Druk nr 1035

Warszawa, 11 lipca 2008 r.

SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja

Pan
Bronis!aw Komorowski
Marsza!ek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2

kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu ni"ej podpisani
pos!owie wnosz# projekt ustawy:

- - Prawo spó!dzielcze.
Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upowa"niamy pana pos!a Stanis!awa Steca.

(-) Romuald Ajchler; (-) Leszek Aleksandrzak; (-) Anna Ba$kowska;

(-) Eugeniusz Czykwin; (-) Witold Gintowt-Dziewa!towski; (-) Henryk
Go!%biewski; (-) Tomasz Kami$ski; (-) Witold Klepacz; (-) Jan
Kochanowski; (-) S!awomir Kopyci$ski; (-) Krystyna &ybacka; (-) Wac!aw
Martyniuk; (-) Jaros!aw Matwiejuk; (-) Henryk Milcarz; (-) Artur Ostrowski;
(-) Wojciech Pomajda; (-) Stanis!aw Stec; (-) El"bieta Streker-Dembi$ska;
(-) Wies!aw Andrzej Szczepa$ski; (-) Stanis!aw Wzi#tek.
 Projekt

USTAWA
z dnia 2008 r.
Prawo spó!dzielcze

TYTU" I
PRZEPISY WSPÓLNE DLA SPÓ"DZIELNI

Dzia! I
SPÓ"DZIELNIA

Art. 1.
1. Spó!dzielnia jest dobrowolnym i samorz#dnym zrzeszeniem o zmiennym sk!adzie
osobowym i zmiennym funduszu udzia!owym nieograniczonej liczby osób, które
zrzeszy!y si% w celu wspólnego prowadzenia dzia!alno'ci gospodarczej dla zaspokaja-
nia swoich potrzeb ekonomicznych, kulturalnych i socjalnych.
2. Spó!dzielnia mo"e prowadzi( tak"e dzia!alno'( spo!eczn# na rzecz swoich cz!onków,
ich rodzin oraz lokalnego 'rodowiska spo!ecznego.
3. Maj#tek spó!dzielni jest prywatn# w!asno'ci# jej cz!onków.
4. Stosunki maj#tkowe mi%dzy spó!dzielni# i jej cz!onkami reguluje statut.

Art. 2.
Spó!dzielnia dzia!a na podstawie ustawy, innych ustaw i statutu.

Dzia! II
STATUT SPÓ"DZIELNI

Art. 3.
1. Statut spó!dzielni okre'li:
1) firm% zawieraj#c# oznaczenie: „spó!dzielnia” albo „spó!dzielczy”, „spó!-
dzielcza” lub „spó!dzielcze”;
2) siedzib% spó!dzielni;
3) okres na jaki spó!dzielnia zosta!a utworzona, je"eli zosta!a ona utworzona
na czas okre'lony;
 4) przedmiot dzia!alno'ci spó!dzielni;
5) wysoko'( udzia!u i liczb% udzia!ów, jak# cz!onek obowi#zany jest zadekla-
rowa( oraz sposób i terminy ich wnoszenia i zwrotu;
6) wysoko'( wpisowego oraz zasady i terminy jego wnoszenia;
7) zasady i tryb przyjmowania cz!onków, wyst%powania ze spó!dzielni oraz
wykluczania i wykre'lania cz!onków;
8) prawa i obowi#zki cz!onków;
9) zasady zwo!ywania walnych zgromadze$, obradowania na nich i podejmo-
wania uchwa!;
10) zasady i tryb wybierania oraz odwo!ywania cz!onków organów wybieral-
nych spó!dzielni;
11) zasady podzia!u nadwy"ki bilansowej (dochodu ogólnego) oraz pokrywania
strat spó!dzielni.
2. Statut zawiera tak"e postanowienia, których wprowadzenia wymagaj# przepisy ustawy
lub innych ustaw. Statut mo"e zawiera( tak"e inne postanowienia.

Art. 4.
1. Zmiana statutu spó!dzielni wymaga uchwa!y walnego zgromadzenia podj%tej wi%kszo-
'ci# 2/3 g!osów.
2. Zmiana statutu nie wywo!uje skutków prawnych przed jej wpisaniem do Krajowego
Rejestru S#dowego, zwanego dalej „Rejestrem”. Jednak"e walne zgromadzenie,
uchwalaj#c zmian% statutu dotycz#c# utworzenia nowych organów lub liczby cz!on-
ków organów dotychczasowych, których wybieranie i odwo!ywanie nale"y do jego
w!a'ciwo'ci, mo"e dokona( wyboru lub odwo!ania cz!onków tych organów zgodnie z
uchwa!# o zmianie statutu. Uchwa!a walnego zgromadzenia staje si% w tym zakresie
skuteczna z chwil# wpisania zmiany statutu do Rejestru.

Dzia! III
ZA"O#ENIE SPÓ"DZIELNI

Art. 5.
1. W celu za!o"enia spó!dzielni osoby j# zak!adaj#ce (za!o"yciele):
1) uchwalaj# statut, potwierdzaj#c jego przyj%cie przez z!o"enie pod nim swoich
podpisów;
2) sk!adaj# deklaracje cz!onkowskie zawieraj#ce zobowi#zanie do wp!acenia wpi-
sowego okre'lonego w statucie oraz liczb% zadeklarowanych udzia!ów i inne
dane wymagane przez statut;
3) dokonuj# wyboru wybieralnych organów spó!dzielni.
2. Liczba za!o"ycieli spó!dzielni nie mo"e by( ni"sza od minimalnej liczby cz!onków
spó!dzielni okre'lonej w ustawie albo w statucie.

2
 Art. 6.
Zarz#d spó!dzielni sk!ada do s#du rejestrowego wniosek o wpis spó!dzielni do Rejestru.

Art. 7.
1. Z chwil# wpisania spó!dzielni do Rejestru nabywa ona osobowo'( prawn#.
2. Za czynno'ci dokonane w interesie spó!dzielni przed jej zarejestrowaniem, osoby dzia!a-
j#ce do chwili zarejestrowania spó!dzielni odpowiadaj# wobec osób trzecich solidarnie. Po
zarejestrowaniu spó!dzielni za zobowi#zania wynikaj#ce z tych czynno'ci spó!dzielnia
odpowiada tak, jak za zobowi#zania zaci#gni%te przez siebie. Jednak"e osoby dzia!aj#ce
przed zarejestrowaniem spó!dzielni odpowiadaj# wobec niej wed!ug przepisów prawa cy-
wilnego.

Dzia! IV
CZ"ONKOWIE SPÓ"DZIELNI

Art. 8.
1. Spó!dzielnia powinna liczy( co najmniej 5 cz!onków.
2. Spó!dzielnia, której cz!onkami zgodnie ze statutem mog# by( wy!#cznie osoby prawne,
powinna liczy( co najmniej 3 cz!onków.

Art. 9.
1. Cz!onkiem spó!dzielni mo"e by( osoba fizyczna posiadaj#ca pe!n# zdolno'( do czynno'ci
prawnych, która odpowiada wymaganiom okre'lonym w statucie.
2. Statut mo"e dopu'ci( cz!onkostwo osób o ograniczonej zdolno'ci do czynno'ci prawnych
lub niemaj#cych tej zdolno'ci. Osoby takie nie mog# by( cz!onkami wybieralnych orga-
nów spó!dzielni. W walnym zgromadzeniu albo w zebraniu grupy cz!onkowskiej bior#
one udzia! przez swoich przedstawicieli ustawowych.
3. Osoba prawna mo"e by( cz!onkiem spó!dzielni, je"eli statut to przewiduje i je"eli odpo-
wiada ona wymaganiom okre'lonym w statucie.

Art. 10.
1. Prawa i obowi#zki wynikaj#ce z cz!onkostwa w spó!dzielni s# dla wszystkich cz!onków
równe.
2. Cz!onkowi spó!dzielni przys!uguje prawo, w szczególno'ci:
1) uczestniczenia w walnym zgromadzeniu lub zebraniu grupy cz!onkowskiej;
2) wyborcze do organów spó!dzielni - czynne i bierne;
3) otrzymania od spó!dzielni odpisów statutu i regulaminów wydanych na podstawie
statutu;

3
 4) wgl#du do rejestru cz!onków spó!dzielni, protoko!ów z obrad organów spó!dzielni,
uchwa! organów spó!dzielni, sprawozda$ z dzia!alno'ci spó!dzielni i sprawozda$
finansowych oraz protoko!ów z lustracji spó!dzielni, z zastrze"eniem ust. 3;
5) "#dania rozpatrzenia przez organy spó!dzielni zg!oszonych przez cz!onka wnio-
sków dotycz#cych dzia!alno'ci spó!dzielni;
6) korzystania ze 'wiadcze$ spó!dzielni w zakresie jej statutowej dzia!alno'ci;
7) do udzia!u w nadwy"ce bilansowej (dochodzie ogólnym).
3. Spó!dzielnia mo"e odmówi( cz!onkowi wgl#du do umów zawieranych z osobami trzeci-
mi, je'li narusza!oby to prawa tych osób lub, je'li istnieje uzasadniona obawa, "e cz!onek
wykorzysta pozyskane informacje w celach sprzecznych z interesem spó!dzielni i przez to
wyrz#dzi spó!dzielni znaczn# szkod%. Odmowa powinna by( wyra"ona na pi'mie. Cz!o-
nek, któremu odmówiono wgl#du do u-mów zawieranych przez spó!dzielnie z osobami
trzecimi, mo"e z!o"y( wniosek do s#du rejestrowego o zobowi#zanie spó!dzielni do udo-
st%pnienia tych umów. Wniosek nale"y z!o"y( w terminie 7 dni od dnia dor%czenia cz!on-
kowi pisemnej odmowy.
4. Do obowi#zków cz!onka spó!dzielni nale"y w szczególno'ci:
1) dbanie o dobro spó!dzielni i uczestniczenie w realizacji jej zada$ statutowych;
2) tworzenie wi%zi cz!onkowskiej na zasadach demokracji, równo'ci, sprawiedliwo-
'ci, solidarno'ci, samopomocy i uczciwo'ci;
3) przestrzeganie przepisów prawa oraz postanowie$ statutu i wydanych na jego pod-
stawie regulaminów.
5. Przepisy ustawy, statut oraz umowy zawierane mi%dzy spó!dzielni# i jej cz!onkami okre-
'laj# prawa i obowi#zki cz!onków wynikaj#ce ze stosunków prawnych pochodnych od
cz!onkostwa w spó!dzielni.

Art. 11.
1. Cz!onkostwo w spó!dzielni powstaje wskutek z!o"enia deklaracji przez przyst%puj#cego
do spó!dzielni oraz podj%cia uchwa!y o jego przyj%ciu przez organ spó!dzielni wskazany
w statucie.
2. Deklaracja powinna by( z!o"ona w formie pisemnej pod rygorem niewa"no'ci i zawiera(
imi% i nazwisko oraz miejsce zamieszkania osoby przyst%puj#cej do spó!dzielni, a gdy
przyst%puj#cy jest osob# prawn# - jej firm% i adres siedziby, o'wiadczenie woli o przyst#-
pieniu do spó!dzielni, dane co do liczby zadeklarowanych udzia!ów i inne dane okre'lone
w statucie spó!dzielni, a tak"e podpis sk!adaj#cego deklaracj%. W takiej samej formie
zg!asza si% tak"e wszelkie zmiany danych zawartych w deklaracji.
3. Cz!onek mo"e w deklaracji lub w odr%bnym o'wiadczeniu z!o"onym spó!dzielni w formie
pisemnej pod rygorem niewa"no'ci wskaza( osob%, której spó!dzielnia obowi#zana b%dzie
po jego 'mierci wyp!aci( udzia!y. W tym przypadku roszczenie o zwrot udzia!ów nie
wchodzi do spadku po cz!onku spó!dzielni.
4. Organ w!a'ciwy okre'lony w statucie do przyjmowania cz!onków podejmuje u-chwa!% w
sprawie przyj%cia lub odmowy przyj%cia w poczet cz!onków nie pó)niej ni" w terminie
miesi#ca od daty z!o"enia deklaracji. O tre'ci uchwa!y zarz#d zawiadamia na pi'mie oso-
b% sk!adaj#c# deklaracj%. Uchwa!a odmawiaj#ca przyj%cia powinna zawiera( uzasadnie-
nie. Je"eli organem w!a'ciwym do przyjmowania cz!onków nie jest walne zgromadzenie,

4
 od uchwa!y tego organu odmawiaj#cej przyj%cia w poczet cz!onków, sk!adaj#cemu dekla-
racj% przys!uguje odwo!anie do organu wskazanego w statucie. Odwo!anie powinno by(
z!o"one w formie pisemnej.
5. Statut spó!dzielni okre'la terminy podj%cia uchwa!y o przyj%ciu lub odmowie przyj%cia w
poczet cz!onków osoby sk!adaj#cej deklaracj%, zawiadomienia jej o tre'ci tej uchwa!y oraz
wniesienia i rozpatrzenia odwo!ania od uchwa!y odmawiaj#cej przyj%cia.
6. Przepisów ust. l, 4 i 5 nie stosuje si% do za!o"ycieli spó!dzielni, którzy staj# si% jej cz!on-
kami z chwil# zarejestrowania spó!dzielni.

Art. 12.
Cz!onek spó!dzielni mo"e wyst#pi( z niej za wypowiedzeniem dokonanym na koniec miesi#-
ca kalendarzowego. Wypowiedzenie powinno by( dokonane pod rygorem niewa"no'ci w
formie pisemnej. Cz!onkostwo ustaje z up!ywem okresu wypowiedzenia okre'lonego w statu-
cie.

Art. 13.
1. Spó!dzielnia mo"e rozwi#za( stosunek cz!onkostwa tylko przez wykluczenie albo wykre-
'lenie cz!onka.
2. Wykluczenie cz!onka ze spó!dzielni mo"e nast#pi( w przypadku, gdy z jego winy umy'l-
nej lub z powodu ra"#cego niedbalstwa dalsze pozostawanie w spó!dzielni nie da si% po-
godzi( z postanowieniami statutu spó!dzielni lub dobrymi obyczajami. Statut okre'la
przyczyny wykluczenia.
3. Cz!onek trwale nie wykonuj#cy praw i obowi#zków statutowych mo"e by( wykre'lony ze
spó!dzielni, je"eli jego cz!onkostwo sta!o si% bezprzedmiotowe. Statut okre'la przyczyny
wykre'lenia.
4. Wykluczenia albo wykre'lenia mo"e dokona(, stosownie do postanowie$ statutu, rada
nadzorcza lub walne zgromadzenie. Cz!onka zawiadamia si% o terminie rozpatrzenia jego
sprawy i mo"liwo'ci z!o"enia wyja'nie$.
5. O wykluczeniu albo wykre'leniu ze spó!dzielni cz!onka, zarz#d spó!dzielni zawiadamia
go niezw!ocznie na pi'mie z podaniem przyczyn wykluczenia albo wykre'lenia wraz z
pouczeniem o trybie odwo!ania. Zawiadomienie zwrócone na skutek niezg!oszenia przez
cz!onka zmiany podanego przez niego adresu ma moc prawn# dor%czenia.
6. Je"eli cz!onek zosta! wykluczony albo wykre'lony ze spó!dzielni przez rad% nadzorcz#,
przys!uguje mu odwo!anie do walnego zgromadzenia. Odwo!anie powinno by( wniesione
i rozpatrzone przez walne zgromadzenie w trybie i terminach okre'lonych przez statut dla
post%powania wewn#trzspó!dzielczego, a je"eli statut nie przewiduje takiego post%powa-
nia, termin do wniesienia odwo!ania wynosi 14 dni od dnia dor%czenia zawiadomienia z
uzasadnieniem o wykluczeniu albo wykre'leniu. Odwo!anie powinno by( rozpatrzone na
najbli"szym posiedzeniu walnego zgromadzenia.
7. O zwo!aniu walnego zgromadzenia zarz#d spó!dzielni zawiadamia pisemnie odwo!uj#ce-
go si% w terminie wskazanym w statucie dla zawiadamiania cz!onków. Odwo!uj#cy si% ma
prawo by( obecny na walnym zgromadzeniu i popiera( swoje odwo!anie. O uchwale wal-
nego zgromadzenia w sprawie odwo!ania zarz#d spó!dzielni zawiadamia odwo!uj#cego si%
na pi'mie w terminie 14 dni od dnia podj%cia tej uchwa!y.

5
8. Je"eli cz!onek wykluczony albo wykre'lony ze spó!dzielni nie wniós! odwo!ania do wal-
nego zgromadzenia, mo"e uchwa!% rady nadzorczej zaskar"y( do s#du w terminie 6 tygo-
dni od dnia dor%czenia mu zawiadomienia z uzasadnieniem o wykluczeniu albo wykre'le-
niu. Przepisy art. 28 ust. 2-7 stosuje si% odpowiednio.
9. Wykluczenie i wykre'lenie cz!onka ze spó!dzielni staje si% skuteczne:
1) z up!ywem terminu do wniesienia do walnego zgromadzenia odwo!ania od uchwa!y
rady o wykluczeniu albo wykre'leniu albo zaskar"enia tej uchwa!y lub uchwa!y wal-
nego zgromadzenia do s#du, je"eli termin ten jest pó)niejszy, a cz!onek wykluczony
albo wykre'lony nie wniós! w tych terminach odwo!ania do walnego zgromadzenia
lub nie wytoczy! powództwa;
2) z chwil# prawomocnego oddalenia przez s#d powództwa o uchylenie u-chwa!y rady
lub walnego zgromadzenia w sprawie wykluczenia albo wykre'lenia cz!onka.

Art. 14.
Cz!onka zmar!ego skre'la si% z rejestru cz!onków spó!dzielni ze skutkiem od chwili, w której
nast#pi!a 'mier(. Cz!onka b%d#cego osob# prawn# skre'la si% z rejestru cz!onków ze skutkiem
od chwili jej ustania.

Art. 15.
1. Statut mo"e stanowi(, "e w okre'lonych w nim sprawach mi%dzy cz!onkiem a spó!dziel-
ni#, cz!onkowi przys!uguje prawo odwo!ania si% od uchwa!y organu spó!dzielni do innego
wskazanego w statucie organu spó!dzielni w post%powaniu wewn#trzspó!dzielczym. W
tym przypadku statut powinien okre'la( zasady i tryb post%powania wewn#trzspó!-
dzielczego, a w szczególno'ci terminy wniesienia i rozpatrzenia odwo!ania.
2. W przypadku wniesienia przez cz!onka odwo!ania w post%powaniu wewn#trzspó!dziel-
czym bieg przedawnienia i terminów zawitych ulega zawieszeniu do dnia zako$czenia te-
go post%powania, jednak"e przez okres nie d!u"szy ni" rok od dnia, w którym organ od-
wo!awczy powinien rozpatrzy( odwo!anie.
3. Postanowienia statutu o post%powaniu wewn#trzspó!dzielczym nie mog# ogranicza( do-
chodzenia przez cz!onków swych praw na drodze s#dowej. W przypadku zaskar"enia
przez cz!onka uchwa!y w post%powaniu wewn#trzspó!dzielczym i s#dowym, post%powa-
nie wewn#trzspó!dzielcze ulega umorzeniu.
Art. 16.
1. Spó!dzielnia prowadzi rejestr cz!onków.
2. Wpis do rejestru obejmuje:
1) imi% i nazwisko oraz miejsce zamieszkania cz!onka albo firm% i adres siedziby je"eli
cz!onek spó!dzielni jest osob# prawn#;
2) dat% powstania cz!onkostwa;
3) liczb% zadeklarowanych udzia!ów;
4) wysoko'( obowi#zuj#cego cz!onka wpisowego i dat% jego wp!acenia;
5) informacj% o wypowiedzeniu cz!onkostwa, wykluczeniu albo wykre'leniu cz!onka;
6) dat% ustania cz!onkostwa;

6
 7) inne dane przewidziane w statucie.
3. Wpisom podlegaj# tak"e zmiany danych, o których mowa w ust. 2. Wpisy powinny by(
dokonywane niezw!ocznie.
4. Prawo przegl#dania rejestru, o którym mowa w ust. l, maj# cz!onkowie spó!dzielni oraz
upowa"nieni przedstawiciele zwi#zku spó!dzielczego i Krajowej Rady Spó!dzielczej.

Dzia! V
ORGANY SPÓ"DZIELNI

Rozdzia! I
Przepisy wspólne dla organów spó!dzielni

Art. 17.
1. Organami spó!dzielni s#:
1) walne zgromadzenie albo zebranie przedstawicieli;
2) zebrania grup cz!onkowskich - w spó!dzielni, w której walne zgromadzenie jest zast#-
pione przez zebranie przedstawicieli;
3) rada nadzorcza, z zastrze"eniem ust. 3;
4) zarz#d.
2. Statut mo"e przewidywa( powo!anie tak"e innych organów spó!dzielni, sk!adaj#cych si% z
cz!onków spó!dzielni. W tym przypadku statut okre'la zakres uprawnie$ tych organów
oraz zasady wyboru i odwo!ywania ich cz!onków.
3. W spó!dzielniach, w których liczba cz!onków nie przekracza 10, nie powo!uje si% rady
nadzorczej.
4. Wybory przedstawicieli na zebranie przedstawicieli, cz!onków rady nadzorczej oraz pre-
zesa i cz!onków zarz#du s# dokonywane w g!osowaniu tajnym spo'ród nieograniczonej
liczby kandydatów. Odwo!anie tych osób nast%puje tak"e w g!osowaniu tajnym.
5. Je"eli cz!onkowie organu spó!dzielni s# wybierani na okre'lon# w statucie kadencj%, ich
mandaty wygasaj# z chwil# wyboru nowych cz!onków tego organu w roku kalendarzo-
wym, w którym up!ywa kadencja, nie pó)niej jednak ni" z ko$cem tego roku.

Art. 18.
1. W zakresie nieuregulowanym w ustawie zwo!ywanie posiedze$ organów spó!dzielni oraz
sposób i tryb podejmowania uchwa! przez te organy okre'la statut i wydane na jego pod-
stawie regulaminy.
2. Je"eli ustawa lub statut nie stanowi# inaczej, uchwa!y s# podejmowane zwyk!# wi%kszo-
'ci# g!osów z uwzgl%dnieniem tylko g!osów oddanych za i przeciw uchwale.
3. Cz!onkowie organów spó!dzielni nie mog# bra( udzia!u w g!osowaniu w sprawach wy-
!#cznie ich dotycz#cych.

7
 Art. 19.
1. Nie mo"na by( jednocze'nie cz!onkiem rady nadzorczej i zarz#du tej samej spó!dzielni.
Uchwa!a w sprawie wyboru cz!onka rady do zarz#du albo cz!onka zarz#du do rady jest
niewa"na.
2. W razie konieczno'ci rada nadzorcza mo"e wyznaczy( jednego lub kilku ze swoich
cz!onków do czasowego pe!nienia funkcji cz!onka (cz!onków) zarz#du, jednak"e na czas
nie d!u"szy ni" 6 miesi%cy. W tym przypadku cz!onkostwo w radzie ulega zawieszeniu.
3. W sk!ad rady nie mo"e wchodzi( dyrektor kieruj#cy przedsi%biorstwem spó!dzielni, za-
st%pca dyrektora, prokurent spó!dzielni, radca prawny, g!ówny ksi%gowy oraz osoba bliska
cz!onka zarz#du, dyrektora kieruj#cego przedsi%biorstwem spó!dzielni lub zast%pcy dyrek-
tora albo prokurenta spó!dzielni. Uchwa!a w sprawie wyboru takiej osoby do rady jest
niewa"na.
4. Je"eli okoliczno'ci wymienione w ust. 3 powsta!y po dokonaniu wyboru do rady nadzor-
czej, ustaje cz!onkostwo w radzie.
5. Osob# blisk# jest osoba pozostaj#ca w zwi#zku ma!"e$skim albo w stosunku pokrewie$-
stwa lub powinowactwa w linii prostej i w drugim stopniu linii bocznej oraz osoba, która
pozostaje faktycznie we wspólnym po"yciu z jedn# z osób wymienionych w ust. 3.

Art. 20.
1. Osoba zajmuj#ca si% interesami konkurencyjnymi wobec spó!dzielni, w szczególno'ci
b%d#ca przedsi%biorc# prowadz#cym dzia!alno'( konkurencyjn# wobec spó!dzielni albo
wspólnikiem lub cz!onkiem organu takiego przedsi%biorcy, nie mo"e by( cz!onkiem rady
nadzorczej lub zarz#du, a tak"e dyrektorem kieruj#cym przedsi%biorstwem spó!dzielni lub
zast%pc# dyrektora albo prokurentem spó!dzielni.
2. Przedsi%biorca albo wspólnik lub cz!onek organu przedsi%biorcy, który pozostaje ze spó!-
dzielni# w stosunkach cywilno-prawnych, zwi#zanych z dzia!alno'ci# gospodarcz# pro-
wadzon# przez przedsi%biorc%, nie mo"e by( cz!onkiem rady nadzorczej lub zarz#du, a
tak"e dyrektorem kieruj#cym przedsi%biorstwem spó!dzielni lub zast%pc# dyrektora albo
prokurentem spó!dzielni.
3. Przepisy ust. l i 2 stosuje si% równie" w przypadku, gdy okoliczno'ci wymienione w tych
przepisach dotycz# osoby bliskiej, w rozumieniu art. 19 ust. 5, cz!onka rady lub zarz#du
albo dyrektora kieruj#cego przedsi%biorstwem spó!dzielni lub zast%pcy dyrektora albo
prokurenta spó!dzielni.
4. Naruszenie przepisów, o których mowa w ust. 1-3, powoduje ustanie cz!onkostwa w ra-
dzie nadzorczej lub zarz#dzie, rozwi#zanie umowy upowa"niaj#cej do kierowania przed-
si%biorstwem spó!dzielni lub wyga'ni%cie prokury oraz powoduje inne skutki prawne
przewidziane w odr%bnych przepisach.

