IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

ABC systemu Windows

XP PL. Wydanie II
Autorzy: Danuta Mendrala, Marcin
Szeliga, Marcin witelski
ISBN: 83-246-0602-5
Format: B5, stron: 320

Poznaj moliwoci systemu Windows XP

Zainstaluj i skonfiguruj system
Zapoznaj si z elementami pulpitu
Zarzdzaj sprztem i kontami uytkownikw
Windows XP jest powszechnie uznawany za wygodny i uniwersalny system operacyjny
dla komputerw PC. Jego producent, firma Microsoft, wczeniej rozwija dwie rodziny
systemw operacyjnych: jedn przeznaczon dla uytkownikw domowych, a drug
dla uytkownikw profesjonalnych. Z czasem firma zdecydowaa si na stworzenie
jednego, uniwersalnego produktu, oznaczonego symbolem XP. Wedug specjalistw
i dziennikarzy system jest stabilny, bezpieczny i prosty w obsudze. Dodatkowo jest
zgodny z poprzednimi wersjami Windows i doskonale zintegrowany z usugami
sieciowymi. wietnie nadaje si zarwno dla komputerw domowych, jak i stacji
roboczych. Czas wic pozna jego zalety!
Dziki ksice ABC systemu Windows XP PL opanujesz wszystkie tajniki
wykorzystywania tego systemu operacyjnego w domu i w pracy. W drugim,
uaktualnionym wydaniu tej bestsellerowej pozycji znajdziesz wszystkie informacje
niezbdne do tego, aby sta si zaawansowanym uytkownikiem Windows XP w wersji
z pakietem Service Pack 2. Dowiesz si, jak prawidowo przeprowadzi instalacj
systemu i jak go optymalnie skonfigurowa. Nauczysz si korzysta z jego moliwoci
oraz doczonych do niego narzdzi. Poznasz zasady administrowania kontami
uytkownikw, wykonywania kopii bezpieczestwa oraz pracy w sieci.
Rodzina systemw Windows
Podzia dysku na partycje
Instalacja, aktywacja i aktualizacja systemu
Elementy interfejsu uytkownika
Moliwoci multimedialne systemu Windows XP
Administrowanie kontami uytkownikw
Zarzdzanie systemem plikw
Drukowanie
Podczanie komputera do sieci
Korzystanie z WWW i poczty elektronicznej
Optymalizacja dziaania systemu
Sprawd, czy Windows XP jest rzeczywicie tak dobry jak opinie o nim

Wstp ............................................................................. 9
1

Instalacja systemu ......................................................... 17

Planowanie instalacji (uaktualnienia) ........................................... 17
Wymagania sprztowe ............................................................. 17
Kompatybilno sprztu ........................................................... 18
Dodatek Service Pack 2 ............................................................ 20
Partycjonowanie dysku i wybr systemu plikw ................... 20
Domena czy grupa robocza? ..................................................... 22
Instalacja Windows XP .................................................................. 23
Instalacja z pyty CD ................................................................. 24
Instalacja sieciowa ......................................................................... 25
Uaktualnienie do Windows XP ...................................................... 27
Moliwe scenariusze uaktualnienia ........................................ 27
Przygotowanie systemu do uaktualnienia ............................... 28
Uaktualnienie z systemu Windows 98/ME .............................. 29
Uaktualnienie komputerw z systemem Windows 2000
lub Windows NT Workstation 4.0 SP 5 ................................. 31
Instalacja Windows XP w konfiguracji dwusystemowej ............. 31
Kreator transferu plikw i ustawie ............................................. 32
Migrowanie ustawie do nowego komputera ......................... 32
Aktywacja produktu Windows ...................................................... 35
Aktywacja Windows XP ........................................................... 35

ABC systemu Windows XP PL

Praca z systemem ..........................................................37

Uruchamianie i wyczanie komputera ........................................ 37
Specjalne tryby uruchamiania systemu .................................. 38
Wyczanie komputera ............................................................. 39
Wylogowywanie uytkownika ...................................................... 41
Obsuga systemu ............................................................................ 42
Ikony ......................................................................................... 42
Okienka ..................................................................................... 44
Pliki i foldery ............................................................................ 48
Aktywacja systemu Windows XP .................................................. 56
Na czym polega aktywacja systemu? ...................................... 56
Jak dziaa program aktywacyjny? ........................................... 57
Aktywacja systemu ................................................................... 58

Konfiguracja rodowiska uytkownika ............................61

Instalowanie nowego urzdzenia ..................................................61
Aktualizacja sterownikw .............................................................63
Przywracanie poprzedniej wersji sterownika .........................64
Podpisywanie sterownikw .....................................................65
Konfiguracja rodowiska uytkownika .........................................66
Pasek zada ..............................................................................66
Menu Start ................................................................................71
Pulpit .........................................................................................71
Opcje regionalne .......................................................................73
Opcje uatwie dostpu ............................................................75
Konfiguracja rodowiska systemowego ........................................76
Zmienne rodowiskowe ............................................................77
Opcje uruchamiania i odzyskiwania ........................................77
Wydajno .................................................................................81
Instalowanie programw ...............................................................83
Zarzdzanie zainstalowanym oprogramowaniem ..................84

Multimedia ....................................................................87
Instalacja urzdze ........................................................................ 87
Automatyczne odtwarzanie pyt CD i DVD ............................. 89
Nagrywanie pyt ....................................................................... 90
Grafika i zdjcia .............................................................................. 92
Pobieranie obrazw .................................................................. 92
Przechowywanie i kolekcjonowanie plikw graficznych ....... 94
Obraz ruchomy ............................................................................... 97
Windows Movie Maker ............................................................ 97
Windows Media Player odtwarzanie multimediw .............. 101
Wyszukiwanie i biblioteki multimediw .............................. 101
Odtwarzanie ............................................................................ 103
Kopiowanie muzyki ................................................................ 103

Spis treci

Administracja kontami uytkownikw .......................... 105

Podzia kont uytkownikw ........................................................ 106
Zarzdzanie kontami .................................................................... 107
Typy lokalnych kont uytkownikw ..................................... 107
Tworzenie lokalnych kont uytkownikw ............................ 108
Modyfikowanie kont ............................................................... 113
Praca z hasami ....................................................................... 118
Konfigurowanie grup i korzystanie z nich .................................. 121
Informacje oglne ................................................................... 121
Lokalne grupy wbudowane .................................................... 122
Praca z grupami ...................................................................... 124

Zarzdzanie danymi na dyskach NTFS ........................ 127

Wybr systemu plikw ................................................................ 127
Sektory i jednostki alokacji .................................................... 127
FAT .......................................................................................... 128
FAT32 ...................................................................................... 128
NTFS ........................................................................................ 129
Konwersja systemu plikw .................................................... 130
Praca z NTFS ................................................................................ 132
Tworzenie plikw i folderw ................................................. 133
Kopiowanie plikw i folderw ............................................... 135
Inspekcja dostpu do danych ................................................. 135
Kompresja i szyfrowanie danych ........................................... 138
Ograniczanie iloci miejsca dostpnego dla uytkownikw ... 142
Odporno na uszkodzenia i wydajno ...................................... 143
Program Chkdsk ...................................................................... 144
Defragmentacja dysku ............................................................ 145

Sieci lokalne ................................................................ 147

Poczenia sieciowe ...................................................................... 148
Protok TCP/IP ............................................................................ 150
Przypisywanie adresu IP ........................................................ 150
Przypisywanie nazw ............................................................... 153
Kreator konfiguracji sieci ............................................................. 155
Udostpnianie poczenia internetowego .............................. 156
Poczenia nieobsugujce ICS ............................................... 157
Zapora poczenia internetowego ................................................ 158
Praca z sieci ................................................................................ 159
Udostpnianie folderu ............................................................ 159
Podczanie do udostpnionych folderw ............................. 160
Folder Moje miejsca sieciowe omwienie ......................... 163

Internet ....................................................................... 165

Czym jest internet? ....................................................................... 165
World Wide Web (WWW) ....................................................... 166
Domain Name Services (DNS) ................................................ 168

ABC systemu Windows XP PL

Poczta elektroniczna .............................................................. 172

File Transfer Protocol (FTP) ................................................... 175
Internet Relay Chat (IRC) ....................................................... 178
Telnet ...................................................................................... 179
Konfiguracja systemu ................................................................... 180
Stay dostp do internetu ....................................................... 181
Instalacja modemu ................................................................. 182
Konfiguracja poczenia z internetem ................................... 185
Zapora poczenia internetowego .......................................... 189
Internet Explorer ......................................................................... 191
Konfiguracja programu Internet Explorer ............................ 191
Interfejs programu Internet Explorer ................................... 196
Przegldanie zasobw internetowych ................................... 198
Outlook Express ........................................................................... 200
Konfiguracja programu Outlook Express .............................. 200
Interfejs programu Outlook Express ..................................... 203
Wysyanie i odbieranie wiadomoci ...................................... 206

Drukowanie .................................................................211
Omwienie procesu drukowania ................................................. 211
Plik buforu wydruku .............................................................. 212
Instalacja i konfiguracja drukarki ............................................... 214
Metody drukowania dokumentw .............................................. 216
Wydruk z programu ............................................................... 217
Wydruk z Eksploratora .......................................................... 217
Kopiowanie dokumentw do folderu drukarki ..................... 217
Drukowanie z systemu DOS ................................................... 218
Drukowanie przez internet .................................................... 219
Drukowanie na serwerach UNIX ........................................... 219
Zarzdzanie drukowaniem .......................................................... 219
Anulowanie wydruku dokumentu ......................................... 219
Zmiana kolejnoci wysanych do drukarki dokumentw ..... 220
Nadawanie uprawnie do drukarki ...................................... 220
Zaawansowane waciwoci drukarki .................................. 222

