Nowe Wiraze NR 03

NUMER 1 / CZERWIEC 2011 NUMER 3 / LIPIEC 2011
nowe nowe
M A G A Z Y N S II P O W II E T R Z N Y C H M A G A Z Y N S P O W E T R Z N Y C H
SYNTHETIC APERTURE RADAR (SAR) W SIACH POWIETRZNYCH

SZKOLENIE INSPEKTORW
TACEVAL
MARZYCIELE Z POZNANIA
KULTURA:
SPIS TRESCI
NOWE WIRAE: LIPIEC 2011
SZKOLENIE: SZKOLENIE INSTRUKTORW TACEVAL

fot: chor. Mikoaj Mazurkiewicz
WYDARZENIE MIESICA
AIR SHOW - 2011: Ostatnie odliczanie 6
SZKOLENIE
Brytyjczycy w Centrum UWAGI 12 Synthetic Aperture Radar [SAR] w Siach Powietrznych 16 Szkolenie inspektorw TACEVAL 22 Przeciwlotnicy wyszli naprzeciw 30
SYLWETKI
pk. rez. pil. dr. hab. in. Janusz Zikowski 32
SPORT
Jastrzbie z asku nie tylko lataj 34 Ory w Rio 40
Z PASJ: PTORA MILIONA KORZYCI

fot: archiwum 31 BTL
KULTURA
Marzyciele z Poznania 46
HISTORIA
Jak rodzio si Luftwaffe 50 Polskie lotnictwo na wypadek wojny 54
Z PASJ
Ptora miliona korzyci56 Recenzja: Katastrofy, Awarie, Uszkodzenia60
GALERIA
Zdjcia spotterw i pasjonatw lotnictwa 61
nowe
SPORT: ORY W RIO

fot: kmdr ppor Grzegorz yko
MAGAZYN SI POWIETRZNYCH: redaktor naczelny - ppk Robert Kupracz; sekretarz redakcji - Agnieszka Szkoda, oprawca graficzny - Marcin Siemitkowski. Zdjcie na okadce - ukasz Widziszowski Kontakt do nas: +48 22 6825-060; rzecznik@sp.mil.pl; www.sp.mil.pl
MAGAZYN SI POWIETRZNYCH
Z JEDNOSTEK
PRZEGLAD
W 3. Skrzydle Lotnictwa Transportowego i 33. Bazie Lotnictwa Transportowego odbyo si Szkolenie Obronne Kierowniczej Kadry Lotnictwa Cywilnego, zorganizowane przez Biuro Spraw Obronnych Urzdu Lotnictwa Cywilnego. W wykadach uczestniczyli m.in. przedstawiciele Dowdztwa Si Powietrznych i Dowdztwa Operacyjnego. St. plut. Jacek Saek z 22. Bazy Lotnictwa Taktycznego okaza si najlepszym kierowc w Siach Zbrojnych. W Konkursie o miano najlepszego kierowcy SZ wyprzedzi o 13 punktw mata Krzysztofa Pilarskiego z Centrum Wsparcia Teleinformatycznego i Dowodzenia Marynarki Wojennej oraz o 22 punkty bosmana Krzysztofa Kleina z CWIiD MW. Z okazji objcia przez Polsk przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej, w 3. Brygadzie Rakietowej Obrony Powietrznej w Warszawie zorganizowano festyn dla mieszkacw stolicy. By pokaz sprztu, wystpy zespow muzycznych, miasteczko dmuchanych zabawek dla dzieci oraz nieodpatne zwiedzanie Muzeum Wojska Polskiego i Fortu Czerniakowskiego. Reprezentacja Si Powietrznych okazaa si najsilniejsza podczas mistrzostw Allied Component Headquarters Ramstein w biegach na orientacj, ktre odbyy si w lipcu w estoskiej miejscowoci Vru. W zawodach, ktrych organizatorem byy Siy Powietrzne
MIESIACA
Estonii, polscy lotnicy pokonali Belgw, Holendrw, Anglikw, Niemcw, Amerykanw, a take samych Estoczykw. Finalizacja prac nad przygotowaniem wicze operacyjnych z wojskami pod kryptonimem Orze-11 bya gwnym celem kocowej konferencji planistycznej, ktra w odbya si w Dowdztwie Si Powietrznych. Przewodniczy jej gen. bryg. pil. Stefan Rutowski Szef Wojsk Lotniczych. Trzy zaogi samolotw C 295M z 8. Bazy Lotnictwa Transportowego wziy udzia w praktycznych zrzutach adunkw CDS i platform desantowych na Pustyni Bdowsk. wiczenia poprzedzi kurs przygotowawczy, podczas ktrego onierze zapoznali si ze sposobem zaadunku, zabezpieczeniem go na pokadzie samolotu oraz procedurami bezpieczestwa. Gen. broni pil. Lech Majewski wrczy kpt. Jackowi Matysiakowi, zebrane przez lotnikw pienidze na pomoc w leczeniu. Kapitan Matysiak, znany w wiecie lotniczym jako Rekin, to zasuony pilot, dowdca klucza lotniczego 41. Eskadry Lotnictwa Taktycznego z Malborka, ktry opuci szeregi Si Powietrznych w 2008 r. Minister Obrony Narodowej Bogdan Klich wizytowa, wyposaony w najnowszy radar systemu BACKBONE 184, Posterunek Radiolokacyjny Dalekiego Zasigu w Szypliszkach koo
LIPIEC 2011
Suwak. Zapozna si z zaawansowaniem prac rozbudowywanego posterunku radarowego, ktry bdzie jednym z elementw natowskiego systemu rozpoznania radiolokacyjnego dalekiego zasigu. Cztery samoloty wielozadaniowe F-16 C/D z 32. Bazy Lotnictwa Taktycznego bray udzia we wsplnych lotach taktycznych z samolotami EF - 2000 Eurofighter z 73. Skrzyda Myliwskiego Si Powietrznych Republiki Federalnej Niemiec. wiczenia doskonaliy umiejtnoci taktycznego wykonywania lotw w ugrupowaniu COMAO. W ramach Akcji Serce, personel latajcy 8. Bazy Lotnictwa Transportowego przewiz z Poznania do katowickich Pyrzowic organ pobrany do transplantacji serca. Tym razem ycie ludzkie ratowali: dowdca kpt. pil. Jarosaw Jaworski, drugi pilot por. Piotr Urbaniak oraz technik pokadowy chor. Dariusz Pitek. Krzysztof Krawczyk z Trzcianki jest autorem projektu nowej odznaki rozpoznawczej 3. Skrzyda Lotnictwa Transportowego. W konkursie na najlepszy projekt pokona 15 innych artystw. Podczas wizyty w Dblinie, gen. broni pil. Lech Majewski odwiedzi 4. Skrzydo Lotnictwa Szkolnego, 41. Baz Lotnictwa Szkolnego, a take Muzeum Si Powietrznych. Podczas spotkania z kadr omwi zdarzenia lotnicze, ktre miay miejsce w ostatnim czasie i najbardziej prawdopodobne przyczyny ich zaistnienia. Poruszy rwnie temat restrukturyzacji Si Powietrznych oraz waloryzacji wynagrodze onierzy. Gen. broni pil. Lech Majewski spotka si z Attache Obrony Francji i Attache Obrony Republiki Litewskiej. Oba spotkania odbyy si w rnym czasie, cho w zwizku z t
sam spraw: zmian na stanowisku attache. Pk Rolandem Lilly poegna si ze stanowiskiem Attache Obrony Francji, a zastpi go pk Etienne Champeaux. Ze stanowiska Attache Obrony Republiki Litewskiej odszed pk. Eugenijus Vosylius, a jego nastpc zosta pk Raimondas Matulaitis. Dowdca 86. Skrzyda Lotnictwa Transportowego USAF Brig. Gen. Mark C. Marshal Dillon z bazy Ramstein w Niemczech przyby do Powidza z robocz wizyt. W 3. Skrzydle Lotnictwa Transportowego oraz na lotnisku 33. Bazy Lotnictwa Transportowego towarzyszya mu pk Mary E. Peterson, Attache Lotniczy z amerykaskiej ambasady w Warszawie oraz grono najbliszych oficerw. Podczas dni otwartych w bazie Spangdahlem na wystawie statycznej pojawiy si dwa polskie samoloty wielozadaniowe F-16 z 32. Bazy Lotnictwa Taktycznego wraz z zaogami oraz personelem zabezpieczajcym loty. Zaoga 3. Skrzyda Lotnictwa Transportowego transportowaa Cas z Krakowa do Gdaska serce na przeszczep. Jak zawsze, Akcj Serce wspieraa suba lotnisk, obsuga naziemna samolotu i suba kontroli ruchu lotniczego.
Z JEDNOSTEK
AIR SHOW-2011:
OSTATNIE ODLICZANIE
WIELKIMI KROKAMI ZBLIAJ SI POKAZY LOTNICZE AIR SHOW 2011 W RADOMIU. W TYM ROKU WEZM W NICH UDZIA PILOCI WOJSKOWI I CYWILNI REPREZENTUJCY 17 PASTW Z CAEGO WIATA, KTRZY 27 I 28 SIERPNIA ZAPREZENTUJ SI W POKAZACH SOLOWYCH I ZESPOOWYCH.
Tekst: mjr Jakub Block
LIPIEC 2011
AIR SHOW 2011 jest jednym z gwnych elementw obchodw wita Lotnictwa Polskiego w 2011 roku. Pokazy honorowym patronatem obj Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisaw Komorowski, a wsporganizuj je Dowdztwo Si Powietrznych, Urzd Miejski w Radomiu, Aeroklub Polski, Port Lotniczy Radom S.A oraz Wojskowe Stowarzyszenie Spoeczno-Kulturalne SWAT. Przewiduje si, e w tym roku pokazy ledzi bdzie 200 tysicy pasjonatw awiacji, poniewa program lotw, wystawy statycznej i prezentacji przemysu lotniczego jest bardzo bogaty i zakada blisko 10 godzin pokazw kadego dnia. Organizatorzy zapewniaj rwnie atrakcje dodatkowe - wesoe miasteczko, stoiska gastronomiczne oraz wystawy: fotograficzna i zabytkowych samolotw. AIR SHOW - 2011 jest niewtpliwym witem lotnictwa i najwikszym piknikiem rodzinnym w Polsce odbywajcym si co dwa lata. O popularnoci tej imprezy wiadczy choby fakt, e we wszystkich edycjach uczestniczyo dotd ponad milion widzw. Du popularnoci cieszy si te tzw. spotters pack, czyli specjalny pakiet przywilejw dla pasjonatw lotnictwa, dziki ktremu maj bardziej swobodny dostp do wszystkich atrakcji na pokazach. Jak co roku, do pomocy przy organizacji AIR SHOW - 2011 zgosiy si setki wolontariuszy pragncych cho przez chwil by jak najbliej tego wyjtkowego wydarzenia. O bezpieczestwo publicznoci zadbaj suby naziemne: policja, andarmeria wojskowa, a take suby medyczne i porzdkowe. Specjalny zesp bezpieczestwa lotw zadba o prawidowy przebieg prezentowanych ewolucji powietrznych wszystkich ekip.
fot: Maciej Wolaski
Z JEDNOSTEK
ZESP AKROBACYJNY SI POWIETRZNYCH BIAO-CZERWONE ISKRY - OD WIELU LAT GOCI NA POKAZACH AIR SHOW
fot: Maciej Wolaski
Nie jest tajemnic, i najwiksze wraenie na fanach robi niezmiennie popisy zespow akrobacyjnych, wykonujcych ewolucje na niewiarygodnym poziomie precyzji, synchronizacji i kunsztu pilotau. AIR SHOW 2011 dostarczy niezapomnianych wrae najbardziej wybrednym mionikom lotnictwa, zwaszcza, e w tym roku bdzie kilka niespodzianek. Fanw lotnictwa ucieszy z pewnoci fakt, e po raz pierwszy po 10 latach na AIR SHOW - 2011 wystpi woska grupa Frecce TriColori, ktrej tradycje sigaj 1930 roku. Numerem popisowym Wochw jest pokaz w ugrupowaniu 9+1, czyli figury zespoowe na 9 samolotach, pomidzy ktrymi wystpuje solista zespou. Pierwszy wystp
w Polsce zaprezentuje rwnie Patrouille Suisse - zesp szwajcarskich Si Powietrznych latajcy szecioma myliwcami Northrop F-5E Tiger II. Debiutancki show w Polsce czeka te grup Battle of Britain Memorial Flight z Wielkiej Brytanii, ktra przyleci na dwch Spitfireach oraz na C-47 Dakota. Po raz pierwszy w historii pokazw wystpi ekipa spod znaku Red Bull, czyli The Flying Bulls. Znakiem rozpoznawczym tej grupy s odrestaurowane przez jej czonkw maszyny. W Radomiu wystpi P-38L Lightning, a take migowiec Bo-105M, na ktrych piloci wykonuj najtrudniejsze akrobacje. Kolejny ju raz (po 4-letniej przerwie) na polskim niebie zagoszcz ulubiecy polskiej publicznoci
PRZEWIDUJE SI, E W TYM ROKU POKAZY LEDZI BDZIE 200 TYSICY PASJONATW AWIACJI, PONIEWA PROGRAM LOTW, WYSTAWY STATYCZNEJ I PREZENTACJI PRZEMYSU LOTNICZEGO JEST BARDZO BOGATY I ZAKADA BLISKO 10 GODZIN POKAZW KADEGO DNIA.
LIPIEC 2011
Patrouille de France francuskich Si Powietrznych na 8 samolotach AlphaJet. Bdzie te zesp chorwackich Si Powietrznych Wings of Storm w skadzie 6 samolotw Pilatus PC-9M oraz niezawodne Biao-Czerwone Iskry (7xTS-11) oraz zesp 7 maszyn PZL-130 Orlik. Publiczno pokazw bdzie mie okazj porwnania pokazw indywidualnych trzech samolotw F-16 z Belgii, Holandii i Grecji, a do grona samolotw bojowych prezentujcych si w powietrzu naley rwnie JAS-39 Gripen si powietrznych Czech. Z kolei samoloty szkolno-treningowe wykonujce pilota indywidualny w Radomiu to L-159 ALCA z Czech oraz AMX i M-346 z Woch. Z reguy samoloty transportowe udostpnione s publicznoci na wystawie statycznej, jednak C-27J Spartan z Woch wykona pokaz dynamiczny. Siy Powietrzne zapowiedziay te indywidualne i zespoowe wystpy pilotw na maszynach F-16 Jastrzb (grot 6 samolotw, walka z MiG29), MiG-29 (pokaz indywidualny, walka z F-16 i grot 6 samolotw), Su-22 (grot 6 samolotw, prezentacja manewrw taktycznych pary Su-22), C-130, C-295M, M-28 oraz migowcach W-3 i SW-4 Puszczyk. Lotnictwo Wojsk Ldowych zaprezentuje pokaz Mi-24, a Marynarka Wojenna pokaz migowca Anakonda. Wisienk na torcie tegorocznych pokazw AIR SHOW - 2011 bdzie wystawa statyczna, na ktrej z bliska mona bdzie obejrze niedostpne zazwyczaj szerokiej publicznoci statki powietrzne: F-16 Jastrzb, MiG-29, Su-22, TS-11, PZL-130, C-130, C-295M, AN-2 (nr boczny 7447 znany pod nazw Wiedeczyk), W-3, Mi8, SW-4, Mi-2, AN-28, SH-2G, Mi17, Guszec, Mi-24 (Polska), PC-7 (Austria), AS-550 Fennec (Dania),
fot: Maciej Wolaski
Z JEDNOSTEK
FANW LOTNICTWA UCIESZY Z PEWNOCI FAKT, E PO RAZ PIERWSZY PO 10 LATACH NA AIR SHOW - 2011 WYSTPI WOSKA GRUPA FRECCE TRICOLORI, KTREJ TRADYCJE SIGAJ 1930 ROKU. KOLEJNY JU RAZ (PO 4-LETNIEJ PRZERWIE) NA POLSKIM NIEBIE ZAGOSZCZ ULUBIECY POLSKIEJ PUBLICZNOCI PATROUILLE DE FRANCE FRANCUSKICH SI POWIETRZNYCH NA 8 SAMOLOTACH ALPHAJET.
Gripen (Wgry), Eurofighter, C-160 (Niemcy), A-10 (USA), AN-32 (Chorwacja), L-39 (Sowacja) i najprawdopodobniej ukraiskie AN26, Su-24M i Su-25UB. Specjalny blok pokazw zaprezentuje Aeroklub Polski, a w nim midzy innymi pokaz akrobacji na samolocie EXTRA 300 - piloci: Robert Kowalik, Ireneusz Jesionek i Artur Kielak, pokaz skoku spadochronowego z szybowca - skoczek: Jacek Gawryszewski, pokaz w locie samolotu odrzutowego SB-LIM - pilot: Sawomir Hetman, pokaz w locie samolotu 3XTRIM - pilot: Piotr Szymaski, pokaz w locie samolotu RWD 5R - pilot: Jerzy Koodziej, pokaz w locie samolotu HUSKY - pilot: Marek Tybura, pokaz wzlotu szybowca ULM za balonem - pilot: Dariusz Lewek oraz pokaz samolotu historycznego JAK-18. Dla pasjonatw nieruchomych obrazw przewidziano wystaw
fotografii, na ktrej znajd si m.in. zdjcia samolotw zrobione przez fanw podczas pokazw w latach poprzednich. Ju po raz drugi Mennica Polska zadeklarowaa wybicie specjalnych dukatw o nominale 7 MiG-w i 7 Iskier z podobizn samolotw stanowicych wyposaenie polskich Si Powietrznych. Bd one do nabycia podczas pokazw, cho w ograniczonych ilociach. Serdecznie zapraszamy do Radomia. Bilety na AIR SHOW 2011 s ju w sprzeday na portalu ebilet.pl. Szczegowe informacje dotyczce zakupu biletw, dojazdu na teren pokazw, programu oraz regulaminu lotniska, a take praktyczne porady dla widzw mona znale na stronie internetowej: www.airshow. sp.mil.pl. Zapraszamy do dyskusji z organizatorami AIR SHOW 2011 na oficjalnym fanpage pokazw na portalu Facebook.
FRECCE TRICOLORI WYSTPI NA 9 SAMOLOTACH AERMACCHI MB-339PAN