Rozdzia! 2
Walne zgromadzenie

Art. 21.

8
1. Walne zgromadzenie jest najwy"szym organem spó!dzielni.
2. Cz!onek mo"e bra( udzia! w walnym zgromadzeniu tylko osobi'cie, z zastrze"eniem art. 9
ust. 2. Osoby prawne b%d#ce cz!onkami spó!dzielni bior# udzia! w walnym zgromadzeniu
przez ustanowionego w tym celu pe!nomocnika. Pe!nomocnik nie mo"e zast%powa( wi%-
cej ni" jednego cz!onka.
3. Ka"dy cz!onek ma jeden g!os bez wzgl%du na liczb% posiadanych udzia!ów. Statut spó!-
dzielni, której cz!onkami mog# by( wy!#cznie osoby prawne, mo"e okre'la( inn# zasad%
ustalania liczby g!osów przys!uguj#cych cz!onkom.
4. W walnym zgromadzeniu maj# prawo uczestniczy( z g!osem doradczym przedstawiciele
zwi#zku spó!dzielczego, w którym spó!dzielnia jest zrzeszona, oraz przedstawiciele Kra-
jowej Rady Spó!dzielczej.

Art. 22.
1. Statut mo"e stanowi(, je"eli liczba cz!onków spó!dzielni przekroczy liczb% w nim okre-
'lon#, "e walne zgromadzenie zostaje zast#pione przez zebranie przedstawicieli. W tym
przypadku statut okre'la zasady ustalania liczby przedstawicieli, terminy ich wyboru oraz
czas trwania przedstawicielstwa.
2. Przedstawicielem mo"e by( tylko cz!onek spó!dzielni, ustawowy przedstawiciel cz!onka o
ograniczonej zdolno'ci do czynno'ci prawnych lub niemaj#cego tej zdolno'ci oraz osoba
fizyczna wskazana przez cz!onka b%d#cego osob# prawn#. Przepisu art. 26 ust. 2 zdanie
drugie nie stosuje si%.
3. Na zebraniu przedstawicieli maj# prawo by( obecni, bez prawa g!osu, cz!onkowie spó!-
dzielni nieb%d#cy przedstawicielami.
4. Do zebrania przedstawicieli stosuje si% odpowiednio przepisy ustawy i postanowienia
statutu o walnym zgromadzeniu, z wyj#tkiem art. 26 ust. 2 zdanie drugie.

Art. 23.
1. Do wy!#cznej w!a'ciwo'ci walnego zgromadzenia nale"y:
1) uchwalanie programów dzia!alno'ci spó!dzielni;
2) zatwierdzanie rocznego sprawozdania finansowego spó!dzielni;
3) rozpatrywanie i przyjmowanie sprawozda$ z dzia!alno'ci spó!dzielni oraz udziela-
nie absolutorium cz!onkom zarz#du;
4) rozpatrywanie i przyjmowanie sprawozda$ z dzia!alno'ci rady nadzorczej;
5) rozpatrywanie wniosków polustracyjnych oraz sprawozda$ rady z lustracji prze-
prowadzanych w spó!dzielni i podejmowanie uchwa! w tych sprawach;
6) podejmowanie uchwa!y w sprawie podzia!u nadwy"ki bilansowej (dochodu ogól-
nego) lub sposobu pokrycia strat;
7) podejmowanie uchwa! w sprawie zbycia nieruchomo'ci, przedsi%biorstwa, gospo-
darstwa rolnego spó!dzielni, jej zak!adu albo innej wyodr%bnionej jednostki orga-
nizacyjnej;
8) podejmowanie uchwa! w sprawie po!#czenia si% spó!dzielni, jej podzia!u lub li-
kwidacji oraz post%powania upad!o'ciowego lub naprawczego;

9
 9) podejmowanie uchwa! w sprawie przyst#pienia spó!dzielni do zwi#zku spó!-
dzielczego lub wyst#pienia ze zwi#zku spó!dzielczego;
10) podejmowanie uchwa! w sprawie przyst#pienia spó!dzielni do innych przedsi%-
biorców lub nabycia udzia!ów albo akcji w spó!ce, je"eli powoduje to powstanie
zobowi#zania spó!dzielni przekraczaj#cego kwot% okre'lon# w statucie;
11) oznaczanie najwy"szej sumy, do której spó!dzielnia mo"e zaci#ga( zobowi#za-
nia;
12) wybór delegatów na zjazd zwi#zku spó!dzielczego, którego spó!dzielnia jest
cz!onkiem;
13) uchwalanie zmian statutu.
2. Do wy!#cznej w!a'ciwo'ci walnego zgromadzenia nale"y równie" podejmowanie uchwa!
w innych sprawach okre'lonych w ustawie, innych ustawach lub w statucie.
3. Przepisu ust. l pkt 7 nie stosuje si% do:
1) spó!dzielni mieszkaniowych w zakresie ustanawiania odr%bnej w!asno'ci lokali oraz
przenoszenia w!asno'ci lokali lub domów jednorodzinnych na rzecz osób, którym
przys!uguje spó!dzielcze lokatorskie lub spó!dzielcze w!asno'ciowe prawo do lokalu
lub domu jednorodzinnego;
2) banków spó!dzielczych i spó!dzielczych kas oszcz%dno'ciowo-kredytowych w zakre-
sie zbywania nieruchomo'ci, przedsi%biorstw, gospodarstw rolnych, zak!adów i in-
nych wyodr%bnionych jednostek organizacyjnych, nabytych w wyniku realizacji za-
bezpieczenia udzielonych kredytów.

Art. 24.
1. Zarz#d zwo!uje walne zgromadzenie przynajmniej raz w roku w terminie 6 miesi%cy po
up!ywie roku obrotowego.
2. Zarz#d zwo!uje walne zgromadzenie tak"e na "#danie:
1) rady nadzorczej;
2) przynajmniej 1/10 liczby cz!onków spó!dzielni, nie mniej jednak ni" 3 cz!onków;
3) zwi#zku spó!dzielczego, w którym spó!dzielnia jest zrzeszona lub Krajowej Rady
Spó!dzielczej, je"eli spó!dzielnia wykazuje ra"#ce lub uporczywe !amanie przepisów
prawa lub postanowie$ statutu.
3. W spó!dzielniach, w których walne zgromadzenie jest zast#pione przez zebranie przed-
stawicieli, zarz#d zwo!uje je tak"e na "#danie:
1) 1/3 przedstawicieli na zebranie przedstawicieli;
2) zebra$ grup cz!onkowskich obejmuj#cych co najmniej 1/5 ogólnej liczby cz!onków
spó!dzielni.
4. *#danie zwo!ania walnego zgromadzenia lub zebrania przedstawicieli powinno by( zg!o-
szone na pi'mie z podaniem celu jego zwo!ania.
5. W przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 3, zarz#d zwo!uje walne zgromadzenie w ta-
kim terminie, aby mog!o si% ono odby( w terminie 6 tygodni od dnia wniesienia "#dania, a
w przypadku zebra$ przedstawicieli w terminie 12 tygodni. Je"eli to nie nast#pi w tym
terminie, zwo!uje je rada nadzorcza, zwi#zek spó!dzielczy, w którym spó!dzielnia jest

10
 zrzeszona, lub Krajowa Rada Spó!dzielcza, na koszt spó!dzielni.
6. W spó!dzielniach, w których nie powo!uje si% rady nadzorczej, walne zgromadzenie mo"e
zosta( zwo!ane tak"e przez dzia!aj#cych !#cznie 3 cz!onków spó!dzielni. Zwo!uj#c walne
zgromadzenie powinni oni wskaza( sprawy, które maj# by( przedmiotem jego obrad. Tak
zwo!ane walne zgromadzenie mo"e podejmowa( uchwa!y, je"eli jest na nim obecnych
wi%cej ni" po!owa cz!onków spó!dzielni.

Art. 25.
1. O czasie, miejscu i porz#dku obrad walnego zgromadzenia zawiadamia si% cz!onków
spó!dzielni i zwi#zek spó!dzielczy, w którym spó!dzielnia jest zrzeszona, w sposób i w
terminach okre'lonych w statucie. W spó!dzielniach, w których walne zgromadzenie jest
zast#pione przez zebranie przedstawicieli, zawiadomienie dor%cza si% przedstawicielom
na pi'mie.
2. Uprawnieni, o których mowa w art. 24 ust. 2, 3 i 6, do "#dania zwo!ania walnego zgroma-
dzenia, mog# "#da( zamieszczenia okre'lonych spraw w porz#dku jego obrad, pod wa-
runkiem wyst#pienia z tym "#daniem w terminie okre'lonym w statucie. Jednak"e "#danie
zg!oszone po zawiadomieniu, o którym mowa w ust. l, nie mo"e dotyczy( zamieszczenia
spraw okre'lonych w art. 23 ust. l pkt 1-3, 6, 8 i 13.
3. O uzupe!nieniu porz#dku obrad o sprawy zg!oszone po zawiadomieniu, o którym mowa w
ust. l, zarz#d zawiadamia, z zachowaniem tej samej formy co poprzednie zawiadomienie,
cz!onków spó!dzielni, przedstawicieli oraz zwi#zek spó!dzielczy, w którym spó!dzielnia
jest zrzeszona, w dodatkowym terminie okre'lonym w statucie. Sprawy te mog# by(
przedmiotem uchwa! zebrania przedstawicieli, chocia"by nie by!y uprzednio rozpatrywa-
ne przez zebrania grup cz!onkowskich.

Art. 26.
1. Walne zgromadzenie mo"e podejmowa( uchwa!y, je"eli jest na nim obecna wi%cej ni"
po!owa cz!onków uprawnionych do g!osowania, chyba "e ustawa lub statut stanowi# ina-
czej.
2. Walne zgromadzenie mo"e podejmowa( uchwa!y jedynie w sprawach obj%tych porz#d-
kiem obrad podanym do wiadomo'ci cz!onków w terminie i w sposób o-kre'lony w statu-
cie. Jednak"e walne zgromadzenie, na którym obecni s# wszyscy cz!onkowie spó!dzielni,
mo"e za ich zgod# podejmowa( uchwa!y tak"e w sprawach nieobj%tych porz#dkiem ob-
rad.

Art. 27.
1. Z obrad walnego zgromadzenia sporz#dza si% protokó!, który powinien by( podpisany
przez przewodnicz#cego walnego zgromadzenia oraz inne osoby wskazane w statucie.
2. Protoko!y s# jawne dla cz!onków spó!dzielni, przedstawicieli zwi#zku spó!dzielczego, w
którym spó!dzielnia jest zrzeszona, oraz Krajowej Rady Spó!dzielczej.
3. Zarz#d spó!dzielni przechowuje protoko!y przez co najmniej 10 lat, o ile przepisy w spra-
wie przechowywania akt nie prze widuj # terminu d!u"szego.

11
 Art. 28.
1. Uchwa!y walnego zgromadzenia obowi#zuj# wszystkich cz!onków spó!dzielni oraz jej
organy.
2. Uchwa!a sprzeczna z ustaw# lub innymi ustawami jest niewa"na.
3. Uchwa!a sprzeczna z postanowieniami statutu b#d) dobrymi obyczajami lub godz#ca w
interesy spó!dzielni lub maj#ca na celu pokrzywdzenie jej cz!onka mo"e by( zaskar"ona
do s#du w drodze powództwa o uchylenie uchwa!y.
4. Ka"dy cz!onek spó!dzielni lub zarz#d mo"e wytoczy( powództwo o uchylenie uchwa!y.
Jednak"e prawo zaskar"enia uchwa!y w sprawie wykluczenia lub wykre'lenia cz!onka
przys!uguje wy!#cznie cz!onkowi wykluczonemu lub wykre'lonemu.
5. Je"eli zarz#d wytacza powództwo, spó!dzielni% reprezentuje pe!nomocnik ustanowiony
przez rad% nadzorcz#, a spó!dzielni%, w której nie powo!uje si% rady nadzorczej, pe!no-
mocnik ustanowiony przez walne zgromadzenie. W przypadku nieustanowienia pe!no-
mocnika s#d w!a'ciwy do rozstrzygni%cia powództwa wyznacza kuratora spó!dzielni.
6. Powództwo o uchylenie uchwa!y walnego zgromadzenia powinno by( wniesione w ter-
minie 6 tygodni od dnia odbycia walnego zgromadzenia, je"eli za' powództwo wnosi
cz!onek nieobecny na walnym zgromadzeniu na skutek jego wadliwego zwo!ania - w ter-
minie 6 tygodni od dnia powzi%cia wiadomo'ci przez tego cz!onka o uchwale, nie pó)niej
jednak ni" przed up!ywem 6 miesi%cy od dnia odbycia walnego zgromadzenia.
7. Je"eli ustawa lub statut wymagaj# zawiadomienia cz!onka o uchwale, termin sze'ciotygo-
dniowy, o którym mowa w ust. 6, biegnie od dnia tego zawiadomienia dokonanego w spo-
sób wskazany w statucie.
8. S#d mo"e nie uwzgl%dni( up!ywu terminu, o którym mowa w ust. 6, je"eli u-trzymanie
uchwa!y walnego zgromadzenia w mocy wywo!a!oby dla cz!onka szczególnie dotkliwe
skutki, a opó)nienie w zaskar"eniu tej uchwa!y jest usprawiedliwione wyj#tkowymi oko-
liczno'ciami i nie jest nadmierne.
9. Orzeczenie s#du ustalaj#ce nieistnienie albo niewa"no'( uchwa!y walnego zgromadzenia
b#d) uchylaj#ce uchwa!% ma moc prawn# wzgl%dem wszystkich cz!onków spó!dzielni
oraz jej organów.

Rozdzia! 3
Zebrania grup cz!onkowskich

Art. 29.
1. W spó!dzielni, w której walne zgromadzenie zostaje zast#pione przez zebranie przedsta-
wicieli, organami s# tak"e zebrania grup cz!onkowskich.
2. W sk!ad zebra$ grup cz!onkowskich wchodz# wszyscy cz!onkowie spó!dzielni. Cz!onek
spó!dzielni mo"e nale"e( tylko do jednej grupy cz!onkowskiej oraz ma jeden g!os na jej
zebraniu.
3. Statut spó!dzielni ustala zasady tworzenia grup cz!onkowskich, ich organizacj% oraz spo-
sób zwo!ywania, obradowania i podejmowania uchwa! przez zebrania tych grup.
4. Do w!a'ciwo'ci zebra$ grup cz!onkowskich nale"y:

12
 1) wybieranie i odwo!ywanie przedstawicieli na zebranie przedstawicieli;
2) wybieranie i odwo!ywanie cz!onków rady nadzorczej spó!dzielni, je"eli statut tak sta-
nowi;
3) rozpatrywanie spraw, które maj# by( przedmiotem obrad najbli"szego zebrania przed-
stawicieli i uchwalanie wniosków w tych sprawach;
4) rozpatrywanie okresowych sprawozda$ rady nadzorczej i zarz#du;
5) wyra"anie opinii i zg!aszanie do w!a'ciwych organów spó!dzielni wniosków w spra-
wach spó!dzielni, a zw!aszcza w sprawach cz!onków wchodz#cych w sk!ad grupy.
5. Statut mo"e okre'la( tak"e inne zadania dla zebra$ grup cz!onkowskich.
6. Je"eli zakres dzia!ania zebrania grupy cz!onkowskiej jest zwi#zany z wyodr%bnion# jed-
nostk# organizacyjn# spó!dzielni, w szczególno'ci z zak!adem lub osiedlem, zebranie to
dokonuje okresowej oceny dzia!alno'ci kierownictwa jednostki i przedstawia t% ocen%
wraz ze swoimi wnioskami zarz#dowi spó!dzielni.
7. Zarz#d spó!dzielni zwo!uje zebrania grup cz!onkowskich, przed ka"dym zebraniem przed-
stawicieli. Zebrania powinny si% odby( w terminach okre'lonych w statucie. Zebranie
grupy cz!onkowskiej powinno by( zwo!ane równie" na "#danie rady nadzorczej lub okre-
'lonej w statucie liczby cz!onków grupy w terminie nie d!u"szym ni" 3 miesi#ce od daty
"#dania.

Rozdzia! 4
Rada nadzorcza

Art. 30.
1. Rada nadzorcza, zwana dalej „rad#”, sprawuje kontrol% i nadzór nad dzia!alno'ci# spó!-
dzielni.
2. Do w!a'ciwo'ci rady nale"y:
1) kontrola wykonywania przez spó!dzielni% jej zada$ statutowych oraz nadzór nad
bie"#c# dzia!alno'ci# spó!dzielni;
2) rozpatrywanie i ocena sprawozda$ finansowych spó!dzielni;
3) rozpatrywanie okresowych sprawozda$ zarz#du oraz dokonywanie ocen celowo-
'ci, rzetelno'ci i gospodarno'ci dzia!a$ zarz#du;
4) nadzór nad przestrzeganiem przez spó!dzielni% praw jej cz!onków;
5) rozpatrywanie skarg na dzia!alno'( zarz#du;
6) rozpatrywanie zg!oszonych przez cz!onków wniosków dotycz#cych dzia!alno'ci
spó!dzielni;
7) wspó!dzia!anie z lustratorami przy przeprowadzanych przez nich lustracjach spó!-
dzielni;
8) sk!adanie walnemu zgromadzeniu sprawozda$ zawieraj#cych w szczególno'ci
wyniki kontroli i ocen% sprawozda$ finansowych;
9) podejmowanie uchwa! w innych sprawach okre'lonych w ustawie lub w statucie.

13
3. W celu wykonania swoich zada$ rada mo"e "#da( od zarz#du sprawozda$ i wyja'nie$,
przegl#da( ksi%gi i dokumenty oraz sprawdza( bezpo'rednio stan maj#tku spó!dzielni.

Art. 31.
1. Rada sk!ada si% co najmniej z 3 cz!onków wybranych stosownie do postanowie$ statutu
przez walne zgromadzenie, zebranie przedstawicieli lub zebrania grup cz!onkowskich.
2. Do rady mog# by( wybierani wy!#cznie cz!onkowie spó!dzielni. Je"eli cz!onkiem spó!-
dzielni jest osoba prawna, do rady mo"e by( wybrana osoba nieb%d#ca cz!onkiem spó!-
dzielni, wskazana przez t% osob% prawn#. Statut spó!dzielni mo"e okre'li( wymagania, ja-
kie powinny spe!nia( osoby kandyduj#ce do rady.
3. Statut spó!dzielni, z wyj#tkiem statutu spó!dzielni pracy, mo"e ograniczy( liczb% cz!on-
ków w radzie b%d#cych pracownikami spó!dzielni.
4. Statut okre'la kadencj% rady.
5. Przed up!ywem kadencji cz!onek rady mo"e by( odwo!any wi%kszo'ci# 2/3 g!osów przez
organ, który go wybra!.
6. Statut mo"e przewidywa( wybór przez rad% prezydium, którego zadaniem mo"e by( wy-
!#cznie organizowanie pracy rady.

Art. 32.
1. W spó!dzielni, w której nie powo!uje si% rady, jej zadania wykonuje walne zgromadzenie,
a prawo kontroli dzia!alno'ci spó!dzielni przys!uguje ka"demu cz!onkowi. Ka"dy cz!onek
mo"e w tym zakresie wykonywa( uprawnienia rady, okre'lone w art. 30 ust. 3 oraz
uczestniczy( w lustracjach przeprowadzanych w spó!dzielni.
2. Cz!onek spó!dzielni, o której mowa w ust. l, mo"e wnie'( pod obrady walnego zgroma-
dzenia wnioski z przeprowadzonej przez siebie kontroli i "#da( ich rozpatrzenia, chocia"-
by sprawa ta nie by!a obj%ta porz#dkiem obrad.

Rozdzia! 5
Zarz$d

Art. 33.
1. Zarz#d kieruje dzia!alno'ci# spó!dzielni oraz reprezentuje j# na zewn#trz.
2. Statut okre'la sk!ad i liczb% cz!onków zarz#du. Je"eli zarz#d jest jednoosobowy, statut
okre'la tak"e zasady i tryb sprawowania zast%pstwa w przypadku przej'ciowej niemo"no-
'ci wykonywania funkcji zarz#du przez cz!onka zarz#du.
3. Dokonywanie czynno'ci niezastrze"onych w ustawie lub statucie do w!a'ciwo'ci innych
organów nale"y do w!a'ciwo'ci zarz#du.

Art. 34.
1. Cz!onków zarz#du, w tym odr%bnie prezesa, stosownie do postanowie$ statutu, wybiera i

14
 odwo!uje rada lub walne zgromadzenie. Statut mo"e okre'li( wymagania, jakie powinny
spe!nia( osoby kandyduj#ce do zarz#du spó!dzielni.
2. Cz!onka zarz#du odwo!uje organ, który go wybra!. Walne zgromadzenie mo"e tak"e od-
wo!a( cz!onka zarz#du, któremu nie udzieli!o absolutorium niezale"nie od tego, który or-
gan jest wed!ug statutu organem w!a'ciwym do odwo!ywania cz!onków zarz#du. W tym
przypadku nie stosuje si% art. 26 ust. 2.
3. Statut mo"e stanowi(, "e cz!onek zarz#du wybrany przez walne zgromadzenie mo"e by(
zawieszony w czynno'ciach przez rad% z powodu naruszenia przez niego przepisów pra-
wa, postanowie$ statutu lub dzia!a$ albo zaniecha$, które nara"aj# spó!dzielni% na szkod%.
W tym przypadku rada podejmuje uchwa!y niezb%dne do prawid!owego prowadzenia
dzia!alno'ci spó!dzielni oraz zwo!uje bezzw!ocznie walne zgromadzenie, które podejmuje
uchwa!% o odwo!aniu zawieszonego w czynno'ciach cz!onka zarz#du lub uchyleniu jego
zawieszenia.
4. O odmowie udzielenia absolutorium cz!onkowi zarz#du, odwo!aniu lub zawieszeniu go w
czynno'ciach rada spó!dzielni zawiadamia cz!onka zarz#du bez-zw!ocznie na pi'mie. Za-
wiadomienie o zawieszeniu cz!onka zarz#du powinno wskazywa( przyczyny zawieszenia.
5. W przypadku odwo!ania lub zawieszenia w czynno'ciach cz!onka zarz#du w zarz#dzie
wieloosobowym albo przej'ciowej niemo"no'ci wykonywania przez niego funkcji cz!on-
ka zarz#du z innych wa"nych powodów, rada mo"e wyznaczy( do pe!nienia funkcji
cz!onka zarz#du innego cz!onka spó!dzielni, jednak na czas nie d!u"szy ni" 6 miesi%cy.

Art. 35.
1. O'wiadczenia woli za spó!dzielni% sk!adaj# 2 cz!onków zarz#du, l cz!onek zarz#du i pro-
kurent lub pe!nomocnik albo !#cznie 2 pe!nomocników.
2. W spó!dzielniach, w których zarz#d jest jednoosobowy, o'wiadczenia woli za spó!dzielni%
sk!ada prezes, prokurent albo !#cznie dwaj pe!nomocnicy.
3. Zarz#d mo"e udzieli( jednemu z cz!onków zarz#du lub innej osobie pe!nomocnictwa do
dokonywania czynno'ci okre'lonego rodzaju lub czynno'ci szczególnych.

Art. 36.
1. Statut mo"e przewidywa(, "e przedsi%biorstwem spó!dzielni kieruje jego dyrektor. Umo-
w% z dyrektorem przedsi%biorstwa zawiera i rozwi#zuje oraz udziela mu pe!nomocnictwa
do dokonywania czynno'ci prawnych zwi#zanych z kierowaniem przedsi%biorstwem za-
rz#d spó!dzielni, a je'li dyrektorem przedsi%biorstwa ma by( cz!onek zarz#du - rada.
2. Bezpo'redni nadzór nad dzia!alno'ci# dyrektora sprawuje zarz#d, a je'li dyrektor jest pre-
zesem zarz#du - rada.
3. Przepisów ust. l i 2 nie stosuje si% do banku spó!dzielczego i spó!dzielczej kasy oszcz%d-
no'ciowo-po"yczkowej.

Art. 37.
W stosunkach prawnych mi%dzy spó!dzielni# i cz!onkami zarz#du spó!dzielni% reprezentuje
rada. Do dokonania czynno'ci prawnej wobec cz!onka zarz#du potrzebna jest uchwa!a rady i
o'wiadczenie woli z!o"one przez dwóch cz!onków rady przez ni# upowa"nionych.

15
 Dzia! VI
GOSPODARKA I MAJ%TEK SPÓ"DZIELNI

Art. 38.
1. Podstawowymi funduszami spó!dzielni s#:
1) fundusz udzia!owy;
2) fundusz zasobowy.
2. Spó!dzielnia mo"e tworzy( tak"e inne fundusze w!asne, przewidziane w innych ustawach
lub w statucie.

