MacPodrcznik

Autor: Piotr Wrblewski

ISBN: 978-83-246-1703-6
Format: 158x235, stron: 288

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

Poznaj fascynujcy wiat komputerw Macintosh!

Jak wybra odpowiedni dla siebie model komputera Macintosh?
W jaki sposb obsugiwa najnowszy system operacyjny Mac OS Leopard?
Jak w peni wykorzysta moliwo ci komputera do pracy i zabawy?
Zamierzasz kupi komputer marki Apple? A moe ju go masz i nie wiesz, jak zacz z niego
korzysta? Przeraa Ci perspektywa poznawania zawioci obsugi tego urzdzenia?
Niepotrzebnie. Z komputerw Macintosh korzystaj codziennie miliony ludzi,
a rzeszawielbicieli tej marki w Polsce stale ronie. Komputery Macintosh uchodz na wiecie
najprostsze w obsudze, a ich uytkownicy to naprawd nie adepci informatycznej czarnej
magii. Po kilku dniach pracy z Macintoshem zrozumiesz, e praca z komputerem moe dawa
rado i bardzo uatwia ycie, a nie stanowi pasmo problemw. Jeli chcesz mie wietny
komputer do pracy ze zdjciami, filmami i grafik to wanie Macintosh jest idealny dla Ciebie!
Przekonasz si o tym czytajc ksik MacPodrecznik. Jej autor, wykorzystujc swoje
dowiadczenie wykadowcy na kursach komputerowych, przedstawia w niej wszystkie tajniki
pracy z komputerem Apple. Dowiesz si m.in. jak wybra zestaw optymalny do Twoich
potrzeb i oczekiwa i opanujesz najnowszy system operacyjny Leopard wyposaony
a w 300 nowych funkcji w stosunku do jego poprzednich wyda. W ksice znajdziesz
take o informacje o korzystaniu z poczty elektronicznej, przegldarki WWW
i nagrywaniu pyt CD i DVD.
Zakup komputera Macintosh i optymalny dobr elementw zestawu
Korzystanie z klawiatury i myszy
Instalacja, uytkowanie i konfigurowanie systemu operacyjnego Leopard
Nagrywanie pyt CD i DVD
Instalacja i usuwanie aplikacji w systemie Leopard
Praca z wieloma pulpitami (Spaces)
Programy narzdziowe dostarczane z Leopardem
(narzdzie dyskowe, Time Machine )
Praca z potnymi gadetami Dashboard
Podczanie iPoda do iTunes
Najciekawsze programy pakietu iLife08
Wsppraca Macintosha z aparatem fotograficznym, kamer
oraz z telefonem komrkowym
Muzyka, gry i edukacja
Podczenie komputera do internetu
Korzystanie z poczty elektronicznej i przegldarki Safari
Wsppraca Mac OS z systemem Windows
Twj obowizkowy MacPodrcznik!

SPIS TRECI
Wstp ..............................................................................9

OBSUGA SYSTEMU MAC OS ......................... 15

Wizyta w sklepie ...........................................................17

Co zatem warto wiedzie przed wejciem do salonu Apple? .......18
Elementy podstawowe widoczne na zewntrz ..................20
Elementy podstawowe ukryte wewntrz ..........................22
Rozbudowa komputera Mac ....................................................23
Co mona dokupi? ..................................................................24
Oprogramowanie podstawowe ................................................25
Dostp do Internetu .................................................................26
Ceny ..........................................................................................27
Podsumowanie .........................................................................27

Tu po wczeniu komputera ...........................................29

Skd si bierze Mac OS? ................................................................29
Pierwsze uruchomienie komputera Mac ......................................30
Instalacja zakupionego osobno systemu Leopard ........................32
Co nowego w Mac OS 10.5 Leopard? ............................................33

Klawiatura i mysz, czyli pierwsze kroki w Mac OS ........37

Mysz ...............................................................................................38
Gadzik ...........................................................................................39
Co to jest menu podrczne? ...........................................................40

MacPodrcznik

Klawiatura .....................................................................................42
Klawisz esc ...............................................................................44
Klawisz command ....................................................................44
Menu systemowe Mac OS .............................................................44
Uruchamianie programw w Mac OS ...........................................45
Klawisz caps lock .....................................................................47
Klawisz shift ............................................................................47
Jak uzyska polskie znaki z klawiatury .................................47
Migracja z peceta, czyli kopotliwy ukad klawiatury Apple ......48
Poruszanie si po tekcie ..............................................................49
Klawisze kierunkowe ..............................................................49
Pozostae klawisze ...................................................................50

Okna i aplikacje ............................................................. 53

Uruchamianie programw z Docka ..............................................54
Uruchamianie programw z folderu Programy ............................55
Praca z oknem programu ..............................................................57
Zmiana rozmiaru i pooenia okien ..............................................59
Przesuwanie zawartoci okna ......................................................59
Wielozadaniowo systemu Mac OS .............................................61
Zakoczenie pracy komputera lub programu ...............................62
Co dziwnego stao si z programem ............................................63

Organizacja danych w komputerze ................................. 65

Zasoby komputera .........................................................................66
Zapisujemy dokument ...................................................................69
Odczytujemy dokument ................................................................70
Organizacja dokumentw w komputerze .....................................71
Szybkie otwieranie dokumentw .................................................73

Eksploracja zasobw komputera .................................... 75

Program Finder ..............................................................................76
Foldery specjalne w Mac OS .........................................................80
Kopiujemy dokumenty, czyli pierwsza przygoda ze
schowkiem ...................................................................................81
Kopiowanie z uyciem funkcji menu podrcznego .................81
Kopiowanie z wykorzystaniem metody przecignij
i upu ..................................................................................82
Przenosimy dokumenty (bez kopiowania) ....................................84
Kosz, czyli usuwanie i odzyskiwanie dokumentw .....................85
Nagrywanie pyt CD/DVD .............................................................87
Kasowanie zawartoci pyt optycznych .......................................89
Program SimplyBurns ...................................................................90
Pobieranie z Internetu i instalacja ..........................................90
Nagrywanie pyty ....................................................................90
Kasowanie zawartoci pyty ...................................................92
Nagrywamy pyt wielosesyjn (wielokrotnego zapisu) ........92
Spotlight, czyli szukamy danych ..................................................94

