Professional Documents
Culture Documents
PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI
KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG
Linux Desktop.
Leksykon kieszonkowy
Autor: David Brickner
Tumaczenie: Przemysaw Szeremiota
ISBN: 83-246-0328-X
Tytu oryginau: Linux Desktop Pocket Guide
Format: B5, stron: 224
TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA
CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK
CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE
Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl
Spis treci
Wstp ............................................................................................ 7
Rozdzia 1. Dystrybucje ............................................................................15
Wybr dystrybucji
16
Fedora
20
Gentoo
24
Mandriva
28
SUSE
32
Ubuntu
36
Inne dystrybucje
40
Zaopatrywanie si w dystrybucj
42
45
Logowanie tekstowe
47
51
Meneder plikw
58
62
Konfiguracja GNOME
63
68
Meneder plikw
Menu KDE
Centrum sterowania KDE
80
87
89
96
102
109
111
115
117
122
124
127
132
136
140
146
150
155
157
Spis treci
162
167
172
174
178
190
193
195
200
202
203
210
213
Skorowidz ...............................................................................................217
Spis treci
ROZDZIA 8.
Linux na laptopach
189
Touchpady
Zacznijmy od elementu sprawiajcego najmniej kopotw. Ot
w wikszoci dystrybucji mona spodziewa si jak najbardziej
poprawnej obsugi touchpada urzdzenia wskazujcego typowego dla laptopw. Jednak adna z popularnych dystrybucji
nie pozwala na wykorzystanie penych moliwoci tego wygodnego narzdzia. Sprbujmy wic samodzielnie uruchomi obsug touchpada firmy Synaptics (montowanego w wikszoci
modeli komputerw przenonych) w penym zakresie jego funkcji, tak aby dao si regulowa czuo i szybko przesuwu
wskanika, tworzy strefy przewijania i definiowa czynnoci
podejmowane przy pukniciu touchpada jednym, dwoma bd
trzema palcami.
190 |
Wskazwka
Niemal rwnie popularn grup touchpadw stanowi urzdzenia firmy Alps. Obecnie sterownik obsugujcy touchpady Synaptics radzi sobie rwnie z touchpadami Alps.
W wikszoci rodowisk graficznych mona znale oprogramowanie do konfiguracji myszy, ale wprowadzane tam ustawienia rzadko kiedy wpywaj w podany sposb na dziaanie
touchpada. Znacznie lepsze efekty osiga si przez rczn edycj ustawie touchpada w pliku /etc/X11/xorg.conf.
Przed przystpieniem do edycji pliku naley si upewni, czy
w systemie zosta zainstalowany sterownik Synaptics. Jeli nie,
naley skorzysta z programu zarzdzajcego pakietami i zainstalowa pakiet o nazwie synaptics albo podobnej (w Ubuntu nosi
on nazw xorg-driver-synaptics).
Po zainstalowaniu pakietu trzeba uaktywni sterownik, uzupeniajc konfiguracj pliku xorg.conf. Przede wszystkim trzeba zadba o samo zaadowanie sterownika synaptics. W tym celu naley
w sekcji Module umieci wiersz:
LoadModule "synaptics"
"/dev/psaux"
"auto-dev"
"1700"
"5300"
Touchpady
| 191
Option
Option
Option
Option
Option
Option
Option
Option
Option
Option
Option
Option
# Option
EndSection
"TopEdge"
"1700"
"BottomEdge"
"4200"
"FingerLow"
"25"
"FingerHigh"
"30"
"MaxTapTime"
"180"
"MaxTapMove"
"220"
"VertScrollDelta" "100"
"MinSpeed"
"0.06"
"MaxSpeed"
"0.12"
"AccelFactor"
"0.0010"
"CircularScrolling" "1"
"SHMConfig"
"on"
"Repeater"
"/dev/ps2mouse"
"Mouse1" "CorePointer"
Nazwa podana tutaj musi by zgodna z identyfikatorem touchpada podanym w sekcji InputDevice z listingu 8.1.
Aby zmiany zostay uwzgldnione w konfiguracji rodowiska X,
naley zapisa pliki przeadowa serwer X (kombinacj Ctrl+Alt+
Backspace). Jaki powinien by efekt? Ot zmiany obejmuj:
Strefy przewijania wzdu dolnej i prawej krawdzi touchpada. Przesunicie palcem wzdu tych krawdzi bdzie
odpowiadao przesuwaniu suwaka przewijania zawartoci
okna (odpowiednio: w poziomie bd w pionie). W przegldarce Firefox ruch wzdu dolnej krawdzi touchpada
bdzie oznacza wybieranie kolejnych pozycji z historii
przegldania.
