w palecie Properties nadaj mu nazw firstName, po czym wcinij klawisz

tabulacji lub Enter/Return.

Zaraz uyjemy tej nazwy w celu pobrania wartoci w ASP, ColdFusion lub PHP. Zawsze
nadawaj wszystkim polom formularza znaczce nazwy. Kod jest ju i tak wystarczajco
trudny do wpisania nie pogarszajmy tego i nie zostawiajmy tam nazw typu Textfield1,
Textfield2 i Textfield3, jakie domylnie nadawane s przez program Dreamweaver.
Klawisz tabulacji lub Enter/Return uyty zosta w celu zastosowania wartoci wprowadzonej
do palety Properties.
5. Kliknij <form#form1> na pasku wyboru znacznikw, aby aktywowa palet Properties
dla formularza. Nadaj formularzowi nazw frm_name, a w pole Action (Dziaanie) wpisz
test_form_processor.asp (bd .cfm czy .php).

113

114

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Pole Action wskazuje na stron (lub inny element) zawierajc skrypt, ktry moe przetworzy
dane formularza. Jest to zawsze adres URL. W tym przypadku pole wskazuje na nieistniejcy
adres, gdy nie utworzylimy jeszcze strony test_form_processor.asp (bd .cfm czy .php). Metoda
wysania powinna by ustawiona na warto POST. W dalszej czci ksiki wyjani,
co oznacza POST.
Odtd bd zakada, e sam dojdziesz do tego, jakie rozszerzenia s waciwe w Twoim
przypadku. Wymienianie za kadym razem, gdy odwouj si do pliku, sw bd .cfm
czy .php byoby marnowaniem miejsca i obraaoby Twoj inteligencj. Bd zawsze
uywa rozszerzenia .asp, tak wic jeli korzystasz z ColdFusion, po prostu podstaw w to
miejsce rozszerzenie .cfm, a jeli uywasz PHP, zamie rozszerzenie na .php.

6. Wybierz z menu File/Save As (Plik/Zapisz jako) i nazwij plik test_form.asp.

Jest to plik jednorazowego uytku, ktry tworzymy tylko w celu przetestowania prostej cechy
witryny dynamicznej. Do stron uywanych dla celw testowych dodaj czsto przedrostek
test_, w ten sposb po zakoczeniu mog je atwo znale i usun.

Tworzymy stron wyjciow


Zakoczylimy budowanie strony sucej do wprowadzania danych. Nadszed czas, aby pokaza,
w jaki sposb ASP lub ColdFusion mog pobra t informacj, wstawi j do zwykego kodu XHTML
i zwrci do przegldarki klienta.
1. Utwrz now stron dynamiczn.

Jeli nie pamitasz jak, zajrzyj do punktu 1. z poprzedniego zadania.


2. Zapisz nowy plik jako test_form_processor.asp.

Czsto stosuj przyrostek _processor dla stron istniejcych w celu przetwarzania pewnego
rodzaju danych. Ta strona przetworzy dane wpisane przez uytkownika do formularza.
3. W widoku projektu wpisz Dzikuj Ci, , za wypenienie mojego formularza. Z kursorem

umieszczonym gdziekolwiek wewntrz tego akapitu wybierz Paragraph z menu Format, w palecie
Properties.
Ostatecznie tekst ten bdzie brzmia: Dzikuj Ci, [imi wpisane przez uytkownika],
za wypenienie mojego formularza. Wikszo zdania stanowi statyczny tekst. Elementem
zmiennym bdzie rzeczywista warto oznaczajca imi, ktre zostanie pobrane z formularza.
Wybierajc Paragraph jako format akapitu, objlimy cig tekstu znacznikami <p></p>.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

4. Umie kursor midzy przecinkami, w miejscu na imi. Otwrz palet Bindings (Wizania),

wybierajc z menu Windows/Bindings.


Paleta Bindings uywana jest do okrelenia wszystkich danych dostpnych na stronie. Dane
przechowywane s zazwyczaj w formacie nazwa-warto. W tym konkretnym przypadku nazw
jest firstName. Warto jeszcze nie istnieje i nie bdzie istnie, dopki kto nie wypeni
formularza. Pamitajmy te, e warto ta wprowadzana jest ze strony test_form.asp. Oprcz
formularzy mog to by rwnie inne rda (zapoznamy si z tym pniej), wcznie z adresem
URL, zestawem rekordw (danych otrzymanych z bazy danych), cookies itd. Tym razem jednak
bdzie to formularz.