Art. 39.
1. Fundusz udzia!owy powstaje z wp!at cz!onków oraz z nadwy"ki bilansowej (dochodu
ogólnego).
2. Cz!onek obowi#zany jest zadeklarowa( i wp!aci( jeden udzia!, chyba "e statut spó!dzielni
zobowi#zuje cz!onków do deklarowania i wp!acenia wi%kszej ilo'ci udzia!ów. Statut mo"e
tak"e okre'li( liczb% udzia!ów, jak# cz!onek jest obowi#zany zadeklarowa( i wp!aci( w
zale"no'ci od sumy rocznych obrotów, dokonywanych mi%dzy cz!onkiem a spó!dzielni#
lub innych kryteriów wskazanych w statucie. W tym przypadku statut powinien okre'la(
sposób i terminy dop!aty lub zwrotu ró"nicy pomi%dzy tak ustalon# kwot# udzia!ów, a
kwot# udzia!ów poprzednio wp!aconych.
3. W przypadku zmiany statutu zwi%kszaj#cej wysoko'( udzia!u, cz!onkowie spó!dzielni s#
obowi#zani wp!aci( w terminie okre'lonym w statucie, ró"nic% mi%dzy now# i dotychcza-
sow# wysoko'ci# udzia!ów.
4. Zwrot udzia!ów nast%puje po ustaniu cz!onkostwa, na podstawie zatwierdzonego spra-
wozdania finansowego za rok, w którym cz!onkostwo usta!o. Statut okre'la sposób i ter-
miny zwrotu udzia!ów.
5. Statut mo"e przewidywa( oprocentowanie wp!aconych udzia!ów z nadwy"ki bilansowej
(dochodu ogólnego). W tym przypadku statut powinien okre'li( zasady ustalania wysoko-
'ci oprocentowania i sposób jego wyp!aty.
6. By!y cz!onek spó!dzielni oraz spadkobierca zmar!ego cz!onka mog# zby( niezwrócony im
jeszcze udzia! innemu cz!onkowi spó!dzielni. Nabywca udzia!u obowi#zany jest pod rygo-
rem bezskuteczno'ci tej czynno'ci zawiadomi( spó!dzielni% na pi'mie w terminie 7 dni od
daty nabycia. Udzia! nabyty traktuje si% na równi z udzia!em wp!aconym przez cz!onka.
7. Przepisów ust. 3, 5 i 6 nie stosuje si% do spó!dzielni mieszkaniowej.
8. Do zbycia udzia!u, o którym mowa w ust. 6, nie stosuje si% art. 43 ust. 1.

Art. 40.
1. Fundusz zasobowy powstaje z wp!at wpisowego, cz%'ci lub ca!o'ci nadwy"ki bilansowej
(dochodu ogólnego), darowizn, spadków, zapisów dokonanych na rzecz spó!dzielni oraz in-
nych )róde! okre'lonych w odr%bnych przepisach.

16
2. Fundusz zasobowy w rolniczej spó!dzielni produkcyjnej zmniejsza si% o straty wynikaj#ce
z likwidacji 'rodków trwa!ych oraz straty losowe.

Art. 41.
1. Cz!onek spó!dzielni obowi#zany jest wnie'( wpisowe. Wpisowe nie podlega zwrotowi.
2. Statut mo"e w szczególno'ci stanowi(, "e wysoko'( wpisowego wynosi:
1) okre'lon# kwot%, albo
2) iloraz okre'lonej w statucie cz%'ci u!amkowej funduszu zasobowego spó!dzielni po-
dzielonej przez liczb% cz!onków spó!dzielni - wed!ug stanu na koniec roku poprzedza-
j#cego przyst#pienie cz!onka do spó!dzielni.

Art. 42.
1. Statut mo"e przewidywa( wnoszenie przez cz!onków wk!adów.
2. Walne zgromadzenie mo"e z powodów okre'lonych w statucie podj#( uchwa!% zobowi#-
zuj#c# cz!onków spó!dzielni do wniesienia wk!adów pieni%"nych na czas oznaczony. W
tym przypadku statut powinien okre'la( zasady ustalania wysoko'ci wk!adu i najwy"sz#
dopuszczaln# jego wysoko'(.
3. Wk!ady pieni%"ne s# oprocentowane, chyba "e statut stanowi inaczej.
4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje si% do wk!adów mieszkaniowych i budowlanych w spó!-
dzielniach mieszkaniowych.

Art. 43.
1. Cz!onek lub by!y cz!onek spó!dzielni mo"e rozporz#dza( swoimi roszczeniami do spó!-
dzielni o wyp!at% udzia!ów oraz o zwrot wk!adów od dnia, w którym sta!y si% one wyma-
galne.
2. Wierzyciel cz!onka lub by!ego cz!onka mo"e uzyska( zaspokojenie z jego udzia!ów od
daty wymagalno'ci roszczenia o ich wyp!at%.
3. Wierzyciel cz!onka spó!dzielni mo"e skierowa( egzekucj% do wk!adów wniesionych przez
tego cz!onka. Jednak"e wierzyciel nie mo"e uzyska( zaspokojenia roszcze$ przed up!y-
wem 6 miesi%cy od dnia zaj%cia wk!adów, chyba "e roszczenie sta!o si% wymagalne wcze-
'niej.
4. Wierzytelno'( spó!dzielni do cz!onka z tytu!u wp!at na udzia!y nie podlega zaj%ciu na
rzecz wierzycieli spó!dzielni.
5. Roszczenia dotycz#ce udzia!ów i wk!adów ulegaj# przedawnieniu z up!ywem 3 lat.
6. Przepisów ust. l, 3 i 5 nie stosuje si% do wk!adów mieszkaniowych i budowlanych w spó!-
dzielniach mieszkaniowych.

Art. 44.
1. Zysk spó!dzielni, po pomniejszeniu o podatek dochodowy i inne obci#"enia wynikaj#ce z
odr%bnych przepisów ustawowych, stanowi nadwy"k% bilansow#.

17
2. Nadwy"ka bilansowa podlega podzia!owi na podstawie uchwa!y walnego zgromadzenia.
Co najmniej 5% nadwy"ki bilansowej przeznacza si% na fundusz zasobowy, je"eli fundusz
ten nie osi#ga wysoko'ci wniesionych udzia!ów obowi#zkowych. Zasady podzia!u nad-
wy"ki bilansowej okre'la statut.

Art. 45.
1. Straty bilansowe spó!dzielni pokrywa si% z funduszu zasobowego, a po wyczerpaniu tego
funduszu z innych funduszów w!asnych spó!dzielni w kolejno'ci ustalonej w statucie. Po
wyczerpaniu tak"e tych funduszy, straty s# pokrywane z funduszu udzia!owego przez po-
mniejszenie udzia!ów cz!onkowskich proporcjonalnie do ich zadeklarowanej wysoko'ci.
2. Je"eli fundusz udzia!owy nie wystarcza na pokrycie strat, walne zgromadzenie mo"e pod-
j#( uchwa!% zobowi#zuj#c# cz!onków do wcze'niejszego ni" to przewiduje statut wp!ace-
nia reszty zadeklarowanych udzia!ów.

Art. 46.
1. Spó!dzielnia odpowiada za swoje zobowi#zania ca!ym maj#tkiem.
2. Cz!onek spó!dzielni nie odpowiada wobec wierzycieli spó!dzielni za jej zobowi#zania.
3. Cz!onek spó!dzielni uczestniczy w pokrywaniu jej strat do wysoko'ci zadeklarowanych
udzia!ów.
4. W przypadku otwarcia likwidacji w terminie 6 miesi%cy lub wszcz%cia post%powania upa-
d!o'ciowego albo naprawczego w terminie roku od dnia, w którym cz!onek przesta! nale-
"e( do spó!dzielni, jest on obowi#zany wobec spó!dzielni do uczestniczenia w pokrywaniu
strat spó!dzielni, jak gdyby nadal by! jej cz!onkiem.

Art. 47.
1. Spó!dzielnia prowadzi rachunkowo'( na zasadach okre'lonych w odr%bnych przepisach.
2. Je"eli wed!ug przepisów, o których mowa w ust. l, roczne sprawozdanie finansowe podle-
ga badaniu, przeprowadzenie tego badania spó!dzielnia zleca, stosownie do uchwa!y rady,
podmiotowi uprawnionemu do badania sprawozda$ finansowych.
3. Je"eli roczne sprawozdanie finansowe nie podlega badaniu w sposób okre'lony w ust. 2,
sprawozdanie rozpatruje i ocenia rada. Rada mo"e skorzysta( z pomocy podmiotu upraw-
nionego do badania sprawozda$ finansowych.

Art. 48.
1. Zarz#d spó!dzielni wyk!ada roczne sprawozdanie finansowe i sprawozdanie z dzia!alno'ci
spó!dzielni do wgl#du cz!onków w siedzibie spó!dzielni oraz w innych miejscach okre'lo-
nych w statucie, co najmniej na 15 dni przed terminem walnego zgromadzenia. Je"eli
sprawozdanie finansowe podlega badaniu, o którym mowa w art. 47 ust. 2, !#cznie ze
sprawozdaniem wyk!ada si% odpis opinii wraz z raportem podmiotu uprawnionego do ba-
dania sprawozda$ finansowych.
2. Z!o"enie w Rejestrze rocznego sprawozdania finansowego spó!dzielni oraz jego og!osze-
nie w Monitorze Spó!dzielczym nast%puje na zasadach okre'lonych w przepisach o ra-

18
 chunkowo'ci.

Dzia! VII
"%CZENIE SI& SPÓ"DZIELNI

Art. 49.
1. Spó!dzielnia mo"e po!#czy( si% z inn# spó!dzielni# lub innymi spó!dzielniami na podsta-
wie uchwa! walnych zgromadze$ !#cz#cych si% spó!dzielni, podj%tych wi%kszo'ci# 2/3
g!osów w obecno'ci co najmniej po!owy cz!onków.
2. Uchwa!y o po!#czeniu powinny zawiera(:
1) oznaczenie spó!dzielni przejmuj#cej i spó!dzielni przejmowanej;
2) przyj%cie statutu, stanowi#cego podstaw% dzia!alno'ci spó!dzielni po po!#czeniu;
statut nie mo"e uszczupla( nabytych praw maj#tkowych cz!onków !#cz#cych si%
spó!dzielni;
3) o'wiadczenia zawieraj#ce informacj% o stanie ksi%gowym spó!dzielni sporz#dzo-
n# dla celów po!#czenia na dzie$ okre'lony przez rady nadzorcze !#cz#cych si%
spó!dzielni, przy wykorzystaniu tych samych metod i w takim samym uk!adzie
jak ostatnie sprawozdanie finansowe.
3. Spó!dzielni# przejmuj#c# nie mo"e by( spó!dzielnia w likwidacji.

Art. 50.
1. O'wiadczenia, o których mowa w art. 49 ust. 2 pkt 3, !#cz#cych si% spó!dzielni powinny
by( wy!o"one w ich siedzibach co najmniej na 15 dni przed dniem walnych zgromadze$.
Przepis art. 47 stosuje si% odpowiednio.
2. Podstaw# rachunkowego po!#czenia stanowi# sprawozdania finansowe !#cz#cych si%
spó!dzielni, sporz#dzone na dzie$ wpisu do Rejestru.
3. Je"eli walne zgromadzenia !#cz#cych si% spó!dzielni nie postanowi# inaczej, podzia! nad-
wy"ki bilansowej lub pokrycie strat nast%puje oddzielnie dla ka"dej spó!dzielni wed!ug
ich sprawozda$ finansowych sporz#dzonych na dzie$ wpisu do Rejestru.
4. Uchwa!a o podziale nadwy"ki bilansowej lub pokryciu strat spó!dzielni przejmowanej jest
podejmowana na najbli"szym walnym zgromadzeniu odbytym po po!#czeniu.

Art. 51.
1. l. Po!#czenie spó!dzielni wywo!uje skutek z chwil# wpisania do Rejestru. Wykre'lenie z
Rejestru spó!dzielni przejmowanej nast%puje z urz%du.
2. W przypadku gdy siedziby w!a'ciwych s#dów rejestrowych znajduj# si% w ró"nych miej-
scowo'ciach, s#d rejestrowy w!a'ciwy wed!ug siedziby spó!dzielni przejmuj#cej zawia-
damia niezw!ocznie o swoim postanowieniu s#d rejestrowy w!a'ciwy wed!ug siedziby
spó!dzielni przejmowanej.
3. Po podj%ciu uchwa! o po!#czeniu zamiast zarz#du i rady spó!dzielni przejmowanej dzia!a
zarz#d i rada spó!dzielni przejmuj#cej.

19
4. Zarz#d spó!dzielni przejmuj#cej jest obowi#zany, w terminie 14 dni od podj%cia ostatniej
uchwa!y o po!#czeniu, zg!osi( po!#czenie do Rejestru.
5. Je"eli uchwa!y walnych zgromadze$ o po!#czeniu nie stanowi# inaczej, po wpisie po!#-
czenia do Rejestru spó!dzielnia dokonuje niezw!ocznie wyborów rady i zarz#du.

Art. 52.
1. Z chwil# wpisania po!#czenia do Rejestru cz!onkowie spó!dzielni przejmowanej staj# si%
cz!onkami spó!dzielni przejmuj#cej.
2. W przypadku wypowiedzenia cz!onkostwa, 'mierci cz!onka lub ustania osoby prawnej
b%d#cej cz!onkiem, wykluczenia lub wykre'lenia cz!onka przed wpisem, o którym mowa
w art. 51 ust. l, ustanie cz!onkostwa ustala si% na podstawie statutu obowi#zuj#cego przed
po!#czeniem.
3. Wp!aty na udzia!y wpisuje si% cz!onkom spó!dzielni przejmowanej w takiej wysoko'ci,
jaka wynika z ustalonej w sprawozdaniu finansowym kwoty przej%tego funduszu udzia-
!owego.

Art. 53.
1. Wskutek po!#czenia maj#tek spó!dzielni przej%tej przechodzi na spó!dzielni% przejmuj#c#,
a wierzyciele i d!u"nicy spó!dzielni przej%tej staj# si% wierzycielami i d!u"nikami spó!-
dzielni przejmuj#cej.
2. Uchwa!y o po!#czeniu si% spó!dzielni stanowi# podstaw% wpisu do ksi%gi wieczystej od
chwili wpisania spó!dzielni przejmuj#cej w wyniku po!#czenia do Rejestru.

Dzia! VIII
PODZIA" SPÓ"DZIELNI

Art. 54.
1. Spó!dzielnia, z zastrze"eniem art. 55, mo"e podzieli( si% na 2 lub wi%cej spó!dzielni na
podstawie dwóch zgodnych uchwa! kolejnych walnych zgromadze$ podj%tych zwyk!#
wi%kszo'ci# g!osów w odst%pie co najmniej 2 tygodni.
2. Pierwsze uchwa!a walnego zgromadzenia powinna:
1) zawiera( oznaczenie spó!dzielni dziel#cej si% i spó!dzielni powstaj#cych w wyniku
podzia!u;
2) wskazywa( dzie$ na który b%dzie sporz#dzone sprawozdanie finansowe spó!dziel-
ni i plan podzia!u sk!adników maj#tkowych oraz praw i zobowi#za$.
3. Druga uchwa!a walnego zgromadzenia powinna zawiera(:
1) list% cz!onków lub okre'lenie grup cz!onków przechodz#cych do powstaj#cych
spó!dzielni;
2) zatwierdzenie sprawozdania finansowego spó!dzielni i planu podzia!u sk!adników
maj#tkowych oraz praw i zobowi#za$ wed!ug stanu na dzie$ wskazany w pierw-
szej uchwale, a tak"e zasad i terminów rozlicze$ mi%dzy spó!dzielniami zwi#za-

20
 nych z tym podzia!em;
3) postanowienia o podziale nadwy"ki bilansowej lub sposobie pokrycia strat, wyka-
zanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w pkt 2.

Art. 55.
1. Cz!onkowie spó!dzielni mieszkaniowych, których prawa i obowi#zki maj#tkowe s# zwi#-
zane z wyodr%bnion# organizacyjnie jednostk# spó!dzielni albo z cz%'ci# maj#tku spó!-
dzielni, która nadaje si% do takiego wyodr%bnienia, mog# na podstawie uchwa!y podj%tej
zwyk!# wi%kszo'ci# g!osów tych cz!onków wyst#pi( do zarz#du spó!dzielni z "#daniem
zwo!ania walnego zgromadzenia w celu podj%cia uchwa! o podziale spó!dzielni w ten spo-
sób, "e z tej jednostki organizacyjnej albo cz%'ci maj#tku zostanie utworzona nowa spó!-
dzielnia. W zakresie reprezentacji tych cz!onków stosuje si% odpowiednio przepisy o za-
k!adaniu spó!dzielni.
2. Zarz#d spó!dzielni jest obowi#zany niezw!ocznie przygotowa( dokumenty niezb%dne do
podj%cia przez walne zgromadzenie uchwa! o podziale oraz udost%pni( je cz!onkom "#da-
j#cym podzia!u.
3. Walne zgromadzenie mo"e podj#( uchwa!% odmawiaj#c# podzia!u tylko ze wzgl%du na
wa"ne interesy gospodarczej dotychczasowej spó!dzielni lub istotne interesy jej cz!onków.
4. W przypadku podj%cia przez walne zgromadzenie uchwa!y odmawiaj#cej podzia!u spó!-
dzielni albo uchwa!y o podziale naruszaj#cej istotne interesy cz!onków wyst%puj#cych z
"#daniem podzia!u cz!onkowie, którzy wyst#pili z takim "#daniem, mog# w terminie 6 ty-
godni od dnia odbycia walnego zgromadzenia wyst#pi( do s#du o wydanie orzeczenia za-
st%puj#cego uchwa!y o podziale.
5. Przepis ust. 4 stosuje si% odpowiednio w przypadku nierozpatrzenia przez walne zgroma-
dzenie zg!oszonego przez cz!onków "#dania w terminie 3 miesi%cy od dnia jego dor%cze-
nia.
6. W przypadku podj%cia przez walne zgromadzenie uchwa!y o podziale niezawier#j#cej
wszystkich sk!adników tre'ci tej uchwa!y okre'lonych w art. 54 ust. 2 lub 3, cz!onkowie
zg!aszaj#cy "#danie podzia!u mog# wyst#pi( do zarz#du spó!dzielni z "#daniem zwo!ania
walnego zgromadzenia w celu podj%cia uzupe!niaj#cej uchwa!y o podziale. Przepisy ust. 4
i 5 stosuje si% odpowiednio.
7. Przepisy ust. 2-6 stosuje si% odpowiednio w przypadku, gdy z "#daniem podzia!u wyst%-
puje organ spó!dzielni powo!any do reprezentowania cz!onków, których prawa i obowi#z-
ki maj#tkowe s# zwi#zane z wyodr%bnion# organizacyjnie jednostk# spó!dzielni.
8. Uchwa!y walnego zgromadzenia o podziale spó!dzielni zawieraj#ce wszystkie sk!adniki
tre'ci okre'lone w art. 54 ust. 2 i 3 oraz prawomocne orzeczenie s#du zast%puj#ce takie
uchwa!y stanowi# podstaw% do dokonania stosownych wpisów w Rejestrze i w ksi%dze
wieczystej.

Art. 56.
1. Niezw!ocznie po podj%ciu przez walne zgromadzenie drugiej uchwa!y o podziale spó!-
dzielni zebranie cz!onków przechodz#cych do nowo powstaj#cej spó!dzielni, a je"eli
uchwa!% o podziale spó!dzielni podj%!o zebranie przedstawicieli - zebranie tych przedsta-
wicieli, którzy przechodz# jako cz!onkowie do nowo powstaj#cej spó!dzielni:

21
 1) uchwala statut nowo powstaj#cej spó!dzielni; statut ten nie mo"e uszczupli(
nabytych praw maj#tkowych cz!onków;
2) dokonuje wyboru tych organów spó!dzielni, do których wyboru powo!ane jest,
zgodnie z przyj%tym statutem, walne zgromadzenie.
2. Uchwa!y, o których mowa w ust. l, s# podejmowane zwyk!# wi%kszo'ci# g!osów.
3. Je"eli liczba cz!onków przechodz#cych do nowo powstaj#cej spó!dzielni jest mniejsza od
liczby cz!onków uprawniaj#cej wed!ug statutu dziel#cej si% spó!dzielni do zast#pienia
walnego zgromadzenia cz!onków przez zebranie przedstawicieli, uchwa!y, o których mo-
wa w ust. l, podejmuje zebranie cz!onków przechodz#cych do nowo powstaj#cej spó!-
dzielni.
4. Zarz#d dziel#cej si% spó!dzielni zwo!uje zebrania, o których mowa w ust. l i 3, powiada-
miaj#c pisemnie cz!onków, przechodz#cych do nowo powstaj#cej spó!dzielni o czasie,
miejscu i porz#dku obrad zebrania.
5. Zarz#d spó!dzielni powstaj#cej jest obowi#zany w terminie 14 dni od dnia jego wyboru
wyst#pi( z wnioskiem o wpisanie spó!dzielni do Rejestru, do!#czaj#c uchwa!% walnego
zgromadzenia spó!dzielni dziel#cej si% o podziale, a zarz#d spó!dzielni dziel#cej si% z
wnioskiem o wpis jej podzia!u.
6. Podzia! spó!dzielni wywiera skutek od dnia wpisania do Rejestru spó!dzielni powsta!ej w
wyniku podzia!u. Wpis tej spó!dzielni stanowi podstaw% do dokonania wpisu o podziale w
Rejestrze spó!dzielni dziel#cej si%.
7. Do spó!dzielni powstaj#cej na podstawie przepisów niniejszego dzia!u stosuje si% odpo-
wiednio przepisy art. 3, art. 5 ust. 2 i art. 7.

Art. 57.
1. Wskutek podzia!u spó!dzielni na powstaj#c# spó!dzielni% przechodz# z chwil# wpisania
jej do Rejestru okre'lone w planie podzia!u sk!adniki maj#tkowe oraz prawa i zobowi#za-
nia. W tym te" zakresie wierzyciele i d!u"nicy dziel#cej si% spó!dzielni staj# si% wierzycie-
lami i d!u"nikami powstaj#cej spó!dzielni. Jednak"e za zobowi#zania powsta!e przed po-
dzia!em spó!dzielni, spó!dzielnia dziel#ca si% i spó!dzielnia nowo powsta!a odpowiadaj#
solidarnie.
2. Cz!onkowie spó!dzielni, o których mowa w art. 54 ust. 3 pkt l, staj# si% cz!onkami powsta-
!ej spó!dzielni z chwil# wpisania jej do Rejestru. Z t# chwil# ustaje ich cz!onkostwo w
spó!dzielni dziel#cej si%. Wp!aty tych cz!onków na udzia!y przechodz# do spó!dzielni po-
wstaj#cej w takiej wysoko'ci, jaka wynika z kwoty przej%tego przez t% spó!dzielni% fundu-
szu udzia!owego, ustalonej w planie podzia!u sk!adników maj#tkowych.
3. Uchwa!a o podziale spó!dzielni stanowi podstaw% wpisu do ksi%gi wieczystej od chwili
wpisania spó!dzielni powstaj#cej w wyniku podzia!u do Rejestru.

Art. 58.
1. Spó!dzielnia mo"e podzieli( si% tak"e w ten sposób, "e jej zak!ad, osiedle mieszkaniowe
lub inna wyodr%bniona jednostka organizacyjna na wniosek wi%kszo'ci cz!onków, których
prawa i obowi#zki maj#tkowe zwi#zane s# z t# jednostk#, a je"eli w jednostce tej dzia!a
zebranie grupy cz!onkowskiej - na wniosek tego zebrania, zostanie od!#czona od spó!-
dzielni i przy!#czona do innej spó!dzielni o takim samym lub zbli"onym przedmiocie

22
 dzia!ania.
2. Podstaw# od!#czenia jednostki od spó!dzielni dziel#cej si% i przy!#czenia jej do spó!dzielni
przejmuj#cej s# uchwa!y walnych zgromadze$ obu spó!dzielni i u-mowa o przeniesienie
(zbycie) tej jednostki zawarta mi%dzy spó!dzielniami z zachowaniem w!a'ciwej formy.
3. Uchwa!y walnych zgromadze$ powinny zawiera(:
1) okre'lenie jednostki organizacyjnej b%d#cej przedmiotem przeniesienia;
2) wykaz i warto'( sk!adników maj#tkowych oraz praw i zobowi#za$ prze-
chodz#cych na spó!dzielni% przejmuj#c#;
3) list% cz!onków dziel#cej si% spó!dzielni przechodz#cych do spó!dzielni przejmu-
j#cej;
4) okre'lenie warunków przeniesienia jednostki organizacyjnej, w szczególno'ci
ustalenie, czy zbycie tej jednostki ma nast#pi( nieodp!atnie czy odp!atnie; w tym
drugim przypadku uchwa!y powinny okre'li( cen% albo podstawy i sposób jej
ustalenia;
5) dat% od!#czenia jednostki od spó!dzielni dziel#cej si% i przy!#czenia jej do spó!-
dzielni przejmuj#cej.
4. Do od!#czenia jednostki od spó!dzielni dziel#cej si% i przy!#czenia si% do spó!dzielni
przejmuj#cej przepisy art. 57 stosuje si% odpowiednio.
5. Cz!onkowie przechodz#cy do spó!dzielni przejmuj#cej s# obowi#zani zadeklarowa(
udzia!y w wysoko'ci okre'lonej w statucie tej spó!dzielni. Je"eli ich u-dzia!y s# ni"sze od
tej wysoko'ci, s# obowi#zani uzupe!ni( je na zasadach i w terminach okre'lonych w statu-
cie, je"eli natomiast s# wy"sze, cz!onkowie mog# "#da( bezzw!ocznego wyp!acenia im
ró"nicy.