Pojedyncze puknicie w touchpad to odpowiednik kliknicia lewym przyciskiem myszy; puknicie, a potem drugie
puknicie z przytrzymaniem palca na touchpadzie inicjuje
192 |
| 193
Jeli jdro dysponuje obsug ACPI, naley zadba o uruchomienie demona monitorujcego system w oczekiwaniu na zdarzenia
ACPI. Zdarzenia te uruchamiaj rozmaite skrypty, ktre z kolei
wykonuj operacje wymagane wprowadzenia systemu w tryb
upienia albo hibernacji. Demon ten w wikszoci dystrybucji nosi
nazw acpid i jest uruchamiany domylnie albo przynajmniej w katalogu skryptw startowych znajduje si skrypt, ktrym mona
go uruchomi. Tam, gdzie go nie ma, naley zainstalowa pakiet
o nazwie acpid (albo podobnej). Dziaanie demona jest niezbdne
do wikszoci omawianych dalej operacji, najlepiej wic zainstalowa go od razu.
194 |
| 195
Dawienie procesora
Im szybciej procesor dziaa, tym wicej konsumuje energii i tym
bardziej si nagrzewa, co z kolei wymusza uruchomienie wentylatora, ktry poera nastpn porcj energii. Jedn z metod uzyskania laptopa cichego, chodnego i oszczdnie wykorzystujcego
energi jest spowolnienie procesora w okresie jego najmniejszego
obcienia technika ta nosi miano dawienia procesora (ang. cpu
throttling). Mona j zastosowa w procesorach firmy Intel z technologi SpeedStep albo ich odpowiednikach firmy AMD z technologi PowerNow!
Do dawienia procesora mona wykorzysta nastpujce programy:
cpudyn
Program monitoruje poziom obcienia procesora i, kiedy
to moliwe, zmniejsza czstotliwo taktowania, wymuszajc oszczdno energii. Program mona te skonfigurowa
tak, aby zatrzymywa silnik twardego dysku, co rwnie
korzystnie wpywa na zuycie energii. Strona WWW programu jest dostpna pod adresem http://mnm.uib.es/gallir/cpudyn/.
cpufreqd
Znany te pod nazw cpuspeed; demon monitorujcy obcienie procesora i stan baterii (kiedy komputer pracuje bez
zewntrznego zasilania). Nieco trudniejszy w obsudze ni
cpudyn, na szczcie jest rozprowadzany wraz z sensown
konfiguracj domyln. Zainteresowanych odsyam pod adres
http://sourceforge.net/projects/cpufreqd oraz do dokumentacji
systemowej man dla hasa cpufreqd.conf.
powernowd
Niewielki program monitorujcy obcienie procesora i dobierajcy odpowiedni do tego obcienia czstotliwo taktowania. Zaobserwowaem, e ten demon dawi procesor bardziej
radykalnie ni pozostae dwa, dajc wiksze oszczdnoci
energii. Strona WWW projektu jest publikowana pod adresem
196 |
Teraz mona uruchomi jeden z programw dawicych i odczeka jaki czas, powstrzymujc si od korzystania z laptopa, a nastpnie uruchomi powysze polecenie ponownie. Tym razem czstotliwo powinna by sporo nisza ni pierwotnie. W przypadku
powernowd moe to by nawet tylko 598,219 MHz.
Jeli efekty dziaania demonw dawicych procesor s zadowalajce, trzeba pamita o wczeniu ich do procedury rozruchu systemu (i ustawieniu adowania wymaganych moduw jdra).
| 197
system pozostaje bezczynny, daje spore oszczdnoci. Przy odczaniu zewntrznego rda zasilania ekran wikszoci laptopw
automatycznie ciemnieje, ale najprawdopodobniej nie do minimalnego moliwego poziomu. Do maksymalnego przyciemnienia ekranu naley wykorzysta suwaki albo specjalne kombinacje klawiszy. Ustawienie domylnej siy podwietlenia przy
odczonym zasilaniu zewntrznym mona poszuka w BIOS-ie
komputera nie trzeba bdzie wtedy kadorazowo obnia
ustawie fabrycznych.
Z kolei wygaszanie ekranu to funkcja kontrolowana przez rodowisko X, wymaga wic uwzgldnienia w pliku konfiguracyjnym
xorg.conf. W sekcji Monitor naley umieci wpis:
Option
"DPMS"
Opcja BlankTime okrela czas do wygaszenia ekranu (ale bez wygaszania prdoernego podwietlenia), StandbyTime to czas do
przejcia w stan obnionego poboru energii, SuspendTime okrela
czas przejcia do trybu, w ktrym ekran zmniejsza zuycie energii
o 95 procent, wreszcie OffTime to czas do kompletnego wyczenia ekranu. Jednostkami czasu s tu minuty. Oczywicie wygaszanie nie zaoszczdzi ani wata energii, jeli komputer bdzie
stale uywany; prezentowane tu ustawienia odnosz si zreszt
najbardziej do monitorw kineskopowych. Panele LCD s skonstruowane inaczej i zwykle nie rozrniaj tak szczegowo trybw
198 |
Polecenie to wymusi zatrzymanie dysku po upywie dziesiciu minut okresu bezczynnoci (kada jednostka liczby 120 to 5 sekund).
