Micha

Boni, Szef Zespou Doradcw Strategicznych PRM Warszawa, 12 wrzenia 2011 r.

10 wyzwa i dylematw Raportu Polska 2030

Wyzwanie 1. Wzrost konkurencyjnoci 2. Sytuacja demograczna Dylemat Wykorzystanie szans rozwojowych vs Dryf rozwojowy Wykorzystanie potencjau ze zwikszania si dugoci trwania ycia vs Kosztowne spoeczno-ekonomiczne skutki zmian w sferze struktury wieku Adaptacyjna mobilno vs Niepewna stabilno Przyspieszenie wymiany, rozwoju i poprawy relacji spoecznych vs Infrastrukturalne bariery wymiany gospodarczej i wizi spoecznych Harmonizacja wyzwa klimatycznych i energetycznych czynnikiem rozwoju vs Poza bezpieczestwem energetycznym i bez jasnych celw w ochronie rodowiska Kapita intelektualny jako gwne rdo konkurencyjnoci Polski w globalnej gospodarce vs Powikszajcy si dystans Polski wobec rozwinitych gospodarek wiata w obszarze kapitau intelektualnego Efektywne wykorzystanie szans rozwojowych wszystkich regionw vs Trwaa polaryzacja rozwoju Spjno spoeczna odpowiadajca na nowe wyzwania vs Spjno spoeczna czasu transformacji Kompleksowy i aktywnie wdraany program reform na rzecz pastwa, ktry daje obywatelowi poczucie bezpieczestwa oraz moliwo realizacji swoich praw i indywidualnych aspiracji vs Niesprawne pastwo jako bariera rozwoju oraz niewaciwa relacja pastwoobywatel Szanse kapitau rozwojowego 2030 vs Puapka kapitau przetrwania i adaptacji 2

3. Wysoka aktywno pracy oraz adaptacyjno zasobw pracy 4. Odpowiedni potencja infrastruktury 5. Bezpieczestwo energetyczno-klimatyczne

6. Gospodarka oparta na wiedzy i rozwj kapitau intelektualnego

7. Solidarno i spjno regionalna 8. Poprawa spjnoci spoecznej 9. Sprawne pastwo

10. Wzrost kapitau spoecznego Polski

Globalne scenariusze rozwoju (1) Ujawnianie si nowych si, Moliwoci dekoncentracji wadzy:
Rola Azji (szczeglnie poudniowo wschodniej), Rola BRIC, czy BRICS oraz E7, Rola podmiotw niepastwowych (korporacje nowe typy spoecznoci: Facebook i ich nowe wykorzystanie patrz arabska wiosna ludw), Problemy w obszarze uku niestabilnoci (rejon andyjski Ameryki Pd., Afryka Subsaharyjska i Pn., Bliski Wschd, Kaukaz, centralna i wschodnia Azja), Zmieniajca si rola Afryki.
3
rdo: The Economist

Globalne scenariusze rozwoju (2)

Modzie w krajach arabskich
Kraj Algieria Arabia Saudyjska Bahrajn Egipt Jemen Jordan Libia Maroko Oman Syria Tunezja Udzia populacji poniej 30 roku ycia 56% 61% 48% 61% 73% 65% 61% 56% 64% 67% 51% Udzia osb w wieku 15-24 w zatrudnieniu (2008) 31% 25% 30% 23% 22% 20% 27% 35% 29% 32% 22% PKB per capita wg parytetu siy nabywczej w tys. dol., 2010 7,1 23,7 26,8 6,4 2,6 5,7 14,9 4,8 26,2 5,1 9,5
4

rdo: Financial Times 2-3 kwietnia 2011 r. za: US Census Bureau, Bank wiatowy i MFW.

Globalne scenariusze rozwoju (3)

Dziesi najwikszych gospodarek wiata w 2010, 2020, 2030 i 2050 roku Lp. 2010 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. USA Chiny Japonia Indie Niemcy Rosja Brazylia Wielka Brytania Francja 2020 Chiny USA Indie Japonia Rosja Niemcy Brazylia Wielka Brytania Francja Meksyk 2030 Chiny USA Indie Japonia Brazylia Rosja Niemcy Meksyk Francja Wielka Brytania 2050 Chiny Indie USA Brazylia Japonia Rosja Meksyk Indonezja Niemcy Wielka Brytania
5

10. Wochy

rdo: HM Government, "Lets choose growth. Why we need reform to unlock Europes potennal", London 2011. za: 2020 Euromonitor, 2030 i 2050 PwC na podst. parytetu siy nabywczej wg danych MFW.

Globalne scenariusze rozwoju (4)

PKB per capita (PPP) w 2009, 2030 i 2050 roku w relacji do USA
2009 US Japonia Niemcy Francja Wochy Kanada Chiny Indie Brazylia Rosja Indonezja Meksyk Turcja Polska* 100 71 79 76 71 84 14 7 22 42 9 31 30 43 2030 100 78 80 83 79 74 83 33 15 31 67 16 43 43 61 2050 100 79 82 87 83 74 83 45 28 41 74 22 54 57 78
*dane szacunkowe za MF

Wielka Brytania 81

Zwikszajca si rola rynkw wschodzcych, ale nadal due dysproporcje w parytecie siy nabywczej, Rosnca rola E7: BRIC, Indonezja, Meksyk i Turcja, W 2007 G7 byy o 60% wiksze od E7, a w 2010 ju tylko o 35% (PPP), W 2030 gospodarki E7 bd stanowiy 97% gospodarek G7, a w 2050 bd o 64% wiksze.

rdo: PWC, The World in 2050. The acceleranng shio of global economic power: challenges and opportunines, January 2011.

