Jzyk duski od A do Z.

Repetytorium

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment penej wersji caej publikacji. Aby przeczyta ten tytu w penej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja moe by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wycznie w formie dostarczonej przez Wydawnictwo KRAM. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawartoci publikacji bez pisemnej zgody Wydawnictwa KRAM - wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania si jej odsprzeday.

Pena wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym

http://wydawnictwo-kram.pl

JZYK DUSKI
od do

REPETYTORIUM

AZ

SPIS TRECI
WYMOWA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . RZECZOWNIKI (navneord) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Okrelono rzeczownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Rzeczownik bez rodzajnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Rzeczownik z rodzajnikiem nieokrelonym prepozycyjnym 3. Rzeczownik z rodzajnikiem okrelonym postpozycyjnym . A. Tworzenie formy okrelonej w liczbie pojedynczej . . . B. Tworzenie formy okrelonej w liczbie mnogiej . . . . . . C. Uycie formy okrelonej rodzajnika . . . . . . . . . . . . . . . 4. Rzeczownik z rodzajnikiem okrelonym prepozycyjnym den, det (lp.) i de (lm.) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rodzaj rzeczownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . / Rodzaj msko-eski (fa ellesko n) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . / Rodzaj nijaki (intetko n) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rzeczowniki dwurodzajowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Singularia tantum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczba mnoga rzeczownika (flertal) . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczba mnoga z kocwk -er . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczba mnoga z kocwk -r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczba mnoga z kocwk -e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczba mnoga z kocwk zerow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Homonimy o rnej formie liczby mnogiej . . . . . . . . . . . . . Pluralia tantum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczba mnoga rzeczownikw pochodzenia obcego . . . . . . . . Przypadki (fald) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dopeniacz z kocwk -s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dopeniacz z przyimkiem af, pa, for, fra, til . . . . . . . . . . . . . PRZYMIOTNIKI (tilla egsord) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przymiotniki rodzaju msko-eskiego w wyraeniach bez rodzajnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 13 13 14 17 18 18 19 20 21 22 22 24 27 28 29 29 31 32 33 34 35 36 38 39 40 41 42

Przymiotniki rodzaju nijakiego z kocwk -t bez rodzajnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przymiotniki nieokrelone (bez rodzajnika) z kocwk -e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przymiotniki z rodzajnikiem nieokrelonym -et lub -en . . Forma okrelona przymiotnika z kocwk -e . . . . . . . . . Przymiotniki o odmianie nieregularnej . . . . . . . . . . . . . . . Stopniowanie przymiotnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stopniowanie regularne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stopniowanie opisowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Stopniowanie nieregularne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Porwnania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wzmocnienie przymiotnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ZAIMKI (stedord) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaimki osobowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaimki dzierawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaimki dzierawcze zwrotne sin, sit, sine . . . . . . . . . . . . . . . Zaimki zwrotne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaimki wzajemne (zwrotne dopeniaczowe) . . . . . . . . . . . . . Zaimki wskazujce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaimki pytajne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaimki nieokrelone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaimki nieokrelone det i der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inne zaimki nieokrelone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zaimki w wyraeniach: zaimek + some helst . . . . . . . . . . . . Zaimki wzgldne som i der . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LICZEBNIKI (talord) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczebniki gwne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczebniki gwne zoone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Odmiana i uycie liczebnikw gwnych . . . . . . . . . . . . . . . Zoenia z liczebnikami gwnymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczebniki porzdkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Odmiana i uycie liczebnikw porzdkowych . . . . . . . . . . . Liczebniki uamkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczebniki dziesitne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczebniki mnone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Liczebniki wielokrotne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43 45 47 49 50 54 54 55 56 58 58 63 63 65 67 68 69 69 72 75 75 77 80 80 83 83 83 84 87 88 89 90 90 91 91

PRZYSWKI (biord) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podzia przyswkw ze wzgldu na form . . . . . . . . . . . . Przyswki waciwe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyswki pochodne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyswki zestawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyswki zoone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyswki zaimkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podzia przyswkw ze wzgldu na znaczenie . . . . . . . . . Przyswki czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyswki miejsca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyswki kierunkowe i statyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyswki zaimkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyswki sposobu i przyczyny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyswki stopnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyswki modalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyswki ja (tak), nej (nie), ikke (nie) i jo (ale tak) . . . . . Stopniowanie przyswkw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . PRZYIMKI (forholdsord) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek ad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek ad/af . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek af . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek bag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek (i)blandt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek efter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek for . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek forbi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek foruden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek fra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . / Przyimek fo r . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimiek hos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek (i)gennem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . / Przyimek ifo lge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek (i)mellem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek (i)mod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek inden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek indtil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek langs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek med . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93 93 93 93 94 95 95 96 96 97 97 99 101 101 102 102 103 107 107 108 108 109 109 109 110 112 112 112 113 113 113 114 116 116 117 118 118 118 118

Przyimek om . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek omkring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek over . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek pa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek siden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek til . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek trods . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek uden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek under . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimek ved . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przyimki pochodzenia obcego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . SPJNIKI (bindeord) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki wsprzdne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki czne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki rozczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki przeciwstawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki wynikowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki przyczynowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki podrzdne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjnik orzekajcy at . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki pytajne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki czasowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki przyczynowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki warunkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki przyzwolenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki sposobu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki celowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki skutkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki przeciwstawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Spjniki porwnujce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CZASOWNIKI (udsagnsord) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podzia czasownikw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czasowniki posikowe czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Funkcje syntaktyczne czasownikw posikowych czasu . . . . Czasowniki posikowe modalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Funkcje syntaktyczne czasownikw posikowych modalnych Zastosowanie i znaczenia czasownikw posikowych modalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