W wikszoci dystrybucji program hdparm wykorzystywany jest
podczas rozruchu systemu w celu wczenia kanaw DMA dla
dyskw i innych funkcji zwikszajcych wydajno. W takim ukadzie wystarczy odnale plik przechowujcy opcje wywoania programu (warto poszuka w /etc/rc.d) i uzupeni go o opcj -S z odpowiedni wartoci).
| 199
Usypianie laptopa
Laptop da si przewanie wprowadzi w jeden z dwch trybw
oszczdnociowych: tryb upienia albo tryb hibernacji. Upienie
oznacza zatrzymanie dyskw twardych, wyczenie ekranu i odcicie zasilania od procesora. Laptop zuywa wtedy energi baterii jedynie do odwieania zawartoci pamici, w ktrej przecie
wci znajduj si wszystkie dane.
Zwykle tryb upienia wymusza si, zamykajc pokryw laptopa
po kilku sekundach komputer zostaje upiony; rwnie kilka
sekund potrzebuje na pniejsze wybudzenie. Upienie to popularniejsza forma ograniczania zuycia energii, a wic silnie podana rwnie przez uytkownikw systemu Linux. Niestety, dla
wielu z nich moliwo ta jest niedostpna. Ot konfiguracja usypiania i wybudzania komputera tak, aby cao dziaaa stabilnie,
to jedno z najtrudniejszych zada konfiguracyjnych w Linuksie.
Najlepiej poradzi sobie z tym zadaniem, podgldajc, jak poradzili sobie z nim inni uytkownicy. Na stronach WWW wymienionych na pocztku rozdziau mona znale setki konfiguracji
przeznaczonych dla rozmaitych modeli laptopw. Warto wic poszuka tam odpowiedzi na pytanie, jak skonfigurowa swj sprzt.
Nie zawsze da si znale zadowalajce rozwizanie, ale przynajmniej lektura opisw dowiadcze innych uytkownikw pozwoli
na gbsze zrozumienie tematu i ewentualnie choby czciowe
wykorzystanie moliwoci laptopa.
200 |
Usypianie laptopa
| 201
Hibernacja
Hibernacja to co wicej ni tylko gboki sen. W przypadku hibernacji caa zawarto pamici jest utrwalana na dysku (std
niekiedy hibernacja zwana jest usypianiem na dysk ang.
suspend to disk), po czym laptop jest po prostu wyczany (cakowicie). Przy wybudzaniu z hibernacji komputer pomija dugotrway proces rozruchu systemu, przywracajc poprzedni zawarto pamici z dysku, tym samym wracajc do stanu sprzed
hibernacji. Cykl hibernacji i wybudzania pozwala na zaoszczdzenie przynajmniej 20 sekund rozruchu (w przypadku wolniejszych
komputerw czas ten mona liczy w minutach), nie mwic ju
o braku koniecznoci ponownego uruchamiania wykorzystywanych programw. Na szczcie hibernacja dziaa w Linuksie znacznie lepiej ni usypianie szkoda tylko, e nie jest tak wygodna.
202 |
| 203
Fedora
To jedna z waniejszych dystrybucji i dziwi troch, e domylnie
obsuguje zarzdzanie energi jedynie w bardzo maym zakresie.
Jdro instalowane w Fedorze obsuguje i ACPI, i APM; konfiguracja systemu przewiduje te uruchamianie przy rozruchu stosownych demonw, ale poza tym zarzdzanie energi ley odogiem uruchamiany jest jedynie cpuspeed, dawicy procesor.
Brakuje zdarze ACPI i skryptw akcji, nie ma obsugi hibernacji
ani paneli konfiguracyjnych dla funkcji zarzdzania energi. Sowem, zaczynamy niemal od zera.
Gentoo
Gentoo w typowej instalacji nie posiada adnych specjalnych elementw konfiguracji, ktre polepszayby czas pracy na bateriach.
Wynika to z natury tej dystrybucji tu wszystko robi si samemu. Nie ma tego zego, co by na dobre nie wyszo: brak predefiniowanych rozwiza czciowych eliminuje konieczno ich
obchodzenia mona wic po prostu skorzysta z oglnych
wskazwek co do uruchamiania funkcji zarzdzania energi na
laptopach.