Dzia! IX
LIKWIDACJA SPÓ"DZIELNI

Art. 59.
1. Spó!dzielnia przechodzi w stan likwidacji wskutek:
1) up!ywu okresu, na który, zgodnie ze statutem, zosta!a utworzona;
2) zmniejszenia si% liczby cz!onków poni"ej okre'lonej w ustawie lub statucie, je"eli
spó!dzielnia w terminie jednego roku nie zwi%kszy liczby cz!onków do wymaganej
wielko'ci;
3) nieprowadzenia co najmniej od roku dzia!alno'ci gospodarczej;
4) zgodnych uchwa! walnych zgromadze$ podj%tych wi%kszo'ci# 3/4 g!osów na 2 kolej-
no po sobie nast%puj#cych walnych zgromadzeniach, w odst%pie co najmniej 2 tygo-
dni;
5) postanowienia s#du, wydanego na wniosek zwi#zku spó!dzielczego, w którym spó!-
dzielnia jest zrzeszona, lub Krajowej Rady Spó!dzielczej, je"eli dzia!alno'( spó!dzielni
wykazuje ra"#ce i uporczywe !amanie prawa lub statutu.
2. W przypadkach przewidzianych w ust. l pkt 1-4 zarz#d spó!dzielni lub jej likwidator sk!a-

23
 da do s#du rejestrowego wniosek o wpisanie do Rejestru informacji o otwarciu likwidacji
oraz zawiadamia o tym zwi#zek spó!dzielczy, w którym spó!dzielnia jest zrzeszona, i Kra-
jow# Rad% Spó!dzielcz#. Je"eli likwidator nie zg!osi wniosku w obowi#zuj#cym terminie,
zg!oszenia dokona zwi#zek spó!dzielczy, w którym spó!dzielnia jest zrzeszona, lub Kra-
jowa Rada Spó!dzielcza w terminie 14 dni od dnia powzi%cia o tym wiadomo'ci.
3. Post%powanie w sprawie postawienia spó!dzielni w stan likwidacji na podstawie ust. l pkt
5 toczy si% wed!ug przepisów Kodeksu post%powania cywilnego o post%powaniu niepro-
cesowym, z tym, "e postanowienie zostaje podj%te po przeprowadzeniu rozprawy. S#dem
w!a'ciwym jest s#d okr%gowy - s#d gospodarczy. S#d przesy!a do Rejestru odpis prawo-
mocnego postanowienia o postawieniu spó!dzielni w stan likwidacji. Odpis tego postano-
wienia zast%puje wniosek o dokonanie wpisu w Rejestrze.
4. Otwarcie likwidacji nast%puje z dniem wpisania informacji do Rejestru.
5. Je"eli spó!dzielnia nie rozpocz%!a dzia!alno'ci gospodarczej w terminie roku od dnia jej
zarejestrowania i nie posiada maj#tku, mo"e ulec wykre'leniu z Rejestru na wniosek za-
rz#du spó!dzielni, zwi#zku spó!dzielczego, w którym spó!dzielnia jest zrzeszona, lub Kra-
jowej Rady Spó!dzielczej bez przeprowadzenia post%powania likwidacyjnego.

Art. 60.
1. Spó!dzielnia, która przesz!a w stan likwidacji na podstawie art. 59 ust. l pkt 4, mo"e przed
up!ywem 3 lat od dnia podj%cia drugiej uchwa!y walnego zgromadzenia o likwidacji
przywróci( swoj# dzia!alno'( na podstawie uchwa!y walnego zgromadzenia podj%tej
wi%kszo'ci# 3/4 g!osów.
2. Zarz#d lub likwidator powinni uchwa!% o przywróceniu dzia!alno'ci spó!dzielni zg!osi(
niezw!ocznie do Rejestru, do!#czaj#c odpis protokó!u walnego zgromadzenia.

Art. 61.
1. Likwidatora ustanawia:
1) rada w przypadkach przewidzianych w art. 59 ust. l pkt 1-3;
2) drugie walne zgromadzenie w przypadku przewidzianym w art. 59 ust. l pkt 4;
3) s#d w postanowieniu o przej'ciu spó!dzielni w stan likwidacji w przypadku
przewidzianym w art. 59 ust. l pkt 5.
2. Je"eli rada lub walne zgromadzenie nie ustanowi likwidatora w terminie 14 dni od daty
otwarcia likwidacji, ustanawia go niezw!ocznie zwi#zek spó!dzielczy, w którym spó!-
dzielnia jest zrzeszona.
3. Likwidator mo"e by( odwo!any w ka"dym czasie przez organ, który go ustanowi!. Ponad-
to likwidatora mo"e odwo!a( z wa"nych powodów zwi#zek spó!dzielczy, w którym spó!-
dzielnia jest zrzeszona, lub Krajowa Rada Spó!dzielcza. Organ, który odwo!uje likwidato-
ra, obowi#zany jest równocze'nie ustanowi( innego.
4. Likwidatorem mo"e by( wy!#cznie osoba fizyczna.
5. Umow% z likwidatorem o wykonanie czynno'ci likwidacyjnych zawiera rada spó!dzielni.
W przypadku gdy zwo!anie rady napotyka powa"ne trudno'ci, albo gdy likwidatora usta-
nawia zwi#zek spó!dzielczy, w którym spó!dzielnia jest zrzeszona, lub Krajowa Rada
Spó!dzielcza, umow% zawiera w imieniu spó!dzielni ten zwi#zek lub Krajowa Rada Spó!-

24
 dzielcza.
6. Z chwil# ustanowienia likwidatora ustaje cz!onkostwo w zarz#dzie oraz wygasaj# udzie-
lone pe!nomocnictwa i prokury.

Art. 62.
1. Do likwidatora stosuje si% odpowiednio przepisy dotycz#ce zarz#du i cz!onków zarz#du,
je"eli przepisy niniejszego dzia!u nie stanowi# inaczej.
2. Likwidator podejmuje wy!#cznie dzia!ania zmierzaj#ce do likwidacji spó!dzielni. W
szczególno'ci nie mo"e on zawiera( nowych umów, chyba "e jest to konieczne do prze-
prowadzenia likwidacji spó!dzielni.
3. Organy spó!dzielni wykonuj# zadania okre'lone w ustawie i statucie w czasie post%powa-
nia likwidacyjnego z uwzgl%dnieniem przepisów niniejszego dzia!u.
4. Je"eli mimo dwukrotnego zwo!ania walne zgromadzenie nie odby!o si%, zwi#zek spó!-
dzielczy, w którym spó!dzielnia jest zrzeszona, mo"e upowa"ni( likwidatora do dokona-
nia czynno'ci okre'lonego rodzaju, które wymagaj# uchwa!y walnego zgromadzenia.
5. Przepis ust. 4 stosuje si% tak"e do rady.
6. Spó!dzielnia w likwidacji nie mo"e przyjmowa( nowych cz!onków, chyba "e o-sobie
ubiegaj#cej si% o cz!onkostwo przys!uguje roszczenie o przyj%cie w poczet cz!onków
spó!dzielni.
7. Likwidator sk!ada radzie i walnemu zgromadzeniu sprawozdanie ze swojej dzia!alno'ci,
sprawozdanie finansowe oraz protokó! z lustracji, po up!ywie ka"dego roku obrotowego.

Art. 63.
Spó!dzielnia w likwidacji zachowuje swoj# dotychczasow# firm% z dodaniem wyrazów: „w
likwidacji”.

Art. 64.
1. Likwidator niezw!ocznie po wpisaniu do Rejestru informacji o otwarciu likwidacji spó!-
dzielni:
1) powiadamia o otwarciu likwidacji spó!dzielni zwi#zek spó!dzielczy, w któ-
rym spó!dzielnia jest zrzeszona, i banki, w których spó!dzielnia ma otwarte
rachunki;
2) og!asza w Monitorze Spó!dzielczym zawiadomienie o otwarciu likwidacji
spó!dzielni z wezwaniem wierzycieli do zg!oszenia wierzytelno'ci w termi-
nie 3 miesi%cy od dnia tego og!oszenia;
3) przyst%puje do sporz#dzenia sprawozdania finansowego na dzie$ otwarcia
likwidacji oraz listy zobowi#za$ spó!dzielni;
4) ustala przewidywany termin zako$czenia likwidacji;
5) sporz#dza plan finansowy likwidacji, plan rozporz#dzenia sk!adnikami ma-
j#tkowymi spó!dzielni oraz plan zaspokojenia zobowi#za$; w planie finan-
sowym wydziela si% w pozycji kosztów prowadzenia likwidacji koszty lu-

25
 stracji, które b%d# przeprowadzone w okresie likwidacji spó!dzielni oraz
koszty przechowywania dokumentacji niearchiwalnej po zlikwidowaniu
spó!dzielni.
2. Walne zgromadzenie, a w przypadku przewidzianym w art. 62 ust. 4, zwi#zek spó!dziel-
czy, w którym spó!dzielnia jest zrzeszona, mo"e ustali( warunki, jakie likwidator powi-
nien zachowa( przy zbyciu przedsi%biorstwa, gospodarstwa rolnego, zak!adu lub nieru-
chomo'ci spó!dzielni.

Art. 65.
1. O odmowie uznania zg!oszonych wierzytelno'ci likwidator zawiadamia na pi'mie wierzy-
ciela w terminie 4 tygodni od dnia zg!oszenia wierzytelno'ci.
2. W terminie, o którym mowa w ust. l, bieg przedawnienia lub terminu zawitego ulega za-
wieszeniu.
3. Uznanie przez likwidatora wierzytelno'ci przerywa bieg przedawnienia i terminu zawite-
go, je"eli zosta!o dokonane na pi'mie.

Art. 66.
1. Nale"no'ci przypadaj#ce od spó!dzielni zaspokaja si% w nast%puj#cej kolejno'ci:
1) koszty prowadzenia likwidacji;
2) nale"no'ci ze stosunku pracy i nale"no'ci, którym przepisy prawa przyznaj#
tak# sam# ochron% jak nale"no'ciom ze stosunku pracy, oraz odszkodowania z
tytu!u uszkodzenia cia!a, wywo!ania rozstroju zdrowia lub pozbawienia "ycia,
w tym równie" odszkodowania z tytu!u wypadków przy pracy i chorób zawo-
dowych;
3) podatki i inne nale"no'ci, do których stosuje si% przepisy Ordynacji podatko-
wej;
4) inne nale"no'ci.
2. Przewidziane w planie finansowym likwidacji kwoty przeznaczone do pokrycia kosztów
prowadzenia likwidacji s# wy!#czone spod egzekucji prowadzonej przeciwko spó!dzielni,
chyba "e egzekucja obejmuje wierzytelno'( stanowi#c# koszt prowadzenia likwidacji.
3. Je"eli nale"no'ci nie s# jeszcze wymagalne lub s# sporne, kwoty przeznaczone do ich po-
krycia powinny by( z!o"one do depozytu s#dowego.
4. Wierzyciele, którzy zg!osili swoje wierzytelno'ci po up!ywie terminu okre'lonego w art.
64 ust. l pkt 2 mog# ich dochodzi( tylko z nierozdzielonego jeszcze maj#tku spó!dzielni.

Art. 67.
1. Po 'ci#gni%ciu wierzytelno'ci spó!dzielni, rozporz#dzeniu jej sk!adnikami maj#tkowymi
oraz zrealizowaniu innych praw maj#tkowych, zaspokojeniu zobowi#za$ spó!dzielni i roz-
liczeniu kosztów prowadzenia likwidacji, a tak"e po z!o"eniu do depozytu s#dowego sum
zabezpieczaj#cych nale"no'ci sporne lub nie-wymagalne, likwidator dokonuje wyp!aty
udzia!ów. Je"eli pozosta!y maj#tek spó!dzielni nie wystarcza do wyp!aty udzia!ów w pe!-
nej wysoko'ci, likwidator dokonuje stosunkowej wyp!aty udzia!ów.

26
2. Maj#tek spó!dzielni pozosta!y po sp!aceniu zobowi#za$, z!o"eniu stosownych sum do
depozytu s#dowego i po wydzieleniu kwot przeznaczonych do wyp!aty udzia!ów zostaje
przeznaczony na cele wskazane w uchwale walnego zgromadzenia.

Art. 68.
1. Po dokonaniu czynno'ci okre'lonych w art. 67 ust. 1 i innych czynno'ci zwi#zanych z
zako$czeniem dzia!alno'ci spó!dzielni, likwidator zwo!uje walne zgromadzenie, które po-
dejmuje uchwa!y w sprawach:
1) wniosków polustracyjnych oraz przyj%cia sprawozdania likwidatora z przebiegu
lustracji;
2) zatwierdzenia sprawozdania finansowego na dzie$ zako$czenia likwidacji;
3) przeznaczenia pozosta!ego maj#tku spó!dzielni.
2. Je"eli zwo!anie lub odbycie walnego zgromadzenia jest niemo"liwe, likwidator przedsta-
wia sprawozdanie finansowe do zatwierdzenia zwi#zkowi spó!dzielczemu, w którym
spó!dzielnia jest zrzeszona. Po zatwierdzeniu tego sprawozdania likwidator wyp!aca
udzia!y.
3. Przepis ust. 2 stosuje si% odpowiednio, je"eli walne zgromadzenie si% odby!o, lecz nie
podj%!o uchwa!y o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego lub przeznaczeniu pozosta-
!ego maj#tku spó!dzielni.

Art. 69.
1. Po zako$czeniu post%powania likwidacyjnego, likwidator sk!ada wniosek o wykre'lenie
spó!dzielni z Rejestru. Do wniosku likwidator do!#cza odpis protokó!u walnego zgroma-
dzenia wraz z uchwa!ami wymienionymi w art. 68 ust. l, a je"eli walne zgromadzenie nie
mog!o by( zwo!ane lub nie podj%!o tych uchwa!, uchwa!% zwi#zku spó!dzielczego, w któ-
rym spó!dzielnia jest zrzeszona, o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego na dzie$ za-
ko$czenia likwidacji. Do wniosku powinny by( do!#czone dowody wyp!aty udzia!ów oraz
dowody przekazania maj#tku na cele wskazane w uchwale walnego zgromadzenia, a je"e-
li walne zgromadzenie uchwali, "e pozosta!a cz%'( maj#tku ma by( podzielona mi%dzy
cz!onków, do wniosku powinny by( do!#czone tak"e dowody wyp!aty kwot przypadaj#-
cych cz!onkom z tytu!u podzia!u maj#tku spó!dzielni.
2. Likwidator zawiadamia zwi#zek spó!dzielczy, w którym spó!dzielnia jest zrzeszona, i
Krajow# Rad% Spó!dzielcz# o z!o"eniu wniosku, o którym mowa w ust. 1.
3. Spó!dzielnia w likwidacji mo"e ulec wykre'leniu z Rejestru tak"e w przypadku gdy do
dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego nie zosta!y prawomocnie zako$czone pro-
wadzone przez ni# lub przeciwko niej spory s#dowe, na zabezpieczenie których zosta!y
z!o"one odpowiednie sumy do depozytu s#dowego. W tym przypadku w miejsce spó!-
dzielni wchodzi jako strona Krajowa Rada Spó!dzielcza.

Art. 70.
1. Po wykre'leniu spó!dzielni z Rejestru likwidator odpowiada wobec wierzycieli spó!dzielni
za szkody wyrz#dzone im przez niedope!nienie swoich ustawowych obowi#zków.
2. Przepis ust. l stosuje si% odpowiednio do cz!onków ostatniego zarz#du spó!dzielni wykre-

27
 'lonej z Rejestru w trybie okre'lonym w art. 59 ust. 5.

Art. 71.
1. W celu wydzielenia spo'ród dokumentacji zlikwidowanej spó!dzielni materia!ów archi-
walnych i przekazania ich w!a'ciwemu archiwum pa$stwowemu, likwidator wykonuje
czynno'ci przewidziane w przepisach o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, w
terminie miesi#ca od dnia z!o"enia wniosku, o którym mowa w art. 69 ust. l.
2. Dokumentacj% osobow# i p!acow# oraz pozosta!# dokumentacj% niearchiwaln# spó!dzielni
wykre'lonej z Rejestru wskutek likwidacji przechowuje zwi#zek spó!dzielczy, w którym
spó!dzielnia by!a zrzeszona, a w razie braku takiego zwi#zku - Krajowa Rada Spó!dziel-
cza lub podmiot wskazany przez Krajow# Rad% Spó!dzielcz#.
3. W przypadku, gdy maj#tek likwidowanej spó!dzielni nie wystarcza na pokrycie kosztów
przechowywania dokumentacji, o której mowa w ust. 2, przej%cie na przechowanie nast%-
puje nieodp!atnie.
4. Likwidator spó!dzielni przekazuje Naczelnemu Dyrektorowi Archiwów Pa$stwowych i
centrali Zak!adu Ubezpiecze$ Spo!ecznych informacj% o podmiocie, który przej#! na prze-
chowanie dokumentacj% osobow# i p!acow# oraz okresie, z jakiego ta dokumentacja po-
chodzi, w terminie 2 tygodni od jej przekazania.
5. Minister w!a'ciwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego po zasi%gni%ciu
opinii Krajowej Rady Spó!dzielczej, okre'li, w drodze rozporz#dzenia, sposób post%po-
wania z dokumentacj# osobow# i p!acow# oraz pozosta!# dokumentacj# niearchiwaln#
zlikwidowanych spó!dzielni, bior#c pod uwag% rodzaje dokumentacji, okresy jej przecho-
wywania oraz brakowanie dokumentacji, której okres przechowywania min#!.

Dzia! X
POST&POWANIE UPAD"O'CIOWE I NAPRAWCZE

Art. 72.
1. Je"eli spó!dzielnia sta!a si% niewyp!acalna w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 28 lutego
2003 r. - Prawo upad!o'ciowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535, z pó)n. zm.), zarz#d
spó!dzielni obowi#zany jest zwo!a( walne zgromadzenie w takim terminie, aby mog!o si%
ono odby( nie pó)niej ni" w terminie 3 tygodni od dnia wyst#pienia niewyp!acalno'ci, a
je"eli walne zgromadzenie zast#pione jest zebraniem przedstawicieli, to w takim terminie
aby jego obrady mog!y si% odby( w terminie 6 tygodni.
2. Walne zgromadzenie, o którym mowa w ust. l, zwo!uje si% w celu:
1) rozpatrzenia sytuacji ekonomicznej spó!dzielni oraz wniosków umo"liwiaj#cych spó!-
dzielni niezw!oczne wyj'cie ze stanu niewyp!acalno'ci, w szczególno'ci przez zmian%
statutu o podwy"szeniu udzia!ów oraz podj%cie uchwa!y w tych sprawach, albo
2) rozpatrzenia propozycji uk!adowych wraz z propozycjami finansowania wykonania
uk!adu, je"eli istniej# okoliczno'ci przewidziane w art. 14 u-stawy, o której mowa w
ust. l, do og!oszenia upad!o'ci z mo"liwo'ci# zawarcia uk!adu.
3. Je"eli walne zgromadzenie jest zast#pione przez zebranie przedstawicieli, zarz#d zwo!uje
niezw!ocznie zebrania grup cz!onkowskich w celu rozpatrzenia i zg!oszenia wniosków w

28
 sprawach, o których mowa w ust. l.
4. Zawiadomienia o walnym zgromadzeniu i zebraniach grup cz!onkowskich dokonuje si% w
sposób i w terminach okre'lonych w statucie, nie d!u"szych jednak ni" 14 dni.

Art. 73.
Je"eli w przypadku przewidzianym w art. 72 ust. l walne zgromadzenie nie podj%!o uchwa!y
umo"liwiaj#cej spó!dzielni niezw!oczne wyj'cie ze stanu niewyp!acalno'ci, termin do zg!o-
szenia wniosku o og!oszenie upad!o'ci, okre'lony w art. 21 ust. l u-stawy, o której mowa w
art. 72 ust. l, biegnie od dnia walnego zgromadzenia, a je"eli walne zgromadzenie si% nie od-
by!o, od ostatniego dnia terminu, w którym powinno si% odby(.

Art. 74.
1. Zarz#d jest obowi#zany zwo!a( walne zgromadzenie tak"e w przypadku, gdy spó!dzielnia
znajdzie si% w stanie zagro"enia niewyp!acalno'ci# w rozumieniu art. 492 ust. 2 ustawy, o
której mowa w art. 72 ust. l.
2. Walne zgromadzenie mo"e podj#( uchwa!% o 'rodkach i dzia!aniach zmierzaj#cych do
wyprowadzenia spó!dzielni ze stanu zagro"enia niewyp!acalno'ci# lub upowa"niaj#c# za-
rz#d spó!dzielni do z!o"enia w s#dzie o'wiadczenia o wszcz%ciu post%powania na-
prawczego, stosownie do art. 494 ustawy, o której mowa w art. 72 ust. 1.

Art. 75.
W razie og!oszenia upad!o'ci spó!dzielni lub wszcz%cia post%powania naprawczego cz!onko-
wie s# obowi#zani ui'ci( niewp!acon# jeszcze cz%'( zadeklarowanych udzia!ów w terminie 3
miesi%cy.

Art. 76.
Do przechowywania dokumentacji spó!dzielni wykre'lonej z Rejestru wskutek upad!o'ci sto-
suje si% odpowiednio przepisy art. 71.

Art. 77.
Przepisów art. 72-74 nie stosuje si% w przypadku, gdy og!oszenie upad!o'ci dotyczy spó!-
dzielni w likwidacji.

TYTU" II
PRZEPISY SZCZEGÓLNE

Dzia! I
ROLNICZE SPÓ"DZIELNIE PRODUKCYJNE

29
 Rozdzia! l
Cel, przedmiot dzia!alno(ci i cz!onkostwo

Art. 78.
Celem dzia!alno'ci gospodarczej rolniczej spó!dzielni produkcyjnej jest prowadzenie wspól-
nego gospodarstwa rolnego oraz podejmowanie dzia!a$ na rzecz gospodarstw cz!onków i in-
nych gospodarstw rolnych. Spó!dzielnia mo"e równie" prowadzi( inn# dzia!alno'( gospodar-
cz# okre'lon# w statucie.

Art. 79.
1. Cz!onkami spó!dzielni mog# by( rolnicy b%d#cy:
1) w!a'cicielami lub posiadaczami samoistnymi gruntów rolnych;
2) dzier"awcami, u"ytkownikami lub innymi posiadaczami zale"nymi gruntów rolnych.
2. Cz!onkami spó!dzielni mog# by( równie" inne osoby maj#ce kwalifikacje przydatne do
pracy w spó!dzielni.
3. Statut mo"e stanowi(, "e przyj%cie w poczet cz!onków mo"e by( uzale"nione od odbycia
okresu kandydackiego. W tym przypadku statut powinien wskazywa( organ w!a'ciwy do
przyjmowania kandydatów, okre'la( czas trwania okresu kandydackiego oraz prawa i
obowi#zki kandydatów.
4. Kandydatom przys!uguj# okre'lone w statucie prawa i obowi#zki cz!onków spó!dzielni, z
wyj#tkiem obowi#zku wnoszenia udzia!ów oraz wk!adów gruntowych i pieni%"nych.

Rozdzia! 2
Wk!ady gruntowe i pieni)*ne

Art. 80.
1. Statut spó!dzielni mo"e stanowi(, "e cz!onek posiadaj#cy grunty jest obowi#zany wnie'(
je w ca!o'ci lub cz%'ci jako wk!ad gruntowy do spó!dzielni.
2. Przez wk!ad gruntowy rozumie si% grunty rolne oraz budynki lub ich cz%'ci i inne urz#-
dzenia trwale zwi#zane z gruntem znajduj#ce si% na tych gruntach w chwili wniesienia
wk!adu.
3. Wniesienie wk!adu gruntowego przez posiadacza zale"nego wymaga zgody w!a'ciciela.

Art. 81.
1. Je"eli statut lub umowa z cz!onkiem nie stanowi# inaczej, spó!dzielnia nabywa prawo
u"ytkowania wk!adu gruntowego wniesionego przez cz!onka z chwil# obj%cia gruntu w
posiadanie.
2. Do wniesienia wk!adów gruntowych nie stosuje si% przepisów o obowi#zku zachowania
formy aktu notarialnego przy ustanawianiu u"ytkowania nieruchomo'ci.

30
 Art. 82.
1. Je"eli przepisy mniejszego rozdzia!u nie stanowi# inaczej, do u"ytkowania przez spó!-
dzielni% wk!adów gruntowych stosuje si% przepisy Kodeksu cywilnego o u"ytkowaniu.
2. U"ytkowanie przez spó!dzielni% wk!adów gruntowych jest odp!atne. Statut okre'la zasady
wyceny wk!adów. Wynagradzania za ich u"ytkowanie corocznie okre'la walne zgroma-
dzenie.

Art. 83.
1. Budynki i inne urz#dzenia wzniesione przez spó!dzielni% na gruncie stanowi#cym wk!ad
gruntowy staj# si% jej w!asno'ci#. To samo dotyczy drzew i innych ro'lin zasadzonych lub
zasianych przez spó!dzielni%.
2. W razie wyga'ni%cia u"ytkowania wk!adu gruntowego, dzia!ka, na której znajduj# si%
budynki lub urz#dzenia b%d#ce w!asno'ci# spó!dzielni, mo"e by( przez spó!dzielni% prze-
j%ta na w!asno'( za zap!at# warto'ci w chwili wyga'ni%cia u"ytkowania. Drzewa i inne ro-
'liny zasadzone lub zasiane przez spó!dzielni% staj# si% w!asno'ci# w!a'ciciela gruntu.

Art. 84.
1. O zamierzonym przeniesieniu w!asno'ci gruntu stanowi#cego wk!ad na osob% nie b%d#c#
cz!onkiem tej samej spó!dzielni, cz!onek powinien uprzedzi( spó!dzielni% co najmniej na
rok przed dokonaniem tej czynno'ci.
2. W przypadku odp!atnego przeniesienia w!asno'ci gruntu stanowi#cego wk!ad, spó!dzielni
przys!uguje prawo pierwokupu. Nie dotyczy to przypadku przeniesienia w!asno'ci wk!adu
na rzecz innego cz!onka tej samej spó!dzielni.
3. Grunt stanowi#cy wk!ad przeniesiony na w!asno'( innego cz!onka tej samej spó!dzielni
powi%ksza wk!ad nabywcy.

Art. 85.
1. Je"eli statut przewiduje wniesienie wk!adu gruntowego, powinien okre'la( zasady i termin
jego wycofania w przypadku ustania cz!onkostwa w spó!dzielni, okre'la( zasady cz%'cio-
wego wycofania wk!adu gruntowego w czasie trwania cz!onkostwa oraz zasady i sposób
pokrycia kosztów zwi#zanych z wycofaniem wk!adu gruntowego.
2. Cz!onek wycofuj#cy swój wk!ad otrzymuje ten sam grunt, który wniós!, je"eli wzgl%dy
racjonalnej gospodarki gruntami nie stoj# temu na przeszkodzie. W przeciwnym przypad-
ku otrzymuje równowa"ny grunt z uwzgl%dnieniem interesów obu stron.
3. W przypadku, gdy wyst%puje ró"nica w obszarze lub warto'ci u"ytkowej zwracanych
gruntów, mi%dzy stronami nast%puje rozliczenie wed!ug warto'ci z dnia zwrotu.
4. Przepisy ust. 1-3 stosuje si% odpowiednio do budynków i innych urz#dze$ stanowi#cych
wk!ad, przy uwzgl%dnieniu stopnia ich normalnego zu"ycia na skutek u"ytkowania zgod-
nego z przeznaczeniem.

