You are on page 1of 6

Warszawa, 17 sierpnia 2011 r.

SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrw DSPA-140-66(5)/11 Pan Grzegorz Schetyna Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Przekazuj przyjte senackiego projektu ustawy

przez

Rad

Ministrw

stanowisko

wobec

- o zmianie ustawy o funduszu soeckim oraz niektrych innych ustaw (druk nr 4192).
Jednoczenie informuj, e Rada Ministrw upowania Ministra Administracji i Spraw Wewntrznych do reprezentowania Rzdu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.

(-) Donald Tusk

Stanowisko Rady Ministrw do senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o funduszu soeckim oraz niektrych innych ustaw (druk nr 4192) Przedmiotem senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o funduszu soeckim oraz niektrych innych ustaw jest usunicie mankamentw obecnie obowizujcych rozwiza prawnych. Jak wynika z uzasadnienia przedstawionego przez projektodawc, przedoony projekt ustawy stawia przed sob trojakie zadanie. Z jednej strony modyfikuje regulacje, ktre okazay si w dotychczasowej praktyce funkcjonowania funduszu soeckiego nieprecyzyjne lub kopotliwe; tworzy system wsparcia eksperckiego soectw oraz wzmacnia pozycj ustrojow jednostek pomocniczych. Wane jest jednak, aby przyjmowane rozwizania, ktre zostay zaproponowane w projekcie ustawy, pozbawione byy wad utrudniajcych ich wprowadzenie w ycie i stosowanie przez uprawnione podmioty. Takie te zaoenia zostay przyjte dla analizy niniejszego projektu, ktre przedstawia dany dokument. Zgodnie z art. 15 Konstytucji RP ustrj terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizacj wadzy publicznej. Og mieszkacw jednostek zasadniczego podziau terytorialnego stanowi z mocy prawa wsplnot samorzdow (vide art. 16 ust. 1 Konstytucji). Zasadniczy podzia terytorialny pastwa uwzgldniajcy wizi spoeczne, gospodarcze lub kulturowe i zapewniajcy jednostkom terytorialnym zdolno wykonywania zada publicznych zosta okrelony w ustawie z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trjstopniowego podziau terytorialnego pastwa (Dz. U. Nr 96, poz. 603 ze zm.). W myl art. 1 ust. 1 tej ustawy, jednostkami zasadniczego trjstopniowego podziau terytorialnego pastwa s: gminy, powiaty i wojewdztwa. W wietle przepisw ustaw ustrojowych poszczeglnych szczebli jednostek samorzdu terytorialnego, tj. art. 1 ust. 1 ustawy o samorzdzie gminnym, art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorzdzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.) oraz art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorzdzie wojewdztwa (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 ze zm.) - w zwizku z art. 164 Konstytucji - mieszkacy poszczeglnych jednostek samorzdu terytorialnego tworz wsplnoty samorzdowe (odpowiednio lokalne i regionaln). Istotnym pozostaje podkrelenie, i zgodnie z ww. przepisem podstawow jednostk samorzdu terytorialnego jest gmina, ktra wykonuje wszystkie zadania samorzdu terytorialnego nie zastrzeone dla innych jednostek samorzdu terytorialnego.

