Odporno organizmu Typy reakcji immunologicznych Mechanizmy generowania przeciwcia w organizmie ssaka Przeciwciaa monoklonalne i ich zastosowania

Ukad limfatyczny czowieka

Alberts 24-3

Odporno

U owadw i bezkrgowcw odporno jest wrodzona. Odpowied wyzwalaj receptory wice specyficzne sekwencje cukrw i aminokwasw. Receptory te s kodowane w komrkach zarodka a ich struktura jest staa i niemodyfikowana. Aktywacja tych receptorw powoduje wydzielanie substancji przeciwbakteryjnych

Ukad odpornociowy krgowcw jest bardziej zoony

Alberts 24-1

Odporno

U krgowcw wystpuje take odporno nabyta. Limfocyty T i B s aktywowane przez specyficzne antygeny, ale tu rozpoznawana jest ich struktura przestrzenna, a nie skad chemiczny. Aktywowane limfocyty tworz klony zdolne do walki z patogenem. Po zwalczeniu infekcji pozostaje pewna ilo komrek pamici, ktre w przypadku kolejnej ekspozycji reaguj na obecno patogenu znacznie szybciej.

Alberts 24-5

Limfocyty T i B

Alberts 24-6

Limfocyty

Alberts 24-6

Odpowied humoralna

Zwizana z krcymi we krwi przeciwciaami (immunoglobulinami nalecymi do frakcji gammaglobulin osocza) Immunoglobuliny aktywuj ukad dopeniacza oraz atakuj i neutralizuj antygeny Gwny rodzaj odpowiedzi przeciwko komrkom bakteryjnym

Odpowied humoralna

Alberts 24-8

Wikszo antygenw pobudza wiele rnych klonw limfocytw

Determinanta antygenowa epitop to ta cz antygenu, ktra jest rozpoznawana przez receptory. Aktywacja pewnych determinant antygenowych moe by silniejsza ni innych. S to tzw determinanty immunodominujce. Zalenie od tego jaka liczba klonw reaguje na dany antygen, mwimy o odpowiedzi poliklonalnej, oligoklonalnej lub monoklonalnej.

Pami komrkowa
Limfocyty B

Po aktywacji przeksztacaja si w limfocyty B pamici i komrki plazmatyczne

Alberts 24-10

Pami limfocytw utrzymuje si bardzo dugo (niekiedy cae ycie) Po aktywacji w wzach chonnych rozprzestrzeniaj si po organizmie.

Alberts 24-10

Limfocyty nie niszcz wasnych tkanek

Wasne antygeny s prezentowane dojrzewajcym limfocytom. Limfocyty rozpoznajce antygeny wasne, s niszczone. Mechanizm nabywania tolerancji przebiega dla limfocytw T w grasicy i B w szpiku, za uzupeniany jest w wzach chonnych. Zjawisko nosi nazw wrodzonej tolerancji immunologicznej

Alberts 24-13

Choroby autoimmunologiczne

Cukrzyca typu I SM Miastenia gravis Choroba Hashimoto Choroba Gravesa-Basedowa

Limfocyty kr z krwi i limf

Alberts 24-14

Immunoglobuliny

Krce przeciwciaa neutralizujce toksyny biakowe, oraz blokujce wizanie wirusw i bakterii z komrkami gospodarza. Opsonizuj bakterie, oraz aktywuj ukad dopeniacza. Komrki plazmatyczne wytwarzaj pi typw przeciwcia, ktre zbudowane s z symetrycznej czsteczki utworzonej z czterech acuchw polipeptydowych. Przeciwciaa wczone w bon komrkow limfocytw stanowi ich receptory

Immunoglobuliny

Alberts 24-18

Budowa immunoglobulin

Dwa dugie acuchy nazywane s acuchami cikimi, za dwa krtkie acuchami lekkimi. Istnieje 8 typw acuchw cikich i dwa typy lekkich. acuchy cikie poczone s mostkami disiarczkowymi, co umoliwia zmian ich pooenia wzgldem siebie. Kady acuch ciki skada si z regionu zmiennego (V), segmentu rnicujcego (D), czcego (J) i segmentu staego (C). acuchy lekkie maja segmenty V, J i C.

Immunoglobuliny

Segmenty V tworza cz miejsca wicego antygen (Fab) Cz FC jest efektorowa: poredniczy w przekazywaniu sygnau.