Spis treci

Konfiguracja systemu Mac OS ........................................97

Biurko ............................................................................................98
Ustawienia oglne widoku ......................................................98
To i wygaszacz ekranu ...........................................................99
Opcje Docka .................................................................................100
Data i czas pokazywane w komputerze .....................................102
Okno Preferencje systemowe ......................................................102
Osobiste: Narodowe ...............................................................103
Osobiste: Ochrona ..................................................................104
Osobiste: Wygld ...................................................................105
Sprzt: Klawiatura i mysz .....................................................106
Sprzt: Monitory ....................................................................107
Praca z zewntrznym monitorem .........................................109
Sprzt: Oszczdny komputer .................................................109
Systemowe: Konta .................................................................110
Systemowe: Uniwersalny dostp ..........................................112

Mac OS na powanie(j) ................................................115

Aktualizacja systemu ..................................................................116
Finder dla zaawansowanych .......................................................117
Preferencje Findera ................................................................118
Praca z kilkoma oknami Findera ...........................................119
Bezpieczne podczanie i odczanie urzdze ....................121
Inteligentne katalogi ..............................................................122
Skrty klawiszowe systemu Mac OS ..........................................124
Instalacja i usuwanie programw w systemie Mac OS ..............125
Instalacja pakietu z pyty CD lub DVD ..................................126
Instalacja programu pobranego z Internetu .........................127
Obraz dysku (DMG) jak to ugry? ...................................128
Zrzuty ekranowe .........................................................................128
Apple Mac i system Windows .....................................................129
Boot Camp (tylko dla zaawansowanych uytkownikw) .....130
Parallels Desktop ...................................................................132
Obsuga dyskw w formacie NTFS pod Mac OS ...................132
Time Machine ........................................................................134

Dashboard i Expos ......................................................137

Dashboard ....................................................................................137
Podstawowe funkcje Dashboard ...........................................137
Konfigurujemy widgety .........................................................139
Widgety z Internetu ...............................................................139
Expos ..........................................................................................140
Konfiguracja narzdzi Dashboard i Expos ................................142

10

Spaces, czyli kilka biurek na jednym komputerze .........145

Konfiguracja .................................................................................145
Uywanie funkcji Spaces .............................................................148

MacPodrcznik

II

INTERNET .................................................. 151

11

Podczenie do Internetu ............................................. 153

Dostp przez odrbn sie przewodow (LAN osiedlowy) .........155
Dostp przez sie telefoniczn ....................................................157
Dostp przez sie bezprzewodow (WiFi) ..................................158
Konfiguracja dostpu przez sie przewodow (LAN)
i router bezprzewodowy ...........................................................159
Dostp do Internetu przez telefon komrkowy ..........................161
Samodzielna konfiguracja poczenia z Internetem ..................163
Bezpieczny Internet ....................................................................165
Bd legalny w sieci Internet ......................................................166

12

Poruszanie si po Internecie ........................................ 169

Safari, czyli nasz pierwszy rajd po Internecie ...........................171
Przegldanie strony internetowej ...............................................171
Przyciski i skrty klawiszowe Safari ..........................................172
Sprawne poruszanie si po sieci, czyli zakadki .........................174
Konfiguracja Safari ......................................................................175
Wyszukiwanie informacji ...........................................................177
Pobieranie plikw z witryn WWW .............................................180
ciganie plikw z serwerw FTP ..............................................183
Inne przegldarki ........................................................................184

13

Poczta elektroniczna (e-mail) ...................................... 185

Darmowa poczta na portalu internetowym ...............................186
Darmowa poczta w Internecie ....................................................191
Obsuga programu Mail ...............................................................192
Odbieranie i czytanie poczty .................................................194
Pisanie i wysyanie poczty ....................................................196
Ksika adresowa ..................................................................197
Zaczniki w mailach i inne funkcje specjalne .....................198

14

Ciekawe zastosowania Internetu .................................. 201

Grupy dyskusyjne ........................................................................202
Konfiguracja grup dyskusyjnych przez program
Thunderbird .........................................................................202
Serwis niusy.onet.pl ..............................................................204
Komunikatory, czyli rozmowy przez Internet ...........................206
Banki internetowe .......................................................................209
Praca w Internecie? .....................................................................211
Muzyka w Internecie ..................................................................212
Po pracy na wakacje? ..................................................................212
Porwnywarki cen ......................................................................213
Serwisy aukcyjne .........................................................................215
Serwisy spoecznociowe ............................................................217
Wikipedia i inne serwisy encyklopedyczno-sownikowe ..........219
Fora tematyczne ..........................................................................219

Spis treci

III

PRACA I ROZRYWKA ................................... 221

15

Edycja i drukowanie tekstw ........................................223

Sownik jzyka polskiego w Mac OS (cocoAspell) ......................224
TextEdit w piguce ......................................................................226
Formatowanie tekstw ..........................................................227
Wydruk dokumentu (nie tylko tekstowego) ...............................232

16

iPhoto, czyli domowy album fotograficzny ......................235

Import zdj do repozytorium iPhoto .........................................235
Przegldanie kolekcji zdj .........................................................237
Przegldanie zdj z pominiciem iPhoto ...................................239
Poprawianie zdj .......................................................................239
Wysyamy zdjcia poczt elektroniczn .....................................242
Drukowanie zdj ........................................................................243
Funkcje specjalne ........................................................................244
Photo Booth, czyli darmowy aparat fotograficzny .....................245

