Photoshop.

Korekcja
i separacja. Vademecum
profesjonalisty. Wydanie V
Autor: Dan Margulis
Tumaczenie: Piotr Cielak
ISBN: 978-83-246-1013-6
Tytu oryginau: Professional Photoshop:
The Classic Guide to Color Correction, Fifth Edition
Format: B5, stron: 640

Wyczerpujcy przewodnik po technikach przygotowania materiaw do druku

Wykorzystaj techniki czenia kanaw obrazu do poprawy kontrastu
Poznaj zalety i wady przestrzeni CMYK, LAB i RGB
Przygotuj materiay graficzne do druku offsetowego

Era obrazw i fotografii cyfrowych trwa od dawna. Jednak nadal, mimo doskonaego
sprztu i oprogramowania, projektanci, fotografowie i graficy borykaj si z problemem
prawidowego odwzorowania barw, jakie nas otaczaj. Niebieski nieg na fotografiach
cyfrowych czy wyprana czerwie na wydrukach offsetowych to najczciej spotykane,
lecz nie jedyne efekty uboczne cyfrowej reprezentacji naturalnych barw. Na szczcie,
uytkownicy Photoshopa dostrzegli te problemy i wypracowali wiele metod korekcji
barwnej, dziki ktrym kolory na obrazach drukowanych technik offsetow s takie,
jakie naprawd powinny by.
Ksika Photoshop. Korekcja i separacja. Vademecum profesjonalisty. Wydanie V
to doskonay podrcznik, dziki ktremu poznasz sposoby osignicia perfekcyjnej
jakoci wydruku. Dan Margulis, ekspert w dziedzinie cyfrowej obrbki obrazu,
przedstawi Ci swoje dopracowane techniki, sprawdzone w wielu komercyjnych
projektach. W najnowszym, zaktualizowanym do wymogw fotografii cyfrowej wydaniu
przeczytasz o metodach korekcji za pomoc krzywych i kanaw oraz wykorzystywaniu
rnych przestrzeni barwnych. Znajdziesz tu take omwienie opracowanej przez autora
niezwykle skutecznej techniki wyostrzania obrazw oraz opis aspektw
przygotowywania materiaw do druku offsetowego. Poznasz metody radzenia sobie
z kolorami wykraczajcymi poza przestrze barw docelowego rodowiska druku.

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

Korekcja za pomoc krzywych

Praca w przestrzeni LAB
Korekcja obrazw w modelu CMYK z wykorzystaniem kanau koloru czarnego
Podstawowe techniki wyostrzania obrazw
Korekcja obrazw w odcieniach szaroci
czenie technik korekcji w rnych przestrzeniach barw
Techniki kalibracji toru wizyjnego
Przetwarzanie cyfrowych fotografii w formacie RAW
Zaawansowane techniki wyostrzania i korekcji
Przygotowanie materiaw do druku offsetowego

Wykorzystaj dowiadczenie i wiedz profesjonalistw.

Spraw, by Twoje obrazy doskonale odwzorowyway rzeczywisto

R00_ok.qxd

04-09-07

Wstp

11

17:08

Page 3

Spis treci
Wstp 9

1. Kolor, kontrast i kanay

Czy celem korekcji jest odwzorowanie na zdjciu
rzeczywistej sceny tak wiernie, jak to tylko moliwe, czy te
raczej pokazanie jej w sposb, w ktry widziaby j
na wasne oczy obserwator?

Wstp 21 Pery przed wieprze 22

Naturalny wygld 24 liska sprawa 26
Arsena korektora 27 W jakich sytuacjach oczy
dostosowuj si do otoczenia? 28
Kim jest Czytelnik? 30 Poradnik powdrowa za okno 33
Po co ta zagadka? 34 wiato widz! Widz wiato! 35
Rozrnianie kanaw 38
Gdy dwa kanay id na cao 40
Znaczenie kanau zielonego 40
Dziwne kanay i jeszcze dziwniejsze owietlenie 42
To Ty jeste sdzi 44

2. Im bardziej stroma krzywa,

tym wikszy kontrast
Wszystkie poprawki w zakresie koloru maj swoj cen
lecz niekiedy trafia si prawdziwa okazja.

Wstp 47 W lewo, w prawo, w gr i w d 48

Gdy istnieje wybr ksztatu 50 Spjrz na kontrast pod
innym ktem 51 Wane, e apie myszy 53
Troch szczegw na wszelki wypadek? 54
Nieistotne, wane, najwaniejsze 56 Jak skorygowa
kota w worku? 58 Na gupie pytania s gupie
odpowiedzi 60 Przymkn oczy na odblaski 61
Poziomy i krzywa typu S 64 Zdjcia o bardzo jasnej
i bardzo ciemnej tonacji 65 Unikanie krzywej kanau
zespolonego 68 Gdzie ley granica? 71 Alternatywna
korekcja w przestrzeni CMYK 74 CMYK zamiast RGB 76
Skromny gos za automatyczn korekcj zdjcia 76

3. Liczby i kolory
Nawet daltonici mog skutecznie skorygowa kolorystyk
obrazu. Wprawdzie osoby poprawnie rozpoznajce barwy
maj ku temu lepsze predyspozycje, lecz nawet one musz
przestrzega pewnych zasad.

Wstp 78 Metoda metodzie nierwna 81 Plan dziaania,

czyli jak korzysta z tej ksiki i doczonej do niej pyty 82
Konfiguracja systemu 84 Magiczne cyferki 87
W poszukiwaniu punktu oparcia 89 Wybr poprawnych
punktw pomiarowych 93 Najjaniejszy, istotny fragment
kompozycji 97 Cenna sugestia, a moe dwie 101
Wolno czy dowolno sowa? 101 Postawi
na waciwego konia 103 Unikanie niemoliwego, czyli
skd zawodowcy czerpi wiedz o kolorach 104
Gdy szmaragdowa wyspa wyglda raczej na t 106
Niekoniecznie przez porwnanie 107

R00_ok.qxd

04-09-07

17:08

Page 4

Spis treci

4. Kolor, kontrast, kaniony i model LAB 110

Struktura kanaw, ktra oddziela kolor od kontrastu
obrazu, oferuje znaczc przewag podczas edycji
niektrych zdj.

Wstp 73 Bysk zainteresowania 111

Konfrontacja (w) przestrzeni 114
Zalenoci pomidzy A i B 119
Narzdzie tpe instrukcja obsugi 122
Zero plus zero rwna si cae mnstwo 126
Prawdziwe cacko 127
Zaznaczenie bez zaznaczania 129
Kolorowa ksika kucharska 134
LAB i proces edycji obrazu 135

5. K jak klucz
Kana koloru czarnego to najbardziej skuteczna bro
w przestrzeni CMYK. Nawet zwolennicy przestrzeni RGB
znajd w nim co dla siebie, jeli tylko opanuj tajniki
separacji obrazu metod GCR.

Wstp 137 Hipotetyczna przestrze kolorw 138

Posanie do RGB-centrykw 139
Czarny w roli pomaraczowego 140
Gdy proces GCR jest niezbdny 141
Profile CMYK zabezpieczone i dostpne do edycji 142 Awaryjna zmiana
ustawie generowania czerni 144 Stawiam na czarnego konia 145
Ocena kolorw neutralnych 148 Lepiej nie przedobrzy 151 Kilka zasad
dotyczcych drukowania 154 Ryzykowne subtelnoci 159
Konfiguracja przestrzeni CMYK i nieatrakcyjne kolory 162
Optymalne ustawienia GCR przy druku ilustracji 163 Automatyzacja i jej
konsekwencje 165 Korekcja obrazu jest gr zespoow 167

6. Ostry jak yletka

Niezalenie od tego, czy chodzi o wyostrzanie tradycyjne,
czy te wyostrzanie przy duym promieniu i maej
intensywnoci, filtr USM umoliwia popraw ostroci
zdjcia. Co ciekawe, jego dziaanie opiera si na
rozmyciu obrazu.

Wstp 171 Kto, co i kiedy? 172 Gdzie? 173

Dlaczego? 176 Jak? 177 Filtr USM w liczbach 179
Wyostrzanie na caego 182 Jeszcze o liczbach 183
Jak wiele to zbyt wiele? Czytelniku, autor puszcza farb! 185
Wyostrzony, a nie rozmyty 187
Upewnij si w kwestii pierwszestwa 188
To tyle, jeli chodzi o trzecie prawo dynamiki 190
Drukarki atramentowe i inne urzdzenia drukujce 193
Kilka nowych zmarszczek 195
Inne filtry wyostrzajce 196
Miejsce, miejsce i jeszcze raz miejsce 200

R00_ok.qxd

04-09-07

17:08

Page 5

Spis treci

7. O kolorze w czerni i bieli

Kontrast barw lub nasycenia kolorw nie przetrwa
konwersji na skal szaroci. Trzeba zastpi go kontrastem
luminancji, czyli jasnoci.

Wstp 202 Co zostao z tamtych lat? 203

I prosz, pamitaj, e zawsze mwiem prawd 205
moj prawd 206
Na przekr utartym algorytmom 207
Kuszcy kana L 209 Lew i lis 210
Ksi powinien mie otwarty umys 211
Dwie mylce nazwy trybw 212
Fortuna jest jak kobieta 214
Wielki Machiavelli 216
Najszybsza konwersja na wiecie 220
Prawo i or 222
Dla tych, ktrzy rozumiej 226

8. O czerni i bieli w kolorze

Te same sztuczki, ktre uatwiaj uzyskanie kontrastowego
obrazu w skali szaroci, przydaj si te podczas pracy
z kolorowymi zdjciami.

Wstp 228
Alternatywne zakoczenie 229
Alternatywny pocztek 230
W harmonii z tem 233
Bez granic 235
Druga linia obrony 235
Pora na zagadk! 241
Temat i jego wariacje 242
O niebie i przekamaniach obrazu 243
Akcja w przestrzeni LAB 246
Epilog w przestrzeni CMYK 248

9. Dedukcja, faszywe tropy i bryd

Gdy wartoci pewnych kolorw wydaj si niepewne,
pobaw si w detektywa. Tropy prowadzce do rozwizania
znajdziesz na niemal kadym zdjciu.

Wstp 251 Czerwone i czarne 253

Ale plama! 255 Mediom nie mona wierzy 256
Odgadn rozdanie 257
Model LAB i paleta Info 259
Zliczanie punktw 261 Pozna ukad kart 262
Wszystko pod kontrol
Ty te moesz zosta mistrzem 263
Karta st! 270
Sztuczki z rkawa 272
Karty rozdane 278
Przygotuj si na nastpn parti 280

R00_ok.qxd

04-09-07

17:08

Page 6

Spis treci

10. Kady obraz skada si

z dziesiciu kanaw
Przestrzenie CMYK, LAB i RGB maj swoje wady
i zalety. Trzeba nie tylko wiedzie, jak si nimi posugiwa,
lecz intuicyjnie korzysta z wszystkich kanaw obrazu.

Wstp 282 Bardzo may przybornik 283

Rne przestrzenie, rne narzdzia 286
Na wasn rk 287
Poradnik majsterkowicza 287
Ze spaceru w chmurach pora wraca na ziemi 290
We, prosz, swoje rzeczy 292
pozbierane przypadkiem 294
Zamieszanie, e mona si zmiesza 296
Inny nie bd 300 Gdy wstaem, ju jej nie byo 301
Spltani w bkicie 307 Czasy si zmieniaj 311

11. Jak sprawi, by rzeczy upodobniy si

do siebie?
Druga poowa ksiki rozpoczyna si od rozwaa
dotyczcych zgodnoci obrazu wywietlanego na monitorze
i wydruku. Wniosek z tych rozwaa jest prosty: trzeba
nauczy si patrze.

Wstp 312 Wstp do kalibracji 314

Moe warto si przejmowa? 315 Ograniczone
moliwoci 317 Stawiam na wszechstronno 319
Cena idealnego wiata 321 Czer i biel w kolorze 324 Brakujce
kolory 325 Kolor, kontrast i nastroje rewolucyjne 327 Co straci, by co
zyska 329 Monitory CRT i LCD 330 Czerwona flaga rewolucji 331
O ile moemy si pomyli? 331 Kilka sw w obronie maszyn 333 Jeli
nie zwycistwo, to choby zemsta 334 Maksymy dla kolorowych
rewolucjonistw 336 Odnale wzr 337 Najlepsze urzdzenie
pomiarowe 338 Jeli istota ludzka rzeczywicie byaby nieomylna 339

12. Konfiguracja zarzdzania kolorem

Kluczem do dobrej kalibracji jest szokujco prosta zasada:
aby sprawdzi, czy rne rzeczy wygldaj tak samo, trzeba
na nie popatrze.

Wstp 341 Jak powstaway pewne pojcia? 342

W jaki sposb definiowany jest kolor? 344
Przypisany, przyjty i osadzony 345
Robocza przestrze RGB 347
Procedura wyboru przestrzeni RGB 360
Przestrze robocza CMYK 362
Skala szaroci i kolory dodatkowe 368
Ustawienia konwersji algorytm
odwzorowania kolorw 369
Zasady zarzdzania kolorem 371
Na pustyni sztuki 374

R00_ok.qxd

04-09-07

17:08

Page 7

Spis treci

13. Polityka, drukowanie i taktyka odrobinek

Klucz do sukcesu w przygotowaniu materiaw do druku
offsetowego polega na tym, by mie nadziej na najlepsze,
lecz jednoczenie by przygotowanym na najgorsze.

Wstp 377 Pocztki partii politycznych 379

Polityka nie znosi prni 380 Potga mediw 381
Deklaracje, drukowanie i denerwujce drobiazgi 383
Partia i jej platforma 385 Gos opozycji 387
Retoryka i realia 390 Odrobinka przezornoci 391 Zlecenie i dowd na pimie 392
Wspaniaa koncepcja 393 Koszt negatywnej kampanii 395 Powstawanie stereotypw 396
Witamy w zespole 399 ledztwo trwa 400 Drukarz pierwszego kontaktu 400
Nawet politykom zdarza si mwi prawd 402 Sojusz przyrostu punktu rastra i parametru
gamma 404 Gos zmian 405 Konfiguracja parametrw przestrzeni CMYK 407
Posugiwanie si zapisanymi ustawieniami 409 czenie moliwoci wasnego profilu
i innych hermetycznych profili CMYK 409 Przesanki, ktre mog sugerowa zwikszenie
przyrostu punktu rastra 411 Polityka realna i taktyka odrobinek 413

14. Rozdzielczo w erze megapikseli

Do wydrukowania obrazu nie potrzeba dzi tak duo
danych, jak w czasach tradycyjnej fotografii, lecz niekiedy
okazuje si, e rozdzielczo zdjcia jest niewystarczajca.

Wstp 415 Wiele rodzajw ppi 416

Skd si bior piksele? 418
Jak radzi sobie z obrazami o kiepskiej rozdzielczoci 419
Wicej informacji to mniej wtpliwoci 422
Zasady uredniania 425
Jak wiele to zbyt wiele? 425
Dwa razy wicej bitw, dwukrotnie wiksza objto 427
Co udowodniy testy 428
Przeksztacenia do i z 16-bitowej gbi kolorw 429
Kilka pomysw na zakoczenie 433

15. Sztuka faszowania profili

Jeli zdjcie wydaje Ci si zbyt ciemne, by moe Ty
oczekujesz od niego zbyt duej jasnoci. Zwyka zmiana
przestrzeni RGB na inn otwiera niezwyke moliwoci
przetwarzania obrazu.

Wstp 436 Sowo oznacza dokadnie to, co ka mu

oznacza 438
Znaczenie liczb 439 Zaproszenie do gry w krykieta 441
Rozmycie i gamma 442
czenie przy uyciu maski 444
Adwokatem, sdzi, wonym i katem ja sam bd 446
Osobliwe osobliwoci 449
Powrt Czerwonej Krlowej 454
Po drugiej stronie lustra 456
Jeszcze jeden faszywy profil 459
Zoty kluczyk 461

R00_ok.qxd

04-09-07

17:08

Page 8

Spis treci

16. Jak sobie pocielesz, tak si wypisz

Modu Camera Raw i inne programy suce
do przetwarzania zdj w formatach raw pozwalaj unikn
wtpliwej jakoci algorytmw przetwarzania obrazu
w aparatach cyfrowych.

Wstp 467 Jeszcze wicej zmian 468

Ostrzeenia i wyjtki 469
Gdy mamy wybr 471
Wszystkie kanay naraz 473
Powrt do przyszoci 474
Sztuczna inteligencja 478
Brzydkie kacztko 479
Potwr z gbin 483
Czerwienie nasycone albo spowiae 486
Poczenie przy uyciu maski 489
Im prociej, tym lepiej 489

17. Rozmycie, maski

i bezpieczne wyostrzanie obrazu
Dziki wykorzystaniu moliwoci, jakie daje struktura
kanaw obrazu, tradycyjne wyostrzanie i produwanie
mona poczy w jedn, harmonijn cao.

Wstp 493 Ograniczanie uszkodze 495

Wodospady i wyostrzanie wiate 498
Nie ma si do czego przyczepi 499
Cicha woda brzegi rwie 501
Wyostrzanie, cienie i proces korekcji obrazu 502
Due ryzyko, wysoka nagroda 506
W poszukiwaniu maski 510
Dla pewnoci 517
Wyostrzanie wczoraj i dzi 520

18. Nakadki, produwanie

oraz korekcja wiate i cieni
Skrajne zakresy pasma tonalnego cienie i wiata
wymagaj dzi reanimacji znacznie czciej, ni miao to
miejsce w epoce tradycyjnej fotografii.