119 121 121 122 124 124 125 125 126 127 127 131 131 131 132 133 133 134 134 135 135 136 138 139 140 141 141 142 142 142 145 145 146 147 148 148 150

At ville . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . At kunne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . At matte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . At skulle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . At burde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . At turde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czasowniki modalnopochodne zastosowanie . . . . . . . . . . . Czasowniki cznikowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czasowniki nieosobowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czasowniki przechodnie i nieprzechodnie . . . . . . . . . . . . . Czasowniki zwrotne i wzajemne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czasowniki zoone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Koniugacja czasownikw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Koniugacja saba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Koniugacja mocna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Koniugacja mieszana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CZASY (tider) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czas teraniejszy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Odmiana czasownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uycie czasu teraniejszego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czas przeszy prosty (imperfektywny) . . . . . . . . . . . . . . . . Formy czasownikw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uycie czasu przeszego prostego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czas przeszy zoony (perfektywny) . . . . . . . . . . . . . . . . . Tworzenie czasu przeszego zoonego . . . . . . . . . . . . . . . . . Uycie czasu przeszego zoonego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czas zaprzeszy zoony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tworzenie czasu zaprzeszego zoonego . . . . . . . . . . . . . . . Uycie czasu zaprzeszego zoonego . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czas przyszy prosty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tworzenie czasu przyszego prostego . . . . . . . . . . . . . . . . . . Uycie czasu przyszego prostego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czas przyszy zoony (perfektywny) . . . . . . . . . . . . . . . . . Tworzenie czasu przyszego zoonego . . . . . . . . . . . . . . . . . Uycie czasu przyszego zoonego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
TRYBY (mader) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tryb oznajmujcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

150 151 152 153 154 154 155 156 157 157 159 160 163 164 169 171 173 173 173 174 175 175 175 176 176 176 179 179 179 180 180 180 181 181 181 185 185

Tryb rozkazujcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inne konstrukcje wyraajce imperatywno . . . . . . . . . . . . Tryb yczcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tryb przypuszczajcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Tryb warunkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . I tryb warunkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II tryb warunkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . STRONA BIERNA (passiv) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strona bierna fleksyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strona bierna procesu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Strona bierna stanu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . IMIESOWY (tillaegsform) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Imiesw czasu teraniejszego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Imiesw czasu przeszego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . REKCJE (ordforbindelser) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rekcja rzeczownika wybrane przykady . . . . . . . . . . . . Rekcja przymiotnika wybrane przykady . . . . . . . . . . . Rekcja czasownika wybrane przykady . . . . . . . . . . . . . Przyimki zestawne wybrane przykady . . . . . . . . . . . . . ODPOWIEDZI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

185 187 188 188 189 189 190 193 193 194 195 197 197 198 199 199 202 205 211 217

10

WYMOWA

Wymowa w jzyku duskim jest dla Polakw niewtpliwie trudna, gwnie ze wzgldu na niewystpujce w jzyku polskim goski i zbitki goskowe, zwarcie krtaniowe oraz spgoski bezdwiczne aspirowane (wymawiane na przydechu). Podana poniej wymowa jest znacznie uproszczona i nie jest zapisem fonetycznym. Alfabet Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Wymowa [e] [b] [s] [d] [] [f] [g/ ] [h] [i] [j] [k/ bezdwiczne g] [l] [m] [n] [uo] [p/ bezdwicznie b] [ku] [r/ twarde, rotacyjne r/ gardowe r] [s] [t/ bezdwiczne d]

11

Uu Vv Ww Xx Yy Zz A a E e Oo / / Aa Zbitki goskowe ch tj ng/ nk sj -d/ -dd

[u] [w] [] [ks/ gs] [] [bardzo sabe z] [zwarte e, podobne do hiszpaskiego e lub angielskiego dyftongu ei] [zaokrglone y] [bardzo otwarte o] Wymowa [tj zblione do j] [tj zblione do j] [n ] [j] [, dwik pomidzy polskim l a angielskim th]

Przyimki af i bag w zoeniach wyrazowych z czciami mowy innymi ni przyimki, np. bagside (nie bagved, bagi!), afvise, afklare, wymawia si nastpujco: af [au] bag [bau]

12

ZAIMKI (stedord)

Zaimki osobowe
Zaimki osobowe w jzyku duskim wystpuj w mianowniku (funkcja podmiotu) i bierniku (funkcja dopenienia): Osoba Mianownik (f. podmiotu) Biernik (f. dopenienia) Liczba pojedyncza 1. jeg ja mig mnie 2. du ty dig tobie, ciebie, ci, ci 3. han on ham jemu, niemu, nim, go, hun ona jego det/ den ono hende jej, j, ni, niej den/ det jemu, nim, niego, go Liczba mnoga 1. vi my os nam, nas 2. I wy Jer wam, was 3. de/De oni, one/ Pastwo, dem/Dem im, ich/ PaPan, Pani stwa, Pastwu, Pani, Pana, Paniom, Panom, Pa, Panw
/ / Jeg har en so ster. Jeg mo der med hende hver weekend. Mam siostr. Spotykam si z ni w kady weekend. / / / Vil du go re det for mig? Selvfo lgelig, det kan jeg go re for dig!