fot: Maciej Wolaski
10
LIPIEC 2011
NASI KOMENTATORZY:
Tomasz Biaoszewski
dziennikarz telewizyjny i radiowy, komentator wydarze lotniczych na antenach radiowych i telewizyjnych. W przeszoci zwizany z Redakcj Programw Wojskowych TVP. Prowadzi rwnie gwne wydania Wiadomoci. Zajmowa si reportaem i publicystyk, gwnie wojskow oraz historyczno-wojenn. Komentator wielu pastwowych uroczystoci o charakterze wojskowym. Laureat Grand Prix I Midzynarodowego Festiwalu Filmw Wojennych w Budapeszcie za film Szstka z chmur. Wspautor serialu lotniczo-historycznego pt. Na Skrzydach Ikara. Laureat lotniczego wyrnienia Bkitne Skrzyda.
Witold Sok - absolwent Wy-
szej Oficerskiej Szkoy w Dblinie (1993 r.). Jako pilot wojskowy spdzi za sterami samolotw ponad 1300 godzin, z czego 700 na samolocie myliwskim MiG-29. Przez cztery lata prezentowa moliwoci manewrowe tego samolotu na wielu pokazach w kraju i za granic. Po odejciu z czynnej suby zaj si dziaalnoci spoeczn, nie zerwa jednak kontaktw z lotnictwem, wykada przedmioty specjalistyczne w Wyszej Szkole Oficerskiej Si Powietrznych, komentowa poprzedni edycj Air Show w Radomiu oraz piknik lotniczy w Dblinie z okazji 80-lecia Szkoy. Od czasu do czasu zasiada za sterami samolotw sportowych, naley do cisego grona zaoycieli Stowarzyszenia Mionikw Awiacji Fligry, zajmujcego si kultywowaniem tradycji lotniczych.
fot: Maciej Wolaski
11
SZKOLENIE
UWAGI
Przyjazdy goci zagranicznych do Centrum Szkolenia Si Powietrznych w Koszalinie nikogo nie dziwi, a widok brytyjskiego munduru spowszednia ju wiele lat temu.
Tekst: mjr Zbigniew Pustelnik
BRYTYJCZYCY W CENTRUM...
fot: mjr Zbigniew Pustelnik
12
LIPIEC 2011
Wsppraca koszaliskiej placwki z Royal School of Artillery (RSA) w Larkhill zacza si jeszcze zanim przystpilimy do NATO, natomiast od 2001 r. odbywa si regularna wymiana delegacji. 49 TYGODNI Z YCIA SIERANTA Kurs Gunnery Career Course Air Defence (GCC) dla podoficerw artylerii przeciwlotniczej jest jednym z najwaniejszych zamierze edukacyjnych angielskiej szkoy. Celem tego przedsiwzicia, ktre trwao 49 tygodni, byo ksztacenie najbardziej dowiadczonych sierantw wojsk obrony przeciwlotniczej w zakresie wykorzystania systemw naziemnej obrony powietrznej. Kurs, ktry zazwyczaj jest organizowany maksymalnie dla 18 osb, obejmuje wiedz na temat dowodzenia i kierowania, wczajc w to kontrol przestrzeni powietrznej, budow i eksploatacj wspczesnego brytyjskiego uzbrojenia wojsk OPL oraz taktyk dziaania, zarwno w teorii jak i w praktyce. Podczas prawie caego roku sieranci ucz si przedmiotw oglnych, kierunkowych oraz specjalistycznych. W programie s rwnie takie przedmioty jak podstawy elektrotechniki, elementy matematyki i inne przydatne w roli chorego-instruktora. Suchacze w czasie nauki szkol si na jednym z brytyjskich poligonw, midzy innymi na Falklandach, gdzie bior udzia w wykonywaniu zada ogniowych amunicj bojow. Program kursu obejmuje take wizyty w innych szkoach i orodkach szkolenia w Wielkiej Brytanii oraz w innych krajach czonkowskich NATO. Suchacze po zakoczeniu nauki otrzymuj dyplom na pierwszym poziomie wyksztacenia wyszego (Diploma in Management) od Pastwowej Komisji Egzaminacyjnej (British National Examining Board).
13
SZKOLENIE
10 RAZY W POLSCE Tradycj kadego kursu staa si wizyta w Polsce, a tegoroczna bya ju dziesit z kolei. Tym razem 16 suchaczy kursu GCC nr 27 odwiedzio koszaliskie Centrum aby przyjrze si wyposaeniu placwki, sposobom szkolenia oraz na wasne oczy obejrze uzbrojenie, o ktrym tyle syszeli. - To wspaniae zobaczy te rakiety, ktre kiedy w czasie zimnej wojny mogy zagraa naszym samolotom mwi kpt. Anthony McCann, dowdca grupy. - Pamitam, e uczyem si o nich na rnych kursach, ale teraz jest okazja podziwia ich imponujce rozmiary i dowiedzie si czego, co kiedy byo ogromn tajemnic. Takie sowa mona byo wypowiedzie tylko w jednym miejscu - w 78. puku
rakietowym obrony powietrznej w Mrzeynie. Rakiety zestawu S-200 WEGA robi naprawd oszaamiajce wraenie. Ta niewielka nadmorska miejscowo bya pierwszym punktem oficjalnego programu pobytu goci brytyjskich w Polsce. Tu mogli zobaczy nie tylko rakiety dalekiego zasigu, ale take podstawowe uzbrojenie naszej obrony powietrznej zestaw S-125 NEWA SC. Aby wprowadzi ich w klimat pokazu gospodarze poprzedzili go wykadem na temat roli i zada puku w systemie Obrony Powietrznej RP. Wykad mia charakter niemal historyczny. Kilka dni pniej puk przeksztaci si bowiem w dywizjon.
- JESTECIE ZAWODOWCAMI W KADYM CALU. JESTEM PO RAZ PIERWSZY W POLSCE I MUSZ STWIERDZI, E TO, CO WIDZ, W NICZYM NIE USTPUJE POZIOMOWI WYSZKOLENIA INNYCH ARMII PAKTU - MWI DOWDCA GRUPY GCC KPT. ANTHONY MCCANN W WYWIADZIE DLA LOKALNEJ TELEWIZJI I ROZGONI RADIOWYCH
14
LIPIEC 2011
Najbardziej interesujcy by jednak pokaz praktyczny. Due uznanie w oczach brytyjskich podoficerw zyskaa kabina dowodzenia bojowego, a w szczeglnoci zakres przeprowadzonej modernizacji. Z podziwem machali gowami, gdy dowiedzieli si, e cay proces zosta zaprojektowany i przeprowadzony w Polsce. Na deser personel dywizjonu NEWA SC zaprezentowa elementy pracy bojowej kabiny dowodzenia i przeadunek rakiet z samochodu transportowo-zaadowczego na wyrzutni. Wszyscy czekali jednak na duy kaliber i doczekali si. - Rakiety zestawu S-200 s zdecydowanie wiksze, ni na zdjciach, ktre wczeniej ogldaem, ale czy mona si dziwi skoro ich zasig to ponad 250 kilometrw - retorycznie pyta chor. Chastell Graham Frank dowiadczony instruktor kursu GCC. - Na wyspach nigdy nie mielimy takiego zestawu rakietowego. Chyba nasze pooenie byo pod tym wzgldem wyznacznikiem zasigu i determinantem taktyki uycia uzbrojenia przeciwlotniczego. Automatyczny zaadunek rakiety by hitem tego dnia. Ponad siedmiotonowy pocisk
z lekkoci naboju karabinowego zosta zaadowany na wyrzutni, niczym wczeniej ogldana NEWA SC, a rnica w wadze jest kolosalna. NA TLE 57 W programie kursu byo take spotkanie z komendantem Centrum Szkolenia Si Powietrznych. Pk Krzysztof abicki zaprosi goci do zwiedzania infrastruktury i obiektw, a take poznania sprztu i uzbrojenia szkoy. Do wsplnego zdjcia wykorzystano dwie pidziesitki sidemki. One zawsze wietnie wygldaj, to kwintesencja artylerii przeciwlotniczej. Ppor. Micha Mazur dobrze przygotowa si do informacji o Centrum, cho nie obyo si bez pyta: na jakich zasadach nastpuje dobr instruktorw do pracy w placwce, czy fakt, e Centrum jest w Siach Powietrznych nie przeszkadza szkoli specjalistw dla Wojsk Ldowych itp. Gocie wysuchali jeszcze wykadu na temat charakterystyki zestawu rakietowego Newa SC, zwiedzili pracowni i na koniec zaprezentowano im sprzt artyleryjski w dziaaniu. onierze dywizjonu zabezpieczenia spisali si nad wyraz dobrze. Przegrupowanie
kolumny sprztu OPL, zakcone atakiem powietrznym przeciwnika byo bardzo widowiskowe. W scenerii przykoszarowego poligonu, w haasie rodkw pozoracji i pokrzykiwaniach dowdcw kierujcych ogniem do latajcych modeli imitatorw celw powietrznych, dziaanie onierzy pokazywao duy profesjonalizm. - Jestecie zawodowcami w kadym calu. Jestem po raz pierwszy w Polsce i musz stwierdzi, e to, co widz, w niczym nie ustpuje poziomowi wyszkolenia innych armii paktu - mwi kpt. McCann w wywiadzie dla lokalnej telewizji i rozgoni radiowych. Po pokazie nastpia prezentacja sprztu artyleryjskiego. Wszystkiego mona byo dotkn, pokrci. Brytyjczycy wiele lat temu wycofali rodki artyleryjskie z uzbrojenia wojsk przeciwlotniczych stawiajc na rakiety. Dlatego moliwo ogldania polskiego sprztu z bliska bya dla nich atrakcj. Podobnie jak wizyta w koszaliskim browarze na zakoczenie pobytu w Polsce, gdzie podczas zwiedzania linii produkcyjnej wyszy na jaw rnice w technologii wytwarzania piwa w obu krajach.
15
SZKOLENIE
SYNTHETIC APERTURE RADAR (SAR) W SIACH POWIETRZNYCH

KONIECZNO CIGEGO MONITOROWANIA DZIAA PRZECIWNIKA ORAZ ZMIAN ZACHODZCYCH W RODOWISKU OPERACYJNYM DETERMINUJE BARDZO DYNAMICZNY ROZWJ TECHNOLOGII W DZIEDZINIE ROZPOZNANIA. OPRACOWYWANE S CORAZ BARDZIEJ ZAAWANSOWANE URZDZENIA I SYSTEMY POZWALAJCE NA WYKRYWANIE I LEDZENIE OBIEKTW, W CORAZ SZERSZYM ZAKRESIE FAL ELEKTROMAGNETYCZNYCH. JEDN Z TAKICH TECHNOLOGII, KTRA W OSTATNICH LATACH ZNAJDUJE CORAZ SZERSZE ZASTOSOWANIE W DZIAANIACH MILITARNYCH, S RADARY Z SYNTETYCZN APERTUR SAR (SYNTHETIC APERTURE RADAR).
Tekst: pk Dariusz Koasiski, ppk Karol Dymanowski
16
LIPIEC 2011
Opracowywane s coraz bardziej zaawansowane urzdzenia i systemy pozwalajce na wykrywanie i ledzenie obiektw, w coraz szerszym zakresie fal elektromagnetycznych. Jedn z takich technologii, ktra w ostatnich latach znajduje coraz szersze zastosowanie w dziaaniach militarnych, s radary z syntetyczn apertur SAR (Synthetic Aperture Radar). WIRTUALNA ANTENA Radary z syntetyczn apertur instalowane s na platformach powietrznych -zaogowych i bezzaogowych oraz satelitarnych. Pozwalaj na tworzenie zobrazowa obszarw ldowych i morskich oraz wykrywanie i rozpoznanie obiektw nieruchomych lub wolno poruszajcych si na powierzchni ziemi lub wody. W klasycznym radarze w celu zwikszenia rozdzielczoci, czyli uzyskania wskiej wizki promieniowania konieczne jest zwikszenie fizycznych rozmiarw anteny. Jednak na platformach powietrznych nie ma moliwoci montowania radarw o duych gabarytach. Z tego wzgldu wykorzystywana jest technika SAR, czyli tworzenie tzw. syntetycznej lub te wirtualnej anteny. Zasada dziaania SAR polega na tym, i antena montowana jest na platformie poruszajcej si. W trakcie lotu tej platformy odbierane sygnay radiolokacyjne przechowywane s w pamici systemu (procesora sygnaowego radaru) i porwnywane z kolejnymi pomiarami. Sygnay te s nastpnie skadane w taki sposb, jak gdyby pochodziy od kolejnych elementw skadowych bardzo duej anteny, o dugoci kilkuset metrw, a nawet kilku kilometrw. W efekcie mona uzyska obrazy radarowe o bardzo wysokiej rozdzielczoci, przy wykorzystaniu anten o bardzo maych gabarytach.
Typowy radar SAR daje zobrazowanie dwuwymiarowe. Obliczana jest wic odlego, wsprzdna prostopada do osi lotu platformy nosiciela, tzw. cross track oraz wsprzdna rwnolega do tej osi, tzw. along track. W najprostszych rozwizaniach konstrukcyjnych radarw SAR odlego prostopada wyznaczana jest na podstawie pomiaru rnicy czasu pomidzy wysaniem impulsu, a czasem odebrania jego echa. Rozdzielczo podczas pomiaru tej odlegoci jest zalena od szerokoci impulsu radarowego i im jest ona mniejsza tym lepsz rozdzielczo pomiaru odlegoci mona uzyska. Rozdzielczo azymutu zaley od szerokoci wizki anteny, a zatem od rozmiaru syntetycznej apertury. Podstawy teoretyczne SAR zostay opracowane jeszcze w latach 50. XX wieku, natomiast pierwsze radary skonstruowano w latach 70. Obecnie w zastosowaniach cywilnych i wojskowych wykorzystuje si wiele rodzajw radarw tego typu, rnicych si budow, algorytmami pracy, a co za tym idzie i przeznaczeniem. Wspczesne typowe radary SAR zapewniaj rozdzielczo zobrazowania rzdu nawet do 0,1 m. Z wykorzystaniem ultra szerokopasmowych radarw SAR moliwe jest uzyskanie rozdzielczoci rzdu kilku milimetrw, natomiast znajdujce si obecnie w fazie badawczej terahertzowe radary SAR umoliwiaj uzyskanie rozdzielczoci poniej 1 mm. Obok klasycznego radaru SAR do najbardziej rozpowszechnionych rodzajw tego typu radarw nale: interferometryczny (Interferometric SAR InSAR), dyferencyjno-interferometryczny (Differential InSAR D-InSAR) oraz ultraszerokopasmowy (Ultra Wide Band SAR UWB SAR). Wykorzystywana jest rwnie metoda odwrconego SAR (Inverse
fot: (C) JAXA - Japan Aerospace Exploration Agency
17
SZKOLENIE
WW ANTENA RADARU
SYNTETYCZNA APERTURA
CEL
ZAS
IG
IA POM
RU
SAR), suca do ledzenia obiektw ruchomych. W ARMII I W CYWILU Radary SAR maj zastosowanie zarwno cywilne jak i wojskowe. W zastosowaniach cywilnych su do tworzenia map o duej dokadnoci, szczeglnie na potrzeby monitorowania zmian zachodzcych w rodowisku naturalnym (np. ruchy lodowcw, aktywno wulkanw i ruchy sejsmiczne). W wojsku technologia SAR jest wykorzystywana gwnie do rozpoznania i targetingu, w tym rozpoznania obiektw zamaskowanych i mobilnych. Z wykorzystaniem radarw SAR tworzone s zobrazowania terenu o duej rozdzielczoci w celu wykrywania i ledzenia obiektw oraz ruchw wojsk przeciwnika. Informacje uzyskane z radarw SAR
RADARY Z SYNTETYCZN APERTUR INSTALOWANE S NA PLATFORMACH POWIETRZNYCH - ZAOGOWYCH I BEZZAOGOWYCH ORAZ SATELITARNYCH. POZWALAJ NA TWORZENIE ZOBRAZOWA OBSZARW LDOWYCH I MORSKICH ORAZ WYKRYWANIE I ROZPOZNANIE OBIEKTW NIERUCHOMYCH LUB WOLNO PORUSZAJCYCH SI NA POWIERZCHNI ZIEMI LUB WODY. ZASADA DZIAANIA SAR POLEGA NA TYM, I ANTENA MONTOWANA JEST NA PLATFORMIE PORUSZAJCEJ SI. W TRAKCIE LOTU TEJ PLATFORMY ODBIERANE SYGNAY RADIOLOKACYJNE PRZECHOWYWANE S W PAMICI SYSTEMU (PROCESORA SYGNAOWEGO RADARU) I PORWNYWANE Z KOLEJNYMI POMIARAMI
18
LIPIEC 2011
pozwalaj na uprzedzenie wojsk wasnych przed moliwym zagroeniem, np. wykrywanie improwizowanych adunkw wybuchowych oraz prowadzenia precyzyjnych uderze na obiekty przeciwnika. W ostatnich latach w radary SAR wyposaane s w zasadzie wszystkie nowowprowadzane na uzbrojenie lub te modernizowane platformy powietrzne w siach zbrojnych na caym wiecie. Dotyczy to zarwno wyspecjalizowanych samolotw rozpoznawczych, lotnictwa taktycznego, jak i bezzaogowych statkw powietrznych (BSP). Najbardziej chyba popularn i wielokrotnie wykorzystywan w dziaaniach bojowych platform wyposaon w SAR jest amerykaski samolot E-8C JSTARS przeznaczony do wykrywania, identyfikacji i ledzenia celw naziemnych. Samolot ten wyposaony jest w wielofunkcyjny radar typu AN/APY-7, ktrego jednym z licznych trybw pracy jest wanie SAR. Samoloty JSTARS bray udzia w wielu konfliktach zbrojnych i misjach pokojowych, a obecnie wykorzystywane s w operacjach Enduring Freedom w Afganistanie i Unified Protector w Libii. Od 2010 r., w Afganistanie dziaania operacyjne prowadzi samolot E-8C wyposaony w eksperymentalny wielopasmowy system SAR. Wykonuje on zadania w ramach jednostki dowiadczalnej Marynarki Wojennej USA. Samolot ten realizuje gwnie misje zwalczania improwizowanych adunkw wybuchowych IED. GIGANTYCZNA BAZA DANYCH W Afganistanie wykorzystywana jest take specjalnie skonfigurowana wersja samolotu P-3 Orion NP-3D. Pierwotnie (w latach 2001-2006) samolot ten obsugiwany by przez
RADARY SAR MAJ ZASTOSOWANIE ZARWNO CYWILNE JAK I WOJSKOWE. W ZASTOSOWANIACH CYWILNYCH SU DO TWORZENIA MAP O DUEJ DOKADNOCI, SZCZEGLNIE NA POTRZEBY MONITOROWANIA ZMIAN ZACHODZCYCH W RODOWISKU NATURALNYM (NP. RUCHY LODOWCW, AKTYWNO WULKANW I RUCHY SEJSMICZNE).
Narodow Agencj Rozpoznania Geoprzestrzennego do tworzenia wysokiej rozdzielczoci map terytorium Afganistanu na potrzeby wsparcia dziaa bojowych. Samolot wykona 37 lotw pomiarowych (ponad 220 godzin w powietrzu), w trakcie ktrych zebrano ogromne iloci danych na temat uksztatowania terenu tego kraju oraz gleby i jej charakterystyk geologicznych. Obecnie samoloty NP-3D wykorzystywane s gwnie do wsparcia dziaa wykrywania i neutralizowania improwizowanych adunkw wybuchowych w ramach amerykaskich si zadaniowych ODIN (Observe, Detect, Identify and Neutralize). W 2010 r. przeprowadzono 34 misje tego typu, z ktrych kada trwaa 6-7 godzin. Wedug typowego scenariusza misja tego typu polega na prowadzeniu rozpoznania po orbitach o rednicy okoo 20 km pozwalajcych na rozpoznanie odcinka o dugoci 12 km. Podczas misji samolot wykonuje do 200 takich orbit. Dane zebrane w trakcie misji s analizowane przez personel na pokadzie samolotu. Czas wytworzenia zobrazowania i porwnania go z danymi przechowywanymi w bazach danych
wynosi okoo 10 min (jest to czas wykonania lotu po jednej orbicie). Radary SAR instalowane s rwnie na samolotach lotnictwa taktycznego USA. Najnowszy nabytek SP USA samolot F-22 Raptor jest wyposaony w wielofunkcyjny radar AN/ APG-77 z trybem pracy SAR. Samolot do obezwadniania systemw obrony powietrznej przeciwnika typu EA-18G Growler, ktry podczas trwajcej operacji w Libii przeszed swj chrzest bojowy, rwnie wyposaony jest w radar (AN/APG-79) z modem SAR. Radary AN/APG-68(V)9 z trybem SAR instalowane s take na samolotach F-16 si powietrznych USA. Rwnie w pastwach byego bloku wschodniego technologia SAR zyskuje coraz wiksz atencj i jest coraz powszechniej wykorzystywana w lotnictwie wojskowym. Krajem przodujcym w tym zakresie jest Rosja. W zasadzie wszystkie modernizowane i nowo wprowadzane na uzbrojenie SP Rosji samoloty lotnictwa taktycznego wyposaane s w radary posiadajce moliwo pracy w trybie SAR. Przykadami s np.
19
SZKOLENIE
fot: Maciej Wolaski
SIY POWIETRZNE RP WRAZ Z WDROENIEM SAMOLOTU F-16 STANY PRZED MOLIWOCI UZYSKANIA ZOBRAZOWA SAR. POLSKIE JASTRZBIE WYPOSAONE S BOWIEM W RADAR AN/APG-68(V)9 Z MODEM SAR POZWALAJCYM NA PROWADZENIE ROZPOZNANIA Z ROZDZIELCZOCI PONIEJ 1 M. RADAR JEST SPRZONY Z POKADOWYM SYSTEMEM CELOWNICZO-NAWIGACYJNYM SAMOLOTU I TRYB SAR JEST GWNIE PRZEZNACZONY DO ROZPOZNANIA OBIEKTW UDERZE W TRUDNYCH WARUNKACH ATMOSFERYCZNYCH.
zmodernizowane wersje samolotw MiG-29 Fulcrum i Su-27 Fencer posiadajce odpowiednio radary uk-M i uk-MS oraz samolot MiG-35 Fulcrum-F z radarem uk-AE. W radary z trybem SAR wyposaone s take samoloty lotnictwa strategicznego Federacji Rosyjskiej typu Tu95 i Tu-160, ktre zgodnie z doktryn powietrzn Rosji stanowi gwny element odstraszania militarnego i prezentacji siy. Posiadaj one radary Leninetz Obzor MS Clam Pipe, ktre s zintegrowane z systemami uzbrojenia tych samolotw i umoliwiaj wykonywanie precyzyjnych uderze na wyselekcjonowane cele naziemne i nawodne. W RAMACH OPEN SKIES W marcu 2011 r. w Rosji zakoczono produkcj dwch samolotw Tu-214OS przeznaczonych do realizacji misji rozpoznania obrazowego, gwnie w ramach traktatu Open Skies. Samoloty te wyposaone s midzy innymi w radar SAR, ktry w znacznym stopniu zwikszy moliwoci rozpoznawcze tych maszyn. W 2011 roku samolot poddawany jest prbom naziemnym i testom lotnym, natomiast certyfikacja samolotw do realizacji misji wedug postanowie
20
LIPIEC 2011
Traktatu o Otwartych Przestworzach przewidziana jest do koca 2012 roku. W siach powietrznych wszystkich pastw coraz powszechniejsza jest tendencja do wykorzystywania bezzaogowych statkw powietrznych (BSP). Platformy bezzaogowe wykonuj szereg misji, w tym rwnie uderzeniowych, jednak w dalszym cigu ich gwnym zadaniem pozostaje rozpoznanie. W celu zwikszenia moliwoci rozpoznawczych BSP s one midzy innymi wyposaane w radary z syntetyczn apertur. W Afganistanie w ramach si zadaniowych ODIN oprcz platform zaogowych dziaaj rwnie BSP MQ-1C Sky Warrior z radarem SAR typu AN/ ZPY-1 STARLite (Small Tactical Radar-Lightweight). Radar ten jest zintegrowany z systemem uzbrojenia platformy i w znacznym stopniu przyczynia si do poprawy precyzji uderze wykonywanych przez BSP Sky Warrior z uyciem pociskw Hellfire. Innym przykadem jest BSP szczebla operacyjnego typu Predator z SP USA, na ktrym montowane s radary typu AN/ZPQ-1 TESAR (Tactical Endurance SAR). TESAR umoliwia obserwacj terenu w dwch modach (wskim i szerokim) z rozdzielczoci 0,3 1 m. Radary SAR instalowane s rwnie na mniejszych, taktycznych BSP, czego egzemplifikacj jest amerykaski Scan Eagle z radarem NanoSAR. Pozostae pastwa nie
pozostaj w tyle. Siy powietrzne Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec czy Izraela oraz wielu innych pastw modernizuj swj potencja lotniczy, w ramach czego midzy innymi platformy powietrzne i kosmiczne wyposaane s w nowoczesne systemy radarowe pracujce w trybie SAR. Dla przykadu, Niemcy i Kanada intensywnie rozwijaj zdolnoci do prowadzenia rozpoznania w trybie SAR z kosmosu, montujc urzdzenia z syntetyczn apertur na satelitach kanadyjskim RadarSat-1 i niemieckim TerraSAR-X. Siy Powietrzne RP wraz z wdroeniem samolotu F-16 stany przed moliwoci uzyskania zobrazowa SAR. Polskie Jastrzbie wyposaone s bowiem w radar AN/APG-68(V)9 z modem SAR pozwalajcym na prowadzenie rozpoznania z rozdzielczoci poniej 1 m. Radar jest sprzony z pokadowym systemem celowniczo-nawigacyjnym samolotu i tryb SAR jest gwnie przeznaczony do rozpoznania obiektw uderze w trudnych warunkach atmosferycznych. Natomiast w celu uzyskania zdolnoci do prowadzenia dugotrwaego rozpoznania obszarw ldowych i morskich z wykorzystaniem radaru SAR, w latach 2020-2022 Siy Powietrzne planuj pozyska BSP klasy MALE (Medium Altitude Long Endurance). Zakada si, i platformy te oprcz moliwoci do prowadzenia rozpoznania technik SAR bd rw-
nie posiada sensory elektrooptyczne oraz rozpoznania elektronicznego. Technologia SAR jest cay czas udoskonalana i znajdowane s dla niej nowe zastosowania, rwnie w lotnictwie. Naley zatem zaoy, e w niedalekiej przyszoci SAR stanie si (jeli ju si nie sta) jednym z zasadniczych trybw pracy radaru kadej bojowej i rozpoznawczej platformy powietrznej. Trend do coraz powszechniejszego wykorzystania radarw SAR uwidacznia si midzy innymi w tym, i s one coraz czciej montowane nie tylko na wyspecjalizowanych platformach rozpoznawczych, ale rwnie samolotach lotnictwa taktycznego. Technologia SAR w znacznym stopniu wpywa na moliwoci rozpoznania przez samoloty lotnictwa taktycznego obiektw ldowych i morskich, a co za tym idzie zwikszenia dokadnoci raenia tych obiektw z powietrza. Aktualnie radary SAR znajduj rwnie zastosowanie w dziaaniach asymetrycznych, w ktrych su gwnie do wykrywania improwizowanych adunkw wybuchowych. Do operacji tego typu wykorzystywane s radary SAR przenoszone zarwno przez platformy zaogowe i bezzaogowe, co zostao zasygnalizowane w niniejszym artykule. Warto podkreli, e ze wzgldu na rodzaj zobrazowania rozpoznanie z wykorzystaniem techniki SAR zaliczane jest do rozpoznania obrazowego IMINT (Imgery Intelligence). Nie jest to zatem, jak czsto mylnie si podaje, element rozpoznania elektronicznego SIGINT (Signals Intelligence), czy te radiotechnicznego RADINT (Radar Intelligence).
W OSTATNICH LATACH W RADARY SAR WYPOSAANE S W ZASADZIE WSZYSTKIE NOWOWPROWADZANE NA UZBROJENIE LUB TE MODERNIZOWANE PLATFORMY POWIETRZNE W SIACH ZBROJNYCH NA CAYM WIECIE. DOTYCZY TO ZARWNO WYSPECJALIZOWANYCH SAMOLOTW ROZPOZNAWCZYCH, LOTNICTWA TAKTYCZNEGO, JAK I BEZZAOGOWYCH STATKW POWIETRZNYCH (BSP).
21
SZKOLENIE
SZKOLENIE INSPEKTORW
SYSTEM SZKOLENIA INSPEKTORW TACEVAL (TACTICAL EVALUATION PROGRAMME), KTRZY STANOWI O JAKOCI PRZEPROWADZANYCH KONTROLI I OCEN TAKTYCZNYCH PODCZAS WICZE NATO, FUNKCJONUJE W NIEZMIENIONEJ FORMIE OD LAT 60 XX WIEKU.
Tekst: chor. Mikoaj Mazurkiewicz
TACEVAL
22
LIPIEC 2011
23
SZKOLENIE
DOBRY INSPEKTOR TACEVAL JEST PRZEDE WSZYSTKIM BEZSTRONNY, BARDZO CZSTO PRZYPADA MU W UDZIALE KONIECZNO KONTROLOWANIA JEDNOSTKI RODZIMEJ, CZASAMI SWOICH KOLEGW Z PRACY.
W
24
fot: Adam Roik
Wsplna edukacja inspektorw jest oparta o standardy, jednakowe dla wszystkich pastw przystpujcych do Programu TACEVAL. Polskie Siy Powietrzne posiadaj 32 inspektorw, a ta liczba ronie z kadym rokiem. W Dowdztwie Si Powietrznych powsta Wydzia TACEVAL zajmujcy si koordynacj wszelkich przedsiwzi zwizanych z udziaem Polski w programie Oceny Taktycznej, w tym szkoleniem inspektorw i kierowaniem ich do zada w NATO. SELEKCJA KANDYDATW Przedstawiciele narodowi przy programie TACEVAL spotykaj si co p roku na konferencjach roboczych i ustalaj zakres odpowiedzialnoci poszczeglnych pastw oraz
kalendarz prowadzonych przedsiwzi na kolejne lata. Niemniej istotne jest przekazywanie propozycji przeszkolenia nowych kandydatw na inspektorw. Lista nazwisk nigdy nie jest duga, personel wstpnie wybrany przez przedstawiciela narodowego musi wykaza si ponadprzecitnymi kwalifikacjami zawodowymi, dowiadczeniem oraz umiejtnoci pracy w zespoach midzynarodowych. Bardzo istotna jest perfekcyjna znajomo jzyka angielskiego, szczeglnie specjalistycznej terminologii zwizanej z konkretn specjalnoci kandydata. Kolejnym krokiem jest weryfikacja kandydatw przez kierownictwo TACEVAL Division z AC HQ Ramstein lub Izmir. Po wstpnym zaakceptowaniu kandydata,
przedstawiciel narodowy rozpoczyna proces kierowania onierza do pierwszego etapu szkolenia. Kurs podstawowy odbywa si w NATO School, zlokalizowanej w niewielkim, malowniczo pooonym kurorcie Oberammergau w Niemczech. Tam, w trakcie tygodniowego kursu, kandydaci zapoznawani s z podstawami programu TACEVAL. Kurs podzielony jest na dwa zasadnicze bloki. Pierwszy teoretyczny trwa 3 dni. W tym czasie kursanci wysuchuj wykadw prowadzonych przez najbardziej dowiadczonych inspektorw TACEVAL oraz kierownicz kadr TACEVAL Division. W drugim - dwudniowym bloku, kandydaci podzieleni wedug specjalnoci bior udzia
LIPIEC 2011
w warsztatach tematycznych. Kady z nich pod okiem dowiadczonego leadera musi dokona wiczebnego sprawdzenia hipotetycznej jednostki w zadanej specjalnoci i wykaza si umiejtnoci posugiwania si dokumentacj normatywn NATO w procesie oceny. Jest to pierwszy kontakt z tym sposobem oceny dla przedstawicieli wielu pastw Sojuszu, zazwyczaj skrajnie odmienny od narodowej specyfiki. Po zakoczeniu tej czci kursu, kandydaci ktrym udao si speni wymogi, otrzymuj stosowny certyfikat oraz status Inspektora UT (Under Training). Uzyskane uprawnienia pozwalaj na wpisanie potencjalnego inspektora do bazy danych Programu TACEVAL. Konsekwencj kursu jest oczekiwanie na powoanie do kolejnego etapu edukacji przez TACEVAL Division. OCENA TAKTYCZNA EGZAMIN NA INSPEKTORA Inspektorzy UT s take ewidencjonowani przez swojego przedstawiciela narodowego, ktry w zalenoci od zapotrzebowania z Ramstein lub Izmir kieruje inspektorw narodowych do udziau w przedsiwziciach. W pierwszej kolejnoci brani s pod uwag wanie inspektorzy UT, ktrzy musz jak najszybciej od ukoczenia kursu podstawowego zdobywa dalsze kwalifikacje. Kolejnym, bardzo wanym elementem ich dalszej edukacji jest udzia w realnej ocenie taktycznej, najczciej FORCEVAL. Inspektorzy UT w poszczeglnych specjalnociach pracuj pod nadzorem dowiadczonego inspektora TACEVAL mentora, ktry jest przydzielony przez szefa danego obszaru (OPS, LOG bd FP). Jego zadaniem jest czuwanie nad poprawnoci dziaalnoci kontrolnej realizowanej przez inspektorw szkolonych. Mentor jest odpowiedzialny za praktyczne sprawdzenie znajomoci zagadnie zdobytych przez UT w czasie kursu w NATO School, a take za ocen
LISTA NAZWISK NIGDY NIE JEST DUGA, PERSONEL WSTPNIE WYBRANY PRZEZ PRZEDSTAWICIELA NARODOWEGO MUSI WYKAZA SI PONADPRZECITNYMI KWALIFIKACJAMI ZAWODOWYMI, DOWIADCZENIEM ORAZ UMIEJTNOCI PRACY W ZESPOACH MIDZYNARODOWYCH. BARDZO ISTOTNA JEST PERFEKCYJNA ZNAJOMO JZYKA ANGIELSKIEGO, SZCZEGLNIE SPECJALISTYCZNEJ TERMINOLOGII ZWIZANEJ Z KONKRETN SPECJALNOCI KANDYDATA.
skutecznoci jego dziaania, inicjatyw oraz zawodowe kwalifikacje szkolone. Mentorzy zawsze realizuj swoje zadania w trakcie incydentw. Pocztkowo samodzielnie wprowadzaj epizody pozwalajc inspektorom UT przyglda si do swojej pracy i jednoczenie uczy si roli inspektora. Kolejne wprowadzenia realizowane s przez tych ostatnich pod czujnym okiem opiekuna. Rola mentora jest bardzo istotna, poniewa musi on jednoczenie czuwa nad poprawnoci oceny i postpami szkolonych inspektorw UT. Po zakoczeniu oceny taktycznej, mentor w porozumieniu z Szefem Obszaru dokonuje oceny pracy i zaangaowania kadego przydzielonego UT. Nastpnie sporzdza odpowiedni wpis do formularza kwalifikacji i jeeli jego rekomendacja jest pozytywna to inspektor UT zostaje inspektorem
ZAZWYCZAJ INSPEKTORZY S SPECJALISTAMI W JEDNEJ DZIEDZINIE, CHO ZDARZAJ SI I TACY KTRZY POSIADAJ KWALIFIKACJE W KILKU SPECJALNOCIACH, CZASEM NAWET W KILKU OBSZARACH.
25
SZKOLENIE
wykwalifikowanym (QUALIFIED) i traktowany jest jako penoprawny czonek spoecznoci TACEVAL w NATO. Personel administracyjny TACEVAL Division przesya stosowne informacje do przedstawiciela narodowego i dokonuje aktualizacji bazy danych. Obecnie, uzyskanie uprawnie wykwalifikowanego inspektora jest rwnoznaczne z koniecznoci wzicia udziau w ocenie taktycznej FORCEVAL podczas kolejnych 3 lat, aby podtrzyma uzyskane kwalifikacje. Jeeli to nie nastpi, inspektor jest degradowany do stopnia UT i musi rozpocz proces edukacji od pocztku. FUNKCJA DLA KADEGO Nie liczy si stopie i stanowisko w kraju. Przyjto, e inspektorem TACEVAL moe zosta onierz zawodowy od stopnia sieranta do podpukownika. Cenieni s dowiadczeni podoficerowie i modsi oficerowie wskiej specjalizacji. Oficerowie w stopniu majora i podpukownika zajmuj kierownicze stanowiska Szefw Zespow TACEVAL, Szefw Obszarw i ich zastpcw. Edukacja opiera si przede wszystkim na umiejtnociach zawodowych i dowiadczeniu w subie. Kady kandydat na inspektora, cho debiutuje w tej roli, jest dowiadczonym i dobrze wyszkolonym specjalist w swojej dziedzinie. Kursy TACEVAL odbywajce si w NATO School maj na celu jedynie uzmysowi kandydatom zadania jakie bd wykonywali w czasie ocen taktycznych oraz kryteria jakimi maj si kierowa. Si zespow TACEVAL s wanie kwalifikacje zawodowe oraz dowiadczenie inspektorw, zdobywane przez lata suby w jednostkach wojskowych we wasnym kraju. Naley pamita, e bycie inspektorem TACEVAL to dodatkowy obowizek, nie bdcy sta funkcj penion przez onierza. Na czas ocen FORCEVAL onierze
PRZYJTO, E INSPEKTOREM TACEVAL MOE ZOSTA ONIERZ ZAWODOWY OD STOPNIA SIERANTA DO PODPUKOWNIKA. CENIENI S DOWIADCZENI PODOFICEROWIE I MODSI OFICEROWIE WSKIEJ SPECJALIZACJI.
z uprawnieniami inspektorw s kierowani w podr subow, a po powrocie do kraju wykonuj normalne obowizki subowe. Jednake, posiadanie tych uprawnie we wszystkich pastwach NATO traktowane jest prestiowo, spoeczno inspektorw jest do nieliczna i rzdzi si swoim wasnym, midzynarodowym kodeksem. W niektrych pastwach NATO, np. w Belgii, Holandii czy Norwegii posiadanie uprawnie inspektora TACEVAL jest wymogiem koniecznym w przypadku awansu na wysze stanowiska subowe. MUCHA NA CIANIE Dobry inspektor TACEVAL jest przede wszystkim bezstronny, bardzo czsto przypada mu w udziale konieczno kontrolowania jednostki rodzimej, czasami swoich kolegw z pracy. Wprowadzajc epizody pozostaje obok, zgodnie z zasad muchy na cianie i prowadzc ocen nie podpowiada ani nie sugeruje kontrolowanym jak poradzi sobie z problemem i zawsze zwraca uwag na bezpieczestwo. Nie dopuszcza do sytuacji, w ktrej moe zosta naraone czyje zdrowie lub ycie. Zawsze kieruje si dobrem ocenianej jednostki. Nie przyjecha na FORCEVAL po to, aby udowodni czyj
26
LIPIEC 2011
ZESPOY TACEVAL S BARDZO LICZNE, ZAZWYCZAJ OCENA FORCEVAL PROWADZONA JEST PRZEZ GRUP 120-150 INSPEKTORW, W ZALENOCI OD WIELKOCI OCENIANEJ JEDNOSTKI.
27
SZKOLENIE
niekompetencj, ale w celu wsparcia narodowego komponentu swoj wiedz i dowiadczeniem. Zawsze kieruje si zasad obiektywnej oceny, eliminuje ze swoich zachowa subiektywne odczucia. Zwraca uwag na zaangaowanie personelu ocenianej jednostki jeeli jest ono wysokie, premiuje szczeglne przykady pozytywnego dziaania. Nie zwraca uwagi na stopnie wojskowe, ale na rzeczywiste kompetencje kontrolowanego personelu. Uwagi przekazuje szefom obszarw i s one uwzgldniane w protokoach z oceny taktycznej. Dobry inspektor TACEVAL stara si patrze szerzej ni jego wasny zakres odpowiedzialnoci, jeeli jest
np. logistykiem to czsto potrafi dostrzec rne procesy lub dziaania zachodzce w trakcie oceny w innych obszarach. Czsto jego spostrzeenia mog rzuci nowe wiato na oceniany obszar, dlatego wana jest zdolno do prowadzenia obserwacji i szybkiej analizy. Przede wszystkim jest zawsze we waciwym miejscu i we waciwym czasie, zgodnie ze scenariuszem oceny. TACEVAL jest kompleksowym programem, dokonujcym weryfikacji rnorodnych typw jednostek w wielu pastwach NATO. Specyfik ocen taktycznych jest wska specjalizacja inspektorw, co pozwala na bardzo rzeteln ocen,
pozbawion cech nacigania. Po prostu, jeeli sprawdzana jest np. sekcja dowodzenia i cznoci w komponencie powietrznym, to 6-7 inspektorw TACEVAL, na co dzie bdcych specjalistami w tej dziedzinie, kontroluje zasoby cznoci jak i sposb ich wykorzystania. Podobnie sprawa wyglda w innych podobszarach, poczwszy od personelu latajcego, ktry jest praktycznie oceniany na ziemi i w powietrzu przez inspektorw-pilotw (tzw. CHASE Pilots), a po personel wartowniczy i ochrony. Zazwyczaj inspektorzy s specjalistami w jednej dziedzinie, cho zdarzaj si i tacy ktrzy posiadaj kwalifikacje w kilku specjalnociach, czasem nawet w kilku obszarach.
WSKA SPECJALIZACJA INSPEKTORW POZWALA NA BARDZO DOKADNE SPRAWDZENIE SKUTECZNOCI DZIAANIA OCENIANEJ JEDNOSTKI W TRZECH PODSTAWOWYCH OBSZARACH: OPERACYJNYM (OPS), LOGISTYKI (LOG) I OCHRONY WOJSK (FP)
28
LIPIEC 2011
Zespoy TACEVAL s bardzo liczne, zazwyczaj ocena FORCEVAL prowadzona jest przez grup 120-150 inspektorw, w zalenoci od wielkoci ocenianej jednostki. Program TACEVAL to nie tylko jednostki latajce (Flying Forces), ale take dowodzenia lotnictwem i obron powietrzn (ASACS Air Surveillance And Control Systems) i jednostki przeciwlotnicze bazowania naziemnego (GBAD Ground Based Air Defence). We wszystkich przypadkach zespoy inspektorw TACEVAL dziel si na dwie zmiany tak, aby zapewni cigo kontroli przez 24 godziny na dob przez cay okres wicze. SAME PLUSY Wska specjalizacja inspektorw pozwala na bardzo dokadne sprawdzenie skutecznoci dziaania ocenianej jednostki w trzech podstawowych obszarach: operacyjnym (OPS), logistyki (LOG) i ochrony wojsk (FP), ale te wymusza konieczno tworzenia duych zespow kontrolujcych. Wanie taka organizacja i specyfika pracy inspektorw TACEVAL stanowi o skutecznoci i rzetelnej ocenie w ramach tego programu. Podstawow zalet bycia inspektorem TACEVAL jest moliwo pozyskiwania bezcennych dowiadcze i konsultowania si ze specjalistami z innych pastw. Mona porwna sposoby rozwizywania podobnych problemw w rnych pastwach. Kontrole realizowanie w NATO s rdem bardzo cennej wiedzy, majcej praktyczne przeoenie na zmiany w sprzcie czy szkoleniu personelu w jednostkach narodowych. Nie inaczej jest w przypadku Si Powietrznych, niemal poowa z polskich inspektorw to onierze Komponentu Powietrznego JASTRZB, co nie pozostaje bez wpywu na jako przygotowania i skuteczno dziaania tej jednostki.
TACEVAL JEST KOMPLEKSOWYM PROGRAMEM, DOKONUJCYM WERYFIKACJI RNORODNYCH TYPW JEDNOSTEK W WIELU PASTWACH NATO.
29
SZKOLENIE
PRZECIWLOTNICY
WYSZLI NAPRZECIW
PRZECIWLOTNICY Z 65. DYWIZJONU RAKIETOWEGO OBRONY POWIETRZNEJ I AMERYKANIE OBSUGUJCY BATERI PATRIOT WSPLNIE DOSKONALILI SWOJE UMIEJTNOCI PODCZAS ZGRUPOWANIA W TORUNIU. NA KONIEC DOSZLI DO PROSTEJ KONKLUZJI: WICEJ ICH CZY NI DZIELI, MIMO I STOSUJ ODMIENNE METODY SZKOLENIA I DYSPONUJ SPRZTEM O INNYM PRZEZNACZENIU.
Tekst: ppor. Anna Issel
30
LIPIEC 2011
W pierwszym etapie szkolenia, ze strony polskiej, udzia wzio piciu oficerw dywizjonu, ktrzy uczestniczyli w wykadach przeprowadzonych przez obsug baterii PATRIOT, a sami w ramach wymiany dowiadcze przygotowali i przeprowadzili dla niej zajcia zgodnie z tematyk okrelon w trakcie Kocowej Konferencji Planistycznej (FPC) przez Szefostwo OPL MON. Po kilku dniach cile teoretycznych zaj, onierze powrcili do Gdyni by nastpnie, ju z caoci wydzielonych si, wzi udzia w manewrze do Torunia. Zasadniczym celem gwnej czci zgrupowania bya prba podjcia wsplnej pracy bojowej, wzajemna obserwacja rekonesansw oraz zajmowania stanowiska ogniowego. Pniejsze wspdziaanie zestawu NEWA z bateri PATRIOT obejmowao zwalczanie celw realnie pozorowanych przez lotnictwo i treningi pracy bojowej. Dla Polakw szczeglnie cenna bya moliwo obserwowania realizowanych przez Amerykanw zaj w podgrupach, ktrych kontynuacj byy zajcia na pasie taktycznym, zespalajce wczeniej wiczone