Najlepsz rad, jak mog da uytkownikom Gentoo, jest przejrzenie stron WWW wymienionych na pocztku rozdziau w poszukiwaniu wszelkich publikacji o Gentoo i laptopach. Warto
te zapozna si z pozycj dokumentacji Gentoo traktujc wanie o zarzdzaniu energi (http://www.gentoo.org/doc/pl/power-management-guide.xml). Wedle zamieszczonych tam wskazwek i porad znalezionych na forach Gentoo udao mi si w Gentoo skonfigurowa swojego T40 lepiej ni w jakiejkolwiek innej dystrybucji
204 |
(najbliej tego ideau byo Ubuntu). I nie chodzi bynajmniej o jakie szczeglne moliwoci Gentoo sukces to zasuga znakomitej jakoci dokumentacji.
Mandriva
Rwnie w Mandrivie prno szuka centralnego panelu konfiguracji funkcji zarzdzania energi w laptopach. Sama dystrybucja jest jednak przygotowana do korzystania z APM i ACPI, posiada moduy potrzebne do sterowania szybkoci pracy procesora
i skrypt hibernacji.
Skrypt ten nosi nazw pmsuspend2 i nadaje si do bezporedniego
uruchomienia przez uytkownika. Kto pokojarzy poszczeglne
wskazwki, moe skojarzy ten skrypt ze zdarzeniem zamknicia
pokrywy albo specjaln kombinacj klawiszy.
SUSE
adna inna dystrybucja, z jakiej korzystaem, nie moe si rwna
z SUSE pod wzgldem wygody obsugi laptopa. Jdro zastosowane
w dystrybucji obsuguje interfejsy APM i ACPI, a sama dystrybucja zawiera wasny demon zarzdzania energi o nazwie powersave. Pakiet ten obsuguje ACPI, APM, potrafi zatrzyma dyski
i zdawi procesor (obsuguje technologie SpeedStep i PowerNow!).
Kiedy w systemie dziaa demon powersave, nie naley uruchamia dodatkowo demonw acpid, apmd, ospmd czy cpufreqd (cpuspeed) funkcje wszystkich tych programw zostay wczone do
powersave.
Kontrola funkcji charakterystycznych dla laptopw odbywa si za
porednictwem programu YaST, w kategorii System i podkategorii
Zarzdzanie energi. Mona tam znale zestawy schematw zasilania i skonfigurowa zdarzenia ACPI (reakcje na nacinicie
przycisku upienia albo zasilania, zamknicia pokrywy), okreli
Obsuga ze strony dystrybucji
| 205
reakcj na zbyt niski poziom baterii i wybra jeden z trybw usypiania (usypianie albo hibernacja). Wszystkie te funkcje dziaaj
do sprawnie, z wyjtkiem usypiania (domylnie zreszt zablokowanego). Mimo widocznych wysikw producentw dystrybucji
obsuga podanego trybu upienia wci sprawia problemy
w niektrych modelach laptopw.
Ubuntu
Dystrybucja Ubuntu przypada mi do gustu midzy innymi wanie ze wzgldu na uwag, jak powica si tu rzeczom istotnym
dla uytkownikw laptopw. Ubuntu nie ma co prawda kompletu funkcji i wygodnego panelu konfiguracyjnego, jak SUSE,
ale funkcje zarzdzania energi zostay tu naleycie zagospodarowane, do tego dystrybucja zawiera kilka niezych skryptw ACPI,
za pomoc ktrych mona uruchomi funkcje usypiania i hibernacji.
Oczywicie jdro zastosowane w dystrybucji posiada wszystkie
moduy niezbdne do sterowania dawieniem procesora, a w domylnej konfiguracji rozruchowej przewidziane jest uruchamianie
demona powernowd.
Aby umoliwi usypianie laptopa, naley podj edycj pliku konfiguracyjnego /etc/default/acpi-support i usun znak komentarza
(#) z wiersza # ACPI_SLEEP=true. W tym samym pliku zapisanych jest szereg ustawie dodatkowych, wrd ktrych warto
poszpera. Jeli na przykad niektre urzdzenia nie s ponownie
inicjalizowane przy wybudzaniu laptopa (do typowy objaw),
mona temu zaradzi, wymuszajc w wierszu MODULES usunicie
wskazanych moduw jdra przy usypianiu i ponowne adowanie
przy wybudzaniu. Aby zmiany zapisane w pliku zostay uwzgldnione, naley ponownie uruchomi demon acpid:
$ sudo /etc/init.d/acpid
Hibernacja jest aktywowana w konfiguracji domylnej. Specjalna opcja hibernacji widnieje w oknie dialogowym wylogowania
206 |
| 207