63

Zrobisz to dla mnie? Oczywicie, e mog to dla ciebie zrobi! / eldre. Skal I med os? Vi skal pa beso g hos mine fora Jedziemy w odwiedziny do moich rodzicw. Pojedziecie z nami? De er ikke parate til at fa det nye projekt introduceret. Oni nie s gotowi na wdroenie tego projektu. / Kan jeg hja elpe Jer med at go re rent? Czy mogabym wam pomc w sprztaniu? ent Det er sa pa af ham! To mio z jego strony! Hvordan kan jeg hja elpe Dem? W czym mog Pani pomc? De er velkomne til at kontakte os i vor arbejdstid. Prosimy (Pastwa) o kontakt w naszych godzinach pracy. Hun tager til Spanien og han tager til Italien i sommeferien. Ona jedzie do Hiszpanii a on do Woch na letnie wakacje. Vi skal til festen. Den begynder ved kl. 8. Idziemy na przyjcie. (Ono) zaczyna si o dwudziestej. / / Ole, go r rent i ko kkenet! Men det er i orden! Ole, posprztaj w kuchni! Ale (ona) nie jest wcale brudna! Uwaga! Formy grzecznociowej De i Dem uywamy zwracajc si do osb starszych i widzianych po raz pierwszy oraz w bardzo formalnych okolicznociach, np.: De ma gerne ringe til mig mellem klokken 2 og 4 om eftermiddagen. Prosz do mnie dzwoni midzy czternast a szesnast. (w domyle: Pani, Pana, Pastwa) Vi vil vende tilbage til Dem hurtigst muligt. Skontaktujemy si (z Pastwem, Pani, Panem) najszybciej jak to moliwe. Powszechne jest bezporednie zwracanie si do siebie (zaimek du) w miejscu pracy, szkole, na uczelni, w rodzinie, midzy znajomymi itp.: Hvad laver du i aften? Co robisz wieczorem? / Vil du komme til middag pa so ndag? Wpadniesz do nas na obiad w niedziel? Uwaga! Jeli podmiot i dopenienie to ta sama osoba (take z zaimkiem man kto, czowiek), zamiast zaimkw ham, hende, det, den, dem uywamy zaimka zwrotnego sig (siebie), np.: erelset. Ona myje si w azience. Hun vasker sig pa badeva Man kan klage sig i uendelighed. Mona narzeka bez koca.

64

Uwaga! Zaimek osobowy w bierniku wystpuje m.in. jako specjalnie akcentowany podmiot, po ktrym nastpuje przydawka lub zdanie przydawkowe podrzdne / Ham ved siden af min so ster er min svigerbror. Ten obok mojej siostry to mj szwagier. Dem naboerne larmer meget. Oni, ssiedzi, s bardzo goni. Hende, (som) jeg fortalte dig om i gar, er blevet fyret. Ta, o ktrej opowiadaam ci wczoraj, zostaa zwolniona. Dem, der ringede til dig i morges, har ringet igen to gange. Ci, co dzwonili do Ciebie rano, zadzwonili jeszcze dwa razy. po zaimku som (jak) i end (ni/ od) w porwnaniach Hun er ikke sa god til engelsk som dig. Ona nie jest tak dobra w angielskim jak ty. Hun har et bedre job end mig/jeg. Ona ma lepsz prac ni ja. ALE: Hun har et bedre job en jeg har. Ona ma lepsz prac, ni ja mam.

Zaimki dzierawcze
Zaimki dzierawcze w jzyku duskim zastpuj wyraenia dopeniaczowe z -s i af i oznaczaj stosunek posiadania podmiotu wobec dopenienia, np.: Det er Oles bil. To samochd Olego. = Det er hans bil. To jego samochd. Det er en afdeling af vores firma. To oddzia naszej firmy. = Det er dets afdeling. To jej oddzia. Uwaga! Zaimki dzierawcze 1. i 2. osoby liczby pojedynczej (min, din) z rzeczownikami w liczbie mnogiej przyjmuj kocwk -e, np.: / Mine bo rn gar i skolen. Moje dzieci chodz do szkoy. Dine fora eldre bor i Odense. Twoi rodzice mieszkaj w Odense.

65

Osoba Zaimek osobowy Zaimek dzierawczy Liczba pojedyncza 1. jeg ja min/ mit mj, moja, moje 2. du ty din/ dit twoj, twoja, twoje 3. han on hans jego hun ona hendes jej det/ den ono dens/ dets jego, jej 1. 2. 3. Liczba mnoga vi my vores, vor, vort nasza, nasz, nasze, nasi I wy jeres wasz, wasza, wasze, wasi de/De oni, one/ Pastwo, deres/ Deres ich/ Pastwa, Pani, Pana Pan, Pani

Uwaga! Zaimki 1. i 2. os. l. pojedynczej przyjmuj kocwk -n, -t, w zalenoci od rodzaju rzeczownika, ktry okrelaj (rzeczowniki et/en), np.: Det er mit hus. (et hus) To mj dom. Det er min kone. (en kone) To moja ona. Uwaga! Zaimek dzierawczy w 1. os. lm. moe wystpowa zgodnie z rodzajem i liczb okrelanego rzeczownika (vor dla rzeczownikw en, vort dla et, vore dla lm.). Jednake, w jzyku codziennym najczciej uywa si zaimka vores dla wszystkich rodzajw i liczb okrelanego rzeczownika, np.: / Vort/ vores sommerhus findes ved so en (et sommerhus). Nasz domek letni znajduje si nad jeziorem. Det er vor/ vores ejendom. (en ejendom) To nasza kamienica. Skal vi arbejde na este weekend pa vore/ vores restauranter? Czy w ten weekend mamy pracowa w naszych restauracjach? Uwaga! Zaimek dzierawczy Deres jest form grzecznociow uywan zamiast zaimkw din, dit, jeres (patrz. uycie zaimka De), np.: Er de Deres barn ved siden af min bil? Czy to Pastwa/ Pani/ Pana dziecko, to, ktre stoi obok mojego samochodu?