elementy. W kadym zadaniu przy wejciu do zajtych budynkw, udzielaniu pierwszej pomocy czy te rozpoznawaniu improwizowanych adunkw wybuchowych brali udzia wszyscy amerykascy onierze - od szeregowych poczwszy na oficerach skoczywszy - na tych samych zasadach i identycznym poziomie. Specyfika tego wiczenia polegaa te na tym, e cho dowdc realizowanego zagadnienia by jeden onierz, to cyklicznie nastpowaa zmiana lidera koordynujcego prac. Taka praktyka z pewnoci bardzo angauje wszystkich onierzy i uwiadamia i podczas wsplnych dziaa jest si odpowiedzialnym nie tylko za siebie, ale za ca grup. Najwaniejsz czci tego etapu szkolenia byy jednake realne loty polskich Jastrzbi z Krzesin, podczas ktrych sprawdzono moliwo wskazywania celw przez bateri PATRIOT dla zestawu NEWA SC. Na koniec odbyy si wsplne treningi w strzelaniu, podczas ktrych polscy onierze mili okazj prowadzi ogie z M2 i M249, natomiast amerykascy z PM-98, kbk AKMS i km PK i RPG-7.
fot: kpt Janusz Szczypir
fot: archiwum 65. dr OP
31
SYLWETKI
100% NORMY
W LOTNYM LICEUM
NIE MA DRUGIEGO TAKIEGO LICEUM W POLSCE, KTRE MOE POSZCZYCI SI EGZAMINEM DOJRZAOCI ZDANYM PRZEZ WSZYSTKICH UCZNIW. O TYM JAK WYCHOWUJE SI ELITY WOJSKA POLSKIEGO, Z PK. REZ. PIL. DR. HAB. IN. JANUSZEM ZIKOWSKIM DYREKTOREM OGLNOKSZTACCEGO LICEUM LOTNICZEGO W DBLINIE ROZMAWIA AGNIESZKA SZKODA.
fot: Archiwum OLL
32
LIPIEC 2011
Jaka jest recepta na to, aby przez 7 lat 100% licealistw zdawao matur? To kwestia programu, kadry dydaktycznej czy samych uczniw? Myl, e wszystkiego po trochu. To efekt zaangaowania nie tylko nauczycieli i wychowawcw ale te samych uczniw i ich rodzicw. Do naszej szkoy nikt nie trafia przypadkowo. Uczy si tu modzie z zamiowaniem do lotnictwa. Po maturze maj by studentami dbliskiej Szkoy Orlt, a po studiach - wojskowymi pilotami. Kadr dydaktyczn stanowi dowiadczeni nauczyciele, prawie wszyscy posiadaj najwyszy stopie awansu zawodowego nauczyciela dyplomowanego. Nasi uczniowie, zarwno chopcy jak i dziewczta s zakwaterowani w internacie, a to sprawia, e proces dydaktyczno-wychowawczy jest szczeglnie odpowiedzialny. Ale nasz wysiek si opaca, bo daje stuprocentowy efekt. Co Pan czu, kiedy od Ministra Edukacji Narodowej usysza pan, e prowadzi jedyn szko w Polsce, ktra osigna taki sukces? To byo podczas ubiegorocznego spotkania Wiceministra Edukacji Narodowej z dyrektorami lubelskich szk rednich. Poprosiem pana Ministra by skontaktowa mnie ze szko ktra ma 100% zdawalnoci egzaminu dojrzaoci od pocztku nowej matury. Otrzymaem odpowied e takiej szkoy nie ma. Dla mnie to osobista satysfakcja, a dla caej szkoy wielki zaszczyt i duma. Oczywicie nastpnego dnia poinformowaem o tym wszystkich na apelu szkolnym. To byo w ubiegym roku, a teraz doszed kolejny sukces. Sam jestem ciekawy jak dugo szczcie bdzie nam sprzyja.
EGZAMIN PISEMNY NAJLEPIEJ WYPAD Z JZYKA ANGIELSKIEGO 90% PODSTAWOWY I 62% ROZSZERZONY. Z MATEMATYKI - 80% POZIOM PODSTAWOWY I 42% ROZSZERZONY. TROCH SABIEJ POSZY TESTY Z FIZYKI I JZYKA POLSKIEGO. JEDNAK NALEY PAMITA, E MATEMATYCZNO-FIZYCZNY PROFIL SZKOY NIE JEST ATWY, OBOWIZUJE TU ROZSZERZONY PROGRAM Z MATEMATYKI, FIZYKI, JZYKA ANGIELSKIEGO I INFORMATYKI.
A z jakich przedmiotw w tym roku szczcie pozwolio uzyska najlepsze wyniki? Egzamin pisemny najlepiej wypad z jzyka angielskiego 90% podstawowy i 62% rozszerzony. Z matematyki - 80% poziom podstawowy i 42% rozszerzony. Troch sabiej poszy testy z fizyki i jzyka polskiego. Jednak naley pamita, e matematyczno-fizyczny profil szkoy nie jest atwy, obowizuje tu rozszerzony program z matematyki, fizyki, jzyka angielskiego i informatyki. Czy z powodu tych wanie przedmiotw niektrzy uczniowie odpadaj z OLL? rednio, przez 3 lata nauki, odpada okoo 10% uczniw. Najwicej z nich odchodzi na pocztku pierwszej klasy. Jako powd podaj trudnoci z przyzwyczajeniem si do ycia w internacie i tsknot za domem. Ale wiem, e cz z nich ma te problemy z opanowaniem materiau z rnych przedmiotw, w zalenoci od indywidualnych uwarunkowa kadego ucznia. To musi by dla nich wielka poraka,
bo przecie nie jest atwo dosta si do tej szkoy. Zazwyczaj o 60 miejsc w szkole stara si 500 osb. By sta si kandydatem do liceum najpierw trzeba przej badania w Wojskowej Komisji Lotniczo - Lekarskiej. Nastpnie komisja rekrutacyjna, biorc pod uwag oceny ze wiadectwa i sprawdzianu gimnazjalnego, wybiera najlepszych. Zatem, najpierw odbywa si selekcja zdrowotna, nastpnie intelektualna, a uczniami liceum zostaj najlepsi z najlepszych. Wspaniali uczniowie, ktrzy wiedz po co tu przychodz. Jak rad ma Pan dla dyrektorw innych szk, ktrzy chcieliby powtrzy sukces Liceum Lotniczego? Myl, e nie ma sensu porwnywa naszej szkoy z innymi liceami w kraju. Bez wtpienia jest to elitarna placwka. Dla nas - nauczycieli i wychowawcw to due wyzwanie, eby modych ludzi wychowywa tak by si waciwie rozwijali. W przyszoci to oni, tak jak ich poprzednicy, bd zajmowa odpowiedzialne stanowiska w caym Wojsku Polskim. I to nas motywuje.
33
SPORT
W TYM ROKU ASKIE JASTRZBIE PRZEBIEGY PONAD 2400 KILOMETRW, STARTUJC BLISKO 200 RAZY W BIEGACH NA TERENIE CAEGO KRAJU.
34
LIPIEC 2011
Jastrzebie z lasku
OD PONAD DWCH LAT ASKIE JASTRZBIE NIE TYLKO LATAJ, ALE RWNIE BIEGAJ. WTEDY TO POWSTAA SEKCJA BIEGOWA JASTRZB PRZY 32. BAZIE LOTNICTWA TAKTYCZNEGO, SKUPIAJCA ONIERZY ZAWODOWYCH I PRACOWNIKW WOJSKA AKTYWNIE UPRAWIAJCYCH BIEGANIE ULICZNE I DUGODYSTANSOWE.
nie tylko lataj
Tekst: por. Marek Kwiatek twierdzi m. chor. szt. Jarosaw Pkala jeden z inicjatorw powstania Klubu. Dodaje, i nie moe zrozumie osb, ktre z tak atwoci rezygnuj z przystpienia do rocznego egzaminu z wychowania fizycznego dla onierzy zawodowych. Jest jednak peen optymizmu, co do kwestii uprawiania wszelkiego rodzaju rekreacji ruchowej w szeregach rodowiska wojskowego, poniewa jego zdaniem bieganie rekreacyjne w Polsce, rwnie w wojsku oraz innych subach mundurowych, staje si coraz bardziej modne. W tym roku askie Jastrzbie przebiegy ponad 2400 kilometrw, startujc blisko 200 razy w biegach na terenie caego kraju. Wrd wielu zawodw biegowych, ktre Jastrzbie maj na koncie,
Dzi, prnie dziaajca sekcja jest rozpoznawalna w gronie spoecznoci biegowej. W rankingu prowadzonym na maratonach polskich - prestiowej stronie internetowej ktrej tematyk jest bieganie, plasuje si na 30 miejscu w stawce ponad 1200 zarejestrowanych w Polsce klubw biegowych. Jednoczenie jest to drugie miejsce wrd klubw wojskowych i pierwsze w Siach Powietrznych. Sekcja zrzesza 30 osb, zarwno onierzy askiej Bazy jak i pracownikw wojska propagujcych rekreacj ruchow oraz aktywny sposb spdzania wolnego czasu. BIEGANIE JEST TRENDY - Zawsze staraem si by sprawny fizycznie i uwaam, e ocena inna ni bardzo dobra z WF nie jest godna munduru, ktry nosi onierz
35
SPORT
w tym roku na uwag zasuguje m.in. udzia w II Pmaratonie Komandosa (na dystansie 21,097 km) rozgrywanym w Warszawie pod patronatem WKB META LUBLINIEC. To bieg, w ktrym zawodnicy startuj w penym umundurowaniu i obuwiu wojskowym. Jakby tego byo mao, na plecach maj plecaki wace minimum 10 kilogramw. Powka Komandosa odbywa si na terenie poligonu Wojskowej Akademii Technicznej i przylegym do niego Parku osiowe Bota. 32. Baz Lotnictwa Taktycznego w Warszawie reprezentowali: m. chor. szt. Jarosaw Pkala i zaprzyjaniony z jednostk biegacz z odzi Robert Kaczmarek. M. chor. szt. Jarosaw Pkala, 21 kilometrowy dystans pokona w 2 godziny, 3 minuty i 45 sekund, zajmujc 20 miejsce na 102 startujcych, za Robertowi Kaczmarkowi
ZAWSZE STARAEM SI BY SPRAWNY FIZYCZNIE I UWAAM, E OCENA INNA NI BARDZO DOBRA Z WF NIE JEST GODNA MUNDURU, KTRY NOSI ONIERZ TWIERDZI M. CHOR. SZT. JAROSAW PKALA JEDEN Z INICJATORW POWSTANIA KLUBU
zajo to 2 godziny, 21 minut i 10 sekund co dao mu 51 miejsce. EGZAMIN DLA ONIERSKIEGO DUCHA Zawodnicy przyznaj, i Pmaraton to przede wszystkim moliwo sprawdzenia swojej wytrzymaoci fizycznej i psychicznej oraz (a moe
przede wszystkim) wytrzymaoci na bl, ktry towarzyszy uczestnikom biegu. Minie caego ciaa i wszystkie ludzkie zmysy pracuj na najwyszych obrotach. Chwila nieuwagi moe skutkowa powan kontuzj. Zwaszcza, e bieg rozgrywa si w trudnych warunkach terenowych i naley go traktowa
REPREZENTANCI JASTRZBIA PODCZAS V BIEGU POLICZ SI Z CUKRZYC - ZORGANIZOWANEGO PRZEZ WIELK ORKIESTR WITECZNEJ POMOCY
36
LIPIEC 2011
jako bardzo intensywny trening wytrzymaociowy, ksztatujcy tyzn fizyczn, ale zwaszcza hart i ducha onierskiego. Na szczegln uwag zasuguje udzia askich Jastrzbi w Sztafecie ku Pamici gen. Tadeusza Buka, tragicznie zmarego w katastrofie lotniczej pod Smoleskiem, w ktrej na zaproszenie onierzy z 34. Dywizji Kawalerii Pancernej z agania uczestniczyli lotnicy. Bardzo ciekawym przedsiwziciem by rwnie 12-godzinny, Podziemny Bieg Sztafetowy w Kopalni Soli w Bochni (800 metrw pod ziemi), a take ekstremalny Bieg Szlakiem Wygasych Wulkanw w Zotoryi. W kadym biegu onierze z asku odnosz sukcesy. W IX Biegu Ulic Piotrkowsk w odzi, druyna
w skadzie: st. chor. Janusz Milczarek, m. chor. szt. Cezary Smarzek i chor. Dominik Sztekmiller zaja pierwsze miejsce w klasyfikacji druynowej w kategorii sub mundurowych. W I Cross Maratonie w Nowym Miecie nad Pilic, pierwszy w klasyfikacji generalnej w pmaratonie mczyzn by st. sier. Sylwester Rbacz za w klasyfikacji generalnej w pmaratonie kobiet trzecie miejsce wywalczya ppor. Karolina Kufel. Trzech biegaczy Klubu: Wiesaw Florczak, st. chor. Janusz Milczarek oraz m. chor. szt. Jarosaw Pkala, zdobyo prestiow odznak Korona Maratonw Polskich, przyznawan za ukoczenie w cigu dwch lat 5 najwikszych maratonw rozgrywanych w Polsce: w Dbnie,
WRD WIELU ZAWODW BIEGOWYCH, KTRE JASTRZBIE MAJ NA KONCIE, W TYM ROKU NA UWAG ZASUGUJE M.IN. UDZIA W II PMARATONIE KOMANDOSA (NA DYSTANSIE 21,097 KM) ROZGRYWANYM W WARSZAWIE POD PATRONATEM WKB META LUBLINIEC
37
SPORT
Krakowie, Poznaniu, Wrocawiu i Warszawie. wietnie radzi sobie rwnie pikniejsza cz sekcji: ppor. Karolina Kufel w kategorii Najaktywniejszy Biegacz Ligi Asics, prowadzonej na stronie internetowej Maratony Polskie, zajmuje 110 miejsce (14 wrd kobiet) na prawie 2 200 zarejestrowanych biegaczy z 7 startami i 106 przebiegnitymi ju w tym roku kilometrami. Oprcz udziau w imprezach biegowych sekcja bya wsporganizatorem 1. Pabianickiego Pmaratonu ZHP, na starcie ktrego stawio si prawie 600 biegaczy z Polski i zagranicy. Patronat honorowy biegu obj Dowdca 32 BLT pk dypl. pil. Dariusz Malinowski. Przy organizacji biegu wyrni si aktywny harcerz Komendy Hufca ZHP w Pabianicach i czonek klubu biegacza Jastrzb st.szer. ukasz cibut. Czonkowie Jastrzbia maj rwnie inne sportowe pasje. W skadzie reprezentacji Bazy, w Mistrzostwach 2. Skrzyda Lotnictwa Taktycznego w biegach na orientacj wystpili por. Sylwester Pyszak, st. chor. Janusz Milczarek, chor. Dominik Sztekmiller i kpr. Marek Mastalerz, zajmujc 2 miejsce w klasyfikacji druynowej. W tych samych Mistrzostwach w siatkwk zagrali: st. chor. Mariusz Wasilewski i st. sier. Sylwester Rbacz, a ich druyna uplasowaa si na drugiej pozycji. Natomiast w biegach przeajowych kpr. Marek Mastalerz zwyciy w klasyfikacji indywidualnej. Chor. Dominik Sztekmiller odnis sukces w dyscyplinie nordic walking wygrywajc zawody w Zotoryi. Drugie procze dla sekcji biegowej Jastrzb rwnie zapowiada si atrakcyjnie. W wakacje Jastrzbie pobiegn w Jarosawcu i Rowach w maratonie sztafetowym w odzi oraz w biegu powiconym
38
LIPIEC 2011
NA SZCZEGLN UWAG ZASUGUJE UDZIA ASKICH JASTRZBI W SZTAFECIE KU PAMICI GEN. TADEUSZA BUKA, TRAGICZNIE ZMAREGO W KATASTROFIE LOTNICZEJ POD SMOLESKIEM
zespoowi The Beatles w Osieku koo Torunia. Na jesieni zaplanowali udzia midzy innymi w mistrzostwach Wojska Polskiego w Maratonie we Wrocawiu, mistrzostwach Wojska Polskiego w Pmaratonie w Pile, czy te w Pmaratonie witych Mikoajw w Toruniu, poczonym z akcj charytatywn dla dzieci z rodzinnych domw dziecka. Nie zabraknie ich take podczas Nocnego Biegu Powstania Warszawskiego w Warszawie. Jastrzbiom udao si zafascynowa sportem swoje dzieci, ktre zajmuj czoowe miejsca w swoich kategoriach podczas biegw towarzyszcych. Na wyrnienie zasuguj: jedenastoletni Piotr Wasilewski, dziesicioletnia Marta Pkala, dziewicioletni Seweryn Sztekmiller i dziewicioletni Serafin Smarzek. W ubiegym roku brali udzia w biegach w Sawnie, asku, Zotoryi, Justynowie oraz na Pustyni Bdowskiej. By moe mode pokolenie biegaczy to rwnie kolejni piloci 32 Bazy.
39
SPORT
fot. kmdr ppor. Grzegorz yko
40
LIPIEC 2011
OrLy W R IO
REPREZENTACJA WOJSKA POLSKIEGO ODNIOSA BEZPRECEDENSOWY SUKCES NA V WIATOWYCH WOJSKOWYCH IGRZYSKACH SPORTOWYCH. POLACY ZDOBYLI 43 MEDALE I ZAJLI 4 MIEJSCE W KLASYFIKACJI GENERALNEJ. ISTOTNY UDZIA W NIWACH MEDALOWYCH MILI ONIERZE SI POWIETRZNYCH.
Tekst: kmdr ppor. Grzegorz yko
41
SPORT
Do Rio de Janeiro poleciao 17 sportowcw Zespou Sportowego Si Powietrznych (ZSSP) oraz 6 zawodnikw Orodka Szkolenia Wysokociowo-Ratowniczego i Spadochronowego Si Powietrznych. cznie zdobyli oni, indywidualnie bd w druynach, 11 medali (4 zote, 5 srebrnych i 2 brzowe). Najwikszy sukces odniosy zawodniczki ZSSP w odbywajcym si na synnej Copacabanie triatlonie. St. szer. Agnieszka Jerzyk w cuglach wygraa konkurs indywidualny i wsplnie z trzeci na mecie st. szer. Mari Czenik poprowadziy polski zesp do tryumfu w druynowej klasyfikacji tej konkurencji. Rewelacyjny wystp zanotowaa rwnie szablistka st. szer. Bogna Jwiak (ZSSP), ktra najpierw zdobya srebrny medal w turnieju indywidualnym przegrywajc w polskim finale ze st. szer. Aleksandr Soch-Szelagowski by nastpnie, ju wsplnie ze zdobywczyni zotego krka i kolejn zawodniczk ZSSP st. szer. Iren Wickowsk, wywalczy zoty medal w turnieju druynowym. Fantastycznie zaprezentoway si rwnie zawodniczki taekwondo. Ze zmaga w tej silnie obsadzonej dyscyplinie przywiozy dwa medale. St. szer. Natalia Rybarczyk (kat. powyej 73 kg) zdobya srebrny medal pechowo przegrywajc walk o zoto na skutek kontuzji, a st. szer. Aleksandra Uciska (kat. do 62 kg) signa po brz po przejciu morderczych repasay.
ST. SZER. ALEKSANDRA UCISKA W WALCE O FINA
FANTASTYCZNIE ZAPREZENTOWAY SI ZAWODNICZKI TAEKWONDO. ZE ZMAGA W TEJ SILNIE OBSADZONEJ DYSCYPLINIE PRZYWIOZY DWA MEDALE. ST. SZER. NATALIA RYBARCZYK ZDOBYA SREBRNY MEDAL PECHOWO PRZEGRYWAJC WALK O ZOTO NA SKUTEK KONTUZJI, A ST. SZER. ALEKSANDRA UCISKA SIGNA PO BRZ PO PRZEJCIU MORDERCZYCH REPASAY.
42
LIPIEC 2011
ST. SZER. KAMIL MASZTAK I SZER. GRZEGORZ ZIENIEWICZ NA STADIONIE OLIMPIJSKIM W RIO DE JANEIRO POPROWADZILI SZTAFET 4 X 100 METRW DO SREBRNEGO MEDALU.
43
SPORT
REPREZENTACJA WOJSKA POLSKIEGO Z 43 MEDALAMI (13 ZOTYCH, 19 SREBRNYCH I 11 BRZOWYCH) ZAKOCZYA IGRZYSKA NA 4. MIEJSCU W KLASYFIKACJI MEDALOWEJ
W zdominowanym przez panie sukcesie reprezentacji Si Powietrznych honor mczyzn obronili lekkoatleci. St. szer. Kamil Masztak i szer. Grzegorz Zieniewicz na Stadionie Olimpijskim w Rio de Janeiro poprowadzili sztafet 4 x 100 metrw do srebrnego medalu. Reprezentacja Wojska Polskiego z 43 medalami (13 zotych, 19 srebrnych i 11 brzowych) zakoczya igrzyska na 4. miejscu w klasyfikacji medalowej plasujc si tu za Wochami, ktre zdobyy tylko o jeden zoty krek wicej. Klasyfikacj wygraa Brazylia przed Chinami. 102 polskich sportowcw-onierzy wystartowao w 12 dyscyplinach stajc na podium w 11 z nich. W 5 dyscyplinach (biegi na orientacj, piciobj morski, szermierka, triatlon i eglarstwo) medale wywalczyli wszyscy startujcy polscy zawodnicy. 43 krki zdobyte przez Polakw to niemal tyle samo co cznie we wszystkich poprzednich letnich igrzyskach wojskowych, ktre rozgrywane s co 4 lata od 1995 r.
44
LIPIEC 2011
45
KULTURA
fot. kpt. Wiesaw Winiewski
46
LIPIEC 2011
MARZYCIELE Z POZNANIA
GRUPA PASJONATW Z 31. BAZY LOTNICTWA TAKTYCZNEGO W POZNANIU, PO KILKU MIESICACH PRACY ODNOWIA KOLEJNY SZSTY JU SAMOLOT LIM-2 (MIG-15). MONA GO PODZIWIA W MUZEUM ORA POLSKIEGO W KOOBRZEGU.
Tekst: por. Joanna Piekowska
47
KULTURA
z
48
Z dum mog powiedzie, e zgromadziem wok siebie ludzi, dla ktrych lotnictwo ma inny wymiar - te sowa dowdcy Grupy Obsugi, ppk. Jarosawa Zieliskiego najpikniej opisuj ludzi, ktrzy zajmuj si renowacj historycznych samolotw w 31. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu. To personel inynieryjno-lotniczy oraz pracownicy wojska dbajcy o najnowoczeniejsze maszyny latajce w Siach Powietrznych samoloty wielozadaniowe F-16 Block 52 Advanced. Maj te czas na swoj pasj od 8 lat speniaj marzenia o historycznych statkach powietrznych, ktre zakoczyy swoj sub w Siach Powietrznych.
Kompletne, zgodne z dokumentacj odtworzenie Lim-2, zajo pasjonatom prawie p roku. Nie bya to atwa praca, poniewa zakres renowacji by bardzo szeroki. Oprcz podstawowych prac zwizanych z usuniciem farby, piaskowaniem, szlifowaniem, czy malowaniem, przed personelem stano zadanie kompletnego wyposaenia kokpitu samolotu. Jak sami przyznaj, to stanowio najwiksze wyzwanie. Na stae przy odnawianiu MiG-15 pracowao 5 osb, ktre miay cenne wsparcie kolejnych kilkunastu. Prace te wykonywane byy w ramach przygotowania do certyfikacji TACEVAL, gdzie BDR (Battle Damage Repair) jest
LIPIEC 2011
MARZENIEM BYEGO DOWDCY 31. BAZY LOTNICTWA TAKTYCZNEGO, PK. PIL. ROCISAWA STEPANIUKA ORAZ OBECNEGO DOWDCY, PK. PIL. CEZAREGO WINIEWSKIEGO JEST STWORZENIE NA LOTNISKU 31 BAZY MUZEUM, W KTREGO ZBIORACH ZNAJD SI WSZYSTKIE SAMOLOTY, KTRE OD LAT 50-TYCH PENIY SWOJ LOTNICZ SUB W OBRONIE POLSKIEGO NIEBA.
bardzo wanym elementem, a patowiec samolotu posuy do zdobywania umiejtnoci zwizanych z remontem polowym. Nad spenieniem marze o piknym Limie pracowali po godzinach subowych, rwnie w weekendy. Dzi, kiedy to marzenie ju si spenio, mona podziwia odrestaurowany samolot Lim-2 w Rogowie, gdzie powstaje oddzia lotniczy Muzeum Ora Polskiego w Koobrzegu. Wszystkie odrestaurowane przez nich maszyny s zarejestrowane, jako zbiory muzealne i figuruj w spisie ruchomych zabytkw Ziemi Wielkopolskiej. Kolekcja ta jest wasnoci 31. Bazy Lotnictwa
fot. kpt. Wiesaw Winiewski
Taktycznego i miasta Poznania. Doczy do niej, aktualnie remontowany samolot MiG-19 - taki sam jakie niegdy suyy w Krzesinach. Marzeniem byego dowdcy 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego, pk. pil. Rocisawa Stepaniuka oraz obecnego dowdcy, pk. pil. Cezarego Winiewskiego jest stworzenie na lotnisku 31 Bazy muzeum, w ktrego zbiorach znajd si wszystkie samoloty, ktre od lat 50-tych peniy swoj lotnicz sub w obronie polskiego nieba. Najwyraniej rodzi si konkurencja dla Muzeum Ora Polskiego w Koobrzegu.
49
HISTORIA
LUFTWAFFE
PRZEGRANA NIEMIEC W 1918 R. I POSTANOWIENIA TRAKTATU WERSALSKIEGO NIE OZNACZAY KLSKI TEGO KRAJU. TRAKTAT CO PRAWDA OGRANICZA GOSPODARK I SIY ZBROJNE ALE OTWIERA FURTK, Z KTREJ POKONANI SKWAPLIWIE SKORZYSTALI.
Tekst: Konrad Rydoowski
50
LIPIEC 2011
'
Jak rodzilo sie
Niemcy po I wojnie wiatowej nie zostay poddane okupacji. Dziki temu brak armii ldowej i lotnictwa zosta konspiracyjnie pominity. Wykorzystano siedem lat od 1919 r. do 1926 r. na utworzenie Luftwaffe. Umiejtnie korzystano z tego, e istniaa moliwo rozwoju cywilnego lotnictwa i to ono stanowio zaplecze ludzi i sprztu. Lufthansa w bardzo krtkim czasie dysponowaa nie tylko samolotami wasnej konstrukcji, pilotami z mechanikami wszystkich niezbdnych specjalnoci oraz rozpoznanymi poczeniami w ruchu krajowym i midzynarodowym. Kadry byy pocztkowo ksztacone poza granicami Niemiec. Najbardziej znanym orodkiem szkoleniowym by Lipieck w Rosji. W kraju dziaa Deutscher Luftsportverband, ktry oferowa szkolenie szybowcowe. Ostatecznie Anglicy i Francuzi zostali bardzo szybko zdystansowani przez swojego byego frontowego przeciwnika. PROGRAM REGIONU RENU Luftwaffe powstaa w poowie lat 30 minionego wieku. W tym samym czsaie kanclerz mianowa Hermana Gringa ministrem bez teki oraz komisarzem do spraw lotnictwa. Te stanowiska byy niczym innym
LUFTWAFFE POWSTAA W POOWIE LAT 30 MINIONEGO WIEKU. W TYM SAMYM CZASIE KANCLERZ MIANOWA HERMANA GRINGA MINISTREM BEZ TEKI ORAZ KOMISARZEM DO SPRAW LOTNICTWA. TE STANOWISKA BYY NICZYM INNYM JAK ZAWOALOWANYMI ODPOWIEDNIKAMI MINISTRA LOTNICTWA I GWNODOWODZCEGO SI LOTNICZYCH. ROK PNIEJ NIEMCY ZACZY REALIZOWA PROGRAM REGIONU RENU. NIE CHODZIO W NIM O OKIEZNANIE RZEKI. POD T NAZW KRY SI PLAN UTWORZENIA SI POWIETRZNYCH MAJCYCH BLISKO CZTERY TYSICE SAMOLOTW.
jak zawoalowanymi odpowiednikami ministra lotnictwa i gwnodowodzcego si lotniczych. Rok pniej Niemcy zaczy realizowa Program regionu Renu. Nie chodzio w nim o okieznanie rzeki. Pod t nazw kry si plan utworzenia si powietrznych majcych blisko cztery tysice samolotw. Co prawda wrd nich znalazy si konstrukcje lekko przestarzae ale musiay wystarczy nim z tam produkcyjnych zeszy nowe. Gring razem ze swoim pryncypaem wiedzieli, e alianci nie s lepi. Zdaj sobie spraw ze zbroje i tego co si dzieje po drugiej stronie Kanau u pokonanych przeciwnikw w I wojnie wiatowej. W ten sposb powstay siy powietrzne, ktre miay oddziaywa psychologicznie na spoeczestwo angielskie i francuskie. Nadchodzce lata udowodniy, e praktycznie i teoretycznie to przedsiwzicie si udao. Powstae lotnictwo wymagao odpowiedniej oprawy organizacyjnej. Tej, ktra mogaby odpowiada m.in. za jednostki myliwskie
NIEMIECKI BOMBOWIEC NURKUJCY JU-87 B-2 (RYS. ANDRZEJ OLEJNICZAK)
51
HISTORIA
1939 R. PRZYGLDAJ SI NIEMIECCY PILOCI WE WRZENIU DO LOTW NAD POLSK PRZYGOTOWANIOM SAMOLOTW
i bombowe. Nie odkadano tego w czasie. Powstaa odpowiednia struktura organizacyjna, ktra porzdkowaa odpowiednio jednostki wchodzce w jej skad, z uwzgldnieniem podziau terytorialnego kraju. Cao prac zostaa wykonana 1 kwietnia 1934 r. III Rzesza dysponowaa nie tylko lotnictwem cywilnym ale take wojskowym i miaa odpowiednie zaplecze w ludziach i sprzcie. Co wicej wojskowi i cywile korzystali z wzajemnych dowiadcze. Odpowiednio prowadzona polityka kadrowa przez resort Gringa zapewnia te niezbdnych ludzi do dowodzenia. Struktury organizacyjne w formie podstawowej, cho z pewnymipoprawkami, przetrway jako przykadowe rozwizanie dziaa wojennych na frontach II wojny wiatowej, a to dobre wiadectwo dla politykw i sztabowcw z Berlina. HISZPASKI POLIGON DOWIADCZALNY Gdy Luftwaffe wysza z podziemia, alianci nie mieli nic do powiedzenia. By moe nieliczni sztabowcy w Londynie i Paryu zdawali sobie spraw z konsekwencji konfrontacji z tak powsta si. Podejrzewali, e odbudowane na nowych zasadach lotnictwo potrzebowao poligonu do przetestowania nowoczesnego sprztu, w ktry zostao wyposaone. Przejcie wadzy przez Hitlera zdawao si potwierdza ich obawy. Wybuch wojny domowej w Hiszpanii w 1936 r. sta si idealnym pretekstem do sprawdzenia dziaa taktycznych lotnictwa. Hitler wiedzia, e uwikanie swojego kraju w dziaania bojowe na Pwyspie Iberyjskim moe spotka si z interwencj ze strony Francji. Dlatego wyposay swoich onierzy w mundury i oznakowanie wojsk Hiszpanii. Z tak przebranych ludzi, przy pomocy swoich zaufanych wojskowych, utworzy Legion Condor. Personel latajcy i naziemny, ktry rekrutowa si z ochotnikw pochodzcych
fot: falkeeins.blogspot.com
52
LIPIEC 2011
z Niemiec i by miniatur Luftwaffe. Skada si z samolotw bombowych, rozpoznawczych, szturmowych i artylerii przeciwlotniczej. Sztabowcy z Berlina wkrtce zrezygnowali jednak z ochotnikw. Chcieli przeszkoli poza krajem, w realnych warunkach, wasne zawodowe kadry. Midzy nimi znajdowali si ci, ktrzy walczyli pod niebem Polski, Francji, a take w Bitwie o Wielk Brytani. Hiszpaski poligon speni zadanie. Na trwae w wiatowej historii zapisa si atak bombowy przeprowadzony 26 kwietnia 1937 r. na miasto Guernica. Czy istotnie miasto byo tak bardzo wanym obiektem z punktu widzenia wojska? Znajdowaa si w nim stacja kolejowa, most i fabryka broni. Z tego co donosio rozpoznanie bombowce miay zniszczy most na rzece Oca. Fabryka broni z uwagi na wielko w zasadzie nie bya uwzgldniona jako cel. Stacja kolejowa znajdowaa si w obszarze dziaania - chodzio o zablokowanie pocze komunikacyjnych. Miasto nie dysponowao obron przeciwlotnicz. Prowadzcy rozpoznanie pomylili si co do przeciwnika. Ci, ktrzy wedug nich stanowili zagroenie czyli oddziay republikanw, okazali si uchodcami. Do miasta wysano 26 bombowcw. Zrzuciy 40 ton bomb, ktre spowodoway odpowiednio due zniszczenia i ofiary wrd miejscowej i ewakuowanej ludnoci.
Zaogi bombowe na pocztku stycznia tego samego roku atakoway cele nadbrzene i statki. Lotnicy otrzymywali kolejne zadania, ludzie i samoloty poddawani byli wszechstronnemu testowi. Najwicej zada dotyczyo zwalczania celw naziemnych przeciwnika przed atakiem wasnych oddziaw. Cele byy zwalczane przez prowadzenie bombardowa i ataki myliwskie. Duym zagroeniem stao si wprowadzenie do walk na pocztku 1937 r. radzieckich myliwcw. Niemniej jednak stojcy po przeciwnej stronie wojennej barykady republikanie nie dysponowali dostatecznie dobrymi samolotami i obron przeciwlotnicz. Pod niebem Hiszpanii sprawdzio si nie tylko lotnictwo hitlerowskich Niemiec. Prb przeszo te lotnictwo woskie wspierajce oddziay generaa Franco oraz radzieckie udzielajce pomocy republikanom. STRASZAKI HITLERA Przywdca III Rzeszy w swoim pochodzie przez Europ maszerowa daleko poza Hiszpani. Na celowniku znalaza si Nadrenia, ktr postanowi okupowa. Zdawa sobie spraw, e Francuzi nie bd obojtni wobec tego manewru. Zagrozi, e w przypadku obrony uyje lotnictwa, a celem bdzie Pary. Ten straszak okaza si skuteczny. Przywdcy nad Tamiz i Sekwan nie odwayli si na jakkolwiek reakcj. Samoloty
Luftwaffe pozostay na ziemi. Hitler wtedy ju wiedzia, e moe swobodnie dziaa. Sign po Austri. Cz samolotw opucia hangary tylko po to aby zrzuca ulotki. Te, ktre pozostay na ziemi byy przygotowane do ataku gdyby tylko Anglicy i Francuzi zdecydowali si na interwencj. Ale ci nie mieli takiego zamiaru. Co wicej, hitlerowskie lotnictwo wojskowe otrzymao dodatkowe wsparcie w ludziach i sprzcie. W jego szeregi wstpowali Austriacy. Zakady przemysowe zmieniay swoj produkcj. Nawet jeli nie wytwarzay produktw bezporednio na potrzeby wojska, to porednio je zaopatryway w to, co byo mu niezbdne do dziaania. Bierno ze strony Zachodu bya dla jednych czym normalnych, dla innych zastanawiajcym. Jak dugo zostanie utrzymany pokj w Europie? Kto stanie na przeszkodzie? Niemcy cakiem legalnie demonstroway wiatu swoj lotnicz potg. A ten wiat po raz pierwszy zobaczy do czego mog zosta uyte, zdawaoby si nieporadne Ju 52/3m. Jak mona skutecznie wykorzysta Ju 86D czy te Do 17E i He 111B. Przecie te konstrukcje jeszcze wczoraj suyy pokojowym celom - przewoziy poczt i pasaerw. W chwili wybuchu wojny staway si bombowcami nioscymi zagad. Potem pojawiy si myliwce, ktre nie ograniczyy si do atakowania celw naziemnych (He-51), wykonyway te dziaania osonowe. Nie tylko Europejczycy, ale take Amerykanie mogli si przekona, e dwupaty odchodz do lamusa. Przyszo naleaa do jednopatowcw, a samoloty He-59 i AS/88 uzbrojone w torpedy mog skutecznie dziaa przeciwko flocie. Inynierowie od Dorniera, Henikela i Junkersa dobrze wiedzieli, e do tych konstrukcji bdzie naleaa nadchodzca wojna.
III RZESZA DYSPONOWAA NIE TYLKO LOTNICTWEM CYWILNYM ALE TAKE WOJSKOWYM I MIAA TE ODPOWIEDNIE ZAPLECZE W LUDZIACH I SPRZCIE. CO WICEJ WOJSKOWI I CYWILE KORZYSTALI Z WZAJEMNYCH DOWIADCZE.
53
HISTORIA
FORMACJA SAMOLOTW MYLWISKICH PZL
P.11C
fot: Muzeum Wojska Polskiego (C)
POLSKIE LOTNICTWO NA WYPADEK WOJNY