10

Administracja systemem
z wykorzystaniem konsoli MMC ...................................225
Tworzenie i konfigurowanie konsoli ........................................... 226
Dodawanie przystawek do nowej konsoli ............................. 226
Tryby pracy konsoli ................................................................ 228
Edycja ustawie konsoli ........................................................ 230
Widoki bloku zada ................................................................ 232
Zdalna administracja .................................................................... 235
Konfiguracja Pulpitu zdalnego ............................................... 236
Podczanie do komputera zdalnego ..................................... 237

Spis treci

11

Monitorowanie i optymalizacja pracy systemu .............. 241

Poznajmy swj system ................................................................. 242
Meneder zada Windows ........................................................... 243
Wydajno ............................................................................... 243
Sie .......................................................................................... 244
Uytkownicy ........................................................................... 244
Aplikacje .................................................................................. 245
Procesy .................................................................................... 247
Wydajno i konserwacja ............................................................. 250
Dostosuj efekty wizualne ....................................................... 250
Zwolnij miejsce na dysku twardym ....................................... 251
Rozmie elementy na dysku twardym tak,
aby programy uruchamiay si szybciej .............................. 252
Automatyczne odzyskiwanie systemu ........................................ 252
Usugi ............................................................................................ 253
Zmiana sposobu uruchamiania usug .................................... 254
Zalenoci pomidzy usugami ............................................... 255
Monitorowanie pracy systemu .................................................... 256
Komunikaty systemu .............................................................. 257
Wydajno komputera ............................................................ 257

12

Bezpieczestwo komputera .......................................... 261

Zasady grupy ................................................................................. 261
Zasady zabezpiecze lokalnych ............................................. 262
Szablony zabezpiecze ........................................................... 266
Konfiguracja i analiza zabezpiecze ...................................... 269
Inspekcja dostpu do zasobw ............................................... 273
Typowe zagroenia ....................................................................... 277
Wirusy ..................................................................................... 277
Niechciane programy .............................................................. 284
Zgadywanie hase .................................................................... 286

13

Rozwizywanie problemw .......................................... 291

Uruchamianie systemu operacyjnego .......................................... 291
Pliki niezbdne do uruchomienia systemu ............................ 291
Plik Boot.ini ............................................................................. 292
Zestawy kontrolne .................................................................. 293
Konsola odzyskiwania ............................................................ 295
Rozwizywanie typowych problemw ....................................... 297
Korzystanie z plikw pomocy ................................................ 297
Aktualizacja systemu .............................................................. 298
Punkt przywracania systemu ................................................ 298
Diagnostyka urzdze ............................................................ 299
Przywracanie poprzedniej wersji sterownikw .................... 300
Typowe zmiany w konfiguracji ............................................. 300
Odzyskiwanie systemu po bdzie typu STOP ............................ 302
Kody kontroli bdw ............................................................. 303
Najczciej spotykane bdy typu STOP ................................ 303

ABC systemu Windows XP PL

14

Windows XP dla komputerw przenonych .................. FTP

Profile sprztowe .........................................................................FTP
Tworzenie profili sprztowych ..............................................FTP
Zaawansowane zarzdzanie energi ...........................................FTP
Schematy zasilania .................................................................FTP
Oszczdzanie energii ..............................................................FTP
Udostpnianie plikw w trybie bez podczenia ........................FTP
Przebieg pracy w trybie bez podczenia ..............................FTP
Parametry konfiguracyjne ......................................................FTP
Konfiguracja plikw trybu offline .........................................FTP
Konfigurowanie dostpu do stron internetowych
w trybie offline .....................................................................FTP
Program Synchronizacja ........................................................FTP
Konfiguracja pocze zdalnych ..................................................FTP

Windows XP SP2 ........................................................ FTP

Instalacja pakietu SP2 ..................................................................FTP
Przegld zmian i nowoci ............................................................FTP

Skorowidz ....................................................................307

Po wczeniu komputera rozpoczyna si do skomplikowany proces uruchamiania systemu operacyjnego. Bd na tym etapie uniemoliwia logowanie.
Na szczcie istnieje klika sposobw na uruchomienie tak uszkodzonego systemu.

Pliki niezbdne do uruchomienia systemu

Czstym powodem bdw wystpujcych podczas
uruchamiania systemu Windows XP jest usunicie
lub zmodyfikowanie jednego z niezbdnych plikw
systemowych. Poniej zamiecilimy pen list plikw wymaganych do uruchomienia systemu operacyjnego wraz z ich lokalizacj.

ABC systemu Windows XP PL

Ntldr.exe gwna partycja dysku systemowego (dysku oznaczonego

jako aktywny). Plik moe by nadpisany wersj oryginaln.

Boot.ini gwna partycja dysku systemowego. Plik nie moe by

nadpisany plikiem pochodzcym z innego komputera.

Bootsect.dos gwna partycja dysku systemowego. Plik obecny tylko

w przypadku konfiguracji wielosystemowej. Plik nie moe by nadpisany
plikiem pochodzcym z innego komputera.

Ntdetect.com gwna partycja dysku systemowego. Plik moe by

nadpisany wersj oryginaln.