Art. 86.

31
Nast%pcy prawni cz!onka, jak równie" nie b%d#cy cz!onkami spó!dzielni w!a'ciciele gruntów
wniesionych za ich zgod# do spó!dzielni, mog# wycofa( wk!ad gruntowy wed!ug zasad odno-
sz#cych si% do cz!onka, który wypowiedzia! cz!onkostwo.

Art. 87.
Statut spó!dzielni mo"e przewidywa(, "e cz!onkowi przys!uguje prawo do dzia!ki przyzagro-
dowej. W tym przypadku statut powinien okre'la( zasady przydzielania cz!onkom takich
dzia!ek, ich wielko'( oraz sposób wydzielania i korzystania z nich.

Art. 88.
1. Statut spó!dzielni mo"e zobowi#zywa( cz!onków do wniesienia wk!adu pieni%"nego. Na
poczet wk!adu spó!dzielnia mo"e przyj#( 'rodki produkcji, a w szczególno'ci: inwentarz
"ywy, pasze, materia! siewny, urz#dzenia, maszyny i narz%dzia przydatne we wspólnym
gospodarstwie. +rodki te podlegaj# wycenie wed!ug stanu z dnia wniesienia.
2. Wk!ad pieni%"ny jest oprocentowany w wysoko'ci okre'lonej w uchwale walnego zgro-
madzenia.
3. Wyp!ata odsetek od wk!adu pieni%"nego nast%puje w terminach okre'lonych w statucie.
Strony mog# postanowi(, "e nale"ne odsetki zostan# zaliczone na powi%kszenie wk!adu
pieni%"nego cz!onka.
4. Wk!ad pieni%"ny podlega zwrotowi w przypadkach i na zasadach okre'lonych w statucie.
5. Statut mo"e przewidywa( powi%kszenie wk!adów pieni%"nych z dochodu ogólnego oraz
mo"liwo'( wnoszenia nadobowi#zkowych wk!adów pieni%"nych. Do wk!adów tych stosu-
je si% odpowiednio przepisy ust. 1-4.
6. Do wk!adów, o których mowa w ust. 1-5, stosuje si% tak"e odpowiednio przepisy art. 43
ust. l, 3 i 5.

Rozdzia! 3
Praca

Art. 89.
1. Zdolny do pracy cz!onek ma prawo i obowi#zek pracowa( w spó!dzielni stosownie do
swoich mo"liwo'ci i potrzeb spó!dzielni.
2. W przypadku wykluczenia cz!onka lub jego wykre'lenia, prawo i obowi#zek pracy w
spó!dzielni ustaj# z dniem dor%czenia mu zawiadomienia o wykluczeniu lub wykre'leniu z
uzasadnieniem.

Art. 90.
1. Spó!dzielnia mo"e zatrudnia( oprócz cz!onków tak"e ich domowników i kandydatów na
cz!onków.
2. Za domownika cz!onka uwa"a si% ka"dego cz!onka jego rodziny, a tak"e inne osoby, które
zamieszkuj# z nim wspólnie i prowadz# z nim wspólne gospodarstwo domowe.

32
3. Spó!dzielnia poza cz!onkami, domownikami i kandydatami mo"e zatrudnia( stosownie do
swoich potrzeb równie" inne osoby na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku
prawnego.

Art. 91.
1. Cz!onkowie s# wynagradzani za prac% w formie udzia!u w dochodzie podzielnym stosow-
nie do wk!adu pracy.
2. Statut powinien okre'la( jednostk% stanowi#c# miernik oceny wk!adu pracy cz!onków.
3. Zasady oceny wk!adu pracy do okre'lenia udzia!u cz!onków w dochodzie po-dzielnym
ustala walne zgromadzenie, uwzgl%dniaj#c warunki pracy, potrzebne kwalifikacje oraz
odpowiedzialno'( z tytu!u powierzonej funkcji.
4. Domownikowi i kandydatowi przys!uguje wynagrodzenie za prac% wed!ug zasad odno-
sz#cych si% do cz!onków.

Art. 92.
1. Wynagrodzenie za prac% cz!onka, domownika i kandydata podlega takiej samej ochronie,
jak# prawo zapewnia wynagrodzeniu pracownika.
2. Roszczenia cz!onka, domownika i kandydata z tytu!u wykonywanej pracy przedawniaj#
si% z up!ywem 3 lat od dnia, w którym sta!y si% wymagalne.

Art. 93.
1. Cz!onkom, ich domownikom oraz kandydatom przys!uguje prawo do corocznego urlopu
wypoczynkowego w wymiarze i wed!ug zasad okre'lonych w statucie. Statut okre'la tak-
"e sposób obliczania wynagrodzenia przys!uguj#cego za czas urlopu.
2. Cz!onkom, ich domownikom oraz kandydatom pracuj#cym w spó!dzielni przys!uguje
prawo do 'wiadcze$ zwi#zanych z okresem ci#"y oraz urodzeniem i wychowaniem dziec-
ka, na zasadach okre'lonych w przepisach prawa pracy.

Art. 94.
1. Cz!onkowie spó!dzielni b%d#cy emerytami lub rencistami zachowuj# prawa i obowi#zki
cz!onkowskie przewidziane w statucie.
2. Cz!onków, o których mowa w ust. l, nieobecnych na walnym zgromadzeniu, nie wlicza
si% do liczby cz!onków uprawnionych do udzia!u w walnym zgromadzeniu.

Rozdzia! 4
Dochód spó!dzielni i jego podzia!

Art. 95.
1. Dochód ogólny spó!dzielni stanowi ró"nic% mi%dzy przychodami uzyskanymi w danym
roku obrotowym, a sum# kosztów pomniejszon# o straty nadzwyczajne i nale"ne podatki

33
 oraz powi%kszon# lub pomniejszon# o ró"nic% warto'ci zapasów mi%dzy stanem na koniec
roku obrotowego a stanem na pocz#tek tego roku. Przy ustalaniu dochodu ogólnego
uwzgl%dnia si% udzia! spó!dzielni w wyniku finansowym innych organizacji.
2. Dochód ogólny podlega podzia!owi na podstawie uchwa!y walnego zgromadzenia.
3. Walne zgromadzenie wydziela z dochodu ogólnego dochód podzielny, podlegaj#cy po-
dzia!owi mi%dzy cz!onków, domowników i kandydatów na cz!onków z tytu!u wykonywa-
nej przez nich pracy. Co najmniej 3% dochodu ogólnego przeznacza si% na fundusz zaso-
bowy, je"eli fundusz ten nie osi#ga wysoko'ci wniesionych udzia!ów obowi#zkowych.
4. Walne zgromadzenie mo"e przeznaczy( cz%'( dochodu ogólnego na powi%kszenie: wk!a-
dów pieni%"nych lub udzia!ów cz!onkowskich, na zaspokojenie zbiorowych potrzeb
cz!onków, domowników i kandydatów lub ich 'rodowiska oraz na inne cele wskazane w
uchwale walnego zgromadzenia.
5. Statut mo"e upowa"ni( walne zgromadzenie do dokonywania odpisów z dochodu po-
dzielnego na rezerw% stabilizacji udzia!u w dochodzie cz!onków, domowników i kandyda-
tów w latach nast%pnych. W tym przypadku statut powinien okre'la( zasady wykorzysty-
wania tej rezerwy.
6. Podzia! dochodu podzielnego nast%puje w terminie miesi#ca po zatwierdzeniu przez wal-
ne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy, w którym dochód ten zo-
sta! osi#gni%ty. Na poczet podzia!u spó!dzielnia mo"e wyp!aca( zaliczki wed!ug zasad
okre'lonych w statucie.

Dzia! II
SPÓ"DZIELNIE KÓ"EK ROLNICZYCH
I INNE SPÓ"DZIELNIE PROWADZ%CE PRODUKCJ& ROLN%

Art. 96.
1. Celem dzia!alno'ci gospodarczej spó!dzielni kó!ek rolniczych jest 'wiadczenie us!ug, or-
ganizowanie i prowadzenie skupu, zbytu, przechowalnictwa i przetwórstwa produktów
rolnych, zaopatrzenie w 'rodki produkcji dla rolników i 'rodowisk wiejskich. Spó!dzielnia
kó!ek rolniczych mo"e równie" prowadzi( gospodarstwa rolne oraz inn# dzia!alno'( go-
spodarcz# okre'lon# w statucie.
2. Cz!onkami spó!dzielni kó!ek rolniczych mog# by( kó!ka rolnicze oraz osoby fizyczne.

Art. 97.
1. Statut spó!dzielni kó!ek rolniczych lub innej spó!dzielni nie b%d#cej rolnicz# spó!dzielni#
produkcyjn#, która oprócz swojej g!ównej dzia!alno'ci gospodarczej prowadzi gospodar-
stwo rolne, mo"e stanowi(, "e cz!onkowie spó!dzielni zatrudnieni w tym gospodarstwie
maj# obowi#zek wniesienia wk!adów gruntowych i pieni%"nych. W tym przypadku do
tych cz!onków stosuje si% odpowiednio przepisy art. 80-88, a w zakresie ich zatrudnienia i
wynagradzania za prac%, przepisy Kodeksu pracy, z zastrze"eniem ust. 2.
2. W wypadku gdy gospodarstwo, o którym mowa w ust. l, stanowi wyodr%bnion# organiza-
cyjnie jednostk% spó!dzielni, sporz#dzaj#c# samodzielnie sprawozdania finansowe, statut
mo"e stanowi(, "e do zatrudnienia i wynagradzania za prac% w tym gospodarstwie cz!on-

34
 ków spó!dzielni wnosz#cych wk!ady gruntowe oraz ich domowników i kandydatów stosu-
je si% odpowiednio przepisy art. 89-94.

Dzia! III
SPÓ"DZIELNIE PRACY

Art. 98.
1. Celem spó!dzielni pracy jest prowadzenie wspólnej dzia!alno'ci gospodarczej przez za-
trudnionych w niej cz!onków.
2. Celem spó!dzielni pracy inwalidów i niewidomych jest tak"e zawodowa i spo!eczna reha-
bilitacja osób niepe!nosprawnych przez prac% we wspólnym przedsi%biorstwie spó!dzielni,
dostosowan# do ich mo"liwo'ci fizycznych, psychicznych i zdrowotnych oraz kwalifika-
cji zawodowych i osobistych.
3. Celem spó!dzielni pracy r%kodzie!a ludowego i artystycznego jest tak"e tworzenie nowych
i kultywowanie tradycyjnych warto'ci kultury materialnej oraz organizowanie i rozwijanie
r%kodzie!a ludowego i artystycznego, sztuki i przemys!u artystycznego.

Art. 99.
1. Spó!dzielnia i cz!onek maj# obowi#zek pozostawania ze sob# w stosunku pracy. Odmowa
nawi#zania takiego stosunku lub odmowa pozostawania w nim jest naruszeniem istotnych
praw i obowi#zków wynikaj#cych z cz!onkostwa, chyba "e ustawa stanowi inaczej.
2. Cz!onek ma prawo do zatrudnienia stosownie do swoich kwalifikacji zawodowych i oso-
bistych oraz aktualnych potrzeb i mo"liwo'ci gospodarczych spó!dzielni.

Art. 100.
1. Stosunek pracy mi%dzy spó!dzielni# a jej cz!onkiem nawi#zuje si% przez spó!dzielcz#
umow% o prac%.
2. Je"eli sezonowy charakter dzia!alno'ci gospodarczej tego wymaga, spó!dzielnia mo"e
zawiera( z cz!onkami spó!dzielcze umowy o prac% na czas okre'lony.
3. W przypadku nienawi#zania stosunku pracy z winy spó!dzielni, cz!onek mo"e dochodzi(
przez ca!y czas trwania cz!onkostwa zawarcia spó!dzielczej umowy o prac%. Niezale"nie
od tego mo"e on, w terminie roku od dnia powstania cz!onkostwa, dochodzi( odszkodo-
wania wed!ug przepisów prawa cywilnego.

Art. 101.
1. Za prac% w spó!dzielni cz!onek otrzymuje wynagrodzenie, na które sk!ada si% wynagro-
dzenie bie"#ce i odpowiedni do wk!adu pracy udzia! w cz%'ci nadwy"ki bilansowej prze-
znaczonej do podzia!u mi%dzy cz!onków, zgodnie z uchwa!# walnego zgromadzenia.
2. Wynagrodzenie bie"#ce cz!onka i jego udzia! w nadwy"ce bilansowej, o której mowa w
ust. l, korzystaj# z ochrony, jak# prawo zapewnia wynagrodzeniu pracownika.

35
 Art. 102.
1. Wypowiedzenie cz!onkowi warunków pracy lub p!acy jest dopuszczalne wy!#cznie:
1) gdy jest uzasadnione potrzebami gospodarczymi lub organizacyjnymi spó!dzielni, a w
szczególno'ci dostosowaniem si% spó!dzielni do zmienionych warunków rynkowych,
utrzymaniem rentowno'ci dzia!alno'ci spó!dzielni, wprowadzeniem nowych zasad
wynagradzania, likwidacj# dzia!u pracy, w którym cz!onek jest zatrudniony, likwida-
cj# zajmowanego przez niego stanowiska pracy, albo konieczno'ci# zatrudnienia na
danym stanowisku osoby o wy"szych lub specjalnych kwalifikacjach;
2) w przypadku utraty przez cz!onka zdolno'ci do wykonywania dotychczasowej pracy
stwierdzonej orzeczeniem lekarskim albo niezawinionej przez niego utraty uprawnie$
do jej wykonywania.
2. Zaproponowane cz!onkowi nowe warunki pracy lub p!acy powinny odpowiada( jego
kwalifikacjom i mo"liwo'ciom gospodarczym spó!dzielni.
3. Je"eli warunki gospodarcze i finansowe spó!dzielni na to zezwalaj#, spó!dzielnia powinna
zorganizowa( szkolenie albo udzieli( cz!onkowi urlopu bezp!atnego lub cz%'ciowych
zwolnie$ od pracy i pomocy finansowej, w celu umo"liwienia mu uzyskania nowych kwa-
lifikacji niezb%dnych do zatrudnienia w spó!dzielni na innym stanowisku pracy.

Art. 103.
W przypadku gospodarczej konieczno'ci, w celu zapewnienia pracy wszystkim cz!onkom
spó!dzielni, rada mo"e swoj# uchwa!# skróci( równomiernie czas pracy i zmniejszy( odpo-
wiednio wynagrodzenie cz!onków bez wypowiedzenia warunków pracy i p!acy, na czas okre-
'lony w uchwale, nie d!u"szy jednak ni" 6 miesi%cy. Skrócenie czasu pracy i zmniejszenie
wynagrodzenia powinno dotyczy( co najmniej jednego dzia!u pracy lub wszystkich cz!onków
spó!dzielni wykonuj#cych prac% tego samego rodzaju.

Art. 104.
1. Spó!dzielcza umowa o prac% wygasa z ustaniem cz!onkostwa oraz w przypadkach, w któ-
rych ustawa przewiduje wyga'ni%cie umowy o prac% z mocy prawa. Jednak"e w przypad-
ku wykluczenia lub wykre'lenia cz!onka ze spó!dzielni, spó!dzielcza umowa o prac%, z
zastrze"eniem art. 109 ust. 2, wygasa z dniem dor%czenia cz!onkowi zawiadomienia o
wykluczeniu lub wykre'leniu z uzasadnieniem.
2. Rozwi#zanie spó!dzielczej umowy o prac% w czasie trwania cz!onkostwa jest niedopusz-
czalne, z wyj#tkiem przypadków przewidzianych w art. 105, oraz rozwi#zania tej umowy
na skutek odmowy przyj%cia przez cz!onka nowych warunków pracy lub p!acy, a tak"e
rozwi#zania jej na mocy porozumienia stron przy jednoczesnym wyst#pieniu cz!onka ze
spó!dzielni.

Art. 105.
1. Spó!dzielnia mo"e rozwi#za( z cz!onkiem spó!dzielcz# umow% o prac% z zachowaniem
przewidzianego w Kodeksie pracy okresu wypowiedzenia wy!#cznie w przypadku:
1) zmniejszenia na podstawie uchwa!y rady spó!dzielni stanu zatrudnienia podykto-
wanego gospodarcz# konieczno'ci#;

36
 2) osi#gni%cia przez cz!onka wieku i okresu zatrudnienia uprawniaj#cego go do ubie-
gania si% o emerytur%.
2. Spó!dzielnia mo"e rozwi#za( z cz!onkiem spó!dzielcz# umow% o prac% bez wypowiedze-
nia wy!#cznie z przyczyn uzasadniaj#cych zgodnie z Kodeksem pracy takie rozwi#zanie
umowy o prac% bez winy pracownika.

Art. 106.
O'wiadczenie spó!dzielni o wypowiedzeniu spó!dzielczej umowy o prac%, o rozwi#zaniu tej
umowy bez wypowiedzenia albo o wypowiedzeniu warunków pracy lub p!acy powinno by(
z!o"one w formie pisemnej pod rygorem niewa"no'ci, z podaniem przyczyny uzasadniaj#cej
wypowiedzenie albo rozwi#zanie.

Art. 107.
1. Po ustaniu przyczyn, które uzasadnia!y wypowiedzenie albo rozwi#zanie przez spó!dziel-
ni% umowy o prac% bez wypowiedzenia w czasie trwania cz!onkostwa, spó!dzielnia i cz!o-
nek s# obowi#zani ponownie zawrze( spó!dzielcz# umow% o prac%.
2. W przypadku naruszenia przez spó!dzielni% obowi#zku, o którym mowa w ust. l, cz!on-
kowi spó!dzielni przys!uguje roszczenie o nawi#zanie spó!dzielczej umowy o prac% od-
powiadaj#c# aktualnym mo"liwo'ciom gospodarczym spó!dzielni. Cz!onkowi, który pod-
j#! prac%, przys!uguje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, na zasadach okre-
'lonych w art. 111 ust. 2. Za podstaw% obliczenia wysoko'ci przeci%tnego wynagrodzenia
przyjmuje si% wynagrodzenie ustalone dla nowo podj%tej pracy.

Art. 108.
1. Wykluczenie cz!onka ze spó!dzielni mo"e nast#pi( wy!#cznie:
1) z przyczyn uzasadniaj#cych zgodnie z przepisami prawa pracy rozwi#zanie
umowy o prac% bez wypowiedzenia z winy pracownika;
2) w razie ci%"kiego naruszenia obowi#zków cz!onkowskich lub umy'lnego dzia!a-
nia na szkod% spó!dzielni.
2. Przepisy ust. l nie wy!#czaj# stosowania przepisu art. 13 ust. 2 zdanie pierwsze.
3. Wykluczenie nie mo"e nast#pi( po up!ywie 3 miesi%cy od uzyskania przez spó!dzielni%
wiadomo'ci o okoliczno'ciach je uzasadniaj#cych.
4. Wykluczenie cz!onka, który by! zatrudniony na podstawie spó!dzielczej umowy o prac%,
poci#ga za sob# skutki, jakie przepisy prawa pracy wi#"# z rozwi#zaniem przez praco-
dawc% umowy o prac% bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Art. 109.
1. Wykre'lenie cz!onka ze spó!dzielni mo"e nast#pi( wy!#cznie w przypadku, gdy:
1) cz!onek nie jest zatrudniony w spó!dzielni przez okres d!u"szy ni" rok z przy-
czyn niezawinionych przez spó!dzielni%;
2) cz!onek utraci! w znacznym stopniu lub ca!kowicie zdolno'( do pracy, a spó!-

37
 dzielnia nie mo"e zatrudni( go na stanowisku odpowiadaj#cym jego ograniczo-
nej zdolno'ci do pracy;
3) cz!onek utraci! pe!n# lub ograniczon# zdolno'( do czynno'ci prawnych, a statut
nie przewiduje cz!onkostwa osób nie maj#cych takiej zdolno'ci;
4) cz!onek osi#gn#! wiek i okres zatrudnienia uprawniaj#cy go do ubiegania si% o
emerytur% i spó!dzielnia rozwi#za!a z nim spó!dzielcz# umow% o prac%.
2. W przypadku gdy cz!onek jest zatrudniony w spó!dzielni, a jego wykre'lenie nast#pi!o z
przyczyn okre'lonych w ust. l pkt 2 lub 3, spó!dzielcza umowa o prac% wygasa z up!ywem
przewidzianego w Kodeksie pracy okresu wypowiedzenia umowy o prac%. Okres ten liczy
si% od dnia dor%czenia cz!onkowi zawiadomienia o jego wykre'leniu wraz z uzasadnie-
niem.

Art. 110.
1. Je"eli w spó!dzielni dzia!a zwi#zek zawodowy, wypowiedzenie warunków pracy lub p!a-
cy, skrócenie uchwa!# rady czasu pracy i zwi#zane z tym zmniejszenie wynagrodzenia,
wypowiedzenie i rozwi#zanie bez wypowiedzenia spó!dzielczej umowy o prac% oraz wy-
kluczenie lub wykre'lenie ze spó!dzielni nast%puje z odpowiednim zastosowaniem przepi-
sów art. 38 Kodeksu pracy.
2. Przepisu ust. l nie stosuje si% w przypadku likwidacji lub upad!o'ci spó!dzielni.

Art. 111.
1. W przypadku naruszenia przez spó!dzielni% przepisów art. 102 ust. l lub 2, art. 105, art.
106 albo art. 110, cz!onkowi spó!dzielni przys!uguje roszczenie o orzeczenie bezskutecz-
no'ci wypowiedzenia spó!dzielczej umowy o prac% lub jej warunków, a je"eli spó!dziel-
cza umowa o prac% uleg!a rozwi#zaniu, przys!uguje roszczenie o przywrócenie do pracy
na poprzednich warunkach.
2. Cz!onkowi spó!dzielni, który podj#! prac% w wyniku przywrócenia do pracy, przys!uguje
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie d!u"szy jednak ni" 6 miesi%cy. Wy-
nagrodzenie oblicza si% na podstawie przeci%tnego wynagrodzenia bie"#cego z ostatnich 3
miesi%cy oraz odpowiedni udzia! w cz%'ci nadwy"ki bilansowej.
3. Przepis ust. 2 stosuje si% odpowiednio do cz!onka spó!dzielni, który po wypowiedzeniu
mu warunków pracy lub p!acy z naruszeniem art. 102 ust. l lub 2 albo art. 106 przyst#pi!
do pracy na warunkach okre'lonych w tym wypowiedzeniu.
4. W przypadku naruszenia przez spó!dzielni% przepisów wymienionych w ust. l, cz!onkowi
który nie dochodzi roszczenia o orzeczenie bezskuteczno'ci wypowiedzenia lub rozwi#-
zania spó!dzielczej umowy o prac%, albo wypowiedzenia jej warunków, lecz wypowie-
dzia! cz!onkostwo w terminie statutowym, przys!uguje odszkodowanie w wysoko'ci sze-
'ciomiesi%cznego wynagrodzenia, obliczonego wed!ug zasad okre'lonych w ust. 2.

Art. 112.
Przepisy art. 102, art. 105, art. 106 i art. 110 nie wy!#czaj# stosowania korzystniejszych dla
cz!onków spó!dzielni przepisów prawa pracy, zakazuj#cych lub ograniczaj#cych wypowie-
dzenie umowy o prac%, wypowiedzenie warunków pracy lub p!acy albo jej rozwi#zanie bez

38
wypowiedzenia.

Art. 113.
1. Cz!onkowi spó!dzielni zatrudnionemu na podstawie spó!dzielczej umowy o prac%, którego
spó!dzielnia wykluczy!a lub wykre'li!a z naruszeniem przepisów art. 108-110 przys!uguj#
roszczenia przewidziane w przepisach art. 111 ust. l i 2 lub, je"eli jest to dla cz!onka ko-
rzystniejsze, w przepisach prawa pracy dotycz#cych uprawnienia pracownika w przypad-
ku niezgodnego z prawem rozwi#zania przez pracodawc% umowy o prac% bez wypowie-
dzenia.
2. Roszcze$, o których mowa w ust. l, cz!onek mo"e dochodzi( tylko !#cznie z wniesieniem
powództwa o uchylenie uchwa!y o wykluczeniu lub wykre'leniu.
3. Je"eli wykluczenie lub wykre'lenie by!o uzasadnione, lecz nast#pi!o z naruszeniem art.
108 ust. 3 lub art. 110, powództwo cz!onka o uchylenie uchwa!y o wykluczeniu albo o
wykre'leniu i o przywrócenie do pracy mo"e by( oddalone, o ile dalsze pozostawanie
cz!onka w spó!dzielni nie da!oby si% pogodzi( z dobrymi obyczajami.
4. Cz!onkowi spó!dzielni, który mimo bezzasadnego wykluczenia lub wykre'lenia nie do-
chodzi przywrócenia cz!onkostwa i przywrócenia do pracy, przys!uguje odszkodowanie
okre'lone w art. 111 ust. 4.

