IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE

ABC sam naprawiam

komputer
Autorzy: Bartosz Danowski, Andrzej Pyrchla
ISBN: 83-246-0132-5
Format: B5, stron: 336

ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

Zdiagnozuj i usu usterki swojego komputera

Skonfiguruj prawidowo BIOS
Przetestuj komputer za pomoc programw diagnostycznych
Zainstaluj prawidowo Windows
Nawet najstaranniej zoony i skonfigurowany komputer czasem zadziaa
nieprawidowo. Powody mog by rne bdna konfiguracja BIOS-u, usterka
systemu operacyjnego lub awaria jednego z komponentw zestawu. Jednak
niewaciwe dziaanie naszego komputera to nie powd, aby wpada w panik.
Wikszo typowych usterek mona samodzielnie zdiagnozowa i usun.
Dostpne w sieci programy diagnostyczne pomog w okreleniu przyczyny usterki,
a odpowiednia wiedza w jej naprawieniu.
Ksika ABC sam naprawiam komputer dostarczy Ci takiej wiedzy. Czytajc j,
poznasz budow komputera i nauczysz si testowa go za pomoc rnych aplikacji
diagnostycznych. Dowiesz si, jak poprawnie skonfigurowa BIOS, zaktualizowa go
i co zrobi, gdy podczas aktualizacji wystpi bdy. Przeczytasz o przyczynach
najczciej spotykanych problemw z dziaaniem komputera i aplikacji, a take
o sposobach radzenia sobie z nimi. Znajdziesz tu rwnie informacje o metodach
odzyskiwania skasowanych plikw i partycji oraz zestawienie najbardziej przydatnych
programw narzdziowych sucych do diagnozowania stanu Twojego komputera.
Podzespoy komputera i sposoby ich testowania
Kody dwikowe bdw
Metody wykrywania przyczyn usterek
Konfiguracja ustawie BIOS-u
Usuwanie problemw sprztowych
Naprawianie uszkodzonego systemu operacyjnego
Ochrona przed wirusami
Rozwizywanie problemw wynikajcych z bdnej aktualizacji BIOS-u
Instalacja systemu MS Windows
Przekonaj si, e samodzielne naprawienie komputera ley w zasigu Twoich moliwoci

Wstp ............................................................................. 7
1

Podstawy budowy komputera ......................................... 11

Rozmieszczenie podzespow we wntrzu jednostki centralnej .... 12
Pyta gwna i zintegrowane elementy ......................................... 13
Procesor i chodzenie ...................................................................... 17
Pami RAM ................................................................................... 21
Karta graficzna ............................................................................... 22
Dysk twardy .................................................................................... 25
Napdy optyczne ............................................................................ 26
Obudowa i zasilacz ......................................................................... 27
Okablowanie ................................................................................... 30
Kable zasilajce ......................................................................... 30
Kable sygnaowe ....................................................................... 32

Diagnostyka komputera w teorii ..................................... 35

Oprogramowanie diagnostyczne .................................................... 36
Pakiety narzdziowe ................................................................. 37
Testery i diagnostyka pamici RAM ........................................ 38
Testery i diagnostyka procesora .............................................. 39
Testowanie i diagnostyka dysku twardego ............................. 42
Testowanie i diagnostyka karty graficznej .............................. 45
Testowanie i diagnostyka napdu optycznego ........................ 46
Testowanie i diagnostyka monitora ......................................... 47
Partycjonowanie dysku ............................................................ 49
Zbieranie informacji na temat komputera ............................... 52

ABC sam naprawiam komputer

Diagnostyka przez eliminacj podzespow ................................. 56

Diagnostyka przez podmian podzespow .................................. 57
Kody dwikowe bdw ............................................................... 58
Stanowisko pracy i niezbdne narzdzia ...................................... 63
Potrzebne narzdzia ................................................................. 64
Podstawowe zasady bezpieczestwa ...................................... 64
adunki elektrostatyczne, rnice potencjaw ..................... 65

Prawidowa konfiguracja ustawie BIOS-u .....................67

Wejcie do menu BIOS-u ................................................................ 69
Najczciej wystpujce ukady menu BIOS-u ................................ 70
Bezpieczne ustawienia BIOS-u ...................................................... 73
Ustawienia, ktre warto zmieni .................................................. 74
Zapis ustawie ................................................................................ 88
Aktualizacja BIOS-u ....................................................................... 89
Identyfikacja pyty gwnej ..................................................... 89
Identyfikacja wersji BIOS-u ..................................................... 92
Aktualizacja BIOS-u z dyskietki .............................................. 93

Diagnostyka i naprawa w praktyce .................................97

Problemy z uruchomieniem komputera ........................................ 98
Brak oznak zasilania ................................................................ 98
Brak obrazu na monitorze ...................................................... 102
Z wntrza komputera wydobywaj si piski ........................ 110
Komputer nie uruchamia si z wicej ni jednym
moduem pamici ................................................................. 112
Natychmiast po wczeniu komputer sam si wycza ....... 114
Komputer zawiesza si w trakcie procedury POST .............. 116
Po uruchomieniu komputera wystpuje bd CMOS ............ 122
Komputer automatycznie przechodzi do BIOS-u .................. 122
Komputer nie uruchamia si
po zakoczeniu procedury POST ......................................... 122
Problemy z dyskami twardymi i innymi napdami ................... 123
BIOS nie rozpoznaje dyskw twardych
i napdw optycznych ......................................................... 123
Primary/Secondary IDE channel no 80 conductor
cable installed ....................................................................... 129
Dioda na stacji dyskietek cigle si wieci ............................ 129
Brak moliwoci zapisu dyskietki ......................................... 130
Komputer nie uruchamia si ze startowej pyty CD/DVD .... 131
Dysk twardy nie jest widoczny przy prbie
partycjonowania pod systemem Windows 2000/XP .......... 131
W trakcie partycjonowania i formatowania
nie jest widoczna caa pojemno dysku ............................. 134
Bardzo dugi czas formatowania dysku twardego ................ 135
Podczas instalacji MS Windows XP nie da si
zaoy partycji FAT32 ......................................................... 136
Komputer zawiesza si w trakcie formatowania dysku
twardego podczas instalacji MS Windows 2000/XP ........... 136

Spis treci

Dysk twardy jest niewidoczny przy prbie instalacji

systemu Windows 2000/XP .................................................. 138
Napd optyczny nie widzi pyty .......................................... 138
Nagrywarka nie nagrywa na niektrych nonikach ............. 142
Problemy z wykrywaniem napdw optycznych
przez niektre programy dla MS Windows ......................... 147
Problemy z kartami rozszerze i urzdzeniami peryferyjnymi .... 148
Klawiatura USB nie dziaa pod DOS-em ................................ 148
Utrata danych z pamici PenDrive
w systemach Windows 2000 ................................................ 149
Urzdzenia USB nie s rozpoznawane
przez system operacyjny ...................................................... 150
Niektre urzdzenia USB nie dziaaj ................................... 154
Nie dziaa karta dwikowa zintegrowana z pyt gwn .... 154
Brak poczenia modemowego w Windows 98SE ................. 156
Brak poczenia z sieci ......................................................... 157
Karty PCI nie s rozpoznawane
i nie mona ich zainstalowa ............................................... 160
Brak styku midzy kart a gniazdem .................................... 162
Problemy z instalacj i dziaaniem systemu operacyjnego ........ 163
Przy prbie instalacji MS Windows 98
pojawia si czarny ekran ...................................................... 164
Podczas instalacji MS Windows XP
pojawia si czarny ekran ...................................................... 164
Zawieszanie si komputera
w trakcie instalacji MS Windows XP .................................. 165
Po zaadowaniu systemu ekran monitora pozostaje czarny ... 168
Nieprawidowe wywietlanie obrazu artefakty ............... 169
System operacyjny nie jest uruchamiany .............................. 170
Po instalacji nowej wersji sterownika
komputer odmawia posuszestwa .................................... 172
Usuwanie wirusw z systemu ............................................... 173
Usuwanie zoliwego oprogramowania ................................. 179
Nie mona uzyska litery ................................................. 183
Po wciniciu litery z na ekranie pojawia si y ............... 183
Rejestr systemu operacyjnego zosta uszkodzony ................ 183
Problemy ze stabilnoci komputera ........................................... 185
Komputer zawiesza si w regularnych odstpach czasu ...... 185
Komputer czsto resetuje si lub zawiesza ........................... 187
Komputer resetuje si lub zawiesza po wejciu do BIOS-u .. 196
Czste bdy zapisu/odczytu z dysku twardego
lub utrata danych ................................................................. 196
Inne problemy ............................................................................... 198
Zakcenia dwiku w trakcie odczytu/zapisu
na dysku twardym lub w napdzie optycznym ................. 198
Zbyt gona praca wentylatorw lub zatarty wentylator ..... 201
Wentylator w zasilaczu nie dziaa ......................................... 202