66

Uwaga! Zaimki Deres, Hans i Hendes wystpuj w zwrotach grzecznociowych dotyczcych rodziny krlewskiej, np.: Deres Majesta Wasza Krlewska Mo et / Hans Kongelige Ho jhed Jego Krlewska Wysoko Hendes Majesta Dronning Margrethe Jej Krlewska Wysoko et Krlowa Magorzata / Hans Kongelige Ho jhed Kronprins Frederik Jego Krlewska Wysoko Ksi Nastpca Tronu Fryderyk Hendes Majesta Prinsesse Mary Jej Wysoko Ksiniczka Maet ry Uwaga! Zaimki din i dit wystpuj take w zwrotach, takich jak: Din idiot! Ty idioto! Dit svin! Ty winio! Dit fjols! Ty gupcze!

Zaimki dzierawcze zwrotne sin, sit, sine

Zaimki dzierawcze zwrotne sin, sit, sine zastpuj zaimki hans, hendes, dets, dens, jeeli podmiot i dopenienie to ta sama osoba (i jeli podmiotem jest man), np.: Han vasker sin bil. On myje swj samochod. PORWNAJ: Han vasker hans bil. On myje jego samochd. (samochd naley do kogo innego) Hun arbejder i sit eget firma. Ona pracuje w swojej wasnej firmie. PORWNAJ: Hun arbejder i hendes firma. Ona pracuje w jej firmie. (np. firma naley do jej koleanki). / Barnet la eser sine bo ger. Dziecko czyta swoje ksiki. PORWNAJ: / Barnet la eser dets bo ger. Dziecko czyta jej ksiki. (np. ksiki z danej serii, z jakiej biblioteki itp.) / este. Mona czu si jak Man kan fo le sig hjemme i huset af sine na u siebie, kiedy si jest w domu u bliskich.

67

 Ole har lant Jespers redskaber. Ole poyczy narzdzia od Jespera. = Ole har lant hans redskaber. = Jesper har lant sine redskaber til Ole. Jesper poyczy swoje narzdzia Olemu.

Uwaga! W liczbe mnogiej uywa si wyrae hver sin, hvert sit, hver sine lub hver vores, hver jeres, hver deres, np.: Vi vil komme tilbage i hver sin bil. Wrcimy kady swoim samochodem. De vil fa hver Deres penge tilbage. Dostan Pastwo swoje pienidze z powrotem. / / De to so ster passer hver sine bo rn. Te dwie siostry zajmuj si kada swoimi dziemi.

Zaimki zwrotne
Zaimki zwrotne wystpuj w tej samej funkcji co w jzyku polskim, czyli odnosz czynno do postaci samego podmiotu. Osoba Liczba pojedyncza 1. jeg vasker mig myj si 2. du vasker dig myjesz si han vasker sig on si 3. myje hun vasker sig ona si myje det/ den vasker sig ono si myje Osoba Liczba mnoga 1. vi vasker os my si myjemy 2. I vasker jer wy si myjecie de vasker sig oni/ one 3. si myj De vasker Dem Pastwo/ Pan/ Pani si myje

Uwaga! W konstrukcjach for at + bezokolicznik wystpuje zgodno podmiotu i odpowiadajcego mu zaimka zwrotnego, np.: Vi gik til biografen for at more os. Poszlimy do kina, eby si rozerwa.

68

Uwaga! W konstrukcjach det er/ var + przymiotnik + bezokolicznik, z podmiotem wyraonym przez zaimek man, oraz w konstrukcjach z zaimkiem selv (siebie) wystpuje zawsze zaimek sig, niezalenie od osoby podmiotu, np.: Det var ikke sa erlig klog af dig at klage sig uden rette. Nie byo to zbyt mdre z twojej strony, tak si skary bez powodu. Efter en fest ma man altid skynde sig for at na den sidste metro. Po imprezie trzeba si zawsze spieszy, eby zdy na ostatnie metro. Han viste en politmand na erme sig. Widzia, jak zblia si policjant. / enne sig til de nye regler. Musimy to zrobi Det ma vi go re, at va przyzwyczai si do nowych zasad.

Zaimki wzajemne (zwrotne dopeniaczowe)

Zaimki wzajemne (zwrotne dopeniaczowe) hinanden i hinandens (forma dzierawcza) wystpuj zawsze z podmiotem w liczbie mnogiej i wyraaj stosunek wzajemnoci, np.: Vi har ikke set hinanden i 15 ar. Nie widzielimy si od pitnastu lat. De elsker hinanden. Oni si kochaj. / De passer ofte hinandens bo rn. Oni czsto zajmuj si swoimi dziemi (dwie pary majce dzieci i zajmujce si nimi na zmiany). De sagde godmorgen til hinanden. Powiedzieli sobie dzie dobry. Bliv med os! Vi har brug for hinanden. Zosta z nami! Potrzebujemy siebie nawzajem.

Zaimki wskazujce
W jzyku duskim wystpuj nastpujce zaimki wskazujce: den, det, de wskazuj na przedmioty/ osoby znajdujce si w bliskiej odlegoci i/ lub dobrze znane rozmwcom, lub te ostatnio wspominane, np.: / Hvilken bog vil du gerne ko be? Jeg vil have den. Ktr ksik chcesz kupi? Chciaabym t.