115

116

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik
5. Kliknij przycisk +, aby doda nowe powizanie. Jeli korzystasz z ASP, wybierz z menu Request

Variable (Zadaj zmiennej), a jeli uywasz ColdFusion lub PHP wybierz tu Form Variable
(Zmienna odpowiadajca polu formularza). W wywietlonym oknie dialogowym w przypadku ASP
z menu Type (Rodzaj) wybierz Request.Form, a w polu Name wpisz firstName; w przypadku
ColdFusion lub PHP wpisz tylko firstName w pole Name. Kliknij OK.
Zrzut ekranu po lewej stronie przedstawia okno dialogowe Request Variable, widoczne
u uytkownikw ASP, natomiast drugi rysunek przedstawia okno dialogowe Form Variable,
widoczne dla uytkownikw ColdFusion i PHP.

Paleta Bindings zostanie zaktualizowana i bdzie pokazywa zmienn firstName. Zrzut ekranu
przedstawia wygld palety Bindings w ASP. Rni si on nieznacznie od tego w ColdFusion
i PHP (sowo Request zastpione bdzie sowem Form, a zamiast wyraenia Form.firstName bdzie
tu firstName).

Pewnie zastanawiasz si, co waciwie wykonalimy. Jeli spojrzymy w kod, zobaczymy,


e dokument w ogle si nie zmieni: jest to ten sam kod, co przed otwarciem palety Bindings.
Za pomoc interfejsu graficznego programu Dreamweaver okrelilimy, w jaki sposb
Dreamweaver ma wpisa blok kodu dynamicznego.
Na pocztku rozdziau wymieniem trzy fragmenty kodu: po jednym dla ASP, ColdFusion
i PHP. Kod w tych wierszach okrela zmienn (firstName), jej pochodzenie (formularz) oraz
przeznaczenie (wstawienie do XHTML). W palecie Bindings okrelilimy te elementy w sposb,
ktry Dreamweaver moe zrozumie je i przetworzy na posta kodu.
W przypadku ASP wybralimy zmienn Request. W ASP obiekt Request stosowany jest do pobrania
informacji z podanej lokalizacji. W oknie dialogowym okrelilimy wtedy Request.Form, co nakazuje
ASP zajrze do obiektu Request w poszukiwaniu wartoci pola formularza. Na koniec podalimy
nazw tego pola. Nakrelilimy programowi Dreamweaver (z ASP) plan dziaania, majcy na celu
znalezienie wartoci pola firstName.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

W ColdFusion i PHP okrelilimy pole formularza, co w tym przypadku jest wystarczajce


do odnalezienia waciwego miejsca (nie ma tu potrzeby okrelania obiektu Request). Nastpnie
podalimy nazw zmiennej. Podsumowujc, ponownie dostarczylimy programowi
Dreamweaver (z ColdFusion lub PHP) plan dziaania do znalezienia wartoci pola firstName.
Jednak do tej pory wskazalimy programowi Dreamweaver jedynie to, jak znale zmienn.
Nie zadalimy jej znalezienia ani nie nakazalimy wykonania na tej zmiennej adnego dziaania.
6. Upewnij si, e w palecie Bindings wybrana zostaa zmienna Form.firstName (ASP) lub firstName

(ColdFusion lub PHP), i kliknij znajdujcy si poniej przycisk Insert (Wstaw).


Na stronie, pomidzy przecinkami, pojawi si niebieskie zaznaczenie {Form.firstName}.
Zaznaczenie tekstu kolorem niebieskim oznacza w programie Dreamweaver obecno zawartoci
ulegajcej zmianie. Przy wywietlaniu strony w przegldarce takiego zaznaczenia nie bdzie.
Nie wywietli si rwnie tekst {Form.firstName}, w zamian pojawi si tu imi uytkownika.

Cho {Form.firstName} wyglda jak kod, tak naprawd jest to pseudokod. Wyglda on
tak samo, niezalenie od rodzaju serwera. Moemy zaoy, e Adobe uywa pseudokodu do utworzenia oglnego, opisowego jzyka, sucego do przekazania, co w rzeczywistoci zawiera element ulegajcy zmianie. Zaoenie to jest suszne, jeeli tylko nie prbujemy zastosowa tej skadni w prawdziwym kodzie.