Ntoskrnl.exe folder Windows\System32 (o ile system Windows XP

zosta zainstalowany w folderze o nazwie Windows). Plik moe by
nadpisany wersj oryginaln, odpowiedni dla danego typu komputera.

Ntbootd.sys gwna partycja dysku systemowego. Plik obecny tylko

w przypadku zainstalowania systemu Windows XP na niektrych typach
dyskw SCSI. Plik moe by nadpisany wersj oryginaln, odpowiedni
dla danego typu komputera.

Hal.dll folder Windows\System32. Plik definiuje warstw

uniezalenienia od sprztu i moe by nadpisany wersj oryginaln,
odpowiedni dla danego typu komputera.

System folder Windows\System32\Config. Plik przechowuje dane

o konfiguracji systemu i nie moe by nadpisany plikiem pochodzcym
z innego komputera.

Do uruchomienia systemu niezbdne bd te sterowniki niskiego poziomu

przechowywane w folderze Windows\System32\Drivers.

Plik Boot.ini
Plik Boot.ini jest plikiem tekstowym tworzonym automatycznie podczas instalacji
systemu. Zawiera on informacj o lokalizacji wszystkich dostpnych dla loadera
systemu Windows XP systemach operacyjnych.
Aby wywietli zawarto pliku Boot.ini:
1. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikon Mj komputer.
2. Z menu kontekstowego wybierz Waciwoci.
3. Przejd do zakadki Zaawansowane.

292

Rozwizywanie problemw

4. Nacinij znajdujcy si w sekcji Uruchamianie i odzyskiwanie przycisk

Ustawienia.
5. Nacinij przycisk Edytuj.
W pliku Boot.ini znajduj si dwie sekcje:
n

sekcja [boot loader] zawiera informacje o domylnym systemie operacyjnym

i czasie, przez jaki wywietlana jest lista systemw operacyjnych;

sekcja [operating systems] zawiera informacje o lokalizacji poszczeglnych

systemw operacyjnych.

cieki ARC
cieka ARC (ang. Advanced RISC Computing) jednoznacznie wskazuje lokalizacj systemu operacyjnego. Kada cieka ARC zawiera nastpujce elementy:
n

SCSI (x) numer kontrolera (liczony od 0) SCSI z zablokowanym BIOS-em,

do ktrego podczony jest dysk systemowy.

Multi (x) numer kontrolera (liczony od 0) IDE, do ktrego podczony

jest dysk systemowy.

Disk (y) numer dysku systemowego SCSI (liczony od 0).

Rdisk (y) numer dysku systemowego IDE (liczony od 0).

Partitions (z) numer partycji systemowej (liczony od 1).

Nieprzemylana modyfikacja cieki ARC spowoduje, e pliki

systemowe nie zostan zlokalizowane i wystpi bd podczas
uruchamiania systemu.

Zestawy kontrolne
Podczas uruchamiania system Windows XP wykorzystuje informacje przechowywane w zestawach kontrolnych. Zestaw kontrolny jest podkluczem rejestru
przechowujcym podstawowe dane o konfiguracji systemu. Poniewa s to informacje niezbdne dla uruchomienia systemu, Windows XP tworzy kilka zestaww kontrolnych. To, ktry zostanie wykorzystany podczas nastpnego
uruchamiania sytemu, okrelone jest w podkluczu HKEY_LOCAL_MACHINE\SYSTEM\
Select (rysunek 13.1).

293

ABC systemu Windows XP PL

Rysunek 13.1.

System Windows XP przechowuje przynajmniej dwa zestawy

kontrolne

Zestaw Current przechowuje dane o biecej konfiguracji komputera.

Innymi sowy, dodanie nowego urzdzenia lub zainstalowanie nowego
programu modyfikuje ten wanie zestaw.

Zestaw Default przechowuje dane wykorzystane podczas kolejnego,

normalnego uruchomienia systemu.

Zestaw Failed zawiera ostatni znan konfiguracj, po ktrej system

by uruchomiony z wykorzystaniem opcji Ostatnia dobra konfiguracja.

Zestaw LastKnownGood zawiera kopi zestawu kontrolnego, ktry by

wykorzystany podczas ostatniego udanego uruchomienia systemu.
Po udanym zalogowaniu si uytkownika do systemu zawarto klucza
wykorzystanego podczas uruchamiania zostaje skopiowana do klucza
LastKnownGood.

Poniewa zawarto zestawu LastKnownGood jest nadpisywana

po zalogowaniu si uytkownika do systemu, nie naley za
wszelk cen stara si normalnie zalogowa do systemu,
ktry po ostatniej modyfikacji sprztu lub oprogramowania
dziaa niestabilnie.

294

Rozwizywanie problemw

Konsola odzyskiwania
Konsola odzyskiwania umoliwia uruchomienie systemu w trybie wiersza polece sucego do zamiany sterownikw, zatrzymywania lub uruchamiania
usug, ustawiania partycji i wykonywania kilku testw systemu plikw. Konsola moe by uruchomiona:
n

poprzez uruchomienie z instalacyjnego dysku CD systemu Windows XP

i wybranie opcji Napraw,

po zapisaniu plikw konsoli na dysku twardym i zainstalowaniu konsoli

odzyskiwania jako opcji menu rozruchowego.