ABC sam naprawiam komputer

Rozwizywanie problemw
z bdn aktualizacj BIOS-u ........................................207
Awarie pyt gwnych .................................................................. 208
Naprawa w przypadku aktywnego obszaru BootBlock ........ 208
Gdy wida jedynie czarny ekran monitora ........................... 210
Gdy take BootBlock jest uszkodzony ................................... 211
Gdy ukad flashrom jest wlutowany w pyt ........................ 215
Gdy ukad umieszczony jest w podstawce
i zawiody wszystkie moliwoci jego reanimacji .............. 215
Awarie napdw optycznych ....................................................... 219
Naprawa urzdze zbudowanych
na podstawie chipsetu firmy MTK ...................................... 220
Naprawa urzdze zbudowanych
na podstawie innych chipsetw .......................................... 222
Naprawa urzdze, ktre powoduj bdy podczas pracy ... 223
Awarie kart graficznych .............................................................. 223
Zakcenia obrazu ................................................................... 223
Komputer nie uruchamia si
po zamontowaniu karty graficznej ...................................... 224

Instalacja MS Windows ...............................................225

Etap 1. Przygotowanie komputera do instalacji systemu .......... 226
Etap 2. Podzia dysku na partycje ............................................... 229
Etap 3. Kopiowanie plikw systemowych .................................. 235
Etap 4. Instalacja systemu ........................................................... 236
Etap 5. Wstpna konfiguracja ..................................................... 243
Etap 6. Instalacja sterownikw ................................................... 247
Sterowniki pyty gwnej ....................................................... 248
Sterowniki karty graficznej ................................................... 250
Sterowniki dodatkowych kart PCI ......................................... 252

Dodatek ........................................................................257
Odzyskiwanie skasowanych plikw ............................................ 257
Odzyskiwanie skasowanej partycji ............................................. 260
Przydatne oprogramowanie narzdziowe ................................... 265
Odzyskiwanie danych ............................................................. 266
Narzdzia systemowe ............................................................. 273
Inne narzdzia ........................................................................ 305
Pakiety narzdziowe .............................................................. 308
Zerowanie dysku krok po kroku .................................................. 312
Przygotowanie dysku do pracy .................................................... 317
Identyfikacja oznacze procesorw ............................................ 320

Podsumowanie .............................................................325
Skorowidz ....................................................................327

ycie bywa pokrtne i przewrotne, a zasada ta odnosi si rwnie do wiata komputerw, gdzie bardzo
czsto zdarza si, i to, co wyglda na powane uszkodzenie, nie zawsze nim jest. Powodw nieprawidowego dziaania komputera moe by wiele. Czsto s to
bdy oprogramowania, np. nieprawidowo dziaajce
sterowniki lub konflikty midzy nimi, wirusy lub inne
destrukcyjne programy.
Zdarza si rwnie, e le dobrane podzespoy mog
by przyczyn stresw, jakie powoduje wieszajcy si
co chwil komputer. Musisz pamita o tym, e na
niektrych pytach gwnych moe nieprawidowo
dziaa dany element, np. pami RAM lub karta graficzna. Najczciej przekonujemy si o tym po fakcie,
gdy zakupimy dodatkow cz do naszego komputera
lub gdy skadamy samodzielnie komputer bez uprzedniego dobrania komponentw.

ABC sam naprawiam komputer

Znaczna cz pseudouszkodze wynika rwnie z nieprawidowo zoonego

komputera, niedokadnoci osoby skadajcej zestaw, zego obiegu powietrza,
a w konsekwencji zbyt wysokich temperatur podzespow (np. dyskw twardych)
lub po prostu fatalnej jakoci tanich elementw. W takich przypadkach niejednokrotnie wystarcza uporzdkowanie wntrza jednostki centralnej, aby przywrci stabilno zarwno komputera, jak i naszych nadszarpnitych nerww.
Bez wzgldu na rodzaj usterki najwaniejszym czynnikiem majcym wpyw na
sprawne rozwizanie problemw z komputerem jest prawidowa diagnostyka
podzespow. Diagnoza ma na celu wykazanie, ktry z komponentw jest sprawc
problemw lub jest uszkodzony. Z naszego dowiadczenia wynika, e nieprawidowa praca komputera nie zawsze jest wynikiem uszkodzenia sprztu.
Aby poprawnie przeprowadzi diagnostyk uszkodze, w pierwszej kolejnoci
naley zaopatrzy si w odpowiednie narzdzia programowe programy diagnostyczne i testujce poszczeglne podzespoy znajdujce si w Twoim komputerze. Przydaje si rwnie rubokrt krzyakowy i o ile to moliwe czci zamienne, np. poyczona od kolegi pami RAM, zasilacz czy karta grafiki.
Pamitaj, e na nic si zda optymalnie dobrane oprogramowanie i narzdzia, jeli nie masz moliwoci uruchomienia komputera.
Problemy, u podstaw ktrych ley niekompatybilno podzespow, bd wymagay sprawdzenia podejrzanych elementw w innej konfiguracji sprztowej.
W warunkach domowych zadanie to moe by utrudnione, a nawet niemoliwe
do wykonania, chyba e dysponujesz zamiennymi podzespoami. Brak moliwoci przetestowania podzespow w innym komputerze moe uniemoliwi skuteczn diagnoz lub napraw. Sugerujemy wic, aby ju wczeniej zrobi rozeznanie wrd znajomych i skorzysta z ich czci.

W dalszej czci niniejszego rozdziau zamiecilimy wykaz oraz krtkie opisy

najwaniejszych programw diagnostycznych, z ktrych korzystamy w swojej
pracy. Poszczeglne programy znajdziesz bez wikszych problemw w Internecie.
Dodatkow zalet jest to, e prezentowane aplikacje w wikszoci s darmowe.

W dodatku do niniejszej ksiki przedstawilimy dodatkowe

aplikacje, ktre mog si przyda podczas zbierania informacji
na temat komputera, diagnozowania usterki oraz naprawy
i optymalizacji systemu operacyjnego.

36

Diagnostyka komputera w teorii

Pakiety narzdziowe
Ultimate Boot CD
Strona domowa:

http://www.ultimatebootcd.com

Polska wersja:

Brak

Najnowsza wersja:

3.3

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Rozmiar:

146 MB

Ultimate Boot CD rysunek 2.1 jest bardzo rozbudowanym pakietem narzdziowym dostarczanym w postaci obrazu startowej pyty CD. Wszystkie narzdzia zgromadzone na pycie posiadaj wsplny interfejs i mog by uruchamiane
bezporednio z nonika.

Rysunek 2.1.

Ultimate Boot CD

Poszczeglne programy zostay podzielone na kilka gwnych grup oraz dziesitki podgrup. Najwaniejsze grupy narzdzi to dotyczce pyty gwnej, dyskw twardych, systemu plikw oraz obraz dyskietek startowych i zbir innych
narzdzi.
Wrd ogromnej iloci programw na szczegln uwag zasuguj narzdzia
diagnostyczne przeznaczone do testowania:
n

dyskw twardych firm Seagete, IBM, Hitachi, Maxtor, Quantum, Western

Digital, Fujitsu oraz Samsung,

procesorw,

pamici RAM,

37

ABC sam naprawiam komputer

monitorw,

portw.

