You are on page 1of 38

Microsoft Excel 2007 PL.

Wykresy jako wizualna


prezentacja informacji.
Rozwizania w biznesie
Autor: Bill Jelen
Tumaczenie: Przemysaw Mirecki,
Ireneusz Jakbik
ISBN: 978-83-246-1294-9
Tytu oryginau: Charts and Graphs for
Microsoft(R) Office Excel 2007
(Business Solutions)
Format: 170x230, stron: 504
Excel jako doskonae narzdzie do przedstawiania informacji wizualnych!
Jak wybra wykres, ktry najdokadniej przekae informacje?
Jak za pomoc Excela przedstawi dane wizualne w atrakcyjny sposb?
Jak tworzy wykresy w jzyku VBA?

Excel to przydatne i bardzo popularne narzdzie, dotychczas suce gwnie


do tworzenia arkuszy kalkulacyjnych. W niniejszej ksice pokazano, jak korzysta
z Excela, by efektywnie kreowa wykresy i dokonywa ich edycji oraz formatowania;
wszystko po to, by bardzo atrakcyjnie zaprezentowa informacje!

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

Dziki tej ksice dowiesz si, jak utworzy w Excelu efektowne wykresy, ktre
dotychczas wydaway Ci si zbyt trudne do realizacji. Poegnasz si z domylnymi
ustawieniami Microsoftu i przekaesz odbiorcom dokadnie to, o co Ci chodzi. Zobaczysz,
jak w prosty sposb zamieni wykres liniowy na giedowy, bez adnych ogranicze.
Nauczysz si dodawa do wykresw kolumnowych niewidzialne serie, ktre sprawi,
e kolumny bd unosiy si w powietrzu, a take przekonasz si, e za pomoc nowej
funkcji supkw danych mona budowa wykresy bezporednio w komrkach arkusza.
Ponadto poznasz nowy mechanizm tworzenia wykresw obecny w Excelu 2007
oraz now grafik SmartArt, z ktrej mona korzysta przy opracowywaniu diagramw
biznesowych. Zatem ksika ta jest doskonaym rdem informacji dla osb ju
posugujcych si Excelem, pozwalajcym poszerzy jego zastosowanie w swojej
codziennej pracy. Obszerny zakres zagadnie tu omwionych wyczerpujco przedstawia
techniki zastosowania Excela do prezentacji danych wizualnych.
Skrty, ktre uatwiaj prac z Excelem
Tworzenie wykresw i formatowanie ich elementw
Wykresy pokazujce trendy, rnice, zwizki
Tworzenie wykresw giedowych i wykresw przestawnych
Uywanie grafiki SmartArt
Eksportowanie wykresw i uywanie ich poza Excelem
Zastosowanie jzyka VBA do tworzenia wykresw

Poznaj nowe oblicze niesamowitych moliwoci Excela!

Spis treci
Wprowadzenie .......................................................................................... 17
Wybr najlepszego typu wykresu .....................................................................................18
Excel jako tablica do rysowania wykresw ...............................................................................19
Cele ksiki ...............................................................................................................................20
Uwaga na temat bdw ..................................................................................................21
Specjalne elementy tej ksiki ..........................................................................................21
Nastpne kroki .........................................................................................................................22

1 Wprowadzenie do wykresw w programie Excel 2007 ................................ 23


Nowe elementy dotyczce wykresw w Excelu 2007 ...............................................................23
Nowe narzdzia tworzenia wykresw i menu ..........................................................................24
Uywanie zakadki Wstawianie w celu wybrania typu wykresu .......................................25
Uywanie ikony rozwinicia w celu uzyskania dostpu
do galerii wszystkich typw wykresw ..........................................................................26
Zrozumienie znaczenia ikon pokazujcych miniatury wykresw ......................................27
Nawigacja w galeriach ......................................................................................................30
Tworzenie wykresu ..................................................................................................................31
Zaznaczanie cigych danych do tworzonego wykresu .....................................................32
Zaznaczanie niecigych danych do tworzonego wykresu ................................................32
Tworzenie wykresu za pomoc znajdujcej si na wstce zakadki Wstawianie .............33
Tworzenie wykresw za pomoc jednego nacinicia klawisza ........................................34
Praca z wykresami ....................................................................................................................35
Przenoszenie wykresu w obrbie biecego arkusza ........................................................35
Lokowanie wykresu w grnej czci arkusza ....................................................................37
Zamienianie serii danych i kategorii na wykresie .............................................................38
Zmienianie sekwencji danych za pomoc opcji Zaznacz dane ..........................................39
Pozostawianie pustej komrki w lewym grnym rogu .....................................................41
Przenoszenie wykresu do innego arkusza .........................................................................42
Dostosowywanie wykresu za pomoc zakadki Projektowanie ................................................43
Wybieranie ukadu wykresu .............................................................................................43
Wybieranie schematu kolorw .........................................................................................44
Zmienianie schematu kolorw poprzez zmian motywu .................................................45
Tworzenie wasnego motywu ..................................................................................................47
Wybieranie efektw do wasnego motywu z motywu ju istniejcego ............................47
Zrozumienie kodowania kolorw w formacie RGB ...........................................................48
Konwertowanie z formatu szesnastkowego na format RGB .............................................49
Znajdowanie kolorw dopeniajcych ..............................................................................50
Okrelanie kolorw motywu .............................................................................................51

Microsoft Excel 2007 PL. Wykresy jako wizualna prezentacja informacji. Rozwizania w biznesie

Okrelanie czcionek motywu ............................................................................................ 52


Zapisywanie motywu uytkownika .................................................................................. 52
Korzystanie z motywu uytkownika w nowym dokumencie ............................................ 53
Udostpnianie motywu innym uytkownikom ................................................................ 53
Nastpne kroki ......................................................................................................................... 54

2 Dostosowywanie elementw wykresu ...................................................55


Dostp do narzdzi formatujcych elementy wykresu ............................................................ 55
Rozpoznawanie elementw wykresu ...................................................................................... 56
Etykiety i osie wykresu ..................................................................................................... 56
Elementy specjalne w wykresie typu 3-W ........................................................................ 58
Elementy analizy .............................................................................................................. 59
Formatowanie elementw wykresu ........................................................................................ 60
Formatowanie tytuu wykresu ......................................................................................... 60
Formatowanie tytuu osi .................................................................................................. 63
Formatowanie legendy .................................................................................................... 64
Dodawanie etykiet danych do wykresu ............................................................................ 67
Dodawanie tabeli danych do wykresu .............................................................................. 70
Formatowanie osi ............................................................................................................. 71
Uywanie osi daty w celu przedstawienia czasu .............................................................. 76
Wywietlanie i formatowanie linii siatki .......................................................................... 79
Formatowanie obszaru krelenia ..................................................................................... 82
Definiowanie wasnego gradientu ................................................................................... 84
Formatowanie cian i podoa wykresu 3-W .................................................................... 87
Sterowanie obrotami 3-W w wykresach typu 3-W ........................................................... 88
Prognozowanie za pomoc linii trendu ............................................................................ 90
Dodawanie linii rzutu do wykresu liniowego lub warstwowego ...................................... 93
Dodawanie do wykresu supkw wzrost-spadek ............................................................. 93
Pokazywanie dopuszczalnej tolerancji z wykorzystaniem supkw bdw .................... 95
Formatowanie serii danych ..................................................................................................... 95
Formatowanie pojedynczego punktu danych .................................................................. 96
Korzystanie z umieszczonej na wstce zakadki Formatowanie ................................................ 97
Konwertowanie tekstu na obiekt WordArt ....................................................................... 97
Korzystanie z galerii Style ksztatw ................................................................................ 97
Korzystanie z opcji Wypenienie ksztatu i Efekty ksztatw ............................................. 98
Korzystanie z Ustawie wstpnych w opcji Efekty ksztatw ........................................... 98
Zastpowanie obrazw danych clipartami lub ksztatami ..................................................... 100
Uywanie clipartu jako obrazu danych ........................................................................... 100
Uywanie ksztatu jako obrazu danych .......................................................................... 102
Tworzenie szablonu wykresu ......................................................................................... 103
Kolejne kroki .......................................................................................................................... 103

Spis treci

3 Tworzenie wykresw pokazujcych trendy ...........................................105


Wybieranie typu wykresu ......................................................................................................105
Zrozumienie rnicy pomidzy osi czasu a osi typu tekstowego ........................................108
Odpowiednia prezentacja danych z wykorzystaniem osi czasu ......................................109
Przeksztacanie dat tekstowych w daty ..........................................................................111
Porwnanie systemw dat .............................................................................................113
Data nie rozpoznawana jako data: rok zapisany numerycznie ........................................118
Data nie rozpoznawana jako data: dzie sprzed 1900 roku ............................................119
Jak wywietli o czasu? .................................................................................................124
Przeksztacanie dat w tekst w celu dodania elementu dekoracyjnego ...........................126
Kyle Fletcher: Stosowanie w wykresie elementu ozdobnego .........................................127
Wykres jako narzdzie efektywnej komunikacji .....................................................................130
Stosowanie dugiego, sensownego tytuu
w celu wyjanienia Twojego punktu widzenia ............................................................131
Wyrnianie pojedynczej kolumny .................................................................................135
Zastpowanie kolumn strzakami ...................................................................................137
Wyrnianie fragmentu wykresu poprzez dodanie drugiej serii danych ........................138
Zmienianie typu wybranego fragmentu linii danych ......................................................139
Dodawanie do wykresu automatycznej linii trendu ...............................................................141
Pokazywanie trendu sprzeday miesicznej i sprzeday narastajco od pocztku roku .........143
Zrozumienie mankamentw wykresu kolumnowego skumulowanego ................................145
Stosowanie wykresu kolumnowego skumulowanego
w celu porwnania biecej sprzeday ze sprzeda zeszoroczn ..............................146
Mankamenty pokazywania wielu trendw na jednym wykresie ...............................................147
Stosowanie wykresu punktowego w celu pokazywania trendu .............................................148
Nastpne kroki .......................................................................................................................150

4 Tworzenie wykresw pokazujcych rnice ...........................................151


Porwnywanie pozycji ...........................................................................................................151
Stosowanie wykresw supkowych w celu ilustrowania rnic .............................................152
Dodawanie drugiej serii danych w celu pokazania zmiany rnic w czasie ....................154
Dzielenie supka w celu podkrelenia pierwszego skadnika ..........................................155
Porwnywanie skadnikw ....................................................................................................156
Stosowanie wykresw koowych ....................................................................................158
Zmienianie typu wykresu na 100% skumulowany kolumnowy .....................................166
Wykorzystywanie wykresu piercieniowego do porwnywania dwch k ...................167
Rozwizywanie problemw zwizanych z prezentacj danych na wykresie koowym ..........169
Tworzenie wykresu typu koowy z koowego .................................................................175
Stosowanie wykresw kaskadowych czyli jak cao dzieli si na czci skadowe ..........176
Tworzenie wykresu kaskadowego ..................................................................................177
Nastpne kroki .......................................................................................................................178

Microsoft Excel 2007 PL. Wykresy jako wizualna prezentacja informacji. Rozwizania w biznesie

5 Tworzenie wykresw pokazujcych zwizki ..........................................179


Porwnywanie na wykresie dwch zmiennych ..................................................................... 179
Stosowanie wykresw punktowych w celu krelenia par punktw danych .......................... 180
Dodawanie do wykresu punktowego linii trendu .......................................................... 181
Dodawanie do wykresu punktowego etykiet ................................................................. 183
czenie punktw wykresu XY za pomoc linii .............................................................. 184
Dodawanie do wykresu punktowego drugiej serii ......................................................... 186
Rysowanie za pomoc wykresu punktowego ................................................................. 188
Stosowanie wykresw w celu pokazania zalenoci .............................................................. 189
Sprawdzanie korelacji za pomoc wykresu punktowego ............................................... 190
Stosowanie sparowanych supkw w celu pokazania zalenoci ................................... 192
Okrelanie zalenoci midzy rabatem a wielkoci sprzeday ...................................... 195
Kathy Villella: Porwnywanie na wykresie
ze sparowanymi supkami trzech zmiennych .............................................................. 198
Stosowanie pary dopasowanych wykresw ................................................................... 200
MAD Magazine: tworzenie pary wykresw porwnawczych .......................................... 201
Dodawanie do wykresu bbelkowego trzeciego wymiaru ............................................. 203
Stosowanie rozkadu czstoci w celu sklasyfikowania tysicy punktw ....................... 205
Stosowanie wykresw radarowych w celu obserwacji rozwoju ..................................... 209
Manoj Sharma: Wykresy radarowe ................................................................................ 211
Wykres Genea Zelaznyego ............................................................................................ 213
Gene Zelazny: Wykres Zelaznyego ................................................................................. 214
Stosowanie wykresw powierzchniowych w celu pokazania kontrastw ............................. 217
Stosowanie osi gbokoci .............................................................................................. 218
Sterowanie wykresem powierzchniowym za pomoc obrotu 3-W ................................ 219
Nastpne kroki ....................................................................................................................... 219

6 Tworzenie wykresw giedowych ........................................................221


Przegld wykresw giedowych ............................................................................................ 221
Wykresy liniowe ............................................................................................................. 222
Wykresy OMMZ .............................................................................................................. 222
Wykresy wiecowe ......................................................................................................... 223
Pobieranie danych giedowych do wykresu ........................................................................... 224
Zmienianie kolejnoci kolumn w pobranych danych ...................................................... 225
Zapisywanie wymiany akcji za pomoc kolumny Cena odniesienia ............................... 226
Tworzenie wykresu liniowego, ktry pokazuje ceny zamknicia ........................................... 227
Dodawanie do wykresu liniowego wolumenu jako wykresu kolumnowego ................. 229
Tworzenie wykresw OMMZ .................................................................................................. 232
Tworzenie wykresu maks.-min.-zamknicie .................................................................. 232
Tworzenie wykresu OMMZ ............................................................................................. 237
Dodawanie wolumenu do wykresu maks.-min.-zamknicie ......................................... 239

Spis treci

Tworzenie wykresw wiecowych .........................................................................................245


Zmienianie kolorw w wykresie wiecowym .................................................................246
Dodawanie do wykresu wiecowego wolumenu ............................................................246
Rczne tworzenie wykresu wiecowego z danymi o wolumenie ....................................248
Tworzenie wykresu giedowego wiecowego,
ktry pokazuje wolumen i ceny akcji konkurencji ........................................................249
Tworzenie wykresw z automatyczn aktualizacj ................................................................252
Zmniejszanie wykresw dostosowywanie do uytku roboczego .....................................255
Nastpne kroki .......................................................................................................................258

7 Zaawansowane techniki tworzenia wykresw ......................................259


Skrzynka z narzdziami do zaawansowanego tworzenia wykresw .....................................259
czenie dwch typw wykresw na pojedynczym wykresie .........................................259
Przenoszenie wykresw z jednego arkusza do drugiego ................................................260
Korzystanie z ksztatw w celu opisania wykresu ...........................................................261
Tworzenie pywajcych kolumn i supkw ..................................................................264
Wykorzystywanie serii punktowej XY w celu opisania osi pionowej ...............................267
Przeksztacanie serii w linie siatki ...................................................................................268
Przedstawianie wielu wykresw na jednym
dziki wykorzystaniu serii wykresu XY (punktowego) .................................................273
Uywanie wielu serii typu XY w celu tworzenia wykresu drabinkowego ........................278
Tworzenie wykresw dynamicznych ......................................................................................282
Uywanie funkcji PRZESUNICIE w celu wskazania zakresu ............................................283
Uywanie funkcji WYSZUKAJ.PIONOWO lub PODAJ.POZYCJ
w celu znalezienia wartoci w tabeli ............................................................................284
czenie funkcji INDEKS i PODAJ.POZYCJ ......................................................................287
Wykorzystywanie wyboru z listy rozwijanej
w celu utworzenia wykresu dynamicznego .................................................................287
Korzystanie z zakresw dynamicznych podczas tworzenia wykresu ...............................291
Tworzenie wykresu z przewijaniem danych ...................................................................294
Modyfikowanie przykadu z paskiem przewijania,
by wykres pokazywa ostatnie 12 miesicy .................................................................297
Tworzenie wykresw zaawansowanych ................................................................................298
Wykres termometr ..........................................................................................................298
Wykres z punktem odniesienia .......................................................................................300
Wykres delta ...................................................................................................................301
Zadziwiajce rzeczy, jakie ludzie robi z wykresami Excela ...................................................302
Nastpne kroki .......................................................................................................................304

Microsoft Excel 2007 PL. Wykresy jako wizualna prezentacja informacji. Rozwizania w biznesie

8 Tworzenie i korzystanie z wykresw przestawnych ...............................305


Twj pierwszy wykres przestawny ........................................................................................ 305
Co nowego w tabelach przestawnych w Excelu 2007? .......................................................... 305
Podejmowanie decyzji: zacz od tabeli, a moe od wykresu? .............................................. 306
Zasady przygotowywania rdowych tabel przestawnych ................................................... 306
Twj pierwszy wykres przestawny ........................................................................................ 307
Zmienianie typu wykresu i jego formatowanie .............................................................. 310
Dodawanie do wykresu przestawnego kolejnych serii danych ....................................... 310
Dokonywanie zaawansowanych operacji na tabelach przestawnych .................................... 311
Filtrowanie danych w tabelach przestawnych ....................................................................... 313
Filtrowanie z uyciem obszaru Filtr raportu ................................................................... 313
Stosowanie filtrw w Excelu 2007 do pl osi i legendy .................................................. 315
Tworzenie wykresw dla poszczeglnych klientw ............................................................... 317
Przedziay wartoci faktur .............................................................................................. 318
Nastpne kroki ....................................................................................................................... 320

9 Wizualne prezentowanie danych bez uycia wykresw .........................321


Tworzenie wykresw w komrkach arkusza .......................................................................... 321
Uywanie paskw danych w celu tworzenia wykresw supkowych w komrkach .............. 322
Dostosowywanie paskw danych ................................................................................... 323
Kontrolowanie rozmiaru najmniejszego i najwikszego paska ...................................... 324
Pokazywanie paskw danych dla podzbioru komrek ................................................... 326
Uywanie skal kolorw w celu wyrniania ekstremw ........................................................ 329
Konwertowanie na monochromatyczne paski danych ................................................... 329
Rozwizywanie problemw ze skalami kolorw ............................................................ 331
Uywanie zestaww ikon w celu segregowania danych ....................................................... 331
Konfigurowanie zestawu ikon ........................................................................................ 332
Przysuwanie liczb bliej ikon .......................................................................................... 333
Odwracanie kolejnoci ikon ............................................................................................ 335
Tworzenie wykresu za pomoc formatowania warunkowego komrek arkusza ................... 335
Tworzenie wykresu za pomoc funkcji POWT ........................................................................ 338
Tworzenie wykresu za pomoc formantw paska przewijania .............................................. 340
Tworzenie szeregu rozdzielczego .......................................................................................... 343
Tworzenie szeregu rozdzielczego z literami X jako limi ............................................... 344
Tworzenie szeregu rozdzielczego z cyframi jako limi za pomoc dugiej formuy ........... 346
Tworzenie szeregu rozdzielczego z cyframi jako limi przy uyciu sortowania i formu ....... 347
Nastpne kroki ....................................................................................................................... 349

Spis treci

10 Uywanie grafiki SmartArt oraz ksztatw ............................................351


Zrozumie grafik SmartArt oraz ksztaty ..............................................................................351
Uywanie grafiki SmartArt .....................................................................................................352
Elementy wsplne dla wikszoci grafik SmartArt .........................................................353
Przegld kategorii grafiki SmartArt ................................................................................354
Wstawianie grafiki SmartArt ..........................................................................................354
Precyzyjne konfigurowanie elementw grafiki SmartArt ...............................................358
Kontrolowanie ksztatu grafiki SmartArt z poziomu okienka tekstowego ......................361
Dodawanie obrazw do grafiki SmartArt ........................................................................363
Co naley bra pod uwag przy tworzeniu schematw organizacyjnych? ......................365
Uywanie grafiki SmartArt z ograniczeniami ..................................................................367
Wybieranie waciwego ukadu dla przekazywanych informacji ................................................368
Przegld wykresw biznesowych, w ktrych mona uy grafiki SmartArt ...........................369
Przedstawianie argumentw za i przeciw za pomoc ukadu Bilans ........................370
Przedstawianie wzrostu za pomoc ukadu Strzaka w gr ..........................................370
Przedstawianie procesu iteracyjnego za pomoc ukadu Cykl podstawowy ...................371
Przedstawianie powiza firmy z podmiotami zewntrznymi
za pomoc ukadu Promieniowy rozchodzcy si ........................................................371
Przedstawianie wydziaw firmy za pomoc ukadu Lista tabelowa ..............................372
Dostosowywanie diagramw Venna, aby pokazyway zalenoci ..................................372
Zrozumie wykresy hierarchii oznaczone etykiet ..........................................................373
Zastosowanie pozostaych ukadw grafiki SmartArt .....................................................374
Uywanie ksztatw w celu wywietlania zawartoci komrek .............................................375
Praca z ksztatami ...........................................................................................................377
Uywanie narzdzia Dowolny ksztat w celu tworzenia ksztatw niestandardowych ...377
Tworzenie interesujcych tytuw i nagwkw za pomoc tekstu WordArt .........................378
Konwersja tekstu SmartArt na ksztaty
w celu umoliwienia stosowania wykresw dynamicznych ........................................380
Nastpne kroki .......................................................................................................................382

11 Eksportowanie wykresw i uywanie ich poza Excelem ...........................383


Prezentowanie wykresw Excela w PowerPoincie lub Wordzie .............................................383
Kopiowanie wykresu w aktywnej postaci poczonej ze skoroszytem rdowym .........385
Kopiowanie wykresu w aktywnej postaci poczonej z kopi skoroszytu rdowego ...386
Kopiowanie wykresu pod postaci obrazu ......................................................................388
Wklejanie wykresu jako obiektu poczonego ................................................................389
Tworzenie wykresu w PowerPoincie i kopiowanie danych z Excela ................................390
Prezentowanie wykresw w sieci Web ..................................................................................391
Zamienianie wykresw na grafik .........................................................................................392
Uywanie jzyka VBA w celu dokonywania konwersji wykresu na obraz .......................392
Uywanie programu Snag-It albo OneNote do przechwytywania wykresw .................393
Konwersja formatu XPS na PDF ......................................................................................393
Nastpne kroki .......................................................................................................................394

10

Microsoft Excel 2007 PL. Wykresy jako wizualna prezentacja informacji. Rozwizania w biznesie

12 Stosowanie jzyka VBA do tworzenia wykresw ...................................395


Wprowadzenie do jzyka VBA ............................................................................................... 395
Wczanie jzyka VBA w Excelu ...................................................................................... 396
Wywietlanie wstki Deweloper .................................................................................. 396
Edytor jzyka Visual Basic ............................................................................................... 396
Narzdzia jzyka Visual Basic ......................................................................................... 398
Rejestrator makr ............................................................................................................. 398
Zrozumie kod zorientowany obiektowo ....................................................................... 399
Nauka sztuczek jzyka VBA .................................................................................................... 399
Pisanie kodu obsugujcego zakres danych o dowolnych rozmiarach ............................ 399
Uywanie superzmiennych: zmienne obiektowe ........................................................ 401
Uywanie sw kluczowych With oraz End With
podczas odwoywania si do obiektu .......................................................................... 402
Kontynuowanie wiersza ................................................................................................. 403
Dodawanie komentarzy do kodu .................................................................................... 403
Pisanie kodu dla nowych funkcji wykresw w Excelu 2007 ................................................... 404
Odwoywanie si w kodzie VBA do wykresw i ich obiektw ................................................ 404
Tworzenie wykresu ................................................................................................................ 405
Okrelanie rozmiaru i pooenia wykresu ....................................................................... 405
Pniejsze odwoywanie si do okrelonego wykresu ................................................... 407
Rejestrowanie polece z poziomu wstek Ukad i Projektowanie ....................................... 409
Okrelanie wbudowanego rodzaju wykresu ................................................................... 409
Okrelanie typu szablonu wykresu ................................................................................. 411
Zmienianie ukadu lub stylu wykresu ............................................................................. 412
Uywanie polecenia SetElement w celu emulowania zmian wprowadzanych
z poziomu wstki Ukad .................................................................................................... 414
Zmiana tytuu wykresu za pomoc kodu VBA ........................................................................ 420
Emulowanie zmian wprowadzanych z poziomu wstki Formatowanie ............................... 420
Uywanie metody Format w celu uzyskania dostpu do nowych opcji formatowania .......... 420
Automatyzowanie zmian wprowadzanych
w oknie dialogowym Formatowanie serii danych .............................................................. 438
Kontrolowanie szerokoci przerwy oraz nakadania serii
w wykresach kolumnowych i supkowych ................................................................... 439
Przenoszenie serii danych do osi pomocniczej ............................................................... 442
Obracanie i rozsuwanie wykresw koowych i piercieniowych ..................................... 443
Kontrolowanie parametrw wykresw typu supkowy koowego
i koowy koowego ...................................................................................................... 446
Okrelanie rozmiaru bbelkw ....................................................................................... 451
Kontrolowanie wykresw powierzchniowych i radarowych .......................................... 452

Spis treci

Uywanie okna Watches w celu poznawania ustawie obiektu ............................................453


Korzystanie z okna Watches w celu poznania ustawie obrotw 3-W ...........................456
Eksportowanie wykresu pod postaci grafiki .........................................................................457
Tworzenie dynamicznego wykresu za pomoc formularza uytkownika .......................457
Tworzenie wykresw przestawnych ......................................................................................459
Drukowanie wykresu dla kadego klienta ......................................................................462
Nastpne kroki .......................................................................................................................464

13 Skd wiadomo, e kto oszukuje w wykresach? .....................................465


Oszukiwanie za pomoc perspektywy ....................................................................................465
Oszukiwanie za pomoc wykresw stokowych i ostrosupowych .........................................466
Oszustwa ze skal ..................................................................................................................468
Oszustwa spowodowane brakiem wsppracy ze strony Excela .............................................468
Oszukiwanie za pomoc przesaniania danych ......................................................................470
Rozmylne oszukiwanie za pomoc wykresw ......................................................................471
Nastpne kroki .......................................................................................................................473

A Dodatek A ..........................................................................................475
Inne materiay o wykresach ...................................................................................................475
Gene Zelazny: guru wykresw biznesowych ..........................................................................475
PowerFrameworks.com .........................................................................................................476
Ksiki Edwarda Tuftea .........................................................................................................477
Strony sieci Web z kursami .....................................................................................................478
Szkolenia interaktywne ..........................................................................................................479
Szkolenia na ywo ..................................................................................................................479
Blogi o wykresach ..................................................................................................................480
Sklepy ....................................................................................................................................480
Zawodowi projektanci wykresw ...........................................................................................481
Pomoce i produkty suce do tworzenia wykresw ..............................................................481

Skorowidz ..........................................................................................483

11

Tworzenie wykresw
pokazujcych rnice
Porwnywanie pozycji
Rozdzia 3. (Tworzenie wykresw pokazujcych
trendy) koncentrowa si na pokazywaniu zmiany
trendu wielkoci w czasie, natomiast w tym rozdziale
skupimy si na demonstrowaniu rnic midzy poszczeglnymi pozycjami umieszczonymi na wykresie.
Bdziesz mg za pomoc programu Excel porwna
sprzeda kadego regionu na tle pozostaych, a take
zestawi Twoj firm z konkurencyjnymi przedsibiorstwami.

4
W TYM ROZDZIALE:
Porwnywanie pozycji ...........................151
Stosowanie wykresw supkowych
w celu ilustrowania rnic ......................152
Porwnywanie skadnikw ....................156

Jeli chcesz porwna niewielk liczb punktw danych, uyj wykresu supkowego. Czytelnik atwo moe
na nim porwna wielkoci poszczeglnych pozycji.

Stosowanie wykresw kaskadowych


czyli, jak cao dzieli si
na czci skadowe ................................176

Jedynym powodem, dla ktrego stosuje si wykres koowy, jest porwnanie, jaki udzia w caej strukturze
maj poszczeglne jej komponenty. Tego typu wykresu uywa si zdecydowanie za czsto wiele
podrcznikw odradza jego stosowanie. Warto za to
czciej uywa wykresu kolumnowego 100% skumulowanego, supkowego z koowego i koowego z koowego. Te ostatnie wykresy nie s atwe do opanowania, robi jednak dobre wraenie na odbiorcach, poza
tym s do elastyczne.

Nastpne kroki ......................................178

W kocowej czci rozdziau opiszemy metod sporzdzania w Excelu wykresu kaskadowego. Za pomoc
tego typu wykresu mona wietnie zobrazowa rozkad
caoci na poszczeglne skadniki.

152

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

Stosowanie wykresw supkowych w celu ilustrowania rnic


Wykresy supkowe wietnie si nadaj do pokazywania rnic. Ten typ wykresu w kwestii
porwnywania sprzeday z rnych dziaw ma nad wykresami kolumnowymi nastpujc
przewag:

Ludzie zazwyczaj maj okrelone skojarzenia z wykresami kolumnowymi a waciwie


z wszystkimi wykresami, w ktrych dane rozmieszczone s od strony lewej do prawej
i przypisuj zmianom danych czynnik czasu. Jeli obrcisz kolumny na bok w ten
sposb, e stan si one poziomymi supkami, ludzie nie bd automatycznie odczytywa danych jako funkcji czasu.

Na wykresie supkowym nazwy kategorii s wywietlane w poziomie, dziki czemu pozostaje duo miejsca na dugie wpisy. Na przykad na wykresie przedstawionym na
rysunku 4.1 nazwy kategorii zajmuj prawie poow wykresu, nadal jednak pozostaje
do miejsca, aby pokaza, e ksiki z serii Excel dla nie sprzedaj si rwnie
dobrze, jak te, ktre omawiaj oglnie elementy Excela.

Rysunek 4.1.
Na wykresie supkowym
mona wpisywa dusze
nazwy kategorii, a take
porwna rne linie
produktw

Kolejno wywietlania danych na wykresie supkowym jest ustalona w ten sposb, e pierwszy element na licie znajduje si najniej. Jeli chcesz, aby ludzie czytali ten wykres z gry na
d, musisz posortowa dane malejco (klikajc przycisk ZA, ktry znajduje si na umieszczonej na wstce zakadce Dane). Wykres supkowy przedstawiony na rysunku 4.1 porwnuje sprzeda szeciu rnych linii produktw. rdowy zestaw danych zosta posortowany
w taki sposb, aby tytu zaczynajcy si od VBA znajdowa si na pierwszej pozycji arkusza.
Na rysunku 4.1 przedstawiono wykres supkowy grupowany, ktry jednak prezentuje tylko
jedn seri danych. Innymi opcjami byy: supkowy grupowany z efektem 3-W, walcowy grupowany poziomy, stokowy grupowany poziomy lub ostrosupowy grupowany poziomy.
Jak wspomniano w rozdziale 3., wykresy stokowe i ostrosupowe s niewskazane, poniewa
mog dezorientowa czytelnika; nadal podtrzymuj ten pogld. Aby przekona si o susznoci

Stosowanie wykresw supkowych w celu ilustrowania rnic

153

tego stwierdzenia, zajrzyj do podrozdziau zatytuowanego Oszukiwanie za pomoc wykresw


stokowych i ostrosupowych, ktry znajduje si w rozdziale 13. (Skd wiadomo, ze kto oszukuje w wykresach?).
Dla podkrelenia rnic wielkoci danych moesz posortowa kategorie rosnco pod wzgldem wartoci sprzeday. Wtedy Excel wykreli najwiksz kategori na grze. Wykres przedstawiony na rysunku 4.2 duo wyraniej prezentuje podzia pomidzy pozycjami zwyciskimi a przegranymi.
Rysunek 4.2.
Moesz posortowa
dane rosnco ze wzgldu
na warto sprzeday
w celu pokazania na grze
wykresu najwikszego
supka

4
Jeli wydaje Ci si nienaturalne sortowanie danych w porzdku odwrotnym ni ten, w ktrym
maj zosta wywietlone, moesz skorzysta z opcji korygujcej t logik. Jest ona dostpna
bezporednio na znajdujcej si na wstce zakadce Ukad. Wybieraj kolejno: Osie/Gwna o
pionowa/Poka o od prawej do lewej. Aby osign ten sam efekt, moesz rwnie klikn
prawym klawiszem myszy w etykiety kategorii, wybra Formatuj o, a nastpnie zaznaczy
opcj Kategorie w kolejnoci odwrotnej (rysunek 4.3).
Rysunek 4.3.
Zamiast sortowa dane
w odwrotnej kolejnoci,
moesz uoy je
w zwykym porzdku,
a take zaznaczy
odwrotn kolejno
kategorii na osi

154

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

Dodawanie drugiej serii danych w celu pokazania zmiany rnic w czasie


Na rysunku 4.4 wida, e na wykresie supkowym umieszczono dwie serie. Pierwotna seria
pokazuje dane sprzeday z biecego roku. Aby nadal wywietlaa si na grze, musiaa zosta
przesunita staa si seri 2. Nowa seria 1. przedstawia sprzeda z zeszego roku w celach
porwnawczych.
Rysunek 4.4.
Na wykresie sprzeda
z biecego roku
widnieje jako seria 2.
Nowa seria 1. prezentuje
sprzeda ubiegoroczn;
takie uzupenienie
danych pokazuje,
czy w poszczeglnych
dziaach sprzeda ronie,
czy maleje

Poniewa gwnym przekazem wykresu jest sprzeda bieca, supki tej serii s wypenione
kolorem czarnym; przykuwaj dziki temu uwag czytelnika. Supki dotyczce zeszego roku
maj biay kolor i czarnym kontur.
Uzupenienie danych o informacje z zeszego roku rzuca nieco wicej wiata na cao. Czytelnik moe si dowiedzie, e produkty 2., 3. i 5. weszy na rynek w tym roku, nie maj wic
adnej historii sprzeday z lat ubiegych. Produkt 4. by w zeszym roku liderem rynku, jednak
w tym roku jego sprzeda bardzo mocno spada. Produkt 1. wykazuje wzrost z roku na rok;
ciekawe, czy nowo wprowadzone produkty wyka podobny wzrost w przyszym roku.
Aby utworzy wykres z rysunku 4.4, naley wykona ponisze czynnoci:
1. Wprowad nazwy produktw do kolumny A.
2. Wprowad sprzeda ubiegoroczn do kolumny B, a sprzeda z tego roku do kolumny C.
3. Uporzdkuj dane najwiksza sprzeda z tego roku powinna si znale na samym dole
listy.
4. Z umieszczonej na wstce zakadki Wstawianie wybierz kolejno: Supkowy/Supkowy
2-W/Supkowy grupowany.
5. Wybierz kolejno: Ukad/Linie siatki/Podstawowe pionowe linie siatki/Brak.

Stosowanie wykresw supkowych w celu ilustrowania rnic

155

6. Wybierz kolejno: Ukad/Osie/Gwna o pozioma/Brak.


7. Wybierz kolejno: Ukad/Legenda/Poka legend u gry.
8. Wybierz kolejno: Ukad/Tytu wykresu/Nad wykresem.
9. Kliknij w pole tytuu. Wpisz pierwszy wiersz tytuu, nacinij Enter, po czym wpisz drugi
wiersz tytuu.
10. Kliknij na obramowanie tytuu, aby zakoczy tryb edycji. Na umieszczonej na wstce
zakadce Narzdzia gwne kliknij Wyrwnaj tekst do lewej, a nastpnie Zmniejsz
rozmiar czcionki. Przecignij tytu w lewo.
11. Kliknij w supek dotyczcy tego roku. Na umieszczonej na wstce zakadce Formatowanie wybierz Wypenienie ksztatu/Czarny.
12. Kliknij prawym klawiszem myszy w prawy supek, aby wywietlone zostao okno dialogowe Formatowanie serii danych. Ustaw opcj Nakadanie serii na 25%.
13. Kliknij w dowolny supek dotyczcy zeszego roku. Na umieszczonej na wstce zakadce
Formatowanie wybierz Wypenienie ksztatu/Biay. Ponownie na zakadce Formatowanie
wybierz Kontury ksztatu/Czarny.
14. Kliknij w jeden z uchwytw zmiany rozmiaru w rogu wykresu, po czym przecignij
uchwyt, aby powikszy wykres.

Dzielenie supka w celu podkrelenia pierwszego skadnika


Excel oferuje typ wykresu skumulowany supkowy. W jego przypadku mona dzieli supek
na czci na przykad supek cakowitej sprzeday aby pokaza jego skadniki.
Na grnym wykresie z rysunku 4.5 wida, e tylko jeden ze skadnikw zosta wyczony
z caoci. Przedmiotem prezentacji tego wykresu jest pokazanie udziau w kosztach wyrnionego skadnika, dziki czemu wida, e najbardziej korzystna jest oferta firmy A. Czytelnik
patrzcy na ten wykres z atwoci oceni wielko czarnego supka, ktry reprezentuje podstawowy skadnik kosztw caoci. Trudno mu bdzie natomiast oszacowa wielko biaej
czci supka. Czy moesz powiedzie, ktra z firm ma najmniejsze pozostae koszty? (Jest
to firma B).
Ocena ta stanie si jeszcze trudniejsza, jeli sprbujesz doczy do wykresu supkowego
skumulowanego wicej ni dwa skadniki. Na dolnym wykresie przedstawionym na rysunku
4.5 prbowano porwna koszty czterech gwnych skadnikw, jednak czytelnik nie jest
w stanie dowiedzie si czegokolwiek o pozostaych skadnikach.
U WAG A
Wykres z rysunku 4.5 zosta utworzony po wykonywanych kolejno poleceniach: Wstawianie/Supkowy/
Supkowy 2-W/Skumulowany supkowy. Poszczeglne segmenty supkw zostay sformatowane
za pomoc opcji Formatowanie/Wypenienie ksztatu.

156

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

Rysunek 4.5.
Wykres supkowy
skumulowany pozwala
oceni czytelnikowi
dugo cakowit
supka, a take dugo
pierwszej czci
skadowej. Poza
wymienionymi
wielkociami trudno
porwna wartoci
innych skadnikw

Porwnywanie skadnikw
Wykres porwnujcy skadniki przyda si wtedy, gdy bdziesz chcia pokaza kilka czci
wchodzcych w skad caoci. Zastosuj tego typu wykres w nastpujcych sytuacjach:
Q

Podzia rynku pomidzy konkurentw.

Rozkad kosztw produktu na poszczeglne komponenty.

Wykaz prac zrealizowanych w cigu dnia.

Porwnanie obrotw piciu najwikszych klientw, a nastpnie utworzenie z nich


grupy i porwnanie jej z reszt rynku.

Powysze przypadki prawie wyczerpuj list zastosowa wykresw koowych lub 100%
skumulowanych kolumnowych albo supkowych. Niestety w raportach biznesowych zdecydowanie za czsto uywa si dzi wykresw koowych. Ludzie prbuj je stosowa w celu
porwnania poszczeglnych elementy, ktre wcale nie tworz caoci. Na rysunku 4.6 wida,
e kto prbowa porwna ceny produktw. Bez odczytania poszczeglnych cen z etykiet

Porwnywanie skadnikw

157

Rysunek 4.6.
Prba uycia wykresu
koowego do porwnania
cen jest nieporozumieniem.
Wykres supkowy w dolnej
czci rysunku o wiele
lepiej spenia t rol

znajdujcych si przy wycinku koa trudno jest stwierdzi na podstawie samego obrazu,
co jest drosze: czy Hummer H3, czy Ford Escape Hybrid. Wykres poniej prezentuje te same
dane, ale w formie wykresu supkowego, dziki czemu s one znacznie bardziej zrozumiae.
Frustracje zwizane ze stosowaniem wykresw koowych podsumowa kiedy humorystycznie
Dick DeBartolo najbardziej zwariowany pisarz umieszczajc w swojej ksice wykres
pokazany na rysunku 4.7.
Rysunek 4.7.
Przyjrzyj si dobrze temu
rysunkowi. Jestem pewien,
e wikszo ludzi patrzy
z rozmarzeniem na drugi
kawaek

158

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

Gdy bdziesz porwnywa skadniki, przydadz Ci si nastpujce informacje o typach


wykresw:

Wykres koowy nadaje si do porwnywania od 2 do 5 skadnikw.

Za pomoc wykresu typu koowy z koowego mona porwna od 6 do 10 komponentw.

Wykres supkowy z koowego jest czytelny, gdy znajduje si na nim od 6 do 15 skadnikw.

Jeli chcesz wykreli wicej ni jeden wykres koowy (na przykad dla porwnania podziau rynku z tego roku i z roku ubiegego), zastosuj typ 100% skumulowany kolumnowy. Wykresy: 100% skumulowany supkowy, 100% skumulowany liniowy, 100% skumulowany warstwowy s odmianami typu 100% skumulowanego kolumnowego.

Wykres piercieniowy mona okazjonalnie wykorzystywa w celu porwnywania dwch


wykresw koowych, jednak typ 100% skumulowany kolumnowy lepiej nadaje si
w przypadku tego typu zestawie.

W nastpnych podrozdziaach opiszemy szczegy dotyczce zastosowa wykresw


koowych, 100% skumulowanych kolumnowych, a take innych wymienionych powyej
typw wykresw.

Stosowanie wykresw koowych


Wykresy koowe s przydatne w przypadku porwnywania od 2 do 5 rnych skadnikw.
Najczciej zakres etykiet kategorii znajduje si w kolumnie A, natomiast wartoci umieszcza
si w kolumnie B. Czsto dane s posortowane w kolejnoci malejcej: najwiksza warto
znajduje si na grze, a najmniejsza na dole kolumny.
Aby utworzy wykres koowy, dokonaj wyboru z rozwijanej listy Koowy umieszczonej na
zakadce Wstawianie (rysunku 4.8). Lista zawiera 6 ikon:
Q

Wykres 2-W Koowy najczciej uywany typ wykresu.

Wykres 2-W koowy rozsunity nie ma potrzeby korzystania z tego typu wykresu,
poniewa w pniej atwo bdziesz mg rozsun jeden albo wszystkie wycinki wykresu. T technik przedstawiono w podrozdziale Wyrnianie jednego z wycinkw
przez rozsunicie, ktry znajduje si w dalszej czci tego rozdziau.

Porwnywanie skadnikw

159

Rysunek 4.8.
W celu utworzenia
wykresu koowego 2-W
najczciej zaznacza si
pierwsz ikon,

Wykres 2-W koowy koowego lub supkowy koowego oba typy wykresw mona
efektywnie stosowa w przypadku, gdy masz duo wycinkw koa, albo gdy martwisz
si, e niektre wycinki bd zbyt wskie.

Wykres koowy z efektem 3-W to zwyky wykres koowy, tyle e pooony na boku,
widzisz zatem krawd koa. Taki obraz da dobry efekt, gdy bdziesz chcia ozdobi
wykresem prezentacj PowerPoint. Niestety taki wykres nie bdzie klarowny dla kogo,
kto ma przeczyta i zrozumie prezentowane dane.

Wykres koowy rozsunity z efektem 3-W tego wykresu, podobnie jak wczeniej
opisanego wykresu 2-W rozsunitego, prawdopodobnie nie bdziesz uywa, gdy pniej uywajc techniki opisanej w dalszej czci tego rozdziau w prosty sposb
bdziesz mg rozsun wycinki koa.

Domylny wykres koowy nie posiada etykiet, legenda umieszczona jest za z prawej strony.
Dziki temu mona identyfikowa poszczeglne wycinki koa. Pierwsza pozycja z tabeli
danych bdzie krelona, poczwszy od pozycji na godzinie 12, a kolejne pozycje bd
umieszczane dalej zgodnie z ruchem wskazwek zegara (rysunek 4.9).
Podczas ogldania wykresu w kolorach czarnym i biaym trudno dopasowa kolory maych
prostoktw w legendzie do odpowiadajcych im wycinkw koa. Niemal zawsze bdziesz
musia usun legend i doda etykiety danych. Opiszemy to w nastpnym podrozdziale.
Excel oferuje 7 wbudowanych ukadw wykresu koowego. We wszystkich wystpuj etykiety
danych umieszczone wewntrz wycinkw koa. W poniszym przykadzie czarna czcionka
na tle ciemnego wycinka byaby nieczytelna.

Dodawanie etykiet do wykresu koowego


Poniewa wykres koowy nie posiada dugiej osi biegncej wzdu krawdzi wykresu, wyboru
etykiet danych naley dokona z rozwag.

160

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

Rysunek 4.9.
Domylnie wykres koowy
zawiera legend, ktra
jest zbyt maa i zbyt
oddalona od wykresu,
aby czytelnik mg si
z niej czegokolwiek
dowiedzie

Staraj si nie korzysta ze zdefiniowanych opcji dostpnych w rozwijanej licie Etykiety danych,
ktra jest umieszczona na zakadce Ukad, lecz wybieraj ostatni pozycj z tej listy Wicej
opcji etykiet danych. Excel z okna dialogowego Formatowanie etykiet danych wywietli
kart Opcje etykiet (rysunek 4.10).
Rysunek 4.10.
Wybierz Wicej opcji
etykiet danych z rozwijanej
listy Etykiety danych,
aby zostao wywietlone
okno dialogowe, ktre
pozwoli Ci na utworzenie
czytelnych etykiet danych

Dostpne opcje definiuj tre etykiet. Moesz wybra jedn z wymienionych moliwoci:
Q

Nazwa serii ta opcja nie ma praktycznego zastosowania w wykresie koowym, gdy


kady wycinek miaby w jej przypadku t sam nazw na przykad Sprzeda.

Nazwa kategorii wybierz t opcj w celu pokazania nazw poszczeglnych pozycji,


ktre s reprezentowane przez wycinki koa. Jeli zaznaczysz to pole, bdziesz mg wybra na zakadce Ukad polecenia Legenda, Brak.

Porwnywanie skadnikw

161

Warto wybr tej opcji spowoduje wywietlenie wartoci liczbowej z komrek arkusza
dla kadego z wycinkw koa. Warto albo Warto procentowa to najczciej zaznaczane ustawienia.

Warto procentowa wybierz t opcj, jeli chcesz, eby Excel policzy udzia procentowy kadego wycinka. Liczby te nie s zapisane w Twojej tabeli danych.

Poka linie wiodce powiniene zaznaczy to pole. Jeli pniej przesuniesz etykiety
w inne miejsce, Excel narysuje lini czc etykiet z odpowiadajcym jej wycinkiem
koa.

Najczciej uywane pooenie etykiety dla wykresu koowego to pooenie poza koem, okrelone jako Koniec zewntrzny, a take pooenie wewntrz wycinka koa, opisane jako rodek.
Ostatnim ustawieniem w kategorii Opcje etykiet, ktra znajduje si w oknie dialogowym
Formatowanie etykiet danych, jest rozwijana lista Separator. Wybr separatora bdzie istotny,
jeeli wczeniej wybrae co najmniej dwie opcje w sekcji Etykieta zawiera. Jeli na przykad
wybrae funkcje Nazwa kategorii i Warto procentowa, Excel wywietli etykiety ze rednikiem jako domylnym separatorem efekt moe wyglda nastpujco: Wschd;33%.
Aby usun rednik, wybierz z listy Separator opcj (spacja) albo (nowy wiersz).
Na rysunku 4.11 przedstawiono wykres koowy z nazwami kategorii i wartoci procentow
umieszczonymi na zewntrz koa. Separatorem w etykietach danych jest znak nowej linii.
Rysunek 4.11.
Wywietlenie etykiet na
zewntrz koa gwarantuje
ich czytelno

Obracanie wykresu koowego


Wok sprawy obracania wykresu koowego trwa spr. Wiele osb twierdzi, e pierwszy
wycinek koa ma zaczyna si w pooeniu godziny 12, a kolejne wycinki powinny pojawia
si kolejno zgodnie z ruchem wskazwek zegara. Nie zgadzam si z tym podejciem z czysto
praktycznych wzgldw. Moim zdaniem najwszy wycinek koa powinien by obrcony

162

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

w taki sposb, aby znalaz si w prawym dolnym rogu wykresu. Takie pooenie zapewnia
najwicej miejsca dla umieszczonych na wskich fragmentach etykiet danych, dziki czemu
nie bd si one na siebie nakaday.
Moesz sterowa obrotem koa wykresu. Kliknij prawym klawiszem myszy w wykres koowy,
po czym wybierz Formatuj serie danych. Na karcie Opcje serii wywietlonego okna dialogowego
moesz zmieni Kt pierwszego wycinka. Spjrz na rysunek 4.12: dolny wykres zosta obrcony o 195 stopni, dziki czemu udao si zapobiec wzajemnemu nakadaniu si etykiet.
Rysunek 4.12.
Moesz zmienia kt
pierwszego wycinka
i obraca koo tak dugo,
a pojawi si do
miejsca na wywietlenie
etykiet danych

Przenoszenie etykiety danych pojedynczego wycinka


Na wykresie koowym, na ktrym wystpuj dugie nazwy kategorii, a take znajduje si wiele
wycinkw, czasem trudno znale takie ustawienie obrotu koa, aby pozostao wystarczajco
duo miejsca na etykiety. W takim przypadku powiniene przenie etykiety poszczeglnych
wycinkw.
Kiedy pierwszy raz klikniesz w dowoln etykiet, zaznaczysz wszystkie etykiety (rysunek
4.13). W tym momencie moesz posugiwa si ikonami znajdujcymi si na umieszczonej
na wstce zakadce Narzdzia gwne w celu zmiany kroju lub rozmiaru czcionki.
Drugie kliknicie w etykiet danych spowoduje zaznaczenie tej pojedynczej etykiety. Bdziesz mg wtedy klikn w jej obramowanie i przecign j w inne miejsce. Jeli zaznaczye wczeniej opcj Poka linie wiodce (rysunek 4.10), Excel automatycznie poczy
etykiet i wycinek koa za pomoc linii wiodcej.

Porwnywanie skadnikw

163

Rysunek 4.13.
Po pierwszym klikniciu
w dowoln etykiet danych
zostan zaznaczone
wszystkie etykiety.
Moesz posugiwa si
ikonami na zakadce
Narzdzia gwne
w celu formatowania
wszystkich etykiet

Na rysunku 4.14 wida, e etykieta dotyczca klawiatury zostaa przeniesiona w taki sposb, by nie nakada si na etykiet obudowy.
Rysunek 4.14.
Po drugim klikniciu
zostaje zaznaczona tylko
jedna etykieta. Moesz
przecign pojedyncz
etykiet w nowe miejsce

Wyrnianie jednego wycinka przez rozsunicie


Pierwsze kliknicie w koo zaznacza seri danych (czyli wszystkie wycinki koa s zaznaczone).
Jeli teraz przecigniesz ktry wycinek od rodka na zewntrz, spowodujesz rozdzielenie
wszystkich wycinkw.

164

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

O ST RZ EE N IE
Jeli chcesz rozsun cae koo, postpuj ostronie. Jeli klikniesz pierwszy raz w celu zaznaczenia
wszystkich wycinkw, a potem klikniesz ponownie, eby przecign je na zewntrz, okae si, e drugie
kliknicie zaznaczyo pojedynczy wycinek. Kliknij poza koem, aby zaznaczy cay wykres, a nastpnie
kliknij w koo i przecignij je na zewntrz. W taki sposb jednoczenie zaznaczysz i rozsuniesz ca seri.
Wykresy znajdujce si na rysunku 4.15 przedstawiaj rny stopie rozbicia. W przypadku
lewego grnego wykresu zastosowano wspczynnik rozbicia 15%. Excel pozwala na podanie
wspczynnika rozbicia do 400%, chocia stosowanie maksymalnego wspczynnika nie ma
sensu.
Rysunek 4.15.
Aby rozdzieli cae koo,
w momencie, gdy
bdziesz zaznacza ca
seri danych, przecignij
kursor myszy na
zewntrz

Lepszym rozwizaniem jest odsunicie wycinka stanowicego gwny element wykresu. Na


rysunku 4.16 chciano pokaza, e due zamwienie nie zostao zrealizowane z powodu braku
maego skadnika. Kierownictwo firmy postanowio wczeniej zlikwidowa rezerwy tego komponentu. Aby pokaza, e bya to bdna decyzja, moesz odsun tylko jeden wycinek koa.
Kliknij raz w koo, aby zaznaczy ca seri. Kliknij ponownie w wybrany wycinek w celu zaznaczenia wanie tego fragmentu. Przecignij zaznaczony wycinek na zewntrz, aby odsun go od reszty koa (rysunek 4.16).

Wyrnianie jednego wycinka za pomoc zmiany kolorw


Zamiast odsuwa pojedynczy wycinek od caego koa, moesz wyrni fragment wykresu
za pomoc kontrastowych kolorw. Jeden czarny wycinek na tle wielu biaych z pewnoci
przycignie wzrok czytelnika (rysunek 4.17).

Porwnywanie skadnikw

165

Rysunek 4.16.
Moesz wysun tylko
jeden fragment koa, aby
zwrci uwag czytelnika
wanie na ten element

Rysunek 4.17.
Moesz nakreli jeden
wycinek koa w kolorze
kontrastujcym
z pozostaymi wycinkami,
aby zwrci uwag
wanie na ten fragment

Aby osign wykres z rysunku 4.17, wykonaj ponisze polecenia:


1. Kliknij w koo, aby zaznaczy ca seri.
2. Na umieszczonej na wstce zakadce Formatowanie wybierz Wypenienie ksztatu/Biay.
Zaznaczone wycinki stan si niewidoczne.

166

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

3. Na zakadce Formatowanie wybierz Kontury ksztatu, po czym wybierz kolor czarny.


Zobaczysz biae koo podzielone na czci czarnymi liniami.
4. Kliknij w wycinek koa, ktry chcesz wyrni.
5. Na zakadce Formatowanie wybierz Wypenienie ksztatu, po czym zaznacz czarny kolor.
Jeden z wycinkw koa bdzie si wyranie rni od pozostaych.

Zmienianie typu wykresu na 100% skumulowany kolumnowy


Czytelnikowi, ktry porwnuje wycinki k, trudno bdzie oszacowa trend zmieniajcych
si wartoci, jeeli przedstawie go za pomoc kilku wykresw koowych (rysunek 4.18).
Rysunek 4.18.
Odczytanie trendu z kilku
wykresw koowych jest
trudnym zadaniem

4
Zamiast korzysta z wykresw koowych, powiniene przeczy prezentacj danych na jeden
z wykresw 100% skumulowanych. Na przykad w wykresie 100% skumulowanym kolumnowym Excel tworzy kolumn, nakadajc kolejno wartoci z serii 1., 2., 3. itd., ale jednoczenie
w taki sposb dobierajc skal, by wszystkie kolumny miay t sam wysoko. Taka metoda
zapewnia efekt podziau kolumny na skadniki tak samo jak w wykresie koowym.
Excel oferuje wersje 100% skumulowanego wykresu dla typw: kolumnowego, supkowego,
warstwowego i liniowego. Aby je odszuka, w oknie dialogowym Wstawianie wykresu naley
znale ikony, w ktrych oba elementy maj tak sam wielko (rysunek 4.19).
Rysunek 4.19.
Kada z tych ikon
tworzy wykres 100%
skumulowany

Porwnywanie skadnikw

167

Na rysunku 4.20 wida przykady wykresw 100% skumulowanych kolumnowego, warstwowego, supkowego i liniowego. Najatwiejszy do interpretacji wydaje si wykres 100%
skumulowany kolumnowy. W przypadku wykresu 100% skumulowanego czytelnik ma moliwo oszacowania wzrostu lub spadku pierwszej i ostatniej serii danych.
Rysunek 4.20.
Porwnujc dane
z kolejnych lat, atwiej
od kilku wykresw
koowych odczytasz
wykres 100%
skumulowany

Wykorzystywanie wykresu piercieniowego do porwnywania dwch k


Excel oferuje typ wykresu piercieniowy, w przypadku ktrego mona porwnywa wiele serii
danych. W wykresie piercieniowym jeden wykres koowy otacza inny wykres koowy.
Czytelnik przygldajcy si wykresowi znajdujcemu si na rysunku 4.21 zauway, e udzia
w rynku wzrasta dla przedsibiorstwa NaszaFirma od 2006 do 2007 roku, za udzia spki
FirmaB w tym samym czasie mala. Natomiast istnieje mae prawdopodobiestwo, aby
czytelnik by w stanie okreli udzia w rynku przedsibiorstwa FirmaA.
Rysunek 4.21.
Na og wykresy
piercieniowe s mao
czytelne, ten jednak
efektywnie przekazuje
informacje

168

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

Aby utworzy wykres z rysunku 4.21, musisz wykona kilka irytujcych operacji, midzy
innymi:

Musisz wybiera kolejno: Ukad/Etykiety danych/Wicej opcji etykiet danych, a w opcjach


dotyczcych treci etykiet zaznaczy tylko nazw serii. Waciwie nie masz innego wyjcia,
jak tylko pozostawi legend na wykresie, poniewa w wskim polu piercienia nie ma
miejsca na etykiet NaszaFirma 2006.

Zmienianie kolorw z uyciem opcji znajdujcej si na umieszczonej na wstce zakadce Formatowanie jest mudn prac. Nie moesz formatowa pl NaszaFirma dla
obu piercieni jednoczenie. Naley zaznaczy piercie 2006, potem zaznaczy w nim
wycinek NaszaFirma, a na koniec wybiera po kolei: Formatowanie/Wypenienie
ksztatu/Czarny. Trzeba powtarza ca operacj kolejno dla piciu pozostaych wartoci.

Aby tekst na wybranych etykietach mia biay kolor, naley zaznaczy etykiety dla pierwszej serii danych, nastpnie zaznaczy wybran etykiet, a na koniec zmieni jej kolor za
pomoc rozwijanej listy Kolor czcionki, ktra znajduje si na umieszczonej na wstce na
zakadce Narzdzia gwne. Trzeba bdzie powtrzy t operacj dla drugiej serii danych.

Interesujcym ustawieniem dostpnym dla wykresu piercieniowego jest Rozmiar otworu


piercienia. Kiedy klikniesz prawym klawiszem myszy w seri wewntrzn i wybierzesz Formatuj seri danych, wywietlone zostanie okno dialogowe, w ktrym bdziesz mg zmieni
rozmiar otworu (dozwolone s wartoci w zakresie 10% 90%). W przypadku wykresu z rysunku 4.22 zastosowano wielko otworu 10%. Zmniejszenie otworu poprawio czytelno
tego wykresu.
Rysunek 4.22.
Po zmniejszeniu
rozmiaru otworu
w wykresie
piercieniowym
powstanie wicej
miejsca dla etykiet
danych

O ST RZ EE N IE
Bd w programie powoduje, e po wywietleniu okna dialogowego Formatowanie serii danych
ustawienie parametru Rozmiar otworu piercienia wynosi zawsze 10%. Moesz zmieni ustawienie
na 30%, zamkn okno dialogowe, a nastpnie ponownie je otworzy. Zobaczysz ponownie bdne
ustawienie 10%. Uniemoliwia ono wykonywanie niewielkich korekt biecego ustawienia. Mona
poradzi sobie z tym problemem, ustawiajc zawsze pocztkowy rozmiar otworu na 50%, a nastpnie
w niewielkim przedziale (40% 60%) prbujc zmieni pocztkowe ustawienie.

Porwnywanie skadnikw

169

Rozwizywanie problemw zwizanych z prezentacj danych na wykresie koowym


Zasada 80/20 obowizuje rwnie w przypadku wykresw koowych. Gdy porwnujesz wiele
kategorii, 20% skadnikw stanowi 80% koa. W poniszym przykadzie wskie wycinki koa
zawieraj zbyt wiele szczegw, wic s bezuyteczne. Jeli prbujesz zmieci wszystkie
wycinki na jednym wykresie, etykiety niepotrzebnie skomplikuj wykres (rysunek 4.23).
Rysunek 4.23.
Dwadziecia wycinkw
koa ten wykres czyta
si zbyt trudno

Jak wspomniano w jednym z poprzednich podrozdziaw (Stosowanie wykresw koowych),


istnieje kilka metod takich jak obrt koa i przenoszenie pojedynczych etykiet danych
ktre pozwol Ci na utworzenie wykresu z rysunku 4.23. Ale przy takiej iloci danych
caa operacja bdzie mczca.
Na szczcie wykresy z rysunku 4.23 tworzy si rzadko. Zazwyczaj firmy prowadz dla klientw kilka kont o duych obrotach i dziesitki maych kont. Jeli potrzebujesz spisu wszystkich kont w swojej firmie, powiniene je przedstawi w tabeli zawierajcej klientw uporzdkowanych malejco pod wzgldem wielkoci obrotu.
Najczciej wykres koowy koncentruje si na czterech lub piciu najwikszych klientach. Najwaniejsz informacj dla czytelnika wykresu z rysunku 4.23 jest ta, e dwch najwikszych
klientw przynosi do 75% przychodu. Jeli cokolwiek zego przytrafioby si jednemu z nich, dla
firmy nastayby cikie czasy. Aby przekaza t informacj, mona po prostu zastpi szesnacie
ostatnich wycinkw koa jednym, ktry byby opatrzony etykiet 16 pozostaych klientw.
Jeeli jednak musisz pokaza szczegy dotyczce maych klientw (by moe w celu wskazania
przyszych megaklientw), powiniene posuy si wykresem koowym z koowego lub
supkowym z koowego. Opiszemy te moliwoci w nastpnych podrozdziaach.

170

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

Zastpowanie wskich wycinkw podsumowaniem Pozostali klienci


Zastpowanie wskich wycinkw koa podsumowaniami o nazwie Pozostali klienci nie wymaga szczeglnych umiejtnoci. Musisz po prostu przejrze list swoich klientw i znale
miejsce, w ktrym koczy si lista duych klientw, a take tych, ktrzy powinni pojawi si
jako pozostali.
W przykadzie pokazanym na rysunku 4.24 znajduje si dwch klientw, ktrych nie mona
zaliczy do duych, pojawili si oni jednak osobno, aby podkreli, jak szybko w ich przypadku
spada sprzeda.
Rysunek 4.24.
Rozwizaniem
niewymagajcym
stosowania szczeglnych
technik jest wprowadzenie
do arkusza formuy
sumujcej obroty maych
klientw

Aby utworzy taki wykres, wprowad kilka pustych wierszy oddzielajcych duych klientw
od pozostaych. Dodaj opis 16 maych klientw. Wprowad funkcj SUMA, aby doda obroty mniejszych klientw. Na kocu w taki sposb zmie zakres danych przedstawianych na
wykresie, by pokazywa tylko najwikszych klientw, a pozostaych ujmowa w jednej kwocie.
W S K AZ WK A
Nie musisz od nowa tworzy wykresu w celu zmiany zakresu przedstawianych danych. Jeli klikniesz jeden raz w wykres, Excel narysuje niebieskie obramowanie wok danych objtych wykresem. Przecignij w taki sposb dolny niebieski uchwyt zmiany rozmiaru obramowania, by w obramowaniu znaleli si tylko najwiksi klienci i pozycja sumujca pozostaych.
Na wykresie z rysunku 4.24 znajduje wicej swobodnej przestrzeni ni na rysunku 4.23. Tytu
zosta powikszony, a kada etykieta zawiera nazw kategorii i jej warto procentow.

Porwnywanie skadnikw

171

Stosowanie wykresu typu koowy z koowego


Wykres koowy z koowego pokazuje najmniejsze wycinki koa w drugim wykresie koowym.
Pierwotna zawarto maych wycinkw jest przedstawiana w formie jednego podsumowania
opisanego Inne. Linie serii danych rozwijaj wycinek Inne w drugie koo.
Tego typu wykresu uywa si w sytuacji, gdy chce si skupi na maych wycinkach wykresu
koowego. Na rysunku 4.25 wida, e przekaz informacji jest skoncentrowany na nowo powstaych rynkach. cznie nowe obszary sprzeday stanowi 19% caego rynku, ale nie we
wszystkich z nich poziom sprzeday jest taki sam. Wykres koowy z koowego pokazuje, ktre
rynki rozwijaj si najszybciej.
Rysunek 4.25.
Drugie koo przedstawia
szczegy dotyczce nowo
powstaych rynkw

U WAG A
Utworzenie wykresu takiego z rysunku 4.25 wymaga stosowania pewnych technik, ktre opiszemy w dalszej
czci tego rozdziau w podrozdziale Ustawienia podziau serii w wykresach typu z koowego.
Dla wykresw typu z koowego istnieje kilka interesujcych ustawie. Zarwno w wykresie
koowym z koowego, jak i w supkowym z koowego moesz zmienia wielko drugiego
wykresu wzgldem pierwszego. Istnieje moliwo ustawiania odlegoci midzy wykresami
i decydowania, czy linie serii danych maj by wywietlane, czy nie. Aby uzyska dostp do
tych ustawie, kliknij w wykres ale nie w koa anulujc w ten sposb zaznaczenie k.
Nastpnie kliknij prawym klawiszem myszy w jedno z k, po czym wybierz Formatuj seri
danych; na ekranie pojawi si okno dialogowe Formatowanie serii danych (rysunek 4.26).
W oknie dialogowym Formatowanie serii danych moesz ustawi szeroko przerwy w zakresie
od 0% do 500%. Odlego jest liczona jako procent z promienia gwnego koa. Czyli jeli ustawisz suwak na 100%, odlego pomidzy koami bdzie rwna promieniowi gwnego koa.

172

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

Rysunek 4.26.
Wykresy koowy
z koowego i supkowy
z koowego zawieraj
nowe ustawienia. Znajduj
si one na karcie Opcje
serii w oknie dialogowym
Formatowanie serii
danych

Moesz take ustawi wielko drugiego koa w zakresie od 5% do 200% gwnego koa
wykresu. Domylne ustawienie wynosi 75%.
4
O ST RZ EE N IE
W Excelu 2007 znajduje si bardzo irytujcy bd. Okno dialogowe Formatowanie serii danych wywietla po ukazaniu si na ekranie warto 5% dla parametru Rozmiar drugiego wykresu. Kiedy
dotkniesz suwaka w celu zmiany wielkoci drugiego wykresu, Excel rzeczywicie zmieni jego rozmiar do wskazywanych 5%. W przypadku innych opcji moesz przesun nieco suwak, a potem
powrci do poprzedniej pozycji, aby zrezygnowa ze zmian. W celu zachowania tego parametru
na poziomie domylnym ustaw suwak na 75%.
Dostosowanie zarwno przerwy pomidzy wykresami, jak i wielkoci drugiego wykresu
prowadzi do zmiany rozmiarw obu k. Jeli powikszysz przerw albo rozmiar drugiego
wykresu, Excel zmniejszy pierwszy wykres w celu zmieszczenia wszystkich elementw w tym
samym obszarze krelenia. Wyjanienie tej operacji wymaga znajomoci algebry na poziomie
szkoy redniej. Zamy, e obszar krelenia ma szeroko 500 pikseli. Szeroko gwnego
koa wynosi n. Przeanalizuj ponisze ustawienia:
Q

Przy odlegoci 100% i rozmiarze drugiego wykresu 75% jeli gwne koo ma n pikseli
szerokoci, odstp bdzie wynosi 0,5n pikseli, a szeroko drugiego koa 0,75n
pikseli. Czyli cakowita szeroko elementw jest rwna 2,25n=500 pikseli, a std n wynosi 222. Mona wic powiedzie, e szeroko gwnego koa wynosi 222 piksele, odlego pomidzy wykresami 111 pikseli, a wielko drugiego wykresu 166,5 piksela.

Porwnywanie skadnikw

173

Jeli zwikszysz rozmiar drugiego wykresu do 100% i zwikszysz odstp do 150%, dla
wykresu gwnego o szerokoci n pikseli, przerwa bdzie wynosi 0,75n pikseli, a rozmiar drugiego wykresu rwnie n pikseli. Std wiadomo, e 2,75n=500. Gwne koo
ma wic 181 pikseli szerokoci, przerwa wynosi 136 pikseli, a szeroko drugiego wykresu
rwnie 181 pikseli.

Podsumowujc, zwikszenie wielkoci jednego z powyszych elementw powoduje, e pierwszy wykres ulega zmniejszeniu. W tabeli 4.1 pokazano poziomy rozmiar gwnego koa,
szeroko przerwy i szeroko drugiego koa przy rnych kombinacjach ustawie przerwy
i rozmiaru drugiego wykresu. Na przykad pierwszy wykres moe zajmowa 83% obszaru krelenia przy przerwie 0% i rozmiarze drugiego wykresu 20%. Jeli bdziesz zwiksza szeroko
przerwy i rozmiar drugiego wykresu, w kocu moesz uzyska gwne koo wielkoci zaledwie
18% obszaru krelenia.

Tabela 4.1. Podane szerokoci: Pierwsze koo/Przerwa/Drugie koo


S z e ro ko p rz e rw y
Rozmiar
d r ug ieg o w y k re s u

0%

20%

83%/0%/17% 69%/17%/14% 59%/29%/12% 41%/51%/8% 27%/68%/5%

50%

67%/0%/33% 57%/14%/29% 50%/25%/25% 36%/45%/18% 25%/63%/13%

5 0%

1 0 0%

2 5 0%

5 0 0%

75%

57%/0%/43% 50%/13%/38% 44%/22%/33% 33%/42%/25% 24%/59%/18%

100%

50%/0%/50% 44%/11%/44% 40%/20%/40% 31%/38%/31% 22%/56%/22%

150%

40%/0%/60% 36%/9%/55% 33%/17%/50% 27%/33%/40% 20%/50%/30%

200%

33%/0%/67% 31%/8%/62% 29%/14%/57% 24%/29%/47% 18%/45%/36%

Na rysunku 4.27 przedstawiono wykresy, wobec ktrych zastosowano ekstremalne ustawienia


szerokoci przerwy i rozmiaru drugiego wykresu.
Excel oferuje take poyteczny system wyboru wycinkw koa, ktre powinny znale si na
drugim wykresie. Tre nastpnego podrozdziau bdzie dotyczya zarwno wykresu koowego z koowego, jak i supkowego z koowego.

Ustawienia podziau serii w wykresach typu z koowego


W przypadku wykresw typu z koowego masz cakowit kontrol nad tym, ktre wycinki
znajd si na kole gwnym, a ktre zostan umieszczone na drugim wykresie.
Kiedy klikniesz prawym klawiszem myszy na kole i wybierzesz Formatuj serie danych, zostanie
wywietlone okno Formatowanie serii danych. Na samej grze tego okna znajduje si rozwijana lista Podziel seri wedug, ktra udostpnia nastpujce opcje:

174

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

Rysunek 4.27.
Zmiana szerokoci
przerwy i rozmiaru
drugiego wykresu moe
znacznie zmieni wygld
wykresu

Pooenie moesz wybra t opcj w celu wskazania, e n ostatnich wartoci ma


si znale na drugim wykresie. Excel przeniesie ostatnie n wartoci z pierwotnego
zestawu danych.

Warto kiedy podasz warto w polu edycji, Excel przeniesie na drugi wykres
wszystkie wycinki, ktrych wartoci s mniejsze od podanej liczby.

Warto procentowa moesz ustawi opcj podziau w zakresie od 1% do 99%.


Wszystkie wycinki koa mniejsze od podanej warto procentowej zostan umieszczone na drugim wykresie. Zwr uwag, e jeli aden z wycinkw nie speni warunku, drugi wykres bdzie mia ksztat czarnego koa bez adnych danych.

Niestandardowe to najbardziej elastyczna opcja, ktra pozwala na decydowanie,


ktre wycinki powinny zosta przeniesione na drugi wykres. Po wybraniu Niestandardowe kliknij w wybrany wycinek koa na wykresie. Wtedy w oknie dialogowym Formatowanie punktu danych bdziesz mg wskaza, czy punkt naley do pierwszego, czy
do drugiego wykresu. Tak dugo zaznaczaj i okrelaj pooenie punktw danych, jak to
bdzie potrzebne.

Porwnywanie skadnikw

175

STUDIUM PRZYPADKU
Tworzenie wykresu typu koowy z koowego
W tej chwili posiadasz ju wystarczajco duo wiedzy, by mc utworzy wykres pokazany wczeniej na rysunku 4.25.
Wykonaj nastpujce czynnoci:
1. Wpisz list obszarw do kolumny A, a wartoci sprzeday do kolumny B.
2. Uporzdkuj list malejco ze wzgldu na sprzeda.
3. Zaznacz wszystkie komrki z danymi.
4. Z umieszczonej na wstce zakadki Wstawianie wybieraj kolejno: Koowy/Koowy 2-W/Koowy z koowego.
Excel utworzy wykres z legend i trzema punktami danych na drugim wykresie, ale bez etykiet.
5. Z umieszczonej na wstce zakadki Ukad wybierz Legenda/Brak.
6. Kliknij prawym klawiszem myszy w koo i wybierz Formatuj seri danych. Wska Podziel seri wedug/Pooenie.
Ustal, e drugi wykres ma zawiera 5 ostatnich wartoci.
7. Gdy punkty bd nadal zaznaczone, wybierz Kontury ksztatu z zakadki Formatowanie, po czym ustaw kolor
czarny. Nastpnie wybierz Wypenienie ksztatu, po czym ustaw kolor biay, dziki czemu wszystkie wycinki bd
w kolorze biaym i otoczy je czarny kontur.
8. Z zakadki Ukad na wstce wybierz Etykiety danych/Wicej opcji etykiet danych. Zaznacz opcje Nazwa kategorii
i Warto procentowa. Wycz opcj Warto. Zmie separator na (spacja).
9. Kliknij w wycinek Inne na lewym kole. Jeli na rozwijanej licie Biece zaznaczenie, ktra znajduje si na zakadce
Ukad lub Formatowanie, nie widzisz napisu typu Seria danych X Punkt Y, ponownie kliknij w wycinek Inne.
10. Z zakadki Formatowanie wybierz Wypenienie ksztatu, po czym zaznacz kolor jasnoszary.
11. Na licie rozwijanej Biece zaznaczenie, znajdujcej si na zakadki Formatowanie, wybierz Linie serii danych 1.
Nastpnie kliknij w Kontury ksztatu i wybierz szary kolor. Ponownie wybierz Kontury ksztatu, potem Kreski,
a nastpnie wska czwarty rodzaj linii kreskowanej.
12. Powiksz wykres za pomoc jednego z uchwytw zmiany rozmiaru, ktre znajduj si na obramowaniu wykresu.
Rozcignij wykres na zewntrz.
13. Jeli tytu wykresu nie bdzie widoczny, na umieszczonej na wstce zakadce Ukad kliknij w Tytu wykresu/
Nad wykresem.
14. Kliknij dwa razy w tytu. Zaznacz tekst i wpisz nowy tytu, na przykad: Sprzeda w obszarach, a nastpnie
nacinij Enter i dopisz pozostae trzy linie tytuu.
15. Zaznacz pierwszy wiersz tytuu. Na umieszczonej na wstce zakadce Narzdzia gwne wybierz wielko
czcionki 20 punktw. Zaznacz pozostae wiersze tytuu. Ustaw wielko czcionki na 18 punktw.
16. Kliknij w obramowanie tytuu. Kliknij w ikon Wyrwnaj tekst do lewej, ktra znajduje si na zakadce
Narzdzia gwne. Przecignij tytu w taki sposb, aby znalaz si z lewej strony nad wykresem.

176

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

Stosowanie wykresu typu supkowy z koowego


Koncepcja wykresu typu supkowy z koowego jest podobna do typu koowy z koowego.
Take w tym wykresie due wycinki znajduj si na kole gwnym. Pozostae s za przenoszone na jedn, umieszczon po prawej stronie obszaru krelenia, kolumn. Wszystkie ustawienia, takie jak: szeroko przerwy, linie serii, rozmiar drugiego wykresu i wybr wycinkw
do przeniesienia na drugi wykres wystpuj rwnie przy wykresach typu supkowy z koowego.
Na rysunku 4.28 przedstawiono wykres supkowy z koowego. Waciwie nazwa powinna
brzmie kolumnowy z koowego, nieprawda?
Rysunek 4.28.
Na wykresie supkowym
z koowego mniejsze
wycinki s podsumowane
jako Inne, a ich
szczegowy rozkad
wida na umieszczonym
obok wykresie
kolumnowym

Stosowanie wykresw kaskadowych


czyli jak cao dzieli si na czci skadowe
Stosowanie wykresw kaskadowych czyli jak cao dzieli si na czci skadowe

Jak wspomniaem w rozdziale 3., przez kilka miesicy byem czonkiem zespou konsultantw, ktrych sprowadzono z firmy McKinsey&Company w celu postawienia na nogi
przedsibiorstwa, w ktrym pracowaem. Konsultanci McKinsey byli ekspertami w tworzeniu wykresw, a koncepcja wykresw kaskadowych jest cile z zwizana z t firm.
Wykres kaskadowy jest nietypowym wykresem, poniewa opowiada histori. Jeli jeste fanem
radia NPR, to moe suchae kiedy cotygodniowej audycji This American Life, ktrej autorem jest Ira Glass. Przedstawia on program jako seri opowieci: A kiedy to si wydarzyo,
stao si tamto, a wtedy miao miejsce. Wykres kaskadowy na podobnej zasadzie zamienia
zwyk tabel danych w opowie.
Przyzwyczaiem si do korzystania z wykresu kaskadowego w celu analizowania opacalnoci
oferty. Wykres powinien zaczyna si od wysokiej kolumny umieszczonej po lewej stronie,
ktra reprezentowaaby sum caej specyfikacji produktw, ktre mamy zamiar sprzedawa.

Stosowanie wykresw kaskadowych czyli jak cao dzieli si na czci skadowe

177

Druga kolumna wyglda tak, jakby bya zawieszona w powietrzu stanowi rzut z kolumny
sumarycznej, a przedstawia cakowity upust proponowany przez zesp sprzeday. Kolejna
kolumna pokazuje przychd netto. Seria nastpnych kolumn unoszcych si w powietrzu
przedstawia skadniki tego przychodu. Niska kolumna znajdujca si po prawej stronie
wykresu pokazuje zysk z przedsiwzicia (rysunek 4.29).
Rysunek 4.29.
Wykres kaskadowy dzieli
pojedynczy skadnik
na kilka kolumn

STUDIUM PRZYPADKU
4

Tworzenie wykresu kaskadowego


Sposobem, ktry pozwala utworzy rodkowe kolumny unoszce si w powietrzu, jest wykorzystanie wykresu
kolumnowego skumulowanego. Druga seria danych to seria, ktr widzisz na wykresie. W pierwszej serii zmieniono
kolor na niewidoczny i zlikwidowano obramowanie w celu utworzenia kolumn, ktre pozwol unosi si drugiej serii.
Moesz przyj wartoci z kolumn A i B (rysunek 4.30). Technika tworzenia wykresu kaskadowego polega na
przeksztacaniu tych wartoci w dwie serie. Druga seria ma warto rwn wysokoci kolumny, ktr aktualnie widzisz.
Pierwsza seria jest niewidoczna, dziki niej pozostae kolumny sprawiaj wraenie unoszcych si w powietrzu.
Rysunek 4.30.
Przekszta seri danych
z kolumny B w dwie
serie: kolumny E i F

Postpuj wedug nastpujcych wskazwek, aby utworzy wykres widoczny na rysunku 4.30:
Dla trzech kolumn z wykresu, ktre dochodz do osi poziomej, ustaw niewidoczn kolumn na 0, a widoczn
na warto z kolumny B.
2. Aby wywietli rabat handlowy, naley uzyska unoszc si kolumn, ktra przebiega w d od wartoci 62 280
do 34 254. Do utworzenia kolumny unoszcej si na tym poziomie potrzebujesz niewidocznej kolumny o wysokoci
32 254. Dlatego w komrce E3 wpisz =F4.
1.

178

Rozdzia 4

Tworzenie wykresw pokazujcych rnice

Wysoko unoszcej si kolumny jest rwna rnicy 62 280 i 34 254. Dlatego do komrki F3 wpisz =F2-E3.
4. Po kolumnie przychodu netto pojawiaj si wszystkie koszty skadowe. Wysoko kadej kolumny powinna
odpowiada wartoci kosztw. Dlatego w komrce F5 wpisz formu =B5. Skopiuj formu do komrek F6:F9.
5. Formua obliczajca wartoci dla niewidocznych kolumn jest zazwyczaj trudniejsza do okrelenia. W tym przypadku
rozpoczcie oblicze od ostatniej kolumny uatwi zadanie. Kolumna Wyjazdy przedstawiajca warto 600,00 z
musi unosi si nad kolumn Zysk, ktrej wysokoci wynosi 9 441. Dlatego do komrki E9 wpisz =F10.
6. Kolumna Tantiemy warto 4 700 powinna unosi si tu nad kolumn Wyjazdy. Cakowita wysoko kolumny
Wyjazdy skada si z wysokoci czci niewidocznej (9441 w komrce E9) oraz wysokoci czci widocznej (600
w komrce F9). Dlatego wpisz do komrki E8 formu =E9+F9. Otrzymae formu, ktr moesz skopiowa.
7. Skopiuj komrk E8 do pustych komrek E7:E5.
8. Zaznacz zakres D1:F10. Z umieszczonej na wstce zakadki Wstawianie wybierz Kolumnowy/Skumulowany
kolumnowy.
9. Wycz legend, wybierajc w tym celu opcj Legenda/Brak, ktra znajduje si na zakadce Ukad na wstce.
10. Kliknij w nisz kolumn Rabat handlowy. Na umieszczonej na wstce zakadce Formatowanie wybierz
Wypenienie ksztatu/Biay. Wtedy nisza kolumna zniknie.
11. Zaznacz grn kolumn. Kliknij Wypenienie ksztatu/Czarny na zakadce Formatowanie.
12. Wycz linie siatki, wybierajc kolejno: Ukad/Linie siatki/Podstawowe poziome linie siatki/Brak.
13. Kliknij prawym klawiszem myszy w grn kolumn, po czym wybierz Dodaj etykiety danych. W innych przypadkach
mgby ustawi pooenie etykiety na kocu zewntrznym. Ale dla wykresu kolumnowego skumulowanego nie
ma w oknie dialogowym Formatowanie etykiet danych takiej opcji.
14. Poprzecigaj poszczeglne etykiety nad odpowiednie kolumny.
15. Aby zakoczy tworzenie wykresu kaskadowego, musisz jeszcze poprowadzi linie od spodu jednej kolumny
do wierzchoka nastpnej. W tym celu na zakadce Wstawianie wybierz Ksztaty/Linia. Trzymajc wcinity klawisz Shift,
poprowad lini od spodu pierwszej kolumny do wierzchoka nastpnej. Wybierz Formatowanie/Kontury ksztatu,
po czym wska kolor czarny w celu przyciemnienia linii. Powtrz t czynno, aby poczy nastpne kolumny.
3.

Wykres kaskadowy moe by wykorzystywany w wielu sytuacjach w celu rozwinicia pojedynczego elementu w caostronicowy wykres. Wykresy kaskadowe prezentuj efektowne obrazy, pokazujc wszystkie komponenty biorce udzia w procesie.

Nastpne kroki
W rozdziale 5. (Tworzenie wykresw pokazujcych zwizki) nauczysz si generowania
wykresw, w ktrych podkrela si zwizki. Chocia to naukowcy najczciej uywaj wykresw punktowych, zobaczysz, w jaki sposb moesz je wykorzysta w biznesie w celu
pokazania korelacji (lub braku korelacji). Wykresy radarowe su dodatkowo do przeprowadzenia przegldu rocznych wynikw. W rozdziale 5. zwrcimy take uwag na wykresy powierzchniowe oraz na rozkad czstoci.

You might also like