Globalne scenariusze rozwoju (5)

Dua stopa bezrobocia jest problemem caego wiata

Miejsce Polski w globalnych scenariuszach rozwoju

PKB per capita w Polsce w porwnaniu do innych krajw znaczco wzrs w stosunku do okresu z przed krysysu

Rosnce wydatki pastwa

Polska

2000 41.1

2005 43.4

2009 44.4

KLUCZ: alokacja w wydatkach publicznych na cele prorozwojowe (przy wzgldnie staym poziomie wydatkw publicznych w relacji do PKB)
rdo: The Economist, IMF

W stron wiata on-line

Obecnie w wiecie jest 5,3mld subskrypcji telefonii mobilnej, w tym 940 mln subskrypcji 3G, 90% populacji wiata ma dostp do sieci komrkowych, Liczba internautw w wiecie podwoia si midzy 2005 a 2010 rokiem, Na 2 mld uytkownikw internetu w 2010 roku, 1,2 mld pochodzi z krajw rozwijajcych si, Estonia, Finlandia i Hiszpania zagwarantowao prawnie swoim obywatelom dostp do internetu, 10 Nadal mao jest uytkownikw w pastwach afrykaskich.

Czynniki zmiany
Nowe technologie (cyfryzacja, nowe reguy ekonomii: wsppraca, otwarto, dzielenie si, integracja, wspzalenoci), Wyzwania i napicia demograczne i ich skutki (stary wiat Zachodu 1,2 mld ludzi obecnie i tyle samo w 2025 mody uk niestabilnoci oraz kraje o dodatniej kontrybucji demograi do wzrostu PKB, obecnie 5,2 mld, a w 2025 6,7 mld ludzi), Konkurencja o zasoby energetyczne i dystrybucj energii, Warunki rodowiskowe (klimat, trudnoci z dostpem do wody, oszczdzanie energii, potrzeby ywnociowe warunki dla rozwoju rolnictwa, z 0,6 mld ludzi z 21 pastw bez ziemi uprawnej i dostpu do wody pitnej w 2025 bdzie 1,4 mld z 36 pastw).

11
rdo: HSBC, The world in 2050 Quannfying the shio in the global economy, January 2011.

Jaki jest poziom innowacyjnoci w Polsce i w innych pastwach?

Innowacyjno pastw europejskich mierzona zagregowanym wskanikiem innowacyjnoci*

0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 otwa Bugaria Litwa Rumunia Sowacja Polska Wgry Malta Grecja Hiszpania Czechy Wochy Portugalia Estonia Sowenia Cypr EU-27 Francja Luksemburg Irlandia Holandia Austria Belgia Wielka Brytania Niemcy Finlandia Dania Szwecja Szwajcaria USA Japonia 0

Polska znajduje si w grupie moderate innovators, czyli wrd krajw, ktrych wartoci wskanikw znajduj si poniej redniej UE. Liderzy maj kila cech wsplnych: wysok jako prowadzonych prac badawczych (B+R), dobre wartoci okrelajce aktywno przedsibiorstw w zakresie innowacyjnoci, du liczb uzyskiwanych patentw i sukcesy w komercjalizacji nauki

* Average performance is measured using a composite indicator building on data for 24 indicators going from a lowest possible performance of 0 to a maximum possible performance of 1. Average performance in 2010 reects performance in 2008/2009 due to a lag in data availability. The performance of Innovanon leaders is 20% or more above that of the EU27; of Innovanon followers it is less than 20% above but more than 10% below that of the EU27; of Moderate innovators it is less than 10% below but more than 50% below that of the EU27; and for Modest innovators it is below 50% that of the EU27.

rdo:Innovanon Union Scoreboard 2010The Innovanon Union's performance scoreboard for Research and Innovanon 1 February 2011

12

Nadganiamy zapnienia technologiczne

Procent gospodarstw domowych z szerokopasmowym dostpem do internetu
70 60 50 40 30 20 10 rednia UE27 Polska

Nisze tempo wzrostu 0 liczby uytkownikw w 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 stosunku do liczby Wskaniki wzrostu penetracji usug szerokopasmowych w wykupionych usug przeliczeniu na gospodarstwo domowe oraz 100 mieszkacw oznacza, e barier pozostaje brak potrzeb i 80 odpowiednich kompetencji
60 40 20 0 I po. 2009 II po. 2009 I po. 2010 II po. 2010
13
rdo: UKE

Na 100 mieszkacw Na gospodarstwo domowe

Zagroenia dla polskiego rozwoju Pokryzysowe bariery rozwoju generowane przez problem wysokiego zaduenia i decytu, czyli niestabilno nansw publicznych w dugiej perspektywie, co moe by pogbiane globalnymi napiciami walutowymi i powstaniem nowych barier w wiatowym handlu - przez brak jasnej polityki oszczdnoci i rozwoju (poprzez rozumn alokacj zasobw w kierunkach najbardziej prorozwojowych), Dryf rozwojowy opisany ju w raporcie POLSKA 2030, ktry polega miaby na urednieniu tempa wzrostu, nie rozwizaniu problemw demogracznych oraz braku stymulacji dla wzrostu zatrudnienia, czyli obnieniu w efekcie poziomu ambicji i aspiracji poprzez polityk nie stawiajc trudnych wyzwa, skupion na doranych celach i prymacie spokoju spoecznego nad twrczym koniktem w sprawach, gdzie bez koniktu nie mona si obej, Peryferyzacja Polski w globalnym ukadzie si przez brak podjcia wyzwa i zaniechania modernizacyjne oraz wzrost si rozwojowych krajw wschodzcych w tym E7 (BRIC + Indonezja, Meksyk, Turcja).
14

Polska 2030 Filary rozwoju

CEL: rozwj mierzony popraw jakoci ycia (wzrost PKB na mieszkaca w relacji do najbogatszego kraju UE (Holandia, 2009 45%; 2030 wicej ni 65%) i zwikszenie spjnoci spoecznej) Polakw dziki stabilnemu, wysokiemu wzrostowi gospodarczemu, co pozwala na modernizacj kraju