Uzupenieniem caoci s programy antywirusowe, narzdzia do odzyskiwania

danych oraz zarzdzania partycjami na dysku, aplikacje informacyjne i wiele
innych.
Peen wykaz wszystkich programw dostpnych w ramach tego pakietu mona
znale na stronie autora. Ultimate Boot CD jest rozwizaniem darmowym dla
wszystkich uytkownikw. Polska wersja nie jest dostpna.

Testery i diagnostyka pamici RAM

Memtest86 i Memtest86+
http://www.memtest86.com

Strona domowa:

http://www.memtest.org
Brak

Polska wersja:
Najnowsza wersja:

3.2

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Rozmiar:

1,8 MB

Memtest86 rysunek 2.2 umoliwia dokadne przetestowanie pamici RAM

Twojego komputera. Dziki temu programowi sprawdzisz, a nastpnie uzyskasz
informacje na temat sprawnoci wszystkich moduw pamici zamontowanych
w Twoim pececie.

Rysunek 2.2.

38

Memtest86 doskonae rodowisko testowe do diagnozowania

pamici RAM

Diagnostyka komputera w teorii

Program w wielu przypadkach jest w stanie odpowiedzie na pytanie, czy pami

jest sprawna czy te nie. Pamitaj, e kocowy wynik przeprowadzonej diagnostyki nie jest w 100% jednoznaczny. Moe si bowiem zdarzy sytuacja, w ktrej
modu pamici jest sprawny, ale np. nie wsppracuje poprawnie z pyt gwn.
Spotkalimy si rwnie z sytuacj, w ktrej uszkodzone byy gniazda na pycie
lub ukady odpowiedzialne za obsug pamici. Dlatego w przypadku gdy Memtest86 uzna pami za uszkodzon, warto przeprowadzi testy moduu w innym
komputerze lub na innej pycie gwnej, aby zminimalizowa prawdopodobiestwo, e uszkodzeniu ulegy inne elementy, np. podstawka.
Plusy:
n

darmowy dla potrzeb domowych,

atwy w obsudze,

stosunkowo dua skuteczno,

czste aktualizacje,

obsuga nowoczesnych typw pamici.

Minusy:
n

Jak w wikszoci tego typu programw brak 100% pewnoci,

e uszkodzona jest pami, a nie np. pyta lub problem wynika
z niekompatybilnoci moduu z pyt gwn.

W wersji darmowej brak moliwoci wykorzystania wszystkich

opcji programu.

Pobierajc program ze strony autora, warto cign obraz ISO pyty CD, a nastpnie nagra go na pyt. Z tak przygotowanego nonika naley uruchomi
komputer. Dziki temu rozwizaniu testy pamici bd wiarygodne i bardzo dokadne.

Testery i diagnostyka procesora

Hot CPU Test LE oraz BurnIn64
Strona domowa:

http://7byte.com

Polska wersja:

Brak

Najnowsza wersja:

4.2.2

Status:

Darmowy do uytku w domu

Rozmiar:

1,62 MB

39

ABC sam naprawiam komputer

Oprogramowanie testujce poprawno dziaania procesorw zarwno 32- jak

i 64-bitowych oraz wybranych komponentw komputera, np. pyty gwnej
i chipsetu. Dziki szerokiemu wachlarzowi testw moemy dokadnie sprawdzi
procesor (rysunek 2.3) zarwno jeli chodzi o wydajno, poprawn prac, jak
i zachowanie w tzw. stresie, czyli dugotrwaym maksymalnym obcieniu.

Rysunek 2.3.
Hot CPU Test LE

Plusy:
n

czste aktualizacje,

obsuga nowoczesnych typw procesorw.

Minusy:
n

w wersji darmowej brak moliwoci wykorzystania wszystkich opcji

programu.

Stress Prime 2004

Strona domowa:

http://sp2004.fre3.com

Polska wersja:

Brak

Najnowsza wersja:

23.8.1

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Rozmiar:

2,03 MB

Stress Prime 2004 rysunek 2.4 jest programem sucym do maksymalnego

obcienia procesora i pamici testowanego komputera. Dziki takiemu testowi
moemy sprawdzi stabilno komputera poddanego dugotrwaemu ekstremalnemu obcieniu.
40

Diagnostyka komputera w teorii

Rysunek 2.4.
Stress Prime 2004
doskonae
narzdzie dla
kadego
overclockera
i serwisanta
komputerw

Jeeli poskadae komputer lub podkrcie procesor i chcesz sprawdzi, czy pecet bdzie dziaa stabilnie, to koniecznie skorzystaj z prezentowanej aplikacji.
Tylko ona pozwoli Ci na dokadne sprawdzenie stabilnoci komputera. Zadaniem
testu nie jest sprawdzenie mocy peceta, a jedynie wytworzenie maksymalnego
i dugotrwaego obcienia. W zwizku z tym po wczeniu testu warto zostawi
komputer na duszy czas i kontrolowa, czy procedura trwa. Jeli pojawi si
informacje o bdach w oknie aplikacji lub te komputer zawiesi si lub zresetuje, oznacza to, e nie jest stabilny i naley zadba o odpowiednie chodzenie
procesora i pamici lub zmniejszy ewentualne przetaktowanie.
Stress Prime 2004 jest narzdziem bazujcym na innym darmowym tecie o nazwie
Prime 95. Oba programy s darmowe i mog by wykorzystywane przez osoby
prywatne i firmy.
Aby skorzysta z aplikacji, wystarczy po jej wczeniu klikn przycisk Start
i uzbroi si w cierpliwo. Jeeli test zostanie przerwany przez jaki bd, oznacza to, e Twj procesor nie pracuje stabilnie, a przyczyn moe by np. nadmierne przetaktowanie.

CPU-Z
Strona domowa:

http://www.cpuid.com/cpuz.php

Polska wersja:

Brak

Najnowsza wersja:

1.31

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Rozmiar:

0,8 MB

41

ABC sam naprawiam komputer

CPU-Z rysunek 2.5 pozwala na uzyskanie bardzo szczegowych informacji

na temat waciwoci procesora zamontowanego w komputerze. Poza przewietleniem procesora mamy jeszcze moliwo sprawdzenia rodzaju zamontowanej
pamici oraz pyty gwnej.

Rysunek 2.5.
CPU-Z
doskonae
narzdzie
do przewietlania
procesora

Prezentowany program jest bezpatny i moe by uywany zarwno w domu,

jak i w firmie. Polska wersja jzykowa nie jest dostpna.

Testowanie i diagnostyka dysku twardego

HD Tune
Strona domowa:

http://www.hdtune.com

Polska wersja:

Brak

Najnowsza
wersja:

2.51

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Alternatywa dla:

HD Tach, SiSoft Sandra,

Rozmiar:

0,4 MB

HD Tune rysunek 2.6 jest bardzo ciekawym programem do testowania

dyskw twardych. Dziki niemu moemy sprawdzi maksymalne transfery, czas
dostpu oraz obcienie procesora podczas pracy dysku.

42

Diagnostyka komputera w teorii

Rysunek 2.6.
HD Tune
pozwala na
przetestowanie
dyskw IDE
i SATA

Wszystkie testy prezentowane s w postaci efektownych wykresw. Dodatkowo

warto zwrci uwag na to, e aplikacja poza testowaniem sprztu pozwala
rwnie na odczyt parametrw dysku oraz skanowanie bdw.
Program moe by bezpatnie uywany zarwno w domu, jak i w firmach. Z powodu duych moliwoci HD Tune powinien trafi do zasobnika kadego zapalonego uytkownika komputerw, ktry chce wiedzie wicej od innych.