117

118

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Jeli zerkniemy w rzeczywisty kod skryptu, jaki zosta umieszczony na serwerze, zobaczymy,
e zosta tam dodany cig <%= Request.Form("firstName") %> (ASP), <cfoutput>#form.
firstName#</cfoutput> (ColdFusion) lub <?php echo $_POST ['firstName']; ?> (PHP).
Jest to ten sam kod, ktry podaem wczeniej w tym rozdziale, z jednym maym wyjtkiem
w przypadku ASP.
Moemy nakaza IIS przesanie na wyjcie wyraenia przy uyciu obiektu Response.
Najpopularniejszym zastosowaniem obiektu Response jest Response.Write(). Polecenie
to nakazuje IIS wstawienie do dokumentu treci objtej nawiasami. Pomijajc kilka niuansw,
Response.Write() jest mniej wicej odpowiednikiem <cfoutput> lub echo. Response.Write()
i jest na tyle popularne, e doczekao si skrtu. Gdy zobaczymy blok kodu ASP rozpoczynajcy
si wyraeniem <%= zamiast zwykego <%, oznacza to <% Response.Write(). Innymi sowy,
ponisze dwa wiersze wyraaj dokadnie to samo:
<% Response.Write(Request.Form("firstName")) %>
<%= Request.Form("firstName") %>

Podsumujmy czynnoci z dwch ostatnich krokw. Wskazalimy programowi Dreamweaver


(z ASP, ColdFusion lub PHP), jak znale warto pola firstName, uywajc w tym celu przycisku
+ na palecie Bindings. Nastpnie wstawilimy to powizanie na stron, co poinstruuje ASP,
ColdFusion lub PHP, jakiej zmiennej maj uy i co z ni maj zrobi (wstawi jej warto
do dokumentu).
7. Zapisz i zamknij wszystkie otwarte dokumenty. W palecie Site, trzymajc wcinity klawisz

Shift, zaznacz strony test_form.asp i test_form_processor.asp. Kliknij przycisk Put File(s) na pasku narzdzi
w grnej czci palety.

Nie moemy przetestowa witryny, dopki nie zostanie ona uruchomiona za porednictwem
serwera, a nasz serwer nie jest nasz witryn lokaln. eby przetestowa witryn, musimy przesa
pliki na serwer. Jeeli zostanie wywietlone pytanie, czy przesa pliki zalene, zaznacz pole opcji
ustawiajcej niewywietlanie tego okna dialogowego i kliknij przycisk No, poniewa nie mamy
plikw zalenych.

LEKCJA 3.
Dynamiczne witryny WWW

Jest to czynno, o ktrej stale zapominam. Jeli w czasie pracy pojawi si niespodziewany bd, Twoim pierwszym krokiem powinno by sprawdzenie, czy wszystkie wymagane
pliki zostay przesane na serwer.
8. Zaznacz w palecie Site stron test_form.asp i nacinij klawisz F12, aby przetestowa j

w przegldarce. Po wczytaniu strony wpisz swoje imi w pole formularza i kliknij Wylij.
Zostaniesz przekierowany na stron test_form_processor.asp. Mam nadziej, e (tak jak si
spodziewae) na ekranie pojawio si imi wpisane przez Ciebie do formularza.

9. We wci otwartym oknie przegldarki wybierz z menu Widok/rdo strony (lub odpowiadajce
temu polecenie w Twojej przegldarce). Spjrz na wiersz objty znacznikami <p>.

To interesujce. Kod dynamiczny zosta cakowicie usunity! Strona ta zawiera statyczny kod
XHTML. Nawet element zmienny (imi) wyglda tak, jakby by wpisany rcznie do kodu.
Ale oczywicie wiemy, e byo inaczej.

119

120

ADOBE DREAMWEAVER CS3 Z ASP, COLDFUSION I PHP.


Oficjalny podrcznik

Przegldajc kod wyjciowy, dochodzimy do zasadniczej kwestii. Strona, ktr wpisujemy w programie Dreamweaver, rni si od strony widocznej w przegldarce uytkownika, mimo e obie nosz t
sam nazw (i wci oczywicie maj ze sob wiele wsplnego).
Rnica midzy dwiema wersjami tej strony wynika z tego, e oryginalny kod ASP (ColdFusion, PHP)
zosta przetworzony i usunity, a jego wartoci wyjciowe zostay doczone do kodu XHTML.
Midzy dwiema wersjami strony wystpuj rwnie pewne podobiestwa: cao standardowego kodu
XHTML znajdujcego si w oryginalnej wersji, wcznie ze znacznikami <body> i <p>, oraz wikszo
tekstu pozostay niezmienione w wersji wyjciowej.

Czego si nauczye?
W czasie tej lekcji:
poznae zwizki midzy warstw prezentacyjn, logiczn i zawartoci (strony 86 89),
poznae wady i zalety piciu gwnych technologii serwerowych (strony 90 92),
skonfigurowae lokalny serwer WWW i serwer aplikacyjny (strony 93 104),
zdefiniowae witryn dynamiczn w programie Dreamweaver (strony 105 110),
utworzye formularz WWW (strony 111 114),
utworzye stron zbierajc i wywietlajc dane z formularza WWW (strony 114 120).

You might also like