69

Der er det hus som jeg fortalte dig om. To ten dom, o ktrym ci mwiam. Jeg kender de familier som bor i na erheden. Znam rodziny, ktre mieszkaj w ssiedztwie. denne, dette, disse odpowiedniki den, det, de w jzyku pisanym, np.: Ka Fr. Jensen, vi vil tale om denne (aftalen) na ere este gang. Droga Pani Jensen, porozmawiamy o tym (tej umowie) przy najbliszej okazji. den her, det her, de her w jzyku mwionym dla wskazania obiektw/ osb znajdujcych si blisko i den der, det der, de der dla wskazania na obiekty/ osoby znajdujce si daleko, np.: / Den her kjole har jeg ko bt i Spanien. T sukienk kupiam w Hiszpanii. / ese De her bo ger ma vi la til pa mandag. Te ksiki musimy przeczyta na poniedziaek. De der mennesker er studerende af vores universitet. Tamci ludzie to studenci naszego uniwersytetu. / Den der lo sning er slet ikke den bedste. Tamto rozwizanie nie jest wcale najlepsze. (den) samme, (det) samme, (de) samme (ten sam/ ta sama/ to samo/ te same/ ci sami) mog wystpowa zarwno jako przymiotniki, jak i w funkcji rzeczownikowej, np.: Vi studerer pa (det) samme universitet. Studiujemy na tym samym uniwersytecie. Vi har (de) samme interesser. Mamy takie same zainteresowania. Det er mig det samme. Jest mi to obojtne (dos. Dla mnie to jest to samo.) Skal du skrive det pa samme eller en anden made? Napiszesz to samo, czy w jaki inny sposb?
sadan en, sadan et, sadan noget, sadan nogle odpowiedniki polskich zaimkw taki/ taka/ takie/ tacy jak... Zwr uwag, e zdania z tymi wyraeniami charakteryzuje inwersja (orzeczenie przed podmiotem!), np.: Sadan en bil vil jeg gerne have. Bardzo chciabym mie taki samochd. / Sadan et problem ma vi snakke om pa mo det. Na naszym spotkaniu musimy porozmawia o takim problemie.

70

 Sadan nogle sko vil jeg gerne ko be til at ga med til festen. Chc ku/ pi takie buty (eby i w nich) na przyjcie.

sikke(n) en, sikken et, sikke noget, sikke nogle, sikke uywane w wypowiedziach wykrzyknikowych, wyraajcych zachwyt, zdziwienie, zaskoczenie, rozczarowanie itp.: Sikke en flot jakke du har pa i dag! Jak adn marynark masz dzi na sobie! Sikke noget sludder! Co za bzdury! Sikke nogle pa blomster du har faet! C za pikne kwiaty doene staa! Sikke varmt er der pa kontoret i dag! Ale gorco jest dzi w biurze! selv (sam, sama, samemu, samej) podkrela, i wykonawc czynnoci jest sam podmiot i nikt inny, np.: Jeg har gjort det selv! Zrobiam to sama! Pigen har selv skrevet lykkekortet! Dziewczynka sama napisaa kartk z yczeniami! / Hun syer alle sit to j selv. Ona sama szyje sobie ubrania. Uwaga! Umiejscowienie selv przed dopenieniem lub po nim modyfikuje znaczenie zdania, np.: Marie henter altid lille Peter selv. Maria zawsze odbiera Piotrusia sama. (jest np. jego mam) Marie henter altid selv lille Peter. Maria zawsze odbiera nawet/samego Piotrusia. (jest jego ssiadk, znajom rodzicw itp.) egen, eget, egne (wasny/ wasna/ wasne) zawsze po zaimku dzierawczym dla podkrelenia stosunku posiadania podmiotu wobec dopenienia, np.: Jeg har lant Annes laptop, fordi min egen er gaet i stykker. Poyczyam laptopa od Ani, poniewa mj si zepsu. / / Deres egne bo rn skulle opfo re sig mere ordentligt! Ich wasne dzieci powinny zachowywa si stosowniej!

71

Zaimki pytajne
Zaimki pytajne mog wystpowa zarwno w zdaniach pytajcych (funkcja pytajna), jak i jako zaimki wzgldne wprowadzajce zdanie podrzdne. Nale do nich zaimki: hvem? kto? Hvem er den der mand? Kim jest tamten mczyzna? Jeg aner ikke, hvem du taler om. Nie mam pojcia, o kim mwisz. hvad? co? Hvad spiser du til morgenmad? Co jadasz na niadanie? Vi er ikke blevet berettet om, hvad de star pa dagsordnen. Nie poinformowano nas wczeniej o programie spotkania. Uwaga! Hvad moe te wystpowa w znaczeniu jaki, ktry?, np.: hvad tid...? o ktrej godzinie...? hvad slags...? jaki rodzaj...?

hvis? czyj/ czyja/ czyje? Hvis taske er den? Czyja jest ta torebka? / eger. Ci sDe naboer, hvis bo rn gar med mine i samme skole, er la siedzi, ktrych dzieci chodz razem z moimi do tej samej szkoy, s lekarzami. hvilken/ hvilket/ hvilke? jaki, jaka/jakie/jacy? Hvilken bus skal jeg tage? Jakim autobusem powinnam pojecha? I det her magasin siger de alt om, hvilket bryllup er nu i mode. W tej gazecie jest wszystko o tym, jaki lub jest teraz w modzie. / Hun sagde mig, hvilke sko hun gerne ville ko be. Powiedziaa mi, jakie buty chciaaby sobie kupi. hvad for en/ hvad for et/ hvad for noget /hvad for nogle? co za... /jakie..? Hvad for en computer vil du gerne have? Jaki komputer chciaby mie?