Alberts 24-21

Ig
IgG aktywaja ukadu dopeniacza; gwne Ig we krwi i jedyne przechodzce przez oysko i wydzielane do mleka matki. IgA (wydzielnicze) tworz dimery i trimery. Miejscowa ochrona w wydzielinach(zy, przewd pokarmowy

IgM Pi czsteczek Ig czy si wok polipeptydu J.Aktywacja ukadu dopeniacza (pentamer) IgD rozpoznawanie antygenu przez limfocyty B IgE wydzielanie histaminy z bazofili i komrek tucznych. Dziaanie reagin.

Alberts 24-33

Alberts 24-32

Alberts 24-31

Zmienno struktury przeciwcia

S 2 rodzaje acuchw lekkich i 8 rodzajw acuchw ciekich Kady z acuchw ma rejony hiperzmiene W rodzinie genw kodujcych jest kilkaset regionw dla acucha V, okoo 20 regionw dla acucha D i 4 dla acucha J. Podczas dojrzewania limfocytu losowo dobiera si po jednym wariancie z zestawu. Te cz si kodujc gen konkretnego przeciwciaa. Podobna rekombinacja dotyczy dwch rejonw acucha lekkiego. Dodatkowo zmienno dotyczy acucha J, gdzie na zczach dodawane mog by przypadkowe nukleotydy. Okoo 1015 kombinacji Podobna jest liczba moliwych kombinacji dla receptorw limfocytw T.

Alberts 24-37

Odpowied komrkowa

Zwizana z limfocytami T Cytotoksyczne limfocyty T atakuj i niszcz komrki, ktre maja na powierzchni odpowiedni aktywujcy je antygen. Komrki cytotoksyczne niszcz obce komrki poprzez wprowadzanie perforyn oraz inicjowanie apoptozy. Gwna linia obrony przeciwko wirusom, grzybom i niektrym bakteriom. Uczestniczy w zwalczaniu nowotworw. Odpowiada za reakcje nadwraliwoci typu pnego i odrzucenie przeszczepu

Limfocyty T

Dziaaj na krtki dystans Rozpoznaj fragmenty antygenw na powierzchni komrek, nie za cae, nienaruszone antygeny Mog niszczy patogeny wnikajce do komrek i te, ktre zostay pobrane aktywnie przez komrki. Ich receptory s zwizane z bona komrkow Nie wydzielaj Ig

Receptory limfocytw T powstaj podobnie jak Ig

Taka sama rekombinacja fragmentw VDJ

Limfocyty T
Limfocyty T Tcytotoksyczne Tpamici T pomocnicze (TH):

TH1 (wytwarzaj IL-2 i INF , uczestnicz gwnie w odpowiedzi komrkowej TH2 (wytwarzajce IL-4 i odpowiedzi humoralnej) IL-5, uczestniczce w

Komrki NK rwnie s cytotoksyczne

Rozpoznawanie antygenu

Zdolno do rozpoznawania antygenw jest wrodzona i rozwija si bez ekspozycji. Komrki pnia rnicuj si na wiele milionw rnych limfocytw T i B, kady zdolny do odpowiedzi na jeden antygen. Komrki rozpoznajce antygen ulegaj podziaom tworzc klony segregacja klonalna.

MHC Major Hisocompatibility Complex

Biaka wysoce polimorficzne, zmienno dotyczy gwnie miejsca wicego antygen. U jednej osoby kilkanacie rodzajw MHC, co daje moliwo rozpoznania wikszej iloci antygenw Biaka MHC s bardzo silnie immunogenne, co powoduje komplikacje przy przeszczepach

MHC Major Hisocompatibility Complex

Geny MHC koduj glikoproteiny i s podzielone na dwie klasy: MHC1 znajduj si na wszystkich jdrzastych komrkach (zwizane z produktami trawienia biaek syntetyzowanych w obrbie komrki). S rozpoznawane przez limfocyty T cytotoksyczne. MHC2 Na komrkach prezentujcych antygen i zwizane zwykle z produktami trawienia zewntrzkomrkowych antygenw (np bakterii). S rozpoznawane przez limfocyty T pomocnicze.

Alberts 24-49

Struktura MHC I

Alberts 24-50

CD4 i CD8

Na powierzchni limfocytw cytotoksycznych, wicych biaka MHC I wystpuje czsteczka CD8, a na TH wicych biaka MHC II czsteczka CD4. Biaka CD4 i CD8 przyspieszaj wizanie receptorw do kompleksw MHC, ale same nie rozpoznaj antygenw. CD4 i CD8 Wi si do staych fragmentw kompleksw MHC

Alberts 24-55

Prezentacja antygenw MHC I

Alberts 24-58

Limfocyty T cytotoksyczne zabijaj zakaone komrki

Alberts 24-45

Dziaanie limfocytw TH
Aktywowane limfocyty T CD8 zabijaj patogeny bezporednio, za limfocyty T CD4 wydzielaj cytokiny aktywujce inne limfocyty oraz makrofagi. Fragmenty obcych polipeptydw cz si z MHC II w pnych endosomach.