Wstp 521 Niech yje krl 524 Polecenie i jego

moliwoci 525 Ustawienia standardowe 526
Rozmycie i czenie 528
Inteligentniejsze wyostrzanie? 529
Troch wiate, troch cieni 532
Polecenie Shadow/Highlight (Cie/wiato) i przestrzenie
barw 533 Kana, w ktrym wida rnic 534 Filtr USM
i pochodne a ksztaty obiektw na zdjciu 536 Wszystko
zostaje w rodzinie 542
Umiejtne rozmycie i mieszanie kanaw 544
Nie staraj si na si 547 Nadmiar szczcia 549

R00_ok.qxd

04-09-07

17:08

Page 9

Spis treci

19. Kolor, kontrast i bezpieczne maskowanie

Najlepsze maski opieraj si na istniejcych kanaach
obrazu niekoniecznie w biecej przestrzeni kolorw
zdjcia.

Wstp 550 Dobra wymwka, by uy maski 551

Czerwone niebo o poranku 553
Operator skanera przejmuje stery 555
Wybr odpowiedniego kanau 556
Jak zielona jest dolina z moich wspomnie? 557
Nieszczcia chodz parami 560
Maskowanie i mnoenie 564 Intymne opowieci 567
Nie ma zych zdj 571 Kwestia wprawy 572
Korekcja odblaskw 574
wiata i cienie pod jedn bander 575
Zmiana koloru obiektu w przestrzeni LAB 579
W podry bez koca 582

20. Nie ma zych zdj

Uniwersalny proces korekcji zdjcia na podstawie
wspczesnych i nieco starszych technik edycji obrazu oraz
kilka sw o tym, w jakim kierunku moim zdaniem zmierza
sztuka korekcji koloru.

Wstp 585 Bro obosieczna 586

O otwieraniu zdj po raz pierwszy 588
W poszukiwaniu sprzymierzecw i nieprzyjaci 589
Krzywe? Nie, proste! czyli uoglniona strategia
korekcji zdj 590 Zwikszanie rnorodnoci barw 595
Ostatnia, faszywa separacja 596
Powrt do punktu wyjcia 598
Zmiany w porwnaniu z poprzednim wydaniem 599
Toast za profesjonaln korekcj koloru 603
Z korsarskim poegnaniem 605

Uwagi i podzikowania
Skorowidz

607
623

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 170

Rysunek 6.1. Maska wyostrzajca to technika umoliwiajca zwikszenie postrzeganej ostroci obrazu. Jej dziaanie
ilustruje grne zdjcie po prawej stronie. Sztuczka polega na zaakcentowaniu konturw obiektw przy uyciu bardzo
subtelnych, ciemnych i jasnych otoczek. Rysunki poniej przedstawiaj powikszone wycinki zwykej i wyostrzonej
wersji zdjcia. Dopiero w powikszeniu wida, na czym polega magiczna sztuczka z wyostrzaniem obrazu

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 171

Rozdzia 6.

Ostry jak yletka

Maska wyostrzajca to bardzo skuteczna metoda
sztucznego zwikszania ostroci obrazu szczeglnie
w przypadku zdj o duych rozmiarach. Jak mocno
naley wyostrza fotografie? Na tyle, by wydaway Ci si
ostre, oczywicie. Okazuje si, e wyostrzajc
poszczeglne kanay obrazu niezalenie od siebie,
mona pozwoli sobie na znacznie wicej ni zwykle.

chodzisz do gabinetu szefa na mikkich nogach masz

zamiar poprosi o podwyk. By moe uda Ci si skoni
go do negocjacji, a w takim przypadku naleaoby wiedzie, o jak kwot Ci chodzi. Jak sum wymieni?
Stawka jest a nadto oczywista: jeli poprosisz o zbyt
mao, dostaniesz tyle, o ile prosisz i ani grosza wicej. Poprosisz o zbyt
duo, a wylecisz z gabinetu z niczym.
Nie da si ukry, e otrzymana kwota w duej mierze zaley te od obranej techniki i umiejtnoci prowadzenia negocjacji. Ludzie, ktrzy podczas spotkania potrafi powiedzie szefowi, e jest wspania osob, a praca
z nim jest czyst przyjemnoci, mog zazwyczaj liczy na nieco wicej ni
ci, ktrzy dadz mu do zrozumienia, e taki gb i nieudacznik bez ich kompetencji i umiejtnoci utonby w pi minut.
Sporo zaley te od charakteru samego szefa. Czy naley wspomnie,
e inna firma oferowaa Ci znacznie wysze wynagrodzenie? Niektrzy
szefowie reaguj na tego typu subtelne szantae zgodnie z oczekiwaniami
pracownika. Inni, wczajc mnie samego, nale do tego opryskliwego
i niesympatycznego gatunku, ktrego przedstawiciele zasugeruj nieszcznikowi, by w zwizku z tym pozwol sobie uy eufemizmu: rano
opuci gabinet, nie zapominajc zamkn za sob drzwi.
Sposobw na wyostrzanie obrazu jest bardzo wiele; co najmniej tyle, ile
rozmaitych strategii podczas rozmowy o podwyk. Obydwie te dziedziny s
zreszt nieustannie rozwijane, a ich mistrzowie obmylaj nowe taktyki
i rozwizania. Dostpnych opcji i rozwiza jest tak duo, e przestay mieci si w jednym rozdziale: w zwizku z tym zdecydowaem si tu zawrze podstawowe informacje i opisy najwaniejszych technik, a do tematu wrc jeszcze
w rozdziaach 17. i 18. Zanim jednak przejd do omawiania kluczowych strategii, pozwol sobie naszkicowa oglny plan dziaania, odpowiadajc na typowe dziennikarskie kwestie: kto, co, kiedy, gdzie, dlaczego i jak?

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 172

172
Rysunek 6.2. Zdjcia portretowe s szczeglnie
trudne do wyostrzenia ze wzgldu na moliwo
niepodanego zaakcentowania detali skry. Grny
rysunek przedstawia oryginalne zdjcie przed
retuszem. Rysunek na dole po lewej przedstawia to
samo zdjcie wyostrzone w przestrzeni RGB. Na dole
po prawej stronie efekt wyostrzenia kanau koloru
czarnego oryginalnej fotografii po konwersji na CMYK

Rozdzia 6.

Kto, co i kiedy?
Tytuowym kim jeste Ty, osoba zaangaowana w cay
proces. Rozdzia ten powinien by dla Ciebie bardzo
wany, gdy opisane w nim techniki retuszu maj decydujcy wpyw na wiarygodno wydruku zdj, szczeglnie w duym formacie.
Z kolei co to technika zwana wyostrzaniem przy
uyciu maski wyostrzajcej, w skrcie USM. Jest to
metoda sztucznego zwikszania postrzeganej ostroci
obrazu przykadem skorygowanego w ten sposb
zdjcia jest fotografia pokazana na rysunku 6.1B,
wyranie ostrzejsza od oryginau z rysunku 6.1A. Oglnie rzecz biorc, nie ma czego takiego jak zdjcie zbyt
ostre, lecz z pewnoci istniej zdjcia wyostrzone w taki
sposb, e wygldaj sztucznie.
Na pytanie kiedy? odpowiadaj rysunki 6.1C
i 6.1D, umoliwiajce zapoznanie si z dziaaniem procesu wyostrzania w powikszeniu. Metoda USM polega na umiejtnym rozmieszczeniu specjalnych
elementw akcentujcych krawdzie poszczeglnych
obiektw obrazu. Elementy te, niekiedy zwane obwdkami lub otoczkami wyostrzajcymi, s doskonale
widoczne na rysunku 6.1D, lecz oczywicie potencjalny odbiorca zazwyczaj nie oglda obrazw w takim
powikszeniu. Do niego adresowane jest bowiem zdjcie w formacie odpowiadajcym rysunkowi 6.1B, co
pozwala mie nadziej, e nasze drobne oszustwa ujd
pazem, jeli bd ogldane w tak niewielkiej skali.

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 173

Ostry jak yletka

Negocjujc podwyk, za punkt honoru stawiamy sobie wycinicie z naszego pracodawcy

choby jednego procenta wicej; z filtrem USM
sytuacja wyglda podobnie. Kto kogo przechytrzy? Zdjcie powinno by wyostrzone na tyle, by
ogldajcy nie dostrzeg adnych ladw naszej
ingerencji. Jego: Aha, tu ci mam! oznacza
nasz porak.
Wyostrzanie naley przeprowadzi na samym
kocu procesu korekcji zdjcia. Techniki korekcji obrazu przy uyciu krzywych, opisane w rozdziaach 2. 4., znakomicie zwikszaj take
kontrast wszystkich elementw zdjcia w tym
sztucznych otoczek, ktre pojawiy si w wyniku
zastosowania filtrw USM. Wszystkie tego typu
zabiegi trzeba zatem wykona, zanim jeszcze rzucisz na szal filtr wyostrzajcy.
Z drugiej strony nie ma sensu na si przestrzega surowej reguy mwicej o tym, e filtr
USM powinien stanowi ostatni zabieg przed klikniciem przycisku OK w oknie dialogowym drukowania obrazu. Ewentualne drobne poprawki
nie powinny przysporzy powaniejszych problemw nawet po wyostrzeniu zdjcia. Dopiero
powaniejsze zmiany mog mie proporcjonalnie
wiksze konsekwencje.

Gdzie?
Wyostrzanie technik USM jest w pewnym sensie
podobne do korekcji obrazu w przestrzeni LAB: bardzo wiele zaley bowiem od indywidualnych upodoba grafika. Zdjcia przedstawione w ksice s
wyostrzone w do agresywny sposb, gdy chciaem
mie pewno, e bd one dobrze ilustrowa omawiane zagadnienia. By moe Tobie wydadz si one
zbyt ostre, dla innych z kolei mog by nie do wyostrzone. Myl jednak, e kady Czytelnik powinien
na ich podstawie wypracowa sobie wasn koncepcj tego, w jaki sposb i do jakiego stopnia powinno si wyostrza okrelone rodzaje fotografii.
Mwic o indywidualnych upodobaniach,
mam na myli taki zakres dopuszczalnych rnic
w intensywnoci wyostrzania, ktry nie budzi
sprzeciwu ju na pierwszy rzut oka. Nie kady
fragment zdjcia mona bowiem wyostrzy w ten
sam sposb. Rysunek 6.2B stanowi znakomit
ilustracj bdnej decyzji grafika.
Skra czowieka, nawet w przypadku modych
osb, nie jest wykonana z alabastru, lecz stanowi

173

naturaln i jednoczenie bardzo elastyczn oson

przed uszkodzeniami i rozmaitymi czynnikami
zewntrznymi. Trzeba jednak pamita o jej bezlitosnych wadach: znamionach, trdziku i bardzo
przykrej dla waciciela podatnoci na zmarszczki.
Nieostrone wyostrzenie skry przy uyciu filtra USM moe postarzy j bardziej ni wier
wieku cigego opalania. Gstwina detali widocznych na rysunku 6.2B jest doprawdy przeraajca,
a tymczasem pokazana na zdjciu modelka nie
jest przecie krokodylem. Autorowi takiej korekcji z pewnoci zdrowo by si oberwao.
Niemniej jednak oryginalna fotografia
z rysunku 6.2A wydaje si nieco zbyt mikka, co
w szczeglnoci wida na pasemkach wosw.
Zauwa, e nawet po brutalnym wyostrzeniu wosy
nie wydaj si jako szczeglnie wyraziste. Trzeba wobec tego poszuka rozwizania, ktre
umoliwi nam zwikszenie ostroci wosw, a jednoczenie bardzo agodnie obejdzie si ze skr
i pozosta czci fotografii.
Jeli zamierzasz wynegocjowa podwyk,
warto skierowa swoje kroki do osoby o odpowiednich kompetencjach, a nie do jakiego biurowego plotkarza, ktry za chwile rozpowie
wszem i wobec o Twoich nierealnych wymaganiach. To samo dotyczy filtra USM. Poprawny
wybr miejsca wyostrzania a nie dobranie
odpowiednich ustawie, jak twierdz niektrzy
to poowa sukcesu.
Przed przystpieniem do wyostrzania naleaoby zada sobie jedno wane pytanie: Czy
wszystkie kolory zdjcia s rwnie istotne, czy te
wyostrzenie jakiej konkretnej grupy barw powinno okaza si szczeglnie skuteczne?.
Jeli da si wyrni taki kluczowy dla kompozycji kolor, niemal zawsze bdzie to czerwony
lub zielony. Zdjcia, w ktrych najwaniejsz rol
odgrywa kana koloru niebieskiego, niemal zawsze
przedstawiaj niebo lub wod, ktre z natury rzeczy s obiektami o agodnych konturach, wic nie
s zbyt podatne na dziaanie filtrw wyostrzajcych. To samo dotyczy fioletw, ktre w naturze
najczciej reprezentowane s przez winogrona,
bakaany i niektre kwiaty. Wszystkie te obiekty powinny by potraktowane do agodnie.
Zdarzaj si zdjcia, na ktrych wan rol
odgrywa kolor ty; czasem trafia si fotografia
przedstawiajca obiekty w odcieniach cyjanowych.
Barwy te praktycznie nigdy nie dominuj w kolo-

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 174

174

rystyce zdjcia w taki sposb, jak na przykad ziele na rysunkach 6.1 i 6.3 czy czerwie na zdjciu
z rysunku 6.2. Od wielkiego dzwonu trafiaj si
te fotografie przedstawiajce przedmioty w dziwacznym, rzadko spotykanym kolorze, jak
na przykad fioletowa bluzka z rysunku 2.17.
Nawet kilka nietypowych zdj zgromadzonych w jednym miejscu nie stanowi reprezentatywnej prbki najczciej spotykanych fotografii
wikszo z nich nie jest zdominowana przez
jeden kolor, a proporcje barw s mniej lub bardziej rwnomiernie rozoone w caym zakresie
tonalnym. Mwi tutaj o do przekrojowym
zestawie dwunastu zdj pokazanych w dwch
poprzednich rozdziaach. Na portrecie z rysunku
5.7A i zdjciu kanionu Bryce z rysunku 4.13 dominuje kolor czerwony. Zdjcie z Parku Narodowego Yellowstone z rysunku 4.11 charakteryzuje
si wyran przewag koloru niebieskiego, lecz
jest to nastrojowa fotografia o stonowanej kolorystyce, ktra nie wymaga konwencjonalnego
wyostrzania. Pozostae zdjcia w liczbie dziewiciu sztuk s ju bardziej typowe; trudno byoby
na nich wyrni jaki jeden dominujcy kolor.
Ze wzgldu na to, e wspomnianych dziewi
fotografii nie wyrnia si niczym szczeglnym,
proces ich wyostrzania byby raczej typowy:
w przestrzeni RGB lub CMYK jego celem byoby
cae zdjcie, bez faworyzowania okrelonych kolorw. W przestrzeni LAB wyostrzany jest tylko
kana L, gdy kanay A i B zawieraj wycznie
informacje o kolorze obrazu.
Wyostrzania w RGB w zasadzie lepiej unika,
chyba e w ogle nie planujesz zmiany przestrzeni kolorw podczas korekcji obrazu. Dwie pozostae przestrzenie posiadaj bowiem pewne
drobne zalety, a ich techniczna przewaga pod tym
wzgldem w okrelonych przypadkach staje si
dostrzegalna. Wzrost jakoci wyostrzania w innych
przestrzeniach koloru nie jest jednak tak znaczny, by tumaczy wykonanie specjalnej konwersji
z RGB wycznie w tym celu. Podczas moich testw okazao si, e rnice w jakoci wyostrzania
w okoo poowie spord wszystkich zdj wyostrzonych w rnych przestrzeniach koloru nie byy
dostrzegalne, za w pozostaych przypadkach day
si one zauway. Byy to jednak rnice tak kosmetyczne, e jeli stanowiyby one dla Ciebie przeszkod, to znaczy, e pracujesz na najwyszym
poziomie i dysponujesz tak du wiedz na ten

Rozdzia 6.

temat, e nie bdziesz potrzebowa adnych wskazwek dotyczcych doboru odpowiedniej metody wyostrzania do konkretnego zdjcia.
Mimo wszystko skonny jestem przyzna, e
z technicznego punktu widzenia najlepszy sposb na wyostrzenie zdjcia polega na wykorzystaniu kanau L, za moliwoci przestrzeni
CMYK nie pozostaj pod tym wzgldem daleko
w tyle. Podsumowujc, jeeli edytujesz w przestrzeni RGB jakie zdjcie, ktre docelowo ma
zosta skonwertowane na CMYK, naley raczej
poczeka z wyostrzaniem a do momentu konwersji cho wiat nie zawali si, jeli przeprowadzisz je wczeniej.
Katastrofalne skutki wyostrzania pokazanego na zdjciu z rysunku 6.2B spotyka si nie dlatego, e ludzie wyostrzaj fotografie w przestrzeni
RGB, lecz ze wzgldu na to, e pewnych kanaw
po prostu wyostrza nie naley. Trzeba tylko wiedzie ktrych.
Jeli edytowane zdjcie przeznaczone jest
do wykorzystania w postaci CMYK, a jego kompozycja opiera si na jednym, kluczowym kolorze, nie warto siga ani po LAB, ani po RGB.
Twarz jest czerwona. Czerwie tworz dwa
kanay: magentowy i ty. Kanay te s znacznie
ciemniejsze ni pozostae dwa, a co za tym idzie,
bogate w szczegy detale takie jak zmarszczki, blizny, przebarwienia i wosy.
Poza zaakcentowaniem wymienionych obiektw wyostrzanie wszystkich kanaw obrazu
spowodowao pojawienie si efektu przypominajcego napylenie: na caej twarzy modelki wida niewielkie biae plamki. Rowy odcie skry zosta
w tych miejscach zniszczony, gdy nadmiernym
zmianom ulegy tworzce go kanay: magentowy
i ty. Tam, gdzie nie ma magenty i tego, nie
ma te czerwieni. Wyostrzanie spowodowao
utworzenie jasnych otoczek take w tych dwch
kanaach obrazu, a co za tym idzie, w pewnych
miejscach stay si one tak jasne, e definiowany
przez nie kolor znikn.
Rozwizanie kryje si w jednym ze zdj
omawianych w poprzednim rozdziale. Spjrz
na rysunek 5.7H. To wanie w taki sposb wyglda
twarz czowieka w kanale koloru czarnego. Dziki temu wyostrzenie samego kanau czarnego, ktrego efekt pokazano na rysunku 6.2C, nie
spowodowao zaakcentowania drobnych wad
skry. W kanale tym po prostu nie ma informac-