Oprogramowanie producenta dysku

Strona domowa:

http://support.wdc.com/download/
http://www.seagate.com/support/
seatools/
http://www.maxtor.com/en/support/
downloads/powermax.htm
http://www.fcpa.com/support/
hard-drives/software_utilities.html
http://www.hitachigst.com/hdd/
support/download.htm
http://www.spat.pl/drivery.html

Polska wersja:

Brak

Najnowsza
wersja:

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Rozmiar:

Jednym z najlepszych rozwiza jest zastosowanie oprogramowania producenta

konkretnego dysku. Poniej zamiecilimy list z nazw programu oraz odpowiadajc mu mark dysku.

43

ABC sam naprawiam komputer

Data Live Guard (Western Digital/Caviar)

SeaTools Desctop (Seagate)

PowerMax (Maxtor/Quantum)

Diagnostic tool (Fujitsu)

Drive Fitness (IBM/Hitachi)

ShDiag (Samsung)

WDClear (wszystkie dyski do wersji 1.10)

Oczywicie naley pamita o tym, e do danego dysku uywamy programu tego

samego producenta. Dziki temu bdziemy mieli dostp do wielu moliwoci
oraz pewno, e nie narobimy sobie dodatkowych problemw.
W wikszoci przypadkw po cigniciu plikw z Internetu naley przygotowa odpowiedni dyskietk lub pyt startow. Oprogramowanie dla dyskw
Seagate, WD Caviar, Maxtor i Samsung przygotuje za nas dyskietk startow.
Na uwag zasuguje WDClear rysunek 2.7 przeznaczony do zerowania
dyskw twardych firmy Western Digital. W praktyce dziaa on wietnie z wikszoci dyskw twardych innych producentw. Program jest czsto niezastpiony podczas usuwania bdnych wpisw w tablicach alokacji jednostek, innymi
sowy, bdnych sektorw oczywicie nie mechanicznych.

Rysunek 2.7.

WDClear doskonae uniwersalne narzdzie do usuwania bdw

w tablicy alokacji dysku twardego

Dokadny opis zerowania dysku za pomoc WDClear znajdziesz

w dodatku do niniejszej ksiki.

44

Diagnostyka komputera w teorii

Plusy:
n

czste aktualizacje,

oprogramowanie dedykowane producenta,

100% zgodnoci z konkretnym dyskiem twardym.

Minusy:
n

nie zawsze atwa obsuga.

Testowanie i diagnostyka karty graficznej

Futuremark 3DMark
Strona domowa:

http://www.futuremark.com

Polska wersja:

Brak

Najnowsza wersja:

2001, 2003, 2005

Status:

Darmowy do uytku w domu

Rozmiar:

40 216 MB

Futuremark 3DMark rysunek 2.8 jest profesjonalnym narzdziem do testowania wydajnoci kart graficznych w trakcie duego, niejednokrotnie maksymalnego obcienia podczas przetwarzania grafiki 3D. Testowana jest zarwno
wydajno karty graficznej, jak i stabilnoci podsystemu graficznego. Oprogramowanie to mona zastosowa do testowania caoci sprztu pod ktem stabilnoci w warunkach maksymalnego obcienia.

Rysunek 2.8.

Futuremark 3DMark niekwestionowany lider w testowaniu kart

graficznych
45

ABC sam naprawiam komputer

W chwili obecnej na rynku dostpne s trzy wersje programu oznaczone numerami 2001, 2003 i 2005. Poszczeglne wersje przeznaczone s do sprawdzania
wydajnoci rnych modeli kart.
Uzyskane wyniki moemy porwna z innymi rezultatami gromadzonymi w ogromnej
bazie danych dostpnej na stronie producenta prezentowanego programu. Takie
rozwizanie daje nam moliwo sprawdzenia wydajnoci posiadanego komputera
na tle innych. Pozwala to sprawdzi, czy komputer dziaa prawidowo czy te
co jest nie tak.
Dodatkow zalet testw z serii 3DMark jest moliwo maksymalnego obcienia komputera w rodowisku zblionym do gier i w ten sposb sprawdzenie
stabilnoci danej konfiguracji.
Program nie jest dostpny w polskiej wersji jzykowej. Poza tym w darmowej
wersji ilo testw jest ograniczona.
Plusy:
n

maksymalnie korzysta z moliwoci karty 3D,

test i benchmark w jednym.

Minusy:
n

dziaa wycznie w systemie MS Windows,

wymaga karty grafiki 3D,

duy plik do cignicia.

Aby przeprowadzi dugotrwa diagnostyk oraz obciy komputer i zasymulowa obcienie podobne do tego, jakie uzyskujemy podczas grania, wystarczy
wczy testy programu 3DMark w ptli i pozostawi na kilkadziesit minut lub
kilka godzin. Zawieszenie si komputera, restart lub wyczenie programu bdzie
wiadczy o problemach ze stabilnoci.

Testowanie i diagnostyka napdu optycznego

Nero CD-DVD Speed

46

Strona domowa:

http://www.cdspeed2000.com

Polska wersja:

http://www.cdspeed2000.com

Najnowsza wersja:

4.10

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Rozmiar:

1,3 MB

Diagnostyka komputera w teorii

Nero CD-DVD Speed rysunek 2.9 to jedno z nielicznych narzdzi, za pomoc

ktrych moemy przetestowa prac napdu optycznego. Dziki tej aplikacji
moemy sprawdzi tryb pracy urzdzenia, szybko i czas dostpu, obcienie
procesora, jako korekcji bdw a take skontrolowa, czy na pycie pojawiy
si bdy, lub oceni jako i producenta posiadanej pyty CD/DVD.

Rysunek 2.9.
Nero CD-DVD
Speed

Warto wspomnie o tym, e aplikacja jest dostpna w jzyku polskim i stanowi

rwnie cz pakietu Nero autorstwa firmy Nero AG. Mimo to moe by jednak
uywana legalnie przez osoby, ktre nie kupiy wspomnianego pakietu.

Testowanie i diagnostyka monitora

Nokia Monitor Test
Strona domowa:

http://www.idg.pl

Polska wersja:

http://www.idg.pl

Najnowsza
wersja:

2.0

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Rozmiar:

0,6 MB

Nokia Monitor Test rysunek 2.10 pozwala na dokadne przetestowanie oraz

konfiguracj monitora. Program wywietla szereg rnych obrazw kontrolnych,

47

ABC sam naprawiam komputer

na podstawie ktrych moemy dostroi geometri monitora oraz kolory i wiele

innych elementw.

Rysunek 2.10.
Nokia Monitor
Test bardzo
dobry program
do testowania
i ustawiania
monitora

Aplikacja dostpna jest w jzyku polskim, cho tak naprawd nie ma to w tym
przypadku znaczenia. Program jest bezpatny i moe by wykorzystywany zarwno w domu, jak i w firmach.
Dziki odpowiednio skonstruowanym planszom moemy sprawdzi poprawno
ustawie monitora. Do najwaniejszych testw mona zaliczy geometri, zbieno
kolorw oraz ustawienia ekranu. Prezentowany test doskonale nadaje si do
diagnozowania monitorw CRT, ale mona go uywa rwnie z panelami LCD.

Dead Pixel Tester

Strona domowa:

www.dps.uk.com

Polska wersja:

Brak

Najnowsza wersja:

1.2

Status:

Darmowy do uytku w domu

Rozmiar:

0,2 MB

Dead Pixel Tester rysunek 2.11 jest prostym programem testowym przydatnym podczas sprawdzania paneli LCD pod ktem obecnoci uszkodzonych
pikseli lub subpikseli.
Program jest darmowy jedynie dla uytkownikw domowych. Ze wzgldu na
jego zastosowanie brak polskiej wersji jzykowej nie jest problemem.

48

Diagnostyka komputera w teorii

Rysunek 2.11.

Dead Pixel Tester proste narzdzie uatwiajce wykrywanie

martwych pikseli

Testowanie ogranicza si do wywietlania jednolitego koloru na caym ekranie.