KIEDY NIEMIECKA ARMIA DAWNO ZAPOMNIAA O PORACE Z 1918 R., A JEJ LOTNICTWO ODNOSIO KOLEJNE KRWAWE SUKCESY POD NIEBEM EUROPY, WIOSN 1939 R. W SZTABIE LOTNICZYM POLSKIEJ ARMII POWSTA PLAN UYCIA LOTNICTWA WOJSKOWEGO W PRZYPADKU WYBUCHU WOJNY.
Tekst: Konrad Rydoowski
Plan zakada m.in. podzia polskiego lotnictwa na Armijne i Dyspozycyjne. SKOMPLIKOWANA UKADANKA Lotnictwo Armijne miao trafi do 6. Armii i 1. Samodzielnej Grupy Operacyjnej. Kcio si to z wczeniejszymi ustaleniami - pierwotnie planowano bowiem przydzia do 5. Armii, ale na przeszkodzie stana sytuacja polityczna. Zakadano, e dowdcy poszczeglnych Armii otrzymaj po eskadrze rozpoznawczej, dyonie myliwskim oraz dwch eskadrach obserwacyjnych. Wkroczenie wojsk III Rzeszy do Czechosowacji, a w zwizku z tym organizacja Armii Karpaty na poudniu i Samodzielnej Grupy Operacyjnej Narew na pnocy, przesuwao
54
LIPIEC 2011
jednostki lotnicze. Ostatecznie Armia Karpaty nie otrzymaa penego wsparcia lotniczego. Sztabowcy podporzdkowali Lotnictwo Dyspozycyjne Naczelnemu Wodzowi, jako jednostk samodzieln, ktrej podlegay: Brygada Bombowa i Brygada Pocigowa do obrony stolicy. Na cztery miesice przed pamitnym wrzeniem 1939 r. powstao Zgrupowanie Myliwskie i Zgrupowanie Bombowe. Oba miay wsplny cel: uatwi formownie brygad w czasie samej mobilizacji. W lipcu, gen. bryg. Jzef Zajc Inspektor Obrony Powietrznej Pastwa dokona istotnych zmian w dotychczasowych planach dziaa lotnictwa bombowego i myliwskiego. Luftwaffe miao godnego przeciwnika. CZAS PRBY Mobilizacja dla polskiego lotnictwa wojskowego zostaa ogoszona w trybie alarmowym ju 23 sierpnia 1939 r. Zgodnie z wytycznymi, 27 sierpnia samoloty odleciay ze swoich macierzystych lotnisk na alarmowe. 31 sierpnia 1939 r. zajy lotniska bojowe. Tego samego dnia, o pnocy Zgrupowanie Myliwskie przeobrazio si w Brygad Pocigow, a Zgrupowanie Bombowe w Brygad Bombow. Trzeba pamita, e moda, niepodlega Polska, istniejca od 20 lat, nie miaa dowiadcze lotniczych tak jak jej przeciwnik. Po przewrocie majowym w 1926 r., w pewnych krgach armii traktowano lotnictwo po macoszemu - jako element pomocniczy, mogcy prowadzi na rzecz armii dziaania zwizane z cznoci i rozpoznaniem. Rzecz jasna byli w wojsku ludzie, ktrym zaleao na wczeniu Polski do lotniczego wycigu Europy. Kto z nas nie sysza o inynierze Puawskim i jego rodzinie myliwcw P., o szybowcach Grzeszczyka i Kocjana, o locie Orliskiego, sukcesie pary wirko i Wigura, o zwycistwie Bajana? Ale Sztab Gwny nie przepada za spadkobiercami Ikara. Prac nad
rys: Andrzej Olejniczak (C)
POLSKI SAMOLOT MYSLIWSKI PZL P.11C - MASZYNY TEGO TYPU WCHODZIY W SKAD BRYGADY POCIGOWEJ ORAZ LOTNICTWA ARMIJNEGO PRZED WYBUCHEM II WOJNY WIATOWEJ
rozwojem nowej broni przerzuci do Departamentu Lotnictwa. Ten przeksztaci si w Dowdztwo Lotnictwa. Znaleli si w nim ludzie, ktrzy widzieli potencja i nowe moliwoci zastosowania dla skrzydlatych maszyn. ZACZYNALI OD ZERA Niestety spucizna, pozostawiona przez zaborcw - wielkich przegranych w I wojnie wiatowej, bya skromna. W oparciu o ni oraz o to, co sprzedali polskiej armii zwycizcy, tworzone byo polskie lotnictwo wojskowe. Hodujc wszystkiemu co francuskie sztabowcy w Warszawie nie chcieli si rni w pogldach od tych z Parya. Kubem zimnej wody, cho na krtko, byy dowiadczenia wyniesione z wojny polsko-rosyjskiej. Opinia generaw: Wadysawa Sikorskiego i Wodzimierz Zagrskiego nie trafiaa do przekonania ludzi oddanych marszakowi Pisudskiemu. Genera Sikorski zdawa sobie spraw z tego jakie konsekwencje dla Polski niesie podpisanie Traktatu Lokarneskiego. Sikorski jako Minister Spraw Wojskowych przewidywa rozwj lotnictwa myliwskiego jako osony lotnictwa bombowego. W czasie kierowania resortem wiedzia o brakach w budecie pastwa. Zdawa sobie spraw, e pozostawienie francuskiemu generaowi Francisowi Leonowi Leveque dowodzenia polskim lotnictwem wojskowym jest nieporozumieniem. Dlatego powoa na jego miejsce Polaka. Genera Zagrski korzysta z tego co zostawi po sobie poprzednik, ale mia te wasne pomysy. Te midzy innymi dotyczyy rozbudowy rodzimego przemysu lotniczego. Nie zapomina o odpowiednim ksztaceniu kadr i doprowadzi do rozbudowy starych i budowy nowych lotnisk. Nie wszystkie rozwizania byy na rk zwolennikom Pisudskiego. Zmiany w rzdzie nie ominy armii. Nowy dowdca Lotnictwa genera Ludomi Rayski w swoim raporcie do przeoonych nie oszczdzi Francuza i Polakw, cho nie w kadym punkcie mija si z prawd. Rayski rwnie dziaa w nieprzyjaznym dla lotnictwa klimacie, a Pisudski nie by jego sympatykiem. Kiedy szukano oszczdnoci w budecie - znaleziono je wanie w planowanym rozwoju lotnictwa. Polskie konstrukcje lotnicze, zwaszcza te bardziej udane, nie trafiay do wasnych jednostek lotniczych. Staway si towarem eksportowym. Tragiczna mier Inspektora Obrony Powietrznej Pastwa skutkowaa zmianami personalnymi w armii i nowymi pogldami na lotnictwo wojskowe.
55
Z PASJ
POLTORA MILIONA KORZYSCI

