Dziecko w kadrze.

Warsztaty fotograficzne
Autor: Ginny Felch, Allison Tyler Jones
Tumaczenie: Tomasz Boszko
ISBN: 978-83-246-2006-7
Tytu oryginau: Photographing Children
Photo Workshop: Develop Your Digital
Photography Talent
Format: 180x235, stron: 256
Uchwy obiektywem magi dziecistwa!
Jak zatrzyma czas dziecistwa na fotografii?
Jak sfotografowa uczucia i wizi rodzinne?
Jak tworzy najpikniejsze portrety dzieci w rnym wieku?
Portret nie jest tylko odwzorowaniem postaci i utrwaleniem jej wizerunku. Na dobrym,
przemawiajcym do odbiorcy portrecie fotograf powinien uchwyci rwnie emocje,
cechy osobowoci, pasje, a take co jeszcze leciutk magiczn aur osoby
portretowanej. Szczeglnie fotografowanie dzieci wymaga podejcia psychologicznego,
poniewa one, dorastajc, wci si zmieniaj. Na kadym etapie rozwoju interesuje je
co innego i inne rzeczy staj si dla nich wane. Aby fotograficzne wspomnienia
z dziecistwa byy autentyczne, trzeba nauczy si wychwytywa t zmian.
Z t niezwyk, oddziaujc na wyobrani ksik na pewno Ci si to uda.
Ksika Fotografowanie dzieci. Warsztaty fotograficzne wprowadzi Ci zarwno
w zagadnienia techniczne, i jak i psychologiczne tego szczeglnego rodzaju
fotografowania. Z podrcznika dowiesz si, na czym polega zamraanie i rozmywanie
ruchu, jak manipulowa wiatem i uywa trybw tematycznych. Bdziesz umia
okreli, jaki jest Twj styl fotografowania; bdziesz te wiedzia, jak go wykorzysta,
aby stworzy autentyczne i wyjtkowe fotografie dzieci. Poznasz sposoby
przygotowywania sesji fotograficznej i prezentacji zdj, ktre opowiedz
najprawdziwsz histori dziecistwa.
Podstawy nawietlania
Zamraanie i rozmywanie ruchu
Uywanie trybw tematycznych
Manipulowanie wiatem
Kompozycja fotografii
Obramowanie zdjcia
Regua zotego podziau
Planowanie sesji portretowej
Psychologia fotografowania dzieci
Wyposaenie do fotografowania dzieci
Komputerowa obrbka zdj
Prezentacja fotografii
Opanuj sztuk autentycznego odwzorowywania emocji i kolorw dziecistwa!

Spis treci
Rozdzia 1

Sztuka fotografowania dzieci

21

Rady dla przyszego profesjonalisty

22

Znajd inspiracj

24

rda inspiracji

28

Znaczenie zabawy

30

Rozdzia 2

Spojrzenie z fotografii

35

Nie musisz wszystkiego wiedzie

37

Poza automatyk: podstawy nawietlania

37

Prdko migawki

38

Ruch
Gwna zasada wyboru czasu migawki
Zamraanie ruchu
Rozmywanie ruchu

39
40
40
41

Przysona

41

Czuo ISO

42

Gbia ostroci

42

Uywanie trybw tematycznych

46

Tryb portretowy
Tryb sportowy
Tryb krajobrazowy
Tryb makro (fotografowanie z bliskiej odlegoci)

46
47
47
47

Priorytet przysony
Priorytet migawki

47
48

Na czym Ci zaley?

49

Rozdzia 3

Dostrzeganie wiata

Nauka dostrzegania wiata

54

wiato zastane

58

Cudowne wiato: wit i zmierzch

60

Stosowanie odbi i cieni

62

Odbicia
Cienie

Fotografowanie we mgle lub podczas zachmurzenia

Mgliste dni
Zachmurzone niebo

10

53

62
66

68
69
71

Odnajdowanie wiata konturujcego

71

Korzystanie z mikkiego wiata wpadajcego przez okno

74

Kiedy pj na kompromis

76

Rozdzia 4

Manipulowanie wiatem

wiato niebezporednie

81
82

Zadaszenia i werandy
Otwarty cie

82
83

wiato bezporednie

84

Bezporednie soce
Tworzenie efektu halo za pomoc obrczy lub tylnego wiata

Korzysta czy nie korzysta z lampy byskowej?

84
85

86

Koncepcja wiata gwnego oraz wypeniajcego

Odbicie
Rozproszenie

Kierunek padania wiata

86
87
87

88

wiato z przodu
wiato konturowe, przestrzenne, rembrandtowskie

Osprzt modyfikujcy wiato

88
88

90

Odbyniki
Rozpraszacze
Osony przeciwwietlne

90
93
93

Temperatura barwowa (balans bieli)

93

Podstawowe owietlenie studyjne

96

wiato pojedyncze
Pomiar wiata
Efekty

Rozdzia 5

Kompozycja fotografii

98
98
99

103

Fotki czy fotografie

104

Skupienie si na wraeniu

105

11

Upraszczanie

105

Obserwuj to
Uywanie przestrzeni niezajtej

Obramowanie zdjcia

110

Oglne zasady kadrowania

Ramka w ramce

111
112

Rodzice w roli rekwizytw

113

Regua zotego podziau (trjpodziau)

114

Zastosowanie linii

117

Linie rwnolege
Linie ukone
Linie zbiene
Linie w ksztacie litery S oraz C

amanie zasad

Rozdzia 6

Jaki jest Twj styl?

W studio
U klienta
Ubrania
Uchwycenie nastroju

Styl wspczesny
W studio
U klienta

Styl fotoreporterski
U klienta
Nastrj

117
119
120
120

122

Styl klasyczny i romantyczny

12

106
109

129
130
130
131
132
136

137
137
141

143
146
148

Przygotowanie rodzicw do sportretowania dziecka

Zarysowanie oczekiwa
Sesja z rodzicami
Rb wiele zdj

Planowanie sesji portretowej

Rozdzia 7

Rozbudzanie emocji

Obserwowanie emocji i nastrojw

Wizualizacja

150
151
151
153

153

157
159
160

Portretowanie oczu bdcych bram duszy

161

Kontakt fotografowanych osb z natur

166

Studiowanie jzyka ciaa, gestw i ruchw

170

Opowiadanie historii fotografiami

172

Psychologia fotografowania dzieci

174

Rozdzia 8
Noworodki
Wyzwania
Nagrody

Wiek, etap, grupa

179
180
180
182
13

Niemowlaki

183

Od trzech do szeciu miesicy

Od szeciu do dwunastu miesicy

Maluchy

185

Przedszkolaki

189

Dzieci w wieku szkolnym

192

Nastolatki

192

Chopcy w wieku nastoletnim

Nastoletnie dziewczta

Rodziny w grupach
Rodzic i dziecko
Rodzestwo
Rodziny

Rozdzia 9

197
197

198
198
202
205

Wyposaenie fotografa dzieci

211

Rozwaania nad zakupem lepszego aparatu

212

Uywanie obiektyww wymiennych

213

Jasno obiektywu
Dugo ogniskowej
Obiektywy staoogniskowe
Obiektywy zmiennoogniskowe

Zagldamy do torby fotograficznej

14

184
185

213
214
214
215

217

Rozdzia 10 Cyfrowa obrbka zdj

oraz ich prezentacja

221

Sekwencja pracy

222

Pierwsze kroki w edycji obrazw

223

Sekwencja pracy w obrbce obrazw

224

Podstawowy retusz

225

Zastosowanie warstw
Usuwanie skaz oraz wygadzanie skry
Poprawianie oczu i zbw
Usuwanie rozpraszajcych elementw z ta za pomoc narzdzia Klonowanie