Makroekonomiczne warunki rozwoju Polski do 2030 roku

Filar innowacyjnoci (modernizacji) Nastawiony na zbudowanie nowych przewag konkurencyjnych Polski opartych o wzrost KI (wzrost kapitau ludzkiego, spoecznego, relacyjnego, strukturalnego) i wykorzystanie impetu cyfrowego, co daje w efekcie wiksz konkurencyjno

Filar terytorialnego rwnowaenia rozwoju (dyfuzji) Zgodnie z zasadami rozbudzania potencjau rozwojowego odpowiednich obszarw mechanizmami dyfuzji i absorbcji oraz polityk spjnoci spoecznej, co daje w efekcie zwikszenie potencjau konkurencyjnoci Polski

Filar efektywnoci Usprawniajcy funkcje przyjaznego i pomocnego pastwa (nie nadodpowiedzialnego) dziaajcego efektywnie w kluczowych obszarach interwencji

15

Filar innowacyjnoci wzmocnienie

TURBODOADOWANIE: Aspiracje spoeczne

Konkurencyjnej jakoci badania naukowe i wsppraca z gospodark

TURBODOADOWANIE: Impet cyfrowy

Wysokiej jakoci edukacja na wszystkich poziomach

Kreatywno i innowacyjno gospodarki

Rozwj postaw przedsibiorczych i kompetencji zarzdczych przedsibiorcw

16

Obszary tematyczne/ lary rozwoju

Filar Innowacyjnoci Bezpieczestwo Energetyczne i rodowisko

Innowacyjno

Polska Cyfrowa

Kapita Ludzki

Filar terytorialnego rwnowaenia rozwoju (dyfuzji)

Rozwj regionalny Filar Efektywnoci

Transport

Kapita Spoeczny

Sprawne Pastwo
17

Warunki dla prorozwojowego impetu cyfrowego

18

Cel strategiczny Polski Cyfrowej Spoeczestwo cyfrowe charakteryzuje si zdolnoci wykorzystania technologii cyfrowych wpywajcych na wszystkie sfery i poziomy ycia spoecznego, ekonomicznego czy kulturowego.

innowacyjna gospodarka w innowacyjnym spoeczestwie

zamiast sektora ICT - ICT w kadym sektorze

dostp dla wszystkich

Cel strategiczny: umiejtne i intensywne spoytkowanie ICT na rzecz rozwoju

otwarty rzd

19

Model otwartego rzdu - kontekst

4 przemiany cywilizacyjne
technologiczna: internet demograczna: pokolenie cyfrowych tubylcw demokracja: od reprezentacji do partycypacji administracyjna: w poszukiwaniu wikszej efektywnoci

rdo: Centrum Cyfrowe Projekt: Polska, Mapa drogowa otwartego rzdu w Polsce, 2011.

Model otwartego rzdu

Od 2009 intensywnie wdraany, przede wszystkim w USA, UK i w Australii Repozytoria i katalogi otwartych danych m.in. Nowa Zelandia, Grecja, Modawia, Estonia, Norwegia; Londyn, Nowy Jork, Pary Reforma modelu rzdzenia i wsppracy pastwa z obywatelami Zainspirowana komunikacj i wspprac sieciow Wykorzystujca technologie cyfrowe Przedeniowanie idei e-usugi tak jak jest ona rozumiana w modelu e-administracji (e-gov) E-konsultacje: otwarte (publicznie dostpne) konsultacje z wykorzystaniem internetu jako standard dla wszystkich instytucji publicznych; elektroniczna forma sprzyja przejrzystoci i zasigowi procesu konsultacji Czego rzd moe nauczy si od: Wikipedii, Facebooka, Naszej klasy?

Ustawa o otwartych zasobach publicznych

Publiczne zasoby informacyjne jako kluczowy zasb rozwojowy w spoeczestwie wiedzy, w czasach big data Realizacja prawa do wiedzy (right to knowledge), jako uzupenienia prawa do informacji Uzupenienie zasad o dostpie i ponownym wykorzystaniu informacji publicznej, pozwalajce wprowadzi jednolity, otwarty reim zapewniajcy powszechny dostp i moliwo wykorzystania zasobw nansowanych ze rodkw publicznych Cele: wykorzystanie penego potencjau rozwojowego zasobw informacyjnych - innowacyjno, efektywno administracji publicznej, wyrwnywanie szans dostpu do wiedzy i kultury Podstawowa zasada: obowizek udostpniania zasobw generowanych i nansowanych ze rodkw publicznych; ograniczenia tej zasady dopuszczalne w okrelonych wypadkach, uzasadnionych specyk okrelonego zasobu tak by otwarte zasoby w jak najmniejszym stopniu kolidowaa z istniejcymi modelami produkcji i dystrybucji zasobw

E-podrcznik Nauczanie z wykorzystaniem ICT wszystkich przedmiotw teoretycznych w klasach IV-VI Komplet wysokiej jakoci bezpatnych treci edukacyjnych realizujcych ca podstaw programow (koszt: 16 mln z, przy ok. 200 mln rocznie wydawanych na podrczniki) Zmiana modelu nauczania w kierunku rozwijania kreatywnoci, krytycznego mylenia i kooperacji

Cyfrowe treci edukacyjne

Przygotowany nauczyciel

Odpowiedni sprzt

Internet >20 Mbps

rdo: New York Times

Poziom kapitau intelektualnego w Polsce

Szwecja Finlandia Holandia Austria Irlandia Wielka Belgia Wgry Niemcy Wochy Francja Hiszpania Portugalia Polska Czechy Grecja 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
24

rdo: ZDS PRM, Raport o Kapitale Intelektualnym Polski, 2008.

Kompetencje cyfrowe caego spoeczestwa

Ocena umiejtnoci korzystania z mediw cyfrowych w pastwach UE
160 140 120 100 80 60 40 20 UE Rumunia Bugaria Cypr Grecja Sowacja Polska otwa Sowenia Litwa Portugalia Wgry Wochy Malta Czechy Hiszpania Niemcy Estonia Belgia Irlandia Austria Luksemburg Francja Szwecja Holandia Wielka Brytania Dania Finlandia
25

100 75

rdo: Komisja Europejska, "Study on Assessment Criteria for Media Literacy Levels - A comprehensive view of the concept of media literacy and an understanding of how media literacy level in Europe should be assessed", Bruksela 2009.

Kompetencje cyfrowe polskiej modziey (15-latkw)

Polska pod wzgldem biegoci w pracy z tekstem cyfrowym wypada gorzej na tle innych badanych pastw OECD, Mamy duo wyszy odsetek modych o najsabszych kompetencjach, Rnice midzy dziewczynkami (na ich korzy) i chopcami s znaczce.
Jak biegli s uczniowie w czytaniu cyfrowym?
100 80 Percentage of students 60 40 20 0 20 40 60 New Zealand Belgium Iceland OECD average - 16 Macao-China Ireland France Spain Australia Hong Kong-China Austria Poland Japan Colombia Hungary Sweden Norway Denmark Korea Chile 80

Level 5 or above Level 4 Level 3 Level 2 Below Level 2

26

10

20

30

40

50

60

20

40

60

80

Nowe technologie, a otwarty rzd efekty

100

120

Udzia osb ktre nigdy nie uyway internetu

Romania Greece Bulgaria Portugal Cyprus Italy Malta Lithuania Poland Spain Hungary Latvia Czech Republic Slovenia Ireland UE27 Austria Estonia Belgium France Germany Slovakia United Kingdom Finland Denmark Luxembourg Netherlands Sweden

10 0

20

30

40

50

60

70

80

90

Udzia przedsibiorstw ktre uywaj internetu do interakcji z wadz publiczn

Udzia osb ktre uywaj internetu do kontaktu z wadzami publicznymi

27

Denmark Finland Sweden Luxembourg Netherlands France Austria Estonia Germany Slovakia United Kingdom Belgium Slovenia UE27 Latvia Spain Ireland Malta Hungary Poland Portugal Cyprus Bulgaria Lithuania Czech Republic Italy Greece Romania

Polska gospodarka internetowa w zestawieniu z innymi krajami

Gospodarka internetowa jako % PKB
8 7 6 5 4 3 2 1 0 -1 Wielka Brytania Szwecja 4,2 3,5 4,1 -0,1 Dania 1,8 1,3 0,9 0,9 1,4 0,9 1,5 0,1 0,8 1,3 2,1 Holandia Eksport neo 0,8 0,4 0,8 1,5 Czechy Wydatki rzdowe 0,4 1 1,6 -0,3 Polska 0,6 0,8 1,3 -0,5 Hiszpania 0,5 0,7 1 -0,3 Wochy Inwestycje Konsumpcja

Udzia sektora internetowego w PKB: 2009-2015

Przemys Handel hurtowy i detaliczny Rynek nieruchomoci Budownictwo Transport, logistyka i komunikacja Administracja publiczna i obrona narodowa Edukacja Pozostaa dziaalno usugowa Polska gospodarka internetowa (2015) Energia, paliwa i woda Ochrona zdrowia i opieka spoeczna Rolnictwo, lenictwo i rybostwo Usugi nansowe Polska gospodarka internetowa (2010) Grnictwo Hotele i restauracje 0% 19% 18% 14% 7% 7% 6% 5% 5% 4,1% 4% 4% 4% 4% 2,7% 2% 1% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% 20%

W 2015 r. udzia gospodarki internetowej w PKB bdzie wikszy ni obecny udzia sektora nansowego, energetycznego i ochrony zdrowia (liczone wg wartoci dodanej)
28

Jakich umiejtnoci potrzebuje nowoczesny rynek pracy?

Zmiany w popycie na umiejtnoci na rynku pracy w stron nierutynowych interaktywnych i analitycznych
65 60 55 50
szybko

Wiek a efektywno
mdro

Kumulatywna pami dugookresowa Fizyczne moliwoci

45 40 1960
Staysta" Mistrz Ambasador" Gawdziarz Coach 65 WIEK

1970 Rytynowe manualne Rytynowe mylowe

1980

1990 Nierutynowe manualne

2002

Profesjonalista

Nierutynowe analityczne

Nierutynowe interaktywne
rdo: Andreas Schleicher, Strong performers and successful reformers PISA 2009 10 lutego 2011 r.

Rozwj klas kreatywnych

Rozwj klas kreatywnych (zawody informatyczne, inynierskie, nauk o czowieku, yciu i spoeczestwie, edukacji, sztuki, rozrywki, mediw; profesjonalici: biznesu, nansw, markenngu, sfery zdrowia, prawnicy): z 10% do 30% w USA, Richard Florida synergia 3T: technologie, talenty, tolerancja, Metropolitarny model rozwoju (lifestyle, uczelnie, usugi, przemysy kulturowe, dyfuzja wewntrzna i zewntrzna) wzy metropolitarne, CDI (Indeks Kompozycji Rnorodnoci): Gay Index, Meltng Pot Index, Bohemian Index a korelacja z High Tech Index.
30

Rosnca rola klasy kreatywnej

Sia robocza wg klas wydzielonych przez R. Florid w USA 1800-2009

31

Drivery zmiany na rynku pracy

Rozwj inteligentnych maszyn i systemw: Pracownicy bd odchodzi od automatycznych i powtarzalnych zada Nowy ekosystem mediw: Nowe rodki komunikacji wymagaj kompetencji cyfrowych wykraczajcych poza zwyky jzyk Globalnie poczony wiat Zwikszona globalna czno stawia rnorodno i adaptacyjno w centrum organizacyjnym operacji

Ekstremalna dugowieczno: Wzrost globalnej dugoci ycia zmienia modele kariery i uczenia si

Obliczalny wiat: Ogromny wzrost w moliwociach analizy i przerabiania danych sprawi wiat programowalnym systemem Super struktury organizacyjne Technologie spoecznociowe napdzaj nowe formy produkcji i tworzenia wartoci

rdo: Future work skills 2020, Insntute for the Future for the University of Phoenix Research Insntute, Palo Alto 2011.