Art. 114.
1. Post%powanie w sprawach o uchylenie uchwa!y rady lub walnego zgromadzenia o wyklu-
czeniu lub wykre'leniu cz!onka oraz o roszczenia okre'lone w art. 111 i art. 113 ust. l i 4,
toczy si% zgodnie z przepisami Kodeksu post%powania cywilnego o post%powaniu w
sprawach z zakresu prawa pracy.
2. Termin do wszcz%cia przez cz!onka spó!dzielni post%powania przed s#dem w sprawach
dotycz#cych wypowiedzenia spó!dzielczej umowy o prac%, warunków pracy i p!acy, roz-
wi#zania oraz odmowy nawi#zania umowy, wynosi 14 dni i liczy si% od dnia dor%czenia
cz!onkowi pisemnego zawiadomienia o o'wiadczeniu spó!dzielni w tych sprawach z uza-
sadnieniem.
3. W przypadku wniesienia przez cz!onka odwo!ania w post%powaniu wewn#trz-
spó!dzielczym, termin okre'lony w ust. 2 biegnie od dnia dor%czenia cz!onkowi zawiado-
mienia wraz z uzasadnieniem o uchwale organu odwo!awczego lub od up!ywu terminu
okre'lonego w statucie do podj%cia uchwa!y przez ten organ.

Art. 115.
W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale, do spó!dzielczej umowy o prac% stosuje
si% odpowiednio przepisy prawa pracy, z wyj#tkiem przepisów Kodeksu pracy o zawieraniu
umów o prac% na okres próbny oraz przepisów o stosunkach pracy na podstawie powo!ania,
wyboru i mianowania.

Art. 116.
1. Statut mo"e przewidywa( zatrudnienie wszystkich lub niektórych cz!onków nie na pod-
stawie spó!dzielczej umowy o prac%, lecz na podstawie umowy o prac% nak!adcz#, umowy

39
 zlecenia, umowy o dzie!o lub na innej podstawie, je"eli jest to uzasadnione rodzajem dzia-
!alno'ci spó!dzielni. Spó!dzielnia ma obowi#zek równomiernie rozdziela( prac% mi%dzy
tych cz!onków, z uwzgl%dnieniem ich kwalifikacji.
2. Do cz!onków spó!dzielni, o których mowa w ust. l, stosuje si% odpowiednio przepisy art.
99 ust. l, art. 100 ust. 2 i 3, art. 101 i art. 104 ust. 1.
3. Do cz!onków zatrudnionych na podstawie umowy o prac% nak!adcz# stosuje si% równie"
odpowiednio przepisy art. 102, 103, 104 ust. 2, art. 105-114 i art. 117.
4. W sprawach nieuregulowanych, o których mowa w ust. 1-3, stosuje si% w zakresie wypo-
wiedzenia umowy o prac% nak!adcz#, jej rozwi#zania bez wypowiedzenia i jej wyga'ni%-
cia odpowiednio przepisy prawa pracy dotycz#ce umowy o prac%. W pozosta!ym zakresie
stosuje si% przepisy tego prawa dotycz#ce umowy o prac% nak!adcz#.
5. Statut powinien okre'la( szczegó!owo prawa i obowi#zki cz!onków, o których mowa w
ust. l, oraz przyczyny uzasadniaj#ce ich wykluczenie lub wykre'lenie.

Art. 117.
1. Statut spó!dzielni mo"e uzale"ni( przyj%cie w poczet cz!onków od odbycia okresu kandy-
dackiego. W tym przypadku statut wskazuje organ uprawniony do przyjmowania kandy-
datów i okre'la czas trwania okresu kandydackiego.
2. Do kandydatów na cz!onków stosuje si% odpowiednio przepisy Kodeksu pracy dotycz#ce
osób zatrudnionych na podstawie umowy o prac% zawartej na czas okre'lony. Stosunek
pracy mi%dzy kandydatem a spó!dzielni# mo"e by( jednak rozwi#zany wcze'niej, z za-
chowaniem terminów i zasad przewidzianych w przepisach Kodeksu pracy o rozwi#zaniu
umowy zawartej na czas nieokre'lony.
3. Kandydatom mog# przys!ugiwa( okre'lone w statucie prawa i obowi#zki cz!onków spó!-
dzielni, z wyj#tkiem obowi#zku wnoszenia udzia!ów i wk!adów.

Art. 118.
Przepisów niniejszego dziani nie stosuje si% do stosunku zatrudnienia dyrektora przedsi%bior-
stwa spó!dzielni.

Dzia! IV
SPÓ"DZIELNIE RZEMIE'LNICZE

Art. 119.
1. Celem dzia!alno'ci gospodarczej spó!dzielni rzemie'lniczej jest 'wiadczenie pomocy i
organizowanie wspó!dzia!ania cz!onków w zakresie ich dzia!alno'ci wytwórczej i us!u-
gowej, zaopatrywania w maszyny, surowce i materia!y, organizowania zbytu towarów i
us!ug oraz wspierania post%pu technicznego.
2. W celu wykonania zada$ okre'lonych w ust. l spó!dzielnia rzemie'lnicza mo"e prowadzi(
w interesie swoich cz!onków równie" inn# dzia!alno'( gospodarcz#.
3. Spó!dzielnia mo"e zawiera( umowy w imieniu swoich cz!onków i reprezentowa( ich przy
czynno'ciach prawnych w innych sprawach, a w szczególno'ci w post%powaniu oferto-

40
 wym i w negocjacjach, uczestniczy( w przetargach lub aukcjach, a tak"e wystawach i po-
kazach. Statut okre'la zakres i form% dopuszczalnego umocowania spó!dzielni przez
cz!onka.

Art. 120.
1. Cz!onkami spó!dzielni mog# by( wy!#cznie rzemie'lnicy w rozumieniu ustawy z dnia 22
marca 1989 r. o rzemio'le (Dz. U. z 2002 r. Nr 12, poz. 979 oraz z 2003 r. Nr 137 poz.
1304).
2. Przepis ust. l nie wy!#cza stosowania art. 9 ust. 3.

Dzia! V
SPÓ"DZIELNIE UCZNIOWSKIE

Art. 121.
1. Spó!dzielnia uczniowska mo"e by( za!o"ona w publicznej lub niepublicznej szkole pod-
stawowej, w gimnazjum i w szkole ponadgimnazjalnej, zwanej dalej „szko!#”, oraz w pla-
cówce o'wiatowo-wychowawczej dla dzieci i m!odzie"y, zwanej dalej „placówk#”.
2. Za!o"ycielami spó!dzielni mog# by( uczniowie szkó! i wychowankowie placówek, o któ-
rych mowa w ust. l, którzy uko$czyli 13 lat. Za!o"ycieli nie mo"e by( mniej ni" 10.
3. Za!o"enie spó!dzielni uczniowskiej wymaga zgody dyrektora szko!y lub placówki, w któ-
rej spó!dzielnia ma by( za!o"ona.
4. Spó!dzielnia uczniowska nie ma osobowo'ci prawnej i nie podlega wpisowi do Rejestru.
Jednak"e w zakresie swojej statutowej dzia!alno'ci spó!dzielnia mo"e zawiera( umowy,
zaci#ga( zobowi#zania i dokonywa( innych czynno'ci prawnych oraz mie( prawa i obo-
wi#zki; mo"e te" pozywa( i by( pozywana.
5. Spó!dzielnia uczniowska mo"e by( cz!onkiem innej spó!dzielni lub zwi#zku spó!dzielcze-
go na zasadach przewidzianych dla osób prawnych.

Art. 122.
1. Celem spó!dzielni uczniowskich jest popularyzowanie w 'rodowiskach m!odzie"owych
idei i wiedzy o spó!dzielczo'ci, kszta!towanie umiej%tno'ci "ycia i dzia!ania w zbiorowo-
'ci spo!ecznej, rozwijanie u uczniów zaradno'ci i przedsi%biorczo'ci, umiej%tno'ci racjo-
nalnego gospodarowania 'rodkami pieni%"nymi oraz przygotowywanie ich do "ycia oby-
watelskiego w warunkach demokracji.
2. Przedmiotem dzia!alno'ci spó!dzielni uczniowskiej mo"e by( wy!#cznie:
1) prowadzenie szkolnej kasy oszcz%dno'ci;
2) nabywanie i wytwarzanie oraz sprzeda" na terenie szko!y lub placówki artyku!ów
s!u"#cych zaspokajaniu potrzeb uczniów lub wychowanków placówki;
3) 'wiadczenie us!ug na rzecz szko!y lub placówki;
4) uprawa ro'lin oraz chów drobnego inwentarza;

41
 5) zbieranie runa le'nego i surowców wtórnych oraz ich sprzeda";
6) podejmowanie dzia!a$ na rzecz ekologii i 'rodowiska lokalnego;
7) organizowanie imprez kulturalnych, turystycznych i sportowych z udzia!em
uczniów szko!y;
8) wytwarzanie i sprzeda" twórczo'ci artystycznej i r%kodzie!a uczniów szko!y lub
wychowanków placówki.
3. Spó!dzielnia uczniowska prowadzi szkoln# kas% oszcz%dno'ci pod opiek# i we wspó!pracy
ze spó!dzielcz# kas# oszcz%dno'ciowo-kredytow# lub bankiem spó!dzielczym. Zakres i
warunki opieki i wspó!pracy oraz zasady prowadzenia rachunku okre'la umowa, któr# dy-
rektor szko!y lub placówki zawiera ze spó!dzielcz# kas# oszcz%dno'ciowo-kredytow# lub
bankiem spó!dzielczym.
4. Statut okre'la przedmiot dzia!alno'ci spó!dzielni uczniowskiej oraz prawa i obowi#zki j ej
cz!onków.

Art. 123.
1. Cz!onkami spó!dzielni uczniowskiej mog# by( uczniowie szko!y lub wychowankowie
placówki, w której spó!dzielnia zosta!a za!o"ona, bez wzgl%du na to, czy maj# zdolno'( do
czynno'ci prawnych, z tym "e w stosunkach ze spó!dzielni#:
1) cz!onkom maj#cym pe!n# lub ograniczon# zdolno'( do czynno'ci prawnych przy-
s!uguj# wszystkie prawa i obowi#zki cz!onków okre'lone w ustawie i statucie;
2) cz!onkom nie maj#cym zdolno'ci do czynno'ci prawnych przys!uguj# prawa i
obowi#zki cz!onków spó!dzielni okre'lone w ustawie i w statucie; nie przys!uguje
im bierne prawo wyborcze do organów wybieralnych spó!dzielni.
2. Cz!onkowie, o których mowa w ust. l pkt l, sk!adaj# o'wiadczenia woli wobec spó!dzielni
w sprawach maj#tkowych samodzielnie, a cz!onkowie, o których mowa w ust. l pkt 2, za
zgod# przedstawiciela ustawowego.
3. Przepis ust. 2 stosuje si% odpowiednio do o'wiadcze$ woli sk!adanych przez uczniów w
sprawie za!o"enia spó!dzielni oraz przyst#pienia do spó!dzielni lub wyst#pienia z niej.

Art. 124.
1. Dyrektor szko!y lub placówki wyznacza spo'ród nauczycieli opiekuna spó!dzielni
uczniowskiej, który sprawuje nad ni# nadzór.
2. Walne zgromadzenie i zebrania grup cz!onkowskich oraz posiedzenia rady nadzorczej i
zarz#du s# zwo!ywane w uzgodnieniu z opiekunem spó!dzielni.
3. Opiekun spó!dzielni mo"e tak"e z w!asnej inicjatywy zwo!a( walne zgromadzenie, zebra-
nie grupy cz!onkowskiej lub posiedzenie rady albo zarz#du w celu rozpatrzenia wskaza-
nych przez niego spraw.
4. Opiekun spó!dzielni mo"e uczestniczy( w posiedzeniach jej organów.
5. O'wiadczenia woli za spó!dzielni% uczniowsk# sk!adaj# !#cznie dwaj cz!onkowie zarz#du
i opiekun spó!dzielni.

42
 Art. 125.
1. Rada szko!y mo"e, na wniosek dyrektora lub opiekuna spó!dzielni, uchyli( u-chwa!% ka"-
dego jej organu.
2. Rada szko!y, po zasi%gni%ciu opinii dyrektora szko!y i opiekuna spó!dzielni mo"e uchyli(
uchwa!% walnego zgromadzenia tak"e na wniosek zebrania grupy cz!onkowskiej, rady, za-
rz#du lub co najmniej 1/10 liczby cz!onków spó!dzielni.
3. Uchwa!y rady szko!y, o których mowa w ust. l i 2, s# ostateczne i nie podlegaj# zaskar"e-
niu w post%powaniu s#dowym i administracyjnym.

Art. 126.
1. Spó!dzielnia uczniowska prowadzi rachunkowo'( wed!ug zasad okre'lonych w odr%bnych
przepisach pod nadzorem opiekuna spó!dzielni lub innej osoby wyznaczonej przez dyrek-
tora szko!y lub placówki.
2. Dyrektor szko!y lub placówki udost%pnia nieodp!atnie pomieszczenie na terenie szko!y
dla dzia!alno'ci spó!dzielni uczniowskiej i posiedze$ jej organów.
Art. 127.
Spó!dzielnia uczniowska przechodzi w stan likwidacji z przyczyn okre'lonych w art. 59 ust. l
pkt 1-4, albo na podstawie uchwa!y rady szko!y podj%tej na wniosek dyrektora szko!y lub
placówki i po zasi%gni%ciu opinii Krajowej Rady Spó!dzielczej.

Art. 128.
Rada pedagogiczna wykonuje okre'lone w niniejszym dziale uprawnienia rady szko!y w
szko!ach i placówkach, w których nie ma takiej rady.

TYTU" III
LUSTRACJA

Dzia! l
ZASADY LUSTRACJI

Art. 129.
1. Dzia!alno'( spó!dzielni podlega lustracji.
2. Lustracja obejmuje badanie legalno'ci, gospodarno'ci, rzetelno'ci i sprawno'ci dzia!ania
spó!dzielni, przestrzegania praw jej cz!onków oraz udzielanie organizacyjnej i instrukta-
"owej pomocy w usuwaniu stwierdzonych nieprawid!owo'ci oraz w usprawnianiu dzia-
!alno'ci spó!dzielni.

Art. 130.
1. W spó!dzielni przeprowadza si% lustracj% co 4 lata. Obejmuje ona okres od poprzedniej

43
 lustracji.
2. W pierwszych dwóch latach dzia!alno'ci spó!dzielni oraz w spó!dzielni w stanie likwida-
cji, lustracj% przeprowadza si% co roku. W spó!dzielni mieszkaniowej w okresie realizo-
wania przez ni# i rozliczania inwestycji lustracj% przeprowadza si% co roku, w zakresie
prawid!owo'ci realizowania przez spó!dzielni% zadania inwestycyjnego i rozliczania kosz-
tów budowy.
3. Lustracj% przeprowadza si% w terminach ustalonych w rocznych planach lustracji w!a'ci-
wego zwi#zku spó!dzielczego oraz Krajowej Rady Spó!dzielczej.
4. Zarz#d lub inny organ spó!dzielni mo"e tak"e w ka"dym czasie za"#da( przeprowadzenia
lustracji ca!ej dzia!alno'ci spó!dzielni (lustracji pe!nej) lub okre'lonej jej cz%'ci (lustracji
cz%'ciowej). Lustracj% pe!n# lub cz%'ciow# mo"e równie", z w!asnej inicjatywy lub na
wniosek 1/10 liczby cz!onków spó!dzielni, przeprowadzi( zwi#zek spó!dzielczy, w któ-
rym spó!dzielnia jest zrzeszona, lub Krajowa Rada Spó!dzielcza.
5. O terminie przeprowadzenia lustracji zawiadamia si% pisemnie zarz#d i rad% spó!dzielni co
najmniej na 2 tygodnie przed rozpocz%ciem lustracji.
6. Zarz#d zawiadamia cz!onków o terminie przeprowadzenia planowanej lustracji w sposób
okre'lony w statucie.

Art. 131.
1. Lustracj% przeprowadza zwi#zek spó!dzielczy, w którym spó!dzielnia jest zrzeszona. W
spó!dzielni niezrzeszonej w zwi#zku spó!dzielczym, lustracj% przeprowadza Krajowa Ra-
da Spó!dzielcza albo wskazany przez ni# zwi#zek spó!dzielczy.
2. Zwi#zek spó!dzielczy albo Krajowa Rada Spó!dzielcza upowa"nia w formie pisemnej
wyznaczonego przez siebie lustratora do wykonania czynno'ci lustracyjnych w spó!dziel-
ni. W przypadkach wymagaj#cych wiadomo'ci specjalnych, w tej formie mo"na upowa"-
ni( do wykonania okre'lonych czynno'ci rzeczoznawc% wspó!dzia!aj#cego z lustratorem.
3. W czynno'ciach lustracyjnych mog# uczestniczy( upowa"nieni przez rad% jej cz!onkowie,
a w spó!dzielniach, w których nie powo!uje si% rady, ka"dy cz!onek spó!dzielni. Przy
czynno'ciach lustracyjnych mog# by( obecni oraz sk!ada( o'wiadczenia i wyja'nienia
cz!onkowie zarz#du.
4. Krajowa Rada Spó!dzielcza okre'la tryb przeprowadzania lustracji i post%powania polu-
stracyjnego oraz tre'( 'lubowania lustratora.

Art. 132.
1. Lustrator jest uprawniony do przegl#dania ksi#g i wszelkich dokumentów spó!dzielni oraz
do bezpo'redniego sprawdzania jej stanu maj#tkowego. Cz!onkowie spó!dzielni i cz!on-
kowie jej organów oraz pracownicy spó!dzielni s# obowi#zani udziela( lustratorowi "#da-
nych przez niego wyja'nie$ i informacji oraz pomocy niezb%dnej do przeprowadzenia
czynno'ci lustracyjnych.
2. Z przeprowadzonej lustracji lustrator sporz#dza protokó!, który oprócz niego podpisuje
zarz#d. Przy podpisaniu protoko!u zarz#d mo"e wnie'( zastrze"enia i uwagi do jego tre'ci.
3. Zarz#d, rada i przeprowadzaj#cy lustracj% zwi#zek spó!dzielczy lub Krajowa Rada Spó!-
dzielcza otrzymuj# protokó! z lustracji. Protokó! z lustracji ma moc dokumentu urz%do-

44
 wego.

Art. 133.
1. Na podstawie protoko!u z lustracji, przeprowadzaj#cy j# zwi#zek spó!dzielczy lub Krajo-
wa Rada Spó!dzielcza opracowuje wnioski polustracyjne oraz przekazuje je zarz#dowi i
radzie.
2. Lustrator lub upowa"niony przedstawiciel zwi#zku spó!dzielczego przedstawia najbli"-
szemu walnemu zgromadzeniu sprawozdanie z lustracji wraz z wnioskami polustracyjny-
mi.

Art. 134.
Spó!dzielnia ponosi koszty przeprowadzenia lustracji.

Dzia! II LUSTRATORZY

Art. 135.
1. Czynno'ci lustracyjne s# wykonywane wy!#cznie przez lustratorów.
2. Lustratorem jest osoba, której Krajowa Rada Spó!dzielcza nada!a uprawnienia do wyko-
nywania czynno'ci lustracyjnych w spó!dzielniach i zwi#zkach spó!dzielczych oraz która
z!o"y!a 'lubowanie.
3. Uprawnienia lustratora mog# by( nadane osobie, która:
1) ma pe!n# zdolno'( do czynno'ci prawnych;
2) nie by!a prawomocnie skazana za przest%pstwo 'cigane z oskar"enia pu-
blicznego lub za przest%pstwo skarbowe;
3) ma wy"sze wykszta!cenie;
4) ma co najmniej dwuletni okres pracy w organizacjach spó!dzielczych;
5) z!o"y!a egzamin kwalifikacyjny przed komisj# powo!an# przez Krajow# Ra-
d% Spó!dzielcz#.
4. Egzamin kwalifikacyjny, o którym mowa w ust. 3 pkt 5, obejmuje sprawdzenie wiadomo-
'ci z zakresu prawa spó!dzielczego, zasad gospodarki spó!dzielni i przepisów o rachun-
kowo'ci, z uwzgl%dnieniem specyfiki danej bran"y, oraz organizacji i metodyki pracy lu-
stratora.
5. Krajowa Rada Spó!dzielcza wydaje osobie, której nada!a uprawnienia do wykonywania
czynno'ci lustracyjnych w spó!dzielniach i zwi#zkach spó!dzielczych, 'wiadectwo stwier-
dzaj#ce nadanie tych uprawnie$ i prawo u"ywania tytu!u lustratora.

Art. 136.
1. Lustrator wykonuje czynno'ci lustracyjne w zakresie i w sposób odpowiadaj#cy celowi
lustracji i potrzebom spó!dzielni, d#"#c w szczególno'ci do zapewnienia spó!dzielni sto-
sownej pomocy organizacyjnej i instrukta"owej w rozwi#zywaniu jej trudno'ci i podno-

45
 szeniu efektywno'ci dzia!ania, usuni%ciu stwierdzonych nieprawid!owo'ci.
2. Lustrator jest obowi#zany zachowa( w tajemnicy wszelkie wiadomo'ci, jakie powzi#! w
zwi#zku z wykonywaniem czynno'ci lustracyjnych. Zachowanie w tajemnicy tych wia-
domo'ci nie obowi#zuje wobec organów lustrowanej spó!dzielni, zwi#zku spó!dzielczego,
w którym spó!dzielnia jest zrzeszona, Krajowej Rady Spó!dzielczej oraz s#du i organów
powo!anych do 'cigania przest%pstw.
3. Lustrator nie mo"e wykonywa( czynno'ci lustracyjnych w spó!dzielni, w stosunku do
której prowadzi jako przedsi%biorca dzia!alno'( konkurencyjn# albo jest wspólnikiem,
cz!onkiem organu lub pracownikiem takiego przedsi%biorcy. Lustrator nie mo"e wykony-
wa( czynno'ci lustracyjnych tak"e w spó!dzielni, w której by! zatrudniony w okresie
ostatnich 4 lat lub w której jest zatrudniona osoba mu bliska w rozumieniu art. 19 ust. 5.
4. Za wykonywanie czynno'ci lustracyjnych lustrator ponosi odpowiedzialno'( wobec wy-
znaczaj#cego go do wykonania tych czynno'ci zwi#zku spó!dzielczego lub Krajowej Ra-
dy Spó!dzielczej.

Art. 137.
1. Krajowa Rada Spó!dzielcza cofa uprawnienia do wykonywania czynno'ci lustracyjnych w
spó!dzielniach i zwi#zkach spó!dzielczych lustratorowi, który:
1) utraci! pe!n# zdolno'( do czynno'ci prawnych;
2) dopu'ci! si% przest%pstwa powoduj#cego utrat% zaufania niezb%dnego do wyko-
nywania czynno'ci lustracyjnych;
3) nie wykonuje lub nienale"ycie wykonuje obowi#zki lustratora.
2. Cofni%cie uprawnie$ z przyczyn okre'lonych w ust. l pkt 2 i 3 nast%puje na wniosek ko-
misji dyscyplinarnej, powo!anej przez Krajow# Rad% Spó!dzielcz# spo'ród lustratorów.
Krajowa Rada Spó!dzielcza okre'la sk!ad i tryb post%powania komisji dyscyplinarnej.
3. Lustrator mo"e wytoczy( powództwo do s#du okr%gowego o uchylenie uchwa!y organu
Krajowej Rady Spó!dzielczo'ci w sprawie cofni%cia jego uprawnie$ w terminie 6 tygodni
od dnia dor%czenia uchwa!y lustratorowi wraz z uzasadnieniem.

Art. 138.
1. Krajowa Rada Spó!dzielcza prowadzi rejestr lustratorów.
2. Nadanie i cofni%cie uprawnie$ do wykonywania czynno'ci lustracyjnych w spó!dzielniach
i zwi#zkach spó!dzielczych podlega og!oszeniu w Monitorze Spó!dzielczym.

TYTU" IV
ZWI%ZKI SPÓ"DZIELCZE I KRAJOWA RADA SPÓ"DZIELCZA

Dzia! I
ZWI%ZKI SPÓ"DZIELCZE

46
 Art. 139.
1. Spó!dzielnie mog# zak!ada( zwi#zki spó!dzielcze i zrzesza( si% w takich zwi#zkach, w
celu zapewnienia sobie pomocy w dzia!alno'ci statutowej oraz wspólnej reprezentacji
swoich interesów.
2. Liczba spó!dzielni zak!adaj#cych zwi#zek spó!dzielczy oraz zrzeszonych w zwi#zku nie
mo"e by( niniejsza ni" 20.
3. Cz!onkiem zwi#zku spó!dzielczego mo"e by( tak"e inny zwi#zek spó!dzielczy.
4. Do zada$ zwi#zku spó!dzielczego nale"y:
1) reprezentowanie interesów zrzeszonych spó!dzielni wobec organów administracji
rz#dowej, organów samorz#du terytorialnego oraz innych instytucji i organizacji;
2) prowadzenie na rzecz spó!dzielni dzia!alno'ci instrukta"owej, doradczej, kultu-
ralno-o'wiatowej, szkoleniowej, wydawniczej i informacyjnej;
3) przeprowadzanie lustracji zrzeszonych spó!dzielni;
4) reprezentowanie zrzeszonych spó!dzielni za granic#;
5) inicjowanie i rozwijanie wspó!pracy mi%dzy spó!dzielniami oraz wspó!dzia!anie
z placówkami naukowo-badawczymi;
6) promowanie dzia!alno'ci zwi#zku i zrzeszonych w nim spó!dzielni;
7) wykonywanie innych zada$ przewidzianych w ustawie i w statucie zwi#zku.

Art. 140.
1. Zwi#zek spó!dzielczy dzia!a na podstawie ustawy oraz statutu.
2. Zwi#zek spó!dzielczy nabywa osobowo'( prawn# z chwil# wpisania go do Rejestru.
3. Organami zwi#zku spó!dzielczego s#:
1) zjazd delegatów;
2) 2)rada;
3) zarz#d.
4. Statut zwi#zku spó!dzielczego okre'la w szczególno'ci:
1) nazw% i siedzib% zwi#zku;
2) cel, zakres i przedmiot dzia!ania zwi#zku;
3) zasady i tryb przyjmowania, wykluczania i wykre'lania cz!onków oraz wypowiadania
przez nich cz!onkostwa;
4) zakres w!a'ciwo'ci organów zwi#zku, zasady i tryb wybierania i odwo!ywania cz!on-
ków organów zwi#zku oraz zwo!ywania organów zwi#zku i podejmowania przez nie
uchwa!;
5) zasady uchwalania wysoko'ci sk!adki na dzia!alno'( zwi#zku.