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 175

Ostry jak yletka

175

ji o kolorze skry, ktra mogaby ulec przekamaniu

w wyniku wyostrzania.
Ta koncepcja nie ogranicza si wycznie do kanau
koloru czarnego. Najwaniejszym kolorem na rysunku
6.3A jest zielony, skadajcy si z tego i cyjanowego.
Tutaj ziele nie tworzy spjnych, gadkich paszczyzn
w jednolitym kolorze, tak jak czerwie na twarzy modelki, lecz jest poszatkowana na miriady drobnych fragmentw lici. Wyostrzajc wszystkie kanay obrazu,
nie uzyskamy zatem jasnych plamek, lecz nadal nie zalecam stosowania takiej metody. Rysunek 6.3B zosta
wyostrzony w kanale L przestrzeni LAB, za rysunek
6.3C przedstawia efekt wyostrzenia kanau czarnego
i magentowego CMYK. Dominujce na zdjciu kolory, czyli ty i cyjanowy, pozostay nietknite, wic licie nie ulegy znacznemu rozjanieniu w stosunku
do oryginau.
Zdjcie pokazane na rysunku oznaczonym liter
C wyglda nie tylko realistycznie i przekonujco, lecz
na dodatek wydaje si bardziej czytelne i szczegowe.
Stao si tak dlatego, e mogem pozwoli sobie
na zastosowanie bardziej agresywnych ustawie wyostrzania to olbrzymia zaleta kanaw majcych stosunkowo niewielki wpyw na kolorystyk zdjcia.
Wystarczyoby wyostrzy kana cyjanowy lub ty, by
kolory obiektw ulegy pewnej zmianie. Kanay czarny
i magentowy mona za wyostrza, ile dusza zapragnie,
a licie i tak pozostan zielone.
Analogiczny zabieg w odniesieniu do obiektw
w kolorze czerwonym wymagaby wyostrzenia kanau
czarnego i cyjanowego. Rozwizanie to znakomicie

Rysunek 6.3. Zdjcia, ktrych kolorystyka jest

zdominowana przez jeden kolor, mog zosta wyostrzone
przy uyciu tzw. sabych kanaw CMYK czyli tych, ktre
nie maj wikszego wpywu na wspomnian barw.
Rysunek u gry przedstawia oryginaln fotografi.
Rysunek umieszczony poniej po lewej stronie ilustruje
efekt jej wyostrzenia w kanale L przestrzeni LAB.
Rysunek na dole po prawej przedstawia to samo zdjcie
wyostrzone w czarnym i magentowym kanale CMYK

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 176

176

nadawaoby si do skorygowania zdjcia z kanionu Bryce (rysunek 4.13). Portrety s o tyle nietypowym rodzajem zdj, e w odrnieniu
od fotografii o niemal dowolnej innej tematyce
zadaniem grafika jest zazwyczaj nie tyle zaakcentowanie, co zamaskowanie pewnych detali
szczeglnie jeli zdjcie przedstawia kobiet lub
bardzo mod osob. W kanale koloru cyjanowego niemal zawsze da si wyodrbni jakie detale twarzy i dlatego wyostrzanie tego kanau moe
by ryzykowne. Zupenie inaczej sytuacja wyglda
w kanale koloru czarnego zawiera on wycznie
to, co rzeczywicie naley wyostrzy, midzy innymi szczegy wosw, oczu, powiek i brwi.
W praktyce okazuje si, e wyostrzanie kanau
koloru czarnego znakomicie sprawdza si podczas korekcji niemal dowolnej fotografii. Nie niesie ono ze sob niemal adnego ryzyka, wic
mona wyprbowa tam nawet bardzo agresywne ustawienia.
Zanim przystpi do omawiania konkretnych
przykadw, chciabym wyjani i uporzdkowa
pewne sprawy.
1 Czy zaskoczyo Ci, gdy wspomniaem, e
czerwie skada si z magenty i tego, a ziele
z tego i cyjanowego? Jeli tak, polecam powtrne przejrzenie materiau zawartego w rozdziale
1. Umiejtno automatycznego uzmysowienia
sobie roli poszczeglnych kanaw w rnych
sytuacjach powoli staje si coraz waniejsza, a w
kolejnych rozdziaach bdzie nieodzowna.
1 Wprawdzie masz za sob ju blisko jedn
czwart rozdziau o wyostrzaniu, lecz nadal nie
napisaem nic o tym, jak wyostrza. Skonstruowaem ten rozdzia w okrelony sposb z pen
premedytacj, konsekwentnie opierajc si
na koncepcji wyoonej w rozdziale 1.: zanim
przystpiem tam do omawiania praktycznych
zastosowa kanaw obrazu, najpierw do przekrojowo opisaem teori dotyczc tego zagadnienia. Wyostrzanie to bardzo obszerny temat,
ktremu mgbym z powodzeniem powici
oddzieln ksik. Jeli chcesz osiga w tej dziedzinie naprawd dobre efekty, zanim dowiesz si
jak?, dowiedz si gdzie i kiedy?.
1 Ze wzgldu na bogactwo technik i opcji wyostrzania, wrd ktrych mona wskaza mniej lub
bardziej egzotyczne rozwizania, materia powicony omwieniu tych technik podzielony zosta
na dwie czci. W tym rozdziale zapoznasz si

Rozdzia 6.

z najprostszym poleceniem sucym do wyostrzania obrazu, za dziki rozdziaom 17. i 18.

nauczysz si posugiwa bardziej zaawansowanymi narzdziami i czy filtr USM z dziaaniem
jego bliskiego krewnego, polecenia Shadow/
Highlight (Cie/wiato). Z tego wzgldu postanowiem na razie odoy opis wyostrzania zdj
pokazanych na rysunkach 6.2A i 6.3A poza przestrzeni CMYK. Jest to wykonalne, lecz wymaga
wprowadzenia nowych poj i informacji, z ktrymi lepiej bdzie zapozna si pniej.
1 Pamitaj, e upodobania dotyczce wyostrzania stanowi kwesti indywidualn, wic na rysunkach w ksice staraem si zrobi wszystko, by
pewne efekty i konsekwencje niektrych dziaa
pokaza moliwie obiektywnie. Jeli uwaasz, e
zdjcia z rysunkw 6.2C i 6.3C s nadmiernie
wyostrzone, zawsze moesz zastosowa agodniejsze parametry filtra USM lub wyostrzy kopi
warstwy ze zdjciem, a nastpnie zmniejszy jej
stopie krycia. Natomiast zdjcia z rysunkw 6.2B
i 6.3B charakteryzuj si nieuleczalnymi wadami,
ktrych nie da si cakowicie usun poprzez
zmniejszenie krycia wyostrzonej warstwy.
Podczas rozwaa o wyostrzaniu bardzo czsto nasuwa si pytanie, dlaczego fotografowie
po prostu nie robi zdj w taki sposb, by byy
ostre? Nie mielibymy wwczas tyle roboty z wyostrzaniem.
Najkrtsza i najbardziej lakoniczna odpowied brzmi: nie da si. Pena odpowied byaby
z kolei tak wyczerpujca, zarwno dla biednej
mewy z rysunku 6.4, jak i dla Czytelnikw, e
zapewne trzeba by to zby machniciem rk
i stwierdzeniem, e nie ma co gada z czowiekiem, ktry ma tak ostre podejcie do zwierzt.

Dlaczego?
Zdjcia wymagaj wyostrzania z tego samego
powodu, dla ktrego naley korygowa ich kolorystyk: wiat widziany oczyma ludzi i rejestrowany obiektywem aparatu cyfrowego nie wyglda
w ten sam sposb. Leccy ptak nie rozmywa si
w ruchu na tle nieba; przynajmniej nie w naszych
oczach. Dla zmysu wzroku czowieka s to dwa
zupenie oddzielne obiekty: niebo zaczyna si tam,
gdzie raptownie koczy si mewa.
Aparat nie jest w stanie zarejestrowa takiej
sceny w analogiczny sposb, a dzieje si tak

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 177

Rysunek 6.4. Wyostrzanie jest konieczne, gdy kontury obiektw na zdjciach nie s tak ostre i wyraziste, jak oczekuje
tego odbiorca. Oryginalna fotografia pokazana na rysunku po lewej stronie nie wydaje si nieostra, lecz ju
na powikszonym wycinku zdjcia mewy po prawej stronie krawdzie s mikkie i wyranie rozmyte

z trzech powodw. Po pierwsze ludzie widz wiat

w trzech wymiarach. Niebo znajduje si wiele kilometrw ponad mew, lecz dla aparatu oba obiekty znajduj si na tej samej, dwuwymiarowej
paszczynie.
Po drugie cyfrowy obraz skada si z pikseli,
ktre nie s nieskoczenie mae. Wrcz przeciwnie: na powikszonym fragmencie zdjcia z rysunku 6.4 piksele s ju cakiem niele widoczne.
Dokadno odwzorowania obrazu przy uyciu
pikseli jest zbyt maa, by tworzyy one wiarygodn,
ostr jak brzytwa krawd. Powiem wicej; nawet
jeli piksele byyby nieskoczenie mae, nadal mielibymy kopot z ich wydrukowaniem na stronie
wspczesne metody druku nie radz sobie
nawet z takimi pikselami, z jakimi mamy do czynienia obecnie. Na przykad kady punkt rastra
tej ksiki obejmuje powierzchni rzdu 0,0003
centymetra kwadratowego. Na pierwszy rzut oka
wydaje si, e to bardzo mao i rzeczywicie jest
to wystarczajco niewiele, by nie mona byo
rozrni poszczeglnych punktw rastra goym
okiem, lecz i tak okoo trzy lub cztery razy wicej,
ni wynosi rozmiar pojedynczego piksela obrazu
przy rozdzielczoci uywanej w druku.
Wreszcie po trzecie nasz zmys wzroku rejestruje to, co chcemy widzie. Nawet jeli leccy
ptak nie ma wyrazistych, ostrych krawdzi, wyobrania takie wanie krawdzie nam podpowiada.
Aparaty nie maj tak twrczego podejcia do rzeczywistoci.
Trzeba zatem zrobi co, by zaakcentowa krawdzie obiektw. To co polega na utworzeniu
cienkich otoczek cigncych si wzdu kontrastowych konturw obrazu. Malarze postpuj tak
od wiekw; sztuczka ta jest te stosunkowo popularna w wikszoci studiw fotograficznych.
Na przykad modelka z rysunku 6.2 nosi makija,
ktry ma za zadanie podkreli kontury brwi
i oczu to znakomity przykad wyostrzania detali, zanim jeszcze obraz trafi do wiata Photoshopa,
w ktrym bdzie mona pobawi si cyfrow mas-

kar i kredk do oczu. T sam rol peni konturwki i cienie do powiek. Kobiety posuguj si
tymi narzdziami na co dzie, nawet jeli nie
pozuj do zdj studyjnych. Moim zdaniem stanowi to wspaniay dowd istnienia pewnych
potrzeb nawet jeli systemy rejestracji, przetwarzania i drukowania obrazu byyby doskonae,
i tak potrzebowalibymy jakiego wewntrznego
filtra USM do wyostrzania ogldanego wiata.

Jak?
Najwyszy czas przystpi do omawiania szczegw. W celu wyostrzenia obrazu najpierw naley
wybra przeznaczone do tego kanay lub zadecydowa, e zdjcie zostanie wyostrzone w caoci.
Do wyostrzania suy polecenie Filter/Sharpen/Unsharp Mask (Filtr/Wyostrzanie/Maska

Wskazwka
rozmycie kanau czerni
Wyostrzanie kanau koloru czarnego bywa do skuteczne. Rwnie efektywny jest proces odwrotny.
Jedna z czsto stosowanych, lecz rzadko realizowanych poprawnie sztuczek polega na zaakcentowaniu
obiektu na pierwszym planie poprzez zaznaczenie
i celowe rozmycie caego ta.
Zazwyczaj koczy si to w taki sposb, e obiekt
na pierwszym planie wyglda jak wycity noyczkami
z innego zdjcia i wklejony na zupenie obce mu to,
lecz pomimo tego popularno takich efektw jest
bardzo dua. W najnowszych edycjach Photoshopa
pojawi si nawet specjalny filtr o nazwie Lens Blur
(Rozmycie obiektywu), ktry uatwia ich tworzenie.
Jeli kiedykolwiek prba wykonania podobnej sztuczki skoczya si dla Ciebie niezadowoleniem z uzyskanych efektw, wyprbuj nastpujce rozwizanie:
skonwertuj zdjcie na CMYK i rozmyj wycznie kana
koloru czarnego. Taki zabieg wpywa tylko na ostro
zdjcia i nie powinien zmieni kolorystyki, czego nie
mona powiedzie o innych stosowanych w tym
samym celu metodach rozmycia obrazu.

R06_ok.qxd

178

04-09-07

17:32

Page 178

Rozdzia 6.

wyostrzajca), ktrego okno dialogowe pokaza- poprzedniej fotografii. Zdjcie z rysunku 6.4
no na rysunku 6.5. Poniewa na razie nie oma- zostao zarejestrowane w przestrzeni RGB.
wiaem jeszcze roli poszczeglnych parametrw Na pocztek poddaem je dziaaniu filtra Filwyostrzania, moesz poda w nim dowolne war- ter/Blur/Gaussian Blur (Filtr/Rozmycie/Rozmytoci i zatwierdzi je przyciskiem OK.
cie gaussowskie), zmieniajc warto parametPhotoshop, nie mwic nam o tym ani sowa, ru Radius (Promie) na 1 piksel. Uzyskaem
wygeneruje wwczas rozmyt wersj edytowane- w ten sposb wariant pokazany na rysunku 6.6B.
go obrazu, by uy jej potem do swych niecnych
Rysunki 6.6A i 6.6C ilustruj efekt porwcelw: zostanie ona porwnana z oryginaem, pro- nania oryginalnego zdjcia z rysunku 6.4 i wargram odpowiednio zaakcentuje rnice pomi- iantu z rysunku 6.6B (wzmocniony przy uyciu
dzy obydwoma obrazami, a potem zostanie ona rnych trybw mieszania i polece zwikpotajemnie skasowana. Gotowe.
szajcych kontrast). I tak rysunek 6.6A obrazuTo by byo na tyle o tym, jak to si odbywa. je obszary, ktre na oryginalnym zdjciu s
Niestety, tego typu wyjanienia moja ona zwyka ciemniejsze ni na rozmytej wersji fotografii.
kwitowa stwierdzeniem, e na gupie pytania s Rysunek 6.6C obrazuje z kolei janiejsze fraggupie odpowiedzi. Akurat jej nie miabym si menty a sama sylwetka mewy wydaje si na nim
przeciwstawia, lecz ktrego dnia jeden z moich nieco inna ni poprzednio.
studentw rwnie wszed ze mn w podobn
Jak mylisz, dlaczego tak si dzieje? Ot
polemik (Jak to wyostrzanie przez rozmy- grna poowa ptaka jest ciemniejsza od nieba, lecz
cie?!), ktra zakoczya si zakadem: powie- pewne fragmenty w jego dolnej czci, przez ktre
dziaem, e mog wyostrzy zdjcie na potrzeby przewituje soce, s od nieba znacznie janiejdruku tylko przy uyciu filtra Gaussian Blur sze. Na rozmytej wersji zdjcia niektre z tych
rnic zostay zatarte i zastpione fragmentami
(Rozmycie gaussowskie).
Mj suchacz przegra z kretesem. Zdjcie, o redniej jasnoci.
Z tego wzgldu na przykad kocwki skrzyktre wyostrzyem w ten sposb, pokazaem ju
w tym rozdziale: bya to fotografia z rysunku 6.1B. de s ciemniejsze na oryginalnej ni na rozmytej
Proces wyostrzania skada si wprawdzie a z 23 wersji fotografii, lecz ju nieco dalej zostay one
etapw (ktrych spis dla zainteresowanych nieznacznie rozjanione. Na rysunku 6.6A wewumieciem w katalogu z materiaami dotyczcymi ntrz kocwek skrzyde rysuje si wyrana, ciemna linia, za na rysunku
tego rozdziau na pycie CD
6.6C podobn lini zaakdoczonej do ksiki) i zacentowane s ich zewj mi przynajmniej pi
ntrzne
krawdzie.
razy tyle czasu, co wyostrzeNa biaej kocwce ogona
nie zdjcia przy uyciu filtra
mona zaobserwowa efekt
USM. Przypuszczam te, e
przeciwny: to orygina jest
udaoby mi si uzyska jeszjaniejszy ni jego rozmycze lepszy efekt, gdybym
ta wersja, lecz jednoczenie
zdecydowa si na wyosciemniejszy w ssiadujcych
trzenie tylko kanau koloru
z mew fragmentach nieba.
magentowego i czarnego,
Rozmycie spowodowao
tak jak na rysunku 6.3B.
przyciemnienie nieba ponad
Jednak tak czy inaczej zdjsylwetk ptaka i rozjaniecie niewtpliwie stao si
nie go tu poniej mewy.
ostrzejsze.
Tym razem zatem ciemna
Sprbuj teraz przedkreska pojawia si na wewstawi t szalon koncepcj
ntrznej krawdzi sylwetki
na nieco prostszym przyptaka na rysunku 6.6C i na
kadzie, z pominiciem niezewntrznej krawdzi na
ktrych etapw wykona- Rysunek 6.5. Okno dialogowe filtra Unsharp
rysunku 6.6A.
nych podczas wyostrzania Mask (Maska wyostrzajca)

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 179

C
Rysunek 6.6. rodkowa wersja utworzona zostaa w oparciu o zdjcie z rysunku 6.4 w wyniku rozmycia przy uyciu
filtra Gaussian Blur (Rozmycie gaussowskie) o promieniu 1 piksela. Grny i dolny rysunek przedstawiaj efekt
obliczenia rnic pomidzy oryginaem a rozmyt fotografi. Kontury na grnym rysunku wyznaczaj te miejsca,
w ktrych zdjcie z rysunku 6.4 byo ciemniejsze ni jego rozmyta wersja, za kontury na dolnym rysunku wyznaczaj
pooenie janiejszych fragmentw. W obydwu przypadkach kontrast konturw zosta silnie zwikszony w celu
uzyskania lepszej czytelnoci obrazu

Znamy ju zatem rnice pomidzy oryginaem a rozmytymi wersjami zdj. Trzeba je teraz
odpowiednio pogbi. Linie na rysunku 6.6A ilustruj miejsca, w ktrych oryginalna fotografia jest
ciemniejsza, naley je zatem dodatkowo przyciemni, by jeszcze zwikszy kontrast. Kontury
na rysunku 6.6C odpowiadaj miejscom, ktre
w oryginale s janiejsze. Oznacza to, e trzeba je
dodatkowo rozjani.
Krtko mwic, kontury zdjcia z rysunku 6.6A
naley naoy na oryginaln fotografi i utworzy
w ten sposb ciemniejsze otoczki wzdu wewntrznych czci skrzyde, na ich kocach oraz
wzdu zewntrznych konturw biaych pir na ogonie mewy. Analogiczny proces naley przeprowadzi z rysunkiem 6.6C, ktry posuy do utworzenia
jasnych otoczek, dodatkowo akcentujcych janiejsze krawdzie fotografii. Caa procedura ma na celu
zwikszenie kontrastu, a co za tym idzie ostroci
konturw obiektw pokazanych na zdjciu.

Photoshop zosta przetumaczony zaledwie

na kilka jzykw, wic w wielu krajach wiata graficy z koniecznoci posuguj si wersj angielsk.
Zapewne niejednokrotnie zastanawiaj si oni,
dlaczego filtr sucy do wyostrzania obrazu ma
w nazwie sowo unsharp, co oznacza nieostry?
Wyjanienie jest bardzo proste: zdjcie pokazane
na rysunku 6.6B stanowi nieostr, rozmyt wersj oryginau. Wersja ta suy z kolei do utworzenia specjalnych masek, dziki ktrym mona
uzyska efekt pozornego wyostrzenia zdjcia.

Filtr USM w liczbach

Rysunek 6.7A pozwala na chwil zapomnie
o zwariowanych pomysach z rozmyciem obrazu,
ktre ma suy jego wyostrzeniu. Ilustruje on efekt
bezporedniego zastosowania filtra USM z ustawieniami pokazanymi na rysunku 6.5 na oryginalnym zdjciu. Niemniej jednak majc w pamici

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 180

A (500,1,0)

B (200,1,0)

C(500,1,10)

D (500,3,0)

E (200,3,10)

F (500,3,10)

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 181

Ostry jak yletka

181

proces, ktry przed chwil opisaem, moesz

z atwoci wyobrazi sobie kontury sylwetki ptaka,
ktre pozwoliy uzyska janiejsze i ciemniejsze
otoczki zwikszajce postrzegan ostro obrazu.
Maksymalna warto parametru Amount
(Warto) wynosi 500% i tak wanie warto
zastosowaem w przypadku rysunku 6.7A. Warto tego parametru naley zmniejszy wwczas,
gdy szeroko otoczek wyostrzajcych jest poprawna, lecz s one zbyt wyrane. Rysunek 6.7B
pokazuje efekt wyostrzenia tego samego zdjcia
przy wartoci parametru Amount (Warto) rwnej 200%. Pozostae dwa parametry miay t sam
warto, co w przypadku wariantu z rysunku 6.7A.
Na powikszonym wycinku zdjcia z rysunku
6.7A wyranie wida, e w porwnaniu z orygi-

nalnym zdjciem ilo szumu na brzuchu mewy

ulega znacznemu zwikszeniu. Szum ten powsta
lub cilej rzecz biorc zosta wzmocniony
w wyniku rozmycia obrazu.
Przeczytaj ostatnie zdanie poprzedniego akapitu raz jeszcze. Wydaje si, e jest ono pozbawione sensu co najmniej w takim stopniu, jak
warto jednego z parametrw pokazanych
na rysunku 6.5 (do jego omawiania przystpi za
chwil). Niemniej jednak zdanie to jest prawdziwe. Oryginalne zdjcie z rysunku 6.4 cechowao
si umiarkowanym szumem. Rozmycie fotografii
spowodowao usunicie tego szumu, o czym
mona przekona si na rysunku 6.6B. Porwnanie oryginau z jego rozmyt wersj zaowocowao
zatem odnalezieniem rnic w postaci szumu,

Rysunek 6.7. Wpyw zmian wartoci parametrw filtra USM na wygld obrazu. Na ssiedniej stronie: wersja
oznaczona liter A wyostrzona zostaa przy wartoci parametru Amount (Warto) wynoszcej 500%, podczas gdy
parametr Radius (Promie) wynosi 1 piksel, a Threshold (Prg) 0. W wariancie B warto parametru Amount
(Warto) zostaa zmniejszona do 200%. Wariant C to powrt do pierwotnej wartoci Amount (Warto), czyli 500%,
tym razem jednak parametrowi Threshold (Prg) nadaem warto 10. Warianty D, E i F rni si od A, B
i C jedynie wartoci parametru Radius (Promie), ktra w tych przypadkach wynosia 3 piksele. Na tej stronie:
efekty uzyskane przy duym promieniu wyostrzajcym. Wariant G otrzymaem przy parametrach 500%, 15 pikseli,
10. W wariancie H warto parametru Amount (Warto) zostaa zmniejszona do 50%, za wariant J otrzymaem
przy uyciu ustawie 500%, 100 pikseli, 10

G (500,15,10)

H (50,15,10)

J (500,100,10)

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 182

182

ktry na rozmytej wersji zdjcia zosta zlikwidowany. Szum ten jest znakomicie widoczny
na rysunkach 6.6A i 6.6C; to wanie jego obecno tak dobrze zaznacza si na wyostrzonej wersji zdjcia z rysunku 6.7A.
Jeli nie istniaby filtr USM, a w celu wyostrzenia obrazu trzeba byoby rcznie czy z oryginaem efekty wyszukiwania krawdzi pokazane
na rysunkach 6.6A i 6.6C, obecno szumu nie stanowiaby powodu do rozpaczy. Wystarczyoby skorygowa te rysunki przy uyciu polecenia Curves
(Krzywe), przesuwajc lewy dolny punkt wykresu
(odpowiadajcy za zakres wiate) w praw stron. Oznaczaoby to eksterminacj szumu, ktry
jest przecie jasny, a jednoczenie nie wpynoby
na znacznie ciemniejsze kontury wyznaczajce krawdzie sylwetki ptaka, oczu i dzioba.
Analogiczn rol w filtrze USM peni parametr
Threshold (Prg). Jeli warto tego parametru
wynosi 0, to znaczy, e maski otrzymane na podstawie rozmytego obrazu zostan uyte w ich pierwotnej postaci, wraz z szumem i innymi drobnymi
detalami. Wiksze wartoci stopniowo wykluczaj
najdrobniejsze szczegy masek, wrd ktrych najczciej jest te znaczna ilo szumu. Wyostrzone
zdjcie z rysunku 6.7C ilustruje powrt do pierwotnej wartoci parametru Amount (Warto),
ktra wynosia 500%. Tym razem dodatkowo
zwikszyem jeszcze warto parametru Threshold
(Prg) do 10. Wariant ten jest niemal tak samo
ostry, jak rysunek 6.7A, lecz dodatkowo zosta
pozbawiony znacznej czci odraajcego szumu.
Kolejne pytanie, przed jakim stawiaj nas
parametry wyostrzania filtra USM, brzmi: Jak
bardzo rozmyta jest nieostra wersja zdjcia, ktrej mam uy do porwnania z oryginaem?.
Odpowied nie ma wpywu na wyrazisto, lecz
na szeroko otoczek wyostrzajcych.
Zdjcie pokazane na rysunku 6.6B poddane
zostao dziaaniu filtra Gaussian Blur (Rozmycie
gaussowskie), przy czym parametr Radius (Promie) mia warto 1 piksela. Rozmycie spowodowao powstanie obszarw przejciowych
w miejscach, w ktrych kontury ptaka stykaj si
z niebem. Obszary te nie s ani niebem, ani ptakiem, wic po porwnaniu z oryginalnym zdjciem
przyczyniy si do powstania wyranie zarysowanych
konturw widocznych na rysunkach 6.6A i 6.6C.
Przypumy, e rozmyem obraz przy uyciu
wikszego promienia, wynoszcego na przykad

Rozdzia 6.

3 piksele. Obszar, ktry nie jest ani ptakiem, ani

niebem, rozcignby si szerzej w gb obydwu
tych obiektw. Innymi sowy, rozmyty obszar
przejciowy dzielcy mew od nieboskonu
zostaby poszerzony.
Dziaanie filtra USM opiera si na algorytmach filtra Gaussian Blur (Rozmycie gaussowskie). Rola promienia, stanowicego jeden
z parametrw, w obydwu tych filtrach jest praktycznie taka sama. Rysunki 6.7D, 6.7E i 6.7F
zostay utworzone w wyniku zastosowania tych
samych wartoci parametrw Amount (Warto)
i Threshold (Prg), co w przypadku rysunkw
6.7A, 6.7B i 6.7C, lecz rni si one wartoci
parametru Radius (Promie), ktry wynosi tutaj
3 piksele. Otoczki wok krawdzi obiektw
napczniay do tego stopnia, e zdjcia s nie
do zaakceptowania. Wyostrzanie powinno by
na tyle subtelne, by odbiorca nie domyli si, e
zostao ono przeprowadzone; w tym przypadku
ciemne obwdki wzdu grnej i dolnej krawdzi
skrzyde mewy s tak czytelne, e nawet najlepsza
spord wszystkich trzech wersja (oznaczona liter
F) i tak jest mocno przesadzona.

Wyostrzanie na caego
Skoro promie wynoszcy 3 piksele to zbyt duo
w przypadku edytowanego zdjcia, dalsze zwikszanie wartoci tego parametru wydaje si ostatni
rzecz, ktrej mona byoby oczekiwa. Okazuje
si jednak, e znaczne zwikszenie wartoci promienia otwiera zupenie nowe moliwoci.
Sdzc po efektach otrzymanych podczas opisanych wczeniej eksperymentw, retuszowane
zdjcie wymaga zastosowania parametru Threshold (Prg) o wartoci okoo 10 pikseli, bd
zatem posugiwa si nim w trakcie dalszej pracy.
Rysunek 6.7G przedstawia efekt zastosowania
parametru Amount (Warto) o wartoci 500%
i do abstrakcyjnej wartoci promienia, wynoszcej 15 pikseli. Jak wida, zaowocowao to
powstaniem wspaniaej aureoli, sigajcej na
kilometr wok ptaka.
Jak wspominaem ju wczeniej, udane wyostrzanie wymaga odpowiedniego zamaskowania
jego efektw ubocznych dla osb postronnych.
Pomimo bardzo duego kontrastu obwdki wyostrzajce na rysunku 6.7C s mao widoczne ze
wzgldu na sw niewielk szeroko. Gdy otocz-

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 183

Ostry jak yletka

ki staj si bardzo grube, moemy postpi na

odwrt: zmniejszy ich kontrast na tyle, by stay
si niemal niewidoczne.
Na rysunku 6.7H warto parametru Amount (Warto) zostaa zmniejszona z 500%
do 50%. Efekt wyostrzania przy straszliwym promieniu wynoszcym 15 pikseli bdzie teraz praktycznie niewidoczny dla wikszoci osb, nawet
jeli uwanie przyjrz si fotografii.
Otrzymany w ten sposb wariant warto
porwna z oryginalnym zdjciem z rysunku 6.4.
Wpyw wyostrzania przy uyciu duych, mikkich
aureoli jest moe subtelny, lecz z pewnoci
widoczny wyostrzona w ten sposb wersja przypada mi do gustu bardziej ni orygina, lecz nadal
uwaam j za nieco gorsz ni wariant pokazany
na rysunku 6.7C. Efekt uzyskany na rysunku 6.7H
trudno wrcz nazwa wyostrzaniem. W przypadku tego zdjcia proponowane rozwizanie nie
okazao si tak skuteczne, jak tradycyjny sposb
wyostrzania przy niewielkim promieniu, lecz
na fotografiach o nieco innej tematyce moe spisa si ono znacznie lepiej.
Zanim przystpi do omawiania takich fotografii, zapraszam do zapoznania si z rysunkiem
6.7J, ktry przedstawia efekt wyostrzania przy bardzo duym promieniu, wynoszcym 100 pikseli.
Na zdjciu, ktre przyjoby na siebie cios w postaci rozmycia o promieniu 100 pikseli przy uyciu filtra Gaussian Blur (Rozmycie gaussowskie), nie
zobaczylibymy w ogle ptaka. Std te cakowity
brak otoczek wok sylwetki mewy na przykadowym rysunku. Obwdki przeistoczyy si tutaj
w wielk, czarn plam wypeniajc wntrze zwierzcia i niemal bia aureol sigajc daleko
w gb nieba. Uzyskany efekt w oczach pocztkujcych grafikw wyglda zupenie zniechcajco,
lecz dla specjalisty od Photoshopa, ktry widzi
w nim moliwo skonstruowania dokadnego
zaznaczenia, maski warstwy czy w efekcie
kolau prezentuje si on bardzo zachcajco.
Odo jednak na razie omawianie tego typu
moliwoci i wrc do nich dopiero w rozdziale 19.

Jeszcze o liczbach
Wiesz ju, w jaki sposb warto poszczeglnych
parametrw wyostrzania wpywa na wygld obrazu, mog wic przystpi do omawiania prawidowych i niewaciwych ustawie. Niektre

183

z moich propozycji dotycz spraw bardzo subiektywnych na przykad moim zdaniem wikszo
grafikw nie wyostrza zdj w wystarczajcym
stopniu (patrz ramka na stronie 185). Istniej
jednak pewne uniwersalne koncepcje akceptowane przez wszystkich.
Na pocztek proponuj podzieli rne warianty wyostrzonego zdjcia mewy na dwie grupy:
pierwsza obejmuje sze wersji oznaczonych literami od A do F, w drugiej za stanowicej
radykaln alternatyw wzgldem pierwszego zestawu znajduj si trzy zdjcia oznaczone literami
G, H i J. Pierwsza grupa reprezentuje tradycyjny sposb wyostrzania, bardzo podobny
do tego, z ktrym mielimy do czynienia w czasach
skanerw bbnowych blisko pitnacie lat temu.
Proces w stosowany by take ciemniach fotograficznych, gdzie w zamierzchych czasach powstaway separacje barwne. Ten rodzaj wyostrzania
nazywam konwencjonalnym. Dla alternatywnego
rozwizania wymyliem nazw produwanie (od:
PROmie DUy, WArto NIEwielka). Wikszo
zdj lepiej poddaje si tradycyjnemu wyostrzaniu,
lecz istnieje pewna grupa fotografii, w przypadku
ktrych znacznie lepiej sprawdza si produwanie.
Przed przystpieniem do wyostrzania trzeba zatem
zastanowi si, ktrej metody lepiej bdzie uy
w danym przypadku.
Do odpowiedzi na to pytanie wrc w dalszej
czci rozdziau. Na omawianym zdjciu lepiej
sprawdza si konwencjonalne wyostrzanie, wic
na razie na nim poprzestan.
Trudno byoby wykaza przewag zdjcia
z rysunku 6.7A nad wariantem 6.7C. Nikt nie lubi
szumu na zdjciach. Fotografia mewy najwyraniej
musi zosta wyostrzona z uwzgldnieniem parametru Threshold (Prg). Analogicznie mona
byoby zastanawia si nad tym, czy obwdki wyostrzajce na rysunku 6.7C nie powinny by nieco
grubsze, lecz trudno wyobrazi sobie kogokolwiek,
kto sugerowaby pogrubienie ich do postaci widocznej na rysunku 6.7F, przedstawiajcym efekt wyostrzania przy promieniu wynoszcym 3 piksele.
Z moich obserwacji wynika, e ludzie bywaj
raczej zgodni, jeli chodzi o warto parametru
Threshold (Prg). Kwestia wartoci parametru
Radius (Promie) bywa sporna, za najwicej kontrowersji zazwyczaj budzi dobr parametru Amount (Warto). Z tego wzgldu zalecam tak wanie
kolejno konfigurowania ustawie wyostrzania.

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 184

184

Wyostrzanie naley rozpocz od wydania

polecenia View/Actual Pixels (Widok/Rzeczywista wielko), ktre odpowiada 100% powikszeniu obrazu. Dziki temu na wygld zdjcia nie
bd miay wpywu wszelkiej maci algorytmy skalujce Photoshopa, ktre umoliwiaj dopasowanie edytowanego obrazu do rozdzielczoci
monitora. Unikaj powiksze przekraczajcych
100% za wyjtkiem specjalnych przypadkw
wymagajcych analizy drobnych fragmentw
obrazu gdy przy tego typu powikszeniach
nawet bardzo drobne przekamania wynikajce
z wyostrzania obrazu mog wydawa Ci si nieproporcjonalnie istotne. Jeli koniecznie chcesz
zmniejszy rozmiary podgldu, zdecyduj si
na powikszenie rzdu 50%, ktre jest znacznie
bardziej wiarygodne ni 66,7% czy 33,3%.
Recenzent Andr Lopes wychodzi z nieco
innego zaoenia. Pisze on: Wikszo wspczesnych monitorw oferuje rozdzielczo wynoszc
okoo 100 pikseli na cal, czyli wicej ni rozdzielczo tradycyjnych ekranw, ktra wynosia 72
ppi, a jednoczenie znacznie mniej ni typowa rozdzielczo druku (zazwyczaj od 200 do 300 ppi
w przypadku ksiek i czasopism). Posugujc si
powikszeniem rzdu 100% w Photoshopie,
ogldamy zatem obraz o wymiarach przynajmniej
dwukrotnie przekraczajcych jego wielko
na wydruku a co za tym idzie, przekamania
wynikajce z wyostrzania na ekranie bd znacznie bardziej widoczne ni w rzeczywistoci.
Zamiast zmniejszania powikszenia sugeruj
jednak szacowanie efektw wyostrzania z nieco
wikszej odlegoci. Na przykad czasopismo lub
ksik czytamy zazwyczaj w odlegoci 35 40 centymetrw od oczu. Jeli obraz wywietlany na monitorze jest trzykrotnie wikszy, spjrzmy na niego
z trzykrotnie wikszej odlegoci w tym przypadku z dystansu ponad jednego metra.
Niezalenie od tego, jaki sposb wybierzesz,
rozpocznij dziaania wojenne od ustawie, ktre
s zabjcze dla przewaajcej wikszoci zdj:
warto parametru Amount (Warto) ustal
na 500%, parametrowi Radius (Promie) nadaj
warto 5 pikseli, za parametrowi Threshold
(Prg) 0. Zanim zmniejszysz wybrane ustawienia do akceptowalnych wartoci, we pod uwag,
e jak rol graj tu Twoje uprzedzenia. Kadego
roku mj lekarz stwierdza u siebie przynajmniej
osiem tragicznych w skutkach chorb, przypisujc

Rozdzia 6.

im zaobserwowane u siebie symptomy. Poniewa

osobicie nie bior pod uwag guza mzgu za
kadym razem, gdy po wypiciu butelki rumu boli
mnie gowa, w odrnieniu od niego yj sobie beztrosko i daleko mi do bycia hipochondrykiem.
Z analogicznym efektem mamy do czynienia
w tym przypadku. I Ty, i ja doskonale wiemy,
w jaki sposb wygldaj obwdki powstajce
w wyniku wyostrzania. Nasi klienci z kolei rzadko zdaj sobie z tego spraw. Zdjcia, ktre na nas
sprawiaj wraenie wyranie przeostrzonych, dla
nich s po prostu ostre.
Ponadto fotografie zawsze wydaj si bardziej
rozmyte na wydruku ni na ekranie. Przyjrzyj si
raz jeszcze zdjciu pokazanemu na rysunku 6.6A.
Oczywicie zawiera ono mnstwo szumu, lecz
po przeskalowaniu do prawidowych rozmiarw
wcale nie przedstawia si tak le. Czy mona byo
domyla si, e w taki sposb bdzie wyglda
wydruk tej fotografii, jeli wczeniej widziao si
j wycznie na ekranie, w duym powikszeniu?
Jeli ogarn Ci gd wiedzy, pewnie zaczniesz
eksperymentowa z wartociami parametru Threshold (Prg). Przy ekstremalnie agresywnych parametrach wyostrzania atwo okreli skuteczn
warto tego parametru, ktra pozwala pozby si
szumu i wszelkiego rodzaju okropnoci. Im bardziej ziarnisty jest obraz, tym wiksza powinna by
warto parametru Threshold (Prg). Na przykad
dla fotografii sportowych zazwyczaj powinna ona
wynosi 15, za zdjcia studyjne czsto nie wymagaj wartoci przekraczajcej 1.
W swych niekoczcych si poszukiwaniach
odwiecznych prawd i zasad zwolennicy kalibracji
wszelkiego rodzaju urzdze sugeruj, e warto
parametru Radius (Promie) powinna by dobierana w zalenoci od rozdzielczoci skanowania.
Rwnie dobrze mona byoby stwierdzi, e walizka jest tym cisza, im jest wiksza. Wprawdzie
mona doszuka si w tym ziarna prawdy, lecz
przecie wszystko zaley od zawartoci walizki:
nawet niewielki baga wypeniony po brzegi
oowianymi sztabkami bdzie o wiele ciszy ni
duy kufer, do ktrego niedbale wrzucono kilka
ubra. Podobnie sprawa wyglda z fotografiami
nawet jeli nie wemiemy pod uwag, e niektre zdjcia charakteryzuj si wyranie wikszym
ziarnem ni inne o tych samych wymiarach, a to
oznacza, e jedne nie mog by wyostrzane rwnie intensywnie jak drugie.

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 185

Ostry jak yletka

185

Jak wiele to zbyt wiele?

Czytelniku, autor puszcza farb!
Niektrzy ludzie uwaaj, e nadmierne wyostrzenie obrazu to bardzo cikie przestpstwo,
plasujce si gdzie pomidzy podpaleniem
a zabjstwem z premedytacj. Ta fobia szczeglnie
czsto wystpuje wrd zawodowych fotografw.
Co gorsza, jeli ma si nadmierne zaufanie
do wasnej intuicji, atwo zabrn w lepy zauek.
Nie jeste bowiem obiektywnym obserwatorem,
ktry potrafi spojrze na spraw z boku, oczami
laika. Doskonale wiesz, na czym polega wyostrzanie obrazu, i Twoje zmysy s nastawione
na wykrywanie wszelkich jego przejaww. Sprbuj
jednak postawi si w miejscu osoby, ktre nie
zdaje sobie sprawy z wywietlanego przed jej
oczami cyfrowego oszustwa. Spjrz na przykad
na subteln aureol otaczajc mew na rysunku
6.7H dostrzegasz j, poniewa moesz porwna w rysunek z rysunkiem znajdujcym si tu
powyej a tam jasna obwdka zwierzcia jest
bardzo wyranie widoczna. Czy przypadkowy
obserwator zauwayby przekamania wynikajce
z silnego wyostrzania zdjcia pokazanego
na rysunku 6.7C, gdyby nie moliwo porwnania go z maskami wyostrzajcymi z rysunku 6.6?
O gustach, take tych dotyczcych wyostrzania,
z zasady si nie dyskutuje, lecz istnieje jeden
do obiektywny i niezawodny test, ktry warto
wyprbowa. Za kadym razem, gdy fotograf
oskary Ci o zbytnie wyostrzenie zdjcia, zapytaj
go, czy jego klienci odrzucili z tego wzgldu
dowoln wyretuszowan przez Ciebie fotografi.
Zao si, e odpowied bdzie krtka i treciwa
Oczywicie, e nie. Co wicej, zao si, e
reklamacji byoby sporo, gdyby fotografie
wyglday na rozmyte.
Klienci narzekaj i narzeka bd zawsze. Czasami ze wzgldu na rnice w opiniach na jaki
temat, a czasami ze wzgldu na to, e rzeczywicie
nie zrobilimy czego w naleyty sposb. Nawet
jeli w gr nie wchodziaby adna z tych okolicznoci, to i tak zdarzaoby Ci si sysze narzekania
choby dlatego, e niektrzy zleceniodawcy chc
mie wraenie uczestniczenia w procesie tworzenia publikacji. Mona zatem powiedzie, e sporadyczne uwagi i skargi s normalne i nieuniknione,
lecz jeli zawodowy grafik dostrzee, e za kadym
razem dotycz one jakiego konkretnego aspektu
obrazu, warto przedsiwzi pewne kroki zaradcze. Na przykad ktrego dnia w 2005 roku zwr-

ciem uwag na pewn interesujc wypowied

waciciela laboratorium wiadczcego rozmaite
usugi dla fotografw.
Ostro stanowi jeden z czynnikw
decydujcych o zwrocie odbitek przez klientw,
a ilo zwrotw sprawia ostatnio, e ze zrozumiaych wzgldw zagadnienie to bardzo mnie zaintrygowao. Zdaj sobie spraw, e wielu
fotografikw obawia si nadmiernego wyostrzania swoich fotografii, ktre moe doprowadzi
do wystpienia niepodanych przekama
w postaci janiejszych i ciemniejszych obwdek
wzdu krawdzi obiektw, lecz z drugiej strony
na blisko milion zrealizowanych w moim laboratorium odbitek nie zanotowaem ani jednego
zwrotu wynikajcego z tego mankamentu zdjcia.
(Ani jednego! Cho w niektrych przypadkach
z powodzeniem mona byoby si go spodziewa,
biorc pod uwag wysane do niektrych zleceniodawcw zdjcia portretowe wykonane przy
uyciu wbudowanej lampy byskowej, na ktrych
efekty wyostrzenia byy bardzo wyranie widoczne). Na profesjonalnych portretach rzeczywicie
warto agodnie potraktowa skr, lecz zleceniodawca oczekuje odpowiedniej ostroci oczu
i ust Sprawdziem, e spord wszystkich zwrconych zdj okoo 1000 zostao zareklamowanych z powodu niedostatecznej ostroci klienci
twierdzili, e to ze wzgldu na niewystarczajc
precyzj naszych urzdze drukarskich. Tysic
zwrconych odbitek oznacza kolejne dziewi
tysicy rwnie kiepskich, ktre trafiy do klientw
nielubicych reklamowa zrealizowanych zlece.
Przejmowanie si przeostrzeniem zdjcia w wiecie, w ktrym nikt nie chce mie do czynienia
z rozmytymi fotografiami, przypomina mi zamartwianie si wiernoci reprodukcji barw po korekcji w przestrzeni LAB, skoro mao kto lubi zdjcia
o mdej, smutnej kolorystyce. Jeli nikt nigdy nie
zwrci Ci uwagi, e po korekcji zdjcia jego kolorystyka jest zbyt krzykliwa i wyglda nierealnie, to
znaczy, e kolory byy akceptowalnie jaskrawe,
a co wicej, pewnie mogyby by jeszcze bardziej
nasycone i nic by si nie stao. Jeli nikt nie
narzeka, e Twoje zdjcia s nadmiernie wyostrzone, zapewne moesz pozwoli sobie na zastosowanie jeszcze bardziej agresywnych wartoci
w oknie dialogowym filtra USM.

dalszy cig ramki na nastpnej stronie

R06_ok.qxd

04-09-07

17:32

Page 186

186

Dla niektrych recenzentw ksiki powysze

uwagi okazay si do kontrowersyjne. Andr
Dumas, fotografik, okreli je jako nadmierne
uproszczenie zagadnienia, ktre w rzeczywistoci jest bardzo zoone.
Jeli rzeczywicie chcielibymy rozway odsetek zdj zwrconych z powodu nadmiernego
wyostrzenia, powinnimy najpierw zastanowi
si, jak wielu klientw reklamuje zdjcia po prostu dlatego, e nie przypady im one do gustu.
Zakadam, e s tacy klienci, prawda? Odpowied brzmi: Oczywicie, e s!. Czy mogo zdarzy si tak, e zdjcie zostao zbyt silnie
wyostrzone, a klient nie umiejc w profesjonalny sposb opisa przyczyn, dla ktrych mu si
ono nie podoba stwierdzi: Trudno mi powiedzie dlaczego, lecz z tym zdjciem jest co nie
tak? I ponownie odpowied brzmi: Tak!.
Obawa przed nadmiernym wyostrzeniem zdjcia to nie fobia; to suszny niepokj drczcy
wielu dobrych fotografw. Ja sam kieruj si
zasad, ktra mwi, e w razie wtpliwoci
lepiej wyostrzy zdjcie nieco sabiej, ni ryzykowa przeostrzenie w tym pierwszym przypadku nigdy nie bdziesz mia powodu
do wstydu, w tym drugim wystawiasz si
na pomiewisko.
Inny recenzent, Andr Lopes, ktry nie jest
fotografem, lecz konsultantem w firmie zajmujcej si grafik komputerow, dodaje:
Jest jeszcze jedna rzecz, na ktr warto tutaj

Wyobra sobie, e zdjcie z rysunku 6.2 przedstawia t sam kobiet, lecz nie w typowym ujciu portretowym, a od pasa w gr. Nie trzeba by
Einsteinem, by przewidzie, e tego typu fotografia wymagaaby odmiennego podejcia do
wyostrzania, poniewa proporcje poszczeglnych
detali na obydwu zdjciach byyby zupenie inne,
choby nawet obie fotografie zostay wykonane
w tej samej rozdzielczoci.
Zanim jeszcze wytoczysz cikie dziaa i wyostrzysz fotografi przy bardzo duej wartoci parametru Radius (Promie), naley upewni si, e
zdjcie nie zawiera subtelnych elementw obrazu, dla ktrych duy promie wyostrzajcy jest
wrogiem numer jeden.
Zaznacz przy tym, e drobne i subtelne
elementy kompozycji dzieli drobna (subtelna?)
rnica. Na przykad rzsa to detal drobny, lecz
nie subtelny. Zrnicowanie lici na zdjciu

Rozdzia 6.

zwrci uwag. Chodzi mi szczeglnie o grafikw z niewielkim dowiadczeniem w zakresie

obsugi filtrw USM: zdjcia, ktre nie zostay
dostatecznie wyostrzone, wygldaj tak, jak
gdyby ich nieostro wynikaa z winy fotografa
i to wanie na jego gow sypi si wwczas
gromy rozelonego zleceniodawcy. Zdjcie,
ktre zostao przeostrzone, ju bez wtpienia
zawiera bd korygujcego je grafika i w takiej
sytuacji klienci z pewnoci zrzuc ca win
na Ciebie.
Powysze zarzuty mog skwitowa krtko
trele morele. Bdc zawodowymi grafikami,
jestemy oczywicie bardzo wraliwi na pewne
bdy, lecz sprbuj spojrze na to z drugiej strony: jak mylisz, ilu zawodowcw dorobio si
fortun, zakadajc, e ich klienci s rwnie
wyrobieni artystycznie, jak oni sami? Jeli zleceniodawcy s gremialnie niezadowoleni i jednomylnie wskazuj na jak przyczyn tego
stanu rzeczy, to znaczy, e naley podj jakie
dziaania, by temu zaradzi. Klient nasz pan!
Dodam przy tym, e uwaga dla pocztkujcych
grafikw jest w pewnym sensie trafiona. Dopiero dowiadczeni graficy, ktrzy pracuj
w brany choby tak dugo, jak ja, nabieraj
tak duej wprawy w zrzucaniu odpowiedzialnoci (take za wasne bdy) na fotografw, e
ostro czy te nieostro zdjcia nie odgrywa
ju przy tym adnej roli.

z rysunku 6.3 tworzy gstwin subtelnych, lecz niezbyt drobnych szczegw.

To wanie tematyka zdjcia, a nie jego rozdzielczo odgrywa gwn rol w doborze waciwego promienia wyostrzania. A zatem drobne czy
subtelne?
Wosy czy brwi, butelka wina, bbelki w szklance z wod mineraln takie obiekty wymagaj
duego promienia wyostrzajcego. Kora drzewa,
skrka owocw cytrusowych, pole trawy, tkanina,
naturalna struktura drewnianych przedmiotw
wszystkie wymienione obiekty cechuj si z kolei
subtelnymi detalami, ktre zostayby zatarte
w wyniku dziaania filtra wyostrzajcego o duym
promieniu.
Jeli na zdjciu wystpuj obiekty nalece
do obydwu wymienionych kategorii, trzeba niestety eksperymentalnie ustali najmniejszy wsplny mianownik, ktry bdzie dla nich odpowiedni,

R06_ok.qxd

04-09-07

17:33

Page 187

A
i stosownie do niego zmniejszy promie wyostrzania. Mona te pokusi
si o poszukanie takiego kanau obrazu, ktry nie przedstawiaby subtelnych
szczegw zdjcia w ogle. Znakomitym przykadem takiego kanau na
fotografiach portretowych jest kana
koloru czarnego.
Na przykad na zdjciu z rysunku
6.2 mogem pozwoli sobie na wyostrzenie kanau koloru czarnego przy
promieniu wynoszcym 4 piksele, gdy
w kanale tym widoczne s waciwie
jedynie oczy i wosy modelki. A warto parametru Amount (Warto)?
Oczywicie 500%, jakeby inaczej.
Pomimo e podobne parametry na rysunku 6.2B zaowocoway fatalnym
wrcz przeostrzeniem zdjcia, jedyn
ich pozostaoci (w dodatku bardzo
cenn) jest zaakcentowanie oczu
dziewczyny na rysunku 6.2C. Jeli kopniesz pik na tyle precyzyjnie, by trafia
ona we waciwe miejsce, sia kopnicia odgrywa mniejsz rol.
Wszystkim tym, ktrzy twierdz, e
tak olbrzymia warto parametru Amount (Warto) jest o wiele za dua, odpowiem porzekadem znanym ju w staroytnym Rzymie: de gustibus non est
disputandum. Innymi sowy zmie
warto tego parametru na tak, jaka
tylko Ci si podoba, i kliknij przycisk OK.

Wyostrzony,
a nie rozmyty
Powrmy do rozwaa dotyczcych
metody produwania. Kiedy warto
stosowa j zamiast lub oprcz
zwykego wyostrzania? Odpowied jest
stosunkowo prosta. Jeli na zdjciu
wida bardzo wiele wyranie zdefiniowanych, ostrych konturw i krawdzi,
lepiej zastosowa tradycyjne wyostrzanie. W przeciwnym razie mj wybr
pada na produwanie.
Wemy dla przykadu dwie fotografie znad morza, przedstawione na
rysunku 6.8. Oryginalne zdjcia poka-

Rysunek 6.8. rodkowy grny rysunek obrazuje efekt konwencjonalnego

wyostrzania, ktre znakomicie radzi sobie na zdjciach przedstawiajcych
sceneri i obiekty o naturalnych, wyrazistych krawdziach. Zupenie inaczej
sytuacja przedstawia si na zdjciach przedstawiajcych agodne, subtelne
krajobrazy. W takim przypadku konwencjonalne wyostrzanie moe
zwikszy ziarnisto obrazu i niepotrzebnie zaakcentowa kontury
wymagajce agodniejszego potraktowania. Warto wwczas skorzysta
z moliwoci, jakie oferuje produwanie. Oryginalne zdjcia w obydwu
przypadkach pokazane s na rysunkach po lewej stronie

R06_ok.qxd

04-09-07

17:33

Page 188

188

zane s po lewej stronie, ich wyostrzone w tradycyjny sposb warianty znajduj si porodku, za
wersje wyostrzone metod produwania to rysunki po prawej stronie.
Podsumujmy raz jeszcze: tradycyjne wyostrzanie opiera si na promieniu wynoszcym
od 0,8 do 2,5 piksela. Parametr Amount (Warto) ulega zmianie w zalenoci od charakteru
zdjcia, lecz wartoci sigajce przeraajcego
wydawaoby si puapu 500% nie s wcale tak
abstrakcyjne, jak si o nich sdzi.
Metoda alternatywna, czyli produwanie, opiera si na znacznie wikszym promieniu
powiedzmy, od 10 do 25 pikseli. Taki promie
w pewnym sensie powoduje te rozmycie detali
obrazu, wic dziaanie produwania naley odpowiednio wytumi, zmniejszajc warto parametru Amount (Warto) do najwyej 50%,
a jedynie w ekstremalnych przypadkach do 100%.
Efekt produwania atwiej opisa jako ksztatowanie, a nie wyostrzanie w zalenoci od tematyki zdjcia moe on okaza si bardzo
interesujcy. Na pewno nie mona tego powiedzie o rysunku 6.8C, gdzie produwanie spowodowao wrcz rozmycie drobnych, wanych detali
obrazu. Zdjcie aglwek wyglda tak, jak gdyby
zalaa je fala mniejszych i wikszych wiate. Chyba
jedynym poprawionym elementem tego wariantu zdjcia s maszty odzi, lecz jako cao prezentuje si ono gorzej ni orygina.

Upewnij si
w kwestii pierwszestwa
Przeprowadzenie wyostrzania filtrami USM na zdjciu, ktre kto wyostrzy ju wczeniej, moe sprawi niemie niespodzianki. Przekamania
wynikajce z pierwszego wyostrzania mog by
na tyle wyrane, e nie da si ich pomin podczas
kolejnego wyostrzania nawet przy uyciu duych
wartoci parametru Threshold (Prg).
Tym tajemniczym kim w dzisiejszych czasach
jest najczciej aparat cyfrowy lub algorytm przetwarzania obrazu. Jeli posugujesz si oprogramowaniem doczonym do aparatu przez producenta
urzdzenia lub korzystasz z moduu Camera Raw,
zdjcie moe zosta poddane pewnemu wyostrzeniu nawet bez Twojej wiedzy. Sprawd, czy rzeczywicie tak si dzieje i wycz podstpn opcj!

Rozdzia 6.

Z konwencjonalnym wyostrzaniem nie byo

tego problemu. Algorytmom filtra USM udao si
znale sto miliardw rnych krawdzi, ktre stanowi gstwin przecinajcych si linii, kantw
i kresek decydujcych o charakterze tej fotografii. Krawdzie te zostay elegancko zaakcentowane, a cae zdjcie nabrao podanej ostroci.
Zdjcie z rysunku 6.8D to ju zupenie inna
sprawa. Nie ma tutaj odblaskw, ktre mog ulec
przewietleniu, nie ma gbokich cieni, ktre
zapadyby si w nieprzeniknion czer, nie ma
obiektw wymagajcych zaakcentowania wyrazistych, ostrych jak yletka krawdzi. Nie ma
zatem niczego, co sprawio, e produwanie
poprzedniego zdjcia dao w efekcie galimatias
widoczny na rysunku 6.8C. Na rysunku 6.8E
przedstawiajcym efekt tradycyjnego wyostrzania
oryginalnego zdjcia wyranie wida, e woda
staa si ziarnista, a fale konturowe i odrobin nienaturalne. Na tle tego wariantu znacznie bardziej
podoba mi si wersja oznaczona liter F, ktra
przedstawia efekt produwania: cienie fal s
gbsze, odblaski wiata od wody janiejsze,
morze wyglda mikko i naturalnie, a wszystko to
nie spowodowao utraty detali obrazu.
Jeli wyprbowalibymy t sam metod
na przykadzie zdjcia palmowych lici z rysunku
6.1, zwycizc ponownie okazaaby si tradycyjna
metoda wyostrzania, cho poraka produwania
nie byaby a tak dotkliwa, jak na rysunku 6.8C:
licie stayby si janiejsze, a gbokie cienie w tle
fotografii nabrayby lepszej plastycznoci, lecz niestety sama struktura lici nie zyskaaby wiele
na takim wyostrzaniu.
Zazwyczaj tak to wanie wyglda: zdjcia,
w ktrych lepiej sprawdzaj si metody polegajce
na zaakcentowaniu ksztatw, a nie krawdzi
obiektw, trafiaj si raczej rzadko, lecz niewtpliwie si zdarzaj. Spord kilkunastu zdj
towarzyszcych wiczeniom w poprzednich dwch
rozdziaach ksiki tylko jedno nadaje si do wyosRysunek 6.9 (na ssiedniej stronie). Rne warianty
wyostrzania oryginalnej fotografii przedstawionej
na samej grze. Drugi od gry rysunek pokazuje efekt
tradycyjnego wyostrzania przy promieniu o wartoci
1 piksela. Trzeci z kolei to alternatywna wersja
uzyskana przy uyciu promienia wynoszcego
20 pikseli i bardzo niskiej wartoci parametru
Amount (Warto), rwnej 50%. Na samym dole
wariant czcy zalety obydwu rozwiza

R06_ok.qxd

04-09-07

17:33

Page 189

R06_ok.qxd

04-09-07

17:33

Page 190

190

trzenia w ten sposb mam tu na myli fotografi zachodu soca w Parku Narodowym Yellowstone (rysunek 4.11A).
Maniacy wyostrzania poszukuj jednak
rozwiza, ktre stanowi poczenie zalet obydwu wymienionych metod. Jak mylisz, ktry sposb wyostrzania lepiej sprawdzi si w przypadku
flag pokazanych na rysunku 6.9A?
By udzieli odpowiedzi na to pytanie, naley
przeanalizowa kompozycj zdjcia pod ktem
wyranych konturw i krawdzi sugerujcych
zastosowanie metody konwencjonalnej lub
duych, w miar jednolitych plam barwnych, ktre
z kolei warto potraktowa produwaniem. Akurat
to zdjcie zawiera troch i tego, i tego: graniczce
z niebem krawdzie chmur s agodne i mikkie.
W tym przypadku zatem tradycyjne metody nie
bd miay wiele do zaoferowania. Produwanie
zapewne spowoduje nieznaczne przyciemnienie
nieba, co powinno wyj zdjciu na korzy.
Z kolei na przykad flaga Kanady (i wikszo
pozostaych) charakteryzuje si wyrazistymi konturami; krawdzie na styku bieli i czerwieni powinny by ostre jak yletka. To z kolei sugeruje jednak
zastosowanie konwencjonalnych ustawie filtra
USM. Nie bez znaczenia pozostaj rwnie agodne fale i zmarszczki na powierzchni trzepoczcych
na wietrze flag, ktre bd wyglda bardziej naturalnie po zastosowaniu produwania. A zatem pat?
Rysunek 6.9B przedstawia efekt tradycyjnego wyostrzania filtrem USM. Wykonano je
w przestrzeni RGB przy ustawieniach 450%,
1 piksel i 12. Konkurencyjny rezultat produwania ilustruje rysunek 6.9C. W tym przypadku
uyem ustawie 50%, 20 pikseli i 12. Obydwa
rozwizania wyranie poprawiy klarowno
i atrakcyjno zdjcia, cho na zupenie inne sposoby. Wskazanie jednego z tych wariantw przypomina wybr pomidzy dobr kolorystyk
i dobrym kontrastem albo pomidzy pysznym
spaghetti i sosem. Najlepsi spece od wyostrzania
id na cao. Chc obydwu tych rzeczy jednoczenie.
Jeli chcesz poczy obydwie metody wyostrzania, najpierw naley zastosowa zabieg konwencjonalny, gdy przeprowadzone na pocztku
produwanie moe spowodowa zaakcentowanie
szumu zdjcia. w szum zostaby pniej zaznaczony jeszcze silniej podczas zwykego wyostrzania obrazu. Ponadto podczas wyostrzania na dwie

Rozdzia 6.

raty trzeba w kadym przypadku uy nieco agodniejszych ustawie, gdy nakadajce si na siebie
procesy do pewnego stopnia nawzajem wzmacniaj uzyskany efekt. Rezultat powinien przypomina zdjcie pokazane na rysunku 6.9D, a wic
czy wyraziste kontury flag znane z wersji oznaczonej liter B z bardziej przekonujcym, plastycznym niebem z wariantu C.
Eksperymenty z wyostrzaniem mona komplikowa w nieskoczono. Jeli dysponujesz du
iloci wolnego czasu, moesz przetestowa
dziaanie wyostrzania kaskadowego, polegajcego na naoeniu na siebie kilku kolejnych procesw o rnych ustawieniach. Zacznij od
wyostrzania o gigantycznym promieniu (wynoszcym na przykad 100 pikseli) w poczeniu z relatywnie niewielk intensywnoci niech
parametr Amount (Warto) wynosi, powiedzmy,
20%. Nastpnie przeprowad typowe produwanie, a na koniec zwyke, tradycyjne wyostrzanie
obrazu. Niekiedy takie rozwizanie niele sprawdza si w praktyce, lecz w tego typu przypadkach
zazwyczaj jeszcze lepiej jest wykorzysta moliwoci drzemice w rnych trybach mieszania.

To tyle, jeli chodzi

o trzecie prawo dynamiki
Wstp do omwienia trybw mieszania zasta nas
w idealnym wrcz momencie. Sowa koczce
omwienie zdjcia mewy z rysunku 6.7 stanowiy
w istocie koniec pierwszej czci tej ksiki. Przed
Tob kolejne, fascynujce przygody, lecz pamitaj, e najwaniejsze jest to, co byo do tej pory;
to jest Twj niezbdnik i pakiet przetrwania.
Sprbujmy wyprzedzi rozwj sytuacji i zastanwmy si, w jaki sposb skorygowa zdjcie
pokazane na rysunku 21.1A. Wiem, e trudno jest
znale rozdzia dwudziesty pierwszy w ksice,
ktra liczy sobie rozdziaw dwadziecia, lecz tak
czy owak zapraszam do dyskusji. Jak uwaasz,
w jaki sposb naleaoby skorygowa zdjcie,
ktre widzisz po raz pierwszy w yciu, w dodatku
przedstawiajce obiekt sfotografowany bez Twojego udziau?
Postaram si udzieli odpowiedzi na to pytanie.
Przede wszystkim naley nada temu zdjciu
wygld moliwie zbliony do tego, co czowiek
zobaczyby goym okiem. Trzeba poszuka najjaniejszych i najciemniejszych, lecz wci zna-

R06_ok.qxd

04-09-07

17:33

Page 191

Ostry jak yletka

czcych miejsc fotografii, a potem nada im skrajne wartoci moliwe do obsuenia przez proces
wyjciowy, w ramach ktrego wykorzystana zostanie fotografia. Najwaniejsze obiekty na zdjciu
naley skorygowa przy uyciu krzywej, modelujc
j w taki sposb, by zajty przez te obiekty fragment zakresu tonalnego wypada w jej najbardziej
nachylonym miejscu. Proces ten naley wykona
w przestrzeni RGB, CMYK lub LAB, w zalenoci od charakteru i stylistyki fotografii; a na
koniec trzeba podj waciw decyzj dotyczc
sposobu wyostrzenia obrazu.
Wszystkie wymienione zasady bd suszne
dla zdjcia z rysunku 21.1A, a take dla dowolnej
innej edytowanej przez Ciebie fotografii. Jeli nie
bdziesz ich przestrzega, trudno Ci bdzie uzyska profesjonalne rezultaty. Znacznie skuteczniejsi oka si inni, trzymajcy si ich co do joty.
Odtd bd jednak omawia metody i rozwizania, ktre nie w kadym przypadku i nie za
kadym razem oka si skuteczne. Wiele spord nich polega na zastosowaniu okrelonych trybw mieszania zagadnienia dotyczce tych
trybw bd nieustannie przewijay si w wiczeniach do kolejnych kilku rozdziaw. Tymczasem
sprbujmy wykona pierwszy, ostrony krok w tym
kierunku.
Kada akcja, dowodzi Newton, wywouje reakcj rwn jej co do wartoci, lecz przeciwnie
skierowan. Cho zasada ta wietnie sprawdza si
w fizyce, nie naley stosowa jej podczas wyostrzania.
Filtr USM porwnuje oryginaln fotografi
z jej celowo rozmyt kopi. Wszystkie te miejsca,
w ktrych oryginalne zdjcie jest ciemniejsze
(rysunek 6.6A), s dodatkowo przyciemniane,
za wszystkie te, w ktrych orygina jest janiejszy
(rysunek 6.6C), s dodatkowo rozjaniane. Pod
tym wzgldem zasada akcji i reakcji w wyostrzaniu nadaje si jedynie do kosza.
Jak wida na rysunku 6.9B, konwencjonalna
metoda wyostrzania obrazu spowodowaa umieszczenie ciemnej otoczki na czerwonych fragmentach kanadyjskiej flagi, za jasnej na ssiadujcym
z flag fragmencie nieba. Obydwa te zjawiska s
rwnie niepokojce. Czarne obwdki wewntrz
czerwonej flagi wygldaj le, podobnie jak biae
aureole rozjaniajce bkit nieba.
Po lewej stronie kanadyjskiej flagi zawieszono flag prowincji Ontario i w tym przypadku

191

sytuacja wyglda zupenie inaczej. Ciemnoniebieska flaga znacznie lepiej znosi pojawienie si
dodatkowych ciemnych otoczek ni jasnoniebieskie niebo, ktre musi przekn wcinajce si
we biae kreski.
Okazuje si, e takich przypadkw jest bez
liku i niemal zawsze ciemniejsze obwdki s
atwiej akceptowalne ni janiejsze. Do opisanej
sytuacji dochodzi zwykle wtedy, gdy stosunkowo
ciemny obiekt styka si z obiektem o umiarkowanej jasnoci. Zagadnienie to jest na tyle istotne, e ju w 1986 roku kady przemysowy skaner
bbnowy mg wykorzysta zawrotne (jak na owe
czasy) 16 K pamici RAM na obliczenia powicone analizie tych dwch rodzajw otoczek wyostrzajcych, uwalniajc operatora od karkoomnych
sztuczek, ktrych musimy dokonywa przy uyciu
Photoshopa ponad dwadziecia lat pniej.
Za przykad niech posuy zdjcie kaktusa
pokazane na rysunku 6.10A. atwo zgadn, e
w tym przypadku mona zapomnie o produwaniu. Zdjcie a kipi od wyranie zdefiniowanych
krawdzi i detali; w szczeglnoci mam tu na myli
bardzo ostre kocwki kolcw roliny. Jak ostre,
wiedz tylko ci, ktrzy wpadli na takie kaktusy,
prbujc unikn spotkania z grzechotnikiem.
Ciemne obwdki wzdu kolcw nie powinny
wyglda le bd one akcentoway ich odrbno na tle drugiego planu fotografii. Jasne otoczki w ich wntrzu to ju zupenie inna sprawa; bd
one bowiem rozjaniay ich charakterystyczn,
gbok czerwie.
W tej sytuacji proponuj wariant pokazany
na rysunku 6.10B. Jego uzyskanie wymagao przeprowadzenia kilku oddzielnych zabiegw. Rysunki 6.10C, 6.10D oraz 6.10E stanowi przykady
rozwiza, ktrych naley unika.
Jeli tylko pozwala na to przestrze dyskowa
i ilo pamici RAM, warto subiektywne zabiegi,
takie jak wyostrzanie przy uyciu filtrw USM,
przeprowadza na oddzielnej warstwie obrazu.
Zawsze mona przecie wwczas zmieni zdanie
i zmniejszy intensywno wyostrzenia poprzez
redukcj stopnia krycia warstwy. W praktyce bardzo czsto celowo zawyam wartoci parametrw
wyostrzania, wychodzc z zaoenia, e uzyskany
efekt zawsze bd mg pniej zagodzi, lecz
jego wzmocnienie nie poszoby mi tak atwo.
Na pewno nie naley w takiej sytuacji przeprowadza drugiej tury konwencjonalnego wyos-

R06_ok.qxd

04-09-07

17:33

Page 192

192

Rozdzia 6.

gowy produwaniem, gdy jasne aureole powstajce w wyniku dziaania tej metody zazwyczaj
wygldaj akceptowalnie, podczas gdy najwiksze obiekcje budz wskie, jasne otoczki generowane przy tradycyjnych ustawieniach filtrw
wyostrzajcych.
W przypadku tego zdjcia zdecydowaem si
na do agresywne wartoci: 450%, 1,2 piksela i 2.
Otrzymaem w ten sposb zdjcie pokazane na
rysunku 6.10C, z wyranymi ciemnymi otoczkami
wzdu kolcw kaktusa i silnym rozjanieniem ich
wntrza co byo zreszt do przewidzenia.
Lista zmiany trybu mieszania w palecie Layers (Warstwy) znajduje si po lewej
stronie parametru Opacity (Krycie). StanGdy napotkasz trudnoci
dardowym trybem mieszania jest Normal
(Zwyky), co oznacza, e grna warstwa
za duo, zbyt wczenie
dokumentu cakowicie przesania doln.
Kiedy naley wyostrza? Oglnie rzecz biorc, wyosMam dla Ciebie dwie wiadomoci, dobr
trzanie powinno si pozostawi na sam koniec procesu
i z. Za jest taka, e trybw mieszania
edycji obrazu, lecz nie jest to jaka elazna zasada.
w Photoshopie CS2 jest a 22, za dobra
Powodem, dla ktrego warto unika wyostrzania
polega na tym, e do co najmniej tuzina
na samym pocztku, jest wpyw pniejszych zabiegw
z nich bd odwoywa si w tej ksice
korekcyjnych: na przykad agresywna krzywa korekcyjna
rwnie czsto, co do wiekopomnego dziea
moe spowodowa niepodane zaakcentowanie otoczek wygenerowanych podczas wyostrzania. Niemniej
Principia Mathematica, czyli jak atwo
jednak jeli uwaasz e zdjcie nie bdzie wymagao
zgadn nie nagminnie.
powanych zabiegw korekcyjnych, wyostrzenie
Dwa spord najbardziej uytecznych
na samym pocztku nie powinno mu bardzo zaszkodzi.
trybw mieszania to mroczny Darken
(Ciemniej) i jego wietlisty krewny Ligh Czy wyostrzanie moe zmieni wartoci punktu
czerni i bieli? Otoczki wyostrzajce rzeczywicie mog
ten (Janiej). Szczerze mwic, nazwa
by janiejsze ni miejsca uznane za wiata i (lub) ciempierwszego trybu jest troszk nietrafiona;
niejsze ni fragmenty, ktre potraktowane zostay jako
jego waciwoci lepiej odzwierciedla
cienie. wiata i cienie zdjcia nie zawsze s jednak
okrelenie nie rozjaniaj. Dziaanie tego
dosownie najjaniejszymi i najciemniejszymi fragmentatrybu przypomina tryb Normal (Zwyky),
mi obrazu; powinny one bowiem by dobrane w taki spoz t rnic, e aden piksel wywietlonej
sb, by jednoczenie stanowi wane elementy caej
w tym trybie warstwy nie moe sta si jakompozycji. Otoczek powstajcych w wyniku wyostrzania
nie mona traktowa jak istotnych elementw fotografii.
niejszy ni na warstwie lecej poniej.
Do rzeczy:
Sztuczki z trybem Luminosity (Jasno). Wyprze1 Zmie tryb mieszania grnej warstwy
dzajc omwiony dotychczas materia o kilka rozdziaw,
na Darken (Ciemniej). Jedyna rnica
wspomn o pewnej technice wyostrzania, ktr podzielili
pomidzy obydwiema warstwami polega
si ze mn niektrzy Czytelnicy. Polega ona na wyostrzeniu pojedynczego kanau obrazu i nastpnie skorygowana pojawieniu si wyostrzajcych otoniu tej operacji przy uyciu polecenia Edit/Fade
czek. Ciemne obwdki s ciemniejsze ni
(Edycja/Zanik) w trybie Luminosity (Jasno). Takie
dolna warstwa obrazu, wic zostan
rozwizanie miao chroni przed ewentualnymi
wywietlone bez zmian, lecz jasne obwdprzekamaniami kolorystyki obrazu. Pomys jest wprawki znikn, gdy s janiejsze od odpowiadzie ciekawy, lecz nieskuteczny. Znacznie lepiej sprawdajcych im fragmentw zdjcia na wardza si wyostrzanie pojedynczego (lub kilku) kanaw
stwie pod spodem.
obrazu na oddzielnej warstwie dokumentu, wywietlanej
wanie w tym trybie.
Otrzymasz w ten sposb zdjcie pokazane na rysunku 6.10E. Jasne otoczki zniktrzania, gdy wzmocnienie przekama utworzonych poprzednim razem mogoby okaza si
zabjcze dla jakoci obrazu.
W procedurze, ktr za chwil opisz, dodatkowa warstwa nie jest tworzona jedynie dla wygody, lecz stanowi obowizkowy element procesu
wyostrzania.
1 Wydaj polecenie Layer/Duplicate Layer
(Warstwa/Powiel warstw).
1 Solidnie wyostrz skopiowan warstw przy
uyciu konwencjonalnych ustawie filtra USM.
Nie ma sensu zawraca sobie w tym przypadku

R06_ok.qxd

04-09-07

17:33

Page 193

Ostry jak yletka

ny bez ladu, wic caa kompozycja staa si nienaturalnie ciemna.

1 Utwrz kopi grnej warstwy obrazu; tej,
ktra wywietlana jest w trybie Darken (Ciemniej). Dokument bdzie skada si teraz z trzech
warstw; dwie grne bd identycznie wyostrzone
i wywietlone we wspomnianym trybie mieszania.
Wygld zdjcia nie ulegnie zmianie.
1 Zmie tryb mieszania grnej warstwy obrazu
z Darken (Ciemniej) na Lighten (Janiej) cho
akurat w tym przypadku analogiczny efekt daaby
zmiana na Normal (Zwyky). Wykonanie takiej
operacji nie spowoduje rozjanienia ciemniejszych
otoczek wyostrzajcych, ktre s takie same
na obydwu wyostrzonych zdjciach, lecz przywrci
pierwotny wygld janiejszych otoczek, ktre
zostay uprzednio ukryte poprzez zmian trybu
mieszania rodkowej warstwy na Darken (Ciemniej). Zdjcie powinno teraz wyglda dokadnie
tak, jak na rysunku 6.10C.
1 Zmie stopie krycia grnej warstwy
wywietlanej w trybie Lighten (Janiej) na 50%.
Janiejsze i ciemniejsze otoczki otrzymane
podczas wyostrzania zostay w ten sposb umieszczone na dwch oddzielnych warstwach, ktrych
parametry mona zmienia niezalenie od siebie.
Rysunek 6.10B przedstawia efekt wyostrzenia
otrzymany w wyniku wykonania opisanych czynnoci. Wydaje mi si, e mogem dopasowa obydwie wyostrzone warstwy jeszcze lepiej, korygujc
ich stopie krycia, lecz pozostawiem je na takim
etapie, na jakim zamknem opis retuszu. Jeszcze
inne moliwoci daje zastosowanie nie tylko
rnych stopni krycia, lecz rwnie odmiennych
parametrw wyostrzania na warstwach odpowiedzialnych za intensywno janiejszych i ciemniejszych otoczek. Jeli na jakim zdjciu okae
si, e jasne obwdki wyostrzajce mogyby by
mniej widoczne od ciemnych, sprbuj uzyska je
poprzez zmniejszenie wartoci parametrw Amount (Warto) oraz Radius (Promie).
Rysunek 6.10D stanowi kolejny dowd na to,
e znajomo struktury kanaw jest bardzo przydatna. Zdjcie to zostao przygotowane dokadnie
tak, jak to opisaem przed chwil, lecz ca prac
wykonaem w przestrzeni RGB, podczas gdy wariant pokazany na rysunku 6.10B zosta skonwertowany na CMYK przed wyostrzeniem. Wariant
RGB nie jest zy, lecz wersja otrzymana w przestrzeni CMYK jest moim zdaniem bardziej plas-

193

tyczna. Jeli nie zastosowabym adnych sztuczek

z warstwami, efekty otrzymane zarwno w RGB,
jak i CMYK byyby praktycznie takie same.

Drukarki atramentowe
i inne urzdzenia
drukujce
Jako kadego zdjcia, moe za wyjtkiem najbardziej zaszumionych, ulega poprawie w wyniku
rozsdnie przeprowadzonego wyostrzania. Pewn
wskazwk dotyczc intensywnoci tego procesu
jest jednak sposb, w jaki edytowane zdjcie zostanie docelowo wykorzystane. W tym rozdziale
przyjem zaoenie, e wyostrzane fotografie przeznaczone s do druku offsetowego. Oto trzy inne
popularne zastosowania wymienione w kolejnoci
od najgorszej do najlepszej jakoci wydruku:
Druk gazetowy cechuje si tak niskim kontrastem, e zdjcia przygotowywane do wydruku w tej
jakoci powinny by wyostrzone znacznie silniej
ni inne; mam tu na myli szczeglnie warto
parametru Amount (Warto). Ze wzgldu
na brak moliwoci odwzorowania najjaniejszych i najciemniejszych elementw obrazu jasne
i ciemne otoczki wyostrzajce s w druku gazetowym niemal niewidoczne.
Wyostrzanie materiaw przeznaczonych
do druku na drukarkach wielkoformatowych
zaley od docelowego zastosowania otrzymanych
w ten sposb wydrukw. Jeli bd one ogldane
z do duej odlegoci, moesz pozwoli sobie
na zastosowanie bardziej agresywnych parametrw wyostrzania. Jeeli bd one raczej ogldane
z bliska (na przykad w postaci plakatw umieszczanych na przystankach komunikacji miejskiej),
lepiej bdzie wyostrzy je przy umiarkowanej wartoci parametru Radius (Promie).
Wydruki z drukarek atramentowych i innych oferujcych fotograficzn jako druku s nieco
bardziej rozmyte ni druk offsetowy, wic z zasady mog zosta wyostrzone nieco intensywniej.
Trzeba jednak pamita, e urzdzenia te
umoliwiaj uzyskanie janiejszych odcieni wiate i gbszych cieni, a taka kombinacja sugeruje
zastosowanie nieco wikszego promienia i niszej
wartoci parametru Amount (Warto) ni w przypadku materiaw optymalizowanych pod ktem
druku offsetowego.
Oczywicie jeli przewidujesz, e ktokolwiek bdzie
przeprowadza dalsz korekcj wyostrzonych przez
Ciebie zdj, nie warto wyostrza ich w ogle.

R06_ok.qxd

04-09-07

17:33

Page 194

R06_ok.qxd

04-09-07

17:34

Page 195

Ostry jak yletka

195

Kilka nowych zmarszczek

Filtr USM z jednej strony oferuje niezwyke wrcz
moliwoci w zakresie poprawiania wiarygodnoci i ostroci obrazu, z drugiej za ponad wszelk
wtpliwo potrafi zrobi niesamowity baagan.
Ewentualne niebezpieczestwa mona jednak
sprytnie omija pod warunkiem, e bdziemy
traktowa w filtr jako chirurgiczny skalpel, a nie
rzenicki topr. Photoshop potrafi wykona
wszystko, czego bdziemy potrzebowa, lecz niektre zabiegi wymagaj specjalnego, kilkuetapowego podejcia, ktre nie byoby potrzebne, gdyby
dziaanie pewnych narzdzi i polece zaprogramowano w nieco inny sposb.
Podsumowujc dotychczasowe rozwaania
o ostroci, raz jeszcze wrc do najwikszej

poraki tego rozdziau. Zapewne domylasz si

ju, ktr fotografi mam na myli. Podczas omawiania tego zdjcia wspominaem, e portrety,
a w szczeglnoci fotografie kobiet, stanowi dla
grafika prawdziwe pole minowe, gdy dowolny
przesadnie wyostrzony detal moe okaza si dla
modelki tym samym, co zblienie na skrztnie
skrywane fadki tuszczu na brzuszku czy ylaki.
Zreszt rysunek 6.2B mwi sam za siebie.
Niemniej jednak wyostrzenie jest konieczne
nawet w przypadku zdj o tak newralgicznej
tematyce. Spjrz na rysunek 6.11, ktry przedstawia pewne podobiestwa w dziaaniu dwch
pozornie niemajcych ze sob nic wsplnego
zawodw: wizaystw i operatorw skanera.
Dwie rne twarze i dwa rne sposoby wyostrzania; obydwa zostay omwione w tym roz-

Rysunek 6.10. Grny rysunek na ssiedniej stronie przedstawia oryginaln fotografi. Poniej znajduje si wersja
wyostrzona gwnie poprzez zaakcentowanie ciemniejszych otoczek krawdzi, podczas gdy otoczki janiejsze s nieco
sabiej widoczne. Rysunek oznaczony liter C obrazuje efekt zastosowania tych samych ustawie, co w przypadku
wersji B, lecz tym razem nie zmniejszyem intensywnoci jasnych otoczek krawdzi. Wersja E przedstawia to samo
zdjcie, ale tym razem jasne otoczki zostay zlikwidowane cakowicie. Wariant D to powtrka wszystkich zabiegw
wyostrzajcych, ktre doprowadziy do powstania wersji B w przestrzeni CMYK tym razem jednak wykonaem je
w przestrzeni RGB

R06_ok.qxd

04-09-07

17:34

Page 196

Inne filtry wyostrzajce

Prcz filtra USM Photoshop oferuje kilka innych filtrw wyostrzajcych. Najbardziej interesujcym spord nich jest polecenie Image/Adjustments/ Shadow/ Highlight
(Obrazek/Dopasuj/Cie/ wiato), ktry po raz pierwszy
pojawi si w wersji CS2 Photoshopa. Wikszoci uytkownikw polecenie to suy wycznie jako narzdzie do rozjaniania cieni i (lub) przyciemniania najjaniejszych
fragmentw fotografii, lecz ma ono bardzo wiele wsplnego
z filtrem USM, o czym przekonasz si w rozdziale 18.
Filtry Sharpen (Wyostrzanie), Sharpen More (Wyostrz bardziej) i Sharpen Edges (Wyostrz brzegi) to liska sprawa.
Pocztkujcy powinni raczej trzyma si od nich z daleka.
Do tej samej kategorii mona zaliczy filtr Smart Sharpen
(Inteligentne wyostrzanie), ktry po raz pierwszy pojawi si
w Photoshopie CS2. Jest to pewnego rodzaju hybryda polecenia Shadow/Highlight (Cie/wiato) i filtra USM. Filtr
Smart Sharpen (Inteligentne wyostrzanie) oferuje znane
z USM parametry Amount (Warto) i Radius (Promie), lecz
brak mu przydatnego parametru Threshold (Prg), przez co
jego funkcjonalno jest w pewnym stopniu ograniczona.
Jedn z najwaniejszych moliwoci tego filtra jest niezalena regulacja intensywnoci wyostrzania w zakresie wiate
i cieni. To przykre, e jeden z najwaniejszych filtrw Photoshopa, czyli filtr Unsharp Mask (Maska wyostrzajca), nie dysponuje choby takimi ustawieniami, podczas gdy moliwo
regulowania intensywnoci wyostrzania w rnych zakresach pasma tonalnego stanowi w poligrafii uznany standard
ju od dwudziestu lat.
Niektrzy wol wyostrza zdjcia przy uyciu kopii warstwy
z obrazem poddanej dziaaniu filtra Filter/ Other/High Pass
(Filtr/Inne/Grnoprzepustowy) i wywietlonej w trybie Overlay (Nakadka). Przy standardowej wartoci parametru Radius (Promie) efekt zastosowania tej metody przypomina
produwanie. Trzeba jednak pamita, e prcz koniecznoci
rozbicia procesu na kilka etapw metodzie tej brakuje
moliwoci wygodnego sterowania wyostrzaniem przy uyciu
parametru Threshold (Prg). Trudno jest te w ten sposb
dobra poprawn warto parametru Radius (Promie), gdy
nie da si oszacowa go poprzez chwilowe zwikszenie wartoci parametru Amount (Warto), tak jak to miao miejsce
w przypadku rysunku 6.7G. Dlatego te metoda ta najlepiej
sprawdza si przy wyostrzaniu metod produwania.

Rysunek 6.11. Makija modelek podczas zdj

studyjnych koresponduje z zastosowaniem
omwionych metod wyostrzania. Poniewa
biaka oczu s janiejsze ni otaczajce je
powieki, naley zaznaczy ich zewntrzne
krawdzie odpowiednio ciemnymi konturami.
Wyraziste, raczej wskie kreski kredek i efekt
uycia maskary naladuj tradycyjne
wyostrzanie obrazu. agodniejsze, szersze
otoczki cieni do powiek su tym samym celom
co procesy, ktrym w ksice nadaem nazw
produwania

dziale. Biaka oczu s oczywicie duo janiejsze ni skra, wic wymagaj podkrelajcej ich kontury ciemnej obwdki.
Zapewne warto byoby te podkreli wntrze oka, malujc biaka jak jasn kredk,
lecz jak na razie przemys kosmetyczny nie
opracowa jeszcze adnej metody, ktra by
to umoliwiaa. Jestem jednak przekonany,
e akurat ta brana znajdzie sposb na
wszystko.
Kredki do oczu i maskara stanowi
odpowiedniki tradycyjnego wyostrzania.
Su one do akcentowania krawdzi przy
uyciu wyranej, niemal czarnej, wskiej
kreski. Otoczki tworzone przy uyciu cieni
do powiek s znacznie bardziej subtelne
i szersze. Ich zadanie praktycznie kropka
w kropk odpowiada dziaaniu zabiegw
typu produwanie.
Pomimo uycia makijau, ktry mona
uzna za pierwszy etap wyostrzania zdjcia,
nadal warto podda gotow fotografi
dziaaniu filtra USM, by jeszcze lepiej zaakcentowa kontury oczu. Jeli mamy do czynienia z fotografi mczyzny (takie zdjcie
bd omawia pod koniec tego rozdziau),
moemy pozwoli sobie na jeszcze silniejsze
wyostrzenie zdjcia, gdy (w odrnieniu

R06_ok.qxd

04-09-07

17:34

Page 197

Ostry jak yletka

197

od zdj kobiet) w tym przypadku pewna szorstko skry jest nie tylko akceptowalna, lecz mile
widziana.
Wspomnian przed chwil fotografi otrzymaem w postaci CMYK i zostaa ona ju uprzednio wyretuszowana. Procedura wyostrzania
fotografii portretowych wyglda nastpujco: najpierw produwanie, a nastpnie konwencjonalne
wyostrzanie kanau koloru czarnego; rozwaania
dotyczce zdj w innych przestrzeniach koloru
odo na pniej.
Podkrelam raz jeszcze, e najprostszy sposb
na znalezienie waciwych wartoci parametrw
Threshold (Prg) i Radius (Promie)
polega na chwilowym zwikszeniu wartoci parametru Amount (Warto)
A
do maksimum i przeanalizowaniu
otrzymanego w ten sposb obrazu.
Ostateczna warto tego parametru
w przypadku produwania powinna
wynosi od 25% do 75%, lecz jeli
na pocztek zwikszysz j do 500%,
ocena wpywu dziaania filtra na wygld
zdjcia stanie si znacznie atwiejsza.
Teraz zwikszyem jednak promie
wyostrzania do 5 pikseli i rozpoczem

poszukiwanie podanej wartoci parametru

Threshold (Prg). Rysunki 6.12A C ilustruj
efekt zastosowania trzech kolejnych wartoci tego
parametru: 0, 10 i 20.
Na skrze mczyzny pokazanego na zdjciu
znajduje si kilka naturalnych czerwonych plamek; ponadto dopatrzyem si na niej jednodniowego zarostu. Nie da si dobra tak duej
wartoci parametru Threshold (Prg), by pozwolia ona unikn wyostrzenia tych detali. Niemniej
jednak nie moemy te zupenie zignorowa jej
dziaania, gdy wwczas wyostrzone zostan te
pory skry i zmarszczki na twarzy mczyzny

Rysunek 6.12. Przed wyostrzeniem

zdjcia portretowego zwiksz warto
parametru Amount (Warto) do 500%,
aby oszacowa warto pozostaych
parametrw: najpierw Threshold (Prg),
co obrazuj trzy kolejne prby pokazane
na rysunkach po prawej stronie,
a potem Radius (Promie) patrz
rysunki poniej

R06_ok.qxd

04-09-07

17:34

Page 198

198

Rozdzia 6.

efekt uzyskany przy zerowej wartoci parametru

Threshold (Prg) ilustruje rysunek 6.12A. Rysunek 6.12B jest ju znacznie lepszy, za wariant
oznaczony liter C przedstawia moim zdaniem zbyt duy kontrast pomidzy wyostrzonymi fragmentami zdjcia a elementami, ktre
zostay pominite z powodu wysokiej progowej
wartoci wyostrzania. Porwnujc uzyskane efekty, stwierdziem, e jak to zwykle bywa prawda ley gdzie porodku. Ponadto graficy, ktrzy
stawiaj wszystko na jedn kart i decyduj si
na agresywne wyostrzanie fotografii, w ostatecznym rozrachunku (czyli w druku) czsto wygrywaj; postanowiem wic skusi los.
Przy parametrze Threshold (Prg) wynoszcym 13 powstay rysunki od 6.12D do 6.12F,
na ktrych wyprbowaem nastpujce wartoci
parametru Radius (Promie): 25, 50 i 75 pikseli.
Na rysunku 6.12D mczyzna ma worki pod
oczami, lecz korzyci z takiego wyostrzania jest
niewiele. Olbrzymi promie zastosowany podczas
wyostrzania wariantu 6.12F spowodowa rozjanienie niemal caej twarzy, podczas gdy naszym
zadaniem jest zaakcentowanie tylko wybranych
miejsc. Na tym tle rysunek 6.12E wydaje si
strzaem w dziesitk. Dwa pozostae ustawienia
mona spokojnie odrzuci.

Koczc dobr ustawie produwania, naley

okreli warto parametru Amount (Warto).
Naley przy tym zwrci szczegln uwag na te
fragmenty zdjcia, ktre mog ulec nadmiernemu rozjanieniu. W tym przypadku trzeba przyjrze si zbom, biakom oczu, koniuszkowi nosa
oraz niektrym miejscom na czole mczyzny.
Wszystkie te miejsca co jest zrozumiae przy
takich ustawieniach zostay cakowicie przewietlone na rysunku 6.12E; naszym zadaniem jest
zagodzenie dziaania filtra do tego stopnia, by
owe przekamania usun z ostatecznej wersji
zdjcia. W rezultacie ustaliem warto parametru Amount (Warto) na 45%, zachowujc wartoci wspomnianych wczeniej ustawie:
Threshold (Prg) wynosi 13, za Radius (Promie) 50 pikseli. Po zatwierdzeniu dziaania
filtra otrzymaem zdjcie pokazane na rysunku
6.13B. Zauwa, e skra mczyzny na fotografii
nie ulega adnym przekamaniom.
Korzyci z przeprowadzenia tego rodzaju
wyostrzania s subtelne, lecz widoczne caa
twarz, a w szczeglnoci oczy nabieraj plastycznoci i gbi. Nie jest to jednak typowe wyostrzanie, czyli cyfrowy odpowiednik maskary i kredki
do oczu. W tym celu trzeba umiejtnie skorzysta
z kanau koloru czarnego, lecz przedtem koniecz-

wiczenia i sprawdzenie umiejtnoci

Zdjcie pokazane na rysunku 6.3B zostao wyostrzone w kanale L trybu LAB. Jak wida, licie
nie zmieniy swojego koloru, lecz s one znacznie janiejsze ni w przypadku pozostaych wersji zdjcia. Czy potrafisz wyjani, dlaczego?
Omw najwaniejszy powd, dla ktrego warto zrezygnowa z klasycznego wyostrzania
dotyczcego wszystkich kanaw obrazu w dowolnej przestrzeni barw na rzecz wyostrzania jednego lub dwch wybranych kanaw w przestrzeni CMYK.
Na czym polega rnica pomidzy konwencjonalnym wyostrzaniem przy duej wartoci parametru Radius (Promie) a produwaniem? Jakie zagroenia niesie ze sob zastosowanie kadej
z tych metod?
Otwrz kilkanacie zdj z Twojej prywatnej kolekcji. Narysuj tabelk i zastanw si, jakiej
metody wyostrzania naleaoby uy w przypadku kadego z nich: konwencjonalnego wyostrzania, produwania, obydwu tych metod, a moe adnej z nich? Dla zdj uznanych za przeznaczone do wyostrzania konwencjonalnego okrel, czy wyostrzanie dotyczyoby caego zdjcia, czy
te wybranych kanaw obrazu. Okrel take, czy ciemne obwdki wyostrzajce byyby w ich
przypadku bardziej korzystne ni jasne. Podsumuj uzyskane rezultaty i sprawd, ktra z metod
wyostrzania wydaje si najbardziej popularna. Czy specyfika Twojej pracy sprawia, e czciej
ni inni masz do czynienia z nietypowymi zdjciami, ktre wymagaj niestandardowych metod
wyostrzania? Jeli tak, czy w zwizku z tym potrafisz okreli, jakie metody powinny by czciej stosowane przez innych?

R06_ok.qxd

04-09-07

17:34

Page 199

Ostry jak yletka

199

Rysunek 6.13. Grny rysunek po lewej stronie przedstawia oryginaln fotografi. Grny rysunek po prawej zawiera to
samo zdjcie po przeprowadzeniu produwania w oparciu o parametry wybrane podczas eksperymentw
zilustrowanych na rysunku 6.12. Na dole po lewej wariant uzyskany w wyniku powielenia warstwy ze zdjciem poddanym
produwaniu i zastosowania na niej agresywnego, konwencjonalnego wyostrzania kanau koloru czarnego przy uyciu
filtra USM. Rysunek na dole po prawej przedstawia efekt naoenia warstwy poddanej produwaniu na warstw uzyskan
w wyniku produwania i wyostrzania kanau czerni przy 50% stopniu krycia w trybie Darken (Ciemniej)

R06_ok.qxd

04-09-07

17:34

Page 200

200

nie naley powieli warstw ze zdjciem. W rezultacie dokument powinien skada si z dwch
identycznych, poddanych produwaniu warstw ze
zdjciem.
Retuszu zazwyczaj dokonuje si na grnej
warstwie obrazu, w tym przypadku jednak (cho
Photoshop oferuje kilka rnych sposobw
na wykonanie tej samej operacji) lepiej bdzie
pracowa na warstwie dolnej. Kliknij zatem doln
warstw zdjcia w palecie Layers (Warstwy), aby
wybra j do edycji, a nastpnie kliknij ikonk
z symbolem oka znajdujc si obok miniatury
grnej warstwy, by nie zasaniaa ona efektw
korekcji warstwy dolnej.
Wybierz do edycji czarny kana dolnej warstwy obrazu, posugujc si skrtem Ctrl+4
(Command+4) lub klikajc jego miniatur
w palecie Channels (Kanay). Jeli chcesz, moesz
pniej wywietli ikonk z symbolem oka obok
miniatury zespolonego kanau CMYK, by obserwowa wpyw dziaania filtra na kolorowej wersji
zdjcia, pomimo e przeprowadzane zmiany dotyczy bd wycznie kanau koloru czarnego.
Dobierajc parametry wyostrzania, stwierdziem, e jeli chc unikn dodatkowego przyciemnienia zarostu, warto parametru Threshold
(Prg) powinna wynosi 5. Warto promienia
wyostrzajcego okreliem na 3 piksele, czyli do
duo jak na konwencjonaln metod wyostrzania.
Parametrowi Amount (Warto) nadaem warto 500%. Otrzymane w ten sposb zdjcie pokazane jest na rysunku 6.13C.
Ciemne obwdki wyostrzajce s bardziej
podane od jasnych nie tylko podczas wyostrzania zdj kaktusw, lecz rwnie podczas korygowania kanau koloru czarnego. Mocn stron
zdjcia oznaczonego liter C s niewtpliwie
oczy, lecz ju na przykad wosy to kwestia dyskusyjna. Myl, e zgodzisz si ze mn, e wyostrzenie kanau koloru czarnego sprawio, e niektre
ich pasemka stay si zdecydowanie zbyt jasne.
Nadszed zatem najwyszy czas, by skorzysta
z usug grnej warstwy obrazu, ktra stanowi
kopi zdjcia z rysunku 6.13B. Po zmianie jej trybu
wywietlania na Darken (Ciemniej) wszelkie rozjanienia, ktre powstay na dolnym zdjciu,
zostan ukryte, za wszystkie ciemniejsze obwdki wyostrzajce zostan zachowane. Rozwizanie
to jest jednak zbyt drastyczne, wic trzeba zmniejszy stopie krycia do 50%, czciowo przywra-

Rozdzia 6.

cajc rozjaniajcy efekt wyostrzania. Gotowy

efekt pokazany zosta na rysunku 6.13D. Analogiczny sposb wyostrzania wosw mona byo
zastosowa na przykad w przypadku zdjcia
z rysunku 6.2C.

Miejsce, miejsce
i jeszcze raz miejsce
Na duych fotografiach rozsdnie przeprowadzone wyostrzanie USM stanowi rwnie skuteczne narzdzie retuszu, jak pozostae sposoby
poprawiania wygldu obrazu (zdefiniowanie
waciwych wartoci wiate i cieni, poprawne
zastosowanie kontrastu i umiejtne uycie kanau
koloru czarnego).
Na mniejszych zdjciach rozmaite opcje
i moliwoci filtra USM trac na znaczeniu. Nie znaczy to, e mae fotografie nie wymagaj wyostrzania, lecz dobr odpowiednich ustawie nie ma w ich
przypadku a tak duego znaczenia. Niemniej jednak praktycznie wszystkie materiay dotyczce
zastosowania filtrw USM zilustrowane s przykadami o rozmiarach znaczka pocztowego.
Takie podejcie wynika oczywicie z ograniczania kosztw druku ksiek i czasopism, gdy
drukowanie duych, kolorowych ilustracji jest
niesychanie drogie. Podobne ograniczenia
dotycz rwnie tej ksiki; zwr uwag, e wiele
zdj zostao na rysunkach bardzo silnie wykadrowanych tylko w ten sposb mogem bowiem
zilustrowa wystpowanie niektrych omawianych
zjawisk. Przypominam, e na wikszym formacie
przekamania wynikajce z wyostrzania byyby
jeszcze wyraniejsze, ni s na ilustracjach
w ksice.
Ponadto w odrnieniu od innych zabiegw
zwizanych z retuszem i korekcj koloru podczas
dobierania parametrw wyostrzania naley polega wycznie na obrazie wywietlanym na monitorze komputera. Jest to dla nas jedyny drogowskaz pozwalajcy stwierdzi, czy wyostrzanie jest
niewystarczajco intensywne, czy te moe raczej
zdrowo przesadzilimy. Jest to zadanie o tyle trudne, e ekran monitora ma zupenie inne waciwoci ni obraz drukowany przez drukarki atramentowe czy maszyny drukarskie. Trzeba zatem
nauczy si radzi sobie na rne sposoby, by
wycisn z informacji wywietlanych na monitorze, ile tylko si da. Przede wszystkim wyostrzany

R06_ok.qxd

04-09-07

17:34

Page 201

Ostry jak yletka

obraz powinien by ogldany w Photoshopie

w powikszeniu wynoszcym 100%. Mniejsze
powikszenia na wikszoci monitorw s mao
wiarygodne; wiksze z kolei mog wywoa przesadne obawy przed zwikszeniem parametrw
wyostrzania, gdy defekty zwizane z tym procesem s wwczas znakomicie widoczne cho
na wydruku nie bdzie po nich adnego ladu.
Najwaniejsz rzecz s jednak ewentualne
rozbienoci pomidzy fizyczn rozdzielczoci
zdjcia a zalecan rozdzielczoci obrazw przeznaczonych do druku. Takie rnice trzeba
uwzgldni niejako w pamici. Standardowa
rozdzielczo drukowanych zdj, z czym zgadza
si wikszo zawodowych grafikw, powinna by
od 1,5 do 2 razy wiksza od liniatury rastra
i pomnoona przez wspczynnik skalowania zdjcia na wydruku. Na przykad ta ksika wydrukowana zostaa z liniatur wynoszc 133 lpi wic
standardowa rozdzielczo rysunkw powinna
wynosi od 200 do 266 pikseli na cal. W rzeczywistoci wynosia ona okoo 240 pikseli na cal,
a wszystkie zdjcia wydrukowane zostay w ich
standardowych rozmiarach, czyli w 100% powikszeniu. Jeli ktre z nich zostaoby wydrukowane w powikszeniu wynoszcym 75%, jego
efektywna rozdzielczo wzrosaby do 240/0,75,
czyli 320 pikseli na cal.
Gdy rozdzielczo jest wysza od standardowej lub te jeli wydruk odbywa si na drukarce
atramentowej, wydrukowane zdjcie okae si
bardziej rozmyte, ni wydawao si na ekranie.
Gdy rozdzielczo obrazu jest mniejsza od standardowej, wydrukowany obraz bdzie si z kolei
wydawa ostrzejszy. Uwaga! Jeli podobnie jak
wikszo ludzi skanujesz zdjcia z rozdzielczoci 300 pikseli na cal niezalenie od liniatury, z ktr zostan one potem wydrukowane, nie
ufaj monitorowi co do skutecznoci wyostrzania.
Przede wszystkim warto by zachannym.
Pamitasz negocjacje o podwyk, o ktrych

201

pisaem na pocztku? Z wyostrzaniem jest tak

samo. Nie ma cile okrelonej, granicznej wartoci wyostrzania, ktrej nie mona byoby przekroczy. Najlepsze wyostrzanie to wyostrzanie tak
silne, jak to tylko moliwe, ale jednoczenie niewzbudzajce podejrze innych.

Podsumowanie
Filtr Unsharp Mask (Maska wyostrzajca)
zwiksza subiektywn ostro obrazu poprzez
wygenerowanie pewnych dodatkowych jego elementw, ktre odbiorca traktuje jak wyostrzenie
krawdzi. Proces wyostrzania wymaga zatem
umiejtnego dobrania wszystkich parametrw
dziaania filtra. Naley skonfigurowa je w taki
sposb, by ogldajcy nie dostrzeg sztucznoci
wygenerowanego obrazu.
Specyfika procesu wyostrzania nie zaley
od wielkoci lub rozdzielczoci obrazu, lecz
raczej od jego tematyki i charakteru kompozycji.
Zdjcia, w ktrych kolorystyce zdecydowanie
dominuje jeden kolor, powinny by wyostrzane
nie we wszystkich, a jedynie w najjaniejszych
kanaach obrazu. Obiekty, ktre charakteryzuj
si agodnymi, mikkimi krawdziami, powinny
by wyostrzane przy duej wartoci parametru
Radius (Promie), czemu towarzyszy niewielka
warto parametru Amount (Warto). Wyostrzanie tego typu nazwaem w tym rozdziale
produwaniem.
Zdjcia ilustrujce procesy wyostrzania w tym
rozdziale zostay wyostrzone bardzo agresywnie;
tak silnie, by mc z atwoci dostrzec dziaanie
pewnych procesw i zjawisk. W praktyce najczciej nie stosuje si a tak agresywnych parametrw wyostrzania. Jeli pozwala na to
dostpna ilo przestrzeni dyskowej i pojemno
pamici operacyjnej, warto przeprowadzi wyostrzanie na oddzielnej warstwie obrazu, by mona
byo ewentualnie skorygowa jego intensywno
po zakoczeniu caego procesu.