Prezentacja antygenu MHC II

Alberts 24-60

Prezentacja antygenu

Komrki prezentujce antygen (APCs) to komrki dendrytyczne (w wzach chonnych i ledzionie) oraz komrki Langerhansa w skrze. Rol APCs penia tez makrofagi i limfocyty B. Kompleks biaka MHC w poczeniu z peptydem na powierzchni APC jest rozpoznawany przez odpowiednie limfocyty T.

Aktywacja limfocytw T wymaga dwch sygnaw

Kontakt z obcym peptydem poczonym z MHC II Sygna chemiczny w postaci IL-1 lub poczonego z bon APC czynnika B7 Pobudzone limfoctyt TH aktywuja inne komrki poprzez IL-2

Alberts 24-61

Typy reakcji immunologicznych

Typ I (anafilaktyczny) Obejmuje reakcje nadwraliwoci. Mechanizm:

Reakcja IgE zalena Degranulacja komrek tucznych powodujeuwolnienie mediatorw reakcji zapalnej (gwnie histaminy, leukotrienw oraz cytokin). Zwykle reakcja jest natychmiastowa, moe by tez opniona Jad owadw bonkoskrzydych Penicylina Pokarmy (orzeszki ziemne) Reakcja moe wywoa: wstrzs anafilaktyczny, pokrzywk ostra, obrzk naczynioruchowy Quinckego, ale te choroby alergiczne grnych i dolnych drg oddechowych oraz przewodu pokarmowego.

Typy reakcji immunologicznych

Typ II (cytotoksyczny) Zaleny od przeciwcia klasy IgM i IgG. Polega na zabijaniu obcych komrek posiadajcych na powierzchni nowe antygeny i moe prowadzi do uszkodzenia wasnych komrek. Przykady nadwraliwoci typu II:

anemia hemolityczna z dodatnim odczynem Coombsa lekopochodne cytopenie choroba hemolityczna noworodkw zapalenie tarczycy Hashimoto przewleka pokrzywka

Typy reakcji immunologicznych

Typ V Jest to dodatkowy typ nadwraliwoci, ktry jest czasem wczony w typ II Cech charakterystyczn typu V jest fakt, e przeciwciaa zamiast wiza si do skadnikw powierzchniowych komrki, rozpoznaj i wi si z receptorami na jej powierzchni, co albo zapobiega przenoszeniu ligandu na receptor lub naladuje ten ligand, zaburzajc w ten sposb sygnalizacj komrki. Kliniczne przykady: Choroba Gravesa-Basedowa Miastenia Gravis

Typy reakcji immunologicznych

Typ III (kompleksw immunologicznych) W wyniku dziaania alergenu tworz si w nadmiarze przeciwciaa precypitujce klasy IgG, (niekiedy IgA), ktre nie maj powinowactwa do komrek. W kreniu cz si z antygenem tworzc kompleksy aktywujce dopeniacz. Poprzez kolejne reakcje prowadz do uwalniania histaminy i wzmoonej przepuszczalnoci naczy. Kompleksy odkadaj si w tkankach, co wie si z ich uszkodzeniem.

choroba posurowicza reakcja Arthusa reumatoidalne zapalenie staww tocze rumieniowaty ukadowy paciorkowcowe kbuszkowe zapalenie nerek

Typy reakcji immunologicznych

Typ IV (komrkowy) Bierze udzia w patogenezie odrzucania przeszczepw, wysypek polekowych czy zmian zapalnych w grulicy oraz w powstawaniu wyprysku kontaktowego ostrego i przewlekego.

Wystpuje tu przewaga reakcji komrkowej z udziaem limfocytw T Za charakterystyczny objaw reakcji - naciek zapalny na skrze - odpowiadaj gromadzce si w tym rejonie monocyty i makrofagi. Przykady: nadwraliwo kontaktowa wyprysk kontaktowy alergiczny trd (posta tuberkuloidowa) grulica choroba Leniowskiego-Crohna

Przeciwciaa monoklonalne
Poczenie komrki plazmatycznej z komrk nowotworow mona otrzyma prawie nieograniczona ilo przeciwcia. Immunizacja zwierzcia pobranie komrek produkujcych przeciwciaa ze ledziony poczenie z komrkami szpiczaka (nowotwr pochodzcy z limfocytw B) hybrydomy wytwarzajce przeciwciaa (bardzo dobrze rosnce i mnoce si). Komrki segreguje si, a z kadej z nich tworzy klon do produkcji przeciwcia.