Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

3. Sposb wczania przekadni c.d. - porwnanie

Sposb wczenia Zalety -prostota budowy Wady -trudnoci we wprowadzaniu zbw jednego koa w luki midzyzbne drugiego; -naraenie powierzchni czoowych zbw na uszkodzenia; -brak moliwoci stosowania rubowej linii zarysu zbw; -maa dokadno wsppracy zbw (powstaj luzy w przesuwnym osadzeniu k zbatych) -trudnoci we wczaniu biegw

a)

koa wczane przesuwnie

b)

koa zazbione na stae, wczanie za pomoc sprzgie zbatych lub kowych

-moliwo stosowanie k o rubowej linii zarysu zbw; -dua dokadno wsppracy k zbatych

c)

koa zazbione na stae, waczanie za pomoc sprzgie zbatych z synchronizatorami

-j.w.; -atwo wczania biegw

-skomplikowana budowa - dugi czas wczania

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Synchronizatory Zadanie: wyrwnanie prdkoci ktowych sprzganych elementw przed wczeniem
sprzga zbatego.

1
1

32

31 3
3

2
2

Mamy wczony bieg 1:

3 = 31

31 =

Waczajc bieg 2 czymy koo 32 w wakiem 3

3 = 31 = 1 i1

1 i1

32 =

1 i2

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Synchronizatory Zadanie: wyrwnanie prdkoci ktowych sprzganych elementw przed wczeniem
sprzga zbatego. Rol t speniaj najczciej dodatkowe sprzga cierne stokowe.
Tuleja sprzga zbatego Wieniec zbaty koa wczanego biegu z zewntrzn powierzchni stokow

Dodatkowy piercie z wewntrzn powierzchni stokow piasta synchronizatora

Rodzaje synchronizatorw: Proste Bezwadnociowe (blokujce) Progresywne (z samowzmacnianiem)

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Synchronizatory Zadanie: wyrwnanie prdkoci ktowych sprzganych elementw przed wczeniem
sprzga zbatego. Rol t speniaj najczciej dodatkowe sprzga cierne stokowe. Zasada dziaania synchronizatora prostego (stokowego)
5 - Tuleja sprzga zbatego 6, 7, 10 - Wieniec zbaty z zewntrzn powierzchni stokow 4 - Dodatkowy piercie z wewntrzn powierzchni stokow - piasta

Pooenie w trakcie synchronizacji (sprzgo zbate nie jest wczone)

Pooenie wczonego sprzga zbatego (wczonego biegu)

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Synchronizatory blokujce
synchronizator prosty synchronizator blokujcy

9 - Dodatkowy wieniec zbaty - piercie synchronizatora dodatkowy wieniec zbaty (9) przeszkadza we wczeniu sprzga zbatego przed wyrwnaniem prdkoci ktowych wieniec ten przestaje przeszkadza, gdy nie ma rnicy prdkoci ktowych sprzganych elementw (np. 2 i 10). Wwczas nie wystpuje ju sia obwodowa (sia tarcia) na powierzchniach stokowych

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Synchronizatory blokujce
1 tuleja zbata synchronizatora 2 piercie synchronizatora 3 wieniec zbaty koa wczanego biegu

synchronizator blokujcy

W fazie synchronizacji: Zby wieca 1 (tulei zbatej synchronizatora) opieraj si o zby piercienia synchronizatora 2 Dalszy ruch jest niemoliwy (?) ze wzgldu na moment tarcia powstajcy na powierzchni stokowej)

dodatkowy wieniec zbaty (9) przeszkadza we wczeniu sprzga zbatego przed wyrwnaniem prdkoci ktowych wieniec ten przestaje przeszkadza, gdy nie ma rnicy prdkoci ktowych sprzganych elementw (np. 2 i 10). Wwczas nie wystpuje ju sia obwodowa (sia tarcia) na powierzchniach stokowych

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Synchronizatory blokujce
1 tuleja zbata synchronizatora 2 piercie synchronizatora 3 wieniec zbaty koa wczanego biegu

synchronizator blokujcy

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Synchronizatory - parametry konstrukcyjne
Model fizyczny