32

Jakich umiejtnoci potrzebuje rynek pracy przyszoci?

1. ROZUMIENIE: Umiejtno okrelenia gbszego sensu lub znaczenia tego co jest wyraane 3. INNOWACYJNE I ADAPTACYJNE MYLENIE: Biego w myleniu i wymylaniu rozwiza oraz odpowiedzi niekonwencjonalnych 5. MYLENIE ANALITYCZNE: Umiejtno przetumaczenia duej iloci danych na abstrakcyjne pojcia oraz do rozumowania opartego na wiedzy 7. MIDZYDYSCYPLINARNO: Zdolno rozumienia poj i koncepcji z wielu dziedzin 9. ZARZDZANIE OBCIENIEM INFORMACYJNYM: Zdolno do rozrniania i ltrowania informacji dla zmaksymaliwoania funkcji poznawczych przy uyciu rnych technik i narzdzi 2. INTELIGENCJA SPOECZNA: Umiejtno czenia si z innymi w gboki I bezporedni sposb do odczuwania i stymulowania reakcji i poadanych interakcji 4. KOMPETENCJE MIDZYKULTUROWE: Umiejtno pracy w rnych umiejscowieniach kulturowych 6. KOMPETENCJE CYFROWE: Umiejtno krytycznej oceny i rozwijania treci opartych na nowych formach i komunikowanie ich 8. MYLENIE PROJEKTOWE: Zdolno do rozwijania i doprowadzania zada i procesw do oczekiwanych wynikw 10. WIRTUALNA WSPPRACA: Zdolno do efektywnej, zaangaowanej pracy w wirtualnym zespole
33

rdo: Future work skills 2020, Insntute for the Future for the University of Phoenix Research Insntute, Palo Alto 2011.

Rekomendacje dla polityk publicznych.

Nie mona mwi o modych bez mwienia o przyszoci i nie mona mwi o przyszoci bez mwienia o modych 34

Modzi: sia rozwojowa czy stracone pokolenie?

Udzia modych (15-34) w cakowitej populacji w danej grupie krajw
40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0%

2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030

2035

2040

2045

2050

2055

2060

2065

2070

2075

2080

2085

2090

2095

wiat

Kraje rozwinite

Kraje rozwijajce si

Kraje nierozwinite

Polska

rdo: Baza danych United Nanons rev. 2010

35

2100

Modzi: sia rozwojowa czy stracone pokolenie?

Wiosna arabska Zamieszki w Londynie Pokolenie 1000 Bezrobocie 40%

hp://www.exitstrategy.co.nz/2011/08/10/wednesday-10th-august-the-ecient- organisanon-of-violence-anon-goes-aoer-facebook-cigarees-get-uglier-amazon-tribe- disappears-cellos-takes-on-nirvana/

36

Orientacje yciowe modych

Minimalici, ktrzy nie maj wysokich aspiracji, mierz na spokojne i bezpieczne ycie, stanowi margines (5% modych dorosych oraz 11,5% modszej modziey) Marzyciele o wysokich aspiracjach do dostatku, barwnego i wygodnego ycia, ale ze sabymi przesankami do sukcesu stanowi 20% modych Zorientowani na wzory mieszczaskie i przecitne statusy (konwencjonalnie ambitni) stanowi gwny strumie starszych rocznikw modziey (43,2%). Nieprzecitnie ambitni: Modszych czciej urzekaj niekonwencjonalne wzory ycia: barwne, niecodzienne, z du wag przywizywan do nieprzecitnych karier i wyranowanej konsumpcji (30,4%).

z dbaoci o wartoci niematerialne (8,3% modziey oraz 12,5% modych dorosych).

Ambitni inaczej - poczenie wysokich de konsumpcyjnych i statusowycch

37

Nowe podejcie w polityce

REKOMENDACJE 1. Uczyni wymiar generacyjny kluczowym dla strategii rozwojowych wiata, Europy, krajw, a w naszym pastwie perspektywy POLSKI 2030. TRZECIA FALA NOWOCZESNOCI po to, by kompleksowe podejcie dao szans na popraw sytuacji yciowego startu modych, a zarazem stworzyo warunki dla aktywnej staroci i tzw. srebrnej gospodarki. 2. Z punktu widzenia si rozwojowych oraz dowiadczenia zmiany, to wanie moda generacja Polakw ma wszelkie znamiona, by nie tylko jak poprzednicy zmieni model ustrojowy, ale poprowadzi kraj w przyszo, opart na nowych przewagach konkurencyjnych, dokona naprawd radykalnego skoku cywilizacyjnego (i to poza wszelkimi rnicami wiatopogldowymi oraz ideologicznymi czy politycznymi). W rozwizywaniu rnych problemw i podejmowaniu wyzwa powinnimy stawia na modych. 34. Wprowadzi do polityk publicznych rnego rodzaju wymiar generacyjny i stworzy w realizacji celw POLSKI 2030. TRZECIA FALA NOWOCZESNOCI warunki dla nowoczenie pojmowanego wzrostu spjnoci spoecznej, szczeglnie w ujciu terytorialnym. 35. Stworzy polityczny klimat dla debaty o solidarnoci i wymianie midzygeneracyjnej, prowadzc j z uznaniem i szacunkiem dla odrbnoci wiatopogldowych i ideowych, rnic w pogldach politycznych, ale w poszukiwaniu 38 celu, jakim jest dobro wsplne oraz przekazywanie przywdztwa.

Edukacja: rnicuje ale i tworzy szanse

Aspiracje edukacyjne modziey a status rodziny pochodzenia
Udzia osb z wyszym wyksztaceniem w populacji 25-64

30 25 20 15 10 5 0
1995 2009 9,7 % 21,2 %

rdo: M. Federowicz, Prezentacja raportu o stanie edukacji 2010 r., Kongres Edukacji 5 czerwca 2011 r.

