Fotografia cyfrowa

w podry. Przewodnik
Autor: David D. Busch
Tumaczenie: Zbigniew Wako
ISBN: 978-83-246-0813-3
Tytu oryginau: Digital Travel Photography
Digital Field Guide
Format: B5, stron: 248
oprawa twarda
Zatrzymaj wspomnienia dziki fotografii
Poznaj peni moliwoci swojego aparatu cyfrowego
Opanuj techniki fotografowania w rnych sytuacjach
Zarchiwizuj zdjcia i poka je znajomym

Z kadej, nawet najbliszej podry przywozimy wspomnienia. Wspomnienia ludzi

i miejsc, ktre a prosz si o to, by uwieczni je na zdjciach. Dziki fotografii cyfrowej
stao si to o wiele prostsze nie musimy troszczy si o zapas filmw, obawia si,
e lotniskowe skanery bagau przewietl je podczas kontroli, a co najwaniejsze
moemy natychmiast po wykonaniu zdjcia sprawdzi, czy jest ono dobre. Mimo to
wykonanie perfekcyjnych zdj wcale nie jest takie proste musimy wzi pod uwag
nie tylko zmieniajce si warunki owietleniowe, ale take lokalne zwyczaje i prawo,
zakazy korzystania z lampy byskowej obowizujce w wikszoci muzew i galerii
oraz wiele innych aspektw.
Dziki ksice Fotografia cyfrowa w podry staniesz si ekspertem w dziedzinie
fotografii podrniczej. Dowiesz si, jak w peni wykorzysta moliwoci oferowane
przez aparat cyfrowy, jak dobra parametry ekspozycji i jak pracowa z lamp
byskow. Poznasz techniki fotografowania rnych motyww, nauczysz si korzysta
ze wiata zastanego i kreatywnie stosowa moliwoci zmiany ogniskowej obiektywu.
Przeczytasz o fotografowaniu przyrody, zjawisk atmosferycznych, postaci i architektury.
Znajdziesz tu rwnie informacje o tym, jak archiwizowa zdjcia i publikowa je w sieci.

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

Kompletowanie niezbdnego sprztu i akcesoriw

Najwaniejsze elementy aparatu cyfrowego
Korzystanie z programw tematycznych i ustawie rcznych
Reguy kompozycji ujcia
Fotografowanie przy wietle zastanym i z lamp byskow
Techniki fotografowania w rnych warunkach
Archiwizowanie zdj

Zachwycaj Ci fotografie z magazynu National Geographic?

Dziki tej ksice rwnie zachwycajco uwiecznisz kad sw podr!

Spis treci
O autorze
Podzikowania

Wprowadzenie

Planowanie wycieczki pod ktem

fotografowania
Pi rzeczy, ktre naley zabra
Aparat gwny i dodatkowy
Karty pamici
Baterie zapasowe
i (lub) adowarka
Plastikowa torba zasuwana
na zamek byskawiczny
Instrukcja obsugi aparatu,
niniejsza ksika
i przewodnik turystyczny
Wybieranie miejsc interesujcych
i wartych sfotografowania
Wykonanie serii prbnych zdj
o charakterze podrniczym
Miejsce wykonywania wicze

3
7

17

Ciekawe obiekty architektoniczne

i pomniki
Dynamiczne sceny uliczne
Niepozowane zdjcia czonkw
rodziny
Plenerowe portrety rodzinne
Szerokoktne ujcia krajobrazw
parkowych lub wiejskich
Muzea fotografowanie
w pomieszczeniach
Zblienia

23
25
25
25
26
27
27

Cz I Zaznajamianie si
z aparatem fotograficznym
zabieranym w podr

29

Rozdzia 1. Poznajemy swj

aparat cyfrowy

31

17
18
18
19
19
20

20
20
23
23

11

Kategorie cyfrowych aparatw

fotograficznych
Ocena posiadanego aparatu
Proste sposoby udoskonalenia
podrniczego sprztu
fotograficznego
Wybr nowego aparatu

Rozdzia 2. Przed wyruszeniem

w podr

32
34

53

Rozdzia 3. Podstawy fotografii

55

36
37

41

Kontrola funkcjonowania
i przygotowanie sprztu
41
Czyszczenie
42
Obiektywy
42
Zewntrzna powierzchnia aparatu 42
Wntrze lustrzanki cyfrowej
43
Proste regulacje
45
Eliminowanie gorcych
i martwych pikseli
45
Modyfikowanie ustawie
ekspozycji i kontrastu
45
Regulacja dioptrau
46
Pasek
46
Prba generalna
46
Pakowanie
47
Sprzt podstawowy
47
Sposoby pakowania
48
Przejcie przez kontrole
i odprawy lotniskowe
48
Sprawdzian umiejtnoci korzystania
z podstawowych funkcji i ustawie
aparatu
49
Odtwarzanie zrobionych wczeniej
zdj
49
Ustawienia podstawowe
51

12

Cz II Fotografowanie
wpodry

Korygowanie ekspozycji i ostroci

w prostych aparatach cyfrowych
Ustawianie ekspozycji i ostroci
w aparatach zaawansowanych
Co wpywa na ekspozycj?
Ustawianie ekspozycji
Ustalanie iloci wiata
docierajcego do obiektywu
Ustawianie przysony
Ustawianie czasu otwarcia
migawki
Ustawianie czuoci
Ustawianie waciwej ekspozycji
Zakres tonalny
Poprawianie ekspozycji
Sterowanie ostroci
Czym jest gbia ostroci?
Elementy sterujce ostroci

55
57
57
59
59
60
62
63
64
65
68
68
68
70

Rozdzia 4. wiato w fotografii

Korzystanie ze wiata dostpnego

(cigego)
Intensywno owietlenia
Fotografia nocna
Sabo owietlone wntrza
Miejsca bardzo jasne
Balans bieli
Praca z lamp byskow
Lampa byskowa w praktyce
zdjciowej
Tryby pracy lampy byskowej
Tryby wyznaczania ekspozycji
z lamp byskow
Kompensacja bysku
Stosowanie wbudowanej lampy byskowej
Stosowanie zewntrznej lampy byskowej

Rozdzia 5. Akcesoria przydatne

w fotografii podrniczej

73

73
74
74
76
76
78
79
80
81
83
84
84
85

Niezbdne minimum
88
Pami
88
Torba fotograficzna
89
Zestaw czyszczcy
89
Peleryna przeciwdeszczowa
89
Dodatki bardziej zaawansowane
90
Bez zbdnego bagau
90
Dwiganie statywu lub monopodu 93
Wybr lampy byskowej
94
Poszerzanie optycznych moliwoci
95
aparatw kompaktowych
Dodatkowe obiektywy dla lustrzanek
cyfrowych
95
Wybr midzy obiektywem typu
zoom a staoogniskowym
99
Obiektywy staoogniskowe
99
Obiektywy typu zoom
99
Wybieranie obiektywu pod ktem
podry
99
Poszerzanie pola widzenia
za pomoc obiektywu
szerokoktnego
100
Przyblianie si za pomoc
teleobiektywu
101

Rozdzia 6. Techniki
fotografowania

103

87

Podstawy kompozycji
Regua trjpodziau
Inne wskazwki dotyczce
kompozycji
Puapki czyhajce na fotografa
podrnika

104
106
108
110

13

Fotografia abstrakcyjna
113
Inspiracja
114
Fotografia abstrakcyjna w praktyce 115
Fotografia abstrakcyjna
wskazwki dodatkowe
116
Fotografia akcji i przygody
117
Inspiracja
117
Fotografia akcji i przygody w praktyce 119
Fotografia akcji i przygody
wskazwki dodatkowe
121
Fotografowanie zwierzt i dzikiej przyrody 121
Inspiracja
123
Fotografowanie zwierzt
i dzikiej przyrody w praktyce
123
Fotografowanie zwierzt idzikiej
przyrody wskazwki dodatkowe 125
Fotografowanie architektury
126
Inspiracja
127
Fotografowanie architektury
w praktyce
128
Fotografowanie architektury
129
wskazwki dodatkowe
Fotografie niepozowane
130
Inspiracja
131
Zdjcia niepozowane w praktyce 131
Robienie zdj niepozowanych
wskazwki dodatkowe
133
Fotografowanie dzieci
133
Inspiracja
134
Fotografowanie dzieci w praktyce 135
Fotografowanie dzieci
136
wskazwki dodatkowe
Fotografowanie elementw kulturowych 137
Inspiracja
138
Fotografowanie elementw
kulturowych w praktyce
139
Fotografowanie uroczystoci,
zabaw ifestynw
140
Inspiracja
142
Fotografowanie imprez w praktyce 142
Fotografowanie imprez
144
wskazwki dodatkowe
Fotografowanie kwiatw, rolin i ywnoci 145
Inspiracja
146

14

Fotografowanie kwiatw, rolin

i ywnoci w praktyce
147
Fotografowanie kwiatw, rolin
i ywnoci wskazwki
dodatkowe
149
Fotografia grupowa
149
Sceneria i owietlenie
149
Asystent fotografa
150
Niespodziewane mrugnicia,
gesty i poruszenia
150
152
Inspiracja
Fotografia grupowa w praktyce
153
Fotografia grupowa wskazwki
dodatkowe
155
Fotografowanie w podczerwieni
155
Inspiracja
156
Fotografia podczerwona w praktyce 157
Fotografowanie obiektw
charakterystycznych
159
Inspiracja
159
Fotografowanie obiektw
charakterystycznych w praktyce 160
Fotografowanie obiektw
charakterystycznych
162
wskazwki dodatkowe
Fotografia krajobrazowa
163
Inspiracja
163
Fotografia krajobrazowa w praktyce 165
Fotografowanie krajobrazw
wskazwki dodatkowe
167
Fotografowanie smug wietlnych
167
Inspiracja
168
Fotografowanie smug wietlnych
w praktyce
169
Fotografowanie smug wietlnych
wskazwki dodatkowe
171
Makrofotografia
171
Inspiracja
172
Makrofotografia w praktyce
173
Makrofotografia wskazwki
dodatkowe
175
Fotografowanie gr i dolin
175
Inspiracja
175
Fotografowanie gr i dolin
w praktyce
178

Fotografowanie wmuzeach i galeriach

Inspiracja
Fotografowanie eksponatw
muzealnych w praktyce
Fotografowanie w muzeach
i galeriach wskazwki
dodatkowe
Fotografowanie po zachodzie soca
Inspiracja
Fotografia wieczorna i nocna
w praktyce
Fotografowanie po zachodzie
soca wskazwki dodatkowe
Fotografia panoramiczna
Inspiracja
Fotografia panoramiczna
w praktyce
Fotografia panoramiczna
wskazwki dodatkowe
Kompozycje deseniowe
Inspiracja
Fotografowanie deseni
w praktyce
Fotografowanie deseni
wskazwki dodatkowe
Fotografia marynistyczna
Inspiracja
Fotografia marynistyczna
w praktyce
Fotografowanie krajobrazw
morskich wskazwki
dodatkowe
Fotografia uliczna
Inspiracja
Fotografia uliczna w praktyce
Fotografia uliczna wskazwki
dodatkowe
Fotografowanie wschodw
i zachodw soca
Inspiracja
Fotografowanie wschodw
i zachodw soca w praktyce
Fotografowanie wschodw
i zachodw soca
wskazwki dodatkowe

180
181
181

183
184
185
187
188
189
190

Fotografowanie wody i odbi

209
Inspiracja
209
Fotografowanie wody i odbi
w praktyce
210
Fotografowanie wody i odbi
wskazwki dodatkowe
212
Fotografowanie zjawisk pogodowych
212
Inspiracja
212
Fotografowanie zjawisk
pogodowych w praktyce
214
Fotografowanie zjawisk pogodowych
wskazwki dodatkowe
216

Rozdzia 7. Archiwizowanie
i publikowanie zdj

217

191
192
193
193
194
196
196
197
198

200
200
200
202
204
204
205
207

208

Archiwizowanie zdj podczas podry

Przenone urzdzenia
magazynujce
Przenone nagrywarki CD i DVD
Przenone odtwarzacze
muzyczne
Przenone dyski twarde
Laptop

218
218
218
219
220
221

15

Lokalne usugi
Nagrywanie pyt CD i DVD
Biblioteki publiczne
Kafejki internetowe
Publikowanie zdj podczas podry
Wysyanie zdj poczt
elektroniczn
Wykorzystanie wasnej witryny
internetowej
Korzystanie z systemw
udostpniania zdj

221
221
221
222
223

235

Skorowidz

241

224
224
225

Cz III Dodatki

227

Dodatek A Przydatne
informacje

229

Witryny internetowe
Polskie witryny internetowe
Czasopisma
Polskie czasopisma
Ksiki
Polskie ksiki

229
231
231
232
232
233

16

Sowniczek

Poznajemy swj
aparat cyfrowy

parat, ktry ju posiadamy, prawdopodobnie doskonale nadaje

si do utrwalania wrae z podry i potrzebujemy jedynie
pewnych akcesoriw poszerzajcych jego moliwoci w tym zakresie
oraz uatwiajcych nam fotografowanie. W takim przypadku polecam
rozdziay 2. i 5., w ktrych zamieciem wskazwki dotyczce dodatkowego wyposaenia.
Celem niniejszego rozdziau jest zapoznanie si z tymi funkcjami
cyfrowego aparatu fotograficznego, ktre s przydatne szczeglnie
podczas wykonywania zdj w trakcie podry, wycieczki lub spaceru.
Ci, ktrzy planuj zakup nowszego lub lepszego aparatu, znajd tu
informacje o dostpnych obecnie kategoriach tego rodzaju sprztu
i jego moliwociach.

R O Z D Z I A

W tym rozdziale:
Kategorie
cyfrowych aparatw
fotograficznych
Wybr nowego
aparatu

Mimo e zaoenie, i czytelnik jest ju posiadaczem aparatu cyfrowego,

wydaje si by cakiem uzasadnione, postanowiem powici klika
stron na zaprezentowanie tych funkcji i moliwoci wspczesnego
aparatu, ktre maj szczeglne znaczenie w fotografii podrniczej.
Poza tym kto wybierajcy si na specjaln wypraw prawdopodobnie
bdzie chcia kupi nowy, odpowiedni na t podr aparat. A moe inni
uczestnicy wycieczki rwnie zechc mie aparaty, aby mc rejestrowa swoje wasne wraenia.
Dla wikszoci z nas aparat cyfrowy nie jest inwestycj na cae ycie.
Podobnie jak komputer lub inne narzdzia wykorzystujce najnowsz
technologi kupujemy go z pen wiadomoci, e po pewnym czasie
wymienimy go na mniejszy, lepszy, atwiejszy w obsudze i na dodatek
taszy model. Niniejszy rozdzia moe by pomocny dla wszystkich weteranw fotografii cyfrowej, pocztkujcych, tych, ktrzy
z t dziedzin jeszcze si nie zetknli, wanie kupili nowy aparat bd
dopiero zamierzaj to zrobi.

31

32 Cz I Zaznajamianie si z aparatem fotograficznym zabieranym w podr

Kategorie
cyfrowych aparatw
fotograficznych
Do niedawna wikszo aparatw cyfrowych
mona byo klasyfikowa wedug oferowanej
przez nie liczby pikseli, czyli rozdzielczoci,
jako e w wikszoci przypadkw od wartoci
tego parametru uzalenione byo wyposaenie
aparatu w dodatkowe elementy i funkcje. Jednak
obecnie mona naby aparat 6-megapikselowy,
ktry moe by zarwno prostym kompaktem,
jak i wyrafinowan lustrzank z wymiennymi
obiektywami. Ze wzgldu na konstrukcj i liczb
dostpnych funkcji wspczesne aparaty cyfrowe
mona podzieli na nastpujce kategorie:
Proste modele kompaktowe. Zrobienie
zdjcia takim aparatem sprowadza si do
skadrowania sceny za pomoc prostego
wizjera optycznego lub maego wywietlacza
LCD i nacinicia spustu migawki. Decyzje
dotyczce wszystkich innych ustawie
podejmuje sam aparat. Modele takie kosztuj od okoo 400 do 800 zotych i dysponuj rozdzielczoci w zakresie od 4do
6 (a nawet wicej) megapikseli (milionw
pikseli, czyli elementw obrazu). Zwykle
s wyposaone w obiektyw z trzykrotnym
zoomem. Przy tak maym zakresie zmiany
ogniskowej nie uzyskamy dostatecznie szerokiego kta widzenia, aby sfotografowa
ciekaw budowl wtoczon midzy inne
zabudowania. Zblienie odlegych obiektw
rwnie jest niewielkie. Wbudowana lampa
byskowa moe by skuteczna w zakresie
od okoo 1 do 3 m. Ostro jest ustawiana
automatycznie, a jedyn opcj, jak moemy
wybra, jest tryb makro.
Kompakty rednio zaawansowane.
Wikszo ludzi zabiera w podr aparat
nalecy do tej wanie kategorii. Modele
te zawieraj przetworniki o rozdzielczoci
od 5 do 7 megapikseli i kosztuj od 800
do 1500 zotych. S kupowane zarwno
przez osoby rzadko sigajce po aparat,
jak i przez troch powaniejszych fotogra-

fw, ktrym zaley na uzyskiwaniu ostrych

i czystych obrazw przy zachowaniu uniwersalnoci aparatu. Zoom optyczny tych
aparatw zawiera si w przedziale od trzydo szeciokrotnego. Poza automatycznym
trybem ustawiania ostroci i ekspozycji
mog rwnie posiada opcje rcznego
ustawiania niektrych parametrw. Moe
to by ustawianie czasu otwarcia migawki
lub otworu przysony, dopasowanie ekspozycji do konkretnych warunkw owietleniowych, a nawet peny tryb manualny. Za
pomoc takiego aparatu praktycznie kady
moe robi zdjcia podrnicze.
Kompakty zaawansowane. Modele bardziej zaawansowane pocigaj podrnikw,
ktrzy potrzebuj wicej opcji i funkcji. Za
kwot 1500 2000 zotych mona kupi
aparat o rozdzielczoci od 8 do 9megapikseli (a nawet wicej), z zoomem w zakresie
od szecio- do dwunastokrotnego
(lub wicej), wiksz liczb ustawie manualnych i wieloma dodatkowymi funkcjami.
Po takie aparaty sigaj ci, ktrzy maj wiadomo, e do robienia lepszych i ciekawszych zdj potrzebuj aparatu oferujcego
wicej opcji do wyboru. Aparaty takie maj
mnstwo wielofunkcyjnych przyciskw
i pokrte, rozbudowane menu oraz grub
instrukcj obsugi. Znajdziemy tutaj takie
udogodnienia, jak nagrywanie filmw, tryb
zdj seryjnych (ang. burst mode) polegajcy
na zarejestrowaniu od 6 do 10kadrw
w odstpach dwusekundowych lub nawet
krtszych oraz moliwo obrbki zarejestrowanych obrazw. Te dodatkowe funkcje
mog by bardzo przydatne w sytuacji,
gdy nie mamy dostpu do komputera.
Aparaty dla entuzjastw fotografii.
Zwykle okrelane s one mianem pprofesjonalnych i wyposaane s w niewymienne
obiektywy o duych zakresach zmiany
ogniskowej, ktre czsto rozcigaj si od
wartoci typowych dla obiektyww szerokoktnych, na przykad 24 mm (w przeliczeniu na standard 35 mm), a do wartoci
charakterystycznych dla teleobiektyww,

Rozdzia 1 Poznajemy swj aparat cyfrowy

33

Rysunek 1.1. Aparaty przeznaczone dla entuzjastw fotografii mog by

wyposaone zarwno w duy wywietlacz LCD, jak i wewntrzny wizjer
elektroniczny

czyli 300 360 mm. Wydajc od 2000

do 2500 zotych, otrzymamy aparat
o rozdzielczoci od 8 do 10 megapikseli
z duym 2,5-calowym wywietlaczem LCD
na tylnej ciance i drugim, wewntrznym
wywietlaczem penicym rol wizjera,
ktry pokazuje niemal dokadnie to, co
widzi obiektyw. Takie aparaty czsto kupuj
zaawansowani fotoamatorzy, bo dziki ich
niskiej cenie mog sobie pozwoli na zakup
dodatkowych akcesoriw. Take profesjonalici czasami uywaj tych aparatw
do robienia prywatnych zdj lub jako tani
dodatkowy aparat bdcy uzupenieniem
ich profesjonalnego sprztu.
Cyfrowe lustrzanki jednoobiektywowe.
S to aparaty, jakich uywaj powani
fotograficy hobbyci i profesjonalici.
Wymienno obiektyww umoliwia wiksz elastyczno optyczn tych aparatw
zawsze mona zastosowa obiektyw
o szerszym kcie widzenia, duszej ogniskowej, umoliwiajcy ustawienie ostroci
dla mniejszej odlegoci lub fotografowanie
w gorszych warunkach owietleniowych.
Lustrzanki cyfrowe charakteryzuj si rwnie wiksz szybkoci dziaania,
co przejawia si m.in. zmniejszeniem tego

frustrujcego opnienia, jakie wystpuje midzy naciniciem spustu migawki

a faktycznym zarejestrowaniem obrazu.
Pprofesjonalna lustrzanka kosztuje od
okoo 2000 do 3500 zotych (do tego
naley doda od 500 do 1000 zotych za
obiektyw), a za model profesjonalny trzeba
zapaci od 3500 do 15 000 zotych lub
jeszcze wicej. Rozdzielczoci dostpne
w tej kategorii aparatw zawieraj si
w przedziale od 6 do 16 megapikseli.

Rysunek 1.2. Cyfrowe lustrzanki

jednoobiektywowe charakteryzuj si
wymiennoci obiektyww, szybkim dziaaniem
i du liczb dodatkowych funkcji

34 Cz I Zaznajamianie si z aparatem fotograficznym zabieranym w podr

Ocena posiadanego aparatu

Jeli nawet wydaje si nam, e dobrze znamy swj
aparat, warto dokona przegldu poszczeglnych
jego funkcji pod ktem przydatnoci dla fotografii podrniczej. Niniejszy podrozdzia zawiera
informacje pomocne w dokonaniu takiego wanie przegldu.
Rozdzielczo. Jest to liczba elementw
obrazu (pikseli), jak aparat jest w stanie
zarejestrowa. Zwykle jest ona wyraana w megapikselach. To ona decyduje
o maksymalnych wymiarach zdjcia, jakie
moemy uzyska za pomoc danego aparatu, oraz o tym, czy bez utraty jakoci
moemy obci fragment obrazu i pozosta cz powikszy do wymaganych
rozmiarw. Jeli nie zamierzamy robi
odbitek w duych formatach, liczba megapikseli nie musi by dua (4 lub 5 megapikseli w zupenoci wystarczy), a z punktu
widzenia oszczdnoci miejsca na kartach
pamici jest nawet wskazana.
Obiektyw. Obiektyw decyduje o wzgldnym powikszeniu rejestrowanego obrazu.
Wikszo aparatw cyfrowych wyposaana jest w obiektywy typu zoom, czyli
o zmiennej ogniskowej, ktre umoliwiaj
fotografowanie rnych obiektw bez
koniecznoci zbliania si lub oddalania od
nich. Parametr okrelajcy t funkcj nosi
nazw dugo ogniskowej i jest wyraany w milimetrach. Najczciej podawana
jest rwnowana dugo ogniskowej, jak
dany obiektyw miaby po zamontowaniu
go w tradycyjnym aparacie na film 35mm.
Obiektywy o rwnowanej dugoci ogniskowej mniejszej od 40 mm nale do
kategorii szerokoktnych. Obiektywy
normalne maj ogniskow w zakresie od
40 do 55 mm, a obiektywy o duszych
ogniskowych zaliczane s do teleobiektyww. W przypadku cyfrowych lustrzanek
jednoobiektywowych istnieje moliwo
wymiany obiektyww. Dla fotografii
podrniczej istotne znaczenie ma zakres,
w jakim moemy zmienia dugo ognisko-

wej obiektywu. Do sfotografowania duego

budynku lub pomnika potrzebny nam
bdzie obiektyw szerokoktny, a teleobiektyw przybliy nas do obiektu pooonego
w wikszej odlegoci.
Ostro. Jest to kolejna cecha charakteryzujca aparat i zamontowany w nim
obiektyw. Okrela ona zdolno tworzenia
ostrego obrazu w zalenoci od odlegoci midzy aparatem a fotografowanym
obiektem. Wszystkie aparaty cyfrowe i ich
obiektywy mog tworzy ostre obrazy przy
odlegociach z przedziau od kilkudziesiciu centymetrw do nieskoczonoci,
a dla niektrych zakres ten moe rozpoczyna si ju od jednego centymetra (liczc
od przodu obiektywu). Daje to moliwo
robienia duych zblie, czyli zdj typu
makro. W najprostszych aparatach cyfrowych stosowany jest automatyczny system
ustawiania ostroci (autofokus) i nic w tych
ustawieniach nie moemy zmieni. Bardziej
zaawansowane aparaty umoliwiaj nam
wybranie fragmentu kadru, ktry ma by
wykorzystany do ustawienia ostroci,
a nawet pozwalaj ustawi j rcznie.
Poniewa w fotografii podrniczej wykonywane s zdjcia zarwno obiektw odlegych, jak i drobnych detali, szeroki zakres
ustawiania ostroci i skuteczny autofokus
s niezwykle podane.
Ekspozycja. System automatycznego
doboru parametrw ekspozycji zapobiega
przewietleniu lub niedowietleniu zdj.
Decyduje on zarwno o czasie nawietlania
przetwornika (czas otwarcia migawki), jak
i o iloci wiata przepuszczanego przez
obiektyw (przysona). Systemy takie mog
by oparte na skomplikowanym matrycowym pomiarze wiata, ale mog rwnie
umoliwia nam wskazanie fragmentu
kadru, w ktrym ten pomiar ma by dokonany. Dobry system ustawiania ekspozycji
powinien by na tyle elastyczny, aby umoliwi nam uzyskiwanie rnego rodzaju
efektw, na przykad zdj sylwetkowych.

Rozdzia 1 Poznajemy swj aparat cyfrowy

System podgldu. W aparatach cyfrowych stosowane s cztery rodzaje wizjerw: wywietlacz LCD ukazujcy obraz
taki, jaki zostanie zarejestrowany, optyczne
okienko, z ktrego mona skorzysta, gdy
zbyt silne wiato utrudnia obserwacj
obrazu na wywietlaczu LCD, wizjer elektroniczny podobny do wywietlacza LCD,
ale dobrze osonity od wiata zewntrznego, oraz optyczny wizjer ukazujcy obraz
pochodzcy z obiektywu (system TTL
od ang. Through The Lens). Ten ostatni
rodzaj stosowany jest w lustrzankach jednoobiektywowych. Do skierowania wiata
w kierunku wizjera wykorzystywane jest
lustro, ktre na czas otwarcia migawki
odchyla si, umoliwiajc nawietlenie
przetwornika. Niektre aparaty maj tylko
wywietlacz LCD, a jeszcze inne oprcz
wywietlacza maj okienko optyczne lub
wizjer elektroniczny. W lustrzankach
jednoobiektywowych podgld kadru jest
moliwy tylko w wizjerze optycznym
wywietlacz LCD suy jedynie do
przegldania zrobionych zdj. Jako e
wikszo zdj podrniczych robiona

35

jest w warunkach plenerowych, aparaty

z wywietlaczem LCD jako jedynym systemem podgldu nie s najlepszym wyborem.
Szybko dziaania. Ten parametr moe
mie w fotografii podrniczej due znaczenie, bo zazwyczaj wtedy nie mamy
zbyt wiele czasu. Czasem moemy po
prostu chcie zrobi kilka zdj i szybko
uda si w dalsz drog, a innym razem,
gdy zechcemy uchwyci jaki szczeglny
moment, aparat dziaajcy zbyt wolno
moe nam to uniemoliwi. Szybko
dziaania aparatu oceniamy na podstawie
czasu, jaki upywa od wczenia aparatu
do chwili, kiedy moemy zrobi zdjcie
(w wikszoci sytuacji podrniczych czas
wynoszcy trzy sekundy lub wicej moe
okaza si zbyt dugi). Wany jest rwnie
czas, jaki aparat potrzebuje na przygotowanie si do kolejnego zdjcia (oczekiwanie przez dwie lub trzy sekundy moe
by niekiedy frustrujce). Nie mniej wane
s rwnie szybko dziaania systemw
pomiaru wiata i ustawiania ostroci, czas
niezbdny do ponownego naadowania

Rysunek 1.3. Aparat z duym wywietlaczem LCD, ale bez dodatkowego wizjera,
wietnie nadaje si do przegldania zdj, natomiast uywanie go w silnym wietle
sonecznym moe by trudne

36 Cz I Zaznajamianie si z aparatem fotograficznym zabieranym w podr

lampy byskowej oraz szybko zapisywania
obrazw na karcie pamici (ma decydujcy
wpyw na czstotliwo rejestrowania
zdj seryjnych). Wszystko to ma znaczenie, kiedy si spieszymy, a czasem nawet
wtedy, gdy nam si nie spieszy.
Zasig lampy byskowej. Stosowanie elektronicznej lampy byskowej wymaga pewnego objanienia. Widok turysty biegajcego
z aparatem i cigle byskajcego fleszem jest
jednym z powodw wprowadzenia w wielu
miejscach zakazu stosowania lamp byskowych. Prawd mwic, zdjcia zrobione
z uyciem flesza rzadko nale do najlepszych. Oczywicie w pewnych sytuacjach
bysk lampy moe by bardzo uyteczny,
na przykad dla rozjanienia gbokich cieni
spowodowanych silnym wiatem sonecznym. Wwczas jednak bdzie potrzebna
lampa mogca owietli obiekty pooone
w odlegoci co najmniej 3,5 m. Oglnie jest
tak, e im mniejszy aparat, tym sabsz ma
wbudowan lamp. Nie jest to spowodowane tym, e w maym aparacie nie zmieci
si lampa o wikszej mocy, lecz tym, e taka
lampa wymaga wyszego napicia, a mae
aparaty s zasilane mniejsz liczb baterii.
Jednak najistotniejszym powodem, dla ktrego powinnimy jak najrzadziej stosowa
lamp w fotografii podrniczej, jest to, e
zdjcia zrobione przy owietleniu naturalnym s bardziej naturalne.

Proste sposoby
udoskonalenia
podrniczego sprztu
fotograficznego
Oto kilka rzeczy, jakie moemy zrobi, aby zwikszy moliwoci naszego aparatu. Przedstawiam
tu pi atwych sposobw na uzyskiwanie zdj
lepszej jakoci, a po dalsze wskazwki w tym
zakresie odsyam do rozdziau 5.
Nasadki teleobiektywowe i szerokoktne. Aparaty kompaktowe nie

maj wymiennych obiektyww, ale na

wielu z nich mona zamontowa nasadk
powodujc skrcenie lub wyduenie
ogniskowej gwnego obiektywu. Nasadki
tego typu s zakadane na przedni cz
obiektywu. Ich koszt z reguy nie przekracza 300 zotych. Jeli nasz aparat nie jest
wyposaony w obiektyw z superzoomem
(czyli omio- do dwunastokrotnym), taka
nasadka moe by dobr inwestycj, dziki
ktrej moe nawet bdziemy mogli odoy
zakup nowego aparatu.

Rysunek 1.4. Taka nakadka naoona na obiektyw

aparatu kompaktowego zwiksza jego kt widzenia

Zewntrzna lampa byskowa.

Zastosowanie zewntrznej lampy byskowej
zapewnia lepsze owietlenie fotografowanej
sceny i pozwala na stosowanie kreatywnych technik fotografowania. Nie do kadego aparatu mona podczy dodatkow
lamp. Lustrzanki cyfrowe i wikszo
zaawansowanych kompaktw maj odpowiednie zcza. Inne aparaty mog wsppracowa z zewntrzn lamp byskow
w trybie slave, jeli jest ona wyposaona
w odpowiedni ukad wyzwalajcy.

Rozdzia 1 Poznajemy swj aparat cyfrowy

37

moemy chcie ustawi aparat z wczonym samowyzwalaczem i szybko ustawi

si przed obiektywem, aby znale si na
zdjciu. Jeeli chcemy unikn zabierania
w podr statywu, powinnimy wzi
woreczek wypeniony grochem (taki,
jakiego dzieci uywaj do zabawy).
Aby ustawi aparat, wystarczy postawi go
na woreczku pooonym na jakimkolwiek
stabilnym przedmiocie. Oczywicie naley
zachowa ostrono, aby pozostawiony
bez opieki woreczek wraz z aparatem nie
znalaz nowego waciciela!

Rysunek 1.5. Zewntrzn lamp byskow mona

zamontowa na aparacie lub poza nim, czc oba
urzdzenia odpowiednim przewodem takie
rozwizanie umoliwia owietlenie obiektu
pod innym ktem

Osona wywietlacza LCD. Jeli mamy

problemy z ogldaniem obrazu na wywietlaczu LCD przy silnym owietleniu,
moemy zastosowa odpowiednio dopasowan oson przeciwsoneczn. Firma
Hoodman (www.hoodmanusa.com1) oferuje
atwe w montau osony do wikszoci
aparatw i kamer cyfrowych. W sytuacji,
gdy aparat nie ma dodatkowego wizjera
poza wywietlaczem LCD, zakup takiej
osony jest bardzo wskazany.
Woreczek wypeniony grochem.
Czasami konieczne jest stabilne ustawienie
aparatu, na przykad gdy robimy zdjcie
przy sabym owietleniu i stosujemy dugi
czas otwarcia migawki. Innym razem

Osona obiektywu. Jednym ze skutecznych sposobw poprawienia jakoci

zdj, robionych aparatem zwrconym
w stron soca lub innego silnego rda
wiata, jest zakadanie na obiektyw osony
antyrefleksyjnej. Obiektywy montowane
w lustrzankach s na og wyposaone
w tego typu osony, ale mona rwnie
znale osony pasujce do wielu rednio i bardziej zaawansowanych aparatw
kompaktowych. Osona taka zmniejsza
prawdopodobiestwo wystpowania flar
i poprawia kontrast rejestrowanych obrazw, a take stanowi w pewnym stopniu
ochron mechaniczn obiektywu.

Wybr nowego aparatu

To, jaki aparat bdzie najodpowiedniejszy dla
fotografii podrniczej, zaley w duej mierze od
tego, kto bdzie si nim posugiwa. Niektrzy
podrnicy wybieraj aparat moliwie najmniejszy, aby mie go zawsze przy sobie, na przykad
w kieszeni, na wypadek gdyby nagle nadarzya si
okazja sfotografowania interesujcego obiektu
lub zaskakujcej sceny. Inni wol aparat z moliwie najwiksz liczb megapikseli, poniewa
dziki duej rozdzielczoci mog swoje najlepsze zdjcia powikszy do duych rozmiarw,
oprawi i powiesi w prywatnej fotogalerii. Dua

Oficjalnym przedstawicielem firmy Hoodman w Polsce jest firma System Bank (www.systembank.pl) przyp. tum.

38 Cz I Zaznajamianie si z aparatem fotograficznym zabieranym w podr

rozdzielczo umoliwia take wybranie maego
fragmentu z oryginalnej fotografii i powikszenie go do rozmiarw normalnej odbitki. W ten
sposb mona z jednego zdjcia utworzy kilka
zupenie nowych.
Jeszcze inni mog poszukiwa aparatu oferujcego funkcje uatwiajce przesyanie zdj drog
internetow. S aparaty, ktre wystarczy podpi
do komputera (na przykad w kafejce internetowej) i nacisn kilka przyciskw, aby zapisane
w nich zdjcia zostay przesane na wskazany
adres e-mailowy.
Wybr aparatu idealnie pasujcego
do podry moe by bardzo trudny.
Dobrym pomysem jest maksymalne
ograniczenie pola wyboru przez
dokadne sprecyzowanie naszych
wymaga. Jeli chcemy unowoczeni
nasz sprzt i szukamy informacji na
temat konkretnych modeli, moemy
je znale na stronach internetowych powiconych testom i ocenom
tego rodzaju sprztu, na przykad
www.dpreview.com lub www.cnet.com2.

Aby idealnie utrafi z wyborem aparatu, musimy

wczeniej sprecyzowa, co chcemy osign
w dziedzinie fotografii podrniczej. Przedstawi
teraz kilka kwestii, ktre warto wzi pod uwag.
Jeli jakie pojcie okae si niezrozumiae, objanienia naley szuka w poprzednich czciach
tego rozdziau.
Czy rozmiary aparatu maj znaczenie?
W poradnikach dla podrujcych mona
przeczyta, e baga powinien by jak najlejszy. W pewnym zakresie mona to odnie
rwnie do sprztu fotograficznego. Jeli
kto naprawd chce go zminimalizowa,
moe wybra aparat wyposaony we wszystkie niezbdne funkcje, a przy tym mniejszy
od paszportu i niewiele od niego grubszy.
Natomiast jeli chce mie aparat z obiektywem o wikszym zoomie (lub z wymiennymi
obiektywami), silniejsz lamp byskow
i rnymi dodatkowymi funkcjami, musi
liczy si z tym, e jego baga bdzie wikszy. Wybierajc aparat pod ktem fotografii
podrniczej, naley zatem ustali, czy jego
waga i rozmiary maj znaczenie.

Rysunek 1.6. May aparat mieci si w kadej kieszeni, dziki czemu moe by zawsze pod rk
Istniej rwnie polskojzyczne witryny internetowe o podobnej tematyce, na przykad www.megapixel.pl lub www.
digfoto.pl przyp. tum.
1

Rozdzia 1 Poznajemy swj aparat cyfrowy

Jakie bdzie przeznaczenie wykonywanych zdj? Niektrzy podrnicy robi
odbitki swoich zdj najczciej w standardowym formacie 1015 cm, a wikszy
format stosuj sporadycznie. Ci, ktrzy
prezentuj swoje najlepsze prace w rnych fotogaleriach, stosuj due formaty
i oprawiaj swoje zdjcia. Wielu rozsya
zdjcia drog e-mailow lub prezentuje
je w formie pokazu slajdw na ekranie
monitora. Przeznaczenie zdj robionych
podczas podry moe mie wpyw na
wybr aparatu. Przykadowo, jeli nie przewidujemy wykonywania duych odbitek, nie
musimy zabiera aparatu o bardzo duej
rozdzielczoci (duej liczbie megapikseli).
Czy zdjcia bd poddawane edycji?
Wielu ludzi pozostawia zrobione przez siebie zdjcia takimi, jakimi wyszy z aparatu
bez poddawania ich adnym istotnym zabiegom w komputerze. Najbardziej satysfakcjonuje ich uzyskiwanie dobrych zdj przy
uyciu samego aparatu. Dla innych rwnie
satysfakcjonujce jest modyfikowanie fotografii za pomoc programw sucych
do edycji obrazw cyfrowych nawet
jeli polega to tylko na obciciu zbdnego
fragmentu lub usuniciu efektu czerwonych
oczu. Rne aparaty tworz obrazy rnej
jakoci. Niektre z nich oferuj funkcje
poprawiajce ekspozycj, kolorystyk i inne
parametry zdjcia. Z kolei inne umoliwiaj pobranie obrazu w postaci surowej
(czyli nieprzetworzonej przez wewntrzne
ukady aparatu), ktry nastpnie mona
podda odpowiedniej obrbce za pomoc
komputerowego programu edycyjnego.
Czy fotografi traktujemy w sposb
twrczy? Moe chodzi nam o co wicej
ni robienie ostrych i czystych zdj wiernie przedstawiajcych ciekawe obiekty
i wydarzenia. Moe patrzymy na fotografi
podrnicz jak na sposb uprawiania twrczoci artystycznej i potrzebujemy aparatu
wyposaonego w dodatkowe, specjalne
funkcje lub elementy, takie jak: obiektyw
o bardzo dugiej lub bardzo krtkiej ogniskowej, tryby zdj seryjnych i fotografii

39

poklatkowej, moliwo ustawiania ostroci

na bardzo ma odlego itp.
Jak duo zdj zamierzamy robi?
Ekonomiczno fotografii cyfrowej sprawia,
e zwykle robimy znacznie wicej zdj
ni robilibymy, bdc zmuszeni paci za
film i jego wywoanie. Oczywicie s ludzie
mimo to traktujcy robienie zdj podczas
podry jako zajcie drugorzdne, ale s
te tacy, ktrzy usiuj uwieczni na zdjciach niemal kad napotkan scen i kade
wydarzenie. Jeli zaliczamy si do tej drugiej kategorii, powinnimy zwrci uwag
na liczb zdj, ktre bdziemy mogli zapisa na jednej karcie pamici oraz na moliwo zwikszenia pojemnoci aparatu.
Czy nowy aparat ma by inwestycj dugoterminow? To, jak kwot
wydamy dzisiaj na aparat cyfrowy, moe
zalee od tego, czy planujemy za rok
kupi nowszy i lepiej wyposaony model,
czy te mamy zamiar uywa go przez
dwa, trzy lub wicej lat. Jeli fundusze,
ktre moemy przeznaczy na ten cel,
s ograniczone, to w pierwszym przypadku
wybierzemy z pewnoci model taszy,
aw drugim najprawdopodobniej zdecydujemy si na co droszego.
Czy mamy zamiar wymienia si
akcesoriami? Przed podr zwykle
kupujemy dodatkowe wyposaenie, takie
jak zapasowe baterie, zewntrzna lampa
byskowa lub, gdy uywamy lustrzanki
cyfrowej, obiektywy (co moe oznacza
wydatek porwnywalny z cen samego
aparatu). Jeli planujemy wymienia si
tymi akcesoriami na przykad z innymi
czonkami rodziny lub zamierzamy uywa
ich z nastpnym, kupionym w przyszoci
aparatem, to powinnimy zadba o to, aby
ten sprzt by kompatybilny najlepiej,
jeli bdzie pochodzi od tego samego producenta. W ten sposb moemy zmniejszy wydatki, a w przypadku wsplnego
korzystania z tych akcesoriw rwnie
przez pozostaych uczestnikw wyprawy,
zredukujemy take baga.