-Tt
1
Tt

Tt

I1 I2

1 1 - prdko ktowa koa zbatego wczanego biegu 2 2 - prdko ktowa waka gwnego (koa zbatego wyczanego biegu);
I1 - moment bezwadnoci wszystkich elementw zwizanych z wakiem sprzgowym
zredukowany do osi koa zbatego wczanego biegu

I2 - moment bezwadnoci caego pojazdu zredukowany do osi koa zbatego wczanego biegu

Rwnania ruchu (warunki rwnowagi dynamicznej):

I11 = Tt I 22 = Tt

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Synchronizatory - parametry konstrukcyjne

Rwnania ruchu:

Model fizyczny

-Tt Tt

I11 = Tt I 22 = Tt
Poniewa Mona przyj: W efekcie: I1 << I2

2 0

1 >> 2 2 2 const

I1 I2

I11 = Tt

a wic

d1 T = t dt I1

Zakadajc Tt = const oraz przyjmujc oznaczenia:

1 t =0 = 10

Gdzie

1 t = t = 20
w

tw czas synchronizacji

moemy zapisa:

20

Tt w d1 = I1 dt 10 0

20 10 =

Tt tw I1

T= = 1010 2020 tw 1 Tt t I I1t w

Zazwyczaj przyjmuje si: tw = (0.5 1.0) s

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Synchronizatory - parametry konstrukcyjne

wymiary synchronizatora:
Jeli takie same synchronizatory dla wszystkich przekadni parametry konstrukcyjne okrela si dla tej przekadni, ktra wymaga najwikszego momentu tarcia. Taka sytuacja jest w przypadku redukcji biegu na biegach najniszych.
Wymagany moment tarcia:

Tt =

10 20 I1 tw

Fp/sin

Moment tarcia sprzga stokowego:

Fp sia dociskajca
powierzchnie synchronizatora, pochodzca od nacisku wywieranego przez kierowc na dwigni zmiany biegw

Fp

Fp d1 Tt = 2 sin
= 10 15 = 0.05 0.10
(stal po stali lub brzie pracujcych w rozpylonym oleju, w zalenoci od gadkoci powierzchni)

d1 Fp

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Synchronizatory blokujce warunek blokowania
1 tuleja zbata synchronizatora 2 piercie synchronizatora 3 wieniec zbaty koa wczanego biegu

warunek blokowania: Ft F
Ft Fw Fn Fo
Ft skadowa styczna siy Fw, F sia tarcia midzy powierzchniami skonymi zbw tulei 1 i wieca 2.

F = 'Fn

Fn = FP sin + Fo cos Ft = FP cos Fo sin

F Fp

Fp - sia dociskajca powierzchnie synchronizatora, Fo - sia obwodowa wynikajca z momentu tarcia na powierzchniach
stokowych synchronizatora

Fo =

2 Tt 2 Fp d1 Fp d1 = = d2 d 2 2 sin sin d 2

d1 d2 tg > d ' sin + 1 d2 sin '

np. ==0.1,

=7, d1/d2=0.75 min=52,3

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Synchronizacja - odmiany
Synchronizatory: Proste Bezwadnociowe (blokujce) jednostokowe dwustokowe trzy- (wielo-) stokowe Progresywne (z samowzmacnianiem) tzw. system Porsche

Synchronizacja elektroniczna: na podstawie sygnaw o 1 i 2 sterownik wysya sygna do siownika przepustnicy (dawki paliwa) w celu zmniejszenia lub zwikszenia 1, czas i stopie przymknicia/otwarcia przepustnicy (zwikszenia/zmniejszenia dawki paliwa) zaley od prdkoci obrotowej silnika i jego obcienia, rnicy przeoe, momentw bezwadnoci mas wirujcych skrzynki biegw

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Niesynchronizowane skrzynki biegw

sprzga zbate lub sprzga kowe:

Odmiany:

Skrzynki biegw z przekadniami zbatymi o osiach staych

Niesynchronizowane skrzynki biegw
pierwsze konstrukcje

Samochody rajdowe/sportowe

Motocykle

cikie samochody ciarowe: