IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE

Turbo Pascal.
Leksykon kieszonkowy
Autorzy: Jan Zahorski, Andrzej Orowski
ISBN: 83-7361-741-8
Format: B6, stron: 136

ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Turbo Pascal, mimo tego, e moe by uwaany za weterana na rynku jzykw

programowania, nadal cieszy si spor popularnoci, szczeglnie wrd osb
poznajcych podstawy samodzielnego tworzenia aplikacji. Prosta i czytelna skadnia,
spore moliwoci i sprawdzone rodowiska programistyczne to przyczyny powodzenia
Turbo Pascala. Za poznawaniem tego jzyka przemawia rwnie fakt wykorzystywania
jego nieco bardziej rozbudowanej wersji w rodowisku Delphi jednym
z najpowszechniej wykorzystywanych narzdzi do tworzenia aplikacji.
Ksika Turbo Pascal. Leksykon kieszonkowy to zbir najbardziej niezbdnych
informacji o Turbo Pascalu. Przedstawia najistotniejsze elementy jzyka, koncentrujc
si na tworzeniu aplikacji pracujcych pod kontrol systemu Windows. Zawarte
w niej informacje bd szczeglnie przydatne dla tych Czytelnikw, ktrzy ju znaj
podstawowe zasady programowania w jzyku Turbo Pascal, a w ksice bd szukali
pomocy w rozwizaniu konkretnych problemw zwizanych z samodzielnym
tworzeniem aplikacji uytkowych.
Struktura programu
Deklaracje
Typy i operatory
Instrukcje
Procedury i funkcje
Struktury
Elementy zewntrzne

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Spis treci

1. Struktura programu ...................................................................... 9

2. Komentarze..................................................................................12
3. Deklaracje.................................................................................... 14
Deklaracje etykiet
Deklaracje podprogramw
Deklarcje typw
Zakres i zasig deklaracji
Deklaracje zmiennych

14
14
16
16
17

4. Typy ............................................................................................. 18
Typy Windows API
Typy literaw
Typy proste
Typy mnogociowe
Typy okrojone
Typy plikowe
Typy rekordowe
Typy tablicowe
Typy wskazujce
Typy wyliczeniowe
Zgodno typw

18
19
19
22
23
23
23
24
24
25
26

5. Operatory .................................................................................... 27
Operatory arytmetyczne
Operatory logiczne
Operatory acuchowe
Operatory mnogociowe
Operatory relacji
Priorytety operatorw

27
27
28
29
30
30

6. Instrukcje ......................................................................................31
Instrukcja grupujca
Instrukcja kodowa
Instrukcje powtarzajce
Instrukcja procedury (procedure)
Instrukcja skoku (goto)
Instrukcja przypisania (:=)
Instrukcja pusta
Instrukcja warunkowa (if)
Instrukcja wica (with)
Instrukcja wyboru (case)

31
31
32
34
34
35
35
35
36
37

7. Podprogramy............................................................................... 39
Podprogramy kodowe
Podprogramy obsugi przerwa (interrupt)
Podprogramy skojarzenia parametrw z argumentami
Podprogramy rekurencyjne

39
40
40
42

8. Dyrektywy kompilatora..............................................................43
Symbole predefiniowane

46

9. Struktury......................................................................................49
TMsg
TOpenFilename
TPoint

Spis treci

49
49
51

TPaintStructure
TRect
TWndClass

51
51
52

10. Procedury i funkcje ..................................................................... 53

11. Elementy zewntrzne programu .............................................. 115
Moduy
115
Biblioteki DLL
118
Pliki wczane do programu dyrektyw {$I Nazwa_programu} 120

A API............................................................................................... 121
Przykad programu z wykorzystaniem funkcji API

121

Skorowidz ................................................................................. 135

Spis treci

Rozdzia 6. Instrukcje
Instrukcja grupujca
Instrukcja grupujca to jedna z najwaniejszych instrukcji w programie, poniewa kady program w Turbo Pascalu musi mie
przynajmniej jedn tak instrukcj tworzc gwny blok programu. Instrukcja grupujca rozpoczyna si sowem kluczowym
begin , a koczy sowem kluczowym end. Instrukcja grupujca
umoliwia wykonanie kilku instrukcji, w przypadku gdy ze
wzgldw skadniowych uy moemy tylko jednej instrukcji
(ptle) lub przy budowie procedur i funkcji, np.
program test;
uses WinCrt;
var
A, C : Integer;
begin
C := 0;
while C < 10 do
begin
A := A + C;
Inc(C);
end;
end.