72

Hvad for noget? Co takiego? / Hvad for nogle problemer har du med din so n? Co za kopoty masz ze swoim synem? hvor/ hvorhenne? gdzie? Hvor bor dine fora eldre? Gdzie mieszkaj twoi rodzice? Hvorhenne er du? Gdzie jeste? (w znaczeniu: gdzie si teraz znajdujesz) hvorhen? dokd (gdzie)? Hvorhen tager du til weekenden? Dokd jedziesz na weekend? Jeg ved ikke, hvorhen hun kunne have taget til. Nie wiem, dokd moga pj.
hvornar? kiedy? Hvornar har du boet i Danmark? Kiedy mieszkae w Danii? Hvornar vender du tilbage? Kiedy wracasz? Han sagde ikke, hvornar han kommer. Nie powiedzia, o ktrej bdzie.

hvordan? jak? Hvordan staves det? Jak to si literuje? Ville du ikke sige mig, hvordan jeg kan ga til Det Nationale Museum? Czy mogby mi powiedzie, jak doj do Muzeum Narodowego? hvorledes? jak? / De fortalte mig om, hvorledes mo det er gaet. Opowiedzieli mi o przebiegu spotkania. hvorfor? dlaczego? Hvorfor kommer du for sent? Dlaczego si spnie? Du skulle ga til hende og afklare, hvorfor du er kommet for sent. Powiniene pj do niej i wyjani, dlaczego si spnie. hvor gammel? ile lat ma..?, jak stary...? Hvor gammel er din so ster? Ile lat ma twoja siostra? / Det er sva at vurdere, hvor gammel den bygning er. Trudno poert wiedzie, jak stary jest ten budynek/ z jakiego okresu/wieku jest ten budynek. hvor la enge? jak dugo? Hvor la enge skal vi blive her og diskutere om det? Jak dugo jeszcze bdziemy tu o tym dyskutowa?

73

Jeg vidste ikke hvor la enge mo det ville vare. Nie wiedziaam, jak / dugo potrwa zebranie. hvor stor? jak duy/ wysoki? / Hvor stor er den ho jeste skyskraber i verden? Jak duy jest najwyszy wieowiec wiata? Statsministeren har holdt en tale om, hvor stor inflydelse de nye EU elles europa eiske marked. Premier wygosi lande kan have pa det fa przemwienie o tym, jak znaczcy (wielki) wpyw na gospodark europejsk maj nowe kraje czonkowskie Unii Europejskiej. hvor mange? jak wielu?, ile? Hvor mange mennesker kommer der til koncerten? Ile osb bdzie na koncercie? / / Ved du, hvor mange penge man beho ver for at ko be en lejlighed i Frederiksberg? Wiesz, ile pienidzy potrzeba na kupno mieszkania w dzielnicy Frederiksberg? hvor meget? jak duo? ile? Hvor meget koster billetten til teatret? Ile kosztuje bilet do teatru? / Hvor meget mad skal vi ko be til i weekenden? Jak duo jedzenia musimy kupi na weekend? hvor ofte/ tit? jak czsto? / Hvor ofte kommer du pa beso g hos din bedstemor? Jak czsto odwiedzasz swoj babci? / ereste? Jak czsto widujesz si ze swoHvor tit I mo des med din ka j dziewczyn? / Jeg vil kigge i min kalender for at tjekke, hvor ofte vi kunne mo des. Sprawdz w moim kalendarzu, jak czsto moglibymy si spotyka.

74

Zaimki nieokrelone
Zaimki nieokrelone det i der
DET zastpuje podmiot formalny/ nieosobowy: w zdaniach, w ktrych podmiotem logicznym jest zjawisko atmosferyczne Det regner/ sner/ klarer op. Pada/ Pada nieg/ Przejania si. przed czasownikami w 3. os. lp. oznaczajcymi zjawiska, wydarzenia itp. Det sker. To si zdarza. Det drejer sig om den sidste udgave af hans bog. Chodzi o ostatnie wydanie jego ksiki. Det larmer. Jest haas. w konstrukcjach det + va ere/ blive Det er min bil. To mj samochd. Det bliver koldt. Robi si zimno. Det er ikke mig! To nie ja! w konstrukcjach z podmiotem wyraonym bezokolicznikiem (det + va ere/ blive + przymiotnik + bezokolicznik) Det er muligt at anmode om det via internettet. Mona to zamwi przez internet. / Det er fornuftigt at la meget fo r eksaminer. Rozsdnie jest si ese uczy przed egzaminami. Det var Ole, der har spist op alle slik! To Ole zjad wszystkie sodycze! w konstrukcjach have/tage + det + przymiotnik Hvordan har du det? Jak si masz? Jeg har det fint! U mnie wietnie! Hun tager det for alvorligt. Bierze to zbyt powanie.

75

Uwaga! W konstrukcjach bezosobowych z czasownikiem w stronie biernej czsto mona uy det lub der Det/ Der siges at... Mwi si, e... Det/Der pastas at... Utrzymuje si, e... Det/ Der vides ikke om... Nie wiadomo, czy...

Zaimek nieokrelony DER peni funkcj podmiotu formalnego/ bezosobowego: jeli podmiot logiczny jest bliej nieokrelony Der er mange elever i klassen. W klasie jest wielu uczniw. / Der ligger en kirke bag ved hjo rnet. Za rogiem stoi koci. ALE: / Kirken ligger bag ved hjo rnet. Ten koci stoi za rogiem. z czasownikami ruchu i oznaczajcymi przejcie z jednego stanu / / w inny: begynde, starte, lande, opsta, ga, komme, cykle, ko re, lo be, sejle, svimme Der kommer min mor. Idzie moja mama. Der begynder en ny salgskampagne na este uge. W przyszym tygodniu zaczyna si nowa kampania promocyjna. Der er opstaet nogle problemer. Pojawiy si pewne problemy. Der lander en fly om et kvarter. Jaki samolot lduje za pitnacie minut. / Kig der, der svimmer mange mennesker i so en. Popatrz, wielu ludzi pywa w morzu. w konstrukcjach bezokolicznikowych, w ktrych nie ma podmiotu logicznego (der + va ere/ blive + przymiotnik z -t + okolicznik miejsca) / Der bliver mo rkt udenfor. Robi si ciemno na dworze. Der er lummert her. Tu jest duszno.