Instalacja konsoli odzyskiwania na dysku twardym

Po zainstalowaniu konsoli odzyskiwania na dysku twardym moliwe bdzie jej
uruchomienie poprzez wybranie odpowiedniej pozycji z listy systemw operacyjnych.
Aby zainstalowa konsol odzyskiwania:
1. W pyt instalacyjn systemu Windows XP do napdu CD-ROM.
2. Z menu Start wybierz opcj Uruchom.
3. W polu Otwrz wpisz cmd i nacinij Enter.
4. Wpisz liter twojego napdu CD, dwukropek i nacinij Enter.
5. Wpisz polecenie i386\winnt32/cmdcons i nacinij Enter (rysunek 13.2).

Rysunek 13.2.

Do zainstalowania konsoli odzyskiwania niezbdna jest pyta

instalacyjna systemu

295

ABC systemu Windows XP PL

Opcje konsoli odzyskiwania

Po uruchomieniu na ekranie konsoli zobaczymy list wszystkich instalacji systemu Windows XP znalezionych na dysku w postaci menu. Wybierz numer dysku,
1
na ktrym znajduje si uszkodzona wersja systemu operacyjnego . Nacinicie
klawisza Enter spowoduje ponowne uruchomienie systemu.
Z poziomu konsoli mona wywoa kilkanacie polece. Wikszo z nich ma
takie samo dziaanie jak w systemie DOS. Poniej zamiecilimy list polece
typowych dla konsoli odzyskiwania:

296

Batch uruchamia zawarto wskazanego pliku tekstowego jako plik

wsadowy.

Enable/Disable za pomoc tej pary polece mona wczy lub

wyczy usug systemow, ktr podejrzewamy o wywoanie bdu
podczas uruchamiania systemu.

Diskpart za pomoc tego polecenia uruchamia si menedera partycji

bardzo podobnego do tego, ktry wykorzystywany jest w czci
tekstowej instalatora Windows.

Fixboot za pomoc tego polecenia zawarto pliku BOOTSECT.DAT

kopiowana jest do sektora rozruchowego partycji. Opcja ta jest
wykorzystywana do naprawy sektora rozruchowego.

Fixmbr za pomoc tego polecenia zapisywany jest nowy gwny rekord

rozruchowy wybranego dysku.

Listsvc za pomoc tego polecenia mona zobaczy list usug

i sterownikw. Wykorzystuje si je w poczeniu z poleceniami
enable/disable, aby znale nazw podejrzanej usugi.

Logon loguje uytkownika do instalacji systemu Windows.

Systemroot ustawia katalog biecy jako gwny katalog systemowy,

do ktrego uytkownik jest zalogowany.

Exit za pomoc tego polecenia zamyka si konsol i uruchamia

komputer ponownie.

Po wybraniu numeru, konsola odzyskiwania dokoczy adowanie i zostanie

wywietlone zapytanie o haso administratora.

Rozwizywanie problemw

Nawet jeeli nasz system uruchamia si bez bdw, nie znaczy to, e wszystkie
urzdzenia, usugi i programy dziaaj prawidowo. Z menu Start systemu Windows XP moemy wywoa Pomoc i obsug techniczn konsol zawierajc
nie tylko pliki pomocy, ale rwnie umoliwiajc rozwizanie wikszoci typowych problemw, jakie moemy napotka podczas pracy z systemem.
Po uruchomieniu Centrum pomocy i obsugi technicznej zobaczymy okno dialogowe zawierajce pogrupowane tematycznie tematy pomocy (lewa kolumna)
i list zada, ktre mona wywoa, aby rozwiza problem (prawa kolumna).

Korzystanie z plikw pomocy

Aby wywietli informacj dotyczc przykadowego instruktau:
1. Z menu Start wybierz opcj Pomoc i obsuga techniczna.
2. Z listy dostpnych tematw pomocy wybierz Muzyka, wideo, gry i fotografie.
3. Wybierz opcj Odtwarzanie i kopiowanie muzyki.
4. Z listy dostpnych artykuw wybierz Instrukta: tworzenie muzyki
(rysunek 13.3).

Rysunek 13.3.

Wrd plikw pomocy Windows XP mona znale wiele prezentacji

297

ABC systemu Windows XP PL

5. Po zapoznaniu si z prezentacj zamknij okno Centrum pomocy i obsugi

technicznej.

Aktualizacja systemu
Mechanizm Windows Update umoliwia automatyczn aktualizacj plikw systemowych komputera. Po uruchomieniu program wysya poprzez internet informacje o zainstalowanych komponentach do serwera firmy Microsoft. Jeeli pewne
skadniki wymagaj aktualizacji, zostan automatycznie pobrane i zainstalowane
na komputerze (niektre oznaczane jako krytyczne dla bezpieczestwa lub
stabilnoci systemu aktualizacje s automatycznie pobierane). Aby uruchomi
proces aktualizacji systemu:
1. Z menu Start wybierz opcj Pomoc i obsuga techniczna.
2. Z listy dostpnych zada wybierz Bd na bieco dziki witrynie
Windows Update.
3. Nacinij przycisk Pocz. Nastpi nawizanie poczenia z serwerem
Microsoftu i ewentualne pobranie zaktualizowanych skadnikw.