56 LIPIEC 2011
fot: Maciej Wolaski
DOKADNIE 1 617,78 Z TAKIE S WYMIERNE KORZYCI EKONOMICZNE WYPRACOWANE PRZEZ DWCH RACJONALIZATORW SI POWIETRZNYCH: POR. TOMASZA GRYKIELA I M. CHOR. SZT. PIOTRA JAKUBIKA.
Tekst: Henryk Czyyk
. z
fot: archiwum 31 BLT
onierze z 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego opracowali procedury naprawy nadajnika radaru AN/APG-68(v)9, polegajce na wymianie moduu 3A1 oraz filtrw przeciwzakceniowych. Ich projekt zosta wdroony w 2. Skrzydle Lotnictwa Taktycznego i umoliwia napraw uszkodzonych w eksploatacji nadajnikw radarw AN/APG-68(v)9, poprzez wymian niesprawnych moduw lampy nadawczej 3A1 i filtrw przeciwzakceniowych RF. Wymiany tej mog dokona specjalici z 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego i nie ma ju potrzeby wysyania urzdze do naprawy w zakadach
remontowych w USA. Przed wdroeniem projektu racjonalizatorskiego naprawy nadajnikw radarw wykonywane byy w ramach programu R&R - Repair and Return. Byy jednak bardzo drogie, a do tego dochodziy koszty transportu i obsugi przesyki oraz dugi czas oczekiwania na powrt usprawnionego urzdzenia. Zgoszony projekt umoliwia wykonanie niektrych napraw radarw rwnie poprzez zamian urzdze i elementw funkcjonalnych pozyskanych z innych samolotw. Znacznie skrci si te czas obsugiwania technicznego samolotw
57
Z PASJ
F-16, oczekujcych na sprawny radar. U producenta trwao to minimum 3 miesice, w laboratorium diagnozowania awioniki klucza obsugi i naprawy awioniki eskadry technicznej 31 Bazy zajmuje to 3 dni. Uzyskano take moliwo grupowania w jednym nadajniku niesprawnych podzespow i wysania go w takim stanie do remontu oraz odzyskanie nadajnika wyremontowanego za cen urednion,
zamiast wysyania go do naprawy z pojedynczym defektem. Majc na uwadze fakt, e uredniona cena za napraw nadajnika radaru u producenta, niezalenie od rodzaju i iloci defektw, wynosi kilkadziesit tysicy dolarw, ograniczenie liczby wysyanych agregatw bezporednio przekada si na osignit korzy ekonomiczn. Jednostki lotnicze wyposaone w system uzbrojenia F-16 nie posiaday oryginalnej technicznej doku-
mentacji warsztatowej ani technologii naprawy nadajnikw radarw w zakresie wymiany moduu lampy nadawczej i filtrw przeciwzakceniowych. Posiadaj natomiast wyszkolonych i dowiadczonych specjalistw, oddanych technice lotniczej, ktrzy potrafi poprzez twrcze dziaanie, wykorzysta moliwo przeprowadzenia tego typu napraw za pomoc posiadanego wyposaenia technicznego stacji diagnostycznej RIAIS.
fot: Bartosz Bera
58
LIPIEC 2011
M. CHOR. SZT. PIOTR JAKUBIK
90%
udziau w projekcie. Jest zastpc kierownika laboratorium diagnozowania awioniki 31 BLT. Ukoczy z pierwsz lokat szko chorych COSSTWL w Olenicy w 1992 r. Sub rozpocz w 9 plm w Zegrzu Pomorskim na stanowisku technika remontu urzdze radioelektronicznych eskadry technicznej. Po likwidacji jednostki zosta przeniesiony w 2001 r. do 31. Bazy Lotniczej w Poznaniu i wyznaczony na stanowisko technika klucza remontu urzdze radio-elektronicznych. W roku 2006 zosta skierowany do USA na szkolenie wdraajce do eksploatacji sprztu systemu uzbrojenia F-16. Po tym szkoleniu zosta wyznaczony na stanowisko zastpcy kierownika laboratorium 31 BLT, na ktrym w ramach procznego szkolenia ze specjalistami USA, jako rzetelny i dowiadczony specjalista zgbia tajniki stacji RIAIS i awioniki nowego samolotu w specjalnoci Attack Avionics Backshop.
W 2010 R. W SIACH POWIETRZNYCH WDROONO 36 PROJEKTW RACJONALIZATORSKICH, KTRE PRZYNIOSY WYMIERNE KORZYCI EKONOMICZNE 1 751,78 Z. W TYM CZASIE NASTPI NIEZNACZNY WZROST LICZBY ZGOSZONYCH PROJEKTW NA SKUTEK WPROWADZENIA W NIEKTRYCH JEDNOSTKACH WOJSKOWYCH SPRZTU NOWEJ GENERACJI ORAZ POWSTANIA NOWYCH STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH.
POR. TOMASZ GRYKIEL
10%
udziau w projekcie. Jest kierownikiem laboratorium diagnozowania awioniki klucza obsugi i naprawy awioniki eskadry technicznej 31. Bazy Lotnictwa Taktycznego. Ukoczy WAT w 2004 r., po czym rozpocz sub w 10. eskadrze lotnictwa taktycznego w asku na stanowisku dowdcy klucza eksploatacji urzdze radio-elektronicznych. Po dwch latach zosta skierowany do USA na szkolenie wdraajce do eksploatacji sprztu systemu uzbrojenia F-16, a nastpnie wyznaczono go na stanowisko kierownika laboratorium 31 BLT, na ktrym w ramach procznego szkolenia ze specjalistami USA oraz wasnej determinacji poznania tajemnic nowoczesnej techniki, zgbia tajniki awioniki samolotu F-16 D/C Block 52+ i stacji diagnostycznej RIAIS.
59
Z PASJ
Katastrofy, awarie, uszkodzenia