Zwikszanie wyrazu zdjcia poprzez zmian kolorw

Konwersja na fotografi czarno-bia
Zadania oraz wtyczki

225
225
226
228

228
229
229

Wskazwki dotyczce kadrowania

230

Galeria

235

Kolae zdjciowe
Wydruki na ptnie
Wydawnictwo albumowe

Sowniczek
Skorowidz

235
235
236

241
247

15

ROZDZIA

8
WIEK, ETAP, GRUPA

NOWORODKI
NIEMOWLAKI
MALUCHY
PRZEDSZKOLAKI
DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
NASTOLATKI
RODZINY W GRUPACH

Copyright Ginny Felch, www.silverlingingimages.com

Chocia rozmawianie o dzieciach w kategoriach wiekowych i grupowych wydaje si pomocne, naley bezwzgldnie pamita, e kade z nich jest wyjtkowe,
unikalne, stanowi indywidualno. Twoja intuicja to
najlepszy przewodnik, jak traktowa rne grupy wiekowe. Zwracanie uwagi na unikalne chwile, jakimi
jest obecno dziecka w Twoim otoczeniu, moe Ci
bardzo wiele nauczy. Zorientujesz si, w jaki sposb
moesz zareagowa i nawiza kontakt, aby na fotograi zarejestrowa jak najwicej prawdziwej osobowoci malucha.
Kady rodzic jest bardzo zainteresowany dokumentowaniem kolejnych etapw ycia dziecka. Chce zachowa wspomnienia zwizane z narodzinami i dziecistwem. Rejestrujc zdjcia, ilustrujesz histori ycia
w sensie jak najbardziej dosownym. Ile razy syn
lub crka zapytali: Jak to byo, gdy byem may? Pozowane portrety ze studia fotogracznego oraz coroczne zdjcia klasowe nigdy nie opowiadaj caej historii.
To wanie fotograe miejcych si lub picych niemowlakw, dzieci po raz pierwszy jedcych na nartach, biegajcych w kko, czytajcych cicho w wieku
nastoletnim oraz tysice innych fotek opisuj ycie
w sposb autentyczny. Ten rozdzia stanowi przewodnik po kadym z etapw rozwoju dziecka, wyzwaniach
i nagrodach, jakie zwizane s z jego fotografowaniem. Znajdziesz wiele wskazwek przydatnych w tej
podry. Pomysy tutaj przedstawione zostay pomylane jako oglne zalecenia, a nie bezwzgldne reguy.
Najlepszym doradc bd wasne dowiadczenia, zebrane podczas kontaktu z dziemi.

NOWORODKI
Nie kady nadaje si do fotografowania noworodkw.
Wymaga to ogromu cierpliwoci, ale te z wielu wzgldw przynosi mnstwo radoci. Kt moe zaprzeczy cudowi, jakim s narodziny dziecka? Niesychane zmiany w yciu malucha zachodz byskawicznie,
mona nawet powiedzie, e co par godzin. Ten etap
rozwoju dziecka jest niesychanie fascynujcy dla rodzicw. Obserwuj oni kady urzekajcy gest i min,

180

staraj si rozszyfrowa, do kogo maluch bardziej jest

podobny: do mamy, czy do taty. eby zrobi realistyczne zdjcie noworodka (aby wyglda jak noworodek),
zarejestrowa pomarszczon skr, meszek na uszach
itd., sprbuj wykona fotograe malestwa w paru
pierwszych tygodniach jego ycia. W tym wieku dzieci
nadal s bardzo gibkie, wic mona je uoy w pozycj przypominajc podow. Przykad na zdjciu
8-1, gdzie noworodek ley na rkach taty. W wielu
przypadkach bardzo mae dzieci maj bardzo przejrzyst skr, bez adnych wysypek, dziki czemu zdj po
sesji nie trzeba retuszowa.
wskazwka Aby uzyska najlepsze rezultaty podczas fotografowania noworodkw, temperatura w pokoju powinna by troszk wysza ni taka, w ktrej przyjemnie jest
dorosym. Malestwo bdzie si nawet wtedy dobrze czuo, gdy
zostanie rozebrane do zdj.

WYZWANIA
Wydawa by si mogo, e noworodki przychodzc na
wiat maj w sobie specjalny sensor, ktry wykrywa
zdenerwowanie. Jeli mama jest zestresowana sesj fotograczn, gdy napicie jest due, dziecitko najczciej to wyczuwa i zaczyna bardzo kaprysi. Spokojne
mamy to spokojne maluchy warto wic powici
chwil na uspokojenie tej pierwszej i rozwianie jej
wtpliwoci co do sesji. Powinna wiedzie, e fotografowanie w kadej chwili mona przerwa, na przykad
eby nakarmi dziecko lub je utuli. Takie sesje prawie zawsze charakteryzuj si dwoistoci: najpierw
dugo czeka si na waciwe warunki, a potem bardzo
spieszy, eby wykorzysta moment. Noworodek zaczyna drzema na sekundk, a Ty starasz si cykn kilka
zdj, zanim jego oczka otworz si i zacznie krzycze.
By moe bardzo si zdziwisz, e wiele z pogodnie wygldajcych na fotograi maluchw przeywao wrcz
histeri tu przed zrobieniem zdjcia. Prosz bardzo,
nie wahaj si, zrb kilka fotek szlochajcego noworodka, jak na zdjciu 8-2. Wszystko zmienia si tak szybko, nawet ich pacz.

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

8-1
picy noworodek zosta dosownie uoony w tej pozycji, a potem umieszczony na doniach taty. Zabiegi takie mona jednak
przeprowadza tylko z bardzo maymi dziemi. 1/200 sekundy, f/2,2, czuo ISO 320. Copyright Lisa Russo

uwaga

Noworodki czsto maj rowawy albo delikatnie tawy odcie skry, wic by moe lepszy
efekt przyniesie zamiana obrazw na czarno-biae zdjcia stan
si te bardziej ponadczasowe.

Nie fotografuj noworodka na powierzchni, ktrej nie

mona wyczyci. Ta, meble, rodzice oraz fotografowie mog zosta zmoczeni lub jeszcze bardziej
ubrudzeni przez penego radoci malucha. Wczeniej

wszystko odpowiednio zaplanuj. Moe warto mie pod

rk kilka niedrogich jednolitych (biae s znakomite)
kocw, eby owin dziecko lub pooy je.
Malutkie noworodki nie wyksztaciy jeszcze zdolnoci
do skupiania wzroku, wic do atwo o zdjcie zezujcego dziecka. Pomocne w takim wypadku moe si
okaza przekrcenie gwki w inn pozycj lub poczekanie na przyjemniejsz min.

181

Noworodka bardzo atwo przestraszy. Jeli tylko w pobliu znajduje si mama, ktra moe ukoi dziecitko, nie obawiaj si zrobienia
kilku zdj paczcemu maluchowi. 1/125 sekundy, f/11, czuo ISO 200. Copyright Allison Tyler Jones, www.atjphoto.com

8-2

NAGRODY
Delikatnych policzkw, pomarszczonej skory i mocno
zacinitych pistek noworodka nie mona z niczym
pomyli. Zarejestrowanie tego etapu ycia dziecka wynagrodzi poczynione wysiki. Wielu fotografw specjalizuje si zreszt w fotograi noworodkw. Maluszki
nie potra odpowiada, nie mog uciec. S tak gibkie, e dosownie da si je uoy w zawinitko. Niektre nawet pi podczas sesji. Daj sobie czas na zanicie dziecka. Popro mam, aby nakarmia malucha
tu przed przyjciem do fotografa. Wtedy noworodek
bdzie najedzony i gotowy do drzemki. Ciasne owinicie dziecka w kocyk, w wyniku czego rczki oraz
nki znajd si blisko ciaa, to prawie pewny sposb

182

(jak tabletka nasenna) na upienie dziecka. Malucha

mona delikatnie pokoysa, pki dobrze nie zanie
(zwykle zajmuje to okoo pitnacie minut, wic musisz uzbroi si w cierpliwo). Gdy dziecko gboko
pi, mona je swobodnie przenosi, umieszcza rekwizyty, kocyki, a nawet samego noworodka w zaplanowanych miejscach, jak na zdjciu 8-3. Nie ma nic bardziej
wzruszajcego od widoku picego malucha.

cytat

W zacisznej prostocie pierwszych dni ycia dziecka mona ponownie zobaczy magiczne, zamknite koo, cudowny sens istnienia dwojga ludzi tylko dla siebie.
Anne Morrow Lindbergh

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

Uderzajcy i zaskakujcy portret noworodka pokazuje ksztat i sylwetk picego dziecka na niezwykym, zabytkowym krzele. Copyright Ginny Felch,
www.silverlingingimages.com

8-3

graf ma wiksze pole do popisu. Urocze reakcje mog

pojawi si po najprostszym mlaniciu jzykiem
albo delikatnym dmuchniciu na policzku malucha.
Wydaje si, e umiechy powstaj wrcz bez uzasadnienia. Niemowlak nauczy si, e umiechanie si
sprawia przyjemno ludziom przebywajcym w jego
otoczeniu.
cytat

Niemowlak to opinia Boga, e wiat powinien

nadal trwa. Carl Sandburg

Noworodki s jeszcze bardzo niestabilne, dlatego do

ich trzymania najlepiej wykorzysta rodzicw. Maluchy mog spoczywa w ich ramionach albo nawet
opiera si o ciao, jak na zdjciu 8-4. Bardzo dobrze
w takiej roli bdzie si rwnie czua mama, ktra w okresie poogu wcale nie musi si pali do bycia uwiecznian na zdjciach. Moe stanowi cz
kompozycji, ale nie powinna by zbyt podkrelana.
W tych dniach dobrze jest te zrobi zdjcia tacie,
szczeglnie e mama czsto oglda go, gdy ten trzyma
dziecko.

NIEMOWLAKI
Pierwszy rok ycia to jeden krok milowy za drugim.
Dziecko ronie i zaczyna najpierw rozpoznawa, a potem reagowa na znajdujce si wok osoby. Tym
samym zakres jego min i gestw si zwiksza, a foto-

8-4
Podparcie noworodka na ramieniu rodzica jest dobrym rozwizaniem w przypadku wiotkich jeszcze maluchw. 1/400 sekundy, f/4, czuo ISO 400. Copyright
Lisa Russo, www.lisarussophotography.com

183

OD TRZECH DO SZECIU MIESICY

Zanim niemowlaki zaczn chodzi, czyli pomidzy
trzecim a szstym miesicem ycia, moesz je fotografowa, jak siedz na krzele, le w trawie lub s
trzymane przez rodzica przy stole albo na tle ciany.
W tym wieku mama, niania, starsze rodzestwo mog
okaza si dla Ciebie doskona pomoc bd peni rol asystentw. Ich obowizkiem bdzie zwracanie uwagi, czy dziecko jest cay czas bezpieczne. Wa-

ne, aby bardzo dobrze zna ju swj aparat, jego ustawianie i mg cakowicie skupi si na niemowlaku
oraz jego minach.
Dzieci pomidzy trzecim a czwartym miesicem ycia
ucz si podnosi gwk. Gdy le na brzuszku i trzymaj j u gry, moesz zrobi im przepikne zdjcia.
Najlepiej, aby zniy si do ich poziomu, usadowi na
przykad na pododze i w ten sposb zadba o waciwy kt ujcia. Przykad na zdjciu 8-5.

Fotograf pooy si na brzuchu, aby zrobi to sodkie zdjcie niemowlaka unoszcego gwk. 1/100 sekundy, f/5,0, czuo ISO 100. Copyright Robin Johnson, www.robinjohnsonphotography.com

8-5

184

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

OD SZECIU DO DWUNASTU MIESICY

Dziecko midzy szstym a dziewitym miesicem
ycia zazwyczaj potra usi, ale jeszcze nie raczkuje. Jest to idealny moment na sesj zdjciow. Niemowlaki czsto przekrzywiaj si na jedn lub drug
stron, sprawiajc wraenie, e zaraz bd raczkowa.
Umoliwia to pokazanie ich pulchnoci. Usad dziecko na stole, krzele albo wrcz ulubionym naczyniu,
eby uzyska wariacj ze smaczkiem dla tradycyjnego
portretu malucha. Przykad stanowi zdjcie 8-6. Dzieci potra naladowa robione do nich miny i umiej

ju przytrzyma zabawk. Pamitaj, e w tym wieku

wszystko, co pozostawisz w ich pobliu, tra do buzi.
Bd ostrony.

Wiele maluchw midzy dziewitym a dziesitym

miesicem ycia zaczyna raczkowa, a nawet sta
przy krzele, trzymajc si go. Sprawd dokadnie, czy
kady mebel, jaki wykorzystasz w roli rekwizytu, jest
wytrzymay, a take czy nie przewrci si na dziecko.
Jeli maluch nie stoi stabilnie, popro mam lub asystentk by stana tu obok, ale nie wchodzia w kadr,
i w razie czego zapobiega wszelkim kopotom. Wikszo dzieci zaczyna chodzi, gdy ma mniej wicej rok.
Dla rodzicw to bardzo czsto kamie milowy. Wtedy wielu decyduje si na robienie zdj. To doskonay
czas na zarejestrowanie pierwszych, niepewnych krokw, z charakterystycznie rozoonymi w powietrzu
rkami, pomagajcymi w utrzymaniu rwnowagi, jak
na zdjciu 8-7

cytat

Jeli dziecko ma zachowa swoje wrodzone zaciekawienie i ch poznawania, potrzebuje obecnoci przynajmniej jednej dorosej osoby, z ktr moe si tym podzieli i wsplnie odkrywa rado, ekscytacj i tajemnice wiata, w ktrym yjemy. Rachel Garson

MALUCHY

8-6
Urocze dziecko, siedzce jak Budda, zamierza dokadniej przyjrze si guzikowi
od spodni. Wspaniae wiato wpadajce przez okno owietla perfekcyjnie kad
fadk i doek. 1/125 sekundy, f/3,2, czuo ISO 320. Copyright Lisa Russo,
www.lisarussophotography.com

Ten etap ycia dziecka to aktywno i poruszanie si.

Maluchy zazwyczaj bardzo ywioowo reaguj na zabawki oraz Twoje sowa i miny. Powinny znajdowa si
w rodowisku gwarantujcym cakowite bezpieczestwo, swobod ruchu i odkrywania wiata. Umiejtno poruszania si zazwyczaj szybko si rozwija. Gdy
dziecko biega z szybkoci byskawicy, po pocztkowej
nieporadnoci nie ma ju ladu.

185

Maluchy charakteryzuj si szybkim rozwojem, co

chwil si zmieniaj, maj wiele waha nastrojw,
czasami wida odrobin sceptycyzmu. Dzieci w tym
wieku bardzo duo chc, ale niestety niewiele potra. Dlatego czsto ogarnia je zdenerwowanie i zaczynaj le si zachowywa. Niektre dorose osoby okrelaj je wtedy mianem okropnych dwulatkw.
Podczas sesji fotogracznej z maluchami powiniene
zastanowi si, czy pomoc asystenta lub obecno ro-

dzica bdzie plusem, czy minusem. Rodzic na zdjciu

8-8 stanowi bez wtpienia korzy. Fotograa wysza
znakomicie, poniewa mama trzymaa dziecko i miaa z nim kontakt; nie zwracaa uwagi na fotografa.
W rezultacie udao si zarejestrowa sodk ni czc rodzica i dziecko. Zrelaksowani mama lub tata
zazwyczaj stwarzaj atmosfer, w ktrej spokojny jest
take maluch. W innych warunkach prawie zawsze
jest odwrotnie. Jeeli rodzic zbytnio instruuje dzie-

8-7
Szeroko rozoone rce stabilizuj pierwsze kroki wanie zakosztowanej wolnoci. To cecha charakterystyczna kadego rozpoczynajcego chodzenie dziecka. 1/750 sekundy, f/3,5, czuoc ISO 250. Copyright Lisa Russo, www.lisarussophotography.com

186

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

cko, warto bardzo grzecznie zasugerowa, e by moe

maluch bdzie si lepiej zachowywa, jeli na chwil
mama lub tata zniknie z ujcia. Oczywicie takie postawienie sprawy wymaga odwagi, ale czsto warto,
bo rezultaty okazuj si znakomite.
Zabawa w chowanego, puszczanie causkw przeo si na najprawdopodobniej zachwycajce reakcje.
Gwizdki, dzwonki i piszczce zabawki spotkaj si
z ywym zainteresowaniem. Niektrzy fotografowie
Klasyczny portret, zrobiony
w delikatnym wietle okna,
przedstawia mam i jej maego
synka. Zarejestrowano moment
refleksji. Ciemne tony stanowi
ram i wizualnie wyrniaj
dziecko. 1/60 sekundy, f/4, czuo ISO 800.
Copyright Ginny Felch,
www.silverlingingimages.com

w poszukiwaniu ciekawych reakcji dziecka lubi wydawa dwiki przypominajce szczekanie czy miauczenie. Ty moesz natomiast by lepszy w udawaniu
winki lub rozmawianiu w stylu Kaczora Donalda.
Maluchy atwo si rozpraszaj, dlatego powiniene
si uzbroi w ca gam zabawnych i spontanicznych
zachowa.

Poproszenie dziecka, aby usiado pod drzewem, jak na

zdjciu 8-9, lub umieszczenie go niczym rekwizyt na

8-8

187

8-9

8-10
Okno wrd piaskowcw, koronkowa sukienka, loki nadaj struktur temu monochromatycznemu zdjciu. Udao si na nim zarejestrowa naturalny, zaabsorbowany wyraz twarzy dziecka. 1/60 sekundy, f/5,6, czuo ISO 160. Copyright
ImagesbyDeidre
Maluch w podkoszulku kuca pod drzewem. Znakomita fotka dokumentujca ten
okres ycia. 1/125 sekundy, f/5,6, czuo ISO 320. Copyright Patrisha McLean

oknie (zdjcie 8-10) zapewni fotograi obramowanie.

Poza tym takie usadowienie stanowi jakby fotelik
dla malucha. Miejsce znajdujce si troch powyej
ziemi sprawia, e dziecko waha si przed zeskoczeniem
i bieganiem wkoo. Masz tym samym kilka sekund na
zrobienie zdjcia. W roli grzdy sprawdz si rwnie awki oraz stoy. Nie zapomnij, aby zawsze w pobliu dziecka przebywaa osoba dorosa, tu poza kadrem. Bdzie w stanie zapa malucha, jeli ten zdecydowaby si zeskoczy.

188

Warto da maluchom co, czym bd mogy si zaj

podczas sesji fotogracznej. Na zdjciach 8-11, 8-12
oraz 8-13 wida rne przykady takiego podejcia.
Takie rekwizyty, jak parapety, pki, krzesa i inne
meble dobrze si sprawdzaj, gdy dziecko ma ochot
i potra usiedzie w miejscu. W przeciwnym wypadku mona sprbowa wrczy im kwiaty, kredki itp.,
aby zajy si nimi przez chwil i skupiy na nich swoj
uwag. Oczywicie jeli jeste rodzicem przebywajcym z maluchem w domu, takie momenty s cakiem
naturalne. Wystarczy, e je zarejestrujesz!

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

8-11

PRZEDSZKOLAKI

Kady fotograf dzieci ma ulubion grup wiekow.

Wielu najbardziej odpowiadaj przedszkolaki. Dzieci w tym wieku s komunikatywne, ywo reaguj, s
spontaniczne, chtne do zabawy, lubi si wygupia,
s rozmowne i oglnie rzecz biorc czarujce.
cytat

Trzylatek jest osob, ktra czerpie prawie tak

samo duo radoci z kosztujcej 150 z hutawki,
jak ze znalezienia maej zielonej gsienicy. Bill
Vaughan

Kolejna monochromatyczna fotografia. Ujcie w wysokiej tonacji, wykorzystujce wiato wpadajce przez okno, delikatnie ujmujce sodycz dziecka po wizycie
w ogrodzie. 1/125 sekundy, f/5,6, czuo ISO 400. Copyright Ginny Felch,
www.silverlingingimages.com

8-12

Wielkie twrcze wysiki zarejestrowane na zdjciu. Wida zajte rce oraz bardzo dugie rzsy! Ciche momenty, gdy dzieci
s zaabsorbowane dziaaniem,
stanowi doskona okazj
do zrobienia niepozowanych
fotografii. 1/250 sekundy, f/1,8,
czuo ISO 200.
Copyright Melanie Sikma,
www.melaniesphotos.com

189

8-13

8-14
Szeroko otwarte oczy nadaj sens otwartoci i gbi temu ponadczasowemu portretowi dziecka siedzcego przy oknie. Dziewczynka ma bardzo adne okrge policzki i liczne stopy, co jest charakterystyczne dla modego wieku. 1/60 sekundy,
f/4, czuo ISO 160. Copyright Ginny Felch, www.silverlingingimages.com
Maluchy pozbawione s wiadomoci samego siebie, ich donie i rce, na ktre
tak cudownie patrze, ukadaj si w naturalne pozy. 1/125 sekundy, f/5,6, czuo ISO 320. Copyright Patrisha McLean

Wielu przedszkolakw to dzieci pene ufnoci, zaangaowania, przebywanie z ktrymi sprawia ogromn
rado. Pociechy w wieku od trzech do czterech i p
roku szczeglnie si wyrniaj, gdy nadal s maluchami w najlepszym tego sowa znaczeniu. Zazwyczaj
nie straciy jeszcze swojej pulchnoci, okrgych policzkw (patrz zdjcie 8-14), nie wytworzyy wiado-

moci swojej osoby, w zwizku z czym ich ruchy s

niewinne, zwaszcza stp i palcw.
Trzylatka mona zachci do spokojnego pozowania,
jeli na kilka minut zaangauje si go w rozmow.
Wanie w tych chwilach warto bardzo cicho pyta:
Co syszysz? Ptaki? Ciarwk?. Wtedy wyraz twarzy malucha bdzie wyraa ciekawo, zaangaowanie, zaaferowanie i zachwyt. Twoje reakcje mog
rwnie wpywa na pniejsze zachowania.

cytat

190

Mama rozumie, czego dziecko nie wypowiedziao. Susan Sarandon

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

W roli doskonaych rekwizytw sprawdz si maskotki, muszle, kwiaty, zwierzta, mae samochodziki. Sprzyjaj one pojawianiu si bardziej naturalnych
pz i gestw jzyka ciaa, co wida na zdjciach 8-15
oraz 8-16. Na og jednak nie musisz obawia si, e
w tym wieku dziecko bdzie jako sztucznie pozowa,
bo raczej nie ma ono jeszcze wiadomoci wasnego
wizerunku.

Zarejestrowanie cichych zaj, takich jak czytanie,

zamylenie si, przytulanie si do zwierztka, moe
rwnie przeoy si na otrzymanie zajmujcych fotograi.

8-16
Na szczcie zwierztko domowe, takie jak pies, potrafi odwrci uwag dziecka od tego, co si dzieje, czyli sesji fotograficznej. Przywizanie chopca wida
zarwno w wyrazie twarzy, jak i gestach. 1/160 sekundy, f/6,3, czuo ISO 200.
Copyright Heather Jacks

8-15
Stykajce si palce stp, spojrzenie w bok, mocno przytulany mi mwi wiele
o pozornie rozkosznej dziewczynce. Sile przekazu sprzyja harmonia kolorw.
1/60 sekundy, f/5,6, czuo ISO 160. Copyright ImagesbyDeidre

191

Ta maa dziewczynka rzeczywicie czuje si jak ksiniczka. Fotografia zostaa

zrobiona z gry, mona zajrze w usatysfakcjonowane i zadumane oczy dziecka.
Nieskomplikowane to utrzymuje oko ogldajcego we waciwym miejscu kompozycji. 1/400 sekundy, f/2,8, czuo ISO 250. Copyright Melanie Sikma,
www.melaniesphotos.com

DZIECI W WIEKU SZKOLNYM

8-17

Gdy dzieci rosn i rozpoczynaj zajcia szkolne, znajduj si coraz czciej w sytuacjach bardziej spoecznych. W rezultacie wzrasta ich wiadomo wasnej
osoby. Jest co w picio- i szeciolatkach, co powoduje, e zawsze s gotowe do pozowania, szczerzc zby
w duym, szerokim umiechu. Bez adnej prowokacji.
Sytuacje takie wymagaj od fotografa zdolnoci suchania i uczenia si, a take umiejtnoci angaowania si w konwersacj oraz odcigania dzieci od ich
samych.
Dzieci w tym wieku zdaj si bardzo dobrze przyswaja i korzysta ze sztuczek typu umiechnij si. Uwaaj to za postaw kooperacyjn, wic szczerz si szeroko, bez wzgldu na okolicznoci (maj dobrych trenerw w postaci szkolnych fotografw oraz rodzicw,
ktrzy uwaaj, e tak naley si zachowywa). No
i masz wyzwanie musisz rozproszy ich uwag, czego przykad przedstawiono na zdjciu 8-17. Istnieje na
to co najmniej kilka sposobw. Zrb fotk tandetnego umiechu, a nastpnie poka j dziecku. Powiedz,
e wcale nie musz si szczerzy, wystarczy delikatny
umiech. Nastpnie popro, aby wanie go pokazay.
Zrb zdjcie i poka im efekt. Uzyskanie pomocy od
dzieci moe znacznie uatwi Ci prac.
Starsze dzieci maj ju swoje zainteresowania, a nawet
pasje, o ktrych moesz si dowiedzie w powanej
rozmowie z nimi na ten temat.
Wikszo problemw z wymuszonymi lub zbyt szerokimi umiechami pojawia si wtedy, gdy na sesji obecni s rodzice. Dzieci znaj ich czue punkty. Jeli tylko
mog, wykorzystuj swoj wiedz. Naturalne jest, e
rodzice chc, aby ich maluchy wyglday jak najlepiej, eby nie robiy gupich min wujka Heka, eby
siedziay prosto itd. Napicie, jakie powstaje w wyniku tych uwag, jest ewidentne. Powiniene rozadowa
sytuacj, dajc do zrozumienia rodzicom, najlepiej
zawczasu, czego oczekujesz od sesji zdjciowej wcale nie spodziewasz si perfekcyjnego zachowania
a take e podczas robienia fotograi to Ty masz
ostatnie zdanie.

192

Dzieci w prawie kadym wieku szybko si mcz podczas sesji, bez wzgldu na to, jak bdziesz si stara j
uatrakcyjni. Dlatego powiniene jak najbardziej wykorzysta cenne chwile i pracowa najszybciej, jak si
da. W zalenoci od wieku malucha czas ten wynosi
od dziesiciu minut do, w najlepszym wypadku, trzech
kwadransw. Niech to bdzie ostrzeenie dla Ciebie,
szczeglnie jeli zostae wynajty, a oczekiwania s
takie, e uda Ci si sprosta zadaniu.

NASTOLATKI
Dorastajce dzieci, czyli nastolatki, przy odrobinie
szczcia oka si bardzo wyrozumiae oraz zaangaowane, za w scenariuszu mniej optymistycznym
bd si dsa i pokazywa kompletny brak zainteresowania. Duo mniej prawdopodobne, e dadz si

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

nabra na jakie gadki. Mona powiedzie, e lubi

szczere i bezporednie podejcie. Wiele nastolatkw
chce wyglda modnie i fajnie. Z pewnoci dadz Ci
do zrozumienia, co to dla nich oznacza. Jednak opinia
ich rodzicw moe by inna. Powodzenie misji bdzie
zalee od fotografa, czyli od Ciebie.
Nastolatki powiniene w jaki sposb wprowadzi
w cay proces, obojtnie, czy subtelnie, czy bezporednio. Zaangaowanie ich w dyskusj o sesji jest dobrym

pomysem. Poczuj si powanie traktowane, bd

miay wraenie, e mog decydowa.

Niektre z najpikniejszych i najbardziej gbokich

w swej wymowie zdj zostay zarejestrowane podczas spokojnych sesji fotogracznych z nastolatkiem,
ktrego zaufanie udao si zaskarbi. Zwr uwag na
oczy oraz powany wyraz twarzy dziewczyny z fotograi 8-18 oraz modzieca ze zdjcia 8-19.

8-18

Mocne i miae w swej wymowie

zdjcie nastoletniej dziewczyny
na play. Zarejestrowanej chwili
towarzyszy zadumanie. Ciemny
rcznik, okrywajcy nastolatk,
skupia uwag widza na postaci i odseparowuje od morza na
drugim planie. 1/80 sekundy,
f/2,8, czuo ISO 250. Copyright
Scarlett Photography

193

Bezporednie, zniewalajce przyblienie oczu nastolatka sprawia, e widz chce gbiej

w nie zajrze. 1/250 sekundy, f/2,8, czuo ISO 100. Copyright Matthew Reoch

8-19

Pewnego dnia dzisiejsze nastolatki spojrz na te fotograe i pewnie przypomn sobie, jakie uczucia towarzyszyy im w tym wieku, a by moe co sobie mylay
podczas rejestrowania uj. To Ty zrobie im bardzo
wymowne portrety. Przedstawiaj one jeszcze dzieci,
cho w ostatnim etapie dziecistwa. W ich oczach
wida jeszcze wicej mdroci.
Gdy fotograf przyjechaa do domu, w ktrym mieszkay nastoletnie siostry, panowa tam wielki zamt,
dziewczyny wyprbowyway nowy makija, poprawiay wosy i z ekscytacj buszoway w ciuchach.
Jeli fotograf spieszyaby si, gdyby zaleao jej na szybkim zaatwieniu sesji, z pewnoci zdenerwowaaby

194

si. Oczekiwaa bowiem, e gdy przyjdzie, nastolatki

bd gotowe.
Fotograf natomiast postanowia obudzi w sobie
nastolatk. Od razu doczya si do przygotowa
i wpada w wir ekscytacji. Zabawa i dramaturgia doday dniu energii. Gdy powstao zdjcie 8-20, fotograf
udao ju si zdoby zaufanie nastolatek i wzbudzi ich
szacunek.
Przesanie jest takie, e wszystkim ludziom zaley na
respekcie i poszanowaniu. Gdy dzieci s mae, by
moe uda Ci si zastosowa kilka sztuczek lub uciec
si do kilku przyjemnoci w celu uzyskania naturalnych i nioscych przesanie fotograi.