17

iTunes, czyli muzyka w komputerze (i nie tylko) .........247

Import pyty CD do biblioteki iTunes .........................................248
Wsppraca z iPodem ..................................................................250
Radio internetowe .......................................................................251
Podcasty .......................................................................................251

18

iMovie, czyli jak zosta filmowcem w 5 minut ..............255

Interfejs aplikacji iMovie ............................................................256
Importowanie filmw z kamery zewntrznej ............................257
Przechwytywanie obrazw z kamery iSight ..............................259
Importowanie i usuwanie materiaw wideo ............................260
Modyfikacja materiaw wideo ..................................................261
Projekty ........................................................................................262

19

Programy uytkowe .....................................................265

iSync i wsppraca z ksik adresow ......................................266
iCal ...............................................................................................268
Nalepki .........................................................................................271
Sownik ........................................................................................272
Odtwarzacz DVD .........................................................................273

i co dalej? ................................................................275
Gry ...............................................................................................276
Grafika .........................................................................................276
Czy s jakie pytania? ..................................................................277

Skorowidz ....................................................................279

8
MAC OS
NA POWANIE(J)
W

poprzednich rozdziaach omwiem podstawy obsugi systemu Mac OS 10.5 Leopard, ktry
w tym momencie nie powinien stanowi dla nas
tajemnicy. Uywanie tego systemu staje si coraz
przyjemniejsze, gdy zaczynamy odkrywa wbudowane w niego drobne uatwienia obsugi. W trakcie
eksploatacji musimy te dba o kondycj samego
systemu, pamitajc o koniecznoci jego aktualizowania.
O takich sprawach bdzie mowa w tym rozdziale,
a rozpoczniemy go od omwienia aktualizacji systemu Mac OS.

Prosz si nie obawia zagadnienia omawiane

w tym rozdziale wcale nie bd trudne.

MacPodrcznik

Aktualizacja systemu
W tym punkcie musz zaoy, e Twj Mac jest ju podczony do Internetu,
gdy wymaga tego opisywana funkcja.
Czym s aktualizacje? Ot system Mac OS skada si z tysicy aplikacji i drobnych plikw z danymi, ktre w caoci tworz to, co widzimy na ekranie jako
zbir atrakcyjnych graficznie funkcji. W tak zoonym systemie zdarzaj si niedocignicia i bdy, ktre jednak s wykrywane na bieco. Konieczne bywaj
poprawki zwizane z wykrywaniem niezidentyfikowanych wczeniej zagroe
w zakresie bezpieczestwa systemu. Obecnie producenci oprogramowania zaoyli,
e typowy uytkownik komputera posiada cze internetowe, co oczywicie nie
jest faszem, gdy technicznie kady moe mie Internet. (Druga strona medalu,
czyli koszt dostpu do Internetu i inne ograniczenia, nie bdzie przedmiotem moich
rozwaa). Komputer potrafi poczy si przez Internet z komputerami producenta systemu i pobra biece poprawki czasami ich rozmiar jest bardzo duy
i do sprawnej pracy potrzebne jest dobre cze (tzw. szerokopasmowe).
czno z Internetem jest zatem niezbdna do przeprowadzania aktualizacji systemu. Moe zosta ona uruchomiona w trybie automatycznym lub rcznym.
W trybie rcznym aktualizacj wymuszamy w menu systemowym, oznaczonym
symbolem jabka ( ), poprzez wybranie funkcji o nazwie Uaktualnienia.

Aktualizacja systemu Mac OS

System sprawdzi dostpno aktualizacji i jeli nasz system ich potrzebuje, przejdzie do instalacji, co moe wiza si z koniecznoci ponownego uruchomienia
komputera.

116

Mac OS na powanie(j)

Komputer moe sam sprawdza, czy dostpne s jakie aktualizacje. Wejd przez
menu systemowe do preferencji systemowych i dostosuj planowane sprawdzanie
aktualizacji.

Konfiguracja aktualizacji systemu Mac OS

Pokazane na rysunku ustawienia, czyli cotygodniowe sprawdzanie i pobieranie
w tle krytycznych poprawek, zapewniaj wystarczajcy poziom bezpieczestwa
naszego systemu.

Finder dla zaawansowanych

Aplikacja Finder jest integraln czci systemu, podobnie jak Eksplorator Windows, wic warto j pozna w stopniu ponadprzecitnym, gdy zaprocentuje to
w przyszoci sprawn prac i du automatyzacj typowych czynnoci wykonywanych w Mac OS. Okienko Findera znajdziemy nie tylko w samej aplikacji
Finder, ale rwnie podczas zapisywania lub otwierania dokumentw za pomoc
menu Plik dostpnego w rnych programach. Pamitasz program TextEdit? Sprbuj uruchomi ten program i nacinij skrt command+O. Okienko, ktre zobaczysz, jest doskonale Ci znanym panelem Findera.
Nic dziwnego nie ma powodu, aby kada aplikacja na swj wasny sposb
kontaktowaa si z zasobami komputera.
Finder ma te swoje drobne tajemnice i uatwienia, ktre w pierwszym okresie
pracy z nim nie s istotne, ale pniej mog pozytywnie wpyn na nasz efektywno.

117

MacPodrcznik

Preferencje Findera
Po uruchomieniu Findera wejd do menu Finder/Preferencje. Znajdziesz tam
okienko konfiguracyjne, ktre pozwala dostosowa t aplikacj do naszych gustw
i przyzwyczaje. W poprzednim rozdziale mielimy ju okazj czciowo pozna
zawarte tam moliwoci (przy okazji omawiania moliwych opcji widoku biurka).
Teraz przejrzymy pozostae ustawienia, prbujc wyuska z nich najbardziej
przydatne informacje.
Na pocztek wrmy jeszcze raz do zakadki Oglne.