Rol testujcego jest tu doszukanie si uszkodzonego piksela lub subpiksela.

Partycjonowanie dysku
Ranish Partition Manager
Strona domowa:

http://www.ranish.com

Polska wersja:

Brak

Najnowsza wersja:

2.44

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Rozmiar:

0,2 MB

Ranish Partition Manager rysunek 2.12 jest potnym narzdziem, za pomoc ktrego moemy zakada i usuwa partycje. Dodatkowo moemy zmienia rozmiar partycji i przenosi je cae na inny dysk. Niestety program jest
skomplikowany w obsudze i mao intuicyjny, dlatego zaleca si stosowanie go
przez osoby majce ju pewne dowiadczenie w pracy z tego typu narzdziami.

Rysunek 2.12.

Ranish Partition Manager bardzo rozbudowany konkurent Partition

Magica
49

ABC sam naprawiam komputer

Na uwag zasuguje moliwo wykonania kopii MBR i pniejsze jej odtworzenie w razie awarii lub przypadkowego zamazania tego obszaru dysku.
Archiwum z programem naley wypakowa bezporednio na startow dyskietk, a nastpnie uruchomi z niej komputer. Mona rwnie skorzysta z pakietu
narzdziowego Ultimate Boot CD.

Partition Logic
Strona domowa:

http://partitionlogic.org.uk

Polska wersja:

Brak

Najnowsza wersja:

0.6

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Rozmiar:

7,3 MB

Partition Logic rysunek 2.13 jest darmowym narzdziem, za pomoc ktrego moemy tworzy nowe partycje oraz usuwa, formatowa i przenosi ju
istniejce. Zalet programu jest wygodny graficzny interfejs, dziki ktremu korzystanie z tego narzdzia jest bardzo proste.

Rysunek 2.13.
Partition Logic
wygodne
uniwersalne
narzdzie
do zarzdzania
partycjami

Prezentowany program jest dostpny w postaci obrazu ISO pyty CD lub dyskietki.
Odpowiedni obraz naley zapisa na dyskietk lub pyt i uruchomi z niej komputer.
Partition Logic radzi sobie ze wszystkimi odmianami partycji typu FAT oraz
NTFS. Niestety inne rodzaje partycji nie s obsugiwane. Program nie potrafi
rwnie obsuy dyskw SCSI ani zmieni rozmiaru istniejcej partycji bez
utraty danych.

50

Diagnostyka komputera w teorii

Oprogramowanie producenta dysku

Strona domowa:

http://www.maxtor.com/en/support/
downloads/maxblast3.htm
http://www.seagate.com/support/disc/dri
vers/discwiz.html
http://www.samsung.com/Products/
HardDiskDrive/utilities/
http://www.spat.pl/drivery.html

Polska wersja:

Najnowsza wersja:

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Rozmiar:

Godne uwagi jest oprogramowanie oferowane bezpatnie przez producenta konkretnego dysku rysunek 2.14. Dziki ofercie producenta dysku moemy szybko i wygodnie przygotowa ten element do pracy. Wrd najwaniejszych zalet
naley wymieni: podzia na partycje, szybkie formatowanie, zerowanie a take
obsug dyskw SATA oraz IDE w maksymalnych pojemnociach.

Rysunek 2.14.
Przykadowe
oprogramowanie
dla dyskw
Maxtor

Poniej zamiecilimy wykaz konkretnych programw oraz dyskw, z ktrymi

wsppracuj.
n

MaxBlast4 Maxtor

DiscWizard Seagate

DiscManager Samsung

DiscManager WD Caviar

Pamitaj, e oprogramowanie producenta dedykowane jest wycznie do konkretnych marek dyskw twardych.

51

ABC sam naprawiam komputer

Zdecydowanie polecamy ten sposb przygotowania dysku do pracy, gdy naszym zdaniem jest to szybkie i pewne rozwizanie. Dziki prostocie takiej aplikacji do minimum ograniczamy ewentualne problemy.
Plusy:
n

czste aktualizacje,

100% zgodnoci z konkretnym dyskiem twardym,

atwa obsuga graficznego interfejsu,

bardzo szybki czas przygotowania partycji FAT/NTFS,

bardzo szybkie formatowanie,

wiele dodatkowych przydatnych narzdzi.

Minusy:
n

dziaa wycznie z dyskami, do ktrych zosta przygotowany.

Dokadny opis partycjonowania dysku za pomoc powyszych

programw znajdziesz w dodatku do niniejszej ksiki.

Zbieranie informacji na temat komputera

Kady uytkownik komputera wraz z upywem czasu staje przed koniecznoci
dowiedzenia si czego wicej na temat konfiguracji sprztu bd dziaania danego elementu. Wiedza ta jest niezbdna podczas serwisowania i naprawy peceta, przydaje si take podczas diagnozowania problemw.
Tak si skada, e grupa darmowych programw informacyjnych lub monitorujcych prac komputera jest bardzo rozwinita i do dyspozycji mamy kilka bardzo dobrych i ciekawych narzdzi.

Everest Home Edition

52

Strona domowa:

http://www.lavalys.com

Polska wersja:

http://www.lavalys.com

Najnowsza wersja:

2.01.347

Status:

Darmowy do uytku w domu

Rozmiar:

2,9 MB

Diagnostyka komputera w teorii

Everest Home Edition rysunek 2.15 pozwala na zebranie wiadomoci o niemal wszystkich podzespoach komputera. Wybierajc odpowiedni grup z menu
z lewej strony, uzyskujemy dostp do konkretnego urzdzenia i po jego zaznaczeniu
w prawej czci zobaczymy wszystkie parametry.

Rysunek 2.15.
Everest
Home Edition
nieocenione
rdo
informacji
o sprzcie

Everest Home Edition pozwala rwnie na przeprowadzenie kilku prostych testw oraz zapisanie uzyskanych danych w oddzielnym raporcie.
Aplikacja dostpna jest w jzyku polskim i moe by bezpatnie uywana przez
uytkownikw domowych. Niestety, producent zaprzesta ju rozwijania tego
przydatnego programu i na jego stronie nie znajdziesz niezbdnych plikw. Konieczne jest wyszukanie innej lokalizacji za pomoc Google.

PC Wizard 2006
Strona domowa:

http://www.cpuid.org/pcwizard

Polska wersja:

Brak

Najnowsza
wersja:

1.661

Status:

Darmowy do uytku w domu i w firmie

Rozmiar:

2,4 MB

53

ABC sam naprawiam komputer

PC Wizard 2006 rysunek 2.16 to narzdzie o potnych moliwociach, za

pomoc ktrego moemy uzyska dane na temat poszczeglnych elementw
komputera. Dodatkowo za pomoc PC Wizard 2006 moemy rwnie przetestowa
niektre komponenty komputera a take uzyska informacje na temat systemu
operacyjnego i jego wybranych elementw.

Rysunek 2.16.

PC Wizard 2006 to kolejny bardzo dobry program do przewietlania

konfiguracji komputera

Program dysponuje bardzo bogatymi moliwociami i w przeciwiestwie do

Everest Home Edition nadal jest rozwijany. Co prawda nie ma jeszcze dostpnej
polskiej wersji jzykowej, ale wszystko wskazuje na to, e niebawem moemy
si jej spodziewa.
Prezentowane narzdzie jest darmowe zarwno dla uytkownikw domowych,
jak i firm.

54

Diagnostyka komputera w teorii

Belarc Advisor
Strona domowa:

http://www.belarc.com

Polska wersja:

Brak

Najnowsza wersja:

7.0t

Status:

Darmowy do uytku w domu

Rozmiar:

0,9 MB

Belarc Advisor rysunek 2.17 jest narzdziem, za pomoc ktrego moemy

przeprowadzi dokadn analiz konfiguracji sprztowej i programowej komputera audyt.

Rysunek 2.17.