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

8-20

ROZDZIA

Czarowne ujcie dwch nastoletnich sistr. Odwane, ale delikatne tak samo jak dziewczta.
1/125 sekundy, f/4, czuo ISO 400. Copyright Ginny Felch, www.silverlingingimages.com

PO RAZ KOLEJNY POZNAJ SWOJE DZIECI Czasami wykonywanie fotografii przedstawiajcych dzieci innych osb jest atwiejsze od robienia zdj wasnym pociechom. Tak naprawd taka sytuacja ma miejsce prawie
zawsze. By moe dzieje si tak, poniewa atwiej zdenerwowa si na swoje dzieci, szczeglnie gdy zaley Ci na
dobrej kooperacji podczas fotografowania. Chocia do maluchw ssiadw potrafisz przymila si i nakania do
zrobienia tego, na czym Ci zaley, w stosunku do wasnych postpujesz inaczej: kaesz im si spieszy i rusza z yciem! Sprbuj si wycofa, udaj, e poznajesz swoje dzieci po raz pierwszy. W rezultacie by moe uda Ci si zarejestrowa znakomite, pod wzgldem jakoci i ponadczasowoci, fotografie.

195

Modzieniec skoczy wanie szko podstawow. Jest zrelaksowany, pogodny,

w nowym ubraniu. Jasne, czyste to oraz cz ramy okiennej (w ksztacie litery L)
stanowi pikne obramowanie. 1/125 sekundy, f/5,6, czuo ISO 200. Copyright
Ginny Felch, www.silverlingingimages.com

Czsto dzieje si tak, e fotograe przedstawiajce

nastolatkw dokumentuj jakie bardzo istotne wydarzenia: koniec szkoy, pierwszy taniec, obrzd inicjacji
(przejcia) itd., jak na zdjciu 8-21. Wybr ubrania,
sceny i owietlenia moe sprawi, e zdjcie stanie si
ponadczasow pamitk.
W przypadku fotografowania dwojga lub wikszej
grupy nastolatkw, jak na zdjciach 8-22 oraz 8-23,
nastrj bdzie zupenie inny (bdzie si czuo wicej energii i radoci) w porwnaniu do robienia zdj
kademu dziecku indywidualnie. Okres dojrzewania
bywa dla niektrych dziwnym etapem, wic nie ma
problemu, jeli postaci nie umiechaj si bez koca.
Moesz nawet zrobi zdjcie, ktre w ogle nie pokae ich twarzy, a mimo to zarejestruje witalno i modo, jak na zdjciu 8-22.
cytat

Siostra to odrobina dziecistwa, ktrego nie

mona utraci. Marion

8-21

8-22

196

Fajny, swobodny portret rodzestwa w wieku nastoletnim,

stojcego na schodach centrum
sztuki w Arizonie. Stylowe pozy
nastolatkw, pospny szczeniaczek trzeba przyzna, e
to wesoe zestawienie. 1/125
sekundy, f/2,8, czuo ISO 200.
Copyright Allison Tyler Jones,
www.atjphoto.com

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

8-23

CHOPCY W WIEKU NASTOLETNIM

Chopcy w wieku nastoletnim mog okaza si wrcz
okropnymi modelami. Zazwyczaj podzieli ich mona
na dwa typy: umiechajcych si oraz bardzo twardych. Bez adnych porednioci. Naley zacz od
tego, e aby zgodzili si na bycie sfotografowanymi,
rodzice musz ich jako przekupi. Twoje zadanie:
sprawi, aby misja bya jak najmniej bolesna. Bardzo
pomaga strzelenie kilku fotek, nawet jeli wiesz, e
nie wyjd na nich oszaamiajco, po czym skomentowanie ich nastpujco: wietnie, wyglda super.
Z pewnoci rozluni si. Im chopak szybciej poczu-

ROZDZIA

Dwjka nastolatkw bdcych rodzestwem ciska si na biaym tarasie. Wyglda na to, e s ze sob bardzo zwizani. Oczywicie, w tym wieku takiego zachowania nie da si wymusi. 1/125 sekundy, f/5,6, czuo ISO 320. Copyright Patrisha McLean

je sukces, tym prdzej zrelaksuje si. Wtedy atwiej

o umiechy, wic bdzie mona zarejestrowa jaki
naturalny wyraz twarzy, czego przykadem jest zdjcie 8-24. Przygotuj aparat i zapytaj chopaka o jego
dziewczyn!

NASTOLETNIE DZIEWCZTA
Nastoletni chopcy bardzo niechtnie podchodz do
bycia fotografowanym, natomiast dziewczyny zupenie odwrotnie gotowe s zosta nastpnymi supermodelkami. Uwielbiaj zmienia ubrania, wyprbowywa rne pozy. Przystan prawie na kad Twoj

197

propozycj zdjcia. Przedstaw im kilka fotograi, jakie

robisz podczas sesji, eby pokaza im, co najlepiej wychodzi, a co nie do koca. Komplementowanie wygldu i pozowania wzmocni poczucie wartoci nastolatki
i utrzyma energi na wysokim poziomie, jak na zdjciu 8-25.

RODZINY W GRUPACH
Podczas fotografowania interakcji dzieci z rodzicami
czy rodzestwem nie zapominaj, e masz mnstwo
okazji do opowiedzenia jakiej historii za pomoc
swoich zdj. Moe ona dotyczy pewnej relacji
albo midzy ludmi, ich rodowiskiem, albo wykonywanymi czynnociami.

RODZIC I DZIECKO
Jeli robisz zdjcia rodzinom, powi troch czasu na
sfotografowanie indywidualnych zwizkw pomidzy
osobami, czyli rodzestwem, ojcem i synem, matk
i crk itd. Takie dziaanie moe si okaza niesychanie satysfakcjonujce, gdy zazwyczaj istnieje specjalna relacja, wraliwo, ktra uwidacznia si, gdy fotograf jest subtelny i omiela pozujce postaci.
Czasami pocztkowe skrpowanie znika, gdy powiesz
co w stylu: Dobra, suchajcie, teraz chc zobaczy
prawdziwe przytulanie!. Pierwsze lody topniej, a Ty
zaczynasz dostrzega prawdziwe rodzinne relacje.

cytat

8-24
Bardzo wspczesny, plastyczny portret, na ktrym wietnie wykorzystano mocne wiato wpadajce przez okno. Mocne, bezporednie, naturalne zdjcie. 1/80
sekundy, f/1,6, czuo ISO 200. Copyright Scarlett Photography

198

Twarze rodzinne to magiczne lustra. Patrzc na

bliskich, widzimy w nich przeszo, teraniejszo
i przyszo. Gail Lumet Buckley

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

8-25
Bardzo wysublimowany portret nastolatki. Czy kto uwierzy, e ma tylko trzynacie lat? 1/200 sekundy, f/2,8, czuo ISO 400. Copyright Allison Tyler Jones, www.atjphoto.com

Wszystko dzieje si przed Twoimi oczami. Wyglda to

prawie tak, jakby czekali na Twoj zgod. Twoje serce szybko bije, udaje Ci si zarejestrowa ujcia, jakie
bd doceniane przez nastpne pokolenia.

Gdy ycie pdzi w szaleczym tempie, stresuje, a wiadomoci ze wiata powoduj depresj, gbokie, pene
delikatnoci momenty, takie jak na zdjciu 8-26, bardzo podnosz na duchu.