Preferencje Findera karta Oglne

Kiedy ju dostosujemy do naszych potrzeb wygld biurka, warto zastanowi si
nad zmian domylnego folderu z Katalog domowy na np. Dokumenty, jeli czciej pracujemy wanie z tym drugim. Folder domowy, ktry grupuje inne uyteczne podfoldery (m.in. Dokumenty), bdzie zawsze dostpny w lewym panelu
Findera na licie Miejsca.
Gdy ju uporamy si z opcjami oglnymi, proponuj sprawdzi, co kryje si
w grupach Pasek boczny i Zaawansowane.
W panelu Zaawansowane moemy wczy pokazywanie w Finderze rozszerze
plikw (znakw w nazwie wystpujcych po symbolu kropki), ktre pozwalaj
programom wykrywa przynalene dokumenty (np. PDF oznacza dokument Adobe,
DOC dokument Worda itp.).

118

Mac OS na powanie(j)

Preferencje Findera karty Pasek boczny i Zaawansowane

Pochopna zmiana rozszerzenia pliku, np. podczas modyfikacji

jego nazwy, moe uniemoliwi jego odczytanie przez aplikacj,
ktra go utworzya.

Praca z kilkoma oknami Findera

Duym problemem dla zaawansowanych uytkownikw jest brak wsparcia trybu
dwuokienkowego w Finderze, tak aby mona byo umieci z lewej strony katalog
rdowy, a z prawej docelowy i kopiowa lub przenosi midzy nimi dane.
Istnieje za to szereg programw firm trzecich, ktre zawieraj tak funkcjonalno ja uywam programu Disk Order, ktry jest chyba najbardziej zbliony
do znanego z systemu Windows programu Total Commander1.
W programie zbudowanym na koncepcji dwch paneli znacznie atwiej wykonuje
si operacje dyskowe, takie jak np. przenoszenie danych w jednym panelu
zaznaczamy pliki lub katalogi i kiedy naciniemy klawisz Kopiuj (Copy) lub Przesu (Move), program sam przeniesie dane do drugiego panelu, w ktrym wczeniej wywietlilimy np. dysk pendrivea.

W istocie istniej dziesitki programw zbudowanych na koncepcji programu Norton

Commander. Total Commander zosta wymieniony jako najbardziej znany przykad.

119

MacPodrcznik

Zamiennik Findera dwuokienkowy program Disk Order

Niestety, w Finderze nie ma takich funkcji i musimy je symulowa poprzez
rczne wywietlenie dwch okienek tej aplikacji:
1. Poka biurko (albo zmniejsz wszystkie okna programw do Docka).
2. Uruchom program Finder.
3. Uruchom drugie okno Findera (command+N lub menu Plik/Nowe okno
Findera).
4. W pierwszym oknie poka folder rdowy (np. Dokumenty).
5. W drugim oknie poka folder docelowy (np. dysk pendrive).
6. Wykonaj podane operacje, np. kopiowanie lub przesuwanie
dokumentw (folderw).

Praca z dwoma okienkami Findera jednoczenie

120

Mac OS na powanie(j)

Na rysunku pokazaem, jak zmusi system do przesuwania pliku w sytuacji, gdy

system uzna, e chcemy go tylko skopiowa (tworzc duplikat).

Elementy pomidzy folderami tego samego dysku s domylnie

przesuwane (system uznaje to za operacj bezpieczn). Jeli
nam to nie odpowiada, gdy akurat zaley nam na wykonaniu
kopii, to przed upuszczeniem powinnimy wcisn klawisz option
(wywietli si znak zielonego plusika i kiedy upucimy element,
zostanie on powielony).
Pracujc z kilkoma oknami Findera, w pewnym momencie ryzykujemy, e na
biurku zrobi si baagan. Dlatego warto zna skrty pozwalajce efektywnie nawigowa pomidzy folderami oraz otwiera i zamyka okna Findera (zostay one
omwione w poniszej tabeli).

Wybrane skrty klawiszowe Findera

Czynno

Skrt

Zamykanie biecego okna Findera

command+W (ang. window)

Zamykanie wszystkich okien Findera

option+command+W

Otwieranie nowego okna Findera

command+N (ang. new)

Ukrywanie okna Findera

command+H (ang. hide)

Kasowanie wskazanego elementu

(element znajdzie si w koszu)

command+delete

Poruszanie si pomidzy ikonami

prawego panelu bez uycia myszki

Kliknij w prawym panelu

i uywaj klawiszy kierunkowych:

Wejcie do wskazanego myszk

lub klawiatur folderu

command+strzaka w d

Powrt do folderu nadrzdnego

command+strzaka w gr

Otwrz ikony komputera (dyski itp.)

shift+command+C (ang. computer)

Otwrz folder domowy

shift+command+H (ang. home)

Otwrz folder Programy

shift+command+A (ang. applications)

Otwrz folder Narzdzia

shift+command+U (ang. utilities)

Bezpieczne podczanie i odczanie urzdze

Mac OS z jednej strony wietnie wsppracuje ze wiatem zewntrznym poprzez
swoje liczne interfejsy (przewodowe, np. USB, FireWire, i bezprzewodowe, np.
Bluetooth, WiFi), ale do silnie kontroluje podczanie i odczanie zewntrznych
zasobw. Oczywicie, wszystko to w trosce o bezpieczestwo i spjno danych.

121

MacPodrcznik

Zwr uwag na szczelin, suc do wkadania pyt optycznych. Nie znajdziesz

tam znanych ze sprztu PC przyciskw otwierania tacki z pyt aby wysun
pyt, musisz nacisn na klawiaturze przycisk wysuwania ( ); przytrzymaj
go kilka sekund, aby zadziaa.
Zauwa, e w Finderze po podczeniu dysk (take aparat lub inne urzdzenie
zawierajce pami z danymi) rejestruje si na licie urzdze, a obok nazwy
sprztu widnieje take przycisk wysuwania.

Wysuwanie urzdzenia z Findera

Koniecznie uyj takiego przycisku przed fizycznym odczeniem kabla od komputera!

Inteligentne katalogi
Nazwa inteligentne katalogi jest nieco mylca, gdy sugeruje, e faktycznie
mamy do czynienia z jak form prawdziwego katalogu. Tymczasem usunicie
rzeczywistego katalogu niszczy fizycznie jego zawarto, natomiast katalog inteligentny jest tylko widokiem zasobw komputera, uatwiajcym do nich dostp.
Finder zawiera kilka predefiniowanych inteligentnych katalogw. Znajdziesz je
w jego lewym panelu w kategorii SZUKAJ W.

Predefiniowane inteligentne katalogi w Finderze

122

Mac OS na powanie(j)

Kliknicie pozycji Wszystkie obrazki wywietla znalezione przez komputer pliki

graficzne. Co wicej, gdy w przyszoci wgramy do komputera nowe zdjcia, to
widok Wszystkie obrazki od razu je uwzgldni.
Inteligentne katalogi tworzymy w Finderze. Zamy, e na dysku znajduje si
kilka wersji naszego yciorysu. S to dokumenty o nazwie zawierajcej w sobie
sowo CV. Jak zapanowa nad tym chaosem i dowiedzie si, gdzie znajduje
si ktra wersja?
Sprbujmy wykorzysta funkcjonalno inteligentnych katalogw do zbudowania specjalnego widoku, pokazujcego wszystkie dokumenty zawierajce w sobie
sowo CV. Przykad jest nieco sztuczny, ale pokazuje, jak proste jest utworzenie
inteligentnego katalogu w Finderze:
1. Uruchom program Finder.
2. W lewym panelu wybierz lokalizacj folderu, niech to bdzie np. Biurko.
3. Z menu Plik wybierz polecenie Nowy inteligentny katalog.
4. Nacinij znak plusa (+) w pobliu przycisku Zachowaj zamieni si on
w minus (), ale pod spodem zobaczysz dodatkowy wiersz, w ktrym bdzie
mona zdefiniowa nasze kryterium: Poka wszystkie dokumenty, ktrych
nazwa zawiera CV.
5. Nacinij przycisk Zachowaj.
6. Wpisz nazw, np. CV, i kliknij przycisk Zachowaj. Zauwa, e na rysunku
jest domylnie wczona opcja Dodaj do paska bocznego.
7. Nacinij przycisk Zachowaj.

Tworzymy inteligentny katalog (1)

123

MacPodrcznik

Zwr uwag, e odsyacz do nowego katalogu znalaz si w lewym panelu Findera (symbol koa zbatego).

Tworzymy inteligentny katalog (2)

Przedstawiony przykad zadziaa, pod warunkiem e faktycznie

na dysku znajd si dokumenty speniajce podane kryterium.
Moesz uy innych kryteriw ich liczba w listach rozwijalnych
jest przeogromna. Istnieje te szereg funkcji dotyczcych analizy
nazwy pliku i daty jego powstania czy modyfikacji. Sprawd
w praktyce, jak to dziaa, bo trudno jest w sposb sensowny
opisa tak dynamiczn funkcjonalno.

Skrty klawiszowe systemu Mac OS

System operacyjny z graficznym interfejsem ma wiele zalet, gdy aplikacje dziaaj w sposb standardowy, a operowanie myszk upraszcza prac (dwa klawisze
i rolka to znacznie mniej do opanowania ni wielka klawiatura). Wyrobienie sobie
kilku prostych nawykw umoliwia nam obsug szeregu nieznanych aplikacji.
W pewnym momencie dochodzimy jednak do etapu, gdy mamy ochot pracowa
z systemem nieco sprawniej, aby nie traci czasu na wykonywanie najprostszych
czynnoci przy uyciu myszy. W tym celu w systemie zostay zdefiniowane standardowe skrty klawiszowe, ktre polecam przejrze, gdy operowanie nimi zwiksza nasz produktywno.
Podane w poniszej tabeli skrty s moim osobistym wyborem, podzbiorem z morza skrtw dostpnych w Mac OS. Skrty dobraem pod ktem prostoty zapami-

124

Mac OS na powanie(j)

tania i czstotliwoci stosowania. Pena lista skrtw jest znacznie obszerniejsza,

ale hurtowe jej prezentowanie mija si z celem na tym etapie poznawania
komputera.
Jak zapewne atwo zauwaysz, cz tych skrtw podawaem ju w trakcie
opisywania rnych funkcji systemu Mac OS.

Waniejsze skrty klawiszowe systemu Mac OS i jego aplikacji

Czynno

Skrt

Otwieranie dokumentu w aplikacji

command+O (ang. open)

Zapisanie dokumentu

command+S (ang. save)

Drukowanie dokumentu

command+P (ang. print)

Zamykanie okna aplikacji

command+W (ang. window)

Funkcja Znajd

command+F (ang. find)

Funkcja Cofnij

command+Z

Funkcja Wytnij

command+X

Funkcja Kopiuj

command+C (ang. copy)

Funkcja Wklej

command+V

Funkcja Zaznacz wszystko

command+A (ang. all)

Cofnij si (np. w przegldarce Safari)

command+[

Id ponownie do przodu (np. w przegldarce Safari)

command+]

Zmniejsz okno

command+M (ang. minimize)

Poka Dock lub ukryj go

option+command+D

Instalacja i usuwanie programw

w systemie Mac OS
System, jaki otrzymalimy w pudeku z naszym komputerem Mac (zakadam, e
mwimy o wersji Mac OS 10.5 Leopard), jest bardzo bogato wyposaony w rozmaite aplikacje, ktre systematycznie omawiam w tej ksice (zajrzyj chociaby
do spisu treci, aby si o tym przekona).
Na pewno jednak zdarzy nam si sytuacja, e bdziemy samodzielnie wzbogacali nasz komputer o nowe programy, czy to kupione w sklepie, czy to pobrane
z Internetu. Warto wic wiedzie, jak w Mac OS poprawnie instalowa i usuwa programy.

