Palenie - fakty, mity, ciekawostki Dym tytoniowy skada si z prawie 4.000 zwizkw chemicznych, z tego ponad 40 to substancje rakotwrcze.

. Ich dziaanie nie jest ograniczone jedynie do palaczy tytoniu, ale take dotyczy wszystkich tych osb (mczyzn, kobiet i dzieci), ktre przebywaj w pomieszczeniach, gdzie wystpuje dym tytoniowy (tzw. "palenie bierne"). Oto przykady niektrych tylko substancji wystpujcych w dymie tytoniowym: Aceton rozpuszczalnik. Arsen stosowany take jako popularna trutka na szczury i inne gryzonie. Chlorek winylu - zwizek uywany take np. do produkcji plastiku. Ciaa smoowate - s odpowiedzialne za powstawanie nowotworw zoliwych u czowieka. Cyjanowodr gaz uywany przez hitlerowcw w komorach gazowych do masowego ludobjstwa. Fenole - niszcz rzski nabonka wycieajcego oskrzela. Rzski te oczyszczaj wdychane przez czowieka powietrze i chroni drogi oddechowe przed przenikaniem przez ich ciany substancji i zwizkw chemicznych oraz mikroorganizmw, np. wirusw. Formaldehyd - zwizek stosowany m.in. do konserwacji preparatw biologicznych, np. ab. Nikotyna dziaa obkurczajco na ciany naczy kwiononych (w tym take naczy wiecowych zaopatrujcych serce), zwiksza cinienie krwi, jest odpowiedzialna za niefizjologiczne przyspieszenie akcji serca oraz zaburzenia rytmu serca, a take wpywa negatywnie na gen p53, ktry powstrzymuje niekontrolowany rozwj komrek, czyli powstawanie nowotworw. Polon radioaktywny pierwiastek, odkryty przez nasz rodaczk Mari Skodowsk-Curie. Tlenek wgla (czad, CO) zmniejszajc zawarto tlenu we krwi, w znaczny sposb utrudnia prac serca i dotarcie tlenu do rnych czci i narzdw organizmu czowieka. Jest to zwizek bdcy bezporedni przyczyn mierci wielu osb w czasie poarw. Choroby majce istotny zwizek z paleniem tytoniu: Nowotwory zoliwe: o Rak puc o Rak wargi, jzyka, jamy ustnej, przeyku i krtani o Rak pcherza moczowego o Rak nerki o Rak trzustki Choroba niedokrwienna serca Przewleke zapalenie oskrzeli Grulica ukadu oddechowego Nadcinienie ttnicze Arteriosclerosis Udar mzgu Wrzody odka oraz dwunastnicy Przepukliny jelitowe Wiele przypadkw naczyniopochodnego udaru mzgu moe by wizanych z wczeniejszym paleniem tytoniu. Przyczyn jest tutaj udowodniony wpyw palenia tytoniu na rozwj miadycy naczy krwiononych. Wiele prac jednoczenie przedstawia dowody na to, i u palaczy tytoniu rzadziej wystpuje choroba Parkinsona. Na zdjciu widoczny jest tzw. kaszak (atheroma). Materia pochodzi z Univ. of Illinois College of Medicine at UrbanaChampaign, Internet-USA. Oprac. na podstawie materiaw WHO: "IRC Monographs on the Evaluation of the Carcinogenic Risk of Chemical to Humans" (Lyon, France, 1985). Palacze tytoniu dwukrotnie czciej ni niepalcy umieraj na zawa minia sercowego. U mczyzn, ktrzy zaczli pali przed 15 rokiem ycia i palili 15 - 24 papierosw dziennie, ryzyko wystpienia choroby wiecowej jest 10-krotnie wiksze. Take u osb niepalcych, ale wdychajcych dym ulatniajcy si z ognika papierosa (tzw. boczny strumie) w istotny sposb wzrasta ryzyko chorb serca i puc (tzw. palacze bierni). Na zdjciu widoczny obraz zawau minia sercowego. Materia z Univ. of Illinois College of Medicine at Urbana-Champaign, Internet-USA. Palacze tytoniu 20krotnie czciej umieraj z powodu rozedmy puc i przewlekego zapalenia oskrzeli (PZO) ni osoby niepalce. Wrd 10 chorych na raka puc 9 palio papierosy. Palenie tytoniu wykazuje istotny zwizek i w duym stopniu zwiksza ryzyko wystpienia wszystkich gwnych typw histologicznymi raka puc, jakkolwiek w przypadku raka gruczoowego (adenocarcinoma) ryzyko to jest relatywnie nisze ni przy innych typach histologicznych raka. Ryzyko