Belarc Advisor przykadowy raport

Po uruchomieniu program sprawdza konfiguracj komputera i po kilku minutach

wywietla na ekranie gotowy raport w formacie HTML. Informacje na temat
sprztu i parametrw komputera s do oglne i maj raczej jedynie charakter
pogldowy. Na uwag zasuguje natomiast analiza zainstalowanych programw.
Raport jest na tyle szczegowy, e moemy dziki niemu okreli na przykad
stopie zabezpieczenia komputera oraz to, czy zainstalowalimy wszystkie istotne
poprawki.
Ciekawostk jest to, e program podczas tworzenia raportu okrela stopie zabezpieczenia komputera. W raporcie umieszcza take odnoniki do podpowiedzi,
w jaki sposb lepiej zabezpieczy system operacyjny. Na uwag zasuguje rwnie
fakt umieszczenia informacji na temat licencji na posiadane oprogramowanie.
55

ABC sam naprawiam komputer

Polska wersja jzykowa nie jest dostpna i prawd mwic, nie jest wymagana do
obsugi samego programu. Natomiast podczas lektury raportu przydaje si znajomo angielskiego. Niestety prezentowana aplikacja jest przeznaczona do darmowego uytku jedynie przez osoby prywatne.

Najprostszym sposobem szukania przyczyny powodujcej problemy z uruchamianiem komputera jest ograniczenie jego elementw do niezbdnego minimum.
Dokadniej mwic, chodzi o to, aby odczy wszystko, co nie jest niezbdne do
pracy komputera. Poniej zamieszczamy pen list tych elementw, ktre musz pozosta w Twoim komputerze.
n

Procesor wraz z radiatorem

Pyta gwna

Karta graficzna

Jedna ko pamici RAM

Zasilacz

Odczamy wszystkie dyski twarde i napdy optyczne, wyjmujemy dodatkowe

karty rozszerzajce funkcjonalno komputera oraz dodatkowe koci pamici
RAM, tak by pozosta tylko jeden ukad. Bezwzgldnie odczamy zasilanie od
wyeliminowanych urzdze oraz kable sygnaowe od pyty gwnej.
Po ograniczeniu konfiguracji komputera sprbuj go wczy. Jeeli maszyna si
uruchomi i nie zauwaysz dodatkowych problemw, moesz podcza kolejne
elementy. Pamitaj jednak, e po podczeniu kadego z podzespow musisz ponownie uruchomi komputer i sprawdzi, czy nadal dziaa. Proponujemy, aby
kolejne elementy podcza w nastpujcej kolejnoci:
n

koci pamici RAM,

karty rozszerzajce funkcjonalno komputera,

dyski twarde i napdy optyczne.

Jeeli przy podczaniu ktrego z kolejnych elementw zauwaysz nieprawidow

prac sprztu, np. komputer nie uruchomi si, to moe to oznacza, e wanie
ta cz jest uszkodzona lub niekompatybilna z pozostaymi.

56

Diagnostyka komputera w teorii

W przypadku gdy po ograniczeniu elementw do niezbdnego minimum komputer nadal strajkuje, postaraj si wymieni ko pamici, ktra pozostaa na
pycie gwnej. Zastp j jednym ze zdemontowanych ukadw.
Pamitaj, e diagnoza przez eliminacj zbdnych komponentw jest najprostsza
do przeprowadzenia w domowym zaciszu. Do przeprowadzenia analizy zazwyczaj nie potrzebujesz specjalistycznych narzdzi ani czci zapasowych.
Oczywicie przedstawiona przez nas metoda ma swoje wady. Niestety moe zaistnie sytuacja, gdy dodany podzesp nie jest odpowiedzialny za niemono
uruchomienia komputera, a winowajc jest zbyt saby zasilacz, ktry zacz
niedomaga po dooeniu kolejnego podzespou. Zdarza si rwnie, e po ograniczeniu komponentw do minimum komputer nadal nie uruchamia si, gdy
przyczyna ley w ktrym z niezbdnych skadnikw peceta procesor, karta
graficzna, pyta gwna, pami RAM, zasilacz. W takiej sytuacji jedyn moliwoci diagnozy moe okaza si podmiana podzespou na inny, sprawny.

Jeeli eliminacja zbdnych komponentw nie pozwala rozwiza problemu,

warto skorzysta z kolejnej prostej i skutecznej metody polegajcej na podmianie
podzespow. Wyobra sobie sytuacj, w ktrej eliminujc zbdne podzespoy,
doszede do momentu, gdy zosta zidentyfikowany uszkodzony komponent,
jednak istnieje prawdopodobiestwo, e to nie on jest sprawc zamieszania. Aby
w stu procentach zdiagnozowa winowajc problemw, warto podmieni podejrzany element na inny, ktry dziaa poprawnie. Moesz rwnie sprawdzi swj
komponent w innym komputerze.
Oczywicie zdajemy sobie spraw, e w warunkach domowych trudno oczekiwa,
e posiadacz komputera bdzie dysponowa zapasowymi czciami. Warto jednak
zastanowi si nad moliwoci poyczenia czci od znajomego lub ssiada.
Niezalenie od problemw ze zdobyciem podzespow warto skorzysta z moliwoci podmiany czci, gdy podejrzewamy okrelony modu komputera. Najczciej bdziemy potrzebowa moduu pamici RAM, karty graficznej, dysku
twardego lub procesora.
W przypadku pyty gwnej podmiana moe by do kopotliwa. Nie zaamuj
jednak rk, gdy w takiej sytuacji wikszo czci mona sprawdzi w innym
komputerze.

57

ABC sam naprawiam komputer

Jeeli po podmianie podzespou komputer poprawnie si uruchomi albo znikn

problemy, z ktrymi si zmagae, oznacza to, e znalaze ich przyczyn. Pamitaj, e w przypadku podmiany naley pojedynczo zastpowa elementy i po
kadej zmianie uruchamia i testowa komputer.

Niektrym usterkom towarzysz dwiki wydawane przez pyt gwn i na

podstawie ich liczby, dugoci trwania, zmiennoci itp. mona stosunkowo szybko
doszuka si rda problemu.
W profesjonalnych serwisach czsto stosuje si w tym celu tak zwane karty diagnostyczne POST rysunek 2.18. Zaopatrzone s one w wywietlacz oraz kilka
pomocniczych kontrolek uatwiajcych dokadniejsze i szybsze zdiagnozowanie
usterki. Tobie bd musiay wystarczy wspomniane sygnay dwikowe wydawane przez gonik systemowy, chyba e konstrukcja Twojej pyty gwnej
posiada zintegrowany wywietlacz, na ktrym moesz sprawdzi kody bdw
rysunek 2.19.

Rysunek 2.18.
Przykadowa
karta POST

Rysunek 2.19.
Przykadowa
pyta gwna
ze zintegrowan
kart POST

58

Diagnostyka komputera w teorii

Nie bdziemy si rozpisywa na temat wszystkich moliwych kombinacji sygnaw dwikowych. Skupimy si jedynie na tych naprawd przydatnych dla
osoby, ktra chce w miar szybko sprawdzi rodzaj uszkodzenia i pragnie sprbowa temu zaradzi bez odwoenia komputera do serwisu. Pamitaj, e peny
spis sygnaw dwikowych znajdziesz w dokumentacji pyty gwnej.

Sygnay dwikowe mog si rni w zalenoci od rodzaju

BIOS-u pyty gwnej. Dokadniej mwic, dany sygna
w zalenoci od typu pyty gwnej moe wiadczy
o wystpieniu dwch rnych bdw. Warto zatem
dokadnie to sprawdzi w instrukcji doczonej do pyty
gwnej powinny w niej by zamieszczone kompletne opisy.
Dodatkowo w tabelach 2.1, 2.2 i 2.3 zamiecilimy
standardowe kody bdw dla rnych rodzajw BIOS-u.
Poniej podajemy opis kilku najpopularniejszych kombinacji sygnaw dwikowych.
n

Jeden krtki dwik w trakcie uruchamiania komputera brak bdw

podczas testu wasnego, ktry ma miejsce przy uruchamianiu komputera.