39

Edukacja: rnicuje ale i tworzy szanse

REKOMENDACJE
3. Niezbdne jest stworzenie warunkw, aby kady mody czowiek mia dostp do wybranej przez siebie dowolnej cieki edukacyjnej, co wymaga prowadzenia polityki wyrwnywania szans przez umoliwienie udziau w edukacji powszechnej kademu dziecku od 3 roku ycia, personalizacj procesw uczenia, by indywidualnie stymulowa rozwj osb uzupeniajcych decyty lub wysoce utalentowanych. 4. Niezbdne jest umoliwienie pozyskiwania kompetencji cyfrowych w szkole (cyfrowa rewolucja edukacyjna zwizana z projektem klasa laptopowa, co wymaga odpowiedniego przygotowania nauczycieli, sprztu i dostpu w szkole do szybkiego, szerokopasmowego Internetu). 5. Naley stworzy dobre doradztwo zawodowe w szkole gimnazjalnej oraz zdecydowanie poprawi i unowoczeni szkolnictwo zawodowe, aby wspdziaao z nasz gospodark, co podniesie jego jako i atrakcyjno dla modziey. 6. Wana jest poprawa efektywnoci i jakoci studiw, rozwj systemw stypendialnych o prostej formule (kredyt na indeks), stypendia dla wybitnie zdolnych (take aby najlepsi mogli studiowa na uznanych uczelniach zagranicznych) oraz dla doktorantw (pozwalajce na samodzielno utrzymania si) i postdoktorantw. Potrzebne jest rwnie wiksze wsparcie stay zagranicznych oraz obecnoci zagranicznych studentw w Polsce. 7. Istot kontynuacji reform edukacyjnych jest zmniejszanie rnic terytorialnych, a tym samym niespjnoci w dostpie do wysokiej jakoci edukacji i zmniejszenie roli obcie wynikajcych ze saboci stymulacji rodzinnej. Polska szkoa powinna wykazywa si zdecydowanie wysz zdolnoci wypracowywania edukacyjnej wartoci dodanej.
40

Start yciowy bariery i ryzyka

Bierno spoeczna modziey (NEET Not in employment, educa:on or training, udzia w 15-24)
25 20 15 10 5 0 10,6

Wskanik gniazdownictwa Polska i EU27 w grupie wiekowej 24-34 wg pci (%)

50,0 45,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 2005 2006 2007 2008 PL Mczyni PL Kobiety PL Ogem EU-27 Mczyni EU-27 Kobiety EU-27 Ogem
rdo: Baza danych Eurostat

41

Start zawodowy bariery i ryzyka

Zatrudnienie na czas okrelony (%)
35 30 25 20 15 10 5 0 27,3

Finlandia

Luksemburg

Sowenia

Estonia

Dania

Portugalia

Francja

Grecja

Holandia

Belgia

Islandia

EU-27

Wielka Brytania

Szwajcaria

Norwegia

Sowacja

Irlandia

Wochy

Austria

Niemcy

Hiszpania

Szwecja

Czechy

Polska

Stopa bezrobocia wrd modziey do 25 lat (%)

41,6% 36,9%

45,0% 40,0% 35,0% 30,0% Niemcy Wielka Brytania 25,0% 20,0% Polska 15,0% Hiszpania 10,0% 5,0% 0,0%

19,7% 15,5% 12,8% 9,9%

19,6%

23,7%

2005

2010
rdo: Baza danych Eurostat

Wgry 42

Start zawodowy bariery i ryzyka

Typ zawieranych kontraktw w przypadku pierwszej pracy

43

Start yciowy/ zawodowy bariery i ryzyka

REKOMENDACJE

8. Programy Aktywnej Polityki Rynku Pracy nansowane z Funduszu Pracy nie powinny by ograniczane oraz naley je uelastyczni tak, by mona byo zatrudnia absolwentw w samorzdach w celu realizacji projektw zadaniowych, czy studentw oraz uczniw w okresach specjalistycznych praktyk zawodowych. Rwnolegle naley wprowadzi obowizek zatrudniania na stabilniejszy okres, po czasie stau u pracodawcy. 9. Naley wzmocni warunki prawne, by zatrudnienie sezonowe (przy zgodzie stron: pracownika i pracodawcy) mogo by powtarzalne i traktowane jako element stabilnoci, co zwikszyoby wiarygodno pracownika u kredytodawcw. 10. Trzeba zwikszy elastyczno wymogw dotyczcych telepracy, tak by na wiksz skal rozwija t form zatrudnienia, take dla matek na urlopie wychowawczym, z zachowaniem czci uprawnie urlopu wychowawczego. 11. Trzeba stworzy model promocji przedsibiorczoci innowacyjnej, zwikszajc zachty do start-up-w innowacyjnych, przeznaczajc na ten cel odpowiednie granty, dziki pozyskaniu ktrych modzi mikroprzedsibiorcy bd w stanie zamawia projekty badawcze i wdraa innowacyjne rozwizania. 12. Naley stworzy warunki, by nie podwyszajc nadmiernie kosztw pracy, zarazem zagwarantowa odpowiednie ubezpieczenie spoeczne osobom zatrudnionym w nietypowych formach zatrudnienia.
44

Aspiracje zawodowe, yciowe warto rodziny: jak pogodzi?

Rnice w zatrudnieniu kobiet i mczyzn (%) Udzia deklarujcych niepewno i niech posiadania dzieci (%)
Kobiety Nie chc mie dzieci Kobiety Niepewne Mczyni Nie chc mie dzieci Mczyni Niepewni Niemcy (Zach.) Polska Finlandia Flandria Niemcy (Wsch.) Czechy Litwa Holandia Austria Sowenia Rumunia Wochy Estonia Wgry 80 0 60 20 40 40 20 60 80 100 20 120 40 140 60 160 80 180

Wochy Luksemburg Sowacja Polska EU-27 Belgia Holandia Austria Portugalia Irlandia USA Sowenia Szwecja Estonia Litwa -10 0 10 20 45 30 13,3

rdo: Baza danych Eurostat

Aspiracje zawodowe, yciowe warto rodziny: jak pogodzi?