Art. 141.
1. Prawo przeprowadzania lustracji nadaje zwi#zkowi spó!dzielczemu, na jego wniosek,

47
 Krajowa Rada Spó!dzielcza po stwierdzeniu, "e zwi#zek spe!nia warunek, o którym mowa
w art. 139 ust. 2.
2. W przypadku zmniejszenia si% liczby spó!dzielni zrzeszonych w zwi#zku spó!dzielczym
poni"ej 20, Krajowa Rada Spó!dzielcza wyznacza zwi#zkowi termin, nie d!u"szy ni" rok,
do uzupe!nienia wymaganej liczby zrzeszonych spó!dzielni. Po bezskutecznym up!ywie
tego terminu Krajowa Rada Spó!dzielcza podejmuje uchwa!% o cofni%ciu prawa przepro-
wadzania lustracji.
3. Krajowa Rada Spó!dzielcza cofa prawo przeprowadzania lustracji tak"e zwi#zkowi spó!-
dzielczemu, którego dzia!alno'( lustracyjna jest niezgodna z przepisami prawa.
4. Zwi#zek mo"e wytoczy( do s#du okr%gowego powództwo o uchylenie uchwa!y organu
Krajowej Rady Spó!dzielczo'ci w sprawie cofni%cia temu zwi#zkowi prawa do przepro-
wadzania lustracji w terminie 6 tygodni od dnia dor%czenia zwi#zkowi uchwa!y wraz z
uzasadnieniem.
5. Nadanie i cofni%cie zwi#zkowi spó!dzielczemu prawa przeprowadzania lustracji podlega
og!oszeniu w Monitorze Spó!dzielczym.

Art. 142.
1. Dzia!alno'( zwi#zków spó!dzielczych podlega lustracji.
2. Krajowa Rada Spó!dzielcza przeprowadza lustracj% w zwi#zkach spó!dzielczych.
3. Przepisy tytu!u III dzia!u I stosuje si% odpowiednio do lustracji zwi#zków spó!dzielczych.

Art. 143.
W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale, do zwi#zków spó!dzielczych stosuje si%
odpowiednio przepisy tytu!u I, z wyj#tkiem art. 3 ust. l, art. 21 ust. 3 zdanie drugie, art. 23 ust.
l pkt 7 i 9-12, art. 24 ust. l oraz przepisów o wk!adach.

Dzia! II
KRAJOWA RADA SPÓ"DZIELCZA

Art. 144.
1. Krajowa Rada Spó!dzielcza jest naczeln# organizacj# samorz#du spó!dzielczego w Rze-
czypospolitej Polskiej.
2. Cz!onkami Krajowej Rady Spó!dzielczej s# spó!dzielnie i zwi#zki spó!dzielcze.
3. Cz!onkostwo spó!dzielni i zwi#zku spó!dzielczego w Krajowej Radzie Spó!dzielczej po-
wstaje z chwil# wpisania do Rejestru i ustaje z chwil# wykre'lenia z Rejestru. Cz!onko-
stwo spó!dzielni uczniowskiej powstaje z dniem uchwalenia statutu przez za!o"ycieli spó!-
dzielni i ustaje z dniem zako$czenia dzia!alno'ci.

Art. 145.
1. Krajowa Rada Spó!dzielcza dzia!a na podstawie ustawy i statutu.

48
2. Krajowa Rada Spó!dzielcza ma osobowo'( prawn#.

Art. 146.
1. Krajowa Rada Spó!dzielcza:
1) reprezentuje polski ruch spó!dzielczy w kraju i za granic#;
2) wspó!dzia!a z organami administracji rz#dowej i organami samorz#du terytorialnego
w sprawach dotycz#cych spó!dzielczo'ci, w szczególno'ci opiniuje projekty ustaw i
projekty aktów wykonawczych do ustaw w tym zakresie oraz przedstawia wnioski do-
tycz#ce tworzenia warunków sprzyjaj#cych rozwojowi spó!dzielczo'ci w Polsce;
3) wspó!pracuje z Mi%dzynarodowym Zwi#zkiem Spó!dzielczym i z innymi zagranicz-
nymi organizacjami spó!dzielczymi;
4) wspó!pracuje ze zwi#zkami spó!dzielczymi oraz z ogólnokrajowymi organizacjami
samorz#du gospodarczego i rolniczego w Polsce;
5) promuje i popularyzuje spó!dzielczo'( oraz zapewnia spó!dzielniom i zwi#zkom spó!-
dzielczym pomoc w ich statutowej dzia!alno'ci;
6) prowadzi dzia!alno'( lustracyjn# i doradcz# na rzecz spó!dzielni i zwi#zków spó!-
dzielczych w zakresie okre'lonym w ustawie;
7) inicjuje, wspiera i nadzoruje dzia!alno'( spó!dzielni uczniowskich;
8) inicjuje, podejmuje i wspiera dzia!ania na rzecz wspó!pracy mi%dzy spó!dzielniami i
zwi#zkami spó!dzielczymi;
9) prowadzi dzia!alno'( szkoleniow# na rzecz cz!onków;
10) wydaje Monitor Spó!dzielczy;
11) prowadzi dzia!alno'( naukowo-badawcz# i wydawnicz# w zakresie problematyki
spó!dzielczej;
12) wykonuje inne zadania przewidziane w ustawie, w innych ustawach i w statucie.
2. Krajowa Rada Spó!dzielcza wykonuje zadania zwi#zku spó!dzielczego w stosunku do
spó!dzielni niezrzeszonych w takim zwi#zku. Ilekro( w ustawie jest mowa o zwi#zku
spó!dzielczym, nale"y przez to rozumie( w odniesieniu do spó!dzielni niezrzeszonych w
takim zwi#zku Krajow# Rad% Spó!dzielcz#.

Art. 147.
Krajowa Rada Spó!dzielcza prowadzi rejestr swoich cz!onków.

Art. 148.
Organami Krajowej Rady Spó!dzielczej s#:
1) Kongres;
2) Zgromadzenie Ogólne;
3) Zarz#d.

49
 Art. 149.
1. Kongres jest najwy"szym organem Krajowej Rady Spó!dzielczej.
2. Kongres jest zwo!ywany co 4 lata. Z wa"nych powodów mo"e by( zwo!any Kongres
Nadzwyczajny w ka"dym czasie. Zarz#d zwo!uje Kongres na podstawie uchwa!y Zgro-
madzenia Ogólnego, która ustala termin, miejsce i porz#dek obrad Kongresu.
3. W sk!ad Kongresu wchodz# delegaci reprezentuj#cy spó!dzielnie i zwi#zki spó!dzielcze.
Zgromadzenie Ogólne okre'la liczb% delegatów oraz tryb i terminy ich wyborów z za-
chowaniem zasady proporcjonalnej reprezentacji wszystkich rodzajów spó!dzielni i zrze-
szaj#cych je zwi#zków, z uwzgl%dnieniem podzia!u administracyjnego Pa$stwa.

Art. 150.
1. Do w!a'ciwo'ci Kongresu nale"y:
1) dokonywanie analizy stanu spó!dzielczo'ci w Rzeczypospolitej Polskiej oraz
uchwalanie kierunków i zasad dzia!ania ruchu spó!dzielczego;
2) przyjmowanie sprawozda$ z dzia!alno'ci Krajowej Rady Spó!dzielczej i doko-
nywanie oceny jej dzia!alno'ci za okres od poprzedniego Kongresu oraz uchwa-
lanie jej zada$ na okres do nast%pnego Kongresu;
3) wybieranie w g!osowaniu tajnym cz!onków Zgromadzenia Ogólnego;
4) uchwalanie statutu Krajowej Rady Spó!dzielczej i jego zmian;
5) podejmowanie uchwa! oraz zg!aszanie wniosków i opinii w sprawach dotycz#-
cych ruchu spó!dzielczego do organów administracji pa$stwowej oraz mi%dzyna-
rodowych organizacji spó!dzielczych.
2. Statut Krajowej Rady Spó!dzielczej mo"e zastrzec do w!a'ciwo'ci Kongresu tak"e inne
sprawy o istotnym znaczeniu dla polskiego ruchu spó!dzielczego.
3. Kongres podejmuje uchwa!y zwyk!# wi%kszo'ci# g!osów, z wyj#tkiem uchwalania statutu
i jego zmian, które wymagaj# wi%kszo'ci 2/3 g!osów.

Art. 151.
Do w!a'ciwo'ci Zgromadzenia Ogólnego nale"y:
1) uchwalanie rocznych programów dzia!ania Krajowej Rady Spó!dzielczej oraz spra-
wowanie nadzoru nad ich wykonaniem;
2) uchwalanie zasad gospodarki finansowej i rocznych planów finansowych Krajowej
Rady Spó!dzielczej oraz zatwierdzanie rocznych sprawozda$ z dzia!alno'ci i rocznych
sprawozda$ finansowych Krajowej Rady Spó!dzielczej;
3) uchwalanie wysoko'ci sk!adek spó!dzielni i zwi#zków spó!dzielczych na rzecz Krajo-
wej Rady Spó!dzielczej;
4) wybieranie i odwo!ywanie w g!osowaniu tajnym prezesa Zarz#du i na jego wniosek
pozosta!ych cz!onków Zarz#du oraz udzielanie absolutorium cz!onkom Zarz#du;
5) nadawanie i cofanie zwi#zkom spó!dzielczym prawa przeprowadzania lustracji;
6) uchwalanie regulaminów Zgromadzenia Ogólnego i jego komisji oraz zatwierdzanie
regulaminu Zarz#du;

50
 7) wykonywanie innych zada$ przewidzianych w ustawie i statucie.

Art. 152.
1. Statut okre'la liczb% cz!onków Zgromadzenia Ogólnego oraz zasady i tryb ich wyboru.
2. Kadencja cz!onków Zgromadzenia Ogólnego wynosi 4 lata i trwa od daty ich wyboru do
daty wyboru nast%pnego Zgromadzenia Ogólnego.

Art. 153.
1. Zarz#d jest organem wykonawczym, kieruje dzia!alno'ci# Krajowej Rady Spó!dzielczej i
reprezentuje j# na zewn#trz. Do w!a'ciwo'ci Zarz#du nale"# wszystkie sprawy niezastrze-
"one w ustawie lub statucie innym organom Krajowej Rady.
2. Statut okre'la sk!ad Zarz#du, zasady i tryb jego wyboru, zasady i sposób reprezentowania
Krajowej Rady Spó!dzielczej oraz sk!adania o'wiadcze$ woli.

Art. 154.
1. Spó!dzielnie i zwi#zki spó!dzielcze s# obowi#zane wp!aca( sk!adki na pokrycie kosztów
dzia!alno'ci Krajowej Rady Spó!dzielczej.
2. Wydatki Krajowej Rady Spó!dzielczej pokrywa si% ze sk!adek spó!dzielni i zwi#zków
spó!dzielczych oraz innych przychodów.

Art. 155.
1. Statut Krajowej Rady Spó!dzielczej i jego zmiany staj# si% skuteczne po stwierdzeniu
przez S#d Okr%gowy w Warszawie w post%powaniu nieprocesowym ich zgodno'ci z pra-
wem. W przypadku stwierdzenia niezgodno'ci z prawem, S#d wyznaczy termin do ich
usuni%cia. W zakresie stwierdzonych przez S#d niezgodno'ci statutu z prawem, zmiany
statutu mo"e dokona( Zgromadzenie Ogólne uchwa!# podj%t# wi%kszo'ci# 2/3 g!osów.
2. Statut i jego zmiany podlegaj# og!oszeniu w Monitorze Spó!dzielczym.

TYTU" V
PRZEPISY KARNE

Art. 156.
Kto, bior#c udzia! w tworzeniu spó!dzielni, lub b%d#c cz!onkiem zarz#du lub rady albo likwi-
datorem dzia!a na jej szkod%, podlega karze pozbawienia wolno'ci do lat 5 i grzywnie.

Art. 157.
Kto, b%d#c cz!onkiem zarz#du spó!dzielni albo likwidatorem, nie zg!asza wniosku o upad!o'(
spó!dzielni pomimo powstania warunków uzasadniaj#cych wed!ug przepisów upad!o'( spó!-
dzielni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno'ci albo pozbawienia wolno'ci do roku.

51
 Art. 158.
Kto, b%d#c cz!onkiem organu spó!dzielni albo likwidatorem, wbrew przepisom ustawy:
1) nie poddaje spó!dzielni lustracji,
2) nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym wyja'nie$ lu-
stratorowi, nie dopuszcza go do pe!nienia obowi#zków lub nie przedk!ada sto-
sownych dokumentów,
3) nie udost%pnia cz!onkom spó!dzielni protoko!u lustracji,
4) nie zwo!uje walnego zgromadzenia, zebrania przedstawicieli albo zebra$ grup
cz!onkowskich poprzedzaj#cych zebranie przedstawicieli
- podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolno'ci.

Art. 159.
1. Kto, b%d#c cz!onkiem organu spó!dzielni albo likwidatorem, og!asza dane nieprawdziwe
albo przedstawia je organom spó!dzielni, w!adzom pa$stwowym, cz!onkom spó!dzielni
lub lustratorowi, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno'ci albo pozbawienia wolno-
'ci do lat 2.
2. Je"eli sprawca dzia!a nieumy'lnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno'ci albo
pozbawienia wolno'ci do roku.

PRZEPISY PRZEJ'CIOWE I KO+COWE

Art. 160
Do zwi#zków gospodarczych istniej#cych w dniu wej'cia w "ycie niniejszej ustawy stosuje
si% przepisy dotycz#ce spó!dzielni, których cz!onkami zgodnie ze statutem s# wy!#cznie oso-
by prawne, oraz art. 147.

Art. 161
Ilekro( w obowi#zuj#cych przepisach jest mowa o ustawie - Prawo spó!dzielcze rozumie si%
przez to niniejsz# ustaw%.

Art. 162
1. Zwi#zki rewizyjne (zwi#zki lustracyjne) istniej#ce w dniu wej'cia w "ycie niniejszej
ustawy staj# si% zwi#zkami spó!dzielczymi w rozumieniu tej ustawy. W okresie 2 lat od
dnia wej'cia w "ycie ustawy, do zwi#zków tych nie stosuje si% art. 139 ust. 2 i art. 143 ust.
l i 2.
2. Zadania zwi#zków spó!dzielczych wykonuj# w stosunku do:
1) spó!dzielni kó!ek rolniczych - Krajowy Zwi#zek Rolników, Kó!ek i Organizacji
Rolniczych dzia!aj#cy na podstawie ustawy z dnia 8 pa)dziernika 1982 r. o spo-
!eczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz. U. Nr 32, poz. 217, z 1997 r.

52
 Nr 121, poz. 769 i z 1998 r. Nr 106, poz. 668);
2) spó!dzielni rzemie'lniczych - Zwi#zek Rzemios!a Polskiego dzia!aj#cy na pod-
stawie ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemio'le (Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz.
979 oraz z 2003 r. Nr 137, poz. 1304);
3) spó!dzielczych kas oszcz%dno'ciowo-kredytowych - Krajowa Spó!dzielcza Kasa
Oszcz%dno'ciowo-Kredytowa dzia!aj#ca na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia
1995 r. o spó!dzielczych kasach oszcz%dno'ciowo-kredytowych (Dz. U. z 1996 r.
Nr l, poz. 2, z pó)n. zm.).
3. Do zwi#zków spó!dzielczych okre'lonych w ust. l i do organizacji okre'lonych w ust. 2
stosuje si% odpowiednio przepisy art. 141 ust. 3-5.

Art. 163
Spó!dzielnie socjalne utworzone na podstawie przepisów art. 203a i 203b ustawy z dnia 16
wrze'nia 1982 r. - Prawo spó!dzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 oraz z 2004 r. Nr
99, poz. 1001) w brzmieniu nadanym przez ustaw% z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji za-
trudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001) s# spó!dzielniami pracy w
rozumieniu niniejszej ustawy.

Art. 164
Osoby, którym Krajowa Rada Spó!dzielcza nada!a przed dniem wej'cia w "ycie niniejszej
ustawy uprawnienia do wykonywania czynno'ci lustracyjnych, s# lustratorami w rozumieniu
tej ustawy.

Art. 165
Post%powanie wewn#trzspó!dzielcze, wszcz%te przed dniem wej'cia w "ycie niniejszej ustawy
toczy si% wed!ug przepisów dotychczasowych.

Art. 166
Post%powanie likwidacyjne spó!dzielni albo zwi#zku spó!dzielczego wszcz%te przed dniem
wej'cia w "ycie niniejszej ustawy, toczy si% od dnia wej'cia w "ycie tej ustawy wed!ug jej
przepisów, jednak"e czynno'ci dokonane przed dniem wej'cia w "ycie ustawy na podstawie
przepisów dotychczasowych pozostaj# w mocy.
Art. 167
1. Spó!dzielnie i zwi#zki spó!dzielcze istniej#ce w dniu wej'cia niniejszej ustawy w "ycie
dokonaj# zmian swoich statutów stosownie do przepisów tej ustawy oraz zg!osz# te zmia-
ny do Rejestru w terminie roku od dnia wej'cia w "ycie ustawy, z zastrze"eniem ust. 2.
2. Termin, o którym mowa w ust. l, dla banków spó!dzielczych wynosi 2 lata.
3. Spó!dzielnie, w których zgodnie z postanowieniami statutu najwy"szym organem jest ze-
branie przedstawicieli, bez okre'lenia liczby cz!onków, której przekroczenie powoduje za-
st#pienie walnego zgromadzenia przez zebranie przedstawicieli, dokonuj# zmian swoich
statutów, z uwzgl%dnieniem przepisu art. 22 ust. l zdanie drugie, uchwa!# podj%t# przez
zebranie przedstawicieli, wy!onione na podstawie dotychczasowych postanowie$ statu-

53
 tów.
4. Do czasu zarejestrowania zmian statutów postanowienia dotychczasowych statutów pozo-
staj# w mocy z tym, "e w razie sprzeczno'ci mi%dzy nimi a przepisami niniejszej ustawy
stosuje si% przepisy tej ustawy.
5. Kongres dokona zmiany statutu Krajowej Rady Spó!dzielczej i przedstawi j# S#dowi
Okr%gowemu w Warszawie w celu stwierdzenia zgodno'ci zmienionego statutu z prawem
w terminie okre'lonym w ust. 1. Przepis ust. 3 stosuje si% odpowiednio.

Art. 168
Krajowa Rada Spó!dzielcza, istniej#ca w dniu wej'cia w "ycie niniejszej ustawy staje si% z
tym dniem Krajow# Rad# Spó!dzielcz# w rozumieniu przepisów tej ustawy.

Art. 169
Podatnicy, u których rok podatkowy jest inny ni" rok kalendarzowy i rozpocz#! si% przed
dniem l stycznia 2006 r., stosuj# do ko$ca przyj%tego przez siebie roku podatkowego przepisy
ustawy wymienionej w art. 164, w brzmieniu obowi#zuj#cym do dnia 31 grudnia 2005 r.

Art. 170
Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 129 ustawy, o której mowa
w art. H&, pozostaj# w mocy do dnia wej'cia w "ycie nowych przepisów wykonawczych
wydanych na podstawie art. 71 ust. 5 niniejszej ustawy.

Art. 171.
Traci moc ustawa z dnia 16 wrze'nia 1982 r. - Prawo spó!dzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188,
poz. 1848 oraz z 2004 r. Nr 99, poz. 1001).

Art. 172.
Ustawa wchodzi w "ycie z dniem l stycznia 2009 r.

54
 Uzasadnienie
I. Obecnie obowi#zuj#ca ustawa z dnia 16 wrze'nia 1982 r. - Prawo spó!dzielcze by!a dotych-
czas oko!o trzydziestu razy nowelizowana. Wskutek tego jest ona niespójna, a przede wszyst-
kim niedostosowana do wspó!czesnych warunków spo!eczno-gospodarczych. Dlatego ko-
nieczne sta!o si% podj%cie prac nad nowym Prawem spó!dzielczym.
Niniejszy projekt Prawa spó!dzielczego zosta! opracowany wed!ug nast%puj#cych za!o"e$.
1) Przepisy o charakterze bezwzgl%dnie obowi#zuj#cym zosta!y ograniczone do koniecznego
minimum, pozostawiaj#c mo"liwie szerokie pole do regulacji statutowych. Bior#c jednak
pod uwag% trudno'ci w prawid!owym opracowaniu statutu, projekt ustawy zawiera tak"e
przepisy o charakterze wzgl%dnie obowi#zuj#cym, które b%d# mia!y zastosowanie tylko
wtedy, gdy statut spó!dzielni nie b%dzie danych kwestii regulowa! odmiennie.
2) Przepisy projektu ustawy zawieraj# alternatywne rozwi#zania w wielu kwestiach, pozo-
stawiaj#c statutowi wybór jednego z nich. Dotyczy to zw!aszcza tych rozwi#za$, które w
dyskusji znalaz!y aprobat% wi%kszo'ci, lecz jednocze'nie za innym rozwi#zaniem wypo-
wiedzia!a si% tak"e tak liczna grupa uczestników dyskusji, "e ich stanowiska nie mo"na
by!o w projekcie ustawy nie uwzgl%dni(.
3) Szczególne znaczenie ma sprawa kompleksowo'ci ustawy, i to zarówno w sensie przed-
miotowym, co oznacza, "e ustawa powinna regulowa( pe!n# problematyk% prawno-
organizacyjn# spó!dzielni, zwi#zków spó!dzielczych i Krajowej Rady Spó!dzielczej, jak i
w sensie podmiotowym, zgodnie z którym ustawa powinna obejmowa( wszystkie rodzaje
spó!dzielni. W konsekwencji zatem ustawa powinna, poza przepisami dotycz#cymi
wszystkich spó!dzielni, zawiera( równie" przepisy szczególne, dotycz#ce wy!#cznie spó!-
dzielni poszczególnych rodzajów. Z tego powodu w projekcie zosta!y zamieszczone od-
r%bne przepisy dotycz#ce rolniczych spó!dzielni produkcyjnych, spó!dzielni kó!ek rolni-
czych, spó!dzielni pracy, spó!dzielni rzemie'lniczych oraz spó!dzielni uczniowskich. Za-
sady tej jednak nie mo"na by!o w pe!ni zrealizowa(, poniewa" do banków spó!dzielczych
maj# zastosowanie przepisy prawa bankowego i odr%bnej ustawy o tych bankach, a do
spó!dzielczych kas oszcz%dno'ciowo-kredytowych - przepisy ustawy o tych kasach. Mo"-
na wr%cz stwierdzi(, "e w wypadku wymienionych jednostek organizacyjnych bardziej
istotne jest to, "e - ze wzgl%du na przedmiot ich dzia!alno'ci gospodarczej - s# odpowied-
nio bankami b#d) kasami, ni" to, "e dzia!aj# w formie organizacyjnej spó!dzielni. Spo-
strze"enia tego nie mo"na natomiast odnie'( do spó!dzielni mieszkaniowych, do których
obecnie maj# zastosowanie nie tylko przepisy ustawy - Prawo spó!dzielcze, ale równie"
przepisy szczególne ustawy o spó!dzielniach mieszkaniowych. To, "e wspomniane spó!-
dzielnie znalaz!y si% poza projektem Prawa spó!dzielczego, wynika bowiem wy!#cznie z
powodu nierozstrzygni%cia dotychczas przez Trybuna! Konstytucji sprawy zgodno'ci z
Konstytucj# licznych przepisów ustawy o spó!dzielniach mieszkaniowych i nowelizuj#cej
j# ustawy z 2002 r.
II. Podstawowe za!o"enia projektu nowego Prawa spó!dzielczego s# nast%puj#ce.
1) Przepisy Prawa spó!dzielczego powinny by( dostosowane do standardów europejskich i
zasad spó!dzielczych uchwalonych przez XXXI Kongres Mi%dzynarodowego Zwi#zku
Spó!dzielczego w 1995 r. w Manchesterze.
2) Podstawy prawne dzia!alno'ci spó!dzielni powinny by( dostosowane do wspó!czesnych
regu! dzia!ania podmiotów gospodarczych oraz uwzgl%dnia( wprowadzenie zmodernizo-
wanego systemu finansowego przedsi%biorców i stworzenie podstaw do menad"erskiego
systemu kierowania dzia!alno'ci# gospodarcz# spó!dzielni.