Jeden krtki sygna i trzy dugie wystpuje problem z kart graficzn.

Sprbuj j docisn. Sprawd rwnie, czy masz podczony kabel
sygnaowy monitora. Jeeli to nic nie pomoe, wyjmij kart i osad j
ponownie. Oczywicie moe si zdarzy, e z wntrza komputera przy
prbie jego uruchomienia nadal bd dobiega sygnay. W takim przypadku
musisz uy do testu innej karty graficznej lub uda si do serwisu.

Jeden dugi sygna wystpuje problem z pamici RAM. Popraw pami

w gniedzie; najlepiej wyjmij j i jeszcze raz zamontuj. Czsto zdarza si,
e pami jest woona w gniazdo niezbyt dokadnie. Jeli bd bdzie si
pojawia nadal, umie ko w innym gniedzie. Jeeli to nie pomoe, uyj
innej pamici oraz sprbuj pozby si dodatkowych koci i pozostawi
tylko jedn.

Dugie dwiki w nieskoczonej ptli problemy z pamici RAM.

Postpuj jak w poprzednim podpunkcie.

Jeden dugi sygna i dwa krtkie rwnie wystpuje problem

z pamici. Postpuj jak w poprzednim podpunkcie.

Dwiki o wysokiej czstotliwoci podczas pracy komputera

w przypadku pyt z ustawion w BIOS-ie temperatur krytyczn
procesora moe to oznacza przegrzanie lub problemy z wentylatorem.
Warto sprawdzi ustawienia temperatury oraz chodzenie procesora.

59

ABC sam naprawiam komputer

Opisane sygnay s jedynymi, na ktre moesz co zaradzi, zakadajc, e dany

element nie jest uszkodzony. Oglnie mona powiedzie, e jeeli komputer nie
uruchamia si prawidowo i przy tym wydaje sygnay dwikowe, warto sprawdzi
poprawno podcze wszystkich elementw i okablowania. Moesz rwnie
skorzysta z metody eliminacji poszczeglnych podzespow, ktre nie s wymagane do pracy komputera. Dziki temu zwikszysz prawdopodobiestwo wykrycia przyczyny problemw.

60

Tabela 2.1.

Opis znaczenia sygnaw dwikowych dla BIOS-w AMI

Ilo
dwikw

Opis bdu

Rozwizanie

Problem z odwieaniem
pamici.

Czsto pomaga wycignicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej
osadzenie.

Bd parzystoci pamici.

Czsto pomaga wycignicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej
osadzenie.

Podstawowe 64 kB pamici RAM

zostay uszkodzone, s
niedostpne lub wystpuj
problemy z parzystoci.

Czsto pomaga wycignicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej
osadzenie.

Zegar czasu rzeczywistego

pracuje niewaciwie.

Sprawd bateri na pycie gwnej.

Uszkodzenie procesora lub brak

moliwoci wykonania testu
POST.

Wyjmij procesor i zamontuj go

ponownie. Jeeli bd bdzie si
powtarza, sprawd inny egzemplarz
procesora.

Bd klawiatury.

Podcz klawiatur do odpowiedniego

gniazda PS/2.

Bd wewntrznych przerwa
procesora.

Wyjmij procesor i zamontuj ponownie.

Jeeli bd bdzie si powtarza,
sprawd inny egzemplarz procesora.

Brak karty graficznej, bd

pamici na karcie, bd
odczytywania lub zapisywania
do pamici karty graficznej.

Zacznij od sprawdzenia, czy poprawnie

zamontowae kart w komputerze.

Problem z BIOS-em. Suma

kontrolna pamici ROM rni
si od sumy zakodowanej
w BIOS-ie. Przyczyn moe by
bdna aktualizacja BIOS-u.

Czsto wystarczy docisn ukad

flashrom w podstawce.

Diagnostyka komputera w teorii

Tabela 2.1. Opis znaczenia sygnaw dwikowych dla BIOS-w AMI cig dalszy
Ilo
dwikw

Opis bdu

Rozwizanie

10

Bd odczytywania lub
zapisywania do rejestru
CMOS.

Wejd do BIOS-u i przywr ustawienia

domylne, a nastpnie zapisz zmiany
i sprawd, czy bd si powtarza.

11

Zewntrzna pami cache

drugiego poziomu zostaa
uszkodzona.

Wyjmij procesor i zamontuj

go ponownie. Jeeli bd bdzie si
powtarza, sprawd inny egzemplarz
procesora.

1 dugi
i krtkie

Bd karty graficznej.

Zacznij od sprawdzenia,
czy poprawnie zamontowae
kart w komputerze.

1 dugi
i 3 krtkie

Nie udao si wykona

testw pamici.

Czsto pomaga wycignicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej osadzenie.

1 dugi
i 8 krtkich

Bd karty graficznej.

Zacznij od sprawdzenia,
czy poprawnie zamontowae
kart w komputerze.

2 krtkie

Bd podczas testu POST.

Sprawd karty rozszerze zainstalowane

w komputerze. Proponujemy, by wyj
wszystkie dodatkowe karty i sprawdzi,
czy bd wystpuje przy minimalnej
konfiguracji.

1 dugi

Test POST przebieg

pomylnie.

Tabela 2.2. Opis znaczenia sygnaw dwikowych dla BIOS-w AWARD

Ilo dwikw

Opis bdu

Rozwizanie

1 dugi

Problem z
pamici RAM.

Czsto pomaga wycignicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej osadzenie.

1 dugi i 2 krtkie

Bd parzystoci
pamici RAM.

Czsto pomaga wycignicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej osadzenie.

1 dugi i 3 krtkie

Problem z kart
graficzn.

Czsto pomaga wycignicie karty

i ponowne jej osadzenie z dokadnym
dociniciem.

Cigy sygna wysokiej

czstotliwoci podczas
pracy komputera

Przegrzanie
procesora.

Sprawd, czy dziaa wentylator

odpowiedzialny za chodzenie procesora.

Na przemian wysoki
i niski ton

Bd procesora.

Zazwyczaj pomaga wyjcie i ponowne

zamontowanie procesora w podstawce.

61

ABC sam naprawiam komputer

Tabela 2.3. Opis znaczenia sygnaw dwikowych dla BIOS-w PHOENIX

Ilo
dwikw

62

Opis bdu

Rozwizanie

1+1+3

Brak moliwoci
odczytania parametrw
konfiguracyjnych
z pamici CMOS.

Sprbuj wyj i ponownie zamontowa ko

pamici CMOS.

1+1+4

Uszkodzenie ukadu
flashrom zawierajcego
BIOS.

Sprbuj wyj i ponownie zamontowa ko

pamici zawierajcej BIOS.

1+2+1

Bd zegara
systemowego.

Sprawd inny egzemplarz pyty gwnej.

1+2+2

Bd pyty gwnej.

Sprawd inny egzemplarz pyty gwnej.

1+2+3

Bd pyty gwnej.

Sprawd inny egzemplarz pyty gwnej.

1+3+1

Problem z odwieaniem
pamici RAM.

Czsto pomaga wycignicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej osadzenie.

1+3+2

Bd inicjacji pamici
RAM.

Czsto pomaga wycignicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej osadzenie.

1+3+3

Bd pierwszego banku
pamici RAM.

Czsto pomaga wyciagnicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej osadzenie.

1+3+4

Bd parzystoci pamici
RAM w pierwszych 64 kB.

Czsto pomaga wycignicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej osadzenie.

1+4+1

Bd w adresacji pamici
RAM.

Wymiana pamici RAM.

1+4+2

Bd pamici RAM.

Czsto pomaga wycignicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej osadzenie.

2+x+x

Grupa sygnaw
zaczynajcych si od
dwch dwikw zawsze
wiadczy o problemach
lub awarii pamici RAM.

