IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE

SUSE Linux.
wiczenia
Autor: Maciej Groszek
ISBN: 83-246-0788-9
Format: A5, stron: 136

ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wikszoci uytkownikw komputerw PC pojcie system operacyjny kojarzy si

wycznie z systemem Windows. Jednak oprcz niego istnieje wiele produktw
speniajcych analogiczne funkcje. Jednym z nich jest darmowy system Linux. Linux,
napisany w 1991 roku w ramach akademickich zaj przez fiskiego studenta Linusa
Torvaldsa, zdobywa coraz wiksz popularno i wykorzystywany jest powszechnie nie
tylko przez uytkownikw indywidualnych, ale take przez firmy i inne organizacje.
Doskonale spenia swoj rol jako system dla serwerw sieciowych i stacji roboczych,
a jego stabilno i niezawodno s wysoko cenione przez uytkownikw.
Linux obecny jest rynku w wielu wersjach, ktre okrela si mianem dystrybucji.
Dziki ksice SUSE Linux. wiczenia poznasz podstawy jednej z dystrybucji Linuksa
SUSE. Przekonasz si, e nie musisz instalowa tego systemu, aby go pozna
uruchomisz go za pomoc pyty Live CD. Jeli Ci si spodoba, dowiesz si, jak go
zainstalowa i skonfigurowa. Poznasz sposoby optymalizowania wydajnoci Linuksa,
nauczysz si korzysta z konsoli tekstowej oraz interfejsw graficznych GNOME i KDE.
Przeczytasz take o aplikacjach doczanych do Linuksa.
Uruchamianie Linuksa z pyty Live CD
Instalacja systemu na dysku twardym
Poprawianie wydajnoci systemu
Wywietlanie informacji o aktywnych uytkownikach
Praca z systemem plikw
Korzystanie z edytora vi
Pakiet OpenOffice
Przegld oprogramowania doczonego do SUSE Linux
Przekonaj si, e za stabilny i wydajny system operacyjny nie trzeba paci

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

Wstp
Rozdzia 1. SUSE od rki
KDE czy GNOME?
Jak uruchomi SUSE Live-CD z interfejsem GNOME?
Jak uruchomi SUSE Live-CD z interfejsem KDE?
Jak zmieni rozdzielczo ekranu?
Jak wywietli pomoc ekranow?
Jak uruchomi narzdzie do naprawy systemu?

Rozdzia 2. Instalowanie systemu

Program instalacyjny
Jak najprociej zainstalowa SUSE Linux?
Jak rozwiza problem ACPI?
Jak rozwiza problem APIC?

Rozdzia 3. Szybka pomoc

Jak usun haso?
Jak przywrci adowanie Linuksa?
Jak przywrci adowanie Windows?

Rozdzia 4. Jak poprawi wydajno systemu?

Jak wycza zbdne usugi?
Jak zoptymalizowa RAM?

5
13
13
14
15
16
17
18

19
19
20
26
27

29
29
31
34

35
35
39

SUSE Linux wiczenia

Rozdzia 5. Jak korzysta z trybu tekstowego?

Jak wykonywa operacje na plikach i katalogach?
Jak wywietli informacje o uytkownikach
zalogowanych w systemie?
Jak uzyska informacje o aktywnych procesach?
Edytor VI
Co jeszcze warto wiedzie?

Rozdzia 6. Co moe SUSE Linux?

Dodatek A

43
46
50
52
55
56

59

Praca z tekstem
Arkusz kalkulacyjny, baza danych, prezentacja
Sownik angielsko-angielski
Rysunki i pliki graficzne
Gry, dowcipy i dobre ksiki
Stan komputera

60
63
69
70
75
81

Funkcje OpenOffice.org Calc

87

Funkcje bazy danych

Funkcje finansowe

87
92

Wikszo systemw operacyjnych po zainstalowaniu jest gotowa do pracy. Dzieje si tak dziki ustawieniom domylnym.
Kade rozwizanie ma wady i zalety. System, ktry uywa
ustawie domylnych, nie wymaga konfigurowania, nie wykorzystuje optymalnie moliwoci komputera.
O optymalizacji systemu mona pisa cae rozprawy. W wiczeniach
poka tylko dwie drogi wyczanie zbdnych usug oraz popraw
wykorzystania pamici RAM.