76

Inne zaimki nieokrelone

Innych zaimkw nieokrelonych uywamy, kiedy mwimy o zjawiskach oglnych dotyczcych kadego/ przecitnego czowieka (funkcja uoglnienia). Poniej przedstawiamy ich list: man uywany dla wyraenia prawd/ stwierdze oglnych (odpowiednik polskich wyrae bezosobowych z si, wolno, naley, trzeba, mona itp.) Man ma ikke ryge i det offentlige omrade. Nie wolno pali w przestrzeni publicznej. Man spiser meget sild i Danmark. W Danii jada si duo ledzi. / / Det bo r man ikke go re! Tak si nie powinno robi! en to, ta, taka, taki / en Jeg so ger efter nogen pa skjorte for min mand. Hvis du ser en i magasinet, ring mig op. Szukam adnej koszuli dla ma. Jeli znajdziesz co w galerii, zadzwo. ens tego, takiej, takiego Man kan rejse til de Schengen lande enten pa sit pas eller ID-kort. Begge to er ens identitetspapir. Do krajw strefy Schengen mona wjecha albo na paszport, albo dowd osobisty. Oba s traktowane jak dowd tosamoci. nogen, noget, nogle (jaki, jaka, jakie, troch) oznaczaj nieokrelon ilo lub liczb przedmiotw/ osb oraz jaki egzemplarz danej kategorii rzeczy. nogen wystpuj z rzeczownikami rodzaju msko-eskiego w liczbie pojedynczej i mnogiej. / Har du nogen bo rn? Masz (jakie) dzieci? Har du ikke nogen bil? Nie masz (wcale/ adnego) samochodu? Har du nogen penge pa dig? Czy masz przy sobie jakie pienidze? noget wystpuj z rzeczownikami materiaowymi i wszystkimi rodzaju nijakiego, w liczbie pojedynczej i mnogiej. Er der noget kaffe tilbage? Zostao troch kawy? / Jeg har ikke noget at go re ved det! Nie mam z tym nic wsplnego! / Der ligger noget rent to j pa stolen. Na krzele le jakie czyste ubrania/ ley troch czystych ubra.

77

nogle oznacza niekonkretn ilo/ liczb rzeczy/ osb dla rzeczownikw w liczbie mnogiej. / Har du nogle bo ger om Den Anden Verdenskrig? Czy masz jakie ksiki o drugiej wojnie wiatowej? Uwaga! Nogen, noget i nogle mog wystpowa w zdaniu bez rzeczownika (w odpowiedziach; w zdaniach, w ktrych zaimki te s dopenieniem lub podmiotem), np.: / Har du nogen bo rn? Nej, jeg har ikke nogen. Masz dzieci? Nie, nie mam (adnych). Har du noget kaffe? Nej, jeg har ikke noget. Masz troch kawy? Nie, nie mam (ani troch). Har du sagt noget? Mwie co? Er der noget i vejen? Co si stao? / Co si dzieje? Er der nogen her? Jest tu kto? Der er ikke nogen hjemme. Nikogo nie ma w domu. ingen, intet (nikt, nic) w jzyku pisanym zastpuj zaimki ikke nogen i ikke noget. / Vi har intet at go re ved det. Nie mamy z tym nic wsplnego. / Der er ingen lo sning pa det. Nie ma na to adnego rozwizania. al, alt, alle wszystek, wszystko, wszyscy, wszystkie Alt er ved det gamle. Wszystko po staremu. Al begyndelse er sva Kady pocztek jest trudny. er. Alle fornuftige mennesker vil give mig ret i, at la sig fremmede ere sprog er uhyre vigtigt. Wszyscy rozsdni ludzie przyznaj mi racj, e nauka obcych jzykw jest bardzo istotna. mange wielu, wiele (rzeczowniki policzalne), meget wiele, duo (rzeczowniki niepoliczalne) Der er kommet mange mennesker til festen. Na przyjcie przyszo wielu ludzi. Vi har mange venner i udlandet. Mamy wielu przyjaci za granic. Vi har ikke meget tid tilbage. Nie zostao nam ju wiele czasu. Hun bruger meget sminke. Ona si mocno maluje (dos. uywa duo makijau).

78

anden, andet, andre inny, inna, inne, inni/ drugi, druga, drugie, drudzy Jeg vil gerne have et andet job. Chciaabym mie jak inn prac. Hun har en blomst i den ene hand og sin taske i den anden. W jednej rce niesie kwiatek, a w drugiej swoj torebk. Hvad synes de andre om det? Co inni o tym myl? Uwaga! Et eller andet i en eller anden oznaczaj bliej nieokrelon osob/ rzecz, np.: / Vi ma go re det pa en eller anden made. Musimy to zrobi, w ten czy inny sposb. Han er gaet ud et eller andet sted. Wyszed dokd (dos. w to lub inne miejsce). hver, hvert kady, kada, kade Hvert ar tager vi til Norge. Kadego roku jedzimy do Norwegii. Vi betaler hver for sig. Pacimy kady za siebie. Uwaga! Ethvert, enhver jeszcze bardziej podkrelaj, i mwimy o kadym egzemplarzu danego gatunku/ kadej osobie danej kategorii: enhver = hver enkel ethvert = hvert enkelt Ethvert menneske har ret til sit privatliv. Kady czowiek ma prawo do swojej prywatnoci. Enhver kan deltage i konkurrencen. Kady moe wzi udzia w tej konkurencji.

begge (obaj, oboje, obie) z podmiotem w liczbie mnogiej Vil du have kagen eller is? Begge to! Chcesz ciastko czy lody? Jedno i drugie! / Begge bro dre studerer jura. Obaj bracia studiuj prawo.