PO PONAD DWUDZIESTU LATACH PRACY SAWOMIR BARTOSIK, MIOSZ BOGDASKI I ROBERT SENKOWSKI WYDALI KATASTROFY, AWARIE, USZKODZENIA W POLSKIM LOTNICTWIE WOJSKOWYM 1961-1970. TO PODRCZNY PRZEWODNIK TRAKTUJCY O WYPADKACH LOTNICZYCH ZAISTNIAYCH W LATACH 60-TYCH W POLSKIM LOTNICTWIE WOJSKOWYM.
Tekst: kpt. Katarzyna Lambert
Dotychczas ukazay si na rynku zaledwie dwie pozycje poruszajce t problematyk: Antologia pilotw wojskowych polegych w latach 1945-2000 mjr. pil. Lecha Kubackiego oraz Pamici lotnikw wojskowych 1945-2003 napisana pod redakcj ppk. nawig. dr Jzefa Zieliskiego. Katastrofy, awarie, uszkodzenia stanowi dopenienie dwu poprzednich i w przeciwiestwie do nich zorientowane s na sprzt lotniczy i jego eksploatacj. Obejmuj zarwno wypadki lotnicze zakwalifikowane jako katastrofy jak te awarie i uszkodzenia, chocia te ostatnie potraktowane zostay wybirczo. Cao uzupeniaj liczne zdjcia statkw powietrznych i to dokadnie tych, ktre ulegy wypadkom. Znajdziemy tu rwnie informacje dotyczce numerw seryjnych i bocznych oraz nazw jednostki macierzystej tyche samolotw. Wyrany podzia na poszczeglne lata oraz dobrze wyeksponowane daty uatwiaj nawigacj, innymi sowy - umoliwiaj sprawne wyszukiwanie interesujcych nas incydentw. Pozycji tej z caa pewnoci nie mona zaliczy do kategorii beletrystyki i nie sposb przeczyta j jednym tchem, ale w moim odczuciu nie byo to nawet zamierzeniem autorw. Dla mniej wtajemniczonych w arkana wiedzy zwizanej z badaniem zdarze i wypadkw lotniczych, pozycja ta moe stanowi swoiste kompendium wiedzy w zakresie incydentw lotniczych zaistniaych w tamtym okresie. Niemniej jednak Katastrofy, awarie, uszkodzenia mog by przydatne rwnie tym bardziej wtajemniczonym w tematyk. Warto jeszcze doda, e po t pozycj mona sign w dowolnej chwili i zacz j czyta na dowolnej stronie. I z ca pewnoci nie bdziemy si nudzi - dua dawka emocji gwarantowana!
60
LIPIEC 2011
Z DOWDZTWEM 32. BAZY LOTNICTWA TAKTYCZNEGO W ASKU
GALERIA
Drodzy pstrykacze! Te kolumny Nowych Wiray rezerwujemy na Wasze zdjcia. Czekamy na nie do 15 dnia kadego miesiaca - prosimy o informacje gdzie i kiedy zdjcie powstao oraz co przedstawia - a najciekawsze z podpisem autora na pewno opublikujemy!
Zdjcie samolotu MiG-29 wykonane w 23. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Misku Mazowieckim przez Macieja Wolaskiego
Zdjcie samolotu CASA C-295M wykonane w 8. Bazie Lotnictwa Transportowego w Krakowie przez Macieja Wolaskiego
GALERIA:
Zdjcie samolotu Su-22 M4 wykonane w 21. Bazie Lotnictwa Taktycznego w widwinie przez Jarosawa Kalemona
GALERIA:
Zdjcie samolotu F-16 wykonane w 32. Bazie Lotnictwa Taktycznego w asku przez Jarosawa Kalemona
GALERIA:
Zdjcie samolotu Su-22 M4 wykonane w Wojskowych Zakadach Lotniczych nr 2 w Bydgoszczy przez Jarosawa Kalemona
GALERIA:
Zdjcie samolotu MiG-29 wykonane w 23. Bazie Lotnictwa Taktycznego w Misku Mazowieckim przez Iana Hardinga
GALERIA
Zdjcie samolotu C-130E Hercules wykonane w 33. Bazie Lotnictwa Transportowego w Powidzu przez Iana Hardinga
Zdjcie kokpitu samolotu CASA C-295M wykonane w 8. Bazie Lotnictwa Transportowego w Krakowie ukasza Widziszowskiego