System instalowany jest z wieloma usugami, ktre nie s potrzebne

uytkownikowi posugujcemu si stacj robocz. Jak i ktre z nich
mona wyczy, dowiesz si, wykonujc wiczenie 4.1.
W I C Z E N I E

4.1

Wycz zbdne usugi

Uruchom program Ywast. Wywietl list uruchomionych usug systemowych. Wycz zbdne usugi.

36

SUSE Linux wiczenia

Aby wykona wiczenie:

1. Wybierz z menu gwnego polecenie Yast.
2. Program Yast moe by uruchamiany tylko przez uytkownikw,
ktrzy maj uprawnienia roota. Gdy wywietli si danie
podania hasa do konta root, wpisz je.
3. Wywietlone zostanie okno Centrum sterowania YaST2
(rysunek 4.1).

Rysunek 4.1. Centrum sterowania YaST2

4. Kliknij widoczn po lewej stronie okna ikon System.
5. Kliknij widoczn po prawej stronie okna ikon Usugi
6.

7.
8.
9.

systemowe.
Zaznacz usug acpid (rysunek 4.2). Demon ACPI (ang.
Advanced Configuration and Power Interface) ma za zadanie
zoptymalizowanie zarzdzania energi. Ustala on jak BIOS,
system operacyjny i urzdzenia komunikuj si w sprawie
poboru energii.
Kliknij przycisk Wycz.
Po chwili wywietlony zostanie komunikat informujcy
o wykonaniu polecenia (rysunek 4.3). Kliknij przycisk OK.
Zaznacz usug cron. Steruje ona zadaniami w czasie. Jeeli
komputer nie musi co okrelony czas wykonywa procedur,
wycz ten proces.

Rozdzia 4. Jak poprawi wydajno systemu?

37

Rysunek 4.2. Nie wyczaj usugi acpid, jeli uywasz laptopa

Rysunek 4.3.
Potwierdzenie
zatrzymania
usugi

10. Zaznacz usug cups. Jest to demon wydruku (rysunek 4.4).

11.

12.
13.
14.

Jeeli komputer nie peni roli serwera wydrukw moesz

j wyczy. Kliknij przycisk Wycz.
Po chwili wywietlony zostanie komunikat informujcy
o koniecznoci zatrzymania usugi zalenej od cups
(rysunek 4.5). Kliknij przycisk Kontynuuj.
Po chwili wywietlone zostanie okno informujce
o zatrzymaniu obu usug (rysunek 4.6). Kliknij przycisk OK.
Jeeli podczas pracy w trybie konsoli mysz nie jest Ci potrzebna,
wycz usug gpm.
Jeeli nie bdziesz korzysta z wykrywania urzdze typu
hotplug (np. aparatw cyfrowych), wycz usug hotplug.

38

SUSE Linux wiczenia

Rysunek 4.4. Okno YaST2 z zaznaczon usug cups

Rysunek 4.5.
Informacja
o koniecznoci
zatrzymania
usugi zalenej

Rysunek 4.6.
Informacja
o zatrzymaniu
obu usug

Nie wyczaj usugi kbd. Odpowiada ona za obsug klawiatury!

15. Jeeli komputer nie pracuje w sieci, wycz usug network.
16. Jeeli nie chcesz udostpnia zasobw dyskowych innym

komputerom doczonym do sieci, wycz usug nfs.

Rozdzia 4. Jak poprawi wydajno systemu?