199

8-26

Gdy chodzi o wywoywanie emocji, naley rwnie

bra pod uwag ojcw. Przykad na zdjciu 8-27. Fotograf wczy cich muzyk w studio, gdy mama uganiaa si za drugim, dwuletnim dzieckiem. W tym
czasie tata usiad przy oknie i wzi na rce malestwo, ktre niedawno przyszo na wiat. W tej wyjtkowej chwili poczuli si oboje bardzo szczliwi. Tata
nie obawia si pokazania swoich uczu, ktre zostay
na zawsze zarejestrowane. Jeli zaley Ci na uwiecznie-

200

Mama z crk w promieniach

zachodzcego soca nad zatok Nantucket podczas ciepego,
letniego wieczoru. Delikatne
rowe odcienie ubrania dobrze si cz z kolorem nieba.
Kompozycja nadaje sens temu
miejscu. 1/45 sekundy, f/8, czuo ISO 100.
Copyright Ginny Felch,
www.silverlingingimages.com

niu jednoci, sprzenia midzy osobami, musisz odnie dan sytuacj do siebie i postara si pokaza j
na robionej wanie fotograi. Wykorzystaj swoje oczy,
zastanw nad odczuciami serca!

odsyacz

Wskazwki na temat zmiany wygldu fotografii

po jej zarejestrowaniu znajdziesz w rozdziale 10.

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

8-27

Gdy robi si zdjcia nastoletnim chopcom i ich ojcom, praktycznie jest pewne, e o przytulaniu nie
bdzie mowy. No, jeszcze jakie zapasy, lekkie ciosy tu i tam lub klepnicia w rami, ale przytulanie?
Nie. Co zatem zrobi, eby uzyska przyzwoite zdjcie nastolatkw z tat? No c, twardo to zawsze
dobre wyjcie dla chopcw (oraz ich ojcw). Osoba
fotografujca nastolatkw (zdjcie 8-28) poprosia
ich o pozowanie do okadki na pyt CD reakcja
bya natychmiastowa.

Warto, aby przybliy si, eby zrobi fotogra podobn do ujcia przedstawionego na zdjciu 8-29. Wyrazy twarzy mwi tutaj wszystko.

Czas drzemki to okazja na specjalne przytulanie, co wida na penej spokoju

i uczucia fotografii przedstawiajcej ojca z malekim synkiem. (Ziarno zostao dodane w obrbce po zarejestrowaniu ujcia w celu zmniejszenia kontrastu
i stworzenia atmosfery spokoju). 1/125 sekundy, f/4, czuo ISO 500. Copyright
Ginny Felch, www.silverlingingimages.com

8-28

Nowoczesny, plastyczny portret

ojca z synami. Nie przytulaj si,
a mimo to mona odczu czc ich wi. 1/100 sekundy, f/2,8,
czuo ISO 100.
Copyright Allison Tyler Jones,
www.atjphoto.com

201

8-29

RODZESTWO
Pracujc nad fotograami dzieci, poszukujesz energii? Pomidzy rodzestwem jest jej mnstwo. Czasami
wyglda to, jakby ich osobowoci odbijay si jedna od
drugiej. Wtedy obserwacja rodzestwa i fotografowanie mog sprawia wiele radoci.
Zwizki midzy rodzestwem mona okreli jako
pierwotne i autentyczne, na dobre i na ze czasy. Wystpuje napicie? Z pewnoci da si je zauway.
Jeli uda Ci si zaproponowa jakie rozwizanie, zachci do zabawy, wspzawodnictwa lub, no wanie,
nawet jakiego zycznego kontaktu, fotograe bd
byszcze.
Czasami relacje w rodzestwie wida natychmiast,
wystarczy tylko by uwanym obserwatorem. Niekiedy nie dostrzeesz ich w rozmowie, ale s oczywiste
w jzyku ciaa, jak na zdjciu 8-30. Nie przegap takich
okazji.

Mio, jak modsza siostra darzy swojego starszego (i wikszego) brata, jest
oczywista, zarwno w wyrazie twarzy, jak i jzyku ciaa. Mylisz, e brat wie, jak
bardzo siostra go kocha? 1/250 sekundy, f/2,8, czuo ISO 100. Copyright Allison Tyler Jones, www.atjphoto.com

202

8-30

Oczywista jest mio i dobra

komunikacja midzy dziewczynk i jej mam. Przyblienie
si skupia uwag widza na ich
wzajemnej relacji. 1/125 sekundy, f/2,8, czuo ISO 200. Copyright Allison Tyler Jones,
www.atjphoto.com

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

Na sesj nie powiniene przychodzi ze stereotypami

lub poczynionymi zaoeniami, jak na przykad ten,
e chopcy bd obuzerscy, a dziewczynki sodkie.
Musisz by przygotowany na to, e Twoje oczekiwania
natychmiast zostan zburzone. Nie przegap zaskakujcych okazji, ktre mog rozbawi widza.
Fotografowanie rodzestwa jest doskona okazj na
wykonanie zdjcia o gbokim przekazie, szczeglnie gdy dzieci co robi w otoczeniu, wykorzystujc
na przykad elementy sceny, lub gdy dziaaj midzy
sob. Staraj si jednak, aby byy zajte mniej wicej
tym samym, dziki czemu uzyskasz wraenie jednoci.
Innymi sowy, mog patrze na fotografa, jak na zdjciu 8-31, spoglda na siebie lub na co w oddali, jak
na zdjciu 8-32. Wane, aby gowy mieli skierowane
w tym samym kierunku.

8-31
Te oczy zdradzaj psotnikw! Umieszczenie chopcw na awce pozwolio ustawi obiektyw na wysokoci tuowia, dziki czemu dzieci patrz prosto w aparat.
1/250 sekundy, f/2,8, czuo ISO 100. Copyright Allison Tyler Jones,
www.atjphoto.com

Rodzestwo mona fotografowa w rnych sytuacjach, na przykad gdy opowiada sobie tajemnice, odkrywa przyrod (jak na zdjciu 8-33), bawi si ze sob
(jak na zdjciu 8-34), ze zwierztami itd. Bd cigle
przygotowany na niespodziewane zachowania. Nie
ma tutaj znaczenia zaoony plan, bo spontaniczno
czsto bardzo dobrze wpywa na zdjcia. Wybuch
miechu, niespodzianka i zwizane z ni zaskoczenie
potra wiele powiedzie o rodzestwie, stanowi
materia na niezapomnian fotogra. Nie powiniene przejmowa wszystkiego na siebie, nie musisz
wszystkim dyrygowa; niech dzieci same odkryj niektre rzeczy.
O fotografowaniu rodzestwa mona by opowiada
bez koca. Tak naprawd jedynym ograniczeniem jest
Twoja wyobrania!