Nowe Wiraze NR 03

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Nowe Wiraze NR 03

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NUMER 1 / CZERWIEC 2011 NUMER 3 / LIPIEC 2011

SYNTHETIC APERTURE RADAR (SAR) W SIACH POWIETRZNYCH

NOWE WIRAE: LIPIEC 2011

SZKOLENIE: SZKOLENIE INSTRUKTORW TACEVAL

Z PASJ: PTORA MILIONA KORZYCI

SPORT: ORY W RIO

fot: Maciej Wolaski

fot: Maciej Wolaski

fot: Maciej Wolaski

FRECCE TRICOLORI WYSTPI NA 9 SAMOLOTACH AERMACCHI MB-339PAN

Witold Sok - absolwent Wy-

fot: mjr Zbigniew Pustelnik

fot: mjr Zbigniew Pustelnik

fot: mjr Zbigniew Pustelnik

SYNTHETIC APERTURE RADAR (SAR) W SIACH POWIETRZNYCH

fot: (C) JAXA - Japan Aerospace Exploration Agency

fot: Maciej Wolaski

fot: Adam Roik

fot: chor. Mikoaj Mazurkiewicz

fot: chor. Mikoaj Mazurkiewicz

fot: kpt Janusz Szczypir

fot: archiwum 65. dr OP

nie tylko lataj

fot. kmdr ppor. Grzegorz yko

ST. SZER. ALEKSANDRA UCISKA W WALCE O FINA

fot. kmdr ppor. Grzegorz yko

fot. kmdr ppor. Grzegorz yko

fot. kpt. Wiesaw Winiewski

Jak rodzilo sie

NIEMIECKI BOMBOWIEC NURKUJCY JU-87 B-2 (RYS. ANDRZEJ OLEJNICZAK)

FORMACJA SAMOLOTW MYLWISKICH PZL

fot: Muzeum Wojska Polskiego (C)

POLSKIE LOTNICTWO NA WYPADEK WOJNY

rys: Andrzej Olejniczak (C)

POLTORA MILIONA KORZYSCI

fot: Maciej Wolaski

fot: Bartosz Bera

M. CHOR. SZT. PIOTR JAKUBIK

POR. TOMASZ GRYKIEL

Katastrofy, awarie, uszkodzenia

Z DOWDZTWEM 32. BAZY LOTNICTWA TAKTYCZNEGO W ASKU

Z DOWDZTWEM 32. BAZY LOTNICTWA TAKTYCZNEGO W ASKU

Z DOWDZTWEM 32. BAZY LOTNICTWA TAKTYCZNEGO W ASKU

Z DOWDZTWEM 32. BAZY LOTNICTWA TAKTYCZNEGO W ASKU

Z DOWDZTWEM 32. BAZY LOTNICTWA TAKTYCZNEGO W ASKU

Z DOWDZTWEM 32. BAZY LOTNICTWA TAKTYCZNEGO W ASKU

You might also like