wystpienia raka puc w znaczcy sposb ronie wraz z dugoci okresu palenia tytoniu dla wszystkich typw histologicznych raka puc. Na zdjciu: rak gruczoowy puc (adenocarcinoma). Materia z Univ. of Illinois College of Medicine at Urbana-Champaign, Internet-USA. Istniej dowody na to, i palenie tytoniu poprzez wpyw na rozwj przewlekego zapalenia oskrzeli, jest jednym z istotniejszych czynnikw usposabiajcych do wystpienia grulicy ukadu oddechowego. Oprac. na podstawie materiaw WHO: "IRC Monographs on the Evaluation of the Carcinogenic Risk of Chemical to Humans" (Lyon, France, 1985). Istnieje udowodniony zwizek pomidzy paleniem tytoniu a zapadalnoci na raka pcherza moczowego i nerki. Ryzyko wystpienia raka pcherza moczowego u palaczy jest przecitnie 5 razy wiksze ni u osb niepalcych i zaley od iloci wypalanych papierosw. Przy czym to podwyszone ryzyko w stosunku do palcych kobiet jest relatywnie ni ni u mczyzn, ale rnica ta moe wynika z mniejszej iloci palcych kobiet w stosunku do palcych mczyzn. W niektrych badaniach a 50% przypadkw raka pcherza moczowego u mczyzn i 25% u kobiet byo zwizanych z paleniem tytoniu. Niektre z bada wykazay ponadto wiksz zapadalno na raka gruczoowego nerki (adenocarcinoma) u palaczy tytoniu w porwnaniu do osb niepalcych. Na zdjciu: rak gruczoowy nerki (adenocarcinoma). Materia z Univ. of Illinois College of Medicine at Urbana-Champaign, Internet-USA. Oprac. na podst. materiaw WHO: "IRC Monographs on the Evaluation of the Carcinogenic Risk of Chemical to Humans" (Lyon, France, 1985). Palenie tytoniu peni istotn rol w patogenezie zarwno wrzodu odka jak i dwunastnicy. Prowadzone badania naukowe wykazay istotn dodatni zaleno pomidzy czasem palenia tytoniu a pojawieniem si ww. chorb. Ryzyko wystpienia raka odka jest wysze u palaczy tytoniu o okoo 1,5 razy. Oprac. na podst. materiaw WHO: "IRC Monographs on the Evaluation of the Carcinogenic Risk of Chemical to Humans" (Lyon, France, 1985). Palenie tytoniu a przepuklina pachwinowa. Oczywicie nie mona powiedzie, i bezporedni przyczyn powstawania przepukliny pachwinowej jest palenie tytoniu. Istnieje jednak zwizek pomidzy wystpowaniem przepukliny a silnym kaszlem, towarzyszcym przewlekemu zapaleniu oskrzeli. Przyczyn PZO natomiast w wielu przypadkach jest wanie palenie tytoniu W wielu badaniach wykazano zwizek pomidzy paleniem tytoniu a wystpowaniem raka trzustki. Jak dotychczas nie jest znana dokadnie przyczyna tej korelacji. Na zdjciu: rak gruczoowy trzustki (adenocarcinoma). Materia z Univ. of Illinois College of Medicine at UrbanaChampaign, Internet-USA. Oprac. na podst. materiaw WHO: "IRC Monographs on the Evaluation of the Carcinogenic Risk of Chemical to Humans" (Lyon, France, 1985). Niektre badania wykazay, i palenie tytoniu zmniejsza czstotliwo wystpowania czci chorb hormonozalenych (np. osteoporozy i zwizanego z tym podwyszonego ryzyka zamania szyjki koci udowej), a take poprzez przesunicie okresu wystpienia menopauzy u kobiet wpywa poprzez ukad hormonalny na zmniejszenie ryzyka raka endometrium. Oprac. na podst. materiaw WHO: "IRC Monographs on the Evaluation of the Carcinogenic Risk of Chemical to Humans" (Lyon, France, 1985). Kobieta palca tyto w ciy powoduje, e: jej dziecko nie otrzymuje wystarczajcej iloci tlenu, ktry jest potrzebny do prawidowego wzrostu i rozwoju, rozwijajce si w jej onie dziecko jest zmuszane do kontaktu z prawie 4.000 substancji chemicznych, w tym 40 rakotwrczymi, ktre s zawarte w dymie tytoniowym, dziecko rodzi si znacznie mniejsze i podatniejsze na choroby wieku niemowlcego i wczesnodziecicego w porwnaniu z dziemi, ktrych mamy nie pal, zwiksza si ryzyko komplikacji w czasie ciy: samoistnego poronienia, porodu przedwczesnego, krwawie z drg rodnych, oyska przodujcego, przedwczesnego odklejenia oyska lub pknicia bon podowych, a take ciy