125

MacPodrcznik

Instalacja pakietu z pyty CD lub DVD

Kiedy woymy do napdu pyt z programem, system zamontuje na biurku ikon
dysku i bdziemy mogli z niej uruchomi instalator lub poczyta zaczone dokumenty, np. informacje o licencji lub biecej wersji zawartej na pycie.

Instalator w systemie Mac OS

Instalator programu kryje si pod postaci charakterystycznej ikony:
. Pakiet
instalacyjny jest tak naprawd do zoonym folderem, o czym atwo si przekona sprbuj w Finderze zajrze do jego rodka (prawy klawisz myszy, polecenie Poka zawarto pakietu).
Dalsze kroki instalacji s ju proste i sprowadzaj si do przechodzenia przez
kolejne ekrany z pytaniami o akceptacj licencji, wybr dysku oraz podanie hasa
autoryzujcego instalacj.
Po instalacji program znajdzie si w folderze Programy. Jeli znajdziesz tam wycznie ikony programw, to deinstalacja aplikacji polega na chwyceniu ikony
programu i wrzuceniu jej do kosza.
Zdarza si, e aplikacje zostawiaj lad w systemie w postaci rnych plikw,
a rczna deinstalacja byaby zbyt zoona szukaj wwczas ikony programu
deinstalacyjnego (ang. Uninstall).
Co jednak zrobi, gdy wiemy, e zainstalowana aplikacja utworzya wiele dziwnych folderw (preferencje, pliki cache, czasem dziwne wirtualne systemy plikowe)

126

Mac OS na powanie(j)

i nie doczono do niej programu, ktry usunie j z komputera? Takie mieci

potrafi zabiera duo miejsca na dysku, a czasami nawet zakcaj dziaanie
komputera.
C, firma Apple nie zadbaa o takie drobiazgi, ale na szczcie istniej produkty
firm trzecich, ktre znakomicie wypeniaj t luk. Jednym z nich jest program
AppZapper (http://appzapper.com, koszt: 12,95 dol.).
Przykad dziaania tego programu znajdziesz na poniszym obrazku; akurat w tym
przypadku liczba ukrytych plikw wcale nie bya poraajca, zdarzaj si jednak znacznie gorsze przypadki.

Instalator w systemie Mac OS

Instalacja programu pobranego z Internetu

Podany wyej sposb dotyczy rwnie przypadku, gdy program pobrany jest
z Internetu. Istnieje kilka typw plikw, ktre mona pobra:
Q

pliki skompresowane (np. o rozszerzeniu tar lub bz2); dwukrotne kliknicie

pozwala dotrze do pakietu instalacyjnego;

pakiet instalacyjny (plik o rozszerzeniu pkg);

obraz dysku (plik o rozszerzeniu dmg).

Program pobrany z Internetu znajdziesz w folderze Pobrane rzeczy.

Jeli program pobrany z Internetu jest plikiem zip zawierajcym dziwne instrukcje (np. Uruchom program Terminal, Wpisz komend), to proponuj da
sobie z nim spokj jest to program przeznaczony raczej dla informatykw. Moe
on zdestabilizowa system, jeli zostanie nieprawidowo uyty.

127

MacPodrcznik

Obraz dysku (DMG) jak to ugry?

Obraz dysku (plik o rozszerzeniu .dmg) jest specjalnie przygotowanym plikiem,
ktry po otwarciu w Mac OS instaluje si m.in. na biurku jako dysk. Taki dysk
zawiera czasami kilka plikw i sam aplikacj. Zdarza si te, e napotkasz adny
obrazek, ktry uatwia wrzucanie pliku aplikacji do folderu Programy (angielska nazwa Applications).

Przegldanie obrazu dysku .dmg

W obu pokazanych na rysunku przykadach plik .dmg jest zasadniczo zbdny, jeli
wrzucimy ikon aplikacji do folderu Programy. Moemy go potem wykasowa,
chyba e zawiera ciekawe informacje dodatkowe (np. przykadowe obrazki,
instrukcje itp.).

Zrzuty ekranowe
Zagadnienia opisane w tym punkcie z pewnoci Ci si przydadz, gdy nabierzesz
wprawy w tworzeniu dokumentw tekstowych lub graficznych. Problemy te
omwimy nieco pniej, ale techniki opisane w tym miejscu na pewno Ci si
przydadz.
Bardzo czsto w trakcie pracy z komputerem istnieje potrzeba zapamitania wygldu ekranu. Na przykad: program zgosi bd i chcesz zachowa na dysku wywietlony komunikat; na stronie internetowej znalelimy adny obrazek, ktry
nie chce si zapisa na dysk inn metod; chcemy wykorzysta jaki widoczny
element ekranu w naszych dokumentach Przykadami zrzutw ekranu s rysunki
w tej ksice wykonaem je metod, ktr opisuj poniej.

128

Mac OS na powanie(j)

Metody wykonania zrzutu ekranowego s podsumowane w poniszej tabeli. Sprowadzaj si one do zastosowania prostego skrtu klawiaturowego, a nastpnie
uycia wyniku operacji, ktry moe zosta zapisany na dysku lub w schowku.