55
 3) Powinny by( wprowadzone zmiany w odniesieniu do zwi#zków rewizyjnych i Krajowej
Rady Spó!dzielczej oraz do instytucji lustracji zmierzaj#ce do zwi%kszenia ze strony tych
podmiotów zakresu i form pomocy dla spó!dzielni oraz 'ci'lejszego zwi#zania ich dzia!al-
no'ci z potrzebami i oczekiwaniami 'rodowisk spó!dzielczych.
III. Przedstawiaj#c w sposób syntetyczny realizacj% wymienionych zasad nale"y zwróci( uwag%
w pierwszym rz%dzie na dostosowanie definicji spó!dzielni do zasad Mi%dzynarodowego
Zwi#zku Spó!dzielczego, precyzyjne uregulowanie procesu zak!adania spó!dzielni, podniesie-
nie rangi i rozszerzenie zakresu regulacji statutowej. Na szczególne podkre'lenie zas!uguje
wzmocnienie podmiotowo'ci cz!onków spó!dzielni oraz ustawowe okre'lenie ich podstawo-
wych praw i obowi#zków.
Znacz#ce zmiany projekt ustawy wprowadza w odniesieniu do organów spó!dzielni.
Pozostawia si% wprawdzie dotychczasow# struktur% organów, lecz zmienia si% w istotny spo-
sób zakresy ich w!a'ciwo'ci. Zarz#d spó!dzielni uzyskuje mo"liwo'( bardziej operatywnego
dzia!ania, przede wszystkim w wyniku przekszta!cenia rady nadzorczej z organu nadzorczo-
stanowi#cego w organ wy!#cznie nadzorczo-kontrolny. W ma!ych spó!dzielniach, licz#cych
do 10 cz!onków, rady nadzorczej w ogóle si% nie powo!uje. Jej zadania przejmuje walne
zgromadzenie, a prawo kontroli dzia!alno'ci spó!dzielni przys!uguje ka"demu cz!onkowi.
Projekt ustawy stwarza te" podstawy prawne do wprowadzenia w spó!dzielniach systemu
menad"erskiego. Obok tych zmian, które maj# na celu w sposób oczywisty u!atwi( spó!dziel-
niom funkcjonowanie w warunkach wolnego rynku i konkurencji, w projekcie ustawy zmie-
rza si% do umocnienia w du"ych spó!dzielniach demokracji wewn#trzspó!dzielczej przez
zwi%kszenie roli i bli"sze okre'lenie uprawnie$ zebra$ grup cz!onkowskich. Poza tym wyra)-
nie odró"nia si% sytuacje, w których uchwa!y walnego zgromadzenia s# od samego pocz#tku
niewa"ne b#d) te" jedynie mog# by( uchylone przez s#d.
Wa"ne znaczenie maj# nowe rozwi#zania wprowadzone w dziale dotycz#cym systemu
finansowego spó!dzielni. Wprawdzie projekt ustawy zachowuje oba podstawowe fundusze
w!asne spó!dzielni, tj. fundusz udzia!owy i fundusz zasobowy oraz sposób ich tworzenia, z
pewnymi tylko zmianami dotycz#cymi udzia!ów i wpisowego, ale inne nowe przepisy tego
dzia!u stwarzaj# spó!dzielni mo"liwo'( poprawy ich sytuacji finansowej i zdolno'ci kredyto-
wej. S# to w szczególno'ci przepisy o wk!adach skonstruowane w taki sposób, aby by!a nimi
zainteresowana zarówno spó!dzielnia, jak i jej cz!onkowie.
Przepisy projektu ustawy o !#czeniu si% spó!dzielni, podziale spó!dzielni i likwidacji
spó!dzielni merytorycznie niewiele odbiegaj# od unormowa$ zawartych w Prawie spó!dziel-
czym z 1982 r. Nowe przepisy w tym zakresie precyzuj# g!ównie tryb post%powania przy !#-
czeniu si%, dzieleniu i likwidacji spó!dzielni. Maj#tek zlikwidowanej spó!dzielni pozostawio-
ny jest do dyspozycji walnego zgromadzenia, które mo"e przeznaczy( go tak"e do podzia!u
mi%dzy cz!onków, z wyj#tkiem 10%, które powinny by( przekazane na Fundusz Wspierania
Spó!dzielczo'ci tworzony w Krajowej Radzie Spó!dzielczej.
Dotychczas obowi#zuj#ce Prawo spó!dzielcze zawiera przepisy szczególne, dotycz#ce
upad!o'ci spó!dzielni, chocia" post%powanie upad!o'ciowe, poza tymi przepisami, toczy!o si%
wed!ug Prawa upad!o'ciowego z 1934 r. Celem tych przepisów szczególnych by!o umo"li-
wienie spó!dzielniom unikni%cia upad!o'ci przez podj%cie odpowiednich 'rodków, co w prak-
tyce wyra"a!o si% zazwyczaj zwi%kszeniem funduszu udzia!owego. Obecnie, pod rz#dami
nowego Prawa upad!o'ciowego i naprawczego z 2003 r., nale"a!oby tak# mo"liwo'( utrzy-
ma(, bior#c pod uwag% spo!eczny charakter spó!dzielni regu!y niewielki stopie$ zamo"no'ci
jej cz!onków. Dlatego w projekcie ustawy zosta!y zamieszczone przepisy utrzymuj#ce obo-
wi#zek zwo!ania walnego zgromadzenia lub zgromadzenia przedstawicieli i zebra$ grup
cz!onkowskich w sytuacji, gdy spó!dzielnia znajduje si% w stanie niewyp!acalno'ci lub taki

56
stan jej zagra"a w celu podj%cia 'rodków umo"liwiaj#cych wyj'cie spó!dzielni z takiego sta-
nu. Podkre'li( nale"y, "e przepisy te nie naruszaj# interesów wierzycieli spó!dzielni, którzy
mog# niezale"nie od tych przepisów zg!osi( wniosek o og!oszenie jej upad!o'ci wed!ug ogól-
nych zasad.
Jak ju" wy"ej wspomniano, projekt Prawa spó!dzielczego nie zawiera przepisów
szczególnych, odnosz#cych si% do wszystkich rodzajów spó!dzielni i reguluj#cych swoiste dla
nich problemy. Jednak"e cz%'( projektu ustawy (tytu! II), która zawiera przepisy szczególne
dla poszczególnych rodzajów spó!dzielni, obejmuje 5 rodzajów spó!dzielni. Zosta!y tam za-
mieszczone zarówno przepisy nowatorskie, jak i przepisy zachowuj#ce w wielu wypadkach
rozwi#zania dotychczasowe, które zda!y egzamin w praktyce.
Do przepisów szczególnych, zachowuj#cych w wi%kszo'ci dotychczasowe regulacje,
nale"y zaliczy( przepisy o rolniczych spó!dzielniach produkcyjnych, zw!aszcza w zakresie
wk!adów gruntowych i pracy cz!onków w spó!dzielniach. Oddzielna grupa przepisów zosta!a
po'wi%cona spó!dzielniom kó!ek rolniczych, w których cz!onkami mog# by( nie tylko kó!ka
rolnicze, lecz tak"e osoby fizyczne. Wa"ne dla tych spó!dzielni, które oprócz swojej g!ównej
dzia!alno'ci b%d# prowadzi( gospodarstwa rolne, jest dopuszczenie - je"eli statut b%dzie tak
stanowi! - wnoszenia wk!adów gruntowych i pieni%"nych oraz w pewnych sytuacjach zatrud-
nienia swych cz!onków na takich zasadach, jakie obowi#zuj# w rolniczych spó!dzielniach
produkcyjnych. Dotyczy to tak"e innych spó!dzielni, które obok swojej dzia!alno'ci podsta-
wowej zechc# prowadzi( gospodarstwa rolne.
Kolejny dzia! przepisów szczególnych jest po'wi%cony spó!dzielniom pracy. Istot#
tych spó!dzielni by! i jest nadal ich ustawowy obowi#zek zatrudniania swoich cz!onków oraz
obowi#zek cz!onków 'wiadczenia pracy na rzecz spó!dzielni, z regu!y w formie spó!dzielcze-
go stosunku pracy. Konsekwencj# takiego za!o"enia s# daleko id#ce ograniczenia w rozwi#-
zywaniu i zmianie spó!dzielczej umowy o prac%. Jednak"e wyst%puj#ce w kraju trudno'ci
gospodarcze wymagaj# uelastycznienia spó!dzielczych stosunków pracy i takie w!a'nie pro-
jekt ustawy wprowadza.
W projekcie ustawy odr%bne przepisy odnosz# si% do spó!dzielni rzemie'lniczych.
Okre'laj# one przedmiot dzia!alno'ci tych spó!dzielni nawi#zuj#cy do dotychczasowych regu-
lacji statutowych. Przewiduj# te" mo"liwo'( ustawowego umocowania spó!dzielni rzemie'l-
niczych do reprezentowania cz!onków w obrocie gospodarczym, zw!aszcza do zawierania
umów, uczestniczenia w przetargach lub aukcjach, negocjacjach, post%powaniu ofertowym,
wystawach, pokazach itp.
Nast%pny dzia! przepisów szczególnych odnosi si% do spó!dzielni uczniowskich, które
zapewne nie maj # zbyt donios!ego znaczenia dla aktualnej pozycji spó!dzielni w gospodarce
narodowej, ale s# wa"ne z punktu widzenia wychowawczego i dydaktycznego oraz niew#t-
pliwie budz# du"e nadzieje dla przysz!o'ci polskiego ruchu spó!dzielczego. Takie spó!dzielnie
nie s# nowym zjawiskiem w polskiej spó!dzielczo'ci, ich historia liczy bowiem ponad 100 lat.
Pierwsza spó!dzielnia uczniowska zosta!a za!o"ona w 1900 r. w Pszczelinie. Obecnie spó!-
dzielnie uczniowskie dzia!aj# bez podstawy ustawowej, jako organizacje przyszkolne, które
kieruj# si% wzorem statutu opracowanym w Krajowej Radzie Spó!dzielczej. Tymczasem ze
wzgl%dów jurydycznych regulacja ustawowa jest tu konieczna, aby spó!dzielnie te mog!y sku-
tecznie zawiera( umowy niezb%dne dla ich dzia!alno'ci, mie( swoje organy realizuj#ce zasad%
samorz#du spó!dzielczego, posiada( rachunek w banku itp. Trzeba bowiem pami%ta(, "e w
zdecydowanej wi%kszo'ci cz!onkowie spó!dzielni uczniowskich nie uko$czyli 18 roku "ycia,
nie maj# wi%c pe!nej zdolno'ci do czynno'ci prawnych. Na szczególne podkre'lenie z punktu
widzenia interesu spo!ecznego i idei ruchu spó!dzielczego zas!uguj# przepisy okre'laj#ce jako
cel spó!dzielni uczniowskich popularyzowanie w 'rodowiskach m!odzie"owych idei i wiedzy

57
o spó!dzielczo'ci, kszta!towanie umiej%tno'ci "ycia i dzia!ania w zbiorowo'ci spo!ecznej,
rozwijanie u uczniów cech zaradno'ci i przedsi%biorczo'ci oraz przygotowania ich do "ycia
obywatelskiego w warunkach demokracji.
Projekt ustawy w nowy sposób formu!uje zadania lustracji spó!dzielczej rozszerzaj#c
zakres przeprowadzanych przez lustratorów bada$ oraz k!ad#c nacisk na udzielanie pomocy
w postaci ogólnego instrukta"u i w usuwanie stwierdzonych nieprawid!owo'ci w dzia!alno'ci
spó!dzielni oraz na przep!yw informacji o wynikach lustracji do cz!onków spó!dzielni. Lu-
stracja ma by( przeprowadzana w zasadzie co trzy lata, z wyj#tkiem sytuacji, w których ko-
nieczne jest jej cz%stsze przeprowadzanie (w okresie rozliczania kosztów budowy w spó!-
dzielniach mieszkaniowych i w spó!dzielniach znajduj#cych si% w stanie likwidacji - co roku).
Poddawanie si% spó!dzielni lustracji jest obowi#zkowe i zosta!o obwarowane sankcjami kar-
nymi. Wykonywanie tak okre'lonych zada$ lustracji wymaga oczywi'cie posiadania odpo-
wiednich kwalifikacji przez lustratorów, co projekt ustawy dok!adnie reguluje. Lustracj%
przeprowadzaj# zwi#zki spó!dzielcze, a w spó!dzielniach niezrzeszonych w zwi#zkach - Kra-
jowa Rada Spó!dzielcza, która przeprowadza lustracj% tak"e w zwi#zkach.
Cz!onkostwo spó!dzielni w zwi#zkach jest dobrowolne. Zwi#zki spó!dzielcze maj#
zadania okre'lone w projekcie ustawy, w'ród których - poza lustracj# - podkre'li( nale"y
prowadzenie doradztwa na rzecz zrzeszonych spó!dzielni. Do wykonania zada$ na!o"onych
przez projekt Prawa spó!dzielczego zwi#zki spó!dzielcze musz# mie( odpowiednie 'rodki,
które mog# uzyska( wtedy, gdy b%d# zrzesza!y odpowiedni# liczb% spó!dzielni op!acaj#cych
sk!adki. Projekt ustawy minimaln# liczb% spó!dzielni ustala na 50. Spe!nienie tego warunku
stwierdza( b%dzie Krajowa Rada Spó!dzielcza, która b%dzie mog!a tak"e pozbawi( zwi#zek
prawa przeprowadzenia lustracji, je"eli ilo'( zrzeszonych spó!dzielni spadnie poni"ej 50, lub
dzia!alno'( lustracyjna zwi#zku b%dzie niezgodna z przepisami prawa. Warunek zrzeszania co
najmniej 50 spó!dzielni nie dotyczy istniej#cych w dniu wej'cia w "ycie ustawy zwi#zków
rewizyjnych (lustracyjnych), które pod presj# ustawowych zada$ b%d# zapewne d#"y!y do
wzmocnienia si%, przyjmuj#c nowe spó!dzielnie lub !#cz#c si% z innym zwi#zkiem. Mówi#c o
zwi#zkach spó!dzielczych trzeba te" wspomnie(, "e Krajowy Zwi#zek Rolników, Kó!ek i
Organizacji Rolniczych, Zwi#zek Rzemios!a Polskiego oraz Krajowa Spó!dzielcza Kasa
Oszcz%dno'ciowo-Kredytowa zachowuj# swoje uprawnienia zwi#zku spó!dzielczego w sto-
sunku do zrzeszonych w nich spó!dzielni.
W odniesieniu do Krajowej Rady Spó!dzielczej nale"y odnotowa( tylko dwie istotne
zmiany. Pierwsz# jest nadanie Krajowej Radzie charakteru korporacyjnego, zgodnego ze
struktur# wszystkich organizacji spó!dzielczych. Cz!onkami Krajowej Rady wed!ug projektu
s# wszystkie spó!dzielnie i zwi#zki spó!dzielcze, a ich stosunek cz!onkostwa nawi#zuje si% z
mocy ustawy z chwil# wpisania tych organizacji do Krajowego Rejestru S#dowego. Druga
zmiana, chocia" istotna, ma charakter formalny i polega na w!#czeniu Kongresu w struktur%
organów Krajowej Rady, oczywi'cie jako jej organu najwy"szego, reprezentuj#cego wszyst-
kie spó!dzielnie i zwi#zki. Zadania Krajowej Rady Spó!dzielczej oraz zakresy dzia!ania jej
organów, unormowane dotychczas w statucie, nie zawieraj# istotniejszych zmian, zostaje
wi%c w tym wzgl%dzie utrzymany w zasadzie stan dotychczasowy.
W projekcie nowego Prawa spó!dzielczego znalaz!y si% tak"e sankcje karne. Nie s#
one tak obszerne i restrykcyjne jak w kodeksie spó!ek handlowych, poniewa" spó!dzielnie s#
organizacjami spo!ecznymi, a ich dzia!acze w wi%kszo'ci (poza cz%'ci# cz!onków zarz#dów)
wykonuj# swoje funkcje bezp!atnie. Przepisy karne, zawarte w projekcie Prawa spó!dzielcze-
go, dotycz# nast%puj#cych sytuacji. Pierwsza zachodzi wtedy, gdy za!o"yciel spó!dzielni albo
cz!onek jej zarz#du lub rady nadzorczej wzgl%dnie likwidator dzia!a na szkod% spó!dzielni.
Dalsze sytuacje obj%te sankcjami karnymi maj# na celu zdyscyplinowanie osób odpowie-

58
dzialnych w spó!dzielni za uniemo"liwienie przeprowadzenia lustracji oraz niezg!oszenie
wniosku o upad!o'( spó!dzielni. Kolejna sytuacja odnosi si% do og!aszania przez cz!onka or-
ganu spó!dzielni albo likwidatora danych nieprawdziwych albo przedstawiania ich organom
spó!dzielni, w!adzom pa$stwowym, cz!onkom spó!dzielni lub lustratorowi.
Przedmiot ustawy nie jest obj%ty prawem Unii Europejskiej.
Projekt nie zosta! poddany konsultacjom, o których mowa w art. 34 ust. 3 Regulaminu
Sejmu RP.
Projekt ustawy nie spowoduje obci#"e$ bud"etowych.

59
 Warszawa, 28 lipca 2008 r.
BAS-WAEiM-2030/08

Pan
Bronis!aw Komorowski
Marsza!ek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
o zgodno(ci poselskiego projektu ustawy – Prawo spó!dzielcze
(przedstawiciel wnioskodawców: pose! Stanis!aw Stec) z prawem Unii
Europejskiej

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwa!y Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca

1992 r. - Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2002 r. Nr 23, poz. 398, ze zm.)
sporz#dza si% nast%puj#c# opini%:

I. Przedmiot projektu ustawy

Przedstawiony poselski projekt ustawy – Prawo spó!dzielcze ma na celu
zast#pienie dotychczasowej ustawy z dnia 16 wrze'nia 1982 r. – Prawo
spó!dzielcze (Dz.U. z 2003 r. Nr 18, poz. 1848, ze zmianami). Projekt zawiera
kompleksow# regulacj% dotycz#c# spó!dzielni. Normuje m.in. poj%cie
spó!dzielni, zak!adanie spó!dzielni, cz!onkostwo, organy spó!dzielni, gospodark%
i maj#tek spó!dzielni, !#czenie spó!dzielni, podzia! spó!dzielni, likwidacj%
spó!dzielni, szczególne podtypy spó!dzielni (np. spó!dzielnie uczniowskie),
lustracj%, organizacj% spó!dzielczo'ci.

II. Stan prawa Unii Europejskiej w materii obj)tej projektem

ustawy
Prawodawstwo Unii Europejskiej, co do zasady, nie reguluje kwestii
dotycz#cych organizacji, czy funkcjonowania spó!dzielni. Dzia!alno'(
spó!dzielni podlega ogólnym regu!om prawa Unii Europejskiej (warto w tym
miejscu wskaza(, "e na u"ytek prawa przedsi%biorczo'ci, przez spó!ki rozumie
si% tak"e spó!dzielnie – zob. art. 48 Traktatu ustanawiaj#cego Wspólnot%
Europejsk#; dalej: TWE). Mimo to, warto zwróci( uwag% na niektóre akty
prawa wtórnego, które mog# mie( zwi#zek z opiniowanym projektem ustawy.

a) Rozporz#dzenie Rady (WE) Nr 1435/2003 z dnia 22 lipca 2003 r. w

sprawie statutu spó!dzielni europejskiej (SCE)1. Spó!dzielnia europejska (SCE)
1
Dz.Urz. L 207 z 18.8.2003, s. 1-24 , ze zmianami; Dz.Urz. Polskie wydanie specjalne Rozdzia! 17 Tom 1 s.
280- 303.
 2

jest typem osoby prawnej istniej#cym równolegle do spó!dzielni tworzonych na

podstawie prawa krajowego Pa$stw Cz!onkowskich Unii Europejskiej.
Podmioty tworz#ce spó!dzielni% europejsk# (w tym równie" spó!dzielnie
za!o"one na podstawie prawa krajowego) musz# pochodzi( przynajmniej z
dwóch pa$stw cz!onkowskich (art. 2). Warto tak"e zwróci( uwag%, "e
spó!dzielnia europejska mo"e zosta( przekszta!cona w spó!dzielni% podlegaj#c#
prawu pa$stwa cz!onkowskiego, w którym mie'ci si% jej siedziba statutowa (art.
76).
Zgodnie z art. 249 TWE, rozporz#dzenie ma zasi%g ogólny. Wi#"e w
ca!o'ci i jest bezpo'rednio stosowane we wszystkich Pa$stwach Cz!onkowskich.

b) Dyrektywa Rady 2003/72/WE z dnia 22 lipca 2003 r. uzupe!niaj#ca

statut spó!dzielni europejskiej w odniesieniu do zaanga"owania pracowników2.
Dyrektywa jest aktem prawnym zwi#zanym z rozporz#dzeniem Rady (WE) Nr
1435/2003 w sprawie statutu spó!dzielni europejskiej (SCE). Jak ju"
zaznaczono, spó!dzielnia europejska jest odr%bnym typem osoby prawnej od
spó!dzielni w rozumieniu prawa krajowego.

c) Rozporz#dzenie Rady (WE) Nr 1346/2000 z dnia 2 maja 2000 r. w

sprawie post%powania upad!o'ciowego3. Rozporz#dzenie stosuje si% do
zbiorowych post%powa$ przewiduj#cych niewyp!acalno'( d!u"nika, które
obejmuj# ca!kowite lub cz%'ciowe zaj%cie maj#tku d!u"nika oraz powo!anie
zarz#dcy (art. 1). Za!#cznik A do rozporz#dzenia zawiera wykaz krajowych
post%powa$, do których znajduje zastosowanie rozporz#dzenie. W przypadku
Polski jest to m.in. post%powanie upad!o'ciowe. Celem rozporz#dzenia jest
zapewnienie skutecznego i sprawnego funkcjonowania transgranicznych
post%powa$ upad!o'ciowych (motyw drugi preambu!y). Z tego powodu
rozporz#dzenie reguluje przede wszystkim kwestie kolizyjnoprawne.
Rozstrzyga, które prawo jest w!a'ciwe do poszczególnych aspektów
post%powania upad!o'ciowego.
Zgodnie z art. 249 TWE, rozporz#dzenie ma zasi%g ogólny. Wi#"e w
ca!o'ci i jest bezpo'rednio stosowane we wszystkich Pa$stwach Cz!onkowskich.

d) Prawo pracy jest bardzo rozbudowan# dziedzin# prawa Unii

Europejskiej. Na podstawie przepisów art. 137 TWE wydano liczne dyrektywy.
Ich wymienianie i analiza w tym miejscu nie jest konieczna, warto wszak"e
zauwa"y(, "e wskazany przepis Traktatu upowa"nia do stanowienia prawa m.in.
w zakresie ochrony pracowników w przypadku wypowiedzenia umowy o prac%,
ochrony zdrowia i bezpiecze$stwa pracowników, warunków pracy,
zabezpieczenia spo!ecznego i ochrony socjalnej pracowników. Przepisy te s#

2
Dz. Urz. L 207 z 18.8.2003, s. 25-36, Dz. Urz. Polskie wydanie specjalne Rozdzia! 5 Tom 4, s. 338-349
3
Dz. Urz. L 160 z 30.6.2000, s. 1-18; Dz. Urz. Polskie wydanie specjalne Rozdzia! 19 Tom 1, s. 191-208.
 3

implementowane przede wszystkim ustaw# – Kodeks pracy (zob. przypis do

ustawy).

III. Analiza przepisów projektu pod k$tem ustalonego stanu prawa

Unii Europejskiej
Opiniowany projekt ustawy nie narusza wskazanych przepisów prawa
Unii Europejskiej. Projektowana ustawa nie b%dzie kolidowa!a z regulacjami
dotycz#cymi spó!dzielni europejskiej, gdy" SCE mog# dzia!a( równolegle do
spó!dzielni tworzonych na podstawie prawa krajowego. Projekt, a w
szczególno'ci przepisy Tytu!u I, Dzia!u X – Post%powanie upad!o'ciowe i
naprawcze, nie narusza rozporz#dzenia Rady (WE) Nr 1346/2000 z dnia 2 maja
2000 r. w sprawie post%powania upad!o'ciowego.
Odnosz#c si% do znajduj#cych si% w projekcie przepisów z zakresu prawa
pracy (w szczególno'ci art. 89-94, 98-118), nale"y stwierdzi(, "e s# to przepisy
szczególne w stosunku przepisów ogólnych zawartych w Kodeksie pracy,
uwzgl%dniaj#ce specyfik% spó!dzielczego stosunku pracy. Przepis art. 115
projektu, który w sprawach nieuregulowanych, do spó!dzielczej umowy o prac%
nakazuje stosowa( pozosta!e przepisy prawa pracy, zapewnia zgodno'(
spó!dzielczego stosunku pracy z prawem Unii Europejskiej.

IV. Konkluzje
Poselski projekt ustawy – Prawo spó!dzielcze nie jest sprzeczny z prawem
Unii Europejskiej.

Opracowa!: Zespó! Prawa Europejskiego

Akceptowa!: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Micha! Królikowski

Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, spó!dzielnia

 Warszawa, 28 lipca 2008 r.

BAS-WAEM-2031/08

Pan
Bronis!aw Komorowski
Marsza!ek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
dotycz$ca mo*liwo(ci uznania przedstawionego poselskiego projektu
ustawy – Prawo spó!dzielcze (przedstawiciel wnioskodawców: pose!
Stanis!aw Stec) za projekt ustawy wykonuj$cej prawo Unii Europejskiej w
rozumieniu art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu

Stosownie do art. 95a ust. 1 Regulaminu Sejmu, projektem ustawy

wykonuj#cym prawo Unii Europejskiej jest projekt ustawy maj#cy na celu
wykonanie prawa Unii Europejskiej.
Przedstawiony poselski projekt ustawy – Prawo spó!dzielcze ma na celu
zast#pienie dotychczasowej ustawy z dnia 16 wrze'nia 1982 r. – Prawo
spó!dzielcze (Dz.U. z 2003 r. Nr 18, poz. 1848, ze zmianami). Projekt zawiera
kompleksow# regulacj% dotycz#c# spó!dzielni. Normuje m.in. poj%cie
spó!dzielni, zak!adanie spó!dzielni, cz!onkostwo, organy spó!dzielni, gospodark%
i maj#tek spó!dzielni, !#czenie spó!dzielni, podzia! spó!dzielni, likwidacj%
spó!dzielni, szczególne podtypy spó!dzielni (np. spó!dzielnie uczniowskie),
lustracj%, organizacj% spó!dzielczo'ci.
Poniewa" opiniowany projekt ustawy nie wykonuje "adnego przepisu
prawa Unii Europejskiej, nie ma podstaw, by uzna( go, w trybie art. 95a ust. 3
Regulaminu Sejmu, za projekt ustawy wykonuj#cej prawo Unii Europejskiej.

Opracowa!: Zespó! Prawa Europejskiego

Akceptowa!: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Micha! Królikowski

Deskryptory Bazy REX: Unia Europejska, spó!dzielnia