Wskanik dezaktywizacji kobiet w wieku 15-64
70 60 50 40 30 20 10 0 29,2 35,5 41

Wskanik dezaktywizacji kobiet w wieku 25-55

60 50 40 30 20 10 0 18,7 21,4 21,9

46

Aspiracje zawodowe, yciowe warto rodziny: jak pogodzi?

REKOMENDACJE

16. Promowa i upowszechnia stosowanie nowych rozwiza wspomagajcych elastyczne czenie pracy zawodowej rnego typu z penieniem funkcji opiekuczych (co dotyczy powinno zarwno zmian w Kodeksie Pracy, jak i nowych postaw pracodawcw, inwestujcych w ten sposb w rwnowag pracy i ycia pracownikw). 17. Wprowadzi w ycie rozwizania w systemie edukacji upowszechniajce edukacj przedszkoln na poziomie docelowo co najmniej 90% udziau dzieci w kadym roczniku od 3 do 5 lat, co sprzyja bdzie wyrwnywaniu szans edukacyjnych dzieci oraz zmniejszy koszty alternatywne ponoszone przez rodzicw. 18. Wypracowa nowy model wsparcia opieki zdrowotnej dla dzieci w szkoach, poprzez dostpno opieki pielgniarskiej oraz lepszej jakoci prolaktyk zdrowotn (badania okresowe stanu zbw i narzdw ruchu oraz przeciwdziaanie tendencji do otyoci wrd dzieci, co wymaga zorganizowanej i mocnej promocji zdrowego ywienia). 19. Wprowadzi zmiany w systemie wiadcze rodzinnych, by wzrosa ich dostpno w realnej sytuacji zagroenia ubstwem, ale w powizaniu ze wsparciem na rzecz wydobycia si z ubstwa (by unikn trwaej puapki uzalenienia od zasikw spoecznych) oraz z nakierowaniem gwnych dziaa na rodziny wysoko wielodzietne.
47

Aspiracje zawodowe, yciowe warto rodziny: jak pogodzi?

REKOMENDACJE

20. Dokona analizy moliwoci wikszego skupienia wsparcia na rzecz wzrostu dzietnoci poprzez ulgi podatkowe w wikszej skali na dzieci od trzeciego w rodzinie. 21. Rozwija promocje zmian kulturowych i mentalnych, by rosa akceptacja dla rozwiza wspierajcych dzieci i zwizki osb wychowujcych dzieci, bez wzgldu na stron formaln relacji midzy partnerami. 22. Dokona radykalnych zmian w opiece nad dziemi niepenosprawnymi w celu wzmocnienia ich potencjau rozwojowego poprzez adekwatny system edukacji (od przedszkola do szkoy wyszej), umoliwiajcy w przyszoci usamodzielnienie yciowe poprzez podjcie pracy. 23. W celu poprawy warunkw mieszkaniowych modej generacji, przygotowa nowy program, w wyniku ktrego pojawi si lepsza oferta mieszka na wynajem, zorganizowane zostan elastyczne formy czasowego uzyskiwania mieszkania z puli budownictwa socjalnego na start yciowy przy niskich dochodach. Jednym z celw i zada programu bdzie rwnie udostpnianie dugoterminowych kredytw przy wikszym zaufaniu do zdolnoci kredytowej modych klientw oraz ewentualne wsparcie porczeniowe pastwa, czy stworzenie warunkw dostpnoci instrumentw dunych wspomagajcych kredyt hipoteczny i jego uzyskanie.
48

REKOMENDACJE

Poprawa warunkw dla rozwoju pozycji kobiet, wykorzystanie ich potencjau zwielokrotnia si czynnikw rozwojowych 13. Promowa rwne traktowanie kobiet i mczyzn, co oznacza konsekwentne wypenianie w praktyce istniejcego prawa, cznie z zapisami dotyczcymi kwotowego udziau kobiet w rnego typu przedstawicielstwach. 14. Upowszechnia nowe wzorce zatrudniania i rozwoju kobiet pracownikw, bardziej dostosowane do zmiennoci cyklu ycia rodziny i dopasowane do rnego typu wyksztacenia oraz moliwoci zawodowych kobiet (w tym wspiera zdobywanie nowych kwalikacji kobiet decydujcych si na powrt po okresie przerwy na rynek pracy lub bez dowiadczenia startu zawodowego, poprzez specjalne programy aktywizacji z Funduszu Pracy).

49

Modzi warunki dla skoku cywilizacyjnego

Odsetek absolwentw szk rednich rozpoczynajcych studia wysze
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 15-19 20-24 25-29 30-39 40-49 50-59
rdo: World Internet Project 2010

Aktywno w sieci w zalenoci od wieku

umieszczanie postw i komentarzy na forach umieszczanie zdj i obrazkw komentowanie blogw

wysyanie muzyki/ lmikw prowadzenie bloga

60+ 50

Modzi warunki dla skoku cywilizacyjnego

Zmiany dochodu rozporzdzalnego (w z) dla modych gospodarstw domowych w podziale na wielko miejscowoci

51

Modzi warunki dla skoku cywilizacyjnego

REKOMENDACJE 24. Stworzy warunki, gwnie regulacyjne i zwizane z dostpnoci usug i treci w Internecie (e-pastwo) oraz penym otwarciem zasobw publicznych w celu wykorzystania cakowitych moliwoci czynnikw cyfryzacji jako nonika innowacji dla innowatorw modej generacji i caego spoeczestwa. 25. Przygotowa do wdroenia programy zwikszajce dostpno do kultury (ksiki, rozwj sieci bibliotek, digitalizacja zasobw kultury kanon krajowy i zagraniczny) oraz odpowiednio wprowadzajce do szk edukacj kulturaln, tak by zwiksza potencja kreatywnoci spoeczestwa. 26. Stworzy prawne i materialne warunki dla realizacji w mediach nowoczesnej misji publicznej, co powinno sprzyja wzrostowi uczestnictwa w kulturze, rozumieniu wiata, udziaowi w otwartych debatach publicznych. 27. Stworzy oglnokrajow sie WIETLIKW, jako centrw rozwoju spoeczno- kulturowego, pozwalajcych na stosowanie innowacyjnych metod wczania w kultur, pomocy nieprzystosowanym, wyrwnywania szans cywilizacyjnych, zdobywania praktycznych umiejtnoci i kompetencji przydatnych na rynku pracy (o krajowych standardach i specyce lokalnej, z liderami animatorami rozwoju lokalnego).
52