Wykonujemy zrzuty ekranu do schowka lub pliku graficznego

Czynno

Skrt

Wykonaj zrzut ekranu do pliku

command+shift+3

Wykonaj zrzut fragmentu ekranu

do pliku

command+shift+4, zaznacz prostoktny obszar

myszk

Wykonaj zrzut ekranu do schowka

(pamici tymczasowej)

command+shift+4, a potem wcinij control podczas

zaznaczania

Wykonaj zdjcie okna

wskazanego myszk

command+shift+4, wcinij spacj (wskanik myszy

zamieni si w aparat), umie wskanik myszy nad
wybranym oknem i kliknij

Jeli wykonasz zrzut ekranu do pliku, to na biurku pojawi si plik o nazwie Obrazekx.png, gdzie x oznacza kolejny numer wykonanego zrzutu. Oczywicie, po wykorzystaniu takiego pliku moesz go wykasowa z biurka albo umieci w innym
miejscu, gdy zamiecanie ekranu takimi tymczasowymi elementami nie jest
dobrym pomysem.
Jeli wykonasz zrzut ekranu do schowka, to moesz go uy w innej aplikacji, np.
w programie TextEdit lub programie graficznym (musi on jednak oferowa tak
moliwo).

Wykonanie i uycie zrzutu ekranu

Apple Mac i system Windows

W tym rozdziale opowiem, jak rozwiza dylemat wielu posiadaczy komputerw
Mac, jakim jest uywanie systemu Windows. Czy warto to robi? Jak Mac OS nam
pomaga? Jak wymienia dane z aplikacjami Windowsa?

129

MacPodrcznik

Omawiane zagadnienia maj czasami charakter nieco bardziej zaawansowany, ale

zdecydowaem si o nich napisa, gdy w Polsce z uwagi na historyczn dominacj sytemu Windows jest to wiedza bardzo przydatna. Programw pozwalajcych na uruchamianie systemu Windows na Mac OS (lub oglniej: zajmujcych
si tzw. wirtualizacj systemw) jest do sporo i aby nie czyni mtliku w gowie
Czytelnikw, postanowiem opisa tylko dwa najbardziej rozpowszechnione, ktre
uwaam osobicie za najbezpieczniejsze w uyciu.

Boot Camp (tylko dla zaawansowanych uytkownikw)

Pozornie atwa praca z Boot Camp moe si skoczy
uszkodzeniem systemu i nie radzibym korzysta z tego
programu osobom, ktre nie do koca rozumiej, czym jest
dysk twardy i czym s partycje dyskowe!
Dostarczany z systemem Leopard program Asystent Boot Camp pozwala na zainstalowanie na osobnej czci dysku twardego (tzw. partycji) dodatkowego systemu
operacyjnego. Warto zwrci uwag na fakt, e firma Apple zezwala na instalacj
Windowsa na jej komputerze, ale czynno odwrotna (instalacja Mac OS na komputerze PC) jest zabroniona.
Aby na Macu zainstalowa dodatkowo system Windows, musimy jednak speni
dwa warunki:
Q

Pogodzi si z utrat czci dysku (minimum 10 GB, w praktyce znacznie

wicej)2.

Posiada legalny system Windows (wersja XP zawierajca SP 2 lub Vista)

na pojedynczej pycie.

Program Asystent Boot Camp znajdziesz w folderze Narzdzia (shift+command+U).

Jeli go tam nie ma (a to si zdarza w niektrych MacBookach), naley go wgra
z pyty instalacyjnej systemu w nastpujcy sposb:
1. W pyt Mac OS X Install Disk 1 do napdu.
2. W Finderze wejd do menu Id/Id do katalogu i wpisz w okienku:
/Volumes/Mac OS X Install Disc 1/System/Installation/Packages

130

Zalecam pozostawienie na system Mac OS minimum 30 GB dysku i to tylko w sytuacji,

gdy nie bdziemy na nim przechowywali duych zbiorw danych multimedialnych (takich
jak zdjcia czy filmy).

Mac OS na powanie(j)

3. Dwukrotnie kliknij BootCamp.pkg.

Poniszy rysunek przedstawia ekran asystenta Boot Camp tu przed uruchomieniem operacji podziau dysku na partycje.

Asystent Boot Camp znajduje si w folderze Narzdzia

Gdy ju uyjesz programu Boot Camp i zainstalujesz Windowsa, na Twoim komputerze znajd si dwa systemy, na ktrych mona osobno pracowa. Wybr dokonywany jest przy starcie systemu wystarczy przycisn klawisz option w trakcie
jego uruchamiania. Boot Camp zosta tak zoptymalizowany, aby czas przeczenia
na drugi system by krtki, ale oczywicie nigdy nie bdzie to niezauwaalne.
Instalujc Windowsa, trzeba przewidzie, e mog wystpi kopoty z rozpoznaniem przez ten system nietypowego sprztu Maca, np. kamery, pilota, trackpada
Na szczcie uycie Boot Camp rozwizuje ten problem, gdy w trakcie instalacji
Windowsa moliwe jest nauczenie go obsugi takiego sprztu wystarczy na
danie woy do czytnika pyt z systemem Leopard, a Windows wgra sobie
odpowiednie pliki (tzw. sterowniki). Boot Camp pozwala zrobi to, co dotychczas
uytkownicy Macw wykonywali za pomoc programw firm trzecich, przez co
ryzykowali uszkodzenie systemu.