39

17. Jeeli nie korzystasz z Samby, wycz usug nmb. Jest

to demon Samby. Odpowiada on za serwer nazw NetBIOS.

Nie wyczaj usugi postfix. Odpowiada ona za przekazywanie
na konto roota komunikatw systemowych.
Nie wyczaj usugi rpasswdd. Odpowiada ona za sprawdzanie
poprawnoci pliku hase.
Wycz usug saslauthd. Jest ona uywana przy uwierzytelnianiu
uytkownika przez protok SMTP. Jeeli w systemie nie jest
zainstalowany Postfix, nie wczaj saslauthd.
Jeeli nie korzystasz z Samby, wycz usug SMB.
Nie wyczaj usugi sshd. Umoliwia ona korzystanie z protokou SSH,
ktry jest bezpieczniejszym nastpc telnetu.
Nie wyczaj usugi syslog. Odpowiada ona za dostarczanie informacji
o pracy systemu.
Jeeli nie autoryzujesz si w domenie Windows NT/2000, wycz usug
winbind.
Nie wyczaj usugi xdm. Korzystaj z niej interfejsy graficzne KDE
i GNOME.

Linux nie ma duych wymaga sprztowych. Jeeli chcesz, aby praca przebiegaa sprawnie, musisz wyposay komputer w odpowiedni ilo pamici RAM lub zoptymalizowa wykorzystanie tej, ktra
ju jest zainstalowana. Jak to zrobi, dowiesz si z wiczenia 4.2.

40

SUSE Linux wiczenia

W I C Z E N I E

4.2

Zoptymalizuj pami RAM

Uruchom konsol. Docz plik wymiany do pamici operacyjnej komputera. Wcz korzystanie z pliku wymiany.
Aby wykona wiczenie:
1. Uruchom okno konsoli.
2. Zaloguj si jako uytkownik root. Wpisz w oknie konsoli
polecenie su.
3. Nacinij klawisz Enter.
4. Wpisz haso do konta root.
5. Nacinij klawisz Enter.
6. Za w folderze mnt plik o nazwie swap i rozmiarze 256 MB.
Wpisz polecenie # dd if=/dev/zero of=/mnt/swap bs=1048576
count=256.
7. Nacinij klawisz Enter.
8. Docz do pamici komputera utworzony plik o rozmiarze
256 MB. Konieczne s do tego dwa polecenia. Wpisz pierwsze
polecenie: # mkswap /mnt/swap.
9. Nacinij klawisz Enter.
10. Wpisz drugie polecenie: # swapon -p 42 /mnt/swap.
11. Nacinij klawisz Enter.
12. Zamknij okno konsoli (rysunek 4.7).
13. Sprawdzimy, czy system bdzie korzysta z dodatkowej
pamici. Uruchom program YaST2.
14. Otwrz kolejno System/Powertweak.
15. Rozwi kolejno sekcje: Virtual
Memory/Swapping/vm/overcommit_memory.
16. Jako warto parametru vm/overcommit_memory wpisz 0
(rysunek 4.8).
17. Zapisz ustawienia.

Rozdzia 4. Jak poprawi wydajno systemu?

41

Rysunek 4.7. Cz optymalizacji RAM wykonywanej poleceniami konsoli

Rysunek 4.8. System bdzie korzysta z dodatkowej pamici

42

SUSE Linux wiczenia

Ustawienia wykonane w oknie konsoli w wiczeniu 4.2 trzeba wpisywa
kadorazowo po uruchomieniu systemu. Aby tego unikn, dopisz do
pliku /etc/fstab (rysunek 4.9) lini swap /mnt/swap swap pri=42 0 0
(rysunek 4.10).
Parametr pri okrela priorytet polecenia. Moe przyjmowa wartoci
z przedziau od 0 do 32767. Domyl wartoci jest 42.

Rysunek 4.9. Plik fstab znajduje si w folderze etc

Rysunek 4.10. Plik fstab z dopisan ostatni lini