Modzi warunki dla skoku cywilizacyjnego

REKOMENDACJE

28. Upowszechni ide tworzenia regionalnych i powiatowych CENTRW KOPERNIK, nastawionych na promocj wiedzy, atrakcyjne formy wyjaniania procesw i zdarze naturalnych, pomoc w innowacyjnej edukacji. 29. Stworzy warunki (jeli trzeba, poprzez wymogi legislacyjne zwizane z zagospodarowaniem przestrzeni) dla tworzenia dospoecznych miejsc publicznych w przestrzeni publicznej miast i osiedli, tak by zwiksza sieciowy i nastawiony na budow kapitau spoecznego charakter relacji midzyludzkich, a zarazem rozwija rne formy spdzania czasu wolnego. 30. Poprawi (w ramach strategii rozwoju transportu) dostpno transportowo- komunikacyjn orodkw peryferyjnych z centrami rozwoju, w celu wzmocnienia wizi funkcjonalnych i zmniejszenia rnic cywilizacyjnych o charakterze terytorialnym.
53

80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Norwegia Dania Finlandia Szwecja Holandia Szwajcaria Belgia Wielka Brytania Izrael Estonia Hiszpania Czechy Niemcy rednia Cypr Francja Sowenia Chorwacja otwa Rumunia Polska Grecja Wgry Rosja Sowacja Ukraina Portugalia Bugaria Turcja Zaufanie do parni politycznych

Kapita spoeczny - modzi

Kapita spoeczny wszyscy

Modzi aktywno publiczna: wycofanie, wyczekiwanie, bunt uczestnictwo?

Zaufanie do innych ludzi Zaufanie do innych ludzi Zaufanie do parni politycznych

Indonezja Finlandia Sowenia Liechtenstein Dania Szwecja Litwa Austria Bugaria Irlandia Luxemburg Czechy Szwajcaria Tajlandia Dominikana Hiszpania Estonia otwa Nowa Zelandia Polska rednia Belgia Grecja Paragwaj Holandia Chile Wielka Brytania Wochy Norwegia Taiwan Rosja Sowacja Malta Kolumbia Cypr Gwatemala Meksyk Korea Poudniowa Hong Kong

10

15

20

25

30

35

40

45

50

0 PL EU27

Korzystanie z portali spoecznociowych (PL i EU27)

54

Modzi aktywno publiczna: wycofanie, wyczekiwanie, bunt uczestnictwo?

REKOMENDACJE

31. Stworzy mechanizmy udziau i konsultacji w przygotowywaniu decyzji publicznych na miar demokracji partycypacyjnej (w maej lokalnej skali rozwija inicjatywy zwizane z budetami partycypacyjnymi) z uyciem nowoczesnych technologii komunikacyjnych (sieci), budujc model otwartego rzdu zarazem warunki przejcia ze statusu obserwatora do roli aktora dla modego pokolenia. 32. Stworzy nowe warunki dla swobody dziaania spoeczestwa obywatelskiego i jego instytucji (midzy innymi NGO w rnych postaciach), wzmacniajc je przez dugofalowy projekt budujcy wieloletni program nansowego wsparcia elaznego kapitau tych organizacji (nowy Fundusz Inicjatyw Obywatelskich grantowany z budetu w takiej skali, w jakiej obywatele poprzez odpis 1% nansuj aktywno inicjatyw spoecznych). 33. Wypracowa nowy sposb funkcjonowania realnych organizacji przedstawicielskich modziey na rnych poziomach i w rnych obszarach, dajc im realne zadania do wykonania i wspomagajc tym samym rzdow koordynacj dziaa na rzecz modego pokolenia.
55

Solidarno pokole

Pracownicy powyej 30 r.

Poniedziaek Wtorek roda Czwartek Pitek

Pracownicy poniej 30 r..

Przynajmniej rozumiej si w rod

Poniedziaek Wtorek roda Czwartek Pitek
56
rdo: J. Ilmarinen, Older workers an asset for the European labour market, Brussels 29 April 2011

Solidarno pokole Jako zadanie

Puapka dwch wyw demogracznych (rywalizacja konikt) vs Otwarto na zmiany i wspprac pokole (przenikanie wzorcw: dorolenie modych nastolatyzacja starszych) Warunki dla wikszej i satysfakcjonujcej aktywnoci zawodowej naj ( modszych i starszych), wikszych dochodw i wiadcze (formy, zasady i warunki zatrudnienia i pracy dopasowane do cyklu ycia) Pola dowiadczalne nowej solidarnoci pokole: rodzina, szkoa (najwiksze decyty), praca I za marzeniem/ i za aspiracjami (ekonomiczno-spoeczny wymiar poprawy jakoci ycia): krok I transformacja; krok II czas nowych przewag konkurencyjnych (III Fala Nowoczesnoci) Zblienie postaw i wzorcw: od konsumpcji jako kompensacji niedoboru do konsumpcji wg wzorcw postmaterialnych (nowe style ycia mie eby by) Solidarno/ spjno generacji a spjno terytorialna (ograniczenia, moliwoci) centra/ peryferie; miasto/ wie
57

Obywatel 2030
2011 2009

Fotograa przedstawia Zoj Owsiask rdo: Centrum Informacyjne Rzdu

Fotograa przedstawia Zoj Owsiask rdo: Rodzice

58