Mechanizm Windows Update jest prawie w caoci

zautomatyzowany. Uytkownik musi jedynie uruchomi zadanie
aktualizacji, bdc zalogowanym na konto administratora
komputera.

Punkt przywracania systemu

W Windows XP, tak jak w Windows ME, moliwe jest utworzenie punktu przywracania systemu (kopii ustawie systemowych z danej chwili). W razie pojawienia si problemw mona bdzie przywrci stan systemu z chwili, kiedy
dziaa stabilnie.
1. Z menu Start wybierz opcj Pomoc i obsuga techniczna.
2. Z listy dostpnych zada wybierz Cofnij zmiany dokonane na komputerze
przez przywracanie systemu. Zostanie uruchomiony kreator przywracania
systemu.
3. Wybierz opcj Utwrz punkt przywracania i nacinij przycisk Dalej.
4. Wprowad opisow nazw punku odzyskiwania i nacinij przycisk Dalej.
5. Punkt odzyskiwania zostanie utworzony. Zakocz prac kreatora.

298

Rozwizywanie problemw

Od tej chwili moliwe bdzie przywrcenie stanu systemu, wcznie z konfiguracj uytkownikw, zainstalowanymi programami itd.

Diagnostyka urzdze
Centrum pomocy i obsugi technicznej jest prawdziw skarbnic wszelkich wiadomoci o urzdzeniach podczonych do komputera. Aby wywietli oglne
informacje o stanie zainstalowanych urzdze:
1. Z menu Start wybierz opcj Pomoc i obsuga techniczna.
2. Z listy dostpnych zada wybierz Uyj Narzdzi, aby wywietli
informacje o komputerze.
3. Wybierz opcj Mj komputer/informacje/Wywietl stan sprztu
i oprogramowania mojego systemu. Zostanie wywietlona pogrupowana
wedug kilku kategorii lista sprztu i oprogramowania (rysunek 13.4).

Rysunek 13.4.

Lista dostpnych informacji jest imponujca

4. Zamknij okno Centrum pomocy i obsugi technicznej.

299

ABC systemu Windows XP PL

Przywracanie poprzedniej wersji sterownikw

Windows XP posiada wbudowany mechanizm odzyskiwania systemu po duych
zmianach konfiguracyjnych. Zapisywanie niektrych plikw powoduje automatyczne wykonywanie ich kopii, tak by mona byo wrci do poprzedniej wersji.
Mechanizm ten dziaa inaczej ni znany z poprzednich wersji systemu Windows
File Protection, ktry blokowa zapis pewnych plikw. Teraz mona je zapisywa,
jednak zawsze z automatycznym utworzeniem kopii.
Moliwe jest rwnie przywrcenie poprzedniej wersji sterownikw. Mechanizm
przywracania poprzedniej wersji sterownikw czciowo wykorzystuje mechanizm
odtwarzania plikw, a czciowo pakiety instalacyjne. Tak wic wystarczy woy pyt instalacyjn systemu do napdu CD, wybra opcj Przywr sterownik
i po chwili urzdzenie bdzie z powrotem sprawnie funkcjonowa.
Aby przywrci poprzedni wersj sterownika:
1. Kliknij prawym przyciskiem ikon Mj komputer.
2. Z menu podrcznego wybierz opcj Waciwoci. Zostanie wywietlone
okno Waciwoci systemu.
3. Wybierz opcj Sprzt/Meneder urzdze.
4. Na licie zainstalowanych urzdze znajd urzdzenie, ktre po zmianie
sterownika przestao poprawnie dziaa.
5. Dwukrotnie kliknij wybrane urzdzenie. Zostanie wywietlone okno
Waciwoci urzdzenia.
6. Wybierz opcj Sterownik/Przywr sterownik (rysunek 13.5). Jeeli kopia
poprzedniej wersji sterownika jest dostpna, poprzednia wersja
sterownika zostanie zainstalowana. W przeciwnym przypadku
uruchomione zostanie Centrum pomocy i obsugi technicznej.

Typowe zmiany w konfiguracji

Po zainstalowaniu system Windows XP:
n

ponownie uruchamia komputer w przypadku wystpienia bdu typu

STOP,

wywietla okno dialogowe z prob o potwierdzenie chci wysania

raportu o bdzie aplikacji lub systemu do pomocy technicznej Microsoft.

Poniej opisujemy, w jaki sposb zmieni te ustawienia systemu.