Instrukcja kodowa
Instrukcja kodowa inline (argument) przeznaczona jest do
umoliwienia uycia w programie instrukcji asemblera, czyli
skorzystania z jzyka niskiego poziomu, ale za to dajcego
moliwo penej kontroli nad maszyn.
inline($58); {odpowiada rozkazowi pop AX}

31

D:\PDF\Turbo Pascal. Leksykon kieszonkowy\sklad.doc

11 lut 05

31

Instrukcje powtarzajce
Dla (for)
Instrukcja powtarzajca for przeznaczona jest gwnie do wykonywania pojedynczej instrukcji lub grupy instrukcji zaoon
a priori ilo razy. Ilo powtrze ptli deklarujemy w momencie jej pisania, zakadajc, e nic nie zakuci jej przebiegu. Ptla
dla skada si ze sowa kluczowego for, nazwy i deklaracji wartoci pocztkowej zmiennej sterujcej, sowa kluczowego to (downto), deklaracji wartoci kocowej zmiennej sterujcej, sowa
kluczowego do, po ktrym nastpuje instrukcja (instrukcje), ktre
maj by wykonywane w ptli. Najprostsz realizacj ptli ilustruje listing:
for a := 0 to 9 do a := a + 5; {Ptla bdzie si wykonywa
10 razy}

Nieco bardziej skomplikowany przykad przedstawia listing:

for i := 0 to 127 do
for j := 0 to 127 do
begin
Bufor[i, j] := i + j;
end;

W przykadzie tym mamy do czynienia z zagniedeniem ptli,

co jest zjawiskiem dosy powszechnym i czsto stosowanym
w praktyce.

Dopki (while)
Instrukcja powtarzajca dopki skada si ze sowa kluczowego
while, warunku i sowa kluczowego do. Istotn cech tej instrukcji jest to, e warunek pocztkowy jest sprawdzany kadorazowo przed kolejnym wykonaniem ptli i jeeli przybierze
warto False, wykonywanie ptli zostaje zakoczone. Znajomo

32

32

Turbo Pascal. Leksykon kieszonkowy

11 lut 05

D:\PDF\Turbo Pascal. Leksykon kieszonkowy\sklad.doc

momentu sprawdzania warunku ma niezwykle istotne znaczenie

dla okrelenia iloci powtrze ptli. Jeeli o tym zapomnimy
to moemy po zakoczeniu ptli otrzyma wynik niezgodny
z zaoonym czyli faszywy. Przykady wykorzystania instrukcji
while przedstawiaj listingi:
X := 0;
while X < 10 do {Fasz gdy X >= 10}
begin
Inc(X); {Uwaga. Jeeli zapomnisz nie wyjdziesz z ptli!}
end;
Writeln('X < 10)= ', X); {Wynik X = 10}
X := 0;
while X <= 10 do {Fasz gdy X = 11}
begin
Inc(X); {Uwaga. Jeeli zapomnisz nie wyjdziesz z ptli!}
end;
Writeln('X <= 10 = ', X); {Wynik X = 11}

Dopty (repeat)
Instrukcja powtarzajca dopty skada si ze sowa kluczowego
repeat , instrukcji do wykonania, sowa kluczowego until
i warunku zakoczenia ptli. Przykady przedstawiaj listingi:
X := 0;
repeat
Inc(x); {Uwaga. Jeeli zapomnisz nie wyjdziesz z ptli!}
until X > 10;
Writeln('X > 10 = ',X); {Wynik X = 11}
X := 0;
repeat
Inc(x); {Uwaga. Jeeli zapomnisz nie wyjdziesz z ptli!}
until X >= 10;
Writeln('X >= 10 = ',X); {Wynik X = 11}

Rozdzia 6. Instrukcje

D:\PDF\Turbo Pascal. Leksykon kieszonkowy\sklad.doc

11 lut 05

33

33

Instrukcja procedury (procedure)

Instrukcja procedury skada si z : sowa kluczowego procedure,
nazwy procedury, opcjonalnie w nawiasach argumentw oraz
instrukcji grupujcej begin..end.
Procedura z parametrami
procedure Dodaj(X, Y : Integer);
begin
X := Y + 10;
end;

i procedura bez parametrw

procedure EkranTekstowy;
begin
X := ScreenSize.X;
Y := ScreeSize.Y;
Writeln('Dugo ekranu tekstowego = ', X);
Writeln('Wysoko ekrany tekstowego = ', Y);
end;

34

34

Turbo Pascal. Leksykon kieszonkowy

11 lut 05

D:\PDF\Turbo Pascal. Leksykon kieszonkowy\sklad.doc