131

MacPodrcznik

Parallels Desktop
Parallels Desktop for Mac (http://www.parallels.com) jest chyba najbardziej znanym, komercyjnym rozwizaniem, ktre pozwala na jednoczesn prac na systemach Mac OS i Windows. Nie jest nawet wymagane tworzenie dodatkowych
partycji: system Windows przyjmuje form wirtualnego katalogu, ktry zajmuje
tyle miejsca, ile akurat potrzebuje. Poniewa nie modyfikujemy struktury dysku, Parallels Desktop jest bardzo bezpieczny i choby z tego powodu warto za niego zapaci ok. 80 dolarw (w Polsce cena wynosi okoo 250 z). Program kupujemy w sklepie
na stronie producenta i pacimy kart kredytow. Po dokonaniu patnoci na adres
e-mail przyjdzie tzw. klucz programu, czyli kod, ktry pozwala na prac z nim. Zanim
zakupimy program, moemy przez siedem dni testowa go za darmo (licencja trial).
Parallels Desktop jest bardzo dobrze rozreklamowany, informacja o nim pojawia
si take na stronach firmy Apple. Program pozwala na jednoczesne uruchamianie
na Macu wybranych systemw bez koniecznoci ponownego uruchamiania komputera. W przypadku Windowsa trzeba oczywicie dysponowa legalnym systemem, ktry instalujemy z pyty DVD, i od tego momentu moliwa jest atwa wymiana danych pomidzy Mac OS i Windowsem (dziaa nawet w pewnym zakresie
kopiowanie i wklejanie danych). Windows uruchamia si w osobnym okienku na
naszym Macu i mona w tym okienku pracowa tak, jakby to by komputer PC.
Co wicej, Parallels Desktop widzi system folderw Mac OS i umoliwia zapisywanie dokumentw np. na biurku Maca!

Obsuga dyskw w formacie NTFS pod Mac OS

Rwnie ciekawa jak zagadnienia wspuytkowania dwch systemw na jednej
maszynie jest moliwo obsugi dyskw utworzonych w systemie Windows. Kady
system operacyjny definiuje wasny sposb zapisu danych, co powoduje, e dyski
lub partycje dyskowe utworzone w rnych systemach s w zasadzie niedostpne dla siebie nawzajem. Taki przypadek dotyczy dyskw sformatowanych pod
systemem Windows w formacie o nazwie NTFS. Prba podczenia dysku NTFS
do komputera Mac czy to przez sie, czy przez fizyczne podczenie kablem
do portu USB spowoduje albo kopoty z zapisem, albo system takiego dysku nie
rozpozna i zaproponuje jego wymazanie!
Poniszy rysunek pokazuje reakcj systemu Mac OS na nierozpoznany dysk z Windowsem. Co ciekawe, teoretycznie Mac OS potrafi odczytywa dyski NTFS, ale jak
wida, nie zawsze mu si to udaje.
Nawet jeli nasz Mac rozpozna dysk z Windowsem, to i tak nie bdzie potrafi
nic na nim zapisa.

132

Mac OS na powanie(j)

Parallels Desktop, czyli jednoczesna praca na dwch systemach

Mac OS moe nie rozpozna dysku Windowsa

Tymczasem moliwo zapisu danych na dysku NTFS jest bardzo przydatna, gdy
zdarza si, i w jednym domu uywamy kilku komputerw Windows i Mac, a do
wymiany danych pomidzy nimi suy nam dysk USB 2.0. Na szczcie przy odrobinie wysiku mona nauczy naszego Maca wsppracy z dyskami NTFS. Istnieje

133

MacPodrcznik

projekt o nazwie MacFUSE, ktrego wynikiem s mniej lub bardziej stabilne

pakiety, pozwalajce nauczy Mac OS penego odczytu i zapisu dyskw NTFS.
Niestety, instalacja i obsuga MacFUSE jest zbyt obszernym tematem, by mg
on zosta omwiony w tej ksice. Celowo pomin zatem opis tego rozwizania
i zaproponuj skorzystanie z niedrogiego programu NTFS for Mac OS X renomowanej firmy Paragon Software (http://www.paragon-software.com).
Po instalacji tego pakietu, ktry mona take za darmo przetestowa na licencji
trial, nasz Mac nie bdzie mia adnych problemw z bezpiecznym odczytem dyskw Windowsa.

Time Machine
Aplikacja Time Machine (po polsku: maszyna czasu) jest chyba najatwiejszym
w obsudze programem do wykonywania kopii bezpieczestwa, jaki kiedykolwiek
powsta. Niestety, jej uycie wymaga zakupu osobnego dysku (np. zewntrznego
dysku USB lub FireWire) i przeznaczenia go do celw archiwizacji. Osoby bardziej
dowiadczone mog podzieli taki dysk na czci (tzw. partycje), ale wymaga to
pewnej wprawy w posugiwaniu si narzdziami dyskowymi. Podczenie takiego
dysku do komputera i uruchomienie programu Time Machine (ikona programu jest
przyczepiona do Docka) spowoduje zadanie pytania, czy mona uy tego dysku
do archiwizowania. Jeli odpowiesz twierdzco, to nie trzeba ju nic dalej robi,
program sam zadba o to, aby co jaki czas wykonywa kopie bezpieczestwa.
Kopie te bd tak naprawd kompletnymi stanami Twojej pracy w Macu: komputer zapisze wszystkie ustawienia i, co najwaniejsze, nasze dokumenty.
Oczywicie program posiada pewne preferencje aby si do nich dosta, kliknij
prawym klawiszem myszy ikon programu w Docku i wybierz polecenie Preferencje Time Machine.
Szczeglnie ciekawa wydaje si moliwo pominicia podczas archiwizacji pewnych plikw lub folderw o duym rozmiarze. Jeli uwaamy, e archiwizacja
czci danych jest zbdna, a brakuje nam miejsca na dysku archiwizacyjnym, to
warto pamita o tej moliwoci.
Korzystanie z programu w celu powrotu do danych, ktre zostay zarchiwizowane,
rzeczywicie przypomina podr w czasie.
Program wywietla skal czasu, pokazujc momenty, ktre zostay zapamitane. Pomidzy punktami archiwizacji moemy si atwo przemieszcza za pomoc strzaek pokazanych na ekranie, a samo odtworzenie danych nastpi po
klikniciu przycisku Odtwrz.

134

Mac OS na powanie(j)

Preferencje Time Machine

Preferencje Time Machine

Program Time Machine oczywicie nie moe w nieskoczono zapisywa danych.
Gdy nastpi zapenienie dysku, poprosi nas o zgod na skasowanie jednej ze starszych kopii danych.

135

MacPodrcznik

Dysk archiwizacyjny Time Machine od rodka

136