300

Rozwizywanie problemw

Rysunek 13.5.
Na zakadce
Sterownik
urzdzenia
dostpny jest
nowy przycisk
Przywr
sterownik

Niespodziewane ponowne uruchomienie komputera

Jeeli w trakcie normalnej pracy komputer automatycznie ponownie si uruchamia:
1. Kliknij prawym przyciskiem ikon Mj komputer.
2. Z menu podrcznego wybierz opcj Waciwoci. Pojawi si okno
Waciwoci systemu.
3. Wybierz opcj Zaawansowane.
4. Nacinij znajdujcy si w sekcji Uruchamianie i odzyskiwanie przycisk
Ustawienia.
5. Wyczy pole wyboru opcji Automatycznie uruchom ponownie
(rysunek 13.6).
6. Zamknij okno Waciwoci systemu i ponownie uruchom komputer.

Bez raportw
Aby wyczy wywietlanie okna Wylij raport do firmy Microsoft:
1. Kliknij prawym przyciskiem ikon Mj komputer.
2. Z menu podrcznego wybierz opcj Waciwoci. Pojawi si okno
Waciwoci systemu.
3. Wybierz opcj Zaawansowane/Raportowanie bdw. Pojawi si okno
Raportowanie bdw.
4. Wybierz opcj Wycz raportowanie bdw (rysunek 13.7).

301

ABC systemu Windows XP PL

Rysunek 13.6.

Wyczenie opcji automatycznego uruchamiania uchroni nas przed

sytuacj, w ktrej komputer w kko si wcza i wycza

Rysunek 13.7.

Szczeglnie ci uytkownicy, ktrzy nie maj komputerw na stae

podczonych do internetu, powinni zmieni domylne ustawienia
systemu

5. Nacinij klawisz OK i zamknij okno Waciwoci systemu.

System Windows XP, tak jak i jego poprzednicy, uruchamia wiele procesw
o zasadniczym znaczeniu dla stabilnoci systemu. Bdne dziaanie ktregokolwiek z tych procesw powoduje natychmiastowe zatrzymanie systemu. Ten typ
bdw powszechnie nazywa si Blue Screen of Death (BSOD).

302

Rozwizywanie problemw

Tym, ktrzy nie znaj systemu Windows NT, naley si

wyjanienie, e zatrzymanie systemu ma tak nazw, poniewa
w tym wanie systemie po raz pierwszy wykorzystano specjalny
proces KeBugCheckEx, zatrzymujcy wszystkie pozostae procesy
i wywietlajcy niebieski ekran z informacjami diagnostycznymi.

Kody kontroli bdw

Grne wiersze ekranu po wystpieniu bdu typu STOP zawieraj kody kontroli
bdw pozwalajce na identyfikacj powodu zatrzymania systemu, informacje
o zatrzymaniu systemu (kody zatrzymania systemu) oraz od czasu do czasu nazw
procesu, ktry by bezporednim powodem awarii systemu.

W praktyce kody kontroli bdw s jedyn moliw

do wykorzystania pomoc przy rozwizywaniu problemu.

Pierwsza pozycja po sowie STOP jest szesnastkowym identyfikatorem kodu zatrzymania systemu. Ten kod powinien odpowiada nazwie wywietlonej w drugim
wierszu. Jeli nie ma adnej nazwy bdu, sytuacja jest tak trudna, e system
nie moe skorzysta z wewntrznej tablicy bdw do zlokalizowania tej nazwy.
Kolejne cztery pozycje s to parametry przekazane do funkcji KeBugCheckEx po
wystpieniu bdu typu STOP. Znaczenie i pochodzenie tych parametrw zaley
od rodzaju bdu.
W wierszu nastpujcym po kodzie kontroli bdu podany jest adres pocztkowy
procesu, ktry by przyczyn zatrzymania systemu, znacznik czasu w zapisie
szesnastkowym tego procesu i jego nazwa.

Najczciej spotykane bdy typu STOP

Pracujc z systemem Windows XP, mamy o wiele mniej okazji do ogldania niebieskiego ekranu mierci ni w przypadku poprzednich wersji Windows. Ale gdy
ju nasz system przerwie prac i wywietli ten ekran, warto przynajmniej wiedzie, gdzie szuka rde tego problemu.

303

ABC systemu Windows XP PL

Na szczcie 9 na 10 bdw typu STOP bdzie naleao do poniej opisanych:

304

KMODE_EXCEPTION_NOT_HANDLED (0xC0000005) oznacza naruszenie

prawa dostpu do chronionych zasobw systemowych. Prawie zawsze
zwizany jest ze sterownikiem niekompatybilnym z systemem Windows XP.

IRQL_NOT_LESS_OR_EQUAL (0x0000000A) wystpuje, kiedy sterownik

urzdzenia wykorzystujcy przerwanie programowe z danym priorytetem
prbuje uzyska dostp do obszaru pamici zajtego przez proces
korzystajcy z przerwania programowego z wyszym priorytetem.

UNEXPECTED_KERNEL_MODE_TRAP (0x0000007F) sygnalizuje

problem sprztowy.

NTFS_FILE_SYSTEM (0x00000024) ten bd jest najczciej spowodowany

przez wirusa lub czasem przez nadmiernie opiekuczy program
antywirusowy. Moe by rwnie efektem dziaania programw
narzdziowych systemu plikw, ktre prbuj uzyska bezporedni
dostp do dysku. Kolejn moliw przyczyn wystpienia tego bdu
moe by uszkodzenie systemu plikw.