Europejska Karta Samorzdu Terytorialnego sporzdzona w Strasburgu dnia 15 padziernika 1985 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607), okrela samorzd terytorialny jako prawo i zdolno spoecznoci lokalnych, w granicach okrelonych prawem, do kierowania i zarzdzania zasadnicz czci spraw publicznych. Uyte w Karcie pojcie spoecznoci lokalne odpowiada pojciu jednostki samorzdu terytorialnego w rozumieniu Konstytucji i ustawy o samorzdzie gminnym, a nie pojciu jednostki pomocniczej. W wietle Karty, jeli bardziej oglne postanowienia ustaw nie stanowi inaczej, spoecznoci lokalne powinny mc samodzielnie ustala swoj wewntrzn struktur organizacyjn. Oczywistym pozostaje, i elementem tej struktury s jednostki pomocnicze. Wynika z tego, e to jednostki samorzdu terytorialnego, majce z mocy Konstytucji RP status podmiotw administracji publicznej, samodzielnie decyduj o swojej strukturze wewntrznej, samodzielnie realizuj przekazane im zadania i odpowiadaj za ich realizacj. Z przepisu art. 5 ustawy o samorzdzie gminnym wynika, e gmina moe tworzy jednostki pomocnicze: soectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Oznacza to, e gmina jest samodzielna w decydowaniu o tym, czy w ogle utworzy jednostki pomocnicze i jakie oraz czy utworzy je na caym obszarze gminy, czy te tylko na jego czci. Jednostk pomocnicz tworzy rada gminy w drodze uchway, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkacami lub z ich inicjatywy. W tym miejscu warto przypomnie, e Rada Ministrw w dniu 22 stycznia 2008 r. podja uchwa dotyczc kontynuowania reformy administracji publicznej (MP Nr 8 poz. 99). Wanym zaoeniem ww. uchway byo dokoczenie reformy administracji publicznej rozpocztej w 1989 r., a w szczeglnoci dokoczenie reformy decentralizacyjnej i uporzdkowanie podziau kompetencji midzy administracj rzdow i samorzdow. W celu realizacji ww. zaoe, ponad dwa lata temu uchwalono ustaw z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu soeckim. Ww. ustawa zostaa skierowana do mieszkacw najmniejszych jednostek pomocniczych (soectw), usytuowanych gwnie na terenach o charakterze wiejskim. Naley podkreli, e soectwa najczciej pokrywaj si z lokaln sieci osadnicz (wsiami), reprezentuj dobrze okrelon wsplnot interesw ich mieszkacw, wynikajc czsto z ich wsplnej tradycji historycznej. Interesy te, ze wzgldu na swoj skal, s czsto moliwe do zaspokojenia na poziomie niszym ni poziom gminy. Przedmiotowa ustawa wprowadzia zestandaryzowany system wsparcia inicjatyw lokalnych, ktry umoliwia realizacj wanych spoecznie przedsiwzi na terenie soectwa. Oczekuje si, e dziki ustawie o funduszu soeckim nastpi znaczny wzrost aktywnoci spoecznej i inicjatyw obywatelskich.

Niekwestionujc potrzeby nowelizacji ustawy o funduszu soeckim naley podnie, i rozwizania zaproponowane w projekcie ustawy mog budzi wtpliwoci: 1. ad. art. 1 pkt 1 lit.a oraz art. 4 Art. 1 pkt 1 lit.a ustawy o funduszu soeckim utrzymuje zasad, e o wyodrbnieniu bd odmowie wyodrbnienia w budecie gminy rodkw stanowicych fundusz - rozstrzyga rada gminy w formie uchway. Natomiast art. 4 wprowadza do projektu zasad domniemania wyodrbnienia przez gmin rodkw funduszu, do czasu podjcia uchway, o ktrej mowa w art. 1 pkt 1 lit.a projektu. Projektowane przepisy mog by oceniane jako stwarzajce sytuacj przymusu utworzenia funduszu soeckiego w przypadku niepodjcia przez rad gminy uchway o niewyodrbnieniu funduszu. Regulacja taka moe zosta oceniona jako niekonstytucyjna w zwizku z konstytucyjn zasad przyznania jednostkom samorzdu terytorialnego, jako odrbnym podmiotom publicznym, przymiotu samodzielnoci w wykonywaniu ich zada, co wyraa si w zawartym w ustawie o samorzdzie gminnym uprawnieniu rady gminy do rozstrzygania o tym czy tworzy jednostki pomocnicze oraz jak je finansowa. Ponadto projektowane zmiany usztywniaj gospodark finansow jednostek samorzdu terytorialnego. Przede wszystkim rozwizania te spowoduj usztywnienie wydatkw budetw jst w okresie wieloletnim, poprzez konieczno zagwarantowania rodkw finansowych dla funduszy soeckich. Aktualnie we wsppracy ze stron samorzdow prowadzone s prace, ktrych gwnym celem jest ograniczenie deficytu jst. W trakcie prac strona samorzdowa zgosia rne propozycje zmierzajce do uelastycznienia gospodarki finansowej jst. Wspomniane zmiany polegajce na zapewnieniu wieloletniego finansowania w ramach funduszy soeckich, zmierzaj w przeciwnym kierunku. W projekcie ustawy proponuje si przepis (art. 1 pkt 1 lit.b projektu) na podstawie ktrego podjta przez rad gminy uchwaa dotyczca utworzenia funduszu soeckiego bdzie miaa charakter permanentny i bdzie funkcjonowaa w okresie wieloletnim, a do chwili podjcia uchway w brzmieniu odmiennym. W kontekcie dziaa podejmowanych na rzecz uelastycznienia gospodarki finansowej jst brak jest uzasadnienia dla tego rozwizania. W dniu 1 czerwca 2011 r. na posiedzeniu Zespou do Spraw Systemw Finansw Publicznych Komisji Wsplnej Rzdu i Samorzdu Terytorialnego, strona samorzdowa wypowiedziaa si za pozostawieniem rozwizania, zgodnie z ktrym rada gminy rozstrzyga o wyodrbnieniu w budecie gminy rodkw stanowicych fundusz soecki, a