Czsto pomaga wycignicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej osadzenie.

3+1+1

Uszkodzony kontroler
DMA.

Wymiana pyty gwnej.

3+1+2

Uszkodzony kontroler
DMA.

Wymiana pyty gwnej.

3+1+3

Bd kontrolera przerwa.

Wymiana pyty gwnej.

3+1+4

Bd kontrolera przerwa.

Wymiana pyty gwnej.

3+2+4

Bd kontrolera
klawiatury.

Sprawd, czy prawidowo podczye

klawiatur.

3+3+4

Bd karty graficznej.

Upewnij si, czy prawidowo zainstalowae

kart graficzn.

Diagnostyka komputera w teorii

Tabela 2.3.

Opis znaczenia sygnaw dwikowych dla BIOS-w PHOENIX ciag dalszy

Ilo
dwikw

Opis bdu

Rozwizanie

3+4+x

Bd karty graficznej.

Upewnij si, czy prawidowo

zainstalowae kart graficzn.

4+2+1

Uszkodzenie jednego
z ukadw pyty gwnej.

Wymiana pyty gwnej.

4+2+2

Bd wygenerowany przez
pyt gwn.

Sprawd klawiatur.

4+2+3

Bd wygenerowany
przez kontroler klawiatury.

Wymiana pyty gwnej.

4+2+4

Jedna z kart rozszerze jest

uszkodzona.

Sprawd karty w innym komputerze.

4+3+1

Bd testowania pamici
RAM.

Czsto pomaga wyciagnicie pamici

z gniazda DIMM i ponowne jej osadzenie.

4+3+4

Bd zegara czasu
rzeczywistego.

Wymie bateri na pycie gwnej.

4+4+1

Bd portu szeregowego.

Wymiana pyty gwnej.

4+4+2

Bd portu rwnolegego.

Wymiana pyty gwnej.

4+4+3

Bd koprocesora.

Wyjmij procesor i zamontuj go ponownie.

x dowolna ilo sygnaw dwikowych

Zanim zabierzemy si do odkrcenia obudowy komputera, musimy wyjani kilka podstawowych poj i zasad, na ktre naley bezwzgldnie zwrci uwag.
Poza zasadami postpowania warto pozna rwnie narzdzia, ktre bd Ci
potrzebne podczas pracy. W zwizku z tym przeczytaj ten tekst bardzo dokadnie, by unikn niemiych niespodzianek i problemw.
Przygotuj sobie miejsce pracy tak, aby podczas demontau/montau nie przeszkadzay Ci w niczym rne drobne rzeczy. Zanim zaczniesz prac, usu rnego rodzaju napoje, ktre po rozlaniu mog uszkodzi komputer lub doprowadzi
do poraenia prdem.
Dla swojej wygody postaraj si o dobre owietlenie stou. Dobrym rozwizaniem
moe okaza si uycie dodatkowego reflektora lub lampy zamontowanej tak, aby
owietlaa wntrze jednostki centralnej. Przed odkrceniem obudowy komputera

63

ABC sam naprawiam komputer

upewnij si, e nie pracujesz pod napiciem! A dokadniej sprawd, czy obudowa nie jest podczona do prdu.

Potrzebne narzdzia
Najwaniejszym narzdziem jest rubokrt krzyakowy rysunek 2.20. Bez
niego nie ma mowy o demontau lub montau podzespow komputera. Powiniene mie rubokrt rednich rozmiarw i w miar moliwoci bez zniszczonej kocwki. Nastpnym przydatnym narzdziem jest rubokrt paski o niewielkiej kocwce.

Rysunek 2.20.
Przydatne
narzdzia

Poza wymienionymi rubokrtami powiniene mie pincet, ktra przydaje si

przy wyciganiu i zmianie ukadu zworek w dyskach twardych oraz napdach
optycznych, takich jak nagrywarki czy te czytniki pyt CD/DVD.
Jak widzisz, nie ma wielkich wymaga odnonie zaplecza serwisowego, wystarczaj podstawowe narzdzia, ktre prawie kady posiada w domowym warsztacie.

Niektre nowe i drogie obudowy pozwalaj na monta

wikszoci podzespow bez potrzeby uycia rubokrtu.
Karty graficzne zapinane s za pomoc specjalnych zatrzaskw.
Napdy optyczne i dyski twarde s natomiast montowane
w obudowie na specjalnych szynach i do ich osadzenia rwnie
nie potrzeba rub. Waciwie jedynym elementem, do ktrego
zamontowania niezbdny jest rubokrt, jest pyta gwna.
Chyba e z obudowa zostay dostarczone plastikowe koki
dystansujce, ktre osadza si na wcisk, bez potrzeby
przykrcania rubami.

64

Diagnostyka komputera w teorii

Podstawowe zasady bezpieczestwa

Przy modyfikowaniu lub naprawianiu komputera bezwzgldnie musisz przez
cay czas mie na uwadze, e jest to urzdzenie elektryczne, a co za tym idzie
niewaciwe postpowanie moe grozi poraeniem, a nawet mierci.
Naszym zdaniem zasady postpowania z urzdzeniami elektrycznymi s wszystkim znane, dlatego jedynie w kilku zdaniach zwrcimy uwag na najwaniejsze
rzeczy.
n

Kabel zasilajcy jednostk centraln obudow podczas modyfikacji

musi by bezwzgldnie odczony, gdy standard ATX pomimo wyczenia
komputera cay czas podaje napicie do niego i jego podzespow. W takiej
sytuacji bardzo atwo o zwarcie, ktre moe prowadzi do uszkodzenia
komputera lub poraenia prdem.

Podczas pracy komputera absolutnie nie podczaj i nie odczaj

podzespow, gdy moe to prowadzi do poraenia prdem lub
uszkodzenia komputera.

Staraj si nie spoywa pynw w pobliu otwartej jednostki centralnej,

gdy chwila nieuwagi moe skoczy si przykr niespodziank w postaci
zalania wntrza, a w konsekwencji komputer moe zosta uszkodzony.

Bezwzgldnie nie wprowadzaj wasnych modyfikacji w komputerze.

Zwaszcza nie modyfikuj zasilacza komputera oraz okablowania,
gdy drobny bd moe si tragicznie skoczy. Jeeli nie dysponujesz
odpowiednimi kwalifikacjami, nie naprawiaj we wasnym zakresie
zasilaczy ani innych urzdze zwizanych z prdem poza ich wymian
na nowy egzemplarz.

adunki elektrostatyczne, rnice potencjaw

Prawdopodobnie zdarzyo Ci si ju kiedy, e przy zdejmowaniu wenianego
swetra syszae delikatne trzaski i poczue nieprzyjemne delikatne ukucia
to jest wanie adunek elektrostatyczny. Jeli np. w Twoim pokoju znajduje si
wykadzina dywanowa, to poruszajc si po niej, wytwarzasz tarcie. Tarcie to
wytwarza i gromadzi na Tobie adunki elektryczne, ktre moesz odda poprzez
dotknicie innych przedmiotw. adunek elektrostatyczny moe w atwy sposb
uszkodzi podzespoy komputera.
Podzespoami najbardziej wraliwymi na wyadowania elektrostatyczne s pamici. Inne elementy komputera rwnie mog ucierpie na skutek wyadowania elektrostatycznego.

65

ABC sam naprawiam komputer

Najlepszym sposobem walki z adunkami elektrostatycznymi jest specjalna opaska lub mata uziemiajca, ktra zbiera na sobie potencja adunku i chroni podzespoy. Tego typu wyposaenie stosuje si w profesjonalnych serwisach komputerowych i w domowym zaciszu raczej nie bdziesz mg z niego skorzysta.
Wystarczy, jeli przed przystpieniem do wypakowywania podzespow z woreczkw antystatycznych, w ktrych dostarcza je producent, dotkniesz metalowego elementu, np. kaloryfera, i w ten sposb odprowadzisz nagromadzone adunki.

66