79

Zaimki w wyraeniach zaimek + some helst

hvad som helst cokolwiek Jeg vil gerne spise hvad som helst. Zjadabym cokolwiek. hvem som helst ktokolwiek, kady / Hvem som helst kunne go re det. Kady mgby to zrobi. hvilken/ hvilket/ hvilke som helst jakikolwiek, jakakolwiek, jakiekolwiek, jakkolwiek / Det er mig det samme, vi kan ko be hvilken som helst juice. Jest mi obojtne, jaki sok kupimy. hvor som helst gdziekolwiek, wszdzie Jeg leder efter min hund; den kan va nu hvor som helst! Szukam ere mojego psa; moe by teraz wszdzie!
nar som helst kiedykolwiek, o kadej porze Du ma gerne komme forbi nar som helst! Prosz, wpadaj do nas o kadej porze!

ingen som helst nikt, aden, adna, adne Jeg har ingen som helst anelse, hvem kunne hja elpe os nu. Nie mam najmniejszego pojcia, kto mgby nam teraz pomc. Vi har ingen som helst problemer. Nie mamy absolutnie adnych problemw. intet som helst nic, adne / Vi har intet som helst spo rgsmal til det. Nie mamy co do tego adnych pyta.

Zaimki wzgldne som i der

Zaimki wzgldne som i der (ktry, ktra, ktre, ktrzy) wprowadzaj zdanie podrzdne przydawkowe. Wybr der lub som jest zwykle dowolny, ale jeli zdanie podrzdne dzieli zdanie nadrzdne, uywamy tylko som lub pomijamy zaimek; natomiast w zdaniu wielokrotnie zoonym podrzdnie pierwszym zaimkiem moe by som/ der, natomiast kadym kolejnym ju tylko som, np.:

80

Vi har et sommerhus der/ som ligger ved stranden. Mamy domek letni, ktry stoi niedaleko play. Jeg kender personligt forfatter der/ som har modtaget den mest be/ ere ro mte danske littera prisen. Osobicie znam tego pisarza, ktry otrzyma najsynniejsz dusk nagrod literack. Den kvinde, (som) jeg snakkede med, er min nabo. Ta kobieta, z ktr rozmawiaem, jest moj ssiadk. Min kollega, (som) jeg arbejder med, har haft en ulykke. Mj kolega, z ktrym pracuj, mia wypadek. Studerende som/ der er medlemmer af AISEC, og som har bestaet / pro ven i engelsk, kan anmode om et stipendium pa et udenlandsk universitet. Studenci, ktrzy s czonkami AISEC i ktrzy zdali test z angielskiego, mog si ubiega o stypendium zagraniczne. Uwaga! Zaimek som, w znaczeniu jak, wystpuje take w porwnaniach, np.: Jeg er sulten som en ulv. Jestem godny jak wilk. Han drikker som et svin. On pije jak szewc. Jeg boede i Sverige som barn. Jako dziecko mieszkaem w Szwecji. Han arbejder som journalist. On pracuje jako dziennikarz.

wiczenie 14 Przetumacz na jzyk duski. 1. Lisa kpie swoje dziecko. 2. Morten jest na dworze i myje jego (ojca) samochd. 3. S ju dwadziecia lat po lubie i nadal bardzo si kochaj. 4. Oba rozwizania byy poprawne. 5. Kupi mu cokolwiek. 6. Kupili swoim wnukom po rowerku. 7. Zostao troch kawy w dzbanku? 8. Poczekajmy na to, co powiedz inni. 9. Mwi si, e on zamierza si oeni. 10. Trudno jest jednoczenie rozmawia przez telefon i pisa maila.

81

wiczenie 15. Wstaw odpowiedni zaimek. 1. Jeg vil gerne have................ en jakke. 2.......... har spist min kage?! 3........... en flot hat du har pa! 4. Det taler ikke med............... siden de ska endtes om penge. 5. Jeg har min............... lejlighed og han bor til leje. 6. Tager vi den der lampe? .... vil due. / 7. Har I.............. spo rgsmal? 8. ............. af disse tasker kan du lide bedst? / 9. Jeg synes ikke meget om mennesker......... sla deres bo rn. / 10. Han kender en pige........... har to bro dre.......... arbejder i politiet. wiczenie 16. Wybierz odpowiedni zaimek. / 1. Hende/ Hun, der star derover med den ho je mand, er min kusine. / 2. Jeg skal nok tale med min/ sin so n, nar han vender hjem. / 3. I overensstemmelse med Hendes/ Hans Kongelige Ho jhed... 4. Jens arbejder sammen med sin/ hans kone. (Oles kone) / eldre? 5. Skal vi beso ge hver sine/ deres fora 6. Den der sindsyge fyr na ermer ham/ sig! 7. Jeg kan ikke forsta det/ dette. 8. Hvem/ Hvad gjorde det? / 9. Den her/ disse kjole har hun ko bt til hendes/sin forlovelse. en 10. Sadan en/ Sikke en pa maleri!

82

Jzyk duski od A do Z. Repetytorium

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment penej wersji caej publikacji. Aby przeczyta ten tytu w penej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja moe by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wycznie w formie dostarczonej przez Wydawnictwo KRAM. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawartoci publikacji bez pisemnej zgody Wydawnictwa KRAM - wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania si jej odsprzeday.

Pena wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie internetowym

http://wydawnictwo-kram.pl