8-32
Bardzo duo tu rnych faktur: loki, kropki na spdnicy, rolinno, a mimo to
zdjcie dwch sistr zostao elegancko skomponowane. Ciemne drzewa oraz pomost stanowi obramowanie dla dziewczynek. 1/200 sekundy, f/3,5, czuo ISO
50. Copyright Marianne Drenthe, www.marmaladephotography.com

203

Zachwycajca seria zdj rodzestwa odkrywa przed nami wiele aspektw osobowoci dzieci oraz wizi midzy nimi. Troch pstrokate owietlenie
w ogrodzie i klasyczne ubiory skadaj si na przekaz portretw. 1/125 sekundy, f/5,6, czuo ISO 320. Copyright Patrisha McLean

8-33

8-34

204

Siostry wybray si na spacer po

ce. Mowa ciaa oraz kt, pod
jakim zrobiono zdjcie, pozwalaj wiele si dowiedzie o relacjach midzy dziewczynkami.
1/50 sekundy, f/6,3, czuo
ISO 200. Copyright Lisa Russo,
www.lisarussophotography.com

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

w sesj fotograczn. Dobrze by byo, gdyby interesowaa si tym samym, na przykad owieniem ryb, grillowaniem, spacerowaniem po play itd. Wtedy atwiej
co zaplanowa. Poza tym dowiadujesz si czego na
temat osobowoci, stosunkw panujcych w rodzinie.
Dobrym pomysem jest wykonanie podczas sesji rnego typu fotograi. Bdzie z czego wybiera. Jeli
w planie jest robienie zdj w sposb bezporedni
(czyli takich, na ktrych wszyscy patrz w obiektyw,
umiechaj si itd.), sprbuj namwi czonkw rodziny do wsplnego wykonywania jakich czynnoci.
Wikszo rodzin preferuje dzi portret rodzinny,
bdcy czym wicej ni zwykym, gracznym (wizualnym) zarejestrowaniem chwili, w ktrej ludzie
przebywaj ze sob. Oczekuj fotograi opowiadajcej o ich relacjach. Na zdjciu 8-35 wida mam, tat
i dwie crki. Fotograf zachci rodzin do spaceru po
play wzdu mokrego piasku, wyznaczonego przez
fale. Mieli i w jednej linii, aby znale si w obszarze ostroci. Fotograf poprosi wszystkich, aby na czas
przechadzki postarali si zapomnie o sesji.
odsyacz

RODZINY
Fotografowanie rodzin czasami jest skomplikowane, czasami wyjtkowe podobnie jest z kadym jej
czonkiem. Robienie zdj rodzinom wymaga troch
cierpliwoci i posiadania zdolnoci psychologicznych.
Jeli uda Ci si stworzy atmosfer dobrej zabawy,
zwikszysz swoje szanse na sukces.
W zalenoci od tego, ile osb liczy rodzina, znalezienie miejsca, w ktrym uda si wszystkich swobodnie
pomieci, czasami nastrcza pewne trudnoci. Nieatwo jest rwnie unikn sztampowych uj, przedstawiajcych wszystkie osoby stojce lub siedzce w rzdkach, umiechajce si do aparatu. Wyzwanie polega
na kreatywnym zrobieniu zdj rodzinie.
Na pewno korzyci bdzie luksus znania rodziny od
jakiego czasu lub te przebywania z ni przed waci-

Wicej na temat stosowania linii wprowadzajcych, na przykad linii piasku wyznaczonego

przez fale, znajdziesz w rozdziale 5.

Gdy rodzina zacza spacerowa, fotograf biega troch po play, uywa dugiego obiektywu tele, poda za rodzin, gdy oddalaa si i wracaa z powrotem. W rezultacie powstaa bardzo lekka fotograa,
na ktrej wyczuwa si elegancj taca. Nawet gdyby
dziewczynki byy starsze, w wieku dojrzewania (nierzadko sprawiajcym kopoty), ujcie i tak z pewnoci by si udao.
Nowoczesnym rodzinom nie zaley na powanych,
pozowanych fotograach, lecz zdjciach bardziej naturalnych, szczerych. Takie te byo yczenie tej przedstawionej na zdjciu 8-36, w skad ktrej wchodzi troje nastolatkw. Prby usadowienia psw oraz zachowanie si osb czsto przyprawiay o salwy miechu.
W zwizku z tym bez trudu udao si zarejestrowa
naturaln, wypenion wiatem fotogra.

205

8-35

8-36
Nastrj bardzo swobodnej i podnoszcej na duchu fotografii rodzinnej zosta dodatkowo wzmocniony obecnoci psw. 1/30 sekundy, f/8, czuo ISO 800. Copyright Ginny Felch, www.silverlingingimages.com

206

Harmonia kolorw midzy scen i ubraniami jest elementem

zespalajcym, za zakrzywiona
linia mokrego piasku stanowi
jakby ciek prowadzc w dal.
1/125 sekundy, f/8, czuo ISO
400. Copyright Ginny Felch,
www.silverlingingimages.com

FOTO G R AFOWAN I E DZI ECI / W i e k , e t a p, g r u p a

ROZDZIA

cytat

Moesz j nazywa klanem, moesz j nazywa

sieci, moesz j nazywa plemieniem, moesz j
nazywa rodzin. Obojtnie, jak j bdziesz nazywa, obojtnie, kim bdziesz, nie obdziesz si bez
niej. Jane Howard

Jeli jeste przyzwyczajony do robienia pozowanych

zdj, taki rodzaj fotograi zmusi Ci do wysiku i wykroczenia poza rutyn. Ale jeeli uda Ci si wczu
w jej charakter, skorzysta z energii oraz radoci, jak
ze sob niesie, moesz odnie sukces.
Wraz z rosnc liczb fotografw hobbystw mno
si fajne pomysy, takie jak wykorzystanie kanap lub
ek w niespodziewanych miejscach, na przykad na
polu lub play, co wida na zdjciu 8-37. Czy w takich

warunkach w ogle moesz sobie wyobrazi sztywn

i powan atmosfer?

Fotografowanie rodzin na wolnym powietrzu lub

w domu automatycznie nadaje kompozycji charakter
mniej formalny w porwnaniu ze studyjn sesj zdjciow, cechujc si wikszym strukturalizowaniem.
Sprzyja rwnie Twojej kreatywnoci, gdy co chwil
musisz pracowa w nowych warunkach. Zlokalizowanie na onie natury daje te wicej miejsca do wykorzystania podczas fotografowania duych grup rodzinnych przykad na zdjciu 8-38.
cytat

Rodzina jest jednym z arcydzie natury.

George Santayana, The Life of Reason

8-37
Portret rodziny na play, ale w ku z czterema kolumnami, wiadczy o wyobrani i radosnym podejciu do ycia. Rama
mebla nadaje kompozycji wraenie solidnoci. 1/200 sekundy, f/4,5, czuo ISO 500. Copyright Tina Wilson

207

8-38
Portret familijny, wietnie pokazujcy aktywno rodziny i zamiowanie do zabawy. Sesja w okolicach domu zapewnia duo miejsca
na bieganie i skakanie. 1/800 sekundy, f/2,8, czuo ISO 100. Copyright Allison Tyler Jones, www.atjphoto.com

208

Zadanie na koniec rozdziau

Rodziny i rodzestwo
Zrb wsplne zdjcie rodzinie lub rodzestwu. W jaki sposb ustawisz poszczeglne osoby, eby opowiedzie fotografi jak histori? Czy zdjcie bdzie naturalne, czy pozowane? Moesz wykorzysta niektre
z poznanych elementw, na przykad dotyczce kompozycji lub owietlenia. Dziki nim uzyskasz bardziej
wymowne zdjcie. Jeli konieczny bdzie jaki kompromis, powi owietlenie lub wiato. Najwaniejsze
w tym zadaniu jest zjednoczenie osb w taki czy inny sposb, eby pokaza na zdjciu jak najwicej o relacjach rodzinnych.
Zadaniem poniszej fotografii byo oddanie pewnego wraenia, odczucia, czyli czego wicej ni tylko
rodzinnego podobiestwa. Zdjcie zostao zrobione przed zachodem soca, podczas zotych godzin,
o ktrych pisaam w rozdziale 3. Przesanie fotografii, czyli wspania atmosfer, udao si osign dziki
temu, e polecono rodzinie kilka razy przebiec przez promienie soca. Po drugim nawrocie wszyscy miali si gono i patrzyli na siebie, jakby chcieli zapyta: Czy fotograf zwariowa? 1/125 sekundy, f/2,8, czuo ISO 100.

Copyright Allison Tyler Jones, www.atjphoto.com