pozamacicznej. palenie przez matk w ciy znacznie zwiksza ryzyko urodzenia martwego dziecka, wczesnej mierci noworodka lub zespou nagej mierci niemowlcia (tzw. mierci eczkowej). Najbardziej negatywnie na rozwj podu wpywa zwaszcza palenie w ostatnich 2 miesicach ciy. Korzyci wynikajce z rzucenia palenia przez kobiet w ciy. Jeli kobieta palca tyto zrezygnuje z tego naogu w pierwszej poowie ciy, a najlepiej w pierwszym trymestrze ciy (tzn. pierwszych 3 miesicach), to ryzyko niskiej wagi urodzeniowej u dziecka, wczeniactwa, krwawie poczas ciy lub martwego podu bdzie podobne jak u kobiet nigdy nie palcych. Nawet jeli rzucenie palenia przez matk nastpi w 30 tygodniu ciy istnieje szansa na wyrwnanie przez dziecko swojej wagi urodzeniowej. Jeli kobieta pali po porodzie i jednoczenie karmi dziecko piersi to dochodzi do przekazywania wielu trujcych substancji z dymu tytoniowego wraz z pokarmem matki. Do pokarmu przechodzi np. nikotyna, powodujc u dziecka wystpowanie okresw niepokoju, bezsennoci, wymiotw, biegunek, a take niefizjologiczne przyspieszenie pracy serca i zaburzenia krenia. Niemowlta wdychajce dym z papierosw wypalanych przez ich matki bd ojcw, 2 razy czciej zapadaj na powane choroby ukadu oddechowego (zapalenia puc, oskrzeli, grnych drg oddechowych). Poza tym palenie papierosw przez rodzicw w istotny sposb zwiksza ryzyko wystpienia astmy oskrzelowej u dziecka, a take przewlekego zapalenia ucha rodkowego, ktre jest gwn przyczyn guchoty w wieku dziecicym. Istniej take dowody na zwizek palenia tytoniu z innymi powanymi chorobami, np. biaaczkami. . Palc papierosy zwikszasz ryzyko wystpienia zawau serca i udaru mzgowego trzykrotnie. 2. Wypalenie kadego papierosa wie si z natychmiastowym wzrostem cinienia ttniczego i przyspieszeniem akcji serca. Efekt ten jest szczeglnie wyrany podczas palenia pierwszego papierosa w godzinach porannych, kiedy ryzyko wystpienia zawau serca i udaru mzgowego jest najwiksze. Sprbuj oceni wpyw papierosw na Twj ukad krenia mierzc ttno przed i po wypaleniu papierosa. 3. Podczas palenia papierosw dochodzi do skurczu ttnic unaczyniajcych misie sercowy (tzw. naczy wiecowych). Dlatego te palenie papierosw moe by przyczyn zawau minia sercowego nawet w przypadku niewielkich zmian miadycowych w naczyniach wiecowych. 4. Palenie papierosw zmniejsza skuteczno leczenia nadcinienia ttniczego. Leczenie agodnego nadcinienia ttniczego lekami czsto nie zapobiega wystpieniu powika zwizanych z nadcinieniem, jeeli pacjenci jednoczenie pal papierosy. Znany jest fakt czstszego wystpowania nadcinienia zoliwego u palaczy. 5. Jeeli palisz papierosy, to korzyci wynikajce z przyjmowania lekw obniajcych cinienie ttnicze bd widoczne dopiero wtedy, gdy rzucisz palenie. 6. Palc papierosy naraasz nie tylko siebie, ale rwnie osoby z Twojego najbliszego otoczenia (tzw. biernych palaczy). Bierne wdychanie dymu tytoniowego wywiera szczeglnie niekorzystny wpyw na ukad krenia u dzieci. 7. Nie pocieszaj si tym, e palisz niewiele lub mniej ni kiedy. Nie ma "bezpiecznej" liczby wypalanych papierosw. Palenie nawet 5 papierosw dziennie wie si ze wzrostem ryzyka wystpienia powika nadcinienia ttniczego. 8. U osb palcych znacznie czciej ni u niepalcych dochodzi do koniecznoci amputacji ng (z powodu miadycy ttnic koczyn dolnych). 9. Papierosy mog by rdem impotencji u mczyzn i zaburze podnoci u kobiet. Palenie tytoniu zwiksza ryzyko wystpienia powika w czasie stosowania doustnych rodkw antykoncepcyjnych. 10. U kobiety palcej w czasie ciy mog wystpi zaburzenia w rozwoju podu i w nastpstwie czstsze zgony noworodkw. 11. Nie daj si nabra na papierosy "light" lub "ultra-light". A 75% palaczy uwaa, e palenie takich papierosw jest mniej szkodliwe. Tymczasem badania naukowe wskazuj, e w porwnaniu z papierosami

tradycyjnymi palenie takich papierosw nie zmniejsza ryzyka wystpienia zawau minia sercowego. 12. Palenie papierosw jest w Polsce przyczyn co drugiego zgonu mczyzn w wieku 3569 lat - jestemy niestety pod tym wzgldem wiatowym liderem. 13. rednia dugo ycia osb niepalcych w krajach rozwinitych systematycznie ronie. Szacuje si, e rednia rnica dugoci ycia midzy osobami niepalcymi a palaczami wynosi 15 lat. Czy warto dla przyjemnoci zacigania si dymem papierosowym powici 15 lat ycia ? 14. Podejmij decyzj o rzuceniu palenia ju dzisiaj. Jest to moliwe; w USA udaje si to ponad milionowi palaczy rocznie, a liczba byych palaczy przewysza ilo osb nadal palcych papierosy.