PAGE_FAULT_IN_NONPAGED_AREA (0x00000050) rdem tego bdu

bd zwykle programy antywirusowe. Zwizany jest take z wieloma
rnymi problemami z obsug sieci wykorzystujc protok TCP/IP.

INACCESSIBLE_BOOT_DEVICE (0x0000007B) oznacza uszkodzenie

dysku, kontrolera dysku lub pojawienie si wirusa w sektorze rozruchowym.

MISMATCHED_HAL (0x00000079) komunikat oznacza niezgodno

midzy plikami systemowymi Windows XP i warstw uniezaleniania
od sprztu HAL (ang. Hardware Abstraction Layer). Bd z reguy pojawia si
po zmianie konfiguracji ACPI w BIOS-ie. eby wyczy lub ponownie
wczy funkcje ACPI, naley dokona zmian w BIOS-ie i ponownie
zainstalowa system Windows XP.

KERNEL_STACK_INPAGE_ERROR (0x00000077) oraz KERNEL_DATA_

INPAGE_ERROR (0x0000007A) te bdy oznaczaj nieudan prb
odczytania przez system danych jdra z pamici wirtualnej. Przyczyny
tego bdu mog by nastpujce: niesprawny dysk twardy, uszkodzona
pami, le skonfigurowany lub niekompatybilny dysk lub sterowniki
kontrolera. Mog to by rwnie problemy ze sprztem, takie jak le
skonfigurowane urzdzenie SCSI, uszkodzone sektory na twardym dysku
lub konflikt w BIOS-ie albo oprogramowaniu producenta kontrolera dyskw.

DATA_BUS_ERROR (0x0000002E) przyczyn tego bdu jest z reguy

uszkodzenie pamici (take tej w kartach graficznych). Innymi jego
przyczynami mog by uszkodzony dysk twardy lub pyta gwna.

Rozwizywanie problemw

THREAD_STUCK_IN_DEVICE_DRIVER (0x000000EA) wystpuje

po zainstalowaniu nowej karty graficznej lub zaktualizowaniu jej
sterownika. eby rozwiza ten problem, naley wymieni kart
graficzn albo zainstalowa inny sterownik.

STATUS_SYSTEM_PROCESS_TERMINATED (0xC000021A) problem ten

dotyczy zabezpiecze w systemie. Najczciej odpowiedzialny za ten bd
jest program innego producenta, a rozwizaniem jest usunicie go. Bd
wystpuje rwnie, gdy doszo do czciowego przywrcenia systemu
z kopii zapasowej, co powoduje niezgodnoci w plikach systemowych.

DRIVER_POWER_STATE_FAILURE (0x0000009F) komunikat informuje,

e sterownik o podanej nazwie jest w niewaciwym stanie zasilania
po zamkniciu systemu, przejciu do trybu wstrzymania, hibernacji lub
te po przywrceniu z jednego z tych trybw. Bd mog powodowa
sterowniki urzdze oraz sterowniki systemu plikw instalowane przez
programy antywirusowe, narzdzia do tworzenia kopii zapasowych oraz
programy do zdalnego dostpu.

PFN_LIST_CORRUPT (0x0000004E) bd spowodowany uszkodzeniem

wewntrznych struktur opisujcych operacje wejcia-wyjcia. Przyczyn
tego uszkodzenia moe by bd sterownika urzdzenia lub czciej
uszkodzona czy te przetaktowana pami operacyjna lub procesor.

NO_BOOT_DEVICE (0x00000053) bd spowodowany brakiem moliwoci

odszukania systemu operacyjnego na dysku twardym. Najczciej jego
powodem jest uszkodzenie zapisanych danych na dysku twardym lub
odczenie dysku, na ktrym zainstalowane s pliki systemu operacyjnego.

MACHINE_CHECK_EXCEPTION (0x0000009C) bd wystpujcy

w efekcie zgoszenia przez jeden z procesorw komputera problemu
sprztowego, takiego jak uszkodzenie jednego z blokw procesora,
przegrzanie ktrego z ukadw lub wykrycie bdu danych jednej
z magistrali. Pojawienie si tego kodu bdu oznacza konieczno
zdiagnozowania usterki i wymiany uszkodzonej czci.

Jeli po wywietleniu komunikatu STOP system uruchomi si ponownie i nie zdye zobaczy informacji o bdzie, moesz to zrobi po ponownym uruchomieniu
systemu w Podgldzie zdarze. System prawie zawsze jest w stanie zapisa te
informacje. Aby je obejrze, naley:
1. Otworzy folder Narzdzia administracyjne w Panelu sterowania,
a w nim Podgld zdarze.
2. W lewym okienku konsoli klikn System.

305

ABC systemu Windows XP PL

3. Znale na licie wpis, ktry w kolumnie rdo ma warto Save Dump.

Nastpnie dwukrotnie klikn t pozycj. Wpis zawiera dane informacje
o bdzie STOP.

306