wic tak, jak stanowi o tym art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu soeckim. 2. ad. art. 1 pkt. 5 W dodawanym przepisie art. 4b (art. 1 pkt 5 projektu) proponuje si, aby przedsiwzicia mogy by realizowane z udziaem wpat () od mieszkacw soectwa (). Zarwno przepisy obowizujce, jak i projektowane - nie stwarzaj moliwoci, aby po uchwaleniu budetu gminy moliwe byo odpowiednie zwikszenie wydatkw funduszu soeckiego o wpaty od mieszkacw soectwa na rzecz tego funduszu. Z proponowanego przepisu art. 4a wynika, i wniosek o zmian przedsiwzi do realizacji w ramach funduszu soeckiego nie moe prowadzi do przekroczenia rodkw przyznanych pierwotnie w uchwale budetowej. 3. ad. art. 2 Proponowana zmiana ustawy z dnia 15 marca 1933 r. o zbirkach publicznych (Dz. U. Nr 22, poz. 162 ze zm.) nie rozwizuje problemu wspfinansowania przez soectwo zada realizowanych w ramach funduszu. W przyjtym modelu funkcjonowania funduszu soeckiego wszystkie wydatki zwizane z realizacj zada pokrywane s bezporednio z budetu gminy. Gmina dokonuje take wszystkich czynnoci zwizanych z wydatkowaniem tych rodkw, w tym zaciga zobowizania na ich realizacj. Jest to uzasadnione brakiem samodzielnoci prawnej soectwa w wydatkowaniu rodkw funduszu i brakiem moliwoci zacigania zobowiza. Oznacza to, e wszystkie rodki finansowe zgromadzone przez soectwo w zwizku z realizacj zadnia, take w formie zbirki, powinny by odprowadzone na dochody budetu gminy. W obecnym stanie prawnym rodki zgromadzone przez mieszkacw soectwa mog by przekazane na rzecz budetu jedynie w formie darowizny poszczeglnych mieszkacw soectwa, co komplikuje wykonywanie zada i budetu. 4. ad. art. 3 Przepis art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 22 padziernika 2004 r. o jednostkach doradztwa rolniczego (Dz. U. Nr 251, poz. 2507 ze zm.) okrela zadania z zakresu doradztwa rolniczego, wykonywane nieodpatnie przez wojewdzkie orodki doradztwa rolniczego. Na realizacj tych zada, zgodnie z przepisami art. 11 ust. 2 ww. ustawy, jednostki doradztwa otrzymuj dotacje celowe z budetu pastwa. W zwizku z tym prowadzenie szkole w zakresie wykorzystania funduszu soeckiego nie powinno znale si w katalogu zada z zakresu doradztwa rolniczego wykonywanych nieodpatnie.

W trakcie prac legislacyjnych naley uwzgldni przedstawione powyej zastrzeenia, tak aby nowe rozwizania nie prowadziy w szczeglnoci do usztywnienia gospodarki finansowej jednostek samorzdu terytorialnego, jak rwnie aby nie pojawiy si ew. trudnoci w stosowaniu przepisw. W zwizku z powyszym Rada Ministrw opowiada si za kontynuacj prac legislacyjnych nad senackim projektem ustawy o zmianie ustawy o funduszu soeckim oraz